Fjell kommune Arkiv: 521 Saksmappe: 2010/2417-486/2011 Sakshandsamar: Atle Justad/Einar Lunde Dato: 09.01.2011 SAKSDOKUMENT Utvalsaksnr Utval Møtedato 4/11 Komité for plan og utvikling 18.01.2011 8/11 Kommunestyret 27.01.2011 Fråsegn til søknad om utdjuping i Vatlestraumen og dumping i sjø ved innløpet til Grimstadfjorden Samandrag av saka: Kystverket har søkt Fylkesmannen om løyve til å sprengja eit grunnflak i Vatlestraumen, om lag 60 meter ut i leia frå Revskolten lykt. Dei planlegg å grava opp 120 000 lm 3 stein. Kystverket søkjer samstundes om godkjenning av eit deponiområde for massane på om lag 100 meters djup ved innløpet til Grimstadfjorden. Fylkesmannen har bede om fråsegn frå Fjell kommune. Utbetring av farleia ved Vatlestraumen er fyst og fremst eit tryggleikstiltak. Navigatørar/losar har vurdert tiltaket til å kunna gje ei vesentleg betring av seglingsforholda i Vatlestraumen. Spesielt i situasjonar med møtande trafikk ventar ein skadeog ulykkesreduserande effekt. Fortrinnsvis ynskjer Kystverket å levera steinmassane til kommunar/hamnar, slik at massane kan koma til nytte. For dette utdjupingsprosjektet har Kystverket i utgangspunktet fått tilbakemeldingar som seier at det ikkje er nokon særskild etterspurnad på steinmasse i området rundt Bergen. Dei må difor ha klart eit godkjent alternativt deponiområde på djupt vatn i nærleiken av anleggsstaden før oppstart til våren 2011. I så måte søkjer dei om løyve til å dumpa massane på om lag 100 meters djup ved innløpet til Grimstadfjorden. Det er gjennomført ei rekkje undersøkingar og analysar i samband med søknaden. Som kystkommune kjenner Fjell eit særleg ansvar for å medverka til auka tryggleik til sjøs. Samstundes vil det vera særleg viktig at ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye. Med grunnlag i det omfattande sakstilfanget og under føresetnad av at risikonivået i høve til Bjorøytunnelen er akseptabelt, finn rådmannen å kunna tilrå at Fylkesmannen gjev godkjenning. Det vert understreka at Fjell kommune, på fritt grunnlag, seinare skal handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Det er semje om at god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen, er svært viktig.
Innstilling: Komité for plan og utvikling tilrår: Fjell kommunestyre samtykkjer i at Kystverket sin søknad til Fylkesmannen om løyve til utdjuping i Vatlestraumen og eventuell deponering av steinmassar ved innløpet til Grimstadfjorden vert imøtekomen under følgjande føresetnader: 1. Ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye. 2. Gjennom planleggings- og anleggsfasen skal Kystverket syta for god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen. 3. Fjell kommune skal seinare, på fritt grunnlag, handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Straume, den 09.01.2011 Steinar Nesse Rådmann Atle Justad Eigedomssjef Handsama i Komité for plan og utvikling - 18.01.2011: Eigedomssjef Atle Justad var tilstades ved handsaminga av saka. Prosjektleiar Jann Eliasen frå Kystverket gav ei orientering om planane for utdjuping i Vatlestraumen. Framlegg frå eigedomssjefen på vegne av rådmannen om justering av pkt 1 i innstillinga: 1. Ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye før anleggsstart. Tiltakshavar, må før anleggsstart, få pålegg om gjennomføring av naudsynte tiltak. Fellesframlegg v/kjartan Algrøy, AP og Geir Magne Bergtun, FrP om følgjande tillegg til pkt 2: 2. Gjennom planlegging- og anleggsfasen skal Kystverket syta for god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen, før og under anleggsperioden. Det skal utarbeidast informasjonsstrategi som skal godkjennast av Fjell kommune før oppstart av tiltaket. Innstillinga og endringsframlegga vart samrøystes vedteken. Tilråding i Komité for plan og utvikling - 18.01.2011: Komité for plan og utvikling tilrår:
Fjell kommunestyre samtykkjer i at Kystverket sin søknad til Fylkesmannen om løyve til utdjuping i Vatlestraumen og eventuell deponering av steinmassar ved innløpet til Grimstadfjorden vert imøtekomen under følgjande føresetnader: 1. Ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye før anleggsstart. Tiltakshavar, må før anleggsstart, få pålegg om gjennomføring av naudsynte tiltak. 2. Gjennom planlegging- og anleggsfasen skal Kystverket syta for god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen, før og under anleggsperioden. Det skal utarbeidast informasjonsstrategi som skal godkjennast av Fjell kommune før oppstart av tiltaket. 3. Fjell kommune skal seinare, på fritt grunnlag, handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Handsama i Kommunestyret - 27.01.2011: Framlegg frå FrP, H og KrF om eit tilleggsord i punkt 3: Fjell kommune skal seinare, på fritt grunnlag, politisk handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Møtet vart heva for gruppemøte (H). Votering: Punkt 1 3 i tilråding gjort i komite for plan og utvikling vart samrøystes vedteke. Punkt 3 frå tilråding gjort i komite for plan og utvikling vart sett om mot fellesframlegg frå FrP, H og KrF vart sett opp mot kvar andre. Fellesframlegget frå Frp, H og Krf et om tilleggsord i punkt 3 vart samrøystes vedteke. Vedtak i Kommunestyret - 27.01.2011: Fjell kommunestyre samtykkjer i at Kystverket sin søknad til Fylkesmannen om løyve til utdjuping i Vatlestraumen og eventuell deponering av steinmassar ved innløpet til Grimstadfjorden vert imøtekomen under følgjande føresetnader: 1. Ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye før anleggsstart. Tiltakshavar, må før anleggsstart, få pålegg om gjennomføring av naudsynte tiltak. 2. Gjennom planlegging- og anleggsfasen skal Kystverket syta for god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen, før og under anleggsperioden. Det skal utarbeidast informasjonsstrategi som skal godkjennast av Fjell kommune før oppstart av tiltaket. 3. Fjell kommune skal seinare, på fritt grunnlag, politisk handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Dokument vedlagt saka: 1. ROS-analyse (førebels) 2. Forprosjekt
Saksopplysningar: Oversiktskart Kartutsnitt med skissert utdjupingsområde Føremål Utbetring av farleia ved Vatlestraumen er fyrst og fremst eit tryggleikstiltak. Navigatørar/losar har vurdert dette tiltaket til å vera ei vesentleg betring av seglingsforholda i Vatlestraumen. Spesielt i situasjonar med møtande trafikk ventar ein skade- og ulykkesreduserande effekt. Tiltaket Kystverket planlegg å utdjupe hovudleia gjennom Vatlestraumen. Føremålet er å gjera det tryggare for skipstrafikken i den trafikkerte seglingsleia til Bergen. Eit grunnflak som ligg ca 60 m ut i leia frå Revskolten lykt skal sprengjast ned til-14.0 m. Grunnflaket er merka med ein lysbøye og er geografisk plassert i stamnettet (farlei 1506 Vatlestraumen), Fjell kommune, Hordaland, sjøkart nr. 21. Grunna som skal sprengjast ned utgjer ca 65 000 tfm 3 over eit areal på ca 12 000 m 2. I samband med utdjupinga skal det gravast opp og transpoterast bort ca 120 000 lm 3 stein. Fortrinnsvis ynskjer Kystverket å levera steinmassane til kommunar/hamnar, slik at massane kan koma til nytte. For dette utdjupingsprosjektet har Kystverket fått tilbakemeldingar som seier at det ikkje er noko særskilt etterspurnad på steinmasse i området rundt Bergen. Dei må difor ha klart eit godkjent alternativt deponiområde på djupt vatn i nærleiken av anleggsstaden før oppstart til våren 2011 Historikk / Bakgrunn - Vatlestraumen er nautisk krevjande på grunn av topografien, krav til fleire store kursforandringar innanfor eit kort tidsrom og den store trafikktettleiken i og rundt farvatnet av
både større og mindre fartøy. I tillegg er straumpåverknadene sterke og oppstår til dels utan varsel. - Rocknesulukka - 19. januar 2004. Kystverket har vurdert ulike tiltak som kan/bør iverksetjast for å hindre at ulukker skjer igjen: - Utdjuping ved Revskolten lykt breiare farlei og forbetra straumforholda - Utbetra Kobbaleia vest om Bjorøy trafikkseparasjon - Ny forskrift farvatnområdet blir dekka av trafikksentralen på Fedje. Utdjupings- og merketiltak i Vatlestraumen Navigatørar/losar har vurdert at utdjupingstiltaket vil gje ei vesentleg betring av seglingstilhøva i Vatlestraumen arbeidet er planlagt starta i 2011 - Revskolten lykt må fjernast/flyttast. - Grunnflak ved Revskolten lykt vert sprengt ned til 14,0 m. Seglingsbreidde: 250 m (djupne -14,0 m). Masseuttak: ca 65 000 tfm 3. Areal: ca. 12 000 m 2. - Nye navigasjonsinnretningar
Undersøkingar/utgreiingar - Dykkarundersøking - Marine kulturminne feltundersøking - Analyse av straumforholda før og etter utdjuping - Simulering av seglas (skipssimulator) - NGI-rapport: Vurdering av undervannssprengning, rystingar og mogelege konsekvensar for Bjorøytunnelen Risiko- og sårbarhetsanalyse Multiconsult AS har fått i oppdrag å utarbeida ein ROS-analyse for prosjektet Utdjuping av Vatlestraumen. Området ligg i/inntil skipsleia i Vatlestraumen og utdjupinga vil medverka til å auke tryggleiken for skipsfarten. Prosjektet legg opp til ei auka djupne for at korridoren for sikker segling skal bli breiare. Følgjande tema er vurdert til å representera størst risiko: Etablering av riggområde og anleggsfasen Sprenging under vatn Vibrasjonar Stabilitet i Bjorøytunnelen Trafikk i Bjorøytunnelen Utrykningskøyretøy Det er gjennomført ein risiko- og sårbarhetsanalyse i samsvar med Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap sin metodikk. Det er identifisert 13 mogelege hendingar i samband med utdjupinga. Av desse er 6 hendingar blitt vurdert til å koma i grøn sone, medan 5 hendingar er i gul sone og 2 hendingar er i raud sone. Det er ingen identifiserte hendingar som ikkje kjem i grøn sone ved relativt enkle tiltak. ROS-analysen peikar på avbøtande tiltak som vil redusera risikoen for dei ulike hendingane til eit akseptabelt nivå. Det må rettast fokus mot desse forholda i den vidare prosessen.
Dykkarrapport Dykkarinspeksjonen som vart utført 14. og 15. febr. 2008, viser at grunna så og sei er fri for stein og at det er lite sand eller andre lause masser i det aktuelle området. Den sanden som er observert ligg i små parti, grunnare enn 10 cm. Tareskogen er sporadisk, og dekkjer ca 10 % av arealet på ca. 6 12 meter djupne. På grunnare parti var sjøanemonar framtredande. Marinarkeologiske undersøkingar Bergen sjøfartsmuseum har utført marinarkeologiske registreringar ved to fluer i Vatlestraumen; ved Revskolten lykt og ved ei mindre grunne nordvest for denne. Under registreringa i dei to sjøområda vart det ikkje gjort funn som kjem inn under 14 i Kulturminnelova. Bergen Sjøfartsmuseum skriv difor at ein frå eit kulturminnesynspunkt tillet at Kystverket får sprenge bort dei to fluene som det er søkt om (det vert ikkje aktuelt å utdjupa flua lengst nordvest). Stad for deponering av massane Posisjon for omsøkt sjødeponi ligg ved innløpet til Grimstadfjorden, vest for Haakonsvern og har djupne på ca 100 meter (sjå kartutsnitt). Det er ikkje registrert spesielt vanskelege straumforhold i dette området. Straumen går for det meste i nordleg retning. Kystverket har innhenta uttale frå Fiskeridirektoratet Region Vest (e-post datert 05. okt.2010) og Forsvaret (brev datert 03. nov. 2010. Konsekvensutreiing Tiltaket utløyser ikkje krav om konsekvensutgreiing sidan tiltaket er utbetring i allereie eksisterande farlei. Notat frå plan- og utbyggingsjefen v/einar Lunde: 1. Planmessig status Kommuneplanen Det aktuelle området utanfor Revskolten lykt er vist som natur og friluftsområde, fiske og ferdsle (NFFF) i kommuneplanen. Farleia forbi er vist på plankartet. Formålet NFFF omfattar alle sjøområde som ikkje er disponert til særskilde formål og skal sikre områda for fleirbruk som fiske, ferdsle, friluftsliv og annan ambulerande bruk. (pkt 3.7.6 Retningslinene bokstav a) Dei ulike interesser som inngår er i utgangspunktet likestilte, men ferdsel er prioritert i farleier som er vist på kartet. (pkt 3.7.6 Retningslinene bokstav b) Frå overordna retningsliner for sjøområda pkt 3.7.1 siterer eg: a. Før kommunen handsamar søknad om tilta eller anna verksemd i sjø, skal ein undersøkje om tiltak kjem i konflikt med kulturminneinteresser på land eller sjø. b.. c. Risiko og sårbarheit skal vurderast av tiltakshavar. Kommunen kan etter eige skjønn krevje risiko- og sårbaranalyse. Reguleringsplan
Området er uregulert og det er ikkje reguleringsplanar på land som kjem i inngrep med det aktuelle området. Kommentar: I følgje kommuneplanen er det ikkje knytt plankrav til dette område, slik at det ikkje er naudsynt å utarbeide reguleringsplan før tiltaket kan setjast i verk. 2. Plan og bygningslova. Byggesøknad Tiltake er søknadspliktig etter plan- og bygningslova 20-1 og det vil verta levert inn byggesøknad for tiltaket på vanleg måte med kystverket som tiltakshavar. I tilknyting til søknaden har tiltakshavar fått utarbeida marinarkeologisk undersøking utan at det er påvist kulturminne i området. I samsvar med krava i kommuneplanen vil kommunen krevja at det vert utarbeida ein ROS analyse er spørsmåla kring sprenging og konsekvensar for Bjorøytunellen vert eit viktig tema. I analysen vil risiko og konsekvensar av verta grundig vurdert og det skal gjera greie for kva tiltak som er naudsynte for å redusere risiko og konsekvensar av uønska hendingar. Regulering: Det er ikkje plankrav etter kommuneplanen., jf det som er sagt ovanfor. Tiltaket er også vurder etter 12-1, 3. ledd i plan og bygningslova som seier at før gjennomføring av større bygge- og anleggstiltak og andre tiltak som kan få vesentlege verknader for miljø og samfunn, vert det kravd reguleringsplan. Etter å ha konferert med sakshandsamar hjå Fylkesmannen er konklusjonen at det ikkje vert kravd reguleringsplan. Tiltaket ligg i sjø og er avgrensa i omfang, tiltaket er i samsvar med kommuneplanen og arealbruken vert ikkje endra. Kommentar: Kommune kan slik eg ser det stilla krav om avbøtande tiltak i samband med godkjenning av byggesaka dersom ROS analysen avdekkar forhold som gjer det naudsynt for å ivareta dei interesser kommunen som bygningsstyresmakt skal sjå til at vert ivareteken. Når det gjeld reguleringsplikta så er dette ei skjønnsmessig vurdering som ein politisk sjølvsagt kan vurdera på ein annan måte, men eit slikt krav skal og må vere tufta og grunngjeve ut frå reguleringsmessige omsyn. I dette høvet kan ein stilla spørsmål ved kva ein ønskjer å få utgreidd ved ei regulering som ikkje er ivareteken gjennom fylkesmannen si handsaming av saka og gjennom kommunen si handsaming av byggesøknaden og dei utgreingane som skal gjerast i tilknyting til denne. Etter mi meining vil alle risikomoment i høve til Bjorøytunnelen vert tilfredstillande kartlagt i ROS analysen. Det er den same analysen som må gjennomførast i tilknyting til ein reguleringsplan. 3. Konsekvensutgreiing Etter kap V i plan- og bygningslova kan det vere aktuelt med konsekvensutgreiing. Det vil i så fall vere Kystverket som er ansvarleg styresmakt. (Sjå merknad ovanfor). Kommentar: Det er tiltakshavar (her Kystverket) som skal vurdere om det skal føretakast konsekvensutgreiing (i henhold til havne -og farvannslova). Dette fordi det er Kystverket som er ansvarleg styresmakt for utpeika hamner, hovudleier og bileier. I dette tilfelle har Kystver-
ket vurdert tiltaket som ei utbetring av ei allereie eksisterande hovudlei. Kystverket si vurdering er dermed at det ikkje skal føretakast konsekvensutgreiing. 4. Naturmangfaldslova Vi kan ikkje sjå at tiltaket kjem i konflikt med dei omsyn naturmangfaldslova skal ivareta. Det er difor ikkje grunn til å gå nærare inn på desse problemstillingane i dette notatet. Kommentar: Eg reknar elles med at Fylkesmannen også gjer ei vurdering på dette området. Det vert elles synt til vedlegga i saka. Vurdering: Det er gjennomført ei rekkje undersøkingar og analysar i samband med søknaden. Rådmannen vurderer saksutgreiinga som svært grundig. Særleg gjeld dette når dei beredskapsmessige tilhøva kjem endå betre på plass. Kystverket har signalisert at dette vil skje i samband med utarbeiding av ein endeleg og noko utvida ROS-analyse. Fjell kommune vil få høve til å vurdera dette på nytt i samband med førehavinga av byggesøknaden. Her vil også ansvarstilhøva for ulike sider ved prosjektet verta klårlagt. Når det gjeld reguleringsplikta, vert det synt til plan- og utbyggingsjefen sin merknad om at dette vil vera ei skjønnsmessig vurdering som ein politisk sjølvsagt kan vurdera på ein annan måte, men eit slikt krav skal og må vere tufta og grunngjeve ut frå reguleringsmessige omsyn. Rådmannen har etter samråd med Fylkesmannen og plan- og utbyggingsjefen meldt tilbake til Kystverket at det i utgangspunktet ikkje vil bli kravd regulering. Som kystkommune, vil det etter rådmannen sitt syn vera naturleg at Fjell tek eit særleg ansvar for å medverka til auka tryggleik til sjøs. Samstundes vil det vera særleg viktig at ansvarstilhøva, beredskapen og risikoen knytt til mogeleg skade på Bjorøytunnelen vert klårlagt og vurdert nøye. Med grunnlag i det omfattande sakstilfanget og under føresetnad av at risikonivået i høve til Bjorøytunnelen er akseptabelt, finn rådmannen å kunna tilrå at Fylkesmannen gjev godkjenning. Det vert endeleg understreka at Fjell kommune, på fritt grunnlag, seinare skal handsama søknad om løyve til tiltaket i medhald av plan- og bygningslova. Det er semje mellom Kystverket og kommunen om at god informasjon og kommunikasjon, både overfor lokalmiljøet på Bjorøyna og kommunen, er svært viktig.