SAKSDOKUMENT. Utvalsaksnr Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret

Transkript

1 VOLDA KOMMUNE SAKSDOKUMENT Sakshandsamar: Arne Gotteberg Arkivsak nr.: 2013/1892 Arkivkode: G00 Utvalsaksnr Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret UTVIKLINGSPLAN FOR HELSE MØRE OG ROMSDAL HF NOKRE KONSEKVENSAR FOR HELSETENESTETILBODET I FYLKET OG FOR KOMMUNANE. Administrasjonen si tilråding: 1. Volda kommunestyre er svært uroa over den utfordrande økonomiske situasjonen i Helse Møre og Romsdal HF og dei konsekvensane dette vil få for: sjukehustilbodet i fylket kommunane og dei kommunale helse og omsorgstenestene 2. Volda kommunestyre sluttar seg til konklusjonane i saksutgreiinga om Utviklingsplanen for Helse Møre og Romsdal HF. 3. Volda kommunestyre krev at kommunar som får konsekvensar av Utviklingsplan for HMR skal ha ein sjølvstendig uttalerett. Vidare er det forventa at prosessane og dialogen mellom kommune og HF kan vere open og god. 4. Det er eit krav at utgreiing og sakshandsaming klargjer konsekvensar både for HF og for kommunane. Det er særleg viktig med grundig utgreiing av spørsmåla i gråsona der begge partar har ansvar (eksempel: rehabilitering og psykiatri) Volda kommune viser til signal frå den nye helseministeren og presiserer at oppgåveoverføring først må skje etter ein grundig prosess og når kommunane er fagleg og økonomisk i stand til å ta på seg oppgåvene. 5. Om Sluttrapport frå arbeidsgruppe for kirurgi, Ålesund og Volda vil Volda kommunestyre spesielt uttale: Å overføre øyeblikkeleg hjelp funksjonen innan generell kirurgi frå Volda til Ålesund SH vil undergrave Volda Sjukehus sin funksjon som eit fullverdig lokalsjukehus med akuttfunksjonar innan indremedisin, kirurgi/ortopedi og fødeavdeling med gynekologi.

2 6. Volda kommunestyre viser til den nye regjeringsplattforma om at det skal utarbeidast ein ny Nasjonal Helse- og sjukehusplan som også skal omfatte den viktige rolle og det faglege innhaldet i lokalsjukehusa. Regjeringa har sagt at den vil stoppe nedlegginga av akutt- og fødetilbod som ikkje er grunngjeve med dårleg kvalitet og usikkerheit for pasientane før Nasjonal Helse- og sjukehusplan er behandla. På denne bakgrunn ber Volda kommunestyre om at gjennomføring av Sluttrapport frå arbeidsgruppe for kirurgi, Ålesund og Volda blir utsett i påvente av Stortinget si handsaming. Prenta saksvedlegg: Arbeidsgrupperapportane vedkomande Utviklingsplanen i Møre og Romsdal HF i dataformat Samandrag av saka: Helse Møre og Romsdal HF har sett i gang ein omfattande prosess vedkomande gjennomgang og funksjonsfordeling mellom sjukehusa i fylket. Det er mange årsaker til dette, men store økonomiske utfordringar er eit godt synleg bakteppe. Det blei nedsett fleire arbeidsgrupper som har utarbeidd omfattande og grundige uttaler. Utan unntak består arbeidsgruppene av fagfolk innanfor HF, og det kjem sjølv innanfor HF - fram til dels betydeleg usemje om konklusjonane i arbeidsgruppene. Nokre av rapportane kan indirekte ha betyding for kommunane ved overføring av nye oppgåver utan at tilfredsstillande kompetanse eller økonomi er sikra, og dei kan spele ei viktig rolle for beredskap og helsetenestetilbod i distrikta. Saka blir fremja med stor hast. Det er, inntil dette skrivast, ikkje lagt opp til nokon ordinær kommunal høyring. Sunnmøre Regionråd har oppnemnt ei kommunal Referansegruppe. Det kviler eit stort ansvar på dei kommunale referansegruppene å fiske ut dei rapportane og forslaga som har store konsekvensar for kommunane slik at dei impliserte kommunane/kommunestyra får forslaga til sakshandsaming og uttale før ein går vidare med tiltaket. For Volda og Volda Sjukehus sin del er særleg Sluttrapport frå arbeidsgruppe for kirurgi, Ålesund og Volda av essensiell betyding, sjå punkt 5 og 6 i framlegg til vedtak. Saksopplysningar: Styrevedtak i Helse Møre og Romsdal HF (sak 2013/10) ga adm. direktør klarsignal til å starte opp ein omfattande prosess vedkomande gjennomgang og funksjonsfordeling mellom sjukehusa i fylket m.a for oppstart av tidlegfaseplanlegging for nytt akuttsjukehus i Nordmøre og Romsdal. Det blei i saka m.a sagt at Modellen skal være faglig og økonomisk bærekraftig for framtiden Sikre et likeverdig tilbud gjennom standariserte pasientforløp Forutsigbart tilbud til pasientene Prosess Det blei nedsett fleire arbeidsgrupper som har utarbeidd omfattande og grundige uttaler. Utan unntak består arbeidsgruppene av fagfolk innanfor HF, og det kjem sjølv innanfor HF - fram til dels betydeleg usemje om konklusjonane i arbeidsgruppene. Fleire av rapportane vil kunne ha konsekvensar for kommunale helse- og omsorgstenester generelt i fylket og andre meir spesielle konsekvensar avhengig av kor ein bur. HF har til no ikkje lagt opp til nokon formell høyring i kommunane, men har meining om at kommunale referansegrupper er høyringsinstans og skal ivareta kommunale omsyn. På vegne av Sunnmørskommunane har Sunnmøre regionråd utpeika ei slik kommunal referansegruppe beståande av:

3 1. Bjørn Sandnes (representant) Arnulf Goksøyr (vara) 2. Knut Støbakk (representant) Anders Riise (vara) 3. Arild Iversen (representant) Rune Hovde (vara) 4. Liv Stette (representant) Jarle Bjørn Hanken (vara) 5. Kjartan Lied representant) Anna Lisa Drabløs (vara) 6. Ottar Grimstad (representant) Inger Lise Kaldhol (vara) Rådmannen visar til den Overordna Samhandlingsavtalen 5 Større endringer som planlegges av en av partene skal gjennomføres med en god gjensidig prosess. Partene forplikter seg til å: Informere og involvere den andre parten i planprosesser og annet arbeid som har betydning for utformingen av helsetjenester for den annen part, blant annet organisering og endring av rutiner Orientere hverandre om endringer i rutiner, organisering og lignende som kan ha betydning for / innvirkning på de områdene avtalen omfatter Gjennomføre konsekvensutredninger ved planlegging av tiltak som får konsekvenser for den annen part, blant annet omorganiseringer, nedlegging av sykehus og sykehusavdeling Det blir også vist til Helse og Omsorgstjenesteloven 6-1 der det heiter Kommunestyret selv skal inngå samarbeidsavtale med det regionale helseforetaket Men det står også: Kommunen kan inngå avtale alene eller sammen med andre kommuner Rådmannen forstår helseføretaket sitt ynske for å ha representative organ til å kome med tilbakemelding for å unngå meir langdrektige prosessar med tunge og sprikande meiningar i ulike kommunar. Samtidig kan det i struktursaker ofte vere vanskeleg å finne heilt representantive organ, og at helseforetaket derfor også kan ha ein eigen strategi med å forhalde seg til store regionråd. Eit heilt sentralt punkt blir difor om kommunane meiner at intensjonane i 5 i Overordna Samhandlingsavtale er godt nok sikra gjennom dei kommunale referansegruppene sitt arbeid? Formelt sett er det slik at den einskilde kommune er part og ikkje ei kommunal referansegruppe. Det er rimeleg å stille spørsmål om konsekvensanalysar som er utførde: analyserer dei konsekvensar for HF sitt tilbod aleine, eller analyserar dei også konsekvensar for dei involverte kommunane og dei kommunale helse og omsorgstenestene? Vår konklusjon er at det då vil kvile eit stort ansvar på dei kommunale referansegruppene å fiske ut dei rapportane og forslaga som har store konsekvensar for kommunane slik at dei impliserte kommunane/kommunestyra får forslaga til sakshandsaming og uttale før ein går vidare med tiltaket. I brev frå Volda og Ørsta kommunar ved ordførarane og rådmennene til Helse MR HF den har kommunane alt kravd uttalerett for kommunane tidleg i slike prosessar. Vi er dessutan kjende med at andre kommunar i Romsdal og Nord-Møre (Molde og Kristiansund) alt no har gjort dette ved å ta ut Prosjektrapporten frå Klinikk for barn og unge til politisk behandling grunna konsekvensar for barnehelsetilbodet i Nord- delen av fylket.

4 Dette er einaste rapporten der synspunkt frå primærhelsetenesta kjem skikkeleg fram. Barnehelsetilbodet i Nord-fylket er det store stridstema i denne rapporten. For oss her er naturlegvis det viktigaste at Barne og Ungdomsklinikken ved Ålesund sjukehus ikkje blir svekka og at vi opprettheld tilbodet med pediatriske tenester ved Volda Sjukehus Sluttrapporten Utvikling av fremtidig tilbod i Klinikk for Psykisk helsevern I rapporten blir det lagt opp til å redusere 4 sjukehussenger i Ålesund og 2 på Hjelset/Lundavang. Frigjorte ressursar skal overførast til dei 4 DPS ane Det er ikkje gjort framlegg om nedlegging (men heller ikkje auking) av nokon sengeplassar ved DPS ane. Ambulante team skal styrkast med utvida opningstid og styrka deltaking frå lege og psykolog. Innanfor alderspsykiatri er det i dag sengepostar både i Ålesund og på Hjelset. Det blir foreslått å behalde fagmiljø og ambulant verksemd begge stadar, men berre å ha ein føretaksovergripande sengepost med 10 senger. Denne bør, etter vår vurdering, leggast i Ålesund. Vurdering av rapporten: Sluttrapporten kan ha stor generell betyding for alle kommunane i fylket. Den legg opp til ei bevisst dreiing av behandling frå sengeavdelingar til Distriktsmedisinsk sentra (DPS) ambulante team og heimebehandling av psykiatriske pasientar der HF ikkje lengar har noko tilbod. Sentrale og uavklarte spørsmål: Kven definerer kva tid ein psykiatriske pasient er ferdigbehandla og utskrivingsklar til kommunehelsetenesta? Er kommunehelsetenesta sett i stand til å ha kompetanse og økonomi til å overta og å klare desse nye store utfordringane på ein like god eller betre måte enn HF? Sitatet er rett nok teke frå Etablering av kommunalt øyeblikkeleg hjelp-tilbod på sjukeheim men må vel gjelde også psykiatriske pasientar som kan vere enno meir utsette og sårbare? Dette er heilt parallelle problemstilingar som vi har sett ved nedlegging av rehabiliteringsinstitusjonane. Er det pasientane som blir skadelidande og kan kommunane blir sittande igjen med oppgåver dei fagleg og økonomisk enno ikkje er sette i stand til å løyse? Og tek desse oppgåvene også dei ressursane kommunane skulle bruke til førebyggjande og helsefremjande psykisk arbeide? Oppgåveoverføringa kan no synes å gå for fort og er for mykje einsidig styrt frå HF til kommunane. Kommunane har nettopp teke på seg store oppgåver i samband med Samhandlingsreforma og har no problem med å ta imot nye oppgåver i eit tempo som blir styrt ovanfrå. Vi er bekymra for at HF tek samhandlingsreforma sine intensjonar heilt bokstaveleg også innanfor psykiatri, som er eit områder det enno ikkje er semje om sentralt og som ikkje er finansierte. Det er usemje om definisjonen av ein utskrivingsklar pasient innanfor psykiatrien og kva tenester kommunane skal varte opp med, eit konfliktfelt der KS er sterkt inne i bildet. Rådmannen finn grunn til å legge vekt på nokre merknadar Medisinsk Rådgjevar Britt Ingunn Hana i HF Møre og Romsdal, Molde Sjukehus har til utviklingsplanen: Mi vurdering er at det på lang sikt vil vera både uøkonomisk og gi dårlegare helsetilbud til befolkninga i Møre og Romsdal å dreie drifta frå sjukehus til ambulante tilbud i den grad planen foreslår og I rapporten Effekter av ulike organisasjonstiltak for tjenester innen psykisk helsevern fra Kunnskapssenteret 2012 basert på systematisk oversikt går det fram at dokumentasjon for effekten av heimebehandling med tverrfaglege team er usikker.

5 Dersom Helse Møre og Romsdal skal følgje intensjonane i Samhandlingsreforma, må kompetansen aukast både i kommunane, men også innan DPS. Det tradisjonelle svaret på dette har vore ambulant virksomhet. Men ambulant virksomhet gir ingen helsegevinst hvis ikkje vi legg inn klare føringar i dette. Nyleg kom det nye retningslinjer om spesialisthelsetenesta si veiledningsplikt overfor kommunane. Denne må takast på alvor. Det bør derfor leggast til rette for at kompetanse kan overførast direkte frå dei som innehar den til kommunehelsetenesta og direkte til brukar Rapporten Ortopedi, Ålesund og Volda Utgreiinga her er eintydig i at ein bør behalde dagens modell med både elektiv og øyeblikkeleg hjelp funksjon både i Volda og Ålesund. Her er fagmiljøa i Volda og Ålesund heilt samstemte. Rapporten Generell kirurgi, Ålesund og Volda Her er det tydeleg usemje mellom Volda og Ålesund. Ålesund ønskjer å overta all øyeblikkeleg hjelp kirurgi, men Volda meiner at det er nødvendig å ha øyeblikkeleg hjelp funksjon her, bl.a for å oppretthalde Volda sjukehus som eit fullverdig lokalsjukehus med akuttfunksjonar innan indremedisin, kirurgi/ortopedi og fødeavdeling. Det ligg føre erklæring frå medisinsk klinikk som seier at beredskap for tilsyn av generell kirurg ved medisinsk avdeling er nødvendig for optimal drift. Her er erklæring frå gynekologane at det er behov for å ha tilgang på bukkirurgisk kompetanse. Her er klare avvik i uttalane der Volda peiker på at røynslene med 5 dagars ø.hj er dårlege med avviksmeldingar og alvorlege hendingar, mens Ålesund seier at røynslene er gode. Her er avvik i opplysning om helikoptertilgjengelegheit. I det minste burde det i slike utgreiingar vere nokolunde semje om realitetane. Tilhøvet til primærhelsetenesta er så vidt nemnt av særuttale frå Ålesund som peikar på at ved sentralisering av all øyeblikkeleg hjelp på Sunnmøre til Ålesund, bør kommunane på Ytre Søre Sunnmøre etablere legevakta i ytre strøk. Vurdering av rapporten: Når ein uansett må ha operasjonsstueberedskap pga gynekologi/fødsel/ortopedi, og uansett bukkirurgisk beredskap for tilsyn med inneliggande indremedisinske pasientar, må det vere heilt minimalt å spare på den 5-døgns bukkirurgiske beredskapen ein har hatt siste året. Så lenge ein vil oppretthalde Volda sjukehus som eit fullverdig lokalsjukehus med akuttfunksjonar innan indremedisin, kirurgi/ortopedi med fødeavdeling og gynekologi, må ein ha også ha bukkirurgisk akuttberedskap heile døgnet/heile veka. Vi kan ikkje akseptere ei utarming av begrepet/innhaldet i lokalsjukehus. Dette er ein velprøvd modell med innhald/funksjonar som er gjensidig avhengig av kvarandre. Lokalsjukehus har ein viktig funksjon for å sikre beredskapen i distrikta. Utan velfungerande akuttfunksjonar er der ingen beredskap. Dersom all akutt bukkirurgi blir sentralisert til Ålesund, må det få konsekvensar for legevaktordninga. Det er lite tilfredsstillande å sende pasientane innpå 1 time i feil retning frå Ytre Søre Sunnmøre for legevaktvurdering i Volda før ei ny reise på minst 1 ½ time for innlegging i Ålesund. Det mest tungtvegande argumentet er at det å fjerne all øyeblikkeleg hjelp kirurgi frå Volda sjukehus vil undergrave grunnlaget for Volda Sjukehus som eit velfungerande lokalsjukehus, ikkje berre for dei 7 kommunane på Søre Sunnmøre, men også for delar av Nordfjord som i aukande grad nyttar Volda Sjukehus som akuttsjukehus.

6 Det er spissformulert frå legegruppa ved Volda Sjukehus, at fjernar ein akutt-kirurgisk tilbod, kan ein like godt legge ned sjukehuset!! I den nye regjeringsplattforma seiast det at Regjeringen vil fremme en nasjonal helse- og sykehusplan. Planen skal blant annet inneholde en definisjon av innholdet i ulike typer sjukehus, struktur i spesialisthelsetenesten, behovskartlegging, utstyrsbehov og investeringsplaner Planen må også omhandle lokalsykehus og den viktige rollen de har for å sikre beredskap for liv og helse i hele landet. Regjeringen vil stoppe nedleggelser av akutt- og fødetilbud som ikke er begrunnet med pasientsikkerhet og kvalitet, før nasjonal helse- og sykehusplan er behandlet I arbeidet med utviklingsplanen for Helse Møre og Romsdal, må ein ta inn over seg så sterke signal frå regjeringa og ikkje fatte ubotelege vedtak som undergrev Volda Sjukehus som eit velfungerande lokalsjukehus med akuttfunksjonar innan indremedisin, kirurgi/ortopedi og fullverdig fødeavdeling med gynekologi Slike ting må bli avgjort gjennom nasjonale politiske prosessar nemnt ovanfor av Stortinget og ikkje aleine av fagleg/økonomiske vurderingar innanfor eit lokalt helseføretak (HF) Gjennomføring av konklusjonane i rapporten må difor utsetjast i påvente av konsekvensutgreiing både for lokalsjukehuset i Volda og for dei kommunale helse og omsorgstenester i regionen og av behandlinga av Nasjonal helse- og sjukehusplan Vurdering og konklusjon: Vurderingar og konklusjonar er gjort undervegs i saksutgreiinga under kvart punkt. Helse og miljøkonsekvensar: Denne saka er av overlag store konsekvensar for helseteneste og sjukehustilbodet i Møre og Romsdal. Saka omhandlar vidare tema som kan få alvorlege konsekvensar for oppgåvedelinga mellom helseføretak og kommunar og gi nye store utfordringar for dei kommunale helse- og omsorgstenestene. Økonomiske konsekvensar: Kommunane må pårekne nye oppgåver og nye utgifter, som ikkje er utrekna og ikkje er finansiert. I Helse Møre og Romsdal HF er den økonomiske situasjonen svært alvorleg. Det er lagt fram styrereferat om at HF i løpet av dei to komande åra må spare inn kr. 300 millionar på drifta. Viktige årsaker til dette er ei skeiv fordeling av økonomien i Helse Midt-Norge og at Helse Møre og Romsdal er pålagd å bygge opp eigenkapital til nytt felles sjukehus for Nord-Møre og Romsdal. Hadde dette lete seg gjere å ordne på andre måtar, ville sjukehusdrifta i Møre og Romsdal gått i balanse. Helseføretak og kommunane i Møre og Romsdal har felles interesse av at desse ting blir ordna utan å gå ut over sjukehusdrifta og utan å belaste kommunane. Det må stillast spørsmål om Helse Møre og Romsdal er kraftig underfinansiert. Beredskapsmessige konsekvensar: Gjennomføring av nokre av rapportane kan ha beredskapsmessige konsekvensar. T.d rapporten: Generell kirurgi, Ålesund og Volda Lokalsjukehus har ein viktig funksjon for å sikre beredskapen i distrikta. Utan velfungerande akuttfunksjonar, er der ingen beredskap. Eventuell svekking av akuttfunksjonane ved Volda sjukehus og drifta av akuttmottaket vil ha beredskapsmessige konsekvensar også for

7 kommunal og interkommunal legevaktordning, base for Legevaktsentral og Nødnettløysing for kommunane på Søre Sunnmøre. Rune Sjurgard Rådmann Arne Gotteberg Kommuneoverlege Utskrift av endeleg vedtak: Helse Møre og Romsdal HF 6026 Ålesund Kommunenes Sentralforbund i Møre og Romsdal, 6402 Molde Helse og Omsorgsdepartementet v/ Helseministeren