Grammatikk og meining. Ingunn Hansejordet Universitetet i Bergen/ Stord vidaregåande skule

Transkript

1 Grammatikk og meining Ingunn Hansejordet Universitetet i Bergen/ Stord vidaregåande skule

2 Læreplanen Hovedområdet kommunikasjon dreier seg om formidling av mening gjennom fremmedspråket. Det omfatter lytting, lesing, skriving, muntlig produksjon og spontan samhandling knyttet til ulike kommunikasjonssituasjoner, medier, sjangere og språkfunksjoner. Det omfatter også språklig repertoar ordforråd, setningsbygning og tekstsammenheng og spesifikke språklige ferdigheter som er nødvendig for å mestre ulike kommunikasjonssituasjoner.

3 Disposisjon Form og meining Døme: Spanske objektspronomen 1.For elevar 2.I lærebøker 3.I ein teori: Input Processing 4.I ein undervisningsmodell: Processing Instruction 5.Tre prinsipp for grammatikkundervisning

4 Velg rett ord I kvar setning er det utheva eit lite ord som høyrer saman med eitt av orda under setninga. Set ring rundt det rette ordet og forklar kvifor de vel akkurat dette. Es un poco cara, pero la necesito para el viaje. La cámara. Los pantalones. El billete. Det er litt dyrt, men eg treng det til reisa. Kameraet. Buksene. Billetten. (Rett svar: La cámara kameraet )

5 Es un poco cara, pero la necesito para el viaje. La cámara. Los pantalones. El billete. Merete Nina Ok, det må vere anten la cámara ( kameraet ) eller el billete ( billetten ). Du treng jo- [avbryt] Det må vere la cámara ( kameraet ), fordi at det er la [hokjønn]. For det passar til det. Eg trur det er sånn, at vi skal finne ut kva dei passar til, liksom.

6 Es un poco cara, pero la necesito para el viaje. La cámara. Los pantalones. El billete. Ingvil Hedda Ingvil Hedda Ingvil Hedda Ingvil Hedda Ingvil Hedda El billete ( billetten ), sikkert. Ja. Trur du? Eller? Los pantalones ( buksene )? Det er, det er litt cara ( dyrt ), kva tyder det? (8 sek.) (Blading i ordbok) Ansikt (23 sek.) Det tyder ansikt. Ja. Er ikkje det.. nødvendig når du skal reise? Ja, men ansikt, kvifor det? Kanskje det kan vere på kameraet? Ja, vi tar det.

7 Andreas Liv Andreas Liv Andreas Liv Andreas Liv Andreas Det er noko som eg treng på ferien. At det er nødvendig på ferien. La cámera ( kameraet ). Det er jo kamera, sant. Billett. Ja, og det er bukse, trur eg. Du må jo ha ein billett når du skal reise. Ja. Men du treng bukse òg. (Fnising) Det er jo kjekt med eit kamera òg! (Fnising) [ ] Men, dei snakkar liksom om det, og når dei seier det, meiner dei eitt av desse. Men eg føler liksom ein billett er meir nødvendig å ha med seg på turen enn eit kamera.

8 Liv Andreas [ ] Men eg trur det kan stemme! Ja, eg trur det er [ ] billetten. Ja, for den er jo litt dyr, og det er noko som du må ha når du skal ut og reise.

9 Eva Sí, estoy loca. Mira este vestido, qué te parece? Ja, eg er heilt sprø. Sjå denne kjolen, kva synst du? Elena Es bonito. Dónde lo compraste? Eva Den er fin. Kvar kjøpte du den? Lo compré en Zara, y aquel azul también. Cuál te gusta más? Eg kjøpte den på Zara, og den blå der òg. Kva for ein likar du best? Elena El rojo. Y aquella falda amarilla, la compraste en El Corte Inglés, no? Den raude. Og det gule skjørtet der, det kjøpte du på El Corte Inglés, ikkje sant? Frå Vamos 1 (2012)

10 1. Dónde compró Eva el vestido rojo? Lo compró en Zara. 2. Dónde compró el vestido azul? compró en Zara. 3. Dónde compró los pantalones? compró en otra tienda. 4. Dónde compró la falda amarilla? compró en el Corte Inglés. 5. Dónde compró las camisetas? compró en Internet. 6. Dónde compró la ropa interior? compró en otra tienda. Frå Vamos 1 (2012)

11 Erstatt objektspronomena Lo escribo. Eg skriv den. Los chicos de la banda la tocan. Gutane i bandet spelar den. Pedro va a invitarlas a una fiesta. Pedro skal invitere dei på ein fest. Desde mi casa lo veo. Heimefrå ser eg den. Siempre lo escuchamos. Vi høyrer alltid på den. No quiero comprarlos. Eg vil ikkje kjøpe dei. frå Vidas 1 (2003) (mi omsetjing)

12 Desde mi casa lo veo >? Desde mi casa veo el vestido azul. Heimefrå ser eg den >? Heimefrå ser eg den blå kjolen.

13 Input Processing Theory VanPatten (1996; 2007) Prosessering: tolking Meining er det primære Læring er biprodukt av forståing Premiss: Arbeidsminnet har avgrensa kapasitet Leksikalske ord (substantiv, verb, adjektiv osb.) har forrang

14 Processing Instruction Lære at form er meiningsberande Fokus på prosessering. Ikkje produksjon Medvit om tolkingsstrategiar og vanlege feil Strukturert innputt Styrte aktivitetar.

15 Eva Sí, estoy loca. Mira este vestido, qué te parece? Ja, eg er heilt sprø. Sjå denne kjolen, kva synst du? Elena Es bonito. Dónde lo compraste? Eva Den er fin. Kvar kjøpte du den? Lo compré en Zara, y aquel azul también. Cuál te gusta más? Eg kjøpte den på Zara, og den blå der òg. Kva for ein likar du best? Elena El rojo. Y aquella falda amarilla, la compraste en El Corte Inglés, no? Den raude. Og det gule skjørtet der, det kjøpte du på El Corte Inglés, ikkje sant? Frå Vamos 1 (2012)

16 - Har du ny kjole? Kvar kjøpte du kjolen? - Eg kjøpte kjolen på Zara. Likar du kjolen? - Ja, eg likar kjolen kjempegodt. Når skal du bruke kjolen? osb

17 Induksjon: Frå tekst til system El vestido > lo La falda > la Los vestidos > los Las faldas > las kjolen > den skjørtet > det kjolane > dei skjørta > dei

18 Lo compró en Zara. OBJ V Ho kjøpte det på Zara. Ordstilling Las tiene mi madre en casa. OBJ V SUBJ Mor mi har dei heime. osb.

19 Aktivitet A Tenk på kleda dine, og velg ei jakke (una chaqueta) og ein genser (un jersey) som du har i tankane medan du gjer oppgåva. Lytt til utsegnene, og set kryss for det som passar best for deg. [Læraren les opp setningane.]

20 Aktivitet A Sí No La he comprado este año. Eg har kjøpt den i år. Lo llevo casi todos los días. Eg brukar den nesten kvar dag. No la llevo en invierno. Eg brukar den ikkje om vinteren. Lo tengo porque me gusta el color. Eg har den fordi eg likar fargen. Mis amigos/hermanos lo quieren usar. Venene/søskena mine har lyst å bruke den.

21 VanPatten og Cadierno (1993a; 1993b) Læring av objektspronomen i spansk S2: Tradisjonell undervisning > betre produksjon Processing Instruction > betre prosessering OG betre produksjon

22 Haukås (2009) Hypotetiske setningspar i tysk S2: Processing Instruction meir effektivt enn implisitt læring Malovrh og Lee (2010) Objektspronomen i spansk S2: Samanheng mellom prosessering, produksjon og plassering

23 Batstone og Ellis (2009): «Principled grammar teaching.» 1.The Given-to-New Principle 2.The Awareness Principle 3.The real-operating conditions principle

24 R. Schmidt om merksemd og medvit: «people learn about the things they attend to and do not learn much about the things they do not attend to» (2001:30)

25 Erstatt objektspronomena Lo escribo. Eg skriv den. Los chicos de la banda la tocan. Gutane i bandet spelar den. Pedro va a invitarlas a una fiesta. Pedro skal invitere dei på ein fest. Desde mi casa lo veo. Heimefrå ser eg den. Siempre lo escuchamos. Vi høyrer alltid på den. No quiero comprarlos. Eg vil ikkje kjøpe dei. frå Vidas 1 (2003) (mi omsetjing)

26 Batstone og Ellis (2009): «Principled grammar teaching.» 1.The Given-to-New Principle 2.The Awareness Principle 3.The real-operating conditions principle

27 Swain (1995; 2000) The Output Hypothesis «Output pushes learners to process language more deeply with more mental effort than does input.» (Swain 2000:99)

28 Læreplanen (lett omskriving): Grammatikk dreier seg om formidling av mening gjennom fremmedspråket.

29 Referansar Batstone, Rob og Rod Ellis Principled grammar teaching. System (37): Bugge, Liv Kristiane, Svein Halvorsen og Silvia Rovira Vidas I. Oslo: Cappelen. Bugge, Liv Kristiane, Svein Halvorsen, Silvia Rovira og Ana María Aviles Ruíz Vamos I. Oslo: Cappelen Damm. Haukås, Åsta Frequenz, Transfer und/oder Grammatikunterricht?: der L2-Erwerb des deutschen hypothetischen Konditionalgefüges aus kognitiv linguistischer Sicht, Universitetet i Tromsø, Det humanistiske fakultet, Institutt for språk, [Tromsø]. Krashen, Stephen D. og T.D. Terrel The Natural Approach: Language Acquisition in the Classroom. Oxford: Pergamon. Malovrh, Paul A. og James F. Lee Connections between processing, production and placement: Acquiring object pronouns in Spanish as a second language. I Research in Second Language Processing and Parsing, redigert av B. VanPatten og J. Jegerski. Amsterdam: John Benjamins.

30 Schmidt, Richard W Attention. I Cognition and Second Language Instruction, redigert av P. Robinson. Cambridge: Cambridge University Press. Swain, Merrill Three functions of output in second language learning. I Principle and Practice in Applied Linguistics, redigert av G. Cook og B. Seidlhofer. Oxford: Oxford University Press. Swain, Merrill The output hypothesis and beyond: Mediating acquisition through collaborative dialogue. I Sociocultural Theory and Second Language Learning, redigert av J. P. Lantolf. Oxford: Oxford University Press. VanPatten, Bill Input processing and grammar instruction: Theory and research. Norwood, NJ. : Ablex. VanPatten, Bill Input Processing in Adult Second Language Acquisition. I Theories in Second Language Acquisition, redigert av B. VanPatten og J. Williams. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. VanPatten, Bill og Teresa Cadierno. 1993a. Explicit instruction and input processing. Studies in Second Language Acquisition 15 (2): VanPatten, Bill og Teresa Cadierno. 1993b. Input Processing and Second Language Acquisition: A Role for Instruction. The Modern Language Journal 77 (1):45-57.