Planomtale for detaljreguleringsplan med konsekvensutgreiing

Transkript

1 REGULERINGSPLAN Høyringsutgåve Jon Harald Huseklepp Planomtale for detaljreguleringsplan med konsekvensutgreiing Fv. 633 forbi Kleiva Selje kommune Region vest Leikanger, R.vegktr 17.november 2016

2 Innhold 1 Samandrag Innleiing Bakgrunn for planforslaget Planområdet Kvifor vert planforslaget utarbeidd Målsettinger for planforslaget Tiltakets forhold til forskrift om konsekvensutredning Planprosess og medverknad Rammer og premisser for planarbeidet Skildring av eksisterande tilhøve i planområdet Planen sin plassering Skildring av planområdet Trafikktilhøve Teknisk infrastruktur Landskapsbilete Nærmiljø/friluftsliv Naturmangfald Kulturmiljø Naturressursar Skredfare og eksisterande skredtiltak Geologi og geoteknikk Spesielle vêrtilhøve Skildring av forslag til detaljregulering Planlagt arealbruk Tekniske føresetnader Skildring av krav til forming av tiltaket Alternativ 1 og Løysingar vest for tunnelen, ved Halsen Løysingar i tunnelen, begge alternativ Løysingar aust for tunnelen, alternativ Løysingar aust for tunnelen, alternativ Løysingar deponi ved Teigane

3 7.10 Tiltak langs eksisterande veg Verknader av planforslaget Lokal framkomst og regional verknad Forslag til omklassifisering Eigedomstilhøve Byggegrenser Gang- og sykkeltrafikk Landskap Naturmangfald Kulturmiljø Naturressursar Støy og vibrasjoner Drenering Geologi og geoteknikk Risiko, sårbarhet og sikkerheit ROS analyse Føringar for YM-plan Tekniske anlegg Namnesak Konsekvensutgreiing Alternativa som skal utgreiast Prissette konsekvensar Ikkje-prissette konsekvensar - Metodikk Landskapsbilete Naturmangfald Samanstilling Tilråding Gjennomføring av forslag til plan Framdrift og finansiering Anleggsarbeidet og midlertidig anleggsområde Sikkerhet, helse og arbeidsmiljø (SHA)- og Ytre miljøplan (YM) for byggefasen Samandrag av innspel Innspel til varsel om oppstart og til høyring av planprogram Andre vurderte alternativ Vedlegg

4 1 Samandrag Reguleringsplanen sikrar areal til å bygge tunnel forbi den rasfarlege Kleiva, ytst på Stadlandet og eit område der overskot av stein kan plasserast i deponi, ved Teigane. Stadt har eit særleg verdifullt landskap, både regionalt og nasjonalt. Aust for Kleiva, mot Honningsvågen, er det naturtypar av stor verdi. Tiltaka i reguleringsplanen er difor konsekvensutgreidde, i tråd med vedteken planprogram. Det er eit alternativ for massedeponiet og for løysingane vest for tunnelen, ved Halsen. Det er to alternative trasear for tunnelen og to alternative løysingar aust for tunnelen, mot Honningsvågen. På bakgrunn av konsekvensutgreiinga tilrår Statens vegvesen at alternativ 1 vert valt. 2 Innleiing Med heimel i plan- og bygningslovens 3-7 har Statens vegvesen i samarbeid med Selje kommune, utarbeidd detaljreguleringsplan med konsekvensutgreiing for tunnel forbi Kleiva. Planen inkluderer også korleis overskot av massar frå veganlegget kan plasserast. Statens vegvesen har ansvaret for planarbeidet til og med merknadsbehandling etter høyringsperioden. Deretter mottek Selje kommune planomtale, plankart og planføresegner til politisk behandling. Planforslaget er utarbeida på bakgrunn av planprogram fastsatt 1.september 2016 av Selje kommune. Hensikta med planarbeidet er å rassikre fv. 633 forbi Kleiva og sikre at overskot av massar vert teke hand om. Oppstart av planarbeidet vart varsla i tråd med Plan og bygningslovens 128 og annonsert i avisa Fjordene Tidende den 10.juni Varsel om oppstart av reguleringsplanlegging vart sendt ut til offentlige instansar og kjende grunneigarar. Framlegget til reguleringsplan består av følgande deler: Reguleringsplankart med planføresegner o Alternativ 1, teikningane R1-01, R1-02, R1-13, R1-14, R1-15 og R1-16 o Alternativ 2, teikningane R2-01, R2-02, R2-23, R2-24, R2-25 og R2-26 Planomtalen med vedlegg Planforslaget vert lagt ut til offentlig ettersyn i tidsrommet 22.november januar 2017 på følgjande stader: Servicetorget, biblioteka og nettsidene til Selje kommune Statens vegvesen, Region vest, nettsidene under Offentlege høyringar Jokerbutikken på Ytre Stadlandet 3

5 Varsel om offentlig ettersyn blir kunngjort i avisa Fjordenes tidende 22.november Grunneigarar vil få skriftlig melding om dette. Planforslaget blir samtidig sendt ut på høring til offentlige instansar. Eventuelle merknader til planforslaget må sendast skriftlege til Statens vegvesen Region vest, Askedalen 4, 6863 Leikanger innan 3.januar Eller som epost til firmapostvest@vegvesen.no Kontaktperson i Selje kommune: Gry Leikanger, tlf Epost: Gry.otneim.leikanger@selje.kommune.no Kontaktperson i Statens vegvesen: Iren Meisterplass, tlf Epost: iren.meisterplass@vegvesen.no Etter at høyringsperioden er ute lagar Statens vegvesen ei oppsummering av innkomne merknader, og føretek eventuell justering av planforslaget før dette vert sendt til kommunen for politisk handsaming. Kommunens sitt vedtak kan påklagast til Miljøverndepartementet iht. Plan og bygningslova Avgjerdsrett i klagesaker er delegert til Fylkesmannen. Eventuell klage på vedtak skal stilast til Fylkesmannen og sendast til kommunen. 4

6 3 Bakgrunn for planforslaget 3.1 Planområdet Fv. 633 går frå Leikanger til Honningsvågen, på Stadlandet i Selje kommune, som ligg heilt nord på halvøya. Rett før Honningsvågen ligg fjellsida Kleiva, under Vågsvarden. Kleiva er vendt nordover mot havet. Tunnelen skal gå forbi denne fjellsida. Det vert truleg overskot av masser frå tunnelen. Planen har med eit område ved Teigane der desse massane kan plasserast. Kartet viser planområda for reguleringsplanen, med to alternative planområde i tunnelen og aust for tunnelen. 3.2 Kvifor vert planforslaget utarbeidd Eksisterande fv. 633 forbi Kleiva er utsatt for ras med mange nedfall av stein på vegen. Vegen er delvis rassikra med eit 50 år gammalt rasoverbygg. Rasoverbygget er i dårleg stand og må erstattast med annan rassikring. Fv. 633 har vore stengd i periodar på grunn av rasfaren. Det vart utført sikringstiltak i Vegen har hatt periodar med stengingar på grunn av rasfare også etter dette. Det er ingen alternativ veg til Honningsvågen når fylkesvegen vert stengd. 5

7 3.3 Målsettinger for planforslaget Målet med planen er å sikre den mest rasutsatte strekninga med tunnel og ha ein plan for korleis overskot av massar kan takast hand om. Dette skal søkast å gjere med minst mogeleg skade på naturmiljø og landskap. 3.4 Tiltakets forhold til forskrift om konsekvensutredning Konsekvensutgreiing (KU) er ei samfunnsøkonomisk analyse. «Forskrift om konsekvensutgreiing for planer etter plan- og bygningsloven» fastset krav til kva planar som skal utgreiast. Det skal gjennomførast konsekvensutgreiing for tiltaka i denne reguleringsplanen fordi: Planområda ligg i eit særleg verdifullt landskap. Stad/Sildagapet har eit landskap som har stor regional og nasjonal verdi og Årvika og Honningsvågen har landskapstype storforma viker med stor regional verdi. Det er registrert verdifulle naturtypar med potensiale for raudlista artar ved vestleg tunnelpåhogg, ved Gatteneset. Det er ei nasjonalt viktig rasmark ovanfor vegen og ei nasjonalt viktig naturbeitemark nedanfor vegen. Vedteke planprogram for konsekvensutgreiing datert september 2016 stadfestar korleis konsekvensutgreiinga skal gjennomførast. 6

8 4 Planprosess og medverknad Som førebuing til å avklare omfang og avgrensing av planområda synfarte Statens vegvesen og kommunen område 4.april For å avklare om tiltaka i reguleringsplanen gav grunnlag for konsekvensutgreiing vart det halde videomøte 27.april Fylkesmannen, Selje kommune og Statens vegvesen deltok på møtet. Konklusjonen i møtet var at det skal gjennomførast konsekvensutgreiing og at området må synfarast i høve til naturmangfald i september/oktober. Det vart halde oppstartmøte som videomøte for reguleringsplanen, mellom Selje kommune og Statens vegvesen, 30.mai I tråd med avtale med Selje kommune varsla Statens vegvesen 10.juni om oppstart av reguleringsplanen. I samband med varsel om oppstart av reguleringsplan vart planprogram for konsekvensutgreiinga lagt ut til offentleg ettersyn frå 13.juni til 1.august. 29.juni 2016 vart det halde ope informasjonsmøte om planarbeidet på Stadt bygdehus. Etter høyring av planprogrammet vart dette, saman med innspel til planprogrammet sendt til Selje kommune for politisk handsaming. Selje kommune vedtok planprogrammet i møte 1.september i sak nr 065/16. Framlegg til reguleringsplan vart lagt fram for og drøfta med Selje kommune i møte 10.november Kommune er samd i at planframlegget kan leggast ut til offentleg ettersyn i tråd med 3-7 i Plan- og bygningslova. 5 Rammer og premisser for planarbeidet Fylkestinget vedtok i sak 52/15 den at det skal byggast tunnel forbi Kleiva. Fylkeskommunen har løyvd 150 mill. kr. i økonomiplanen for 2017 for å rassikre strekninga forbi Kleiva med tunnel. Kommuneplan for området er frå Områda innanfor reguleringsplanen er LNF-område. Det er ingen reguleringsplanar i eller nær planområdet. Det verdifulle landskapet set krav til handsaming av terrenget og til materialbruk. Råka område skal i størst mogleg grad førast tilbake til dei karakteristiske terrengformene og vegetasjonen som er der i dag. Unntak er deponiet ved Teigane. For å få best mogeleg nytte av steinen for framtidige utbyggingsprosjekt i området vert det ikkje tilpassa landskapet, men lagt som ein massetipp. Dei verdifulle naturtypane på austsida av tunnelen set krav til at inngrepa her må avgrensast mest mogeleg og at det må gjennomførast revegetering. Såleis vil dei stadeigne artane vekse tilbake der det vert inngrep. 7

9 6 Skildring av eksisterande tilhøve i planområdet 6.1 Planen sin plassering Planområdet for tunnel ligg i den nord-vendte fjellsida Kleiva under Vågsvarden, mellom Halsen og Gatteneset. Tunnelpåhogg mot vest vender mot Årvika, på neset rett før Kleiva. Dette området vert omtala som Halsen, i denne planomtalen. Tunnelpåhogg mot aust vender mot Honningsvågen. Her er det vurdert to alternative løysingar for plassering av tunnelpåhogget. Nede ved fjorden ligg Gatteneset. Ryggen frå Gatteneset og opp til vegen danner eit skilje mellom dei to alternativa. Dei to alternativa vert difor omtala i høve til plasseringa til Gatteneset, i denne planomtalen. Planområdet inkluderer også areal for midlertidig anleggsområde ved alle planområda. Biletet gir ei god utsikt til planområdet ved Halsen og den rasfarlege strekninga forbi Kleiva. Tunnelen kjem ut ved siste sving, bakerst på biletet. Fotograf Jon Harald Huseklepp 8

10 6.2 Skildring av planområdet På flyfotoa ovanfor viser planavgrensinga for reguleringsplanane til alternativ 1 (øvst), alternativ 2 ( i midten) og deponiet ved Teigane. Dette er utsnitt av B-teikningane. 9

11 Den rasfarlege strekninga ligg vêrutsett til, med utsyn rett ut i havet. Biletet viser den rasfarlege strekninga forbi Kleiva med dei to rasoverbygga. Foto Google Street Wiew. Det er to betongoverbygg på denne strekninga, Kleiva 1 og Kleiva 2. Desse vart bygde i Kleiva 1 ligg nærast Årvik og Kleiva 2 ligg nærast Honningsvåg. Overbygga vart bygde medan vegen var kommunal veg. Kleiva 1 er 17 meter lang og Kleiva 2 er 41 meter lang. Fri høgde er skilta til 4 meter for begge overbygga. Begge rasoverbygga har omfattande skader som armeringskorresjon med avskaling på bjelkar og oppsprekking langs hjørna på bjelkane. Overbygga er i svært dårleg stand og er ikkje sterke nok til å ta imot all type nedfall i området. Nedfall kan difor slå gjennom taket og ned på vegbana. Planområdet ved Halsen Bileta nedanfor viser området, saman med tekst til bileta. Bilde viser planområdet for tiltak i dagen ved Halsen på odden ytst, til høgre, sett frå Teigane. Fotograf Eli Mundhjeld 10

12 Tunnelen skal gå inn i terrenget der det er teke ut massar tidlegare. Både uttaket og type vegetasjon i området tydar på at sår i terrenget treng lang tid for å gro, utan tiltak. Fotograf Eli Mundhjeld Det står igjen restar etter gammal veg, med stabbesteinar og merkesten, på utsida av rekkverket. Frå Halsen er det utsikt mot Vestkappplatået og mot havet Fotograf Malen Røysum Dalsida frå Halsen mot Årvika ligg på rasvinkel. Ved Halsen er det noko meir avstand frå den bratte dalsida. Fotograf Malen Røysum 11

13 Planområde aust for tunnelen, mot Honningsvågen, ovanfor Gatteneset Bileta nedanfor viser området, saman med tekst til bileta. Deler av naturbeitemarka som ligg innanfor Gatteneset Fotograf Eli Mundhjeld På naturbeitemarka er det gamle restar av steingardar. I staden for tre-stolpar vart det nytta steinstolpar her, delvis fordi det var meir bestandig i dette vêrharde området. Fotograf Malen Røysum Dronebilde som viser begge tunnelpåhogga. Alternativ 1 går inn etter bilane i enden av rettstrekninga, til høgre i biletet. Alternativ 2 går inn før svingen og bilane, til venstre i biletet. Fotograf Jens Tveit 12

14 Alternativ 1 inn i tunnel framom bilen, under fjellet. Her er bratt skråning med lausmasse før synleg fjell i dagen. Fotograf Eli Mundhjeld Alternativ 2 inn før knausen som stikk fram mot vegen, midt i biletet. I forskjering til tunnel er det også her bratt skråning med lausmasse før synleg fjell. Dei nordvendte kystberga over sona med lausmasse har raudlista artar. Fotograf Eli Mundhjeld Det er ei flatt område rett før tunnelpåhogg for alternativ 1. Her er det planlagt ei stopplomme. Fotograf Eli Mundhjeld 13

15 Biletet viser sandavsetning i området. Fotograf Jens Tveit Planområdet ved Teigane Bileta nedanfor viser området, saman med tekst til bileta. Biletet viser planområdet for massedeponiet, sett frå aust. Fylkesvegen vises øvst i biletet. Fotograf Eli Mundhjeld Biletet viser planområdet sett frå vest og opp mot fylkesvegen. Området er blautt og med steinar av ulike storeleikar Fotograf Eli Mundhjeld 14

16 Biletet er teke frå fylkesvegen nedanfor deponi-området. Fotograf Eli Mundhjeld Biletet er teke frå fylkesvegen og viser blant anna steingarden, som ikkje skal råkast av tiltaket. Fotograf Eli Mundhjeld 6.3 Trafikktilhøve Eksisterande fv.633 går til Honningsvågen ytst på Stadlandet. Grenda Honningsvågen er avhengig av den rasfarlege vegen, som får stadig dårlegare standard på grunn av tilstanden til rasoverbygga på ei svært vêrutsett vegstrekning. Av omsyn til tryggleik til brukarane vert vegen til grenda no stengd når rasfaren ved Kleiva er stor. Når vegen vert stengd på grunn av rasfare er det ingen alternative vegar til Honningsvåg. Ved tidlegare vegstengingar er det satt opp båt mellom Honningsvåg og Borgundvåg, frå Honningsvåg om morgonen og tilbake på ettermiddagen. Fordi sjøstrekninga ligg ut mot havet må det nyttast båtar som er tilpassa dette, som for eksempel redningsskøytene. Strekninga hadde i 2015 ein ÅDT (gjennomsnittleg årsdøgntrafikk) på 100 kj/døgn med 10 % tunge køyretøy. Fylkesvegen er einfelts veg. Det er ein del skarpe kurver på vegen som gjer at møtesikt ikkje er god nok. Det er ingen registrerte ulukker langs strekninga dei siste 10 åra. 15

17 6.4 Teknisk infrastruktur Eksisterande rasoverbygg er 50 år gamle og må erstattast. Rasoverbygget Kleiva 1 er 17 meter langt. Fotograf Ingrid Hynne SFE har ei høgspent luftlinje i dalsida forbi Kleiva. Dette er ei 22 Kv - linje. Det er regulert ei faresone langs høgspent-linja, der denne er innanfor planområda. Arbeid innanfor denne sona skal gjerast med varsemd og i dialog med linjeeigar. Ved Halsen er det spesielle vindtilhøve, der austavinden kan komme i sterke kast. For å sikre mot at køyretøy kan bli kasta over rekkverket og ned mot sjøen er det satt opp vindskjerm langs austsida av vegen. På neset ved Skagen kan det blåse sterkt. Det er satt opp vindskjerm for å hindre at køyretøy bles av vegen. Foto Google Street Wiew. 16

18 6.5 Landskapsbilete Rapporten Landskapskartlegging langs kysten av Sogn og Fjordane fylke (Uttakleiv 2009) indikerer at planområdet ligg i eit særleg verdifullt landskap: På regionalt nivå er området Stad/Sildagapet kartlagt som ein landskapssamanheng med stor regional og nasjonal betyding og identitetsverdi (A): «Består av ei samansetting av nasjonalt sjeldne landskapstypar og særleg eksponerte og veldefinerte landformasjonar. Inneheld fleire velhaldne tradisjonsbunde og stadtilknytte kulturmiljø. Ein svært god samanheng og heilskap mellom natur- og kulturmiljø. Sentral overordna overgangssone mot nordvestlandet. Stor inntrykksstyrke og utsegnskraft. Fleire nasjonalt kjende landemerke med Stadlandet, Sildagapet og Stadhavet.» På lokalt nivå er det to landskapsområde (LO) av landskapstypen storforma viker som vert direkte råka av tiltaka i planområdet: LO 20T03-08 (Årvika) og LO 20T03-09 (Honningsvåg). Begge er kartlagt med stor regional verdi (B) det vil seie landskap med opplevingskvalitetar som ligg over gjennomsnittet i den aktuelle landskapsregionen, anten ein sjeldan variant eller eit spesielt heilskapleg område med stor opplevingsverdi. Honningsvåg er ein liten våg med ein smal fjordbrem ytst. Fjellsidene er kledd med lynghei, og ned mot vågen ligg småbruk og slåtteenger. Årvika er meir open med eit tydeleg skilje mellom innmark og utmark, og spreidde plantefelt med gran. Her er fleire urørte kvartærgeologiske verdiar, mellom anna ei endemorene nedst mot vika. Overgangen mellom Årvika og Honningsvågen er eit typisk klippelandskap med velhalden kystlynghei/grashei og fritt utsyn over havet, noko som gjev høg opplevingsverdi. I heile planområdet og influensområdet er det større og mindre enkeltsteinar som ligg synleg i terrenget, eit karakteristisk trekk i dette landskapet. Det er i dag noko blanda materialbruk i området, men stort sett er det nytta natursteinsmurar og autovern heile vegen frå skaret bak Årvika/Teigane ut til Honningsvågen. Det er brukt betongmurar og -kantar berre langs dagens veg i planområdet ved Kleivane, og nokre meter langs småbåthamna i Honningsvågen. 6.6 Nærmiljø/friluftsliv Det er ikkje område for friluftsliv i eller nær planområdet. Planområdet ligg midt mellom bygdene Årvik og Honningsvågen, som til saman har 79 innbyggjarar (SSB 2016) 6.7 Naturmangfald Det er ikkje registrert raudlistearter, verdifulle naturtypar eller viktige viltområde ved tiltaksområdet ved Teigane eller Halsen. Kvalitetane til planområdet er difor i stor grad knytte til førekomsten av naturbeitemark, Stranda aust (A) og Stranda vest (B), og ein lokalitet med nordvendt kystberg og blokkmark, Nipa (B), i området ved Kleiva. Vidare er det registrert ei rekke raudlista beitemarkssopp på lokaliteten Stranda øst, medan begge lokalitetane (spesielt Stranda aust, men også til ein viss grad Stranda vest) har potensial for ytterlegare funn av raudlista beitemarkssopp. I dei nordvendte kystberga over eksisterande 17

19 veg gjennom Kleiva, er det registrert bl.a. fossegrimemose (VU) og ei rekke andre råmekrevjande artar av mose. Det er ikkje registrert hekkelokalitetar for sårbare arter av rovfugl i nærområdet. Heller ikkje viktige funksjonsområde for anna vilt. Naturbeitemarka Stranda aust vert vurdert til å ha stor verdi for naturmangfald, medan Stranda vest og Nipa vert vurdert til å ha middels til stor verdi. Anna areal innanfor planområdet i Kleiva, og området ved Halsen og Teigane, vert vurdert til å ha liten verdi. Figur 1. Verdikart for planområdet i Kleiva. Planområdet markert med svart linje, påhogg med blå sirkel og raudlisteartar med oransje og raude prikkar. Kjelde: KU-rapport, Multiconsult, Mork m. fl Kulturmiljø Det er ingen freda kulturminne innanfor planområdet, verken i planområdet for planlagt tunnel eller i område for mogleg deponi. Det er heller ikkje Sefrak-registrerte bygningar i dette området. Like utanfor planområdet aust for tunnelen, er det fleire kjente ruinar. Det er ikkje knytt noko vern til desse ruinane, men dei ligg fint som eit del av kulturlandskapet. Andre element i kulturlandskapet er mellom anna steingardar med enkelte ståande steinar, merkesteinar, beite-/slåttemark, Det er såleis viktig at ein tek vare på desse, og at dei blir liggande i det miljøet dei gjer i dag, utan inngrep som verkar inn på kulturlandskapet her. Vest i planområdet ligg deler av gamlevegen att, med ståande stabbesteinar langs vegen. Dette er element frå ein tidlegare generasjon veg som det er fint å ta vare på. Her er også ein stein med årstalet 1980 på, frå då den nyaste vegen vart bygd. Dette bør ein også ta vare på for ettertida. I dette området, der ein vurderer deponi på utsida av tunnelen, er restar av betong og jarn. Dette skal vera restar av fundamentet til ein gamal steinknusar som stod der for år sidan. Slik det ligg er det ikkje vurdert til å ha stor verdi. 18

20 Det moglege deponiområdet inst i Årvika, ligg i eit myrlendt område. Her er vegar frå nyare tid, samt ein steingard som skil området frå tunet i søraust. 6.9 Naturressursar Planområda består av utmark med lite eller ingen skog og gammal beitemark. Hovudbergarten i området er diorittisk til granittisk gneis. Det er ikkje kartlagt lokale variasjonar. Lausmassane er skredmateriale, bart fjell med stadvis tynt dekke, morene og vindavsetningar. På grunn av at området er eksponert for innsyn i eit sårbart og særskilt landskapsrom er det lite aktuelt å ta ut massar frå området Skredfare og eksisterande skredtiltak Kleiva er ei kjend skredutsett strekning. Den er sikra med to overbygg. Desse er i dårleg stand, med trong for utbetring eller utskifting. Det er jamleg nedfall av stein på vegen mellom og ned på overbygga. Konstruksjonane er ikkje i stand til å ta imot nedfall av anna enn mindre stein. Det er registrert 32 nedfall på vegstrekninga frå 1985 til Av desse er 25 registrert i perioden Truleg er det fleire nedfall enn dei som er registrert. Dei fleste nedfalla er mellom slutten av september og ut mars månad. Det er i hovudsak steinsprang som er problemet på strekninga. Det er registrert eit par tilfelle av nedfall av is. Steinen som dett ned på vegen er oftast 0,5 m 3 eller mindre, men større steinar kan og førekomme. Kartet viser oversikt over registreringar i Norsk vegdatabank (NVDB) i perioden

21 Biletet viser ras ved Kleiva 2. Fotograf Kristian Kjesbu Det vart utført strakstiltak for strekninga forbi Kleiva i Fjellsida over det eine overbygget vart reinska. Deretter vart det satt opp ca 120 meter fangnett ovanfor vegen. Dei som brukar vegen opplever at det framleis kjem ned stein der fangnettet er satt opp, truleg fordi stein som losnar høgt opp treff fjellveggen og «hoppar over» nettet. Biletet viser området der det er satt opp fangnett, vest for Kleiva 2. Fotograf Tore Medgard 20

22 Biletet viser fjellet over Kleiva 2 og fangnettet som vart satt opp i Fotograf Ingrid Hynne Hausten 2014 gjekk det eit steinsprang som slo hol på det eine overbygget. Eksisterande tiltak er ikkje gode nok til å sikre vegen. Ut frå trafikkmengde forbi Kleiva på 100 kj/døgn og kor ofte det går ras ned på vegen er risiko for skred som fører til skade så lite sannsynleg at skredfare kan aksepterast. Akseptnivå er gitt av vegeigar (fylkeskommunen). 21

23 6.11 Geologi og geoteknikk Bergarten i området er diorittisk til granittisk gneis. Grunna foldingar i berget er det store variasjonar på sprekkeretning og oppsprekking langs tunnel-traseen. Det er registrert hyppige sprekker parallelt med tunnelen i begge endar av tunnelen. Lausmassane i området er skredmateriale, bart fjell med stadvis tynt dekke, morene og vindavsetninga. Ved Halsen ligg ein fjellrygg eksponert ut mot vegen. Her er fjellskjering mot vegen i dag. I terrenget sørover mot Årvika er det ikkje synleg fjell i dagen. Terrenget er stort sett dekt av morenemassar og skredmassar. Det er teke ut massar frå ein morenerygg som ligg her. Terrenget stig kraftig opp mot fjellet Nipa. Ved Gatteneset er det vindavsetningar i skråningane over og under vegen. Desse vindavsetningane består i hovudsak av sand. Ved graving i desse skråningane kan det ta lang tid før vegetasjon veks tilbake grunna vinderosjon. NGU sitt lausmassekart over området ved og rundt Kleiva. Stort sett er det bart fjell med stadvis tunt lausmassedekke på fjellet Nipa, mot Kleiva. Berggrunnen i områder er i hovudsak gneis med nokre variasjonar. Foliasjon er mange stader godt utvikla, medan bergmassen er meir massiv andre stader. Det er ikkje like tydeleg oppsprekking langs foliasjonen i området nærast Honningsvågen, men dette varierer veldig. Det er tidvis sterke foldingar i bergmasse, og situasjonen endrar seg fort over eit kort strekke. Det er ikkje registrert vatn eller bekkar over tunneltraseen. Det er eit markert søkk aust for tunnelpåhogga over Gatteneset. Søkket er ikkje vassførande, men er blautt i botn. Steinprøvar indikerer at det truleg er mogeleg å bruke deler av stein frå tunnel til å bygge veg. 22

24 6.12 Spesielle vêrtilhøve Ved spesielle vêrtilhøve kan det komme kastevindar frå sør som er så sterke at det er fare for at bilar vert kasta over rekkverket og i sjøen ved Halsen. I dag står det eit stålrekkverk langs sørsida av vegen som har som mål å redusere krafta av vinden før den når eventuelle bilar. Både stolpar og skinner har større dimensjonar enn vanleg vegrekkverk. Biletet viser stålrekkverket ved Halsen som skal redusere farlege kastvindar mot bilar som køyrer på utsida. 23

25 7 Skildring av forslag til detaljregulering 7.1 Planlagt arealbruk Reguleringsformål og løysingar Målet med reguleringsplanen er å sikre areal til å bygge tunnelen, med tilpassing til eksisterande veg i dagen. Det vert regulert inn offentleg vegareal på bakken for veg i dagen, med sideareal. Det vert regulert inn vegareal under bakken for tunnelen. Som sikring av tunnelen er det regulert inn ei sone for annan veggrunn - teknisk anlegg i fjellet, som er 25 meter breitt. På denne sona er det også sikringssone tunnel der det ikkje er løyve til å gjere inngrep som kan skade tunnelen eller tunnelen sine anlegg. Planframlegget har med offentleg areal til utsiktsområde ved Halsen, fordi dette er eit spesielt område å stoppe ved, med utsikt mot havet og mot Vestkapp-platået. Innanfor dette området skal det leggast til rette for sti mellom parkeringsplass og utsiktspunkt. Området skal hevast til maks kotehøgde slik det går fram av reguleringsplanen, både for å lage eit godt utsiktspunkt og for å reparere det eksisterande massetaket. Området ved Halsen har areal til offentleg parkeringsplass både for dei som ynskjer å stoppe og sjå på utsikten og for naudsynt stopp for vedlikehald av tunnelen. Teknisk bygg til tunnelen skal plasserast ved Halsen, i direkte tilknyting til parkeringsplassen til utsiktspunktet. Dette arealet er regulert inn som teknisk bygg. På austsida av tunnelen har alternativ 1 utsiktsområde, vist som offentleg parkeringsplass. Alternativ 2 har ikkje med utsiktspunkt på austsida fordi området er for bratt til at dette er mogeleg. Det er overskot av stein frå veganlegget. Noko av denne steinen vert nytta til å heve området ved Halsen og til å bygge veganlegget. Overskot av stein er tenkt plassert i deponi ved Teigane. Dette området er regulert til massedeponi. Området kan hevast til maks kotehøgde slik det går fram av reguleringsplanen. Formål landbruks-, natur- og friluftsområde stadfestar eksisterande bruk av areala i reguleringsplanen, utanfor det som vert regulert til offentlege formål. På desse området er det i tillegg regulert midlertidig anleggsområde, omsynssoner og fareområder skildra nedanfor. Det er naudsynt å regulere ekstra areal til å bygge veganlegget, da dette krev meir plass enn ferdig bygt veganlegg. Dette vert regulert som midlertidig anleggsområde på LNF-områda. Fordi det er høgspent luftlinje er det regulert inn fareområde høgspent langs linje, som 15 meter brei sone. Det er potensiale for steinsprang og skredfare på planområda på begge sider av tunnelen. Desse planområda er difor regulerte som fareområde skred. Det vert gjennomført tiltak slik at anleggsområdet vert sikra og slik at ferdig veg er innanfor akseptkriteria til skred. 24

26 Ved massedeponiet på Teigane er det ein steinmur. I LNF-området ved deponiet er det regulert inn ei omsynssone landskap for å sikre at denne muren ikkje vert skada. Ved Gatteneset er det naturbeitemarker av høg verdi. Det vert noko inngrep mot desse areala, men dette skal vere så avgrensa som mogeleg. Gjennom reguleringsplanen vert dette gjort ved å legge på omsynssone naturmiljø på areal utanfor anleggsområda. Det er krav om at det skal setjast opp fysisk gjerde mot desse områda i anleggsperioden (sjå kapittel 8.14 «Føringar for YM-plan») Ovanfor eksisterande veg, aust for tunnelen, er det naturtype med nordvendt kystberg og blokkmark. Ingen av alternativa får maskinelle inngrep opp i denne naturtypen fordi tunnelen kjem i fjell der terrenget er dekt med lausmasse. Det er planlagt å gjennomføre manuell reinsk av lause steinar og blokker før anleggsstart, som arbeidssikring. Dette arealet har omsynssone naturmiljø. 7.2 Tekniske føresetnader Køyrevegar Val av dimensjoneringsklasse for veg tek utgangspunkt i vegen sin funksjon og trafikkmengde. Ut frå dette gjeld følgjande: Vegklasse A3 Atkomstveg med fartsgrense 50 km/t i spreidd busetnad og trafikk ÅDT<300 Ein-felts veg med møteplassar Utviding for sikt i innerkurve, inkludert stor utviding i overgang mellom veg og tunnel, gjennom portalane og i forskjering til tunnelane Tunnelprofil T5,5 med utviding til større profil for sikt og møteplassar Stoppsikt langs vegen er 45 meter. Møtesikt på einfelts veg er 90 meter. Avkøyrsler skal ligge minst 45 meter frå tunnelen Som avbøtande tiltak legg løysingane i reguleringsplanen opp til å bruke lysregulering slik at det berre er trafikk i ein retning inne i tunnelen. Såleis kan tunnelen kan byggast med færre møteplassar og det er trong for mindre breddeutviding av tunnelen for å oppnå siktkrav da denne vert i høve til stoppsikt. Figuren over viser tverrprofil for A3-veg (kopi frå N100 «Veg- og gateutforming»). I tillegg kjem rekkverksrom og utviding for møteplassar. 25

27 Andre tekniske føresetnader Tunnelen vert bygt som einfelts tunnel og tunnelklasse A. Figuren over viser tunnelprofil for ein-felts veg i tunnel T5,5. Tunnelen vert utvida for sikt i innerkurvene og ved møteplassar. Eksisterande rasoverbygg skal rivast. Dette vert gjennomført etter at ny tunnel er opna. 26

28 7.3 Skildring av krav til forming av tiltaket Generelt Materialbruken skal vera gjennomgåande i heile planområdet og sikre at tiltaket får eit enkelt formuttrykk som i minst mogleg grad skil seg ut i det karakteristiske kystlandskapet. Murar Langs vegstrekningen mellom skaret rett før Årvika til Honningsvågen er det nesten ikkje brukt betongmur. Med få unntak er det berre i dagens rassikringstiltak forbi Kleiva det er nytta betong i dette området. Det er mange natursteinsmurar langs vegen mellom Årvika og Honningsvågen, og elles langs fylkesvegane på Stadlandet, desse murane skal vera rettleiande for materialbruk på nye murar. Alle murar som ligg nær høgde på veg skal utførast med naturstein. Slik stein skal hentast frå anleggsområdet, eller tilsvarande stein frå område i nærleiken. Betongmur kan nyttast lenger ut i terrenget, vekk frå vegen, over skjeringar, der det er vanskeleg å bruke tørrmur. Sjå illustrasjon 1. Der det vert brukt betong, skal det gjerast avbøtande tiltak, då betongmur i utgangspunktet ikkje er ønskjeleg. Betongmur skal den forblendast med naturstein. Sognemur kan brukast som arbeidssikring og skal fjernast før veganlegget vert avslutta. Terrengforming generelt i tiltaket og for skjeringar og fyllingar Nye terrengformer skal etterlikne kystlandskapet. Dette er småkupert terreng, påverka av ver og vind og mange små ryggar som strekkjer seg oppover i terrenget. Det nye terrenget skal ha buktande former som etterapar terrenget i området. Soleis unngår ein skarpe skilje mellom nytt og eksisterande terreng. Skjeringar skal vera reinskorne, og dersom det er naudsynt å sikre skjeringane skal det brukast sikringsnett, ikkje sprøytebetong. Fjell- og lausmasseskjeringar skal søkast å slakast ut. Dersom det er mogleg skal det leggast lausmasse over. Det er betre med større skjering enn å bruke betongmur. Sjå illustrasjon 3 og 4. Dersom det er mogleg skal det leggjast slak skjering oppå bratt skjering for å unngå betongmur. Sjå illustrasjon 4. Fyllingar skal vera slake dei fyrste 1-2 metrane frå vegen og ut, deretter brattare, men ikkje brattare enn 1:2 slik at revegetering vert mogleg. Sjå illustrasjon 5. Det skal vurderast om det er naudsynt med erosjonstiltak, til dømes matter av kokos. Eventuelle matter skal vera av naturmateriale, slik at dei vert brotne ned og blir ein del av dei organiske massane. 27

29 Tunnelpåhogg og portalar Sprøytebetong skal ikkje vere synleg utanfor tunnel eller i tunnelportal. Fylling skal utformast som skildra under terrengforming, men det er spesielt viktig å ta omsyn til korleis fyllinga vert sjåande ut frå områda som ligg lenger aust. Terrengforminga bør skjule og integrere fyllinga best mogleg. Portalen skal ha ei utforming som gjer at den passar best mogleg inn i terrenget og formene i kring. Portalen skal vera så nett og enkel som mogleg. Portalområda skal detaljteiknast, der materialbruk, terreng og murar vert vist. Illustrasjon 1: BETONGMUR Illustrasjon 2: NATURSTEINSMUR Viser betongmur satt lenger ut i terrenget, vekk frå vegen, over skjeringar. Dette er for å halde tilbake lausmassar. Dette prinsippet gjeld også for fanggjerde. Høg natursteinsmur, inntil skjering Illustrasjon 3: NATURSTEINSMUR Illustrasjon 4: SKJERING UTAN MUR Låg mur inntil skjering eller lausmassar, av naturteinsmur. Alle murar i høgde med vegen skal utførast med naturstein. Fjellskjeringa bør slakast ut og det bør leggast på lausmassar og leggast til rette for naturleg vegetasjonsinnvandring, dersom mogleg. Det er betre for landskapet at å ha stor skjering enn å nytte betongmur. Prinsipp for å slake ut skjering og såleis unngå bruk av mur. Slake ut fjellskjering. Heller større skjering enn betongmur. Eventuelt fanggjerde skal plasserast lengst mogleg inn/bak på skjeringa. Illustrasjon 5: FYLLING Prinsipp for slak skjering nærast vegen, 1-2 meter, maksimum 1:20 fall. Utanfor dette arealet skal fylling vera maksimum 1:2 og leggjast til rette for naturleg vegetasjonsi-nnvandring. 28

30 7.4 Alternativ 1 og 2 I tråd med planprogrammet er det utarbeidd reguleringsplan for to alternative tunnelar med to ulike løysingar på austsida av tunnelen, ved Gatteneset. Vidare står det i planprogrammet at vegen er plassert i høve til å oppnå krav til utforming, overdekning av geologi og kvalitet på lausmassar som vegen skal byggast på. Omsyn til områda er også medverkande til løysingane. Tunnelen sin trase er avhengig av kvar tunnelpåhogga er. Løysingane for alternativa og for tunnelane er skildra meir utfyllande i kapitla 7.5, 7.6, 7.7 og 7.8. Flyfoto viser dei to traseane som det er utarbeidd reguleringsplan for. Illustrasjon: Påhogg i aust, alternativ 1 (til høgre i biletet) og 2 (til venstre i biletet). 29

31 7.5 Løysingar vest for tunnelen, ved Halsen Teikning R1-02 for alternativ 1 og R2-02 for alternativ 2 er like da det ikkje er skilnad på alternativa vest for tunnelen. Illustrasjon: Området ved Halsen. Fylle i midten av slyngen, reparere massetak, opparbeide utsiktspunkt. Ny veg føl dagens veg før slyngen, men vert senka gjennom slyngen og mot tunnelen. Dette er for å få god nok overdekning til bergtunnel utan å gå opp i dei meir mektige lausmassane ovanfor. Vegen får tilsvarande breidde gjennom slyngen som i dag. Såleis sikrar ein framkomst til store køyretøy. Det er laga plass til passering for ventande bilar utanfor tunnelen, ved stoppsignal for møtande bilar frå tunnelen. Høgste punktet til vegen er rett utanfor tunnelen for å sikre at overflatevatn ikkje renn inn i tunnelen. På utsida av vegen ligg det igjen restar etter tidlegare generasjon veg og stein med årstal på, sjå kapittel 6.8. Vegrestane vert fjerna fordi ny veg vert senka, inkludert der stein med årstal står. Steinen kan flyttast til utsiktspunktet. Planområdet er særskilt i høve til at det har ei fantastisk utsikt mot Vestkapp-platået, mot Årvika og mot havet. Reguleringsplanen legg difor opp til at det skal vere mogeleg å stoppe i området og komme til eit utsiktspunkt. Parkeringsplassen er plassert nedanfor slyngen fordi det ikkje kan vere avkøyrsle nær tunnelen. Dette gir bratt stigning opp til høgd for utsiktspunkt, og med omsyn til landskapet er det ikkje mogleg med universell utforming her. 30

32 Arealet innanfor vegarealet er regulert til offentleg veggrunn utsiktspunkt. Området skal hevast opp mot fjellryggen, både for å leggje til rette for god utsikt og reparere det eksisterande massetaket. Før anlegget er ferdigstilt skal mellombels riggområde og masselagring ved vestre tunnelmunning (Halsen) opparbeidast som utkikspunkt med moglegheit for parkering. Plassering av sjølve utsiktspunktet, som stien leier til, må sjåast i lys av kva tiltak for vindvern som vert vald. Utsiktspunktet må liggje høgt nok i terrenget til å sjå over veg, voll og eventuell vindskjerm, og gi utsikt ut til havgapet. Dette er eit svært eksponert område, og plassen må derfor utformast på ein måte som ikkje bryt med området sin karakter i farge- eller materialbruk, og bør tilføre positive landskapskvalitetar og opplevingsverdi til området. Det er ynskjeleg at stadeigne artar veks tilbake, når veganlegget er ferdig bygt. For å sikre at arealet vert grønt vert det sådd til med vekstsvake artar i frøblandinga. Såleis får stadeigen artar betre vekstvilkår og området gror til igjen. Det tekniske bygget som høyrer til veganlegget og tunnelen skal stå ved Halsen, i direkte tilknyting til parkeringsplassen. Såleis vert det god tilkomst til bygningen for dei som skal utføre vedlikehald på anlegget. Teknisk bygg skal plasserast slik at det ligg mest mogleg integrert og skjult i terrenget. Veggar som vert synlege skal ha kledning som passar inn i landskapskarakteren: Vedlikehaldsfri, liggande kledning i tre. Til dømes ubehandla lerk, den vil gråne over tid. Det kan også nyttast annan tresort med Kebony-behandling eller tilsvarande. Ved bruk av Kebony, eller tilsvarande, skal fargen vera grå. Leskjerm for vind skal utførast i tre, med same type kledning som på teknisk bygg. Illustrasjon: Tiltaket sett vest. Halsen, Kleiva og Gatteneset. Nærast i biletet visast tiltaket på Halsen. Tiltaket lengst vekke i biletet viser alternativ 1. Tiltak 2 er ikkje synleg herifrå. 31

33 Planteikning: Utforming av utsiktspunkt og stopplomme, Halsen 7.6 Løysingar i tunnelen, begge alternativ Sjå teikningane R1-13, og R1-14 for alternativ 1 og teikningane R2-23 og R2-24 for alternativ 2. Tunnelen skal byggast med tunnelprofil T5,5 sjå kapittel 7.2. I tillegg skal den utvidast for ein møteplass og for sikt. Tunnelen har jamt fall frå Halsen mot Honningsvågen for begge alternativa. Det er noko usikker fjellkvalitet der alternativ 1 kryssar eit gjel. Alternativ 2 ligg lenger inne i fjellet, forbi gjelet. Begge tunnelane kan gjennomførast. Dårlegare fjellkvalitet krev meir omfattande sikring i anleggsperioden, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse». 7.7 Løysingar aust for tunnelen, alternativ 1 Sjå teikningane R1-15 og R1-16. For å komme på tunnelen utan at påhogget vert for skrått er vegen lagt på fylling utanfor tunnelen. På grunn av det sidebratte terrenget vert det ei stor fylling. Verknaden av inngrepet er i stor grad avhengig av korleis denne fyllinga vert utført. God terrengforming for fyllinga er skildra i kapittel 7.3. Det skal etablerast fyllingsfot før massar vert tippa, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse». På ei naturleg flate i terrenget er det forslag til parkeringsplass med utsiktspunkt. Det skal vere mogleg å setje seg ned her. Det skal vere lett å røre seg i ytterkant av stopp-plassen for best mogleg utsikt. Plassen skal ha universell utforming. Gangareal skal vera minimum 1,4 32

34 meter breitt. Stigning maksimum 1:20. Det skal vere minst éi sitjegruppe med universell utforming. Det skal ikkje tilførast frø i dette området av omsyn til naturmiljøet. Det skal leggjast til rette for naturleg revegetering i fyllinga nedanfor og på stopplomma. Inne på sjølve stopplomma bør det nyttast vegetasjonsflytting. Planteikning: Utforming av stopplomme ved påhogg i aust. Stopp-plass for bilar som ventar på grønt lys er utvida der det ligg eksisterande vegareal igjen, innanfor gjennomgåande køyrefelt. Det fører til at bilar som kjem frå aust må køyre seg ut på dette feltet når dei passerar bilar som står og ventar. Farten og trafikken er så låg at dette vert rekna som sikkert og som liten ulempe. Vegarealet som vert ståande igjen innanfor dette vegarealet skal fjernast. Inngrep inn i lausmassane ovanfor vegen kan teoretisk føre til inngrep heilt opp til der det er synleg fjell i dagen fordi terrenget er så bratt og lausmassane er så laus lagra. Skjeringa og tunnelportalen må tilpassast kvarandre. Det er betre med lenger portal og større skjering slik at det vert god utforming og tilpassing, enn minst mogleg inngrep utan god utforming. Ovanfor vegen er den verdifulle naturtypen nordvendt kystberg og blokkmark med raudlista fossegrimemose (VU) og ei rekke andre råmekrevjande artar av mose artar, sjå kapittel 6.7 «Naturmangfald». Før anleggsarbeidet startar nede ved vegen skal området sikrast, sjå kapittel 8.12 «Geologi og geoteknikk». Fanggjerdet som vert satt opp som sikring i anleggsperioden skal ikkje takast ned. Det skal vere sikring mot steinsprang for ferdig veg. 33

35 Anleggsområdet nedanfor vegen grensar ned mot den verdifulle naturbeitemarka. For å sikre at inngrepet ned mot dette arealet vert så lite som mogeleg skal lagast fyllingsfot, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse». For å sikre at det ikkje vert tilført anna vegetasjon enn det som høyrer heime i området skal det brukast stadeigen massar og revegetering, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse» og kapittel 8.14 «Føringar for YM-plan». 7.8 Løysingar aust for tunnelen, alternativ 2 Sjå teikningane R2-25 og R2-26. For å komme på tunnelen utan at påhogget vert for skrått er vegen lagt på fylling utanfor tunnelen. På grunn av det sidebratte terrenget vert det fylling ned mot naturbeitemarka. Det er ikkje parkeringsplass eller avkøyrsle for dette alternativet fordi avkøyrsla må ligge i noko avstand til tunnelen og vil føre til at parkeringsplass og avkøyrsle må leggast på stor fylling ut over naturbeitemarka. Stopp-plass for bilar som ventar på grønt lys er utvida der det ligg eksisterande vegareal igjen, innanfor gjennomgåande køyrefelt. Det fører til at bilar som kjem frå aust må køyre seg ut på dette feltet når dei passerar bilar som står og ventar. Farten og trafikken er så låg at dette vert rekna som sikkert og som liten ulempe. Inngrep inn i lausmassane ovanfor vegen kan teoretisk føre til inngrep heilt opp til der det er synleg fjell i dagen fordi terrenget er så bratt og massane er laust lagra. Skjeringa og tunnelportalen må tilpassast kvarandre. Det er betre med lenger portal og større skjering slik at det vert god utforming og tilpassing, enn minst mogleg inngrep utan god utforming. Ovanfor vegen er den verdifulle naturtypen nordvendt kystberg og blokkmark med raudlista fossegrimemose (VU) og ei rekke andre råmekrevjande artar av mose artar, sjå kapittel 6.7. Før anleggsarbeidet startar nede ved vegen skal området sikrast, sjå kapittel 8.12 «Geologi og geoteknikk». Fanggjerdet som vert satt opp som sikring i anleggsperioden skal ikkje takast ned. Det skal vere sikring mot steinsprang for ferdig veg. Det er ei større fylling ned mot den verdifulle naturbeitemarka. For å sikre at inngrepet ned mot dette arealet vert så lite som mogeleg skal det setjast opp fanggjerde som sikrar at det ikkje fer massar ned på naturbeitemarka når massar vert tippa, sjå kapittel 8.13 «ROSanalyse». For å sikre at det ikkje vert tilført anna vegetasjon enn det som høyrer heime i området skal det brukast stadeigen massar og revegetering, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse» og kapittel 8.14 «Føringar for YM-plan». 34

36 7.9 Løysingar deponi ved Teigane Teikning R1-01 for alternativ 1 og R2-01 for alternativ 2 er like da det ikkje er skilnad på reguleringsplan for deponiet. Reguleringsplan-teikningane viser deponiet forma slik alternativ 2 er skildra nedanfor. Overskot av sprengstein frå veganlegget skal leggast i deponi ved Teigane på ein slik måte at det mest mogeleg av steinen kan takast ut igjen og nyttast til byggeformål i dette området. Årsaka er at det er vanskeleg å finne masseuttak for utbyggingstiltak i dette området fordi landskap og naturmiljø her er så sårbart og Teigane ligg litt trekt tilbake frå det spesielle og eksponerte landskapet. Her er heller ikkje særleg verdifulle naturområde. Følgjande to alternative løysingar for deponi er vurdert: - Alternativ 1: Deponiet er best mogeleg tilpassa landskapet og gir plass til om lag m 3. Da vert steinen deponert i inntil 3 meter tjukt og gir lite volum til gjenbruk. - Alternativ 2: Steinen vert deponert så høgt som mogeleg og gir plass til maksimalt m 3. Denne løysinga gir mest mogeleg gjenbruk av steinen som vert lagt i deponiet. Illustrasjon: Plassering og utforming av massedeponi ved Teigane, alternativ 1 (plass til minst massar). Illustrasjon: Plassering og utforming av massedeponi ved Teigane, alternativ 2 (plass til mest massar) 35

37 Illustrasjon: Plassering og utforming av massedeponi ved Teigane, alternativ 2 (plass til mest massar) Massedeponi ved Teigane i Årvika skal berre ha tilkomst frå vegen i overkant av området, frå fv. 633 slik det er vist på reguleringsplanen. Deponiet skal såast til med frøblanding som tilsvarar grasblanding på tilgrensande areal. Dei skrå flatene som vises frå grenda nedanfor skal til ei kvar tid ha grøn overflate, sjølv medan det er uttak av massar frå deponiet. Før det vert teke ut massar frå deponiet, etter ferdigstilling og overtaking av veganlegget, skal det utarbeidast ein plan for uttaket. Planen skal utarbeidast av grunneigar og godkjennast av kommunen. Planen skal skissere framdrift og utsjånad på deponiet etter kvart som massar vert teke ut. Planen skal også vise korleis deponiet skal sjå ut når deponiet er «tømt», det skal ikkje takast ut meir massar enn ferdigskissa viser. Matjord skal skavast av og rankast i utkanten av deponiområdet før området vert teke i bruk som deponi. Når veganlegget er avslutta skal deponiet stellast til. Matjorda skal leggjast attende og såast til med type gras tilsvarande som på tilgrensande areal. Store, karakteristiske enkeltsteinar som ligg i området skal leggjast attende i området, med tilfeldig plassering Tiltak langs eksisterande veg Det vert foreslått at eksisterande fv. 633 forbi Kleiva skal leggast ned, sjå kapittel 8.2. Vegen vert rekna som så rasfarleg at det ikkje er tilrådeleg å legge til rette for ferdsel langs denne. Vegelement skal difor fjernast: Rasoverbygga skal rivast Fanggjerda skal takast ned Asfalt skal fjernast Rekkverk skal så langt råd er fjernast. Dette vert vurdert i høve til tryggleik da fjerning av betongrekkverk kan ha ein risiko Dersom ein har til overs lausmassar eigna for naturleg revegetering skal dette leggjast i den tidlegare vegbana. Murar vert ikkje fjerna. Dette arbeidet vert utført etter at tunnelen er opna og i ein periode som vert rekna som sikker til å arbeide i. 36

38 8 Verknader av planforslaget 8.1 Lokal framkomst og regional verknad Å bygge tunnel forbi den rasfarlege strekninga ved Kleiva vil betre framkomst til bygda Honningsvågen. Det vil ikkje lenger vere farleg å ferdast dit og vegen vil ikkje bli stengd på grunn av tilhøva ved Kleiva. Vegløysingane legg opp til at trafikken gjennom tunnelen skal regulerast med lys. Honningsvågen ligg ved enden av fylkesvegen. 8.2 Forslag til omklassifisering Som fylgje av at eksisterande fylkesveg forbi det rasfarlege partiet ved Kleiva vert erstatta med tunnel skal vegstrekninga omklassifiserast, jf. Veglova. Det vert ei eiga høyring på framlegg til ny klassifisering der kommunen kan uttale seg. Høyringa er samtidig med at reguleringsplan er til offentleg ettersyn. Raud linje på flyfotoet over er alternativ 1 gjennom ny tunnel som raud linje. Eksisterande veg som vert liggande på utsida av tunnelen vert tilrådd å legge ned ( blå linje). Statens vegvesen har i si tilråding gjort framlegg om at eksisterande veg forbi Kleiva vert lagt ned frå tunnelpåhogget ved Halsen til tunnelpåhogget over Gatteneset. 37

39 8.3 Eigedomstilhøve Råka busetnad Ingen busetnad vert råka av tiltaka i reguleringsplanen. Innløysing av eigedomar og bygningar Ingen bygningar skal løysast inn som del av reguleringsplanen. Det må ervervast ny grunn for nytt vegareal ved dei to tunnelpåhogga. Dette er utmark. Det er naudsynt med midlertidig anleggsområde i dagen på begge sider av tunnelen. Planteikningane viser kva areal som er regulert til dei ulike formåla. Faktisk nytt vegareal kan avvike frå teoretisk. Tabellen nedanfor viser arealoversikt for erverv av grunn og grunn til midlertidig anleggsområde. Gards- Område/ og alternativ bruksnr 36/1 Deponi Teigane Permanent erverv av grunn Manuell reinsk Omsynssone naturmiljø Midlertidig anleggsområde m 2 35/31 Halsen m m 2 34/1 Felles teig 34/1 34/2 Felles teig Alternativ 1 Gatteneset Alternativ 1 Gatteneset Alternativ 2 Gatteneset Alternativ 2 Gatteneset Alternativ 2 Gatteneset m m m m 2 Omsynssone naturmiljø er også regulert på områda for manuell reinsk m m m2 750 m m m m m m m m m m m m m m 2 Areala i tabellen over er rekna ut frå teoretisk plan og digitale, usikre eigedomsgrenser. Areala er eit teoretisk overslag. Endeleg oppgjer vert etter oppmåling i marka etter at veganlegget er bygt. Areal for tunnel er ikkje funne da dette er inngrep under bakken. Avkøyrsler og andre naboforhold Det er mogeleg å køyre av vegen og parkere nedanfor Halsen. Det er mogeleg å køyre av vegen og parkere ved Gatteneset, for alternativ 1. Desse områda er fine utsiktspunkt. Det vert ikkje regulert inn avkøyrsle til eksisterande fylkesveg forbi Kleiva. Årsaken til dette er at der det ikkje er flater utanfor tunnel som er store nok til å lage avkøyrsler og ny sambindingsveg. For alternativ 2 vert det heller ikkje lagt til rette for å kørye av vegen, til parkeringsplass ved Gatteneset. 38

40 8.4 Byggegrenser Byggegrensa er gitt av reglane i veglova. For fylkesveg er dette 50 meter frå vegen. 8.5 Gang- og sykkeltrafikk Mjuke trafikantar kan ferdast gjennom tunnelen. Lyssettinga i tunnelen vert ekstra sterk av omsyn til desse trafikantane. Sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse». 8.6 Landskap Landskapsbilete er konsekvensutgreidd, jf. forskrift om konsekvensutgreiing og Statens vegvesen si handbok V712. Utgreiinga går fram av kapittel 9.4. Rapporten er utarbeidd av Statens vegvesen. Den ligg ved planomtalen. 8.7 Naturmangfald Naturmangfaldet i området er konsekvensutgreidd, jf. forskrift om konsekvensutgreiing og Statens vegvesen si handbok V712. Utgreiinga går fram av kapittel 9.5 og rapporten er utarbeida av Multiconsult (Mork m fl. 2016). Rapporten er vedlagt planomtalen. Naturmangfaldlova og vassforskrifta Naturmangfaldlova (NML) 6 slår fast ein generell plikt som seier at alle skal vise aktsemd og gjere det som er rimeleg for å unngå skade på naturmangfaldet. Prinsippa i 8-12 i NML skal liggje til grunn ved utøving av offentleg mynde, jf. NML 7. Plikta til å vise aktsemd vil vera oppfylt dersom verksemda skjer i samsvar med løyve frå offentlege styresmakter. Naturmangfaldlova 8 til 12 inneheld fem prinsipp for bærekraftig bruk av natur: - Krav om kunnskap - Føre-var-prinsippet - Samla påkjenning - Tiltakshavar betaler - Teknikk/løysingar og lokalisering som er best for miljøet Kommunen skal legge desse prinsippa til grunn som retningsliner ved avgjerder som gjeld naturmangfaldet, og vurderingane i forhold til lova skal gå fram av planen. NML 8 om kunnskapsgrunnlaget og verknader for naturmangfald Det er gjort nye registreringar og konsekvensutgreiing (KU) med godt kvalifiserte fagfolk på rett tidspunkt for å fange opp viktige naturverdiar. Konsekvensutgreiinga er utført av Multiconsult med underleverandørar (Mork m.fl. 2016). Dei foreslår i tillegg ei ekstra kartlegging av hekkande rovfugl rett i nærleiken av Kleiva før tiltaket vert sett i verk for om mogleg tilpasse anleggsoppstart slik at ev. hekking ikkje vert hindra eller avbroten. Det er planlagt oppstart av prosjektet i Før det maskinelle anleggsarbeidet tek til skal fjellsida over reinskast manuelt for laus stein som kan rase ned i det vestlege påhoggsområdet. Dette gjeld både for alternativ 1 og alternativ 2. Det skal også monterast fangnett i overkant av anleggsområdet. På grunn av HMS for arbeidarane, og for å få kome godt inn i fjellet før hausten, må dette arbeidet og oppstart av prosjektet, skje i mai. Sidan det ikkje er registrert hekkande rovfugl i området frå før, heller ikkje no i sommar, og 39

41 anleggsperioden er venta å bli høvesvis kort (om lag 1 år), vurderer vi at dette tiltaket mest truleg ikkje vil gjere uboteleg skade på rovfugl. Det blir difor ikkje aktuelt med vidare kartlegging av rovfugl i Kleiva. Vi vurderer at kunnskapsgrunnlaget no er godt nok i høve til inngrepet som skal skje. Utgreiinga viser at ved alternativ 2 vil delar av ei naturbeitemark med nasjonal verdi (A) gå tapt. Den aktuelle delen av naturbeitemarka (Stranda aust) er i god hevd. Det er registrert fleire raudelista beitemarkssopp på arealet, m.a. grå narremusserong (EN), og det er stort potensiale for fleire. Alternativ 2 vil difor kunne kome i konflikt med forvaltningsmålet for naturtypen naturbeitemark, jf. NML 4 og for nokre artar (raudelista beitemarkssopp), jf. NML 5. Alternativ 1 vil gje mest inngrep i den vestlege delen av naturbeitemarka (Stranda vest). Her er verdiane noko mindre (B), det er ikkje registrert raudelista artar og hevda er dårlegare. Elles er inngrepsområda vurdert til å ha liten verdi, og/eller inngrep har ikkje så stort omfang at store verdiar går tapt. Det vert vist til konsekvensutgreiinga for fleire oppslysningar og skildringar av området. NML 9 om føre-var-prinsippet Føre-var skal nyttast dersom det er lite kunnskapar eller fare for irreversible skadar. Vi vurderer at kunnskapsgrunnlaget er tilstrekkeleg. NML 10 om samla påkjenning Kulturmarkseng er vurdert som sårbar (VU) i Norsk rødliste for naturtyper Naturtypen naturbeitemark er likevel vidt utbreidd, men i tilbakegang pga. meir intensiv bruk, mindre beitedyr og nedbygging. Naturbeitemark er ei artsrik naturtype, med mange spesialtilpassar artar. Vår vurdering er at alternativ 1 ikkje vil ha vesentleg negativ verknad for samla påkjenning av naturmangfaldet i området. Kulturmarka er avhengig av at ho blir brukt på tradisjonelt vis. Ein tryggare veg ut til Honningsvågen kan vere med å trekke i positiv lei for å oppretthalde denne bruken. NML 11 om kostnader Kostnadane med tilpassingar, slik at tiltaket gjev minst mogleg skade på naturen, er ein del av vegprosjektet og blir dekka av tiltakshavar. NML 12 om miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar YM-planen er eit sentralt verkty for ivaretaking av ytre miljø og avbøtande tiltak. Dei viktigaste momenta i høve til naturmiljø som YM-planen skal ivareta er lista opp i kapittel 8.14 «Føringar for YM-plan». Utarbeiding av YM-plan, og at krav frå denne skal inn i konkurransegrunnlag, er teke inn i reguleringsføresegnene. Vassforskrifta, 12 I høve til vassforskrifta 12, er det ikkje venta at det vil bli endra økologisk tilstand i sjøen, eller i vassdraget som renn ut i sjøen i Årvika, som følgje av vegbygginga eller massedeponiet, jf. også avbøtande tiltak i kapittel 8.14 om YM-planen. 40

42 8.8 Kulturmiljø Kulturmarka med mellom anna steingardar og ruinar på Gatteneset ligg utanfor planområdet, og vil ikkje bli direkte råka av tiltaket. Den øvste delen av kulturlandskapet vil bli råka. Landskapet her er bratt og sårbart for inngrep, og det er viktig at det ein utfører vegarbeidet med stor merksemd for i minst mogleg grad skada landskapet og kulturminneverdiane her. Ved Halsen skal den nye vegen senkast, og det er ikkje mogleg å ta vare på kulturminneverdiane her. «Gamlevegen» med tilhøyrande stabbesteinar som i dag ligg att utanfor dagens veg, vil bli fjerna. Også minnesteinen med «1980» må fjernast. I dette området vil det bli lagt til rette for eit utsiktspunkt. Stabbesteinane vil bli brukt på gangstien opp til dette punktet, medan minnesteinen skal flyttast opp til utsiktspunktet. Ved å flytta stabbesteinane opp til stien, og merkesteinen med «1980» opp til utsiktspunktet, tek ein med seg nokre historiske element som elles vil bli borte. Det skal lagast ei lita informasjonstavle med informasjon om dei ulike generasjonane veg som har vore her, og som med det nye anlegget for ei stor grad vil bli borte for ettertida. Figur 2. På utsida av rekkverket på Halsen kan ein sjå restar etter den eldste vegen her, med fleire ståande stabbesteinar. Det er ikkje mogleg å ta vare på desse steinane i sitt opphavlege element, og planen er difor å flytta dei opp langs stien til utsiktspunktet. Foto: Marit Anita Skrede, SVV Figur 3. Også minnesteinen med "1980" må fjernast. Den blir plassert ved inngangen til utkikspunktet. Foto: Marit Anita Skrede, SVV 2016 Betong- og jarnrestane etter den gamle steinknusaren vert fjerna. Slik det ligg, har det liten kulturminneverdi. Ved deponiområdet skal steingardar og ruinar takast vare på som i dag. 41

43 8.9 Naturressursar Jordbruk Reguleringsplanen råkar ikkje innmark ved deponiet eller ved Halsen. Deponiet ligg i eit område som vert nytta til beitemark. Biletet viser beiteområdet ved Teigane som skal nyttast til deponi Ved Gatteneset vert det noko inngrep i naturbeitemarka. Skogbruk Området har lite skog på grunn av klimaet. Det er ikkje skog i planområda. Drivverdige fjell- og lausmasseforekomstar Hovudbergarten i området er diorittisk til granittisk gneis. Det er ikkje kartlagt lokale variasjonar. Lausmassane er skredmateriale, bart fjell med stadvis tynt dekke, morene og vindavsetningar. På grunn av at området er eksponert for innsyn i eit sårbart og særskilt landskapsrom er det lite aktuelt å ta ut massar frå området Støy og vibrasjoner Det er svært liten trafikk på vegen, ÅDT på 100. Det er god avstand bygningar som kan vere støyutsette. Støyberekningar er ikkje laga da støy vil vere langt under tiltaksgrensa. Sprenging av tunnelen kan gi noko vibrasjonar. Avstand til bygningar er så stor at dette truleg ikkje vil verte noko problem. 42

44 8.11 Drenering Det er ikkje registrert bekkar i eller nær tunnelmunningane. Drenering her vert stikkrenner gjennom fylkesvegen før å leie overvatn gjennom vegen. Området der deponiet skal etablerast er svært blautt. Det skal vere spesielt fokus på å ta hand om overvatnet slik at det ikkje vert forureining ned i fiskeførande bekk nedanfor, sjå kapittel 8.13 «ROS-analyse» Geologi og geoteknikk Ved vurdering av kvar tunnelen går inn i berget er det vurdert rasfare. Målet er at anleggsarbeidet skal gjennomførast utan fare for dei som skal utføre arbeidet og at ferdig tunnel går forbi dei mest rasutsette punkta. Påhogget ved Halsen er tosidig skjering inn i fjellet i ein naturleg rygg i terrenget. Det er ikkje venta trong for skredsikring i anleggsperioden eller for ferdig veg. Lausmasseskjering over påhogget må handterast slik at den vert stabil i anleggsperioden, for eksempel med Sognemur. Dersom slik sikring vert brukt skal den fjernast før veganlegget vert avslutta. Alternativ 1 ved Gatteneset ligg på fylling før vegen går inn i tunnelen. Det er synleg fjell i dagen i ein markert rygg der tunnelpåhogget er plassert. Terrenget er sidebratt. Det laust lagra sandlaget i skråninga over og under vegen bør gravast vekk. Fjellsida over anleggsområdet skal søkast gjennom. Lause steinar og blokker skal reinskast manuelt ned før anleggsstart. Det er ikkje løyve til å gjennomføre maskinelt arbeid i det synlege berget over vegen. Det er heller ikkje løyve til å spyle i dette området. Anleggsområdet må sikrast med eit fanggjerde som er minst 5 meter høgt og 50 meter langt. Gjerdet bør stå så nær vegen som mogeleg, men over skjeringstopp. Gjerdet skal forlengast til over forskjeringa til tunnelen. Trase for fanggjerde er 10 meter breitt. Fanggjerdet skal også sikre ferdig bygt veg. Alternativ 2 ved Gatteneset går inn i ein markert fjellrygg med synleg fjell i dagen. Seismiske undersøkingar har kartlagt djupne til fjell. Det er inntil 5 meter djupne til fjell med laust lagra massar. Vegen er plassert meir gunstig for alternativ 2 med tanke på steinsprang fordi det er større avstand til steile fjellveggar og fjellet over er slakare og mindre oppsprukke her. Fjellsida over anleggsområdet skal likevel søkast gjennom. Lause steinar og blokker skal reinskast manuelt ned før anleggsstart. Det er ikkje løyve til å gjennomføre maskinelt arbeid i det synlege berget over vegen. Det er heller ikkje løyve til å spyle i dette området. Anleggsområdet må sikrast med eit fanggjerde som er minst 5 meter høgt og 60 meter langt. Gjerdet bør stå så nær vegen som mogeleg, men over skjeringstopp. Gjerdet skal forlengast til over forskjeringa til tunnelen. Trase for fanggjerde er 10 meter breitt. Fanggjerdet skal også sikre ferdig bygt veg. For begge alternativa skal det sprengast ut høge forskjeringar i begge endane av tunnelen. Mulige ustabile parti kan oppstå grunna tilfeldig oppsprekking ved denne sprenginga. Den utsprengd flata må reinskast for lause steinar. Dersom det er større avgrensa blokker som ikkje let seg reinske ned må desse sikrast med bolt. 43

45 Det er aktuelt å bolte langs toppen av desse skjeringane og i området der tunnelen skal inn i berget, før sprenging. Tunnelen skal gå under fjellet Nipa frå Halsen til Gatteneset. Tunnelen er venta å drive med god overdekning, Unntaket er uvissa forbi gjelet ovanfor og aust for Gatteneset, som er tydleg markert i terrenget. Dette vil krevje at det vert gjennomført sonderboring frå stuff for å kartlegge kvalitet på berget, forbi denne sona. Dersom det vert avdekka ustabile massar skal det gjennomførast naudsynt stabilisering før vidare driving. Dei fyrste tunnelsalvene inn i tunnelen må utførast skånsamt grunna dagfjell av dårleg kvalitet. Det er også forventa dårlegare stabilitet på fjellet der tunnelen kryssar svakheitssoner. Her skal det gjennomførast sonderboring frå stuff for å kartlegge kvalitet til berget i god utstrekning i begge retningar under synleg kløft i terrenget. Dersom det vert avdekka lausmasse skal det gjennomførast naudsynt stabilisering før vidare driving. Dette krev meir sikring i tunnelen for begge alternativ. Tunnelstein til vegbygging: Steinprøvar indikerer at det truleg er mogeleg å bruke deler av stein frå tunnel til å bygge veg Risiko, sårbarhet og sikkerheit ROS analyse Tilrådde tiltak i anleggsfasen til veganlegget På bakgrunn av gjennomført ROS-analyse er det avdekka ei rekke tiltak for anleggsfasen slik at anleggsarbeidet kan gjennomførast innanfor akseptabel risiko. Følgjande tiltak skal gjennomførast som del av anleggsarbeidet eller førebuing til anleggsarbeidet: Ved deponiet på Teigane Det skal ikkje spreie seg steinstøv og nitrogenforbindinar til bekk med fisk nede i dalen. Markert bekk nær deponiet skal leggast i rør. Tippen skal planerast slik at det vert naturleg avrenning av overflatevatn. Eventuelle restar av vatn som er forureina vil bli naturleg reinsa gjennom grunnen før vatnet når fiskeførande bekk. Ved Halsen For å unngå at lausmasser og stein/blokk dett ned i anleggsområdet, frå skjeringar over tunnelpåhogget, skal skjeringa sikrast i anleggsperioden med for eksempel Sognamur. For å unngå skade og uhell på grunn av sterke kastevindar skal ein ha oversikt over når desse værtilhøva oppstår. Lause gjenstandar må sikrast før vind kjem. Anleggsarbeidet må stanse når vinden vert for sterk. Fordi Halsen er eit svært synleg punkt i det spesielle landskapet skal det gamle lausmassetaket stellast til. Det skal etablerast eit stopp-punkt. Det tekniske bygget sin plassering må ta omsyn til landskapet. Det er strenge krav til korleis arbeid i dette området vert utført. For å ta vare på kulturminna frå gammal veg vert stabbesteinane plassert langs stien opp til utsiktspunktet. 44

46 Begge alternativ, aust for tunnel For å unngå fare for utgliding skal laust lagra vindavsetningar fjernast før fylling vert lagt ut. For å sikre mot steinsprang ned mot anleggsområdet skal fjellveggen over synfarast og eventuelle lause blokker og steinar skal takast ned. For å sikre mot skred og steinsprang ned mot anleggsområdet skal det settast opp fanggjerde på toppen av skjeringa. Begge alternativ i tunnel: Det skal gjennomførast sonderboring frå stuff for å kartlegge kvalitet til berget i god utstrekning i begge retningar under synleg kløft i terrenget. Dersom det vert avdekka lausmasse eller dårleg fjell skal det gjennomførast naudsynt stabilisering før vidare driving. Alternativ 1, aust for tunnel: Av omsyn til naturbeitemark og kultur skal det brukast stadeigne massar for å få vegetasjon tilbake. Det skal ikkje tilførast frø. Det skal lagast fyllingsfot før ein tippar masser. Av omsyn til landskap og kultur skal det søkast at inngrepet vert minst mogeleg. Det skal settast opp fysiske merker (gjerder) i terrenget for å hindre inngrep på feil plass. Alternativ 2, aust for tunnel: Av omsyn til naturbeitemark og kultur skal det brukast stadeigne massar for å få vegetasjon tilbake. Det skal ikkje tilførast frø. Det skal setjast opp fanggjerde for å hindre at massar som vert tippa fer utanfor anleggsområdet. Av omsyn til landskap og kultur skal det søkast at inngrepet vert minst mogeleg. Det skal settast opp fysiske merker (gjerder) i terrenget for å hindre inngrep på feil plass. I staden for mur skal terrenget heller slakast ut, med streng krav til korleis skjeringane vert utforma. For heile veganlegget: Krav til utslepp vert i tråd med krav frå Fylkesmannen. Søknad skal sendast før oppstart av anleggsarbeidet. Luftlinje høgspent har master og linjer ved alle tunnelpåhogga. Dersom linjene ikkje vert flytta skal ein dekke godt til før sprenging. Det skal haldast vakt og vere stort fokus på tryggleik. I turre periodar der det vert mykje støv frå anleggsarbeidet skal det nyttast vatning og andre støvdempande tiltak. Støyande arbeid skal gjennomførast i tråd med restriksjonar på arbeidstid og tidsavgrensing gitt i T1442. For å sikre god framkomst for redningsetatar skal det søkast god dialog og informasjon mot desse. Kapasitet for å sløkke brann vert sikra ved at det er tankbil med vatn på anlegget. For å unngå skader på grunn av sprenging skal det dekkast godt til og området skal evakuerast. Reinske og spyle fjell før boring, unngå boring i eksisterande grøfter og 45

47 ved forskjeringar fordi her kan vere restar etter gammalt sprengstoff. Det skal gjennomførast god kontroll før pigging og vere stort fokus på trygg gjennomføring For å unngå trafikkulukker mellom anleggskøyretøy og trafikk på fylkesvegen skal det brukast lys- og farstregulering og ein god skiltplan. For å unngå ulukker mellom anleggsmaskiner/personar skal det vere ryddige anleggsområde og stort fokus på tryggleik på anleggsområda. Det skal utarbeidast plan for gåande i tunnel under anleggsarbeidet. Tilrådde tiltak for ferdig bygt veganlegg ROS-analysen skal også vurdere risiko- og sårbarhet for ferdig bygd veg. Som del av analysen vart det vurdert natur- og miljøforhold og menneskeskapte forhold. Fordi tunnelen er så kort og trafikken er svært låg er det ikkje krav til risikovurdering av tunnelen. Brannsjefen i Selje kommune har hatt ROS-analysen til gjennomgang. Følgjande tiltak skal gjennomførast for å oppnå akseptable risiko for det ferdige bygde veganlegget: Ved Halsen: På grunn av dei sterke kastevindane i området skal det lagast vindskjerming. Dette vert avklara i byggeplan. Det er svært uheldig for landskapet dersom området det har vore inngrep i ikkje får tilbake vegetasjon. Når anleggsarbeidet er ferdig skal dette området såast til med vekstsvake artar, slik at artar som naturleg vil vekse inn frå området rundt får eit vekstlag. For tunnelen: Tunnelen vert bygt i tråd med krava i handbok N500 Vegtunnelar. Når det skal gjennomførast vedlikehald på tunnelen skal dette informerast ved skilting. Syklistar vil truleg nytte tunnelen. Den skal ha ekstra sterkt lys. For å hindre at dyr går inn i tunnelen og såleis skaper farlege situasjonar skal det vere ferister utanfor tunnelen. Vurdere å sette inn tiltak for å redusere fare for at brannslokkingsapperat vert stolne. Begge alternativ, aust for tunnel: Det er svært uheldig for landskapet dersom området det har vore inngrep i ikkje får tilbake vegetasjon. Det skal ikkje tilførast andre frø i dette området på grunn av naturbeitemarka. Stadeigen vegetasjon skal naturleg vekse fram igjen på anleggsområde ved naturleg revegetering. Dersom det viser etter 3 år at dette ikkje vert vellukka skal det samlast inn frø frå naturbeitemarka, som vert sådd på fyllingane. Dersom erosjon viser seg å vere eit problem skal det først leggast ut organiske matter. 46

48 For heile veganlegget Fylkesmannen godkjenner krav til tiltak. Driftsentreprenør må ha tilgang på flis for å redusere eventuell forureining. For å redusere fare før møteulukker og utforkøyring skal det nyttast skilt og lysregulering. Såleis vil bilar inne i tunnelen kun køyre i ein retning. Konklusjon etter ROS-analyse Tabell 4 viser at det er potensiale for mange uønska hendingar med alvorleg utfall dersom det ikkje vert satt i verk risikoreduserande tiltak. Tabell 5 viser at det er mogeleg å redusere risiko for uønska hendingar til akseptabelt nivå. Unntak er at det ikkje er mogeleg å redusere risiko til akseptabelt nivå for inngrep ned på den svært verdifulle naturbeitemarka ved alternativ 2, sjølv med avbøtande tiltak Føringar for YM-plan For alle prosjekt skal det utarbeidast ein plan for omsyn til det ytre miljøet i byggefasen Ytre Miljøplan (YM-plan). Ein YM-plan skal skildre prosjektet sine utfordringar knytt til det ytre miljøet og korleis dette skal handterast. Denne planen skal ligge føre ved oppstart av arbeidet med å planlegge gjennomføring av veganlegget. YM-planen skal vidare følgje anleggsarbeidet og sikre at føringar og krav til det ytre miljøet vert systematisk teke vare på. Viktige punkt som er avdekka i arbeidet med reguleringsplanen for fv. 633 tunnel forbi Kleiva, og som må takast omsyn til ved utarbeiding av YM-plan er lista opp i tabellen nedanfor. Tema Krav og vurderingar Heimla i føresegner til reguleringsplanen eller i særlov Kulturminne Ta omsyn til/sikra kulturmark med steingardar og ruinar nord for/nedanfor planområdet ved Gatteneset. Stabbesteinane og merkesteinen med «1980» skal flyttast og vera ein del av det nye utsiktspunktet som skal etablerast. Stabbesteinane skal plasserast langs stien opp til utsiktspunktet, og merkesteinen skal plasserast ved inngangen til utsiktspunktet (sjå landskapsteikningar). Det skal lagast eit lite informasjonsskilt (rustfritt stål) der det er med ein kort historikk om dei ulike generasjonar av vegar me har hatt i området, men der dei fysiske spora etter kvart forsvinn. Teksten til skiltet skal lagast av fagfolk med kulturhistorisk bakgrunn/erfaring. Ta omsyn til steingardane og rydningsrøyser ved deponiområde. 47

49 Tema Krav og vurderingar Heimla i føresegner til reguleringsplanen eller i særlov Landskapsbilete Generelt: Materialbruken skal vera gjennomgåande i heile planområdet og sikre at tiltaket får eit enkelt formuttrykk som i minst mogleg grad skil seg ut i det karakteristiske kystlandskapet. Det skal utarbeidast ein rigg- og marksikringsplan. Planen skal vise: Fysiske avgrensingar i terrenget, og Anleggsgrense, ikkje berre reguleringsplangrense. Det skal nyttast mur av naturstein. Betongmur skal berre nyttast på oppsida av forskjeringar og skjeringar. Heller slakare skjering enn betongmur. Murane i området skal vera rettleiande for nye murar. Sprøytebetong skal ikkje vera synleg i daganlegget. Etterlikne kystlandskapet: småkupert terreng, påverka av ver og vind. Terrengforming som skjuler og integrerer skjeringar og fyllingar best mogleg. Unngå skarpe skilje mellom nytt og eksisterande terreng! Fyllingar skal ikkje vera brattare enn 1:1,5 slik at revegetering på lausmassar er mogleg. Teknisk bygg skal plasserast slik at det ligg mest mogleg integrert i terrenget, og i direkte tilknyting til parkering for utsiktspunkt. Sprøytebetong skal ikkje vere synleg utanfor tunnel eller i tunnelportal. Portalane skal vera så nette og enkle som mogleg. Portalområda skal detaljteiknast, der materialbruk, terreng og murar vert vist. Utsiktspunkt Halsen: Eksisterande massetak skal reparerast, og heile plassen skal terrengformast på nytt. Plassering av sjølve utsiktspunktet må sjåast i lys av kva tiltak for vindvern som vert vald. Stopplomme aust: Leggje til rette for korte stopp. Plassen skal ha universell utforming. Det skal ikkje såast til her, flytte matjord og vegetasjon der det skal vera vegetasjon. 48

50 Tema Krav og vurderingar Heimla i føresegner til reguleringsplanen eller i særlov Massedeponiet i Teigane skal såast til. Forureining Naturmiljø Tiltak må setjast i verk slik at det ikkje blir avrenning frå deponiet til bekken i Årvika. Tiltak må setjast i verk for å unngå avrenning til naturbeitemark og sjø ved austleg tunnelpåhogg. Armeringsplast skal ikkje kome ut i vassdrag eller sjø. Bruke minst mogleg areal av naturbeitemarka. Setje opp fysisk markering for ytre grense av anleggsområdet. Det skal vere naturleg revegetering frå stadeigne massar på Stranda/ved austleg påhogg: o Toppjorda frå naturbeitemarka (20 cm) skal lagrast separat så lokalt som mogleg. Jord aust for det noverande utkikkspunktet skal ikkje blandast med toppjord for utkikkspunktet og vestover. o Rankane skal ikkje komprimerast, eller overstige 3 m høgde. Det skal vere god drenering der rankane/jorda vert plassert mellombels, slik at ikkje jorda vert liggande i vatn, eller vert utsett for avrenning. o Toppjorda skal leggast tilbake øvst utan at ho vert komprimert/pakka. Det må også leggast eit lag med undergrunnsjord mellom vegfylling og toppjord, og denne jorda skal også vere frå same arealet. Bruke vekstsvake artar ved tilsåing ved Halsen. Vassforskrifta 12 Naturmangfaldlova 6og12 Fellesføresegner nr

51 8.15 Tekniske anlegg Det er høgspent luftlinje forbi Kleiva. Denne er nær inngrepa i anleggsområda på begge sider av tunnelen. Det skal avklarast med linjeeigar korleis ein tek omsyn til denne. Som del av rassikring skal det byggast portalar på begge sider av tunnelen. Endelig lengde på disse vert fastlagt etter at tunnel er sprengt ut, da tunnelpåhogg vil verke inn på lengda til portalane. Fordi det er betre plass ved Halsen og bygning lettare kan plasserast i terrenget vert teknisk bygg til tunnelen plassert vest for tunnelen Namnesak Tunnelen bør ha namn etter fjellet den går gjennom, eller etter namn ved ein av endane til tunnelen. Følgjande namn er vurderte: 1. Kleivatunnelen fordi tunnelen går forbi Kleiva 2. Nipatunnelen fordi eit høgdepunkt på fjellet som tunnelen går gjennom heite Nipa 3. Honningsvågtunnelen fordi tunnelen går til Honningsvågen 4. Vågsvardentunnelen fordi fjellet over tunnelen heite Vågsvarden Nr 1 Kleivatunnelen og nr. 2 Nipatunnelen kan ikkje nyttast fordi det alt fins tunnelar på vestlandet med dette namnet. Same namn på tunnelar kan føre til feil ved redning eller når ulukker vert meldt inn til redningsetatane. I samråd med Selje kommune foreslår vi at tunnelen får namnet Honningsvågtunnelen. 50

52 9 Konsekvensutgreiing I tråd med vedteke planprogram er det temaa Landskapsbiletet og Naturmangfald som er relevante for vedtaket og som blir utgreidde gjennom planarbeidet, i tillegg til kva det kostar å bygge veganlegget. Dei samla konsekvensane er satt opp systematisk i samsvar med prinsippa i handbok V712 og vedteke planprogram. Dei viktigaste verknadane og skilnadane mellom alternativa blir omtala i den samla vurderinga i dette kapittelet. Avbøtande tiltak er også omtalast her. Delrapportane for utgreiing av Landskapsbilete og Naturmangfald ligg ved planomtalen. På grunnlag av det som kjem fram i konsekvensutgreiinga, kjem Statens vegvesen som tiltakshavar med si tilråding. Tilrådinga skal grunngjevast. 9.1 Alternativa som skal utgreiast 0-alternativet Dette alternativet er med som eit referansealternativ i konsekvensutgreiinga. Effekten av dei andre alternativa blir målt i høve til dette alternativet. Normalt er 0 at det ikkje vert gjort noko tiltak. Felles for begge alternativa Deponiet ved Teigane er regulert likt for begge alternativa, men to alternative løysingar vert utgreidd, sjå omtale i kapittel 7.9. Løysingane ved Halsen er likt for begge alternativa, sjå omtale i kapittel 7.5. Alternativ 1 Tunnelen er ca. 570 meter lang og kjem ut på vestsida av Gatteneset, sjå omtale i kapittel 7.6 og 7.7. Alternativ 2 Tunnelen er ca. 730 meter lang og kjem ut på vestsida av Gatteneset, sjå omtale i kapittel 7.6 og Prissette konsekvensar Det er gjennomført kostnadsanslag for å anslå kva det vil koste å bygge veganlegget, for begge alternativa. Kostnadane har ei uvisse på 10% og er rekna til å vere i 2016-kr. Kostnadane omfattar anleggskostnader inkludert byggeherre-kostnader, meirverdiavgift og påslag for usikkerheit. Alternativ 1: 72,2 mill.kr Alternativ 2: 104,5. mill.kr 51

53 9.3 Ikkje-prissette konsekvensar - Metodikk Metodikken i handbok V712 Konsekvensanalysar skal leggast til grunn for å greie ut ikkje prissette konsekvensar. Vurdering av dei ikkje prissatte konsekvensane skjer ved systematisk gjennomgang av: Verdi, uttrykt gjennom tilstand, eigenskapar og utviklingstrekk for tema i det området der vegprosjektet er planlagt. Skala: Liten Middel Stor Omfang av konsekvensen, dvs. kor store endringar vegtiltaket til føre til for det aktuelle tema. Skala: Stort negativt Middels negativt lite/ingen Middels positivt stort positivt Konsekvensvifta (Handbok V712) Konsekvens som kjem fram ved å samanhalde verdi og omfang innanfor det enkelte tema Konsekvensvurderinga vert utført ved bruk av den sokalla konsekvensvifta vist over. Konsekvensane vert viste på ein skala med + og og med namna vist i tabellen nedanfor: Konsekvens Svært stor positiv Stor til svært stor positiv Stor positivt Middels til stor positivt Middels positivt Liten til middels positiv Liten positiv Ingen til liten positiv Ingen Symbol / / /++ + 0/+ 0 Konsekvens Symbol Svært stor negativ ---- Stor til svært stor negativ Stor negativ Middels til stor negativ Middels negativ Liten til middels negativ Liten negativ ---/ Ingen til Ingen liten negativ / /-- - 0/- 0 Følgjande ikkje- prissette tema skal konsekvensutgreiast: Landskapsbilete Naturmangfald 52

54 9.4 Landskapsbilete Planprogram Utgreiing av tema naturmangfald er skildra slik i planprogrammet: Fokus for utgreiinga Omfanget av tiltaka skal vurderast opp mot verknader for landskapsverdien i lokal og regional samanheng. Plassering av tunnelinnslag og massedeponi, storleik og synlegheit på tiltaka, skalaen på landskapet, landskapsmessige kvalitetar, eksisterande inngrep, utforming og materialbruk er viktige eigenskapar å vurdere. Utgreiingsbehov Enkel landskapsanalyse med vurdering av karakter og verdi innanfor influensområdet. Metode Konsekvensutgreiing etter handbok V712 Konsekvensanalyser Illustrasjonar og detaljteikningar. Utgreiinga fylgjer ei oppdeling i tre trinn: 1. Skildring og vurdering av området sin verdi 2. Vurdering av kva type og grad av omfang (positivt eller negativt) det planlagde tiltaket medfører for landskapet 3. Vurdering av konsekvens for landskap basert på ei samanstilling av verdi og omfang. Også reiseopplevinga vert vurdert i dette punktet. Der det er fagleg grunnlag for det er avbøtande tiltak føreslege. Data er samla inn ved synfaring, registrering i felt, fotografering og søk i digitale og skriftlege kjelder. 53

55 Influensområde Sjølve planområdet omfattar området som vert direkte påverka av vegalternativa. Influensområdet er eit større område der verknadane av vegalternativa kan merkast. Influensområdet i dette prosjektet er landskapsrommet der planområdet ligg, og utsiktspunkt i området ikring. Det strekker seg frå Vestkapp og Årvika i vest, til Honningsvågen i aust. Planområde og influensområde Tydelegsynleg Siktelinjer Delområde Influensområde Planområde Tunnelpåhogg 54

56 Skildring av landskapet i plan- og influensområdet Skildringa baserer seg i hovudsak på eksisterande rapportar. I fylgje rapporten Landskapskartlegging langs kysten av Sogn og Fjordane fylke (Uttakleiv, L. A. 2009) ligg planområdet i eit område kategorisert som Storforma viker. Denne landskapstypen (LT) består av få, men kjende og karakteristiske landskapsområde. LT er lite utbreidd på Vestlandet, og finst berre i den nordlege delen av Sogn og Fjordane og nokre område i Møre og Romsdal. Hovudforma i denne LT er ein markert U-forma open dal med skarp trau- og botnutforming. Det kan også vera ein meir open, men markert overgang mot eit bakanfor liggjande eid. Frå land og mot havet er det ofte eit mindre eid eller fjellpass som markerer overgangen til denne LT. Landskapsromma er bratte fjell- og dalsider og ein vidopen utgang i mot storhavet. Sjølve dalbotnen ligg flat og jamt nedetter mot bukta med store kvite sandstrender. LT er lett kjenneleg og har ein svært god samanheng og heilskap. Sterke kontrastar mellom velhalde kulturlandskap, markerte landformer og ope hav. Kulturlandskapa syner ei gjennomgåande historisk kontinuitet frå tradisjonelle vestlandske kulturmiljø til meir moderne kulturlandskap og nyare bygningsmiljø. Planområdet ligg i eit område med særs god samanheng mellom natur- og kulturelement innanfor dei enkelte landskapsområda (LO). Desse eigenskapane gjev LT stor formidlingsog opplevingsverdi. 55

57 Verdivurdering av plan- og influensområdet Verdivurderinga baserer seg i hovudsak på eksisterande rapportar. Rapporten Landskapskartlegging langs kysten av Sogn og Fjordane fylke (Uttakleiv 2009) indikerer at planområdet ligg i eit særleg verdifullt landskap: På regionalt nivå er området Stad/Sildagapet kartlagt som ein landskapssamanheng med stor regional og nasjonal betyding og identitetsverdi: «Består av ei samansetting av nasjonalt sjeldne landskapstypar og særleg eksponerte og veldefinerte landformasjonar. Inneheld fleire velhaldne tradisjonsbunde og stadtilknytte kulturmiljø. Ein svært god samanheng og heilskap mellom natur- og kulturmiljø. Sentral overordna overgangssone mor nordvestlandet. Stor inntrykksstyrke og utsegnskraft. Fleire nasjonalt kjende landemerke med Stadlandet, Sildagapet og Stadhavet.» Utsikt frå Vestkapp og austover mot planområdet. 56

58 57 Samanstilling og konklusjon Denføreslegnetraseenliggeksponerttilieitklippelandskap,ogergodtsynlegfråfjelletKjerringa (Vestkapp),eitnasjonaltlandemerke,itilleggertiltaketsynlegfråfleireutsiktspunktogturmåli området.vegetasjonenbeståravvelhaldenkystlynghei/grashei,nokosomgenereltsettgjevstor landskapsverdi.dettegjerområdetsårbartfornyeinngrep.samstundeserlandskapetstorskalaog tiltakavilveresmåihøvelandskapetelles. Godutformingavportalområdet,skråningarogskjeringarblirspesieltviktigieitsårbart kystlandskap.skråningarbørformastslikatdeiikkjevertstoremonotoneflatersomskilsegfrådet kuperteogbølgetelandskapetelles.deterviktigateinikkjefårinngrepiterrengetmeirennstrengt naudsynt,vegetasjonmåtakastvarepåsålangtråder,revegeteringgårseintutevedhavet.nye terrenginngrepbørikkjeutførastpåeinslikmåteatlandskapsbiletetiplanområdet/ influensområdetblirredusert. Idelområde1,Honningsvågen,erdettydelegatalternativ1erdetbestealternativetforpåhogg.Det samegjelddelområde2,kleivaoghalsen.fordelområde3eralternativ1og2like.nårdetgjeld massedeponieterdetberreidelområde3,årvika,ogdelområde4,teigane,somvertpåverka.i beggedelområdekjemdetframatmassedeponi1erdenbesteløysinga,menmedstørstviktigheiti delområde4,teigane. Delområde Alternativ0 Alternativ1 Alternativ2 Massedeponi Teigane1 Massedeponi Teigane2 Delområde1 Honningsvågen Verdi:Stor Omfang: Inkje Omfang: Litenegativt Omfang: Middels negativt Omfang: Inkje Omfang: Inkje Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Litennegativtil middelsnegativ / Konsekvens: Middels negativtilstor negativ / Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Ubetydeleg 0 Delområde2 Kleivaog Halsen Verdi:Stor Omfang: Litenegativt Omfang: Litepositivt Omfang: Stortnegativt Omfang: Inkje Omfang: Inkje Konsekvens: Litennegativ Konsekvens: Litenpositiv + Konsekvens: Stornegativ Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Ubetydeleg 0 Delområde3 Årvika Verdi:Stor Omfang: Inkjetillite negativt Omfang: Middelspositivt Omfang: Middels positivt Omfang: Litenegativttil middels negativt Omfang: Middels negativt Konsekvens: Litennegativ Konsekvens: Middelspositiv ++ Konsekvens: Middelspositiv ++ Konsekvens: Middelsnegativ Konsekvens: Stornegativ Delområde4 Teigane Verdi:Stor Omfang: Inkje Omfang: Inkje Omfang: Inkje Omfang: Middels negativt Omfang: Stortnegativt Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Ubetydeleg 0 Konsekvens: Middelsnegativ Konsekvens: Middelsstortil stornegativ /

59 Nåreinserheileinfluensområdetsamlavertkonsekvensenavmassedeponiet,bådealternativ1og2, nokoannleisennivurderingaavkvartdelområde.idelområdafårmassedeponiastørreomfangog konsekvensennnåreinserpåheileinfluensområdet,dettepågrunnavlandskapsskala.delområde3 og4ernoksåtrongeogavgrensa,medaninfluensområdetereitstortogopelandskap. Verknadenavdeponietharmesttydingnåreinforletinfluensområdetogrørersegvidareinnoveri landskapet.dåvilmassedeponietveranokoavdetsisteeinserogdetsisteinntrykketi reiseopplevinga,nokoeinoppleverdelvisiårvika,menmestidelområdeteigane.idelområde Årvikaharlandskapethøgareverdiogdeponietersynlegfråstoreområde,diforerdetstørrenegativ konsekvensidetteområdetennidelområdeteigane. Ikvagraddeponietvertstelttilatt,ogkorlengedetvertliggandeopeharstortydingfor landskapsbiletetidelområda,menmindretydingforinfluensområdetsamla. Alternativ 0alternativet Alternativ1meddeponi Alternativ2meddeponi Samlakonsekvens Uvesentleg (0) Tabellen viser samla konsekvensvurdering for landskapsbilete. Litentilmiddelsnegativ / Middelsnegativtilstor negativ / Avbøtande tiltak Nyeterrenginngrepskalutførastpåeinslikmåteatlandskapsbiletetiplanområdetog influensområdetvertminstmoglegredusert.detteskalgjerastvedåetterapedetnaturlege kystlandskapetmedsinebuktandeogvarierteformer.korleisovergangenmellomnyttoggamalt terrengerviktig,ogskalgjerastminstmoglegsynleg.deterviktigateinikkjefårinngrepiterrenget meirennstrengtnaudsynt,vegetasjonmåtakastvarepåsålangtråder,revegeteringgårseintute vedhavet.avbøtandetiltakerellesskildraikapittel7.3 58

60 9.5 Naturmangfald Planprogram Utgreiing av tema naturmangfald er skildra slik i planprogrammet: Fokus for utgreiinga Ein ny eller utbetra veg kan ha direkte konsekvensar for naturmangfaldet, og kan gi konsekvensar på sikt som fylgje av oppdeling av heilskaplege miljø. Arealforvaltninga i Noreg skal sikre at vi når nasjonale og internasjonale mål for naturmangfald. Dette inneber at vi skal ha god tilstand i økosystema, ta vare på truga natur og eit utval av naturområde som viser variasjonsbreidda i norsk natur. Tiltak som fører til skade på verdifull natur skal så langt som mogleg unngåast, før avbøtande tiltak, restaureringstiltak eller økologisk kompensasjon blir vurdert. Viktige fokusområde i dette planarbeidet: Registrerte naturtypar i planområdet (naturbeitemark og rasmark i austleg del av planområdet. Raudlista artar i planområdet (kryptogamar og fugl). Det vil ikkje bli gjort registreringar i vatn/vassdrag eller sjø. Utgreiingsbehov Basert på kjende registreringar og ny kartlegging skal det vurderast kva konsekvensar tiltaket kan føre til ved direkte inngrep og kva indirekte konsekvensar det kan føre til på sikt (artsmangfald og barriereverknad). Dei miljørettslege prinsippa som er omtalt i Naturmangfaldslova skal leggast til grunn for konsekvensutgreiinga Metode Konsekvensutgreiing etter Handbok V712 Konsekvensanalyser Eventuelle viktige område for biologisk mangfald som vert råka skal skildrast og verdivurderast, og det skal så lang som råd gjerast greie for konsekvensar og aktuelle avbøtande tiltak. Dette inneber at det må gjerast registreringar i dei områda som vert direkte råka av vegbygging og deponi, og ei vurderinga av om det finst tilsvarande område i nærleiken som kan ivareta/oppretthalde artsutbreiinga, jf. nml 4 og 5. Det er viktig å fange opp karplante- og soppfloraen, og ev. aktuelle hekke- og næringsområde for fuglar i planområdet. For å ivareta dette må feltundersøkingar gjerast i to periodar, helst i juni eller tidleg juli for karplanter, og om hausten for beitemarkssopp. Tidspunktet for å fange opp beitemarkssopp kan variere frå år til år. Mest sannsynleg er det mogleg å kartlegge i september, men dette må avklarast nærare sesongen. Influensområde Influensområdet omfattar anleggsområdet og ei sone rundt der ein kan vente direkte eller indirekte verknadar for flora og fauna. Dette kan vere støy, forstyrring, avrenning osv. For å ivareta sky fugleartar er influensområdet set til 1 km avstand frå anleggsområda, jf. Figur 2 59

61 Figur 2. Anleggs- og influensområdet. Kjelde: KU-rapport, Multiconsult, Mork m. fl Verdivurdering av naturmangfaldet Dette er skildra i kap

62 Samla vurdering av konsekvens for naturmangfaldet Vurderingar av omfang og konsekvens for naturmangfald er henta frå konsekvensutgreiinga, utført av Multiconsult (Mork m.fl. 2016), jf. vedlegg til planomtalen. Planlagde tiltak ved Teigane og Halsen vil ikkje gje vesentlege negative konsekvensar for naturmangfaldet. Risikoen for spreiing av svartelista artar blir også vurdert som lite sannsynleg for begge alternativa. Konsekvensane for alternativ 1 er i første rekke knytte til arealbeslag innanfor naturbeitemarkane Stranda aust (0,27 daa) og Stranda vest (9,0 daa). Alternativ 1 går ikkje inn i lokaliteten med nordvendt kystberg og blokkmark med førekomsten av fossegrimemose (VU). Omfanget av tiltaket for dei verdifulle lokalitetane varierer frå lite/»intet» (Nipa) til middels negativt (Stranda vest). Samla sett vert alternativ 1 vurdert til å ha liten til middels negativ konsekvens (/) for naturmangfaldet i området. Alternativ 2 vil gje eit permanent arealbeslag i den austlege naturbeitmarka Stranda aust (B) på ca 2,7 daa. I tillegg vil ytterlegare 1 daa bli påverka i anleggsfasen, slik at totalt 3,7 da av denne svært viktige naturbeitemarka blir sterkt påverka eller går tapt. Alternativ 2 har også negativ verknad for fleire førekomstar for raudlista beitemarkssopp og eit område med stort potensiale for fleire funn. Berre 0,5 da av den vestlege naturbeitemarka (Stranda vest, B) vert direkte påverka av dette alternativet. Alternativ 2 gjev ikkje inngrep i lokaliteten med nordvendt kystberg og blokkmark, og førekomsten av fossegrimemose (VU). Omfanget av tiltaket vert vurdert som lite (Standa vest ) til middels (Stranda aust). Kombinert med verdien til områda gjev dette middels negativ konsekvens (). Av omsyn til det verdifulle biologiske mangfaldet i området vert difor alternativ 1 tilrådd. Tabell 1. Samla konsekvensvurdering for naturmangfald. Alternativ 0-alternativet Alternativ 1 med deponi Samla konsekvens Uvesentleg Liten til middels negativ (0) (-/--) Alternativ 2 med deponi Middels negativ (--) Avbøtande tiltak Avbøtande tiltak er naturleg revegtering frå stadeigne toppmassar på naturbeitemarka på Stranda. Det vil også bli gjort tiltak for å hindre avrenning til bekk og sjø i anleggsfasen. Dette er også skildra i kapittel 8.14 om føringar for YM-plan. 61

63 9.6 Samanstilling Fagtema 0-alternativet Alternativ 1 med deponi Landskapsbilete Uvesentleg Litentilmiddels negativ / Naturmangfald Liten til middels negativ (--/---) Alternativ 2 med deponi Middelsnegativ tilstornegativ / Middels negativ Rangering 1 2 (---) Tabellen over viser samanstilling av dei to ikkje prissette temaa som er utgreia. Kostnadsanslaget viser at alternativ 2 er dyrare enn alternativ 1, sjå kapittel 9.2. Det er mest negativt for landskapsbiletet å bygge alternativ 2. Alternativ 1 er minst synleg frå Honningsvågen, Kleiva og Halsen og alternativet er positivt i høve til å ha plass til å stoppe ved utsiktspunkt aust for tunnelen. Det er positivt for delområde i Årvika at masseuttaket ved Halsen vert stelt til. Det er negativt for både Årvika og Teigane å utnytte massedeponiet mest mogeleg i høve til å ta ut igjen stein og fordi det går lang tid før dette området vert ført tilbake til naturområde. Samla sett er det meir negativt for naturmiljøet å bygge alternativ 2 fordi det gir eit uheldig inngrep inn i naturbeitemark av stor verdi. Alternativ 1 har også inngrep i naturbeitemark, men dette er på areal med noko lågare verdi. 9.7 Tilråding Alternativ 1 vert tilrådd fordi det er minst negativt for både landskapsbiletet og naturmangfaldet. Alternativet er også billegare å bygge enn alternativ 2. 62

64 10 Gjennomføring av forslag til plan 10.1 Framdrift og finansiering Fylkestinget har gjort vedtak om at det skal byggast tunnel forbi Kleiva og at arbeidet skal starte i 2017, sjå kapittel 5. For å få starta arbeidet må det ligge til grunn vedteken reguleringsplan. Av omsyn til rasfare og kvalitetar i området bør anleggsarbeidet starte i mai. Det er difor ynskjeleg med vedteken reguleringsplan tidleg i Anleggsarbeidet og midlertidig anleggsområde I tillegg til teoretisk areal til å bygge veganlegget er det trong for ekstra arbeidsareal i anleggsperioden. Dette er regulert som midlertidig anleggsområde. I dette området kan ein gjennomføre alle arbeid og arealbehov knytte til å få bygt vegen. Dei midlertidige anleggsområda blir rydda og ført tilbake til opphavleg bruk/regulert formål når veganlegget vert avslutta. I samband med bygginga kan det bli behov for å stenge vegen. Dette er berre kortare stengingar på grunn av sprenging og graving. Det er planlagt at overskot av sprengstein frå tunnelen skal plasserast i deponiet ved Teigane. Det vil difor bli noko massetransport langs fylkesvegen, mellom Kleiva og Teigane. Fylkesvegen skal tole slik trafikk Sikkerhet, helse og arbeidsmiljø (SHA)- og Ytre miljøplan (YM) for byggefasen Sikkerhet, helse og arbeidsmiljø (SHA) gjeld for anleggsperioden. ROS-analysen har analysert hendingar som kan oppstå i anleggsfasen og naudsynte tiltak for å unngå farlege hendingar. Tiltak skal gjennomførast av omsyn til SHA går fram av kapittel 8.13 «ROS-analyse». Ein Ytre Miljøplan (YM-plan) skal skildre prosjektet sine utfordringar knytt til ytre miljø og korleis desse skal handtere. Dette er i hovudsak et dokument for byggherren som skal ivareta miljøkrav i lover og forskrifter. YM-planen er både grunnlag for prosjektering og konkurranse, og er ei oppsummering/vedlegg til sluttkontrakt. Statens vegvesen sin håndbok R 760 «Styring av utbygging-, drifts- og vedlikeholdsprosjekt» stiller krav til at det skal utarbeidast en Ytre Miljøplan på alle prosjekt. Særskilte miljøutfordringar for å bygge tunnel forbi Kleiva er omsynet til naturmiljøet og landskapet. Spesielle tiltak for å ta omsyn til dette går fram av ROS-analysen i kapittel 8.13 og «Føringar for YM-plan» i kapittel

65 11 Samandrag av innspel 11.1 Innspel til varsel om oppstart og til høyring av planprogram Varsel om oppstart av reguleringsplanen og offentleg ettersyn av forslag til planprogram vart annonser i juni 2016, med frist til å komme med innspel og synspunkt satt til 1.august Det kom inn 5 innspel. Desse er refererte i dette kapitlet med Statens vegvesen sine merknader til desse. NVE har ingen merknader. Direktoratet for mineralforvaltning (DMF) Dei registrerer at det er eit tidlegare masseuttak ved Skagen, men at tilhøve til lausmassar er ivareteke i planforslaget. DMF har ingen merknader til planprogrammet og varsel om oppstart av planarbeidet. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, merknader til planprogrammet I tillegg til å greie ut dei raudlista artane kryptogram og fugl tilrår Fylkesmannen at karplantar også vert teke med. Dei meiner skildringa av metoden er noko tynn og tilrår følgjande supplering: Det må gjerast registreringar i dei områda som vert direkte råka av vegbygging og deponi, og gjerast ei vurdering om det finst tilsvarande område i nærleiken som kan ivareta/ oppretthalde artsutbreiinga, jf naturmangfaldlova 4 og 5. Det er viktig å fange opp karplante- og soppfloraen, og at ev. hekke- og næringsområde for fuglar i planområdet. For å ivareta dette må feltundersøkingar gjerast i to periodar, helst i juni eller tidleg juli for karplantar, og om hausten for beitemarksopp. Tidspunktet for å fange opp beitemarksopp kan variere frå år til år. Mest sannsynleg er det mogeleg i september, men dette må avklarast med konsulent. Statens vegvesen si vurdering: Planprogrammet vert supplert slik Fylkesmannen ber om. Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, merknader til oppstartvarsel Fylkesmannen føreset at det ved val av alternativ vert teke omsyn til dei store naturverdiane i området, slik at eventuelle negative verknader av tiltaket vert minimerte. Dei finn det også viktig å legge stor vekt på landskapstilpassing. Dei peikar på at dei avbøtande tiltaka av omsyn til naturmangfaldet og landskapet som kjem fram i konsekvensutgreiinga er viktige å innarbeide som krav i reguleringsføresegnene. Fylkesmannen vil ikkje gå nærare inn på andre konkrete problemstillingar og potensielle konfliktar i samband med oppstartvarslet, men avventar å ta stilling til arealdisponeringa i samband med planframlegget med konsekvensutgreiing. Fylkesmannen minner om at tema i ROS-analysen kan knyte seg til arealet frå naturen si side (flaum, skred, radonstråling og liknande). Det kan også vere knytt til menneskeleg aktivitet (Plassering av nygg, anlegg, sårbare objekt eller infrastruktur). ROS-analysen skal vurdere konsekvensar av klimaendringar, som auka nedbør og meir intens nedbør. 64

66 Framskrivingsgrunnlaget i ROS-analysen må komme tydeleg fram. Fylkesmannen minner om at Selje kommune bør involverast i utarbeiding av ROS-analysen, for å gje tiltaka ei ulukkesog brannførebyggande utforming og legge til rette for at brann- og redningsinnsats kan skje på ein effektiv måte. Fylkesmannen peikar på at det må gå tydeleg fram kven som har utført ROS-analysen, kva kjelder som er brukte og kva føresetnader som ligg til grunn. Det bør synleggjerast kva vurderingar som er gjort undervegs i analysen, slik at konklusjonane er etterprøvbare. Fylkesmannen peikar på at planomtalen må gjere greie for eventuelle verknader for landbruksdrift, inkludert beitebruk i området. Statens vegvesen si vurdering: Planområdet ligg nær og truleg inne i område med verdifulle naturtypar. Planområdet ligg i verdifulle landskapsområde. Tunnelen som skal planleggast og regulerast har stor samfunnsnytte lokalt da den sikrar trygg og framkomeleg veg heile året for grenda Honningsvågen. Mulige vegløysingar i dette avgrensa området og konsekvensutgreiinga av alternativa vil vise kva konsekvensar tiltaka får. Der det er mogeleg vil tiltaka bli minimerte, men det må påreknast negative verknader i dette sårbare området. Mulige avbøtande tiltak vil bli tekne inn som krav i reguleringsføresegnene. Det vert gjennomføre ROS-analyse som del av reguleringsplanen i tråd med Fylkesmannen sine krav. Statens vegvesen gjennomfører risikoanalyse av tunnelar som er innanfor gitte kriteria, inkludert å involvere kommunen i høve til brann- og redning. Kriteria er trafikkmengde ÅDT>300 og tunnellengde over 500 meter. På eksisterande veg forbi Kleiva er det ÅDT=100. Det vert difor ikkje gjennomført risikoanalyse for tunnelen. Sogn og Fjordane fylkeskommune, Nærings- og kulturavdelinga Som nemnd i planprogrammet er det ikkje kjende automatisk freda kulturminne i eller nær planområda. Dei ser heller ikkje at det er potensiale for denne typen kulturminne. Det er difor ikkje naudsynt å undersøke området nærare. Fylkeskommunen ber om at det vert vist aktsemd i plan- og anleggsfasen og at det vert lagt inn føresegn om aktsemd i høve til automatisk freda kulturminne i føresegnene til reguleringsplanen. Fylkeskommunen støttar Statens vegvesen si vurdering av å søke å ta vare på kulturminne frå nyare tid. Korleis dette vert gjort skal omtalast i planomtalen. Dei støttar at landskapsbilete vert utgreidd som del av konsekvensutgreiinga fordi planområdet ligg i eit dramatisk landskap. Det bør vektleggast å finne arealløysingar med gode landskapstilpassingar. Statens vegvesen si vurdering: Kunnskapen om nyare tids kulturminne og kvar dei er plassert vert vurdert i høve til dei to alternative vegløysingane som er utarbeidde. Det vil gå fram av planomtalen om dei vert råka av tiltaka eller om det er mogeleg å sikre dei mot inngrep. 65

67 Det vert ei avveging mellom korleis det er mogeleg å bygge vegen og deponiet i det sidebratte landskapet med best mogeleg tilpassing til landskapet. Dette går fram av konsekvensutgreiinga. Selje kommune, ved ordførar Stein Robert Osdal Osdal viser til at forslag til bruk av overskotsmassar frå veganlegget er å legge dei i deponi for framtidig bruk. Osdal spør om det er mogeleg å nytte desse massane til å utbetre den private vegen til Vestkapp. Vegen går til Vestkapp-platået, som er eit ikon i reiselivsamanheng. Vegen er i dårleg stand og vert brukt av personbilar, bubilar og bussar. For å få utvikla konseptet rundt Vestkapp-platået finn kommunen at vegen må utbetrast. Selje kommune ynskjer at det vert vurdert om overskot av stein kan nyttast til dette. Statens vegvesen si vurdering: Etter dialog med Selje kommune vert det foreslått å regulere området ved Teigane til deponi, der steinen kan takast ut igjen. 12 Andre vurderte alternativ I 2015 vart det gjennomført forprosjekt for å finne kva løysing som skal sikre strekninga forbi Kleiva. Dei som vart vurderte og funne uaktuelle er gitt kort skildring av i dette kapitlet. Utbetring eksisterande rasoverbygg Korresjon på eksisterande armering er for stor. Dette sprenger i betongen. Skal overbygga forsterkast må den gamle betongen reparerast. Det vil gå kort tid før armeringskorresjon set inn på nytt. Å utbetre og forsterke eksisterande rasoverbygg vart difor frårådd. Bygge nytt rasoverbygg For å sikre vegen med rasoverbygg må det byggast eit nytt rasoverbygg som er 160 meter langt og eksisterande rasoverbygg må rivast. Det vart vurdert 3 ulike overbygg: 1. Betongoverbygg med firkantsnitt, anten med heil frontvegg eller med søyler 2. Betongoverbygg med bogetverrsnitt, omfylt med lausmasser 3. Overbygg med sirkulært tverrsnitt samansett av korrugerte stålplater, omfylt med lausmasser Type 1 er dobbelt så dyr som type 2 og 3. Type 2 og 3 krev stor plass sidan bæreevnen er basert på samvirke med omfyllingsmassane. 25 meter brei byggegrop for type 3 og 20 meter for type 2. Breidda kan reduserast noko ved å bygge mur på utsida. Så stor byggegrop er ikkje realistisk i dette bratte terrenget. Type 1 kan truleg byggast med mindre inngrep inni terrenget og etablering av fundament delvis på fjell og delvis på fundament som står på pelar som går til fjell. Vegen må stengast i delar av byggeperioden for å bygge nytt rasoverbygg sidan det ikkje vert tilgjengeleg areal for både å bygging og trafikkavvikling. 66

68 Før rasoverbygget kan byggast må det gjennomførast omfattande sikring og rensk av og i fjellsida. Med bakgrunn i erfaringar frå tidlegare utført fjellreinsk her vert det vurdert som ikkje tilrådeleg å sende mannskap opp i fjellsida. Det er risiko for nedfall på mannskapet og på trafikken på vegen. Omfanget av reinsk vil forstyrre fjellsida og såleis gje auka nedfallsfrekvens. Slikt arbeid vert difor frårådd. Løysinga er frårådd fordi kostnader med bygging av rasoverbygget ( 122 mill kr.) og risiko for dei som skal sikre området før anleggsarbeidet tek til er funne for risikofullt. Større fanggjerder Det fins fanggjerder med høgder opp i 10 meter. Dette vil kunne dekke mot ras ned på heile vegbana der fjellveggen er loddrett, men ikkje der sideterrenget er skrått. Den høge fjellsida med fleire hyllesystem og ei skråning ned mot vegbana gjer at sikring av vegen er utfordrande da steinen ikkje fell loddrett ned eller rullar langs ei lang skråning. Den kan hoppe via hyller. Det gjer det vanskeleg å forutsjå kvar den landar og såleis fange den opp med nett. Større fanggjerder vil difor ikkje sikre vegen mot nedfall og vert difor frårådd som fullgod løysing. Ulike tunnelalternativ 3 alternative tunneltrasear vart vurdert i 2012, sjå skissene nedanfor. Alle fjernar fylkesvegen frå den rasfarlege strekninga ved Kleiva. Alternativa er lagde vekk til fordel for kortare tunnel, på grunn av kostnadar. 67

69 Etablering av ny vegtrase Etter innspel frå brukarar av vegen vart det i 2012 også vurdert veg i dagen til Honningsvåg. Total lengde på vegen er ca 7.km. Slik veg bil bli bratt og krevjande å bygge. Å legge deler av vegen i tunnel er vanskeleg ut frå kravet om at veg i tunnel skal ha maks 5% stigning. Slik slak tunnel vert lang. Det vart gjort ei kostnadsvurdering av å bygge veg i dagen, slik skissa nedanfor viser. Løysinga er lagt bort da tiltaka vart funne for krevjande og svært kostbare (169,4 mill.kr i 2011 kr.) 68