Reguleringsplan E39 Svegatjørn-Rådal

Transkript

1 Statens vegvesen Reguleringsplan E39 Svegatjørn-Rådal ROS-analyse Oppdragsnr.:

2 Rev.1 Dato: Omtale Utarbeidet OySko Fagkontroll KHMe Godkjent Acl Dette dokumentet er utarbeida av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten tilhøyrer Norconsult. Dokumentet må berre nyttast til det formål som framgår i oppdragsavtalen, og må ikkje kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annan måte eller i større utstrekning enn formålet tilseier. Norconsult AS Pb. 1199, NO-5811 Bergen Valkendorfsgate 6, NO-5012 Bergen 2

3 Innhold 1 Innleiing Om ROS analyse Bakgrunn Føresetnader, avgrensingar og antakelsar Definisjonar Styrande Dokument for ROS-analysen Underlagsdokumentasjon Andre referansar 8 2 Omtale av analyseobjektet 9 3 Metode Kategorisering av sannsyn og frekvens Vurdering av risiko Risikoreduserande tiltak 12 4 Fareidentifikasjon og sårbarvurdering innleiande farekartlegging Overordna sårbaranalyse Flaum Ekstremnedbør Skog-, lyngbrann Brann/eksplosjon ved industrianlegg Kjemikalieutslepp Transport av farleg gods Forureina grunn VA leidningsnett Drikkevassforsyning Trafikktryggleik Ulukke med køyrety/maskinar i anleggsfasen Utvalde hendingar til risikoanalyse 17 5 Risikoanalyse anleggsfasen UH1: Utslepp av miljøgifter til vassdrag UH2:Brot på vassforsyning UH3: Ulukke med anleggsmaskinar/-køyrety driftsfasen UH4: Brann, eksplosjon ved industrianlegg UH5 Ulukke med køyrety med farlig gods UH6 Trafikkulukker 20 6 Konklusjon 21 3

4 4

5 1 Innleiing 1.1 OM ROS ANALYSE Plan og bygningsloven (ref ) stillar krav om gjennomføring av risiko- og sårbaranalysar ved all planlegging jf. 4.3: Ved utarbeidelse av planer for utbygging skal planmyndigheten påse at risiko- og sårbarhetsanalyse gjennomføres for planområdet, eller selv foreta slik analyse. Analysen skal vise alle risikoog sårbarhetsforhold som har betydning for om arealet er egnet til utbyggingsformål, og eventuelle endringer i slike forhold som følge av planlagt utbygging. Område med fare, risiko eller sårbarhet avmerkes i planen som hensynssone, jf og Planmyndigheten skal i arealplaner vedta slike bestemmelser om utbyggingen i sonen, herunder forbud, som er nødvendig for å avverge skade og tap. Forskrift om krav til byggverk og produkt til byggverk (TEK) gjer tryggleikskrav i høve til naturfare (TEK 7-1, 2, 3 og 4), og det er eit generelt krav om at byggverk skal verte utforma og lokalisert slik at det er tilfredstillande sikra mot framtidige naturkreftar. Vidare stillar rundskrivet T-5/97 «arealplanlegging og utbygging i fareområder» krav om at det ikkje skal byggast ut i usikre område (ref ) Analysen har som mål å gje ei overordna og representativ framstilling av risiko for skade på 3. person sitt liv og helse, materielle verdiar og ytre miljø i samband med bygging av ny veg mellom Svegatjørn og Rådal. 1.2 BAKGRUNN Parsellen Svegatjørn Rådal er ein del av stamvegprosjektet for ny E39 mellom Os og Bergen. Stamvegprosjektet omfattar framføring av E39 frå Svegatjørn i Os kommune til Sjølinjen i Bergen. Trongen for planrevisjonen skuldast endringar i vegløysingane som følgjer av nye handbøker frå Statens vegvesen og ein trafikktryggleiksrevisjon som vart gjort for eksisterande reguleringsplan. Det er i tillegg gjennomført ei optimalisering av trasé og kryssområde. Endringa vil erstatte gjeldande plan i Os. I Bergen vil gjeldande plan videreførast, med dei endringane som endringsframlegget inneber. I gjeldande plan frå 2005 var det utarbeidd ei risikoanalyse (ref ). Det er vurdert at denne ikkje aleine stetter dei krav som er formulert i ny plan og bygningslov, ettersom han ikkje tek omsyn til hendingar som kan gje risiko utover liv og helse. ROS metodikken inkluderer også hendingar som har konsekvens for ytre miljø og materielle verdiar. Risikoanalysa vil likevel vere eit viktig grunnlagsdokument i risiko og sårbarvurderinga av uønskte hendingar i denne analysen. Denne analysen vil også omhandle risiko knytt til anleggsfasen. 5

6 1.3 FØRESETNADER, AVGRENSINGAR OG ANTAKELSAR Følgjande føresetnader er lagt til grunn for denne risiko- og sårbaranalysen: Analysen er kvalitativ. Han er avgrensa til temaet samfunnstryggleik som formulert av DSB. Analysen omhandlar det aktuelle planområdet, sjå planomtale for ytterlegare avgrensing. Analysen betraktar ikkje uavhengige, samanfallande hendingar Analysen omfattar ferdig løysing i bruk, samt en vurdering av risiko i bygge- og anleggsfasen. Analysen er ikkje gjennomført som spesifikke risikovurderingar av kryssløysingar og tunneler etter handbøkane frå Statens vegvesen. Ein føreset at framtidig utført byggearbeid følgjar relevante lover og forskrifter, angåande sikringstiltak og liknande. Analysen omfattar ikkje hendingar knytt til tilsikta handlingar (sabotasje, terror el. l.). Vurderingane i analysen er basert på føreliggjande dokumentasjon om prosjektet og om faktisk og planlagt bruk av nærområdet på tidspunktet for analysen. 1.4 DEFINISJONAR Tabell 1- Definisjonar Omgrep DSB Klif Konsekvens Risiko Risikoanalyse Risikoreduserande tiltak Sårbarheit Sannsyn Definisjon (i hovudsak henta frå NS:5814) Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap. Klima- og forureiningsdirektoratet. Mulig følgje av en uønskt hending. Konsekvensar kan uttrykkast med ord eller som en talverdi for omfanget av skader på menneske, miljø eller materielle verdiar. Uttrykk for kombinasjonen av sannsyn for og konsekvensen av en uønskt hending. Systematisk framgangsmåte for å beskrive og/eller rekne risiko. Risikoanalysen utføres ved kartlegging av uønskt hendingar, årsaker til og konsekvensar av disse. Tiltak som påverkar sannsynet for- eller konsekvensen av en uønskt hending Manglande evne hos et analyseobjekt til å motstå verknader av en uønskt hending og til å vinne att sin opphavlege tilstand eller funksjon etter hendinga. I kva grad det er truleg at ei hending vil kunne inntreffe (kan uttrykkast med ord eller som en talverdi). 6

7 1.5 STYRANDE DOKUMENT FOR ROS-ANALYSEN Tabell 2 - Styrande dokumenter Ref. nr. Namn Utgitt av NS 5814:2008 Krav til risikovurderingar Standard Norge Rundskriv T-5/97 Arealplanlegging og utbygging i fareområder Lov om planlegging og byggesaksbehandling (planog bygningsloven) (plandelen) Retningslinjer for Fylkesmannens bruk av motsegn i plansaker etter plan og bygningsloven, september Miljøverndepartementet Miljøverndepartementet DSB Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (Rev. jan. 2010) DSB Forskrift om krav til byggverk TEK, FOR Kommunal- og regionaldepartementet, samt Miljøverndepartementet 1.6 UNDERLAGSDOKUMENTASJON Tabell 3 - Underlagsinformasjon Intern ref. Namn Dato Utgiver Diverse reguleringsplankart E39 Svegatjørn Rådal: Risikoanalyse Jul.2005 Svv/Norconsult E39 Svegatjørn Rådal: KU Okt.2005 Svv/Norconsult Kommuneplanens arealdel: Bergen kommune Bergen kommune Tiltaksplan for forurenset grunn ved Svegatjørn Svv/Norconsult Os kommune: Trafikksikringsplan Os kommune FylkesROS Hordaland 2009 Fylkesmannen i Hordaland Transportberedskap Hordaland 2010, med analyse av risiko og sårbarhet Kartverktøy og andre ressursar på Kommuneplanens arealdel: Os kommune Hydrogeologiske vurderinger ved E39 Svegatjørn Rådal Hordaland fylkeskommune DSB 2005 Fjordforsk 7

8 1.7 ANDRE REFERANSAR Tabell 4 - Andre referansar Intern ref. Namn Utgitt av SIGVe-rettleiing Fylkesmannen i Rogaland, Hordaland og Sogn og Fjordane, DSB og Statens kartverk 8

9 2 Omtale av analyseobjektet Ny E39 ligg både i Os og Bergen kommunar i Hordaland. Prosjektet omfattar kryss mot eksisterande veg mot Osøyro og vidareføring av E39 sør-vestover mot Halhjem (Moberg). Frå dette krysset går vegen i ein lang tunnel under Skogafjell mot dagsone med kryss i Endelausmarka. Her inkluderer planen og ein lokalveg vestover og byggeområde for næring og bustad. Denne analysen vil ikkje omhandle byggeareala fordi reguleringsplanen vil stille krav til ROS vurdering i detaljplanlegginga av desse. Frå Endelausmarka går vegen vidare nordover i tunnel til endepunktet i Rådalen. Dei viktigaste endringane frå opphavleg reguleringsplan er ein overvassleidning som vil gå frå Hamre, i tunnel ut i Fanafjorden, og ein mindre endring av lokalvegen vestover frå Endelausmarka. Figur 1- Skisse over reguleringsendring Figur 2- Overvassleidning ved Hamre 9

10 3 Metode I kapittel 4 er det gjennomført ein innleiande fareidentifikasjon og sårbarvurdering av utvalte hendingar. På bakgrunn av denne sårbarvurderinga, vurderast behovet for en meir detaljert hendelses-basert risikoanalyse. Analysen av risiko for livet og helsa til menneske, materielle verdiar og miljø, vil følgje hovudprinsippa i NS 5814:2008 Krav til risikovurderingar (ref ), der risiko definerast som: Uttrykk for kombinasjonen av sannsynligheten for og konsekvensen av en uønsket hendelse. Risiko vert knytt til uønskte hendingar, dvs. hendingar som i utgangspunktet ikkje skal inntreffe. Det er derfor usikkert både om hendinga vil skje (sannsyn) og omfanget (konsekvens) av hendinga om ho skjer. Analysen følgjer også retningslinene i DSBs rettleiar Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (ref ). 3.1 KATEGORISERING AV SANNSYN OG FREKVENS Kor ofte ei uønskt hending kan inntreffe, vert uttrykt ved hjelp av omgrepet sannsyn (hendelsesfrekvens). Sannsyn- og konsekvensvurdering av hendingar er bygd på røynsle (statistikk), trendar (f.eks. klima) og fagleg skjønn. Følgjande kategoriar 1 for sannsyn og konsekvens lagt til grunn for denne analysen: Tabell 5 Kategoriar av sannsyn Kategori Omtale (frekvens) 1. Lite sannsynlig Sjeldnare enn ei hending pr år ( mindre enn 0,1% årlig sanns.) 2. Moderat sannsynlig I gjennomsnitt ei hending pr år 3. Sannsynlig I gjennomsnitt ei hending pr år 4. Meget sannsynlig I gjennomsnitt ei hending pr år 5. Svært sannsynlig Oftare enn ei hending pr. år 1 Kategoriane baserer seg på analysar utført av Norconsult i tilknyting til reguleringsplanar i fleire kommunar. Kategoriane tek også omsyn til rettleiarar for temaet utarbeidd av DSB. 10

11 Følgjande kategoriar for konsekvens er nytta: Tabell 6 - Konsekvenskategoriar Konsekvenskategori 1. Svært liten konsekvens Omtale Ingen personskade Ubetydelig miljøskade Materielle skader < kr / ingen skade på eller tap av samfunnsverdiar 2. Liten konsekvens Personskade Lokale* miljøskadar Materielle skader kr / ubetydelig skade på eller tap av samfunnsverdiar 3. Middels konsekvens Alvorlig personskade Regional** miljøskade, restitusjonstid inntil 1 år Materielle skader kr / kortvarig skade på eller tap av samfunnsverdiar 4. Stor konsekvens Dødelig skade, en person Regional miljøskade, restitusjonstid inntil 10 år Store materielle skadar kr/ skade på eller tap av samfunnsverdiar med noe varighet 5. Meget stor konsekvens Dødelig skade, fleire personar Irreversibel miljøskade Svært store materielle skader > kr / varige skader på eller tap av samfunnsverdiar * Med lokale miljøkonsekvensar meiner ein konsekvensar på utsleppsområdet eller i umiddelbar nærleik av utsleppspunktet. ** Regionale konsekvensar omfattar konsekvensar for omgjevnadane i kommunen 3.2 VURDERING AV RISIKO De uønskte hendingane vert vurdert i høve til moglege årsaker, sannsyn og konsekvens. Risikoreduserande tiltak vil verte vurdert. I en grovanalyse plasserast uønskte hendingar inn i ei risikomatrise gitt av sannsyn og konsekvens. Risikomatrisa har 3 sonar: Akseptabel risiko - risikoreduserande tiltak er ikkje naudsynt. Akseptabel risiko - risikoreduserande tiltak må vurderast. Uakseptabel risiko - risikoreduserande tiltak er naudsynt. 11

12 Akseptkriteriene for risiko er gitt av de fargede sonene i risikomatrisen under. Tabell 7- Risikomatrise SANNSYN KONSEKVENS 1. Svært liten 2. Liten 3. Middels 4. Stor 5. Meget stor 5. Svært sannsynlig GRØN GUL RAUD RAUD RAUD 4. Meget sannsynlig GRØN GUL RAUD RAUD RAUD 3. Sannsynlig GRØN GRØN GUL RAUD RAUD 2. Moderat sannsynlig GRØN GRØN GUL GUL RAUD 1. Lite sannsynlig GRØN GRØN GRØN GUL GUL 3.3 RISIKOREDUSERANDE TILTAK Med risikoreduserande tiltak meiner vi tiltak som gjer ei hending mindre sannsynleg (førebyggande) eller som reduserar konsekvensar (beredskap). Slike tiltak bidrar til å redusere risiko, til dømes frå raud sone og ned til akseptabel gul eller grøn sone i risikomatrisa. Dei risikoreduserande tiltaka gjer at klassifisering av risiko for ei hending forskyvast i matrisa. Hendingar i rødt område risikoreduserande tiltak er naudsynt Hendingar som ligg i det raude området i matrisa, er hendingar (med tilhøyrande sannsyn og konsekvens) me på grunnlag av kriteria ikkje kan akseptere. Dette er hendingar som må følgjast opp i form av tiltak. Fortrinnsvis omfattar dette tiltak som retter seg mot årsakane til hendinga, og på den måten minskar sannsynet for at hendinga kan inntreffe. Hendingar i gult område tiltak bør vurderast Hendingar som ligg i det gule området, er hendingar som ikkje direkte er ei overskriding av krav eller akseptkriterier, men som krev kontinuerlig fokus på risikostyring. I mange tilfelle er dette hendingar som man ikkje kan forhindre, men der tiltak bør settast i verk så langt dette er kost/ hensiktsmessig i høve kost/nytte. Hendingar i grønt område akseptabel risiko Hendingar i den grøne sona i risikomatrisa inneber akseptabel risiko, dvs. at risikoreduserande tiltak vurderast til ikkje å være naudsynt. Dersom risikoen for desse hendingane kan reduserast ytterlegare utan at dette krev omfattande ressursbruk, bør man også vurdere å sette i verk tiltak for desse hendingane. 12

13 4 Fareidentifikasjon og sårbarvurdering 4.1 INNLEIANDE FAREKARTLEGGING Med fare meinar ein tilhøve som kan leie til konkrete stadfesta hendingar. Ein fare er ikkje stadfesta og kan representere ei gruppe hendingar med store likskapstrekk. Etterfølgjande tabell er basert på DSB sin rettleiar: Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (ref ) og SIGVe-rettleiaren (ref ) samt utarbeida sjekklister frå fleire Fylkesmenn. Nedanfor følgjer ein systematisk gjennomgang av analyseobjektet i høve til dei ulike farane og dei tema som er relevante: Tabell 8: Sjekkliste farekartlegging 2 Fare Vurdering om tema skal inngå i analysen NATURBASERTE farar er avgrensa til dei naturlige, stadegne tilhøva som gjer at eit areal kan motstå eller avgrense konsekvensane av uønskte hendingar. Skred/ustabil grunn (snø, is, stein, leire, jord) Flaum Springflo Vind/ekstremnedbør Havnivåstigning Skog-/ lyngbrann Radon Det er ikkje registrert rasfare eller ustabil grunn ved noen av dagsonene, temaet vurderast ikkje Anlegget passerar vassdrag i dagen både ved Svegatjørn og Endelausmarka, temaet vurderast. Området ligg ikkje ved sjøen, temaet vurderast ikkje Ekstremnedbør er eit aktuelt tema, temaet vurderast Området ligg ikkje ved sjøen temaet vurderast ikkje Anlegget ligg i eit område med potensiale for skog- /lyngbrann, temaet vurderast Tiltaket omfattar ikkje bustadar eller andre bygg med varig opphald, temaet vurderast ikkje VERKSEMDSBASERT fare omfattar både dei tilhøve som er relevant til etablerte verksemder i nærområdet som kan ha verknad på tilrådd arealbruk og hendingar knytt til framtidig arealbruk av planområdet Brann/eksplosjon ved industrianlegg Kryssområdet ved Svegatjørn ligg i nærleiken av eit industriområde, temaet vurderast 2 SIGVe rettleiar (ref ) 13

14 Fare Kjemikalieutslepp og anna akutt forureining Transport av farleg gods Forureining i grunn/ sjø Elektromagnetisk stråling Støy Dambrot FARAR KNYTT TIL INFRASTRUKTUR VA - Leidningsnett Trafikktryggleik El-forsyning Avløpsanlegg Jernbaneanlegg Drikkevassforsyning Vurdering om tema skal inngå i analysen Tiltaket inneber ikkje verksemder med fare for kjemikalieutslepp eller anna akutt forureining, men slike hendingar kan vere aktuelle ved trafikkulukker, temaet vurderast Temaet vurderast Det er registrert forureina grunn ved kryssområdet på Svegatjørn, temaet vurderast Tiltaket omfattar ikkje bustadar eller andre bygg med varig opphald, temaet vurderast ikkje. Støy frå anlegget er vurdert i andre delar av reguleringsplanprosessen, temaet vurderast ikkje. Det er ikkje registrert demningar i nærleiken av nokre av daglinene, temaet vurderast ikkje. Tiltaket kryssar etablert og planlagd VA leidningsnett. Temaet vurderast Temaet vurderast Tiltaket vil ikkje påverke forsyningstryggleiken i området, temaet vurderast ikkje Tiltaket vil ikkje påverke avløpsanlegg, temaet vurderast ikkje Det er ikkje jernbaneanlegg i området, temaet vurderast ikkje Tiltaket går under nedbørsfeltet til Ulvvatnet som er drikkevasskjelde for Kismul vannverk. Temaet vurderast SÅRBARE OBJEKT er anlegg, bygg, natur og kulturområder som er sårbare for inngrep og skader. Helse og omsorgsinstitusjonar Viktige offentlige bygg Kulturminne Natur (område med særskilt naturverdi) Tiltaket ligg ikkje i nærleiken av slike institusjonar, temaet vurderast ikkje Tiltaket ligg ikkje i nærleiken av slike bygg, temaet vurderast ikkje Det er registrert kulturminne i området. Dette er handtert i konsekvensutgreiinga for den opphavlege planen, temaet vurderast ikkje vidare. Konsekvensar av tiltaket for naturmiljø er vurdert i KU, temaet vurderast ikkje vidare. På bakgrunn av denne farekartlegginga er følgjande tema vurdert som relevante, dvs at dei inngår i den vidare sårbaranalysa. Flaum Ekstremnedbør Skog-/lyngbrann Brann/eksplosjon ved industrianlegg Kjemikalieutslepp Transport av farleg gods Forureina grunn VA-leidningsnett 14

15 Drikkevassforsyning Trafikktryggleik 4.2 OVERORDNA SÅRBARANALYSE Flaum I NS 5814: 2008 Krav til risikovurderinger (ref ) er sårbarheit definert som: Manglende evne hos et analyseobjekt til å motstå virkninger av en uønsket hendelse og til å gjenopprette sin opprinnelige tilstand eller funksjon etter hendelsen. I denne analysen vert sårbaromgrepet forstått som dei naturlege, stadeigne tilhøve i tillegg til aktive tiltak som gjer at areala i reguleringsplanen kan motstå eller avgrense verknadane av uønskte hendingar. I denne analysen graderast sårbarheit etter føljande: Svært sårbart Moderat sårbart Lite sårbart Ikkje sårbart Eventuell sårbarheit for flaum vil vere mest aktuelt for strekningar med veg i dagen. Heilt sør i planområdet langs Ulvenvatnet vil ny veg følgje dagens veg og ligge 4-7m over normalvasstand. Over Svegatjørn vil vegen ligge på ei fylling. I Endelausmarka vil vegen ligge på ei fylling 10 meter over normalvassføring i Kvernatjørna. Det har ikkje vore utført flaumberekningar i vassdraga, men klimatiske endringar mot meir nedbør og hyppigare tilfelle av ekstremnedbør gjer at nye anlegg må dimensjonerast for større vassmengder i framtida. Både ved Ulvenvanet/Segatjørn og Endelausmarka er flaumfare knytt til store lokale nedbørsmengdar, og det er usikkert om det er realistisk at vatna kan stige tilstrekkeleg til å fløyme over vegbanen. Totalt sett vurderast anlegget som lite sårbart for flaum, men noko sårbart heilt i sør langs bredda av Ulvenvatnet. Temaet vert likevel ikkje vurdert i risikovurderinga ettersom vegen langs Ulvenvatnet ikkje skal endrast vesentleg i høve dagens situasjon Ekstremnedbør. Området kan til tider være utsatt for ekstremnedbør, og klimaendringar gjer at ekstremnedbør kan inntreffe hyppigare i framtida. Om ein føreset at anlegget blir utforma etter dagen krav til handtering av overvatn vurderast anlegget som lite sårbart for ekstremnedbør Skog-, lyngbrann I tørre periodar særleg om våren er området utsett for skog- eller lyngbrann. Slik anlegget er utforma gjeld dette hovudsakeleg i Endelausmarka. I følgje DSB har det ikkje vore registrert skogbrannar i Os kommune i tidsrommet , medan ein i Bergen har registrert 6 tilfelle i same tidsrom. Omsynet til skogbrann må vurderast særskilt i det vidare arbeidet med planlegging av byggeområda i Endelausmarka, men veganlegget vurderast som lite sårbart for skoglyngbrann. 15

16 4.2.4 Brann/eksplosjon ved industrianlegg Vegen vil ligge i nærleiken av næringsområdet på Kolskogen, og det planleggast eit næringsområde i Endelausmarka. Alvorleg brann/eksplosjon her kan i teorien sette veganlegget ut av drift. Per i dag er det ikkje lokalisert verksemder som utgjer ein særskilt fare for brann/eksplosjon, og i føresegnene knytt til reguleringsplan : Kolskogen industriområde, står det i 2.: Verksemder som etter bygningsrådet sitt skjøn kan føre med seg vesentlege ulemper for dei kringliggande områda vert ikkje tilletne. For næringsområdet i Endelausmarka legg ikkje denne planen noko føringar for kva slag industrietableringar som kan tillatast. Anlegget vurderast som lite til moderat sårbart overfor brann/eksplosjon ved industrianlegg Kjemikalieutslepp Fare for kjemikalieutslepp knyt seg i hovudsak til trafikkulukker og uhell knytt til transport av farlig gods, og vil bli handtert under desse Transport av farleg gods Trafikkberekningar som er gjennomført i samband med reguleringa opererer med ein trafikkmengde på ny E39 på i 2018 (m/bompengar) og i 2035 (u/bompengar). I følgje DSB var total mengde farleg gods langs dagens E ,5 tonn i Dette utgjorde 0,1% av total frakt. I risikoanalyse frå 2005 knytt til den førre reguleringsplanen for ny E39 (ref.1.6.2) er temaet handtert med aktuelle hendingar. Anlegget vert vurdert som moderat sårbart for ei ulukke med utslepp av farleg gods Forureina grunn Klif har registrert område med forureina grunn ved Svegatjørn. Dette skriv seg frå Kolskogen bossplass som var i drift mellom 1966 og Fleire rapportar knytt til vegprosjektet har avdekka førekomstar av ulike miljøgifter i området. Under utfylling i Ulvenvatnet og Svegatjørn kan desse miljøgiftene sleppast ut i vassdraget og skade økosystemet. I anleggsfasen vil området vere moderat til svært sårbart for forureining VA leidningsnett Tiltaket føreset omlegging av VA leidningsnettet i området. Dette inneber mellom anna at det leggast ei større vassforsyningsleidning langs traséen. Anlegget er planlagt å krysse eksisterande vassforsyningsleidning i Bergen kommune ved Kalandseidet, samt fleire eksisterande vassforsyningsleidninger ved Kolskogen i Os kommune, deriblant ei hovudvassleidning like over tunnelpåhogget ved Svegatjørn. I anleggsfasen vil tiltaket vurderes som moderat til svært sårbart overfor negativ påverknad av VA leidningsnett. Vassleidninga ved Kalandseidet vil ikkje verte råka av tiltaket da vegen ligg i tunnel her Drikkevassforsyning Det er gjennomført hydrogeologiske vurderingar (ref ) som peiker på at det er fare for redusert tilsig av vatn til Kismul vannverk utan lekkasjereduserande tiltak. Det er tilrådd å iverksette overvaking av tilsiget under driving av tunnelane. Under føresetnad av at ein treff dei naudsynte tiltaka for tetting vurderast drikkevassforsyninga som lite sårbart overfor tiltaket. Det er ikkje risiko knytt til forureining av drikkevatn fordi overvatn skal handterast samla og ikkje sleppast ut til nedslagsfelt for drikkevatn. 16

17 Trafikktryggleik Risikoanalysen frå 2005 (ref ) gjer ein grundig vurdering av risiko for liv og helse knytt til trafikkulukker i tunnel. Rapporten konkluderer med at ein anlegget ikkje er meir sårbart for trafikkulukker enn for tilsvarande vegar. Likevel er det nokre hendingar som kan medføre ein så stor risiko at vidare vurderingar bør gjerast i den vidare prosjekteringa av anlegget. Desse hendingane vil verte synt til i risikovurderinga i denne rapporten. Det er verdt å peike på at bygging av ny veg med høg standard vil betre trafikktryggleiken vesentleg samanlikna med dagens E39. Med bakgrunn i risikoanalysen vert vegen vurdert som moderat sårbar overfor trafikkulukker Ulukke med køyrety/maskinar i anleggsfasen Tiltaket krev store anleggsområde med mykje bruk av ulike maskinar og køyrety. Sjølv om ein føreset at krav til bruk av slike maskinar vert fylgd, vil det alltid vere eit potensiale for uønskte hendingar, som følgje av menneskeleg svikt eller svikt i rutinar på anleggsplassen. Grunna mykje tunnelar og eit potensielt komplekst anleggsområde vert anlegget vurdert som moderat sårbart for slike ulukker. 4.3 UTVALDE HENDINGAR TIL RISIKOANALYSE Med utgangspunkt i sårbarvurderinga er følgjande uønskte hendingar vurdert nærare i ei hendingsbasert risikovurdering: Anleggsfasen: UH1:Utslepp av miljøgifter til vassdrag (forureina grunn) UH2: Brot på vassforsyning UH3: Ulukke med anleggsmaskinar/køyrety Driftsfasen: UH4: Brann/eksplosjon ved industrianlegg UH5: Ulukke med køyrety med farleg gods 3 (sjå risikoanlayse frå 2005) UH6: Andre trafikkulukker (sjå risikoanlayse frå 2005) 3 Hendinga dekkar og fare for kjemikalieutslepp. 17

18 5 Risikoanalyse 5.1 ANLEGGSFASEN UH1: Utslepp av miljøgifter til vassdrag Ved Svegatjørn er det påvist forureina grunn som skriv seg frå bossdeponiet som var i drift mellom 1966 og Det er utarbeidd ein tiltaksplan som vurderar risiko for utfylling av Svegatjørn (ref 1.5.5). I anleggsfasen er det relativt større risiko for at desse stoffa vil spreie seg. Det er utarbeidet ein tiltaksplan som peiker på fleire avbøtande tiltak som vil bidra til akseptabel risiko. Det er ein føresetnad for risikovurderinga at denne planen vert fylgd, noko som reduserar konsekvensen av hendinga. Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre Miljø X X X Materielle verdiar X X X UH2:Brot på vassforsyning Vassleidningar kan verte øydelagd til dømes ved at ein riv over eller lagar hol på leidninga med gravemaskinar eller anna utstyr. Kommunedelplan for vassforsyning og avlaup i Os kommune peiker på at leidningskartsystemet er kopla saman med eigedomsregisteret slik at ein kan varsle raskt om ei slik hending skulle skje, noko som kan redusere konsekvensane av hendinga. Størst konsekvens vil hendinga kunne få om ein øydelegg anten hovudleidningen som er planlagd like over tunnelmunningen ved Svegatjørn eller den som ligg langs vegtraséen. Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre miljø X X Materielle verdier X X X 18

19 5.1.3 UH3: Ulukke med anleggsmaskinar/-køyrety Ulukker med køyrety i anleggsfasen kan skje til dømes grunna feilaktig eller manglande skilting, menneskeleg svikt eller tekniske problem. Slike hendingar hendar relativt skjeldan, men kan ha store konsekvensar særleg for liv og helse. Gode HMS rutinar er viktig for å redusere sannsynet for slike hendingar. Innsatstid for ulike redningsetatar er ikkje meir en ti minutt i området. Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre Miljø X X X Materielle verdiar X X X 5.2 DRIFTSFASEN UH4: Brann, eksplosjon ved industrianlegg. Ein brann eller eksplosjon som er så kraftig at han øydelegg delar av veganlegget og dermed set anlegget ut av drift er vurdert som lite sannsynleg med dagens bruk av industriareala på Kolskogen. Om det vert lokalisert industriføretak i området som handterer store mengder brennbart eller eksplosivt materiale vil både sannsyn og konsekvens auke noko. Same gjeld når ein tek i bruk dei nye byggeareala i Endelausmarka. Det er viktig at den vidare forvaltninga av desse områda tek omsyn til omgjevnadane. Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre Miljø X X X Materielle verdiar X X X UH5 Ulukke med køyrety med farlig gods Risikoanalysen frå 2005 vurderer risiko knytt til ulike hendingar med køyrety med farlig gods. Analysen peiker på brannfare og uheldige konsekvensar av gassutvikling og utslepp til ytre miljø. Sannsynet for ei slik hending vil uansett vere liten, medan konsekvensane kan vere store. Når konsekvensen for ytre miljø er vurdert som såpass liten er det fordi vegen i hovudsak går i tunnel. Ein føreset at tunnelane sine anlegg for handtering av overvatn er dimensjonert for å kunne redusere verknader på miljøet av slike ulukker. Sjå risikoanalysen frå 2005 (ref 1.6.2) for detaljert analyse av UH5 19

20 Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre Miljø X X X Materielle verdiar X X X UH6 Trafikkulukker Risikoanalysen frå 2005 gjer ei grundig vurdering av risiko for trafikkulukker i tunnel, og me vil syne til denne for detaljar. Sjølv om risiko for ulukker alltid vil vere til stades i vegtrafikken er det verdt å peike på at dette tiltaket vil erstatte ein dårleg og trafikkfarleg veg (dagens E39). Ved å overhalde krav til utforming av veganlegget som er formulert i Statens vegvesen sine handbøker vil ein få eit topp moderne veganlegg med gode høve for trafikktryggleik. Det er svært vanskeleg å førebygge trafikkulukker heilt og ein viss risiko kan aksepterast av samfunnet. Verdi Sannsyn Konsekvens Risiko GRØNN GUL RØD Liv og helse X X X Ytre Miljø X X X Materielle verdiar X X X 20

21 6 Konklusjon Tiltaket er vurdert med forhøya sårbarheit for nokre faretema, desse er vurdert vidare i ein meir detaljert risikovurdering. I risikoanalysen er ingen av desse hendingane vurdert å gje uakseptabel risiko (raud sone). Ei oppsummering av vurderinga er illustrert i risikomatrisa under: SANNSYN KONSEKVENS 1. Svært liten 2. Liten 3. Middels 4. Stor 5. Meget stor 5. Svært sannsynleg 4. Meget sannsynleg UH1:YM 3. Sannsynleg UH2: LH 2. Moderat sannsynleg 1. Lite sannsynleg UH3:LH UH4:LH UH5:LH UH6:LH * YM=Ytre miljø, LH=Liv og helse Det vil alltid vere risiko knytt til både bygging og drift/bruk av veganlegg. Gjennom å til ein kvar tid følgje dei retningsliner som gjeld for sikringstiltak vil risikoen her vere akseptabel. Om ein ser på dette anlegget samanlikna med dagens E39 mellom Os og Bergen er det ein monaleg forbetring i høve risiko og sårbarheit, spesielt i høve til trafikktryggleik. Risikoanalysen frå 2005 peikar på følgjande sikringstiltak i tunnelane utover det som er kravet i høve til standard. Desse tiltaka er: - Fjernstyrte bommar for stenging utover raudt lys - Mobiltelefondekning - Video-overvaking I anleggsfasen er det særleg viktig at ein føljer krav knytt til HMS og trygg arbeidsplass. Ved Svegatjørn må ein sjå til at ein handsamar eventuelle forureina massar etter krav i tiltaksplanen som er utarbeidd. 21

22 22