MØTEINNKALLING. SAKLISTE Saksnr. Arkivsaksnr. Side Tittel 122/07 07/832 REKNESKAPSRAPPORT PR AUGUST 2007 1405

OS KOMMUNE Organisasjonseining Utval: OS FORMANNSKAP Møtestad: Formannskapssalen Møtedato: 30.10.2007 Tid: 09.00 MØTEINNKALLING SAKLISTE Saksnr. Arkivsaksnr. Side Tittel 122/07 07/832 REKNESKAPSRAPPORT PR AUGUST 2007 1405 123/07 07/65 PORTEFØLJESTATUS PR AUGUST 2007 1413 124/07 07/65 PORTEFØLJESTATUS PR SEPTEMBER 2007 1424 125/07 06/1346 REGULERING AV FESTEAVGIFT 1435 126/07 07/2237 SØKNAD OM FONDSMIDLAR TIL OPPRETTING AV NY STILLING 1473 127/07 07/735 EIGARSTYRING - PRINSIPP OG RAMMER FOR STYRING AV HEIL- ELLER DELEIGDE SELSKAP OG OS BYGG OG EIGEDOM AS, SPESIELT 1481 128/07 07/1466 BUDSJETT 2008 / ØKONOMIPLAN 2008-2011 1493 129/07 07/2124 VAL AV VALSTYRE I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1495 130/07 07/2120 VAL AV PERSONALUTVAL (ADMINISTRASJONSUTVAL), SKATTE- UTVAL OG EIGE- DOMSUTVAL I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1497 131/07 07/2122 VAL AV KLAGENEMND I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1499 132/07 07/2128 VAL AV RÅD FOR FUNKSJONSHEMMA FOR PERIODEN 2007-201 1501 133/07 07/2125 VAL AV ELDRERÅD I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1502 134/07 07/2132 VAL AV OMBODSUTVAL FOR PERIODEN 2007-2011 1504 135/07 07/2134 VAL AV BEREDSKAPSRÅD, KOMMUNAL KRISESTAB, HEIME- VERNSNEMND, KRIGSSK ADENEMND, INNKVARTERINGS- NEMND OG TILFLYTTINGSNEMND 2007-2011 ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO 1506 Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

136/07 07/2140 VAL AV KANDIDATAR: BERGEN OG OMLAND FRILUFTSRÅD, BERGEN OG OMLAND HAVNESTYRE, BERGENSOMRÅDETS INTERKOMM. RENOVASJON 137/07 07/2141 VAL AV REPR. TIL: OS FOLKEAKADEMI, OSELVARVERKSTADEN, RADIOS, OS TAXI, DR. STRØNENS LEGAT, RAVNEBERGHAUGEN OPPTRENINGSSENTER 2007 138/07 07/2176 VAL AV UTVAL FOR FORDELING AV KULTURMIDLAR, KUNST- NEMND, MEDLEM TIL REPRESENTANTSKAPET FOR KYSTSOGE- VEKENE, 17.MAIKOMITEEN 2007-2011 139/07 07/2181 VAL AV REPRESENTANT TIL DYREVERNSNEMNDA FOR PERIODEN 2007-2011 1510 1512 1514 1519 140/07 07/2184 VAL AV STRANDSTADEN I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1521 141/07 07/2194 VAL AV REPR. TIL TAKSNEMNDA FOR JORD OG SKOGBRUK, SOKNERÅDET, OSELV VASSDRAGET, DRIFTSASSISTANSE HORDALAND, BARNEREPRESENTANT 2007-2011 142/07 07/2186 VAL AV KANDIDATAR TIL LIKNINGSNEMND OG OVERLIKNINGSNEMND FOR BJØRNE FJORDEN LIKNINGSKONTOR FOR 2007-2011 1523 1525 143/07 07/2187 VAL AV KONFLIKTRÅD FOR PERIODEN 2007-2011 1527 144/07 07/2193 VAL AV OVERFORMYNDARAR FOR PERIODEN 2007-2011 1529 145/07 07/2257 VAL: OMBODSMANNSKONTAKT KS, ARBEIDSGRUPPE E39, FORLIKSRÅDET, INTER- KOMMUNALT UTVAL FOR AKUTT FORUREINING I BERGEN REGION, 2007-2011 1531 146/07 07/25 POLITISK KVARTER 1533 147/07 07/27 NÆRINGSLIVETS KVARTER 1534 Medlemmer som ikkje kan møta må snarast melda frå til Os kommune, tlf. 56 57 50 00. Varamedlemmer møter berre etter særskild innkalling. Os, 22.10.2007 Børge Lunde Fung. ordførar Knut Terje Rekve Rådmann

Sak 122/07 MØTEBOK REKNESKAPSRAPPORT PR AUGUST 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 211 Arkivsaksnr.: 07/832 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 49/07 Os Formannskap PS 24.04.2007 33/07 Os kommunestyre PS 08.05.2007 68/07 Os Formannskap PS 05.06.2007 41/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 88/07 Os Formannskap PS 26.06.2007 58/07 Os kommunestyre PS 25.09.2007 100/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 59/07 Os kommunestyre PS 25.09.2007 101/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 60/07 Os kommunestyre PS 25.09.2007 122/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 / Os kommunestyre PS Framlegg til tilråding: Kommunestyret tek rekneskapsrapport pr august 2007 som melding, og gjer følgjande vedtak: Os kommunestyre godkjennner at Lundefossen skule si budsjettramme vert redusert med kr. 108.000 og overført til området Felles skular og barnehagar for bruk til tilpassa opplæring i skulane. Rådmannen får fullmakt til å gjera budsjettendringa. Os, 19.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 122/07 Vedlegg: Saksopplysningar: REKNESKAPSRAPPORT PR. AUGUST 2007 Ansvar DM - Hiå - År - Bud Avvik Rekn Rekn 1100 - FOLKEVALDE ORGAN 766 1 798 4 166 0 1105 - FELLESUTGIFTER 1 568 12 671 14 726-14 000 1106 - KONKURRANSEUTSATTE VERKSEMDER 1 194 18 105 22 313-1 000 1110 - RÅDMANNEN SIN STAB 321 1 683 3 090 300 1111 - FELLES SKULAR OG BARNEHAGAR 4 738-6 218 5 936 0 1112 - REINHALDSEININGA 2 4 478 10 603 290 1120 - ØKONOMIEINING 590 2 842 4 239 0 1125 - ORGANISASJONSEINING 394 3 817 6 986 0 1135 - KOMMUNETORGET 413 3 120 4 343 0 1140 - IKT -AVDELING 768 4 532 5 901 0 1145 - KUNDEOMBOD 46 314 498 0 1160 - BESTILLAR- OG FORVALTAREINING 154-7 874-288 0 1211 - HEGGLANDSDALEN SKULE 311 2 662 4 182 0 1212 - KUVENTRÆ SKULE 1 147 8 594 12 063-50 1213 - SØRE ØYANE SKULE 567 4 080 6 097 0 1214 - NORE NESET SKULE 2 147 14 871 23 068 0 1216 - OS SKULE 1 610 11 415 17 151-800 1217 - OS UNGDOMSSKULE 2 804 18 479 25 469 130 1218 - SØFTELAND SKULE 1 817 11 946 17 213-140 1219 - SØRE NESET SKULE 1 117 6 787 10 549 0 1220 - HALHJEM BARNETUN 569 3 341 5 189 0 1221 - LYSEKLOSTER BARNETUN 1 337 5 660 8 806-150 1222 - NORE ØY ANE BARNETUN 205 2 546 4 878 0 1225 - LUNDEFOSSEN SKULE 109 1 113 2 037 108 1270 - OS BARNEHAGE 508 773 1 182 0 1271 - SØFTELAND BARNEHAGE 330 229 702 0 1272 - NORE NESET BARNEHAGE 288 162 684 0 1275 - FLÅTEN BARNEHAGE 241 417 556 0 1300 - HELSESJEF 779 5 994 9 566 0 1320 - REHABILITERINGSEINING 457 2 847 4 644 0 1350 - PSY K.HELSEV. OG SOS.TENESTER -3 201 10 489 16 822 0 1360 - TENESTER TIL BARN OG UNGE 2 676 13 939 21 816-1 220 1370 - PLEIE- OG OMSORGSTENESTER 5 831 37 873 61 535 0 1382 - PU - KUHNLETUNET 1 690 10 890 17 527 0 1400 - AREALBRUK 149-966 3 042 0 1450 - BRANN- OG REDNING -251 3 498 6 666 0 1500 - KULTURAVDELING 768 5 681 8 036 0 1600 - BYGG OG EIGEDOMMAR 282 10 589 10 824-450 1700 - SAMFERDSLE 461 3 040 4 897 0 1800 - VATN -3 311-6 846 0 0 1900 - KLOAKK OG RENOVASJON -4 403-7 476 0 0 SUM DRIFT TENESTEPRODUKSJON 29 891 234 262 407 597-16 982 1197 - MOMSKOMPENSASJON -534-4 934-7 832-500 1198 - SKATT, RAMMETILSKOT M.V. -36 846-256 330-406 822-800 1199 - FINANS 738 1 188 7 057 6 100 SUM -36 642-260 076-407 597 4 800 SUM TOTALT -28 571-25 814 0-12 182 Side 4 av 63

Sak 122/07 REKNESKAPSRAPPORT PR. AUGUST 2007 DRIFTSREKNESKAPEN Rekneskapsrapport pr august viser at rekneskapen for 2007 kan koma ut med eit budsjettunderskot på 12,1 millioner kroner etter finans. 1.100 Folkevalde organ Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.105 Fellesutgifter Ansvarsområdet ser ut til å kunne få ein budsjettsprekk på om lag 14 mill. kr. Lønsoppgjer I det sentrale lønsoppgjeret i kommunal sektor (kap. 4), vart det semje om ei ramme på om lag 4,9%. Lokale tingingar for kap. 5 er og ferdig, medan det er brot i kap.3 (leiarar). I tillegg til årets lønsoppgjer kjem resultatet frå dei lokale tingingane for kap. 4 i 2006. Desse var ferdige hausten 2006 etter at budsjettet for 2007 var lagt fram, og ligg såleis ikkje inne i lønsbudsjettet for 2007. Det vil og vera lønsgliding knytta til nytilsettingar og reviderte vaktavtalar. Vi har fått utarbeida konsekvensrapportar frå lønssystemet over endringane, og vi ser ut til å mangla om lag 3 mill. kr. Dette er ein del mindre enn tidlegare varsla. AFP/pensjon Utgiftene til AFP ser førebels til å halda seg godt innafor budsjettet. Pensjonsleverandørene våre har varsla auka utgifter til pensjon i 2007. På grunn av høgare lønsvekst og uventa stor auke i folketrygda sitt grunnbeløp (G), vil kommunane få ein svært høg reguleringspremie. Reguleringspremien kjem først i slutten av september, men pensjonsleverandørane har utarbeida prognosar. Ut frå prognosane vil kommunen få auka sine pensjonsutgifter med om lag 11 mill. kr i 2007. Innsparingskrav Effektiviseringsprosjekt Når det gjeld budsjettert innsparing på kr 2.500.000,- vedk. effektiviseringsprosjekt så er det sett i verk fleire prosjekt med sikte på å få meir ut av kvar krone. Ein del av prosjekta er av ein slik karakter at dei vil gje vinst på sikt, og er vanskelege å talfesta no it-prosjekt kan vera døme på dette. 1.106 Konkurranseutsette verksemder Ansvarsområdet ser ut til å kunne få eit underskot på om lag 1.000.000,-. Det er lagt inn eit innsparingskrav på konkurranseutsetting på 1 mill kr. Det er vidare budsjettert med kr 500.000 i innsparing vedk. innkjøp. Desse krava vil vi ikkje klare fullt ut. Innsparing vedk. reinhald etter konkurranseutsettinga får først verknad frå juni i 2007. Kjøkkendrifta vil få meirutgifter i 2007; dette skuldast fleire vedtak på levering av mat. Dette vil igjen gi auka inntekter på pleie og omsorgseininga som fakturerer matleveringa. 1.110 Rådmannen sin stab Eininga ser ut til å få eit overskot i høve til budsjett på om lag kr 300.000. Årsaka er innsparing løn. 1.111 Felles skule og barnehage Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.112 Reinhaldseininga Eininga ser ut til å få ei innsparing på om lag kr. 290.000 i perioden januar til mai. Innsparinga i høve budsjett kjem frå effektivisering, sjukepengeinntekter og reinhaldsmiddel. 1.120 Økonomieininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 5 av 63

Sak 122/07 1.125 Organisasjonseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.135 Kommunetorget Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.140 IKT- avdelinga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.145 Kundeombod Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.160 Bestillar- og forvaltareininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.211 Hegglandsdalen skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.212 Kuventræ skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 50.000. Budsjettsprekken inkluderer budsjettsprekk på kr. 76.000 frå 2006. 1.213 Søre Øyane skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.214 Nore Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.216 Os skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 800.000. Budsjettsprekken inkluderer budsjettsprekk på kr. 109.000 frå 2006. Sprekken skuldast mellom anna IA tiltak og mindreinntekt på fødselspermisjonar. Eininga skal jobba aktivt for å redusera underskotet. 1.217 Os ungdomsskule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 130.000. Innsparinga kjem frå mindreutgift i høve gjesteelevsavtale våren 2007. Det bør vurderast om eininga skal få behalda denne innsparinga. 1.218 Søfteland skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 140.000. Sprekken er budsjettsprekk frå 2006, det ser ikkje ut til at eininga klarer å ta inn denne i 2007. 1.219 Søre Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.220 Halhjem barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.221 Lysekloster barnetun Eininga ser ut få ein budsjettsprekk på om lag kr. 150.000. Sprekken skuldast diverse naudsynte innkjøp i samband med ei delingar på målføre. Side 6 av 63

Sak 122/07 1.222 Nore Øyane barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.225 Lundefossen skule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 108.000. Innsparinga kjem frå redusert og endra personalsamansetning i perioden 01.01. 31.07.07. Eininga er frå 01.08.07 lagt inn som avdeling under Os ungdomsskule. Ein ber om at budsjettinnsparinga vert overført til området Felles skular og barnehagar for bruk til tiltak i skulane. 1.270 Os barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.271 Søfteland barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.272 Nore Neset barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.275 Flåten barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.300 Helsesjef Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.320 Rehabiliteringseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.350 Psykisk helsevern og sosiale tenester Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.360 Tenester til barn og unge Eininga ser ut til å få eit underskot på om lag 1.220.000,- på årsbasis. Tiltaksbudsjettet i barnevernet går mot eit underskot på kr. 1 220 000,-. Underskotet skyldast tiltak i familien, dvs barn/unge som er plasserte i fosterheim/institusjon. Tiltak i familien er i balanse, dvs. mellom anna tiltak frå New Page til ungdommar (5 ungdommar per 15.06.). Auka underskot i høve til forrige rapportering skuldast at det i tillegg til 23 barn per 15.06. er 5 nye barn plasserte i fosterheim/institusjon. Kostnad: kr. 25 260,- per månad per barn. Alle desse barna er plasserte for lengre tid. Evt nye plasseringar i løpet av 2007 vil komme i tillegg. 1.370 Pleie- og omsorg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.381 Idrettsvegen / bolig Moberg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.382 Kuhnletunet Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.400 Arealbruk Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.450 Brann- og redning Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 7 av 63

Sak 122/07 1.500 Kultureininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.600 Bygg og eigedom Eininga ser ut til å få eit underskot på kr. 450.000,-. Årsaka til dette underskotet er oppgradering av golvbelegg på Kuventræ skule, Lysekloster skule og Nore Øyane skule. Alternativt til dette vedlikehaldet var å skifta golvbelegg til ein mykje høgare kostnad. 1.700 Samferdsle Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.800 Vatn Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.900 Kloakk og renovasjon Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.197 Momskompensasjon Ansvarsområdet kan koma ut med ein budsjettsprekk på 0,5 mill. kr. I vår prognose har vi lagt til grunn bokførte tal pr august og forlenga dei ut året. 1.198 Skatt, rammetilskot m.v. Ansvarsområdet ser ut til å koma ut med ein mindreinntekt på 0,8 mill. kr. KS har pr 29.06.2007 oppdatert sin prognosemodell. Prognosen viser at rammetilskotet ser ut til å verta vel 2 mill. kr lågare enn budsjettert medan skatteinntektene inkludert inntektsutjamning er rekna til å verta 1,2 mill. kr høgare enn budsjettert. 1.199 Finans Ansvarsområdet ser førebels ut til å få ein meirinntekt på om lag 6,1 mill. kr. Det er budsjettert med ca. 12,2 mill. kr i avkastning frå finansporteføljen i 2007, dvs. ca. 1,02 mill. kr pr mnd. Pr august i år har vi hatt ei avkastning på ca. 12,7 mill. kr. Dersom vi legg til grunn at vi i månadene september desember oppnår budsjettert avkastning, vil vi ved slutten av året koma opp i ca. 16,7 mill. kr, altså rundt 4,5 mill. kr meir enn budsjettert. Prognosen vil kunne svinga mykje frå månad til månad. Forventa gjennomsnittleg lånerente ligg noko over det som er budsjettert, men ser ut til å bli meir enn motsvart av fastrentelån til gunstig rente samt monaleg høgare rente på bankinnskot. Os, 19.10.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 8 av 63

Sak 122/07 RAPPORT TIL POLITIKARANE FLYKTNINGETENSTA 2. KVARTAL 2007 Busetting I april vart det busett 1 person frå Serbia og i juni ein familie på 3 frå Irak. Forutan dette ligg det føre eit busettingsvedtak frå IMDI på to personar frå Tsjetsjenia som skal busetjast i september/oktober. Desse er i familie med herbuande flyktning frå Tsjetsjenia, men vert busett på humanitært grunnlag (ikkje familiegjenforening). Dette vil igjen seia at dei utløysar integreringstilskot for 5 år i staden for dei 3 åra som er vanleg i familiegjenforeningssaker. I juli/august kan ein forventa ein familiegjenforening på 3 personar, ei kone og 2 barn. Tal flyktningar som, etter gjeldande vedtak, skal busetjast; 3 personar som skal busetjast i løpet av hausten 2007, men som det per i dag ikkje ligg føre vedtak på frå IMDI. Familiegjenforeningar 2006/2007: 6 personar integreringstilskot 3 år Busetting på humanitært grunnlag 2006/2007: 11 personar integreringstilskot 5 år Gjenståande: 3 personar familiegjenforening eller busett på humanitært grunnlag? Integreringstilskot Satsane for integreringstilskot har for vaksne auka frå kr 450 000 i 2006 til kr 476 000 i 2007. For barn har det auka frå kr 430 000 til kr 456 000. Beløpet fordelast på følgjande måte: År 1 (2007) kr 130 000 (voksen) kr 110 000 (barn) År 2 (2006) kr 113 000 År 3 (2005) kr 92 000 År 4 (2004) kr 71 000 År 5 (2003) kr 70 000 Fråflytting Ein familie på 4 frå Tsjetsjenia flytta frå Os til Bergen i juni månad. Desse kom til Os i 2004. Integreringstilskotet for halve 2007 og heile 2008 kjen dermed Bergen kommune til gode. Bustad Det er ei stor utfordring å skaffa eit passande husvære til flyktningar som ventar på busetting. På grunn av få kommunale bustadar må ein ut på den private marknaden der leigekostnadane ligg svært høgt. Dagens situasjon; etterspurnad er stor og tilbodet lite, kostnaden har auka, og det er i det heile vanskeleg å skaffa bustad. Introduksjonsordninga Ein deltakar, som kom til Os i april 07 og som fekk tildelt eit individuelt tilrettelagt introduksjonsprogram like etter busetting, vil bli skrevet ut av programmet i august 07 på grunn av skuleplass ved vid. skule i Os. Frå og med april og fram til skulestart er vedkommande i praksisplass (kurspengar tilfell Os kommune ca kr 6000 pr månad), samt at personen har skaffa seg sommarjobb. Dette er ein ressurssterk flyktning som både vil, kan og får det til i aller høgste grad. Men ikkje alle av flyktningane og introduksjonsdeltakarane er som denne personen. Nokon av dei treng lang tid på å læra seg norsk, dei treng tid og hjelp til å bearbeida traumer og opplevinga frå heimlandet sitt og dei treng stor grad av individuell tilpassing og oppfølging. Forskjellane er store, men tendensen er per i dag forholdsvis positiv. Foreløpig konklusjon I følgje vedtak skulle introduksjonsordninga vore evaluert våren 2007. Etter nærare vurdering, og i tråd med avtale med ordføraren, har vi funne det mest naturleg at slik evaluering vert gjort i samband med rulleringa av Flyktningplan for Os kommune. Rulleringa vert gjort i løpet av hausten 2007. Per i dag ser vi ingen grunn til at ikkje dei fleste deltakarane som har fått tildelt eit introduksjonsprogram skal verta kvalifiserte til jobb eller vidare utdanning etter endt tid i Side 9 av 63

Sak 122/07 ordninga. Korleis samla resultat vil verta er avhengig av metodane og kvalifiseringstiltaka som til ei kvar tid blir sett i gang. Dette gjeld særlig norskopplæringa, sidan denne har ein sentral og viktig plass i ordninga. Etter snart tre år med obligatorisk introduksjonsordning ligg det no føre ei rekkje rapportar og evalueringar frå sentralt hald og frå ulike kommunar. Desse seier noko om tiltak og metodar som har hatt god effekt på måloppnåing og såleis gjev gode resultat. Dette er spanande lesing og viser at det er viktig å tenkja alternative metodar i møte med introduksjonsdeltakarane. Kursbasert opplæring - kombinasjonskurs med norsk, fagopplæring og arbeidspraksis (yrkesretta norsk norskopplæring som speglar fagopplæringa) er noko av det som har blitt halde fram som viktige suksessfaktor. Det er grunn til å tru at det ligg stort potensiale i vidareutvikling av slike metodar. Side 10 av 63

Sak 123/07 MØTEBOK PORTEFØLJESTATUS PR AUGUST 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 07/65 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 27/07 Os Formannskap PS 20.03.2007 48/07 Os Formannskap PS 24.04.2007 58/07 Os Formannskap PS 15.05.2007 69/07 Os Formannskap PS 05.06.2007 89/07 Os Formannskap PS 26.06.2007 102/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 103/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 123/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 124/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til vedtak: Formannskapet tek porteføljestatus pr august 2007 som melding. Os, 29.09.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 123/07 Vedlegg: Rapport frå Grieg Investor AS for august 2007 Saksopplysningar: Verdien på porteføljen til kommunen minka med 0,59% denne månaden, noko som utgjer om lag 1,5 mill. kr. Hittil i år har vi oppnådd ei avkastning på 5,13%, det vil seia om lag 12,7 mill. kr. Bank/rentefond Om lag 28% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen etter sal av obligasjonsfondet Western Asset. Midlane skal replasserast i KLP Global Obligasjon. Rentefonda har denne månaden hatt ei avkastning på 0,38%, litt lågare enn referanseindeksen. Hittil i år har rentefonda hatt ei avkastning på 2,84%. Obligasjonsfond Om lag 22% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen, jfr kommentarane ovanfor. Obligasjonsfonda har denne månaden hatt ei avkastning på 0,6%, noko som er lågare enn referanseindeksen på 1,25%. Hittil i år har obligasjonsfonda hatt ei avkastning på 1,5%. Eigedom Om lag 2% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Eigedomsfondet har denne månaden hatt ei avkastning på -0,08% noko som er svakare enn referanseindeksen på 0,65%. Hittil i år har eigedomsfondet hatt ei avkastning på -7,64%. Hedgefond Om lag 14% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Hedgefonda har i rapporteringsmånaden hatt ei avkastning på 1,84%, noko som er betre enn referanseindeksen på 0,56%. Hittil i år har hedgefonda hatt ei avkastning på 11,33%. Aksjefond Om lag 34% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Aksjefonda har denne månaden hatt ei avkastning på -3,04%, noko som er lågare enn referanseindeksen på - 1,72%. Norske fond har samla sett svakast avkastning denne månaden. Hittil i år har aksjefonda hatt ei avkastning på 6,07% fordelt med 8,28% på norske fond og 5,76% på utanlandske fond. OVERSIKT OVER PORTEFØLJE AUGUST 2007 Tal i heile tusen Aksjefond 89 260 34 % Hedgefond 35 464 14 % Eigedom 5 542 2 % Obligasjonfond 55 991 22 % Rentefond m.v. 73 569 28 % 259 826 100 % Side 12 av 63

Sak 124/07 MØTEBOK PORTEFØLJESTATUS PR SEPTEMBER 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 07/65 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 27/07 Os Formannskap PS 20.03.2007 48/07 Os Formannskap PS 24.04.2007 58/07 Os Formannskap PS 15.05.2007 69/07 Os Formannskap PS 05.06.2007 89/07 Os Formannskap PS 26.06.2007 102/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 103/07 Os Formannskap PS 28.08.2007 123/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 124/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til vedtak: Formannskapet tek porteføljestatus pr september 2007 som melding. Os, 16.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 124/07 Vedlegg: Rapport frå Grieg Investor AS for september 2007 Saksopplysningar: Verdien på porteføljen til kommunen minka med 0,17% denne månaden, noko som utgjer om lag 0,4 mill. kr. Hittil i år har vi oppnådd ei avkastning på 4,95%, det vil seia om lag 12,2 mill. kr. Bank/rentefond Om lag 25% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Rentefonda har denne månaden hatt ei avkastning på 0,21%, litt lågare enn referanseindeksen. Hittil i år har rentefonda hatt ei avkastning på 3,06%. Obligasjonsfond Om lag 23% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Obligasjonsfonda har denne månaden hatt ei avkastning på 0,16%, noko som er lågare enn referanseindeksen på 0,42%. Hittil i år har obligasjonsfonda hatt ei avkastning på 1,66%. Eigedomsfond Om lag 2% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Eigedomsfondet har denne månaden hatt ei avkastning på -0,81% noko som er svakare enn referanseindeksen på 0,65%. Hittil i år har eigedomsfondet hatt ei avkastning på -8,38%. Hedgefond Om lag 14% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Hedgefonda har i rapporteringsmånaden hatt ei avkastning på -1,47%, noko som er svakare enn referanseindeksen på 0,57%. Hittil i år har hedgefonda hatt ei avkastning på 9,7%. Aksjefond Om lag 36% av porteføljen vår er for tida plassert i denne aktivaklassen. Aksjefonda har denne månaden hatt ei avkastning på -0,13%, noko som er lågare enn referanseindeksen på 0,63%. Norske fond har samla sett best avkastning denne månaden. Hittil i år har aksjefonda hatt ei avkastning på 5,94% fordelt med 12,54% på norske fond og 4,14% på utanlandske fond. OVERSIKT OVER PORTEFØLJE SEPTEMBER 2007 Tal i heile tusen Aksjefond 89 145 36 % Hedgefond 34 944 14 % Eigedomsfond 5 497 2 % Obligasjonfond 56 076 23 % Rentefond m.v. 63 337 25 % 248 999 100 % Side 14 av 63

Sak 125/07 REGULERING AV FESTEAVGIFT MØTEBOK Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 611 &52 Arkivsaksnr.: 06/1346 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 122/06 Os kommunestyre PS 14.12.2006 32/07 Os Formannskap PS 20.03.2007 51/07 Os Formannskap PS 24.04.2007 / Os Formannskap PS / Os kommunestyre PS 86/07 Os Formannskap PS 05.06.2007 125/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til vedtak: Alternativ 1 1. Os kommmune aksepterer rekning for festeavgift for 2007 frå Statsskog/Opplysningsvesenets fond, Kr. 514.819,-. 2. Kommunestyret legg til grunn at tomtefestelova si øvre øvre grense for oppregulering av festeavgift ikkje gjeld for tilhøvet mellom Os kommune og Opplysningsvesenets fond, jfr. Justis-og politidepartementet sitt brev av 27.07.2007. 3. Os kommune sender ut rest-rekning for festeavgift til tomtefestarane i Banktjørnhaugen, oppregulert etter endring i pengeverdien, som om ny instruks frå regjeringa gjeldande frå 01.07.2008 allereie var gjort gjeldane frå 2007. Alternativ 2 1. Os kommmune aksepterer rekning for festeavgift for 2007 frå Statsskog/Opplysningsvesenets fond, Kr. 514.819,-. 2. Kommunestyret legg til grunn at tomtefestelova si øvre øvre grense for oppregulering av festeavgift ikkje gjeld for tilhøvet mellom Os kommune og Opplysningsvesenets fond, jfr. Justis-og politidepartementet sitt brev av 27.07.2007. 3. Os kommune sender ut rest-rekning for festeavgift til tomtefestarane i Banktjørnhaugen, oppregulert i samsvar med tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgift (f.t. kr 9.825,- pr dekar). Alternativ 3 1. Os kommune aksepterar ikkje rekninga for festeavgift 2007 frå Statsskog/Opplysningsvesenets fond, Kr. 514.819,-. 2. Kommunestyret viser til advokat Magne Revheim sine tilrådingar av 06.02.2007 og 23.03.2007 og vil prøva saka rettsleg. Os, 13.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 125/07 Behandling i Os Formannskap i møte 05.06.2007 Behandling i utvalet: Rådmann Knut Terje Rekve kom med følgjande nytt framlegg: Os formannskap utset saka. Kommunen vendar seg til rette departement og ber dei avklara om kommunen kjem inn under reglane i tomtefestelova m.m. Formannskapet godkjenner ikkje at kommunen betalar festeavgifta for 2007 til Statsskog. Etter tilbakemelding, vil kommunen vurdera å evt. ta ut stevning for domstol. Rådmannen sitt framlegg vart samrøystes vedteke. Vedtak: Os formannskap utset saka. Kommunen vendar seg til rette departement og ber dei avklara om kommunen kjem inn under reglane i tomtefestelova m.m. Formannskapet godkjenner ikkje at kommunen betalar festeavgifta for 2007 til Statsskog. Etter tilbakemelding, vil kommunen vurdera å evt. ta ut stevning for domstol. Behandling i Os Formannskap i møte 24.04.2007 Behandling i utvalet: Etter ein diskusjon vart saka samrøystes utsett til møtet med Opplysningsvesnets fond er halde. Vedtak: Saka vert utsett til møtet med Opplysningsvesnets fond er halde. Behandling i Os Formannskap i møte 20.03.2007 Behandling i utvalet: Saka vert utsett avdi naudsynte møte før saka vert behandla er vorten utsette. Vedtak: Saka vert utsett. Behandling i Os kommunestyre i møte 14.12.2006 Behandling i utvalet: Gustav Bahus (Frp): kom med følgjande tilleggsfrmalegg: Os kommunestyre ber dessutan om at Os kommune v/administrasjonen aktivt bistår tomtefestarar som ynskjer å løysa inn tomter frå Opplysningsvesenets fond/statskog SF. Framlegg frå Terje Sperrevik (TvS) om å utsetja saka: Kommunestyret sender saka attende til Rådmannen, og ber om at Rådmannen legg fram ei sak til kommunestyret via formannsskapet etter at følgjande tilhøve er klargjorde: 1. Kommunen går i dialog med Statskog i høve til å justera festeavgifta til eit rimelegare nivå enn kravet frå Statskog pr. i dag tilseier. 2. Kommunen går i dialog med festarane i Banktjørnhaugen for å finna ei god løysing for dei som ønskjer å løysa inn eigedomane i Banktjørnhaugen. 3. Kommunen må henta inn ekspertise i høve til det å vurdera kontrakta. Framlegget frå Terje Sperrevik (TvS) om å utsetja saka vart samrøystes vedteke. Det vart dermed ikkje røysta over framlegget til vedtak frå Gustav Bahus (FrP) Vedtak: Saka vart utsett Side 16 av 63

Sak 125/07 Vedlegg: Skriftlege dokument i saka Saksopplysningar: Saka om regulering av festeavgift var første gong oppe i kommunestyret 14.12.06, K-sak 122/06. Dette på bakgrunn av at Os kommune frå 2006 fekk kraftig auke i festeavgifta for området Os Prestegård gnr.55 bnr.1 feste 56 Banktjørnhaugen. Kommunestyret sendte saka i retur til administasjonen, og ba om å få følgjande tilhøve avklara: 1. Kommunen går i dialog med Statskog i høve til å justera festeavgifta til eit rimligare nivå enn kravet frå Statskog pr. i dag tilseier. 2. Kommunen går i dialog med festarane i Banktjørnhaugen for å finna ei god løysing for dei som ønskjer å løysa inn eigedomane i Banktjørnhaugen. 3. Kommunen må innhenta ekspertise i høve til det å vurdera kontrakta. Nivået på festeavgift: kontrakten mellom Opplysningsvesenets fond og Os kommune Administrasjonen har etter kommunestyrevedtaket henta inn juridisk kompetanse frå advokat Magne Revheim, for å få vurdert festekontrakten mellom Opplysningsvesenets fond og Os kommune. Vi viser til notat frå advokat Revheim, dat. 06.02.07 og 23.03.07. Kort oppsummert konkluderar advokat Revheim m.a. med at kommunen ikkje bør akseptera regulering av festeavgiften ut over tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgift (dvs. kr 9.825,- pr dekar). Det kjem ikkje fram noko som juridisk skulle vera til hinder for at kommunen skulle kunne regulera opp festeavgiften til innbyggjarane i samsvar med tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgift. Os kommune sendte brev til Statskog 27.02.07, der vi m.a. prøvde å få til eit møte med dei om saka. Dette blei stoppa av Opplysningsvesenets fond som sjølv ville ta kontakt med kommunen, jfr notat frå Statskog 22.03.07. I notatet etterlyser Statskog samstundes svar på tidligare brev sendt Os kommune 19.01.2001. Os kommune sendte nytt brev til Statskog 18.04.2007, med meir utfyllande svar på Statskog sitt brev av 19.01.2001, og med kopi av kommunen sitt første svar, gitt i brev frå Os kommune 08.05.2002. Kommunen fekk nytt brev frå Opplysningsvesenets fond dat.05.05.2007. Dei anser saka som avslutta og ser difor ikkje behov for å koma til noke møte. Saka vart lagt fram for Formannskapet 24.04.2007, sak 51/07. Saka vart utsett. Saka vart på nytt lagt fram for Formannskapet 05.06.2007, F-sak 86/07. Følgjande vedtak vart gjort: Os Formannskap utset saka. Kommunen vender seg til rette departement og ber dei avklara om kommunen kjem inn under reglane i tomtefestelova m.m. Formannskapet godkjenner ikkje at kommunen betaler festeavgifta for 2007 til Statskog. Etter tilbakemelding vil kommunen vurdera å evt.ta ut stemning for domstol. Os kommune sendte brev til Opplysningsvesenets fond 03.07.2007, der vi orienterte om vedtaket i Formannskapet og at kommunen ikkje ser saka som avslutta. Side 17 av 63

Sak 125/07 Os kommune sendte brev til Justisdepartementet 03.07.2007 der vi ba om ei avklaring om kommunen kjem inn under reglane i tomtefestelova m.m. Vidare sendte Os kommune brev til KS 10.07.2007 om saka. Os kommune fekk svar frå Opplysningsvesents fond, datert 19.07.07. I brevet oppfordrer dei m.a. kommunen til å betala inn uteståande festeavgift. Os kommune fekk svar frå Justis-og politidepartementet 27.07.2007. Dei viser til tomtefestelova 1 første ledd om at lova berre gjeld for feste (leige) av grunn til til hus som festaren (leigaren ) har eller får for tomta. Det vil seie at tomtefestelova ikkje gjeld for såkalla grunnleige. Slik vi les brevet frå Justis-og politidepartementet gjeld tomtefestelova si øvre øvre grense for oppregulering av festeavgift såleis ikkje for tilhøvet mellom Os kommune og Opplysningsvesenets fond. I svarbrevet frå KS, datert 31.08.2007, vil dei sjå nærmare på saka og då vurdera om det er tenleg å be om eit møte med Opplysningsvesenets fond/statskog. Oppsummering: kontrakten mellom Opplysningsvesenets fond og Os kommune Vi har altså to ulike vurderingar av det kontraktsmessige tilhøvet mellom Opplysningsvesenets fond og Os kommune. Advokat Magne Revheim meiner at kommunen ikkje bør akseptera regulering av festeavgiften ut over tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgift (dvs. kr 9.825,- pr dekar), medan Justis-og politidepartementet, slik vi les det, meiner at tomtefestelova si øvre øvre grense for oppregulering av festeavgift (dvs. kr 9.825,- pr dekar) ikkje gjeld for tilhøvet mellom Os kommune og Opplysningsvesenets fond. Nivået på festeavgift: kontraktane mellom Os kommune og innbyggjarane Administrasjonen kan ikkje sjå at det har kome fram noko i kommuneadvokaten sine utgreiingar eller brevet frå Justisdepartementet som juridisk skulle vera til hinder for at kommunen skulle kunne regulera opp festeavgiften til innbyggjarane i samsvar med tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgift. Regjeringa har imidlertid kome med ny instruks vedk. innløysing og regulering av festeavgift i festeforhold der staten eller statleg styrde verksemder eig tomta. Instruksen vart vedteke ved kongelig resolusjon 14.09.2007, med verknad frå 01.07.2008. Av instruksen går det fram at festeavgift som har blitt oppregulert på anna grunnlag enn etter endring i pengeverdien i perioden 01.01.2002 til 01.07.2008, må nedregulerast. Avgifta blir frå 01.07.2008 sett til det beløpet som det på tidspunktet for siste regulering kunne blitt regulert til på grunnlag av endringa i pengeverdien. Oppsummering: Kontrakten mellom Os kommune og innbyggjarane Når det gjeld festeavgifta for 2007, kan Os kommune regulera festeavgifta for tomtefestarane i Banktjørnhaugen etter reglane i tomtefesteloven 15 andre ledd nr.2 som gjeld fram til 01.07.2008 Det vil då sei at vi kan nytta makspris 9.825,- for tomt inntil 1000 m2. Då vil Os kommune og få dekka inn ein større del av rekninga frå Opplysningsvesenets fond. Alternativt kan kommunen velja å regulera opp festeavgifta etter endring i pengeverdien allereie frå 2007. Då slepp ein omregulering i 2008 men konsekvensen vil bli at Os kommune sit igjen med ein mykje større del av rekninga frå Opplysningsvesenets fond enn om vi oppregulerer avgifta for 2007 etter gjeldane reglar for tomtefestelova. Innløysing av eigedomane og kommunen sin medverknad Side 18 av 63

Sak 125/07 Brev til tomtefestarane i Banktjørnhaugen blei første gong sendt ut 22.08.2006. I brevet opplyste vi om regulering av festeavgifta frå 2007. Vi opplyste og om deira rett til innløysing av tomta, og at dei då måtte ta kontakt med Statskog. Nytt brev vart sendt tomtefestarane 23.05.2007, der vi orienterte om stoda i saka, og at rekning for festeavgift for 2007 ville bli sendt ut etter gamal sats. Kommunen tok likevel unna rett til regulering av avgifta for 2007. Ut over dette har administrasjonen hatt munnleg kontakt med fleire av festarane, og vi har ved fleire høve teke opp med Statsskog at mange tomtefestarar som har søkt om innløysing opplever å ikkje få svar. Ny instruks vedk. innløysing og regulering av festeavgift i festeforhold som er omtala i forrige avsnitt får og innverknad for innløysing av tomtane. Festarane kan krevja å få innløyst festetomt til bustadhus når det er gått 30 år av festetida, om ikkje stuttare tid er avtalt, og seinare kvar gong det er gått 2 nye år, eller når festetida er ute. Krav om innløysing må festaren fremja skriftlig seinast eit år før innløysinga kan gjennomførast. Prisen for tomta vert sett til 30 gonger opphaveleg normalleige regulert med endringa i pengeverdien. Oppsummering: Innløysing av eigedomane Festarane kan krevja å få innløyst festetomt til bustadhus når det er gått 30 år av festetida. Prisen for tomta vert sett til 30 gonger opphaveleg normalleige regulert med endringa i pengeverdien. Dei som ikkje ynskjer innløysing vil få tilbod om vidare leige regulert med konsumprisindeks. Oppsummering - avgjerder Kommunestyret må ta stilling til om festeavgiften for 2007 kr 514.819,- skal betalast, eller om kommunen framleis skal nekta å betala denne. Kommunestyret må ta stilling til om kommunen skal akseptera Justis-og politidepartementet si vurdering om at at tomtefestelova si øvre øvre grense for oppregulering av festeavgift ikkje gjeld for tilhøvet mellom Os kommune og Opplysningsvesenets fond. Alternativt kan kommunen la rettssystemet vurdera saka, dette ut frå ei tilråding frå advokat Magne Revheim om at kommunen ikkje bør akseptera regulering av festeavgiften ut over tomtefestelova si øvre grense for oppregulering av festeavgifta. Kommunestyret må ta stilling om kommunen for 2007 skal fakturera festarane i Banktjørnhaugen etter gjeldande reglar i Tomtefestelova, dvs kr 9.825,- for inntil kr 1000 m2, eller alternativt som om ny instruks fra 01.07.2008 allereie var trådt i kraft, dvs. oppregulering etter endring i pengeverdien. Os, 13.10.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 19 av 63

Sak 126/07 MØTEBOK SØKNAD OM FONDSMIDLAR TIL OPPRETTING AV NY STILLING Saksbehandlar: Birgit Nora Holsen Arkiv: 242 Arkivsaksnr.: 07/2237 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 126/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til vedtak: Formannskapet godkjenner at rådmannen kan bruke fondsmidlar til oppretting av ny pedagogisk stilling innanfor barnehageområdet. 17.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 126/07 Vedlegg: 1. Rapport frå Fylkesmann Saksopplysningar: Det vert stilt store krav til kommunen som lokal barnehagemynde. Kommunen skal både veilede kommunale og private barnehagar i drift av barnehagen. Kommunen skal kontrollera at barnehagane i kommunen vert drive forsvarleg og at barnehagetilbodet oppfyller loven og rammeplanen sitt krav til innhaldet i barnehageverksemda. 21. og 22. august d.å. hadde Fylkesmannen i Hordaland tilsyn med Os kommune som tilsynsmynde og korleis kommunen løyste tilsyns- og veiledningsplikten innanfor barnehageområdet. Fylkesmannen avdekka eitt avvik: Os kommune fører ikkje tilsyn med barnehagane i samsvar med krav i barnehagelova 8, første ledd. Med bakgrunn om krav i lova og ovannemde avvik, ønskjer rådmannen å opprette ei pedagogisk stilling innanfor barnehageområdet. Målet for stillinga skal vere å sikra den pedagogiske kvaliteten og utviklinga av barnehagane gjennom oppfølging og veiledning. Stillinga skal óg omfatte tilsyn med kommunale og private barnehagar og sikra at dei følgjer lova og tilhøyrande forskrifter, med særlig fokus på krav i Rammeplanen (forskrift til barnehageloven). Stillinga vert organisatorisk plassert i Bestillar- og forvaltarkontoret og lønna over skjønnsmidlane. Skjønnsmidlar er eit øremerka tilskot til kommunane som skal bidra til å kompensera for kommunane sine meirutgifter knytt til maksimalpris, plikten til økonomisk likeverdig behandling og drift av nye barnehageplasser. Føresetnaden for tildeling av midlane er at kommunen opprettheld eigenfinansiering og at midlane nyttast til drift av barnehagar. Heimel: Lov om barnehager (barnehagelova) 8, første ledd Kommunen er lokal barnehagemyndighet. Kommunen skal gi veiledning og påse at barnehagene drives i samsvar med gjeldende regelverk Merknader til 8, første ledd Kommunen skal ved godkjenningen og gjennom aktiv veiledning og tilsyn påse at barnehagene i kommunen drives i tråd med de krav som settes i barnehageloven og tilhørende forskrifter. Birgit N. Holsen Saksbehandlar Side 21 av 63

Sak 127/07 MØTEBOK EIGARSTYRING - PRINSIPP OG RAMMER FOR STYRING AV HEILL- ELLER DELEIGDE SELSKAP OG OS BYGG OG EIGEDOM AS, SPESIELT Saksbehandlar: Knut Terje Rekve Arkiv: 033 Arkivsaksnr.: 07/735 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 27/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 28/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 26/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 25/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 40/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 56/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 55/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 71/07 Os kommunestyre PS 25.09.2007 127/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til tilråding: 1. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sin prinsipp og rammer for styring av heil- eller deleigde selskap, slik det ligg føre i vedlegg 1. 2. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sine prinsipp og rammer for styring av Os Bygg og Eigedom AS, slik det ligg føre i vedlegg 2. Os, 22.10.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 127/07 Vedlegg: 1. Dok 1. Eigarstyring Os kommunes Prinsipp og rammer for styring av heil- eller deleigde selskap. 2. Dok 2. Eigarstyring Os kommunes Prinsipp og rammer for styring av Os Bygg og Eigedom AS Saksopplysningar: I sak nr 40/07, den 19.06.07, handsama Os kommunestyre sak vedk forvaltningsrvisjon av Os Bygg og eigedom AS. I tråd med dette vedtaket har rådmannen engasjert Revisjonsfirmaet KPMG til å utarbeide forslag til prinsipp for eigarstyring av kommunale selskap generelt og av Os Bygg og eigedom AS (OBE) spesielt. Det er viktig at det er eigarrolla til Os kommune som vert drøfta og at synspunkt internt frå selskapet ikkje forstyrrar den prinsipielle sida. I det heile at selskap har meiningar om kva syn eigar skal ha, er i seg sjølv betenkeleg. Mykje av den uro som har vore mellom kommune og td OBE skriv seg frå at ein ikkje har halde rollene klart fråskilde. M.a. kan dei leigeavtaler som per i dag eksisterer, ha eit preg av at OBE oppfattar seg som eigar av dei kommunale bygga, og at einingane er leigetakarar. Kommunestyret vert såleis invitert til ei prinsipiell drøfting om eigarskap, roller og risiko. Frå rådmannen si side har det vore avgjerande å knyte til seg ekstern kompetanse når slike prinsipp skulle drøftast. Ikkje minst avdi ein ofte vert farga av det ein opplever til dagleg. KPMG har omfattande kompetanse på området og hadde i tillegg kjennskap til avtaler m.m. i selskapet, gjennom sin forvaltningsrevisjon. Av både tidsmessige- og kostnadsmessige omsyn valde rådmannen difor å engasjere KPMG til oppdraget. Oppdraget var drøfta i møte mellom KPMG, rådmannen og ordførar i eiga møte. Det vart streka under frå KPMG si side at det var vanskeleg for rådmannen å etablere avtale mellom Os kommune som bestillar og OBE som utførar av tenester om kommunen si eigarrolle ikkje var tydleggjort på førehand. Det dokumentet som ligg føre no er difor ikkje eit dokument som er detaljert og som går inn på tilhøvet mellom kommunen som bestillar og OBE som utførar. Det er eigarrolla som vert presisert og eigar sine forventningar til-, og rammer for selskapet som er til drøfting. På bakgrunn av det vedtak som vert gjort, vil rådmannen utforme avtale mellom Os kommune som bestillar og OBE som utførar, av definerte tenester. Saka føreset og at kommunen styrker si faglege rolle som bestillar av desse type tenester. Kommunikasjonen mellom bestillar og utførar må verte tydeleg, enkel, og kunne ta høgd for både dei rammer kommunen har til føremålet og den fagkunnskap selskapet set inne med. Avtalen kan tenkast å omhandle: faste driftsopgåver (Kontraktsfesta med eksterne leverandørar og i eigenregi av OBE) løpande vedlikehald (regulert av årlege løyvingar.) korleis god kommunikasjon skal etablerast og praktserast (faste møter, brukarundersøkingar, tilbakemeldingar, m.m.) kva som ligg i bestillar utførar prinsippet ( Pengar føl bestillinga) Saka føreset at vedtektene for selskapet vert justert i samsvar med det vedtak som vert gjort av kommunestyret, og at avtaler som er gjort mellom kommunen (eigar/bestillar) og OBE Side 23 av 63

Sak 127/07 som utførar av tenester vert endra. Noverande avtaler har ikkje innhald som tilseier at eigar ikkje har høve til dette. Det har KPMG stadfest i sin forvaltningsrevisjon av selskapet. Utkast til eigarstyringsdokument for OBE har vore til uttale i OBE og det har vore møte mellom Os kommune og OBE/Styret for å gå gjennom dokumentet. OBE hadde nokre innvendingar på einskilde punkt. Nokre av punkta var detaljerte og omhandla meir tilhøvet mellom bestillaren og utføraren, og har ikkje noko i eit prinsippdokument om eigarskap å gjere. Andre gjekk på meir prinsippielle spørsmål, som må ligge suverent til eigar (Kommunestyret) å ta avgjerd i, utan at selskapet skal ha spesielle meiningar om det. Andre merknader som det var semje om er tekne inn i det dokumentet som vert lagt fram i saka. Eit kjernepunkt i saka har vore om kommunen eller OBE skal erverve og avhende tomteareal. Det mest økonomiske for kommunen er utan tvil at kommunen sjølv står for dette. Dette prinsippet var lagt inn i det dokumentet OBE hadde til gjennomsyn. I det endelege dokumentet er det lagt opp til både og (jfr punktet om økonomiske mål), likevel slik at eigar avgjer dette innan gitte rammer og planar, jfr pkt 3 om mål og strategier. Det er verdt å merke seg, at prinsipielt skal OBE ikkje ha eigeninteresse i å eige noko. Det er kun eigaren sine interesser og dei mål eigaren har med selskapet som skal vektlegjast. I den seinare tid er det, grunna ein del uheldige saker, vorte større merksemd rundt kommunane si etablering av selskap og kva rolle dei skal ha og korleis eigar skal sikre styring og reduksjon av risiko. Det er såleis god selskapsstyring som ligg til grunn at kommunestyret ber om prinsippsak for eigarstyring. M.a. kan visast til at mange stader reduserer ein no eigenkapitalen i selskapa, slik at dei ikkje har høve til å ta avgjerder på eiga hand, men må lånefinansiere investeringar etter nærare avtaler med eigar. Årsaka er sjølvsagt at eigar vil ha kontroll med kva risiko selskapet til ei kvar til pådreg seg, og kva prosjekt eigar er risikoeksponert i. Side 24 av 63

Sak 128/07 MØTEBOK BUDSJETT 2008 / ØKONOMIPLAN 2008-2011 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 151 Arkivsaksnr.: 07/1466 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 128/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 Framlegg til vedtak: Formannskapet tek rådmannen sitt framlegg til budsjett 2008/økonomiplan 2008 2011 førebels til orientering, og vil arbeida vidare med saka dei neste møta. Os, 13.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 128/07 Vedlegg: Saksopplysningar: Dokumenta i samband med rådmannen sitt framlegg til budsjett 2008/økonomiplan 2008 2011 vert lagt fram på møtet. Os, 13.10.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 26 av 63

Sak 129/07 MØTEBOK VAL AV VALSTYRE I OS FOR PERIODEN 2007-2011 Saksbehandlar: Gunvor S. Heggland Arkiv: 033 Arkivsaksnr.: 07/2124 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 129/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 / Os kommunestyre PS Framlegg til tilråding: Os kommunestyre vel formannskapet til valstyre for perioden 2007 2011. Os, 04.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 129/07 Vedlegg: Saksopplysningar: Styret er heimla i vallova 15 der det står at i kvar kommune skal det vera eit valstyre som består av formannskapet. Iflg. Reglement for delegering vedteke i kommunestyret 25.09.07 skal valstyret formelt velgjast av kommunestyret og bestå av 9 medlemer. Os, 04.10.07 Gunvor S. Heggland Konsulent Side 28 av 63

Sak 130/07 MØTEBOK VAL AV PERSONALUTVAL (ADMINISTRASJONSUTVAL), SKATTEUTVAL OG EIGEDOMSUTVAL I OS FOR PERIODEN 2007-2011 Saksbehandlar: Gunvor S. Heggland Arkiv: 033 Arkivsaksnr.: 07/2120 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 130/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 / Os kommunestyre PS Framlegg til tilråding: Følgjande vert valde som medlemer i personalutvalet for perioden 2007 2011: Medlemer: 1. Varamedlemer: 2. 3. Som medlemer i Skatteutvalet for valperioden 2007 2011 vert valde: Medlemer: 1. Varamedlemer: 2. 3. Som medlemer i Eigedomsutvalet for valperioden 2007 2011 vert valde: Medlemer: 1. Varamedlemer: 2. 3. Os, 04.10.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 130/07 Vedlegg: Saksopplysningar: Partssamansett utval (personalutval administrasjonsutval): Utvalet er eit lovbestemt utval etter 25 i kommunelova. Det er eit partssamansett utval og skal bestå av 3 politiske representantar med vararepresentantar valde mellom formannskapet sine medlemer. Representasjonen er bestemt i Reglement for delegering av mynde vedteken av kommunestyret 25.09.07, Dei tilsette skal vera representerte etter Hovudavtalen 4. I følge reglementet vårt, skal dei velgja 2 representantar. Skatteutval: Det skal veljast 3 medlemer med vara til skatteutvalet. Desse skal velgjast mellom formannskapet sine medlemer, jfr. Reglement for delegering av mynde vedteke av kommunestyret 25.09.07. Eigedomsutval: Eigedomsutvalet vart oppretta ved kommunestyrevedtak 19.10.04. Utvalet skal bestå av tre medlemer, valde mellom medlemane i formannskapet. Det vert i tillegg valt ein personleg varamann for kvart medlem. Os, 04.10.07 Gunvor S. Heggland Konsulent Side 30 av 63