Eigarmelding. Balestrand kommune

Transkript

1 Eigarmelding Balestrand kommune 1

2 Innhald: Motiv og mål med offentleg eigarskap.2 Grunnlag for godt offentleg eigarskap 2 Krav mot eigar..2 Krav retta mot selskap 3 Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla..5 Oversyn over aksjeselskap og interkommunale selskap der Balestrand kommune er eigar 9 2

3 Forord Det er fyrste gongen at Balestrand kommune legg fram ei eigarskapsmelding. Offentleg eigarskap handlar om store verdiar og ei forsvarleg forvaltning krev ein gjenomtenkt strategi. Selskapa har også behov for tydelege signal om føremål og forventningar. Balestrand kommune har ved utgangen av desember 2011 eigarskap i 8 aksjeselskap / selskap med avgrensa ansvar og 5 interkommunale selskap. Desember 2011 Kjellaug Brekkhus Rådmann 3

4 Balestrand kommune EIGARMELDING 2011 KOMMUNEN SIN EIGARPOLITIKK SOM EIGAR I SELSKAP 4

5 1. Motiv og mål med offentleg eigarskap Ein eller fleire av dei fem kategoriane nedanfor skal leggjast til grunn for utforming av mål og motiv for selskapa som kommunen er medeigar i: Politisk motivert Finansielt motivert Effektivisering av tenesteproduksjon Regionalpolitisk posisjonering Samfunnsøkonomisk motivert 2. Grunnlag for godt offentleg eigarskap Fylgjande prinsipp skal leggast til grunn for Balestrand kommune si eigarskapspolitiske plattform. 2.1 Krav mot eigar 1. Det skal vere opne forhold rundt kommunen sitt eigarskap ved at. Meiroffentlegheit skal vere eit prinsipp. Det skal vere opne forhold rundt val av styremedlemar Det skal vere opne forhold rundt godtgjerdsle til styret 2. Før eit selskap vert danna, skal det analyserast kva eigar ynskjer å oppnå ved å opprette eit selskap framfor ei meir tradisjonell etatsorganisering. Tilsvarande analyse skal gjerast ved vurdering av eigardel i alle typar seldkap og når eigarstrategien skal utarbeidast 3. Eigar skal fremja interessene sine gjenom generalforsamling og representantskap 5

6 Politisk vedteken eigarstrategi bind deltakarane i generalforsamling og representantskap. Det skal utarbeidast ein eigaravtale som syner tilhøva mellom eigarane. Slik som informasjon til eigarane utanom generalforsamling/representantskap, selskapet si verksemd og val av styre. 4. Eigar skal gje klare mål for selskapet. Styret er ansvarleg for å realisera måla. 5. Eigarskapet skal vera forutsigbart og langsiktig. ( ut over 4 år ) 6. Eigarane skal sikra god leiing av selskapet i samspel med styret og leiinga. Aktiv eigarstyring krev tverrpolitisk forståing av kvifor kommunen er engasjert i selskapa. Eigar skal utforma styreinstruks der samansetjing av styret / styremøta, forretningsorden og saker som skal handsamast i styret, er avklara. Styreinstruksen skal også innehalde sakshandsamingsreglar ( lovgrunnlag)og informasjon utanom styremøta. Det skal vera klårt skilje mellom eigar og brukar for å unngå mistanke om at kommunale selskap vert forfordelte i høve til andre selskap, at det vert stilt for låge krav frå eigar eller at selskapet på andre måtar er tildelt ressursar som gir eit ekstra konkurransefortrinn. Det skal stillast krav om tenesteavtalar ved leveranse av tenester frå selskapet til eigarkommunane. Eigar skal kunne måle resultat ved avkastning på den kapital som selskapet forvaltar. Eigar skal kunne måle kor nøgde kundane er, tilhøva rundt HMS samt krav til likestilling i høve til styrande organ. Det skal utarbeidast ein klår utbytepolitikk. I selskap med næringsdrift skal ein offentleg eigar stilla dei same krava til avkastning på investert kapital som det ein privat eigar vil gjera. 7. Det skal utarbeidast eigarmelding med tanke på kommunen sin samla eigarskap. 2.2 Krav retta mot selskap. Selskapa skal vera medvitne sine samfunnsansvar og dei skal rapportere etter prinsippa om berekraftig utvikling. Det vil seie å integrere økonomisk, miljømessig og sosial rapportering. Eigarane skal handsamat likt 6

7 Selskapa skal i god tid gje dekkande informasjon om saker som er til handsaming. Saksdokumenta skal vere utgreia på ein slik måte at eigarane kan ta stilling til alle saker som skal handsamast. I aksjeselskap skal innkalling og saksdokument sendast ut til generalforsamlinga minst fire veker før generalforsamlinga For interkommunale selskap skal innkalling og saksdokument sendast til representantskapsmøtet minst fire veker før møtet Opningsbalansen skal vere tilpassa føremålet med eigarskapet og selskapet sin situasjon. Finansieringa av selskapet må tilpassast type verksemd. Selskapet skal ha ein strategi for kapitalbinding. Stor kapital er vanlegvis ikkje ynskjeleg for kommunen. Løns og insentivordningar skal utformast slik at dei fremjar verdiskapninga og skal vere rimelege. Hovudprinsippet skal vere at selskap der kommunar er eigarar fyl kommunale lønsvilkår Styret skal ha naudsynt kompetanse, kapasitet og mangfald. Samansetjinga av styret skal sjåast i høve føremålet Det er viktig at styret vert vald ut frå selskapet sitt behov, vedkomande sin kompetanse og styret si totale samansetjing I selskap med betydeleg sektorpolitiske må,l skal det vurderast konkret om medlemane skal vera knytta til kommunen si politiske og administrative leiing. Same person skal ikkje sitje i både generalforsamling og selskapet sitt styre Styret skal, uavhengig av på kva grunnlag, ha ei aktiv rolle overfor dagleg leiar når det gjeld service, kontroll, strategi og ressurssituasjon. Styret skal: Legga til rette for god dialog på generalforsamlinga mellom eigar, styret og leiinga. Fastsetje ein årleg plan for arbeidet med særleg vekt på mål, strategi og gjenomføring. Nye styremedlemar må lærast opp i samsvar med kva ansvar og roller dei har. I prinsippa om godt eigarskap gjeld og at det i alle selskap vert stilt krav krav om at sakliste og saksdokument til generalforsamling, representatskap eller andre 7

8 eigarorgan i selskapa skal sendast ut minimum 30 dagar før møtet. Dokumenta skal sendast til ordførar, valde representantar og rådmann Når fleire kommunar i fellesskap eig eit selskap, skal eit særskilt ansvar for oppfylgjing av selskapet fordelast mellom rådmennene. Den som har dette koordineringsansvaret for eit selskap, har som oppgåve å fylgje med i selskapet sin aktivitet gjenom året og ta initiativ til felles drøfting av sakene før eigarmøta. Føremålet med ei slik arbeidsdeling er òg at rådmennene i større grad skal kunna hjelpe ordførar og valde representantar framfør eigarmøta. 3. Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla. Fylgjande reglar og arbeidsformer skal nyttast i eigarstyring: 3.1 Dei valde representantane si rolle Dei valde representantane skal ivareta kommunen sine interesser gjenom selskapet sine eigarorgan Representantane skal sjå til at oppgåver i styret vert løyste til beste for selskapet si utvikling og i samsvar med styreinstruks og eigarkrav. I einskilde saker av prinsippiell og stor betydning kan formannskapet instruera representantane. 3.2 Politiske avklaringar framfør møta i selskapa. Før eit møte i eit selskap skal dei valde representantane frå Balestrand kommune kunne få politiske avklaringar. Dette gjeld generelt og i saker av uvanleg art eller av stor betydning spesielt. Dette vil førgå på fylgjande måte. Dersom ein representant melder inn sak eller emne til formannskapet, vurderer ordføraren dette og hentar eventuelt inn råd frå gruppeleiarane og/eller rådmann. Det vert teke opp som sak i formannskapet, ope eller lukka møte og representanten får svar på kommunen sitt syn/råd. Slike saker må meldast til ordførar minst ei veke før møte i formannskapet. 8

9 Dersom ein representant melder inn spørsmål til oppklaring er det tilstrekkeleg at rådmann vurderer dette og gir svar til representanten om kommunen sitt syn/råd. 3.3 Rapportering om utvikling av eigarstrategi for Balestrand kommune Kvart år skal det på eit av kommunestyremøta etter sommaren, fremjast sak der rapportar frå alle selskapa som Balestrand kommune har eigarinteresser i vert lagde fram. Kommunen sin samla eigarstrategi vert utforma og fylgd opp av kommunestyret Årsrapport og årsrekneskap frå selskapa vert lagde fram for kommunestyret. Viktige spørsmål til drøfting er: - Har kommunen ein tydeleg eigarstrategi? - Er eigarstrategien tilpassa noverande føremål? - Er kommunen sitt engasjement framleis gyldig? - Er drifta i selskapet i samsvar med selskapet sine føremål? Korleis er selskapa si økonomiske stilling med omsyn til: utvikling i selskapa generelt og i høve til nøkkeltal, risiko, sjukefråvær, framtidsutsikter, behov/ynskjer om mogeleg endringar og tiltak. Møtebok vil verta lagd ved meldinga etter at vedtak er gjort. OVERSYN OVER AKSJESELSKAP OG INTERKOMMUNALE SELSKAP DER BALESTRAND KOMMUNE ER EIGAR 9

10 Alle tal i heile tusen kr. Balestrand Rådhus A.S. Eigardel 30% Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Balestrand Næringsbygg A.S. Eigardel 65,5 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Balestrand Industrier A.S. Eigardel 100 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Fatlatunnelen A.S. Eigardel 2,7 % Omsetning

11 Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Firda Billag A.S.(Konsern) Eigardel 4,4 % Omsetning Årsresultat e skatt 371 Gjeld Eigenkapital A.S. Fjærlandsvegen Eigardel 1,1% Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Kommunekraft A.S. Eigardel 0,3% Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital 11

12 Sognekraft A.S. Eigardel 2,5 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Sogn Lab A.S. Eigardel 6,5 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Sogneprodukter A.S. Eigardel 1,8% Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Alarmsentralen i Sogn og Fjordane Eigardel 1,5 % IKS 12

13 Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Sogn og Fjordane Revisjon IKS Eigardel 4,2 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Sogn Brann og Redning IKS Eigardel 12 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital Simas IKS Eigardel 4,2 % Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital

14 Sunnfjord og Ytre Sogn Eigardel 11,1 % legevaktsamarbeid IKS Omsetning Årsresultat e skatt Gjeld Eigenkapital