MØTEINNKALLING SAKLISTE. Saksnr. Arkivsaksnr. Side Tittel 80/07 07/2290 PILOTPROSJEKT - MOT LOKALSAMFUNN MED MOT 1766

OS KOMMUNE Organisasjonseining Utval: OS KOMMUNESTYRE Møtestad: Kommunestyresalen Møtedato: 13.11.2007 Tid: 17.00 MØTEINNKALLING SAKLISTE Saksnr. Arkivsaksnr. Side Tittel 80/07 07/2290 PILOTPROSJEKT - MOT LOKALSAMFUNN MED MOT 1766 81/07 07/832 REKNESKAPSRAPPORT PR AUGUST 2007 1772 82/07 07/832 REKNESKAPSRAPPORT PR SEPTEMBER 2007 1781 83/07 07/64 INVESTERINGSRAPPORT PR JULI 2007 1787 84/07 07/561 BUDSJETTJUSTERING LØNSFORHANDLINGAR 2007 1793 85/07 07/735 EIGARSTYRING - PRINSIPP OG RAMMER FOR STYRING AV HEIL- ELLER DEL- EIGDE SELSKAP OG OS BYGG OG EIGEDOM AS, SPESIELT 1796 86/07 07/735 MØTEBOK FRÅ KONTROLLUTVALET 03.10.07 1808 87/07 07/2124 VAL AV VALSTYRE I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1814 88/07 07/2120 VAL AV PERSONALUTVAL (ADMINISTRASJONSUTVAL), SKATTE- UTVAL OG EIGE- DOMSUTVAL I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1816 89/07 07/2122 VAL AV KLAGENEMND I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1819 90/07 07/2125 VAL AV ELDRERÅD I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1822 91/07 07/2128 VAL AV RÅD FOR FUNKSJONSHEMMA FOR PERIODEN 2007-201 1825 92/07 07/2132 VAL AV OMBODSUTVAL FOR PERIODEN 2007-2011 1828 ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

93/07 07/2134 VAL AV BEREDSKAPSRÅD, KOMMUNAL KRISESTAB, HEIMEVERNSNEMND, KRIGSSK ADENEMND, INNKVARTERINGSNEMND OG TILFLYTTINGSNEMND 2007-2011 94/07 07/2140 VAL AV KANDIDATAR: BERGEN OG OMLAND FRILUFTSRÅD, BERGEN OG OMLAND HAVNESTYRE, BERGENSOMRÅDETS INTERKOMM. RENOVASJON 95/07 07/2141 VAL AV REPR. TIL: OS FOLKEAKADEMI, OSELVARVERKSTADEN, RADIOS, OS TAXI, DR. STRØNENS LEGAT, RAVNEBERGHAUGEN OPPTRENINGSSENTER 2007 96/07 07/2176 VAL AV UTVAL FOR FORDELING AV KULTURMIDLAR, KUNSTNEMND, MEDLEM TIL REPRESENTANTSKAPET FOR KYSTSOGEVEKENE, 17.MAIKOMITEEN 2007-2011 97/07 07/2181 VAL AV REPRESENTANT TIL DYREVERNSNEMNDA FOR PERIODEN 2007-2011 1831 1836 1839 1843 1849 98/07 07/2184 VAL AV STRANDSTADEN I OS FOR PERIODEN 2007-2011 1852 99/07 07/2194 VAL AV REPR. TIL TAKSNEMNDA FOR JORD OG SKOGBRUK, SOKNERÅDET, OSELV VASSDRAGET, DRIFTSASSISTANSE HORDALAND, BARNEREPRESENTANT 2007-2011 1855 100/07 07/2187 VAL AV KONFLIKTRÅD FOR PERIODEN 2007-2011 1858 101/07 07/2193 VAL AV OVERFORMYNDARAR FOR PERIODEN 2007-2011 1860 102/07 07/2257 VAL: OMBODSMANNSKONTAKT KS, ARBEIDSGRUPPE E39, INTERKOMMUNALT UT- VAL FOR AKUTT FORUREINING I BERGEN REGION, 2007-2011 103/07 06/1430 GODKJENNING AV REGULERINGSPLAN FOR HEGGLAND NÆRINGSOMRÅDE 104/07 05/1960 KLAGE PÅ AVSLAG AV PRIVAT REGULERINGSPLAN FOR KLUBBASUNDET, 40/6,8 105/07 05/2552 REG.PLAN FOR BRIMSHOLMEN, DEL AV G.NR. 31/10 GODKJENNING 106/07 06/1031 REG.PLAN - FYLKESVEG 158 - FORTAU, SUNDØYBRUA - SØRE ØYANE SKULE SLUTTBEHANDLING 1862 1865 1895 1922 1959 2

Medlemmer som ikkje kan møta må snarast melda frå til Os kommune, tlf. 56 57 50 00. Varamedlemmer møter berre etter særskild innkalling. Os, 05.11.2007 Terje Søviknes Ordførar Knut Terje Rekve Rådmann Dei politiske partia har medlemsmøte som følgjer: Parti Dato Kl. Stad Arbeiderpartiet 11.11.07 19.00 Os ungdomsskule Fremskrittspartiet 08.11.07 19.30 Rådhuset, Skorpo Høgre 12.11.07 20.00 Bjoarvik Trafikkskule Kristelig folkeparti 08.11.07 19.00 Kommunestyresalen Tverrpolitisk Saml.liste 08.11.07 19.30 Servicesenteret, Gamleheimshagen Senterpartiet 12.11.07 20.00 Os Folkebibliotek Venstre 08.11.07 19.30 Formannskapsalen 3

Sak 80/07 MØTEBOK PILOTPROSJEKT MOT LOKALSAMFUNN MED MOT Saksbehandlar: Reidar Dale Arkiv: C14 Arkivsaksnr.: 07/2290 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 80/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: Kommunestyret vedtar at Os kommune inngår ein 3 årig avtale med MOT og blir pilotkommune Lokalsamfunn med MOT. Sjølve avtalen med MOT kostar kr 62 000,- pr. år, altså vel kr. 186 000,- over ein tre års periode. Denne kostnaden blir finansert ved overskot av det treårige pilotprosjektet som vart avslutta 31.12.2006. Utover sjølve avtalen (fri bruk av MOT pedagogikken, rettleiing, kurs, føredrag, m.m.) trengs det driftsmidlar til m.a. reisekostnadar ved opplæring av nye MOT-informatørar (dei som skal ha klassane), utsyr til gjennomføring + div. administrative kostnader. Kommunestyret løyver kr. 50 000,- til eit MOT-fond for same 3 års periode. Os, 05.11.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 80/07 Vedlegg: Pilot Lokalsamfunn med MOT Saksopplysningar: Visjonen til MOT: Varmare og tryggare oppvekstmiljø MOT sine grunntankar: Bevisstgjera ungdom til å ta val som gjer at dei meistrar livet. Styrkja motet til ungdomane slik at dei tek vare sjølve og kvarandre. Driva haldingsskapande arbeid med fokus på verdiar, val og tru på eigne krefter. Grunnverdiane til MOT: Mot til å leva Mot til å bry seg Mot til å seia nei Os har hatt kommuneavtale med MOT sidan juni 2006. Alle 8. klassane fekk ta del i MOTpedagogikken skuleåret 06/07, medan dette skuleåret (07/08) er utvida til å gjelda 9. klasse også. Neste skuleår er alle trinna MOT-trinn. Dette er ein bevisst opptrappingsplan, både med omsyn til bemanning (MOT-informatørar) og på at vi skal vera trygge på det vi leverer til ungdomane. Pr. dags dato er vi tre MOT-inforamatørar; Linda Lind, lærar ved Nore Neset skule, Hanne Lygre, barneverntenesta og Reidar Dale, fagleg leiar i Førebyggjande teneste/ Rusførebyggjande koordnator. Snart vil vi vera fem, for to lærarar ved Os ungdomsskule skal på opplæring i Trøndelag i januar. Då vil vi få eit eit bra team å byggja vidare på. MOT er teke godt i mot og likt både av elevar, foreldre og skulane. NTNU har i ein rapport frå 2006 evaluert MOT til å ha ein positiv effekt på ungdomar, både med omsyn til rusbruk og mobbing. 41 skular var med i undersøkinga. Det er for tidleg å evaluera MOT i Os. Vi som arbeider med førebygging i det daglege hadde allereie tenkt viktigheita med lokalsamfunn med MOT før vi fekk invitasjon til å bli pilot, nettopp med Lokalsamfunn med MOT. For i tillegg til hovudsatsinga på ungdomsskulen samarbeidar vi med Os gymnas som er MOT-skule, og kommunen har vore initiativtakar og pådrivar for at Os Turn no har skrive Aktiv samrabeidsavtale med MOT. Skulering av m.a. trenarar står for tur seinhaustes. Dermed er vi gått i gang med å involvera og implementera dei vikitge veridiane i MOT i lokalsamfunnet i Os få lokal lokalsamfunnet til å skapa eit varmare og tryggare oppvekstmiljø. Alle organisasjonar som arbeider med barn og unge skal får tilbod om å bli Aktive medspelarar i MOT. Næringslivet er også viktig å få på bana. Her det ikkje berre snakk om å få lokale finanspartnarar, men aktive støttesplarar dei er tross alt ein viktig del av lokalsamfunnet vårt. Viktig at ungdomane møter dei same verdiane anten dei er på skulen, i heimen eller på fritida. Når det gjeld nærare innhald, kva det vil innebæra å bli pilot, viser eg til vedlegget Pilot Lokalsamfunn med MOT. For at ein skal lukkast med ein god implementeringsmodell er det naudsynt at forankringa kjem frå politisk og adminstrativ leiing. Det er ein føresetnad for å få bli med på MOT-laget. Å investera i barn og unge vil garantert gi den beste avkastninga Os kommune kan få. Reidar Dale, Fagleg leiar i Førebyggjande teneste Side 5 av 97

Sak 81/07 MØTEBOK REKNESKAPSRAPPORT PR AUGUST 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 211 Arkivsaksnr.: 07/832 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 122/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 81/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 152/07 Os Formannskap PS 05.11.2007 82/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: Kommunestyret tek rekneskapsrapport pr august 2007 som melding, og gjer følgjande vedtak: Os kommunestyre godkjennner at Lundefossen skule si budsjettramme vert redusert med kr. 108.000 og overført til området Felles skular og barnehagar for bruk til tilpassa opplæring i skulane. Rådmannen får fullmakt til å gjera budsjettendringa. Os, 05.11.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 81/07 Behandling i Os Formannskap i møte 30.10.2007 Behandling i utvalet: Samrøystes vedtak som innstillinga. Vedtak: Kommunestyret tek rekneskapsrapport pr august 2007 som melding, og gjer følgjande vedtak: Os kommunestyre godkjennner at Lundefossen skule si budsjettramme vert redusert med kr. 108.000 og overført til området Felles skular og barnehagar for bruk til tilpassa opplæring i skulane. Rådmannen får fullmakt til å gjera budsjettendringa. Side 7 av 97

Sak 81/07 Vedlegg: Saksopplysningar: REKNESKAPSRAPPORT PR. AUGUST 2007 Ansvar DM - Hiå - År - Bud Avvik Rekn Rekn 1100 - FOLKEVALDE ORGAN 766 1 798 4 166 0 1105 - FELLESUTGIFTER 1 568 12 671 14 726-14 000 1106 - KONKURRANSEUTSATTE VERKSEMDER 1 194 18 105 22 313-1 000 1110 - RÅDMANNEN SIN STAB 321 1 683 3 090 300 1111 - FELLES SKULAR OG BARNEHAGAR 4 738-6 218 5 936 0 1112 - REINHALDSEININGA 2 4 478 10 603 290 1120 - ØKONOMIEINING 590 2 842 4 239 0 1125 - ORGANISASJONSEINING 394 3 817 6 986 0 1135 - KOMMUNETORGET 413 3 120 4 343 0 1140 - IKT -AVDELING 768 4 532 5 901 0 1145 - KUNDEOMBOD 46 314 498 0 1160 - BESTILLAR- OG FORVALTAREINING 154-7 874-288 0 1211 - HEGGLANDSDALEN SKULE 311 2 662 4 182 0 1212 - KUVENTRÆ SKULE 1 147 8 594 12 063-50 1213 - SØRE ØYANE SKULE 567 4 080 6 097 0 1214 - NORE NESET SKULE 2 147 14 871 23 068 0 1216 - OS SKULE 1 610 11 415 17 151-800 1217 - OS UNGDOMSSKULE 2 804 18 479 25 469 130 1218 - SØFTELAND SKULE 1 817 11 946 17 213-140 1219 - SØRE NESET SKULE 1 117 6 787 10 549 0 1220 - HALHJEM BARNETUN 569 3 341 5 189 0 1221 - LYSEKLOSTER BARNETUN 1 337 5 660 8 806-150 1222 - NORE ØY ANE BARNETUN 205 2 546 4 878 0 1225 - LUNDEFOSSEN SKULE 109 1 113 2 037 108 1270 - OS BARNEHAGE 508 773 1 182 0 1271 - SØFTELAND BARNEHAGE 330 229 702 0 1272 - NORE NESET BARNEHAGE 288 162 684 0 1275 - FLÅTEN BARNEHAGE 241 417 556 0 1300 - HELSESJEF 779 5 994 9 566 0 1320 - REHABILITERINGSEINING 457 2 847 4 644 0 1350 - PSY K.HELSEV. OG SOS.TENESTER -3 201 10 489 16 822 0 1360 - TENESTER TIL BARN OG UNGE 2 676 13 939 21 816-1 220 1370 - PLEIE- OG OMSORGSTENESTER 5 831 37 873 61 535 0 1382 - PU - KUHNLETUNET 1 690 10 890 17 527 0 1400 - AREALBRUK 149-966 3 042 0 1450 - BRANN- OG REDNING -251 3 498 6 666 0 1500 - KULTURAVDELING 768 5 681 8 036 0 1600 - BYGG OG EIGEDOMMAR 282 10 589 10 824-450 1700 - SAMFERDSLE 461 3 040 4 897 0 1800 - VATN -3 311-6 846 0 0 1900 - KLOAKK OG RENOVASJON -4 403-7 476 0 0 SUM DRIFT TENESTEPRODUKSJON 29 891 234 262 407 597-16 982 1197 - MOMSKOMPENSASJON -534-4 934-7 832-500 1198 - SKATT, RAMMETILSKOT M.V. -36 846-256 330-406 822-800 1199 - FINANS 738 1 188 7 057 6 100 SUM -36 642-260 076-407 597 4 800 SUM TOTALT -28 571-25 814 0-12 182 Side 8 av 97

Sak 81/07 REKNESKAPSRAPPORT PR. AUGUST 2007 DRIFTSREKNESKAPEN Rekneskapsrapport pr august viser at rekneskapen for 2007 kan koma ut med eit budsjettunderskot på 12,1 millioner kroner etter finans. 1.100 Folkevalde organ Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.105 Fellesutgifter Ansvarsområdet ser ut til å kunne få ein budsjettsprekk på om lag 14 mill. kr. Lønsoppgjer I det sentrale lønsoppgjeret i kommunal sektor (kap. 4), vart det semje om ei ramme på om lag 4,9%. Lokale tingingar for kap. 5 er og ferdig, medan det er brot i kap.3 (leiarar). I tillegg til årets lønsoppgjer kjem resultatet frå dei lokale tingingane for kap. 4 i 2006. Desse var ferdige hausten 2006 etter at budsjettet for 2007 var lagt fram, og ligg såleis ikkje inne i lønsbudsjettet for 2007. Det vil og vera lønsgliding knytta til nytilsettingar og reviderte vaktavtalar. Vi har fått utarbeida konsekvensrapportar frå lønssystemet over endringane, og vi ser ut til å mangla om lag 3 mill. kr. Dette er ein del mindre enn tidlegare varsla. AFP/pensjon Utgiftene til AFP ser førebels til å halda seg godt innafor budsjettet. Pensjonsleverandørene våre har varsla auka utgifter til pensjon i 2007. På grunn av høgare lønsvekst og uventa stor auke i folketrygda sitt grunnbeløp (G), vil kommunane få ein svært høg reguleringspremie. Reguleringspremien kjem først i slutten av september, men pensjonsleverandørane har utarbeida prognosar. Ut frå prognosane vil kommunen få auka sine pensjonsutgifter med om lag 11 mill. kr i 2007. Innsparingskrav Effektiviseringsprosjekt Når det gjeld budsjettert innsparing på kr 2.500.000,- vedk. effektiviseringsprosjekt så er det sett i verk fleire prosjekt med sikte på å få meir ut av kvar krone. Ein del av prosjekta er av ein slik karakter at dei vil gje vinst på sikt, og er vanskelege å talfesta no it-prosjekt kan vera døme på dette. 1.106 Konkurranseutsette verksemder Ansvarsområdet ser ut til å kunne få eit underskot på om lag 1.000.000,-. Det er lagt inn eit innsparingskrav på konkurranseutsetting på 1 mill kr. Det er vidare budsjettert med kr 500.000 i innsparing vedk. innkjøp. Desse krava vil vi ikkje klare fullt ut. Innsparing vedk. reinhald etter konkurranseutsettinga får først verknad frå juni i 2007. Kjøkkendrifta vil få meirutgifter i 2007; dette skuldast fleire vedtak på levering av mat. Dette vil igjen gi auka inntekter på pleie og omsorgseininga som fakturerer matleveringa. 1.110 Rådmannen sin stab Eininga ser ut til å få eit overskot i høve til budsjett på om lag kr 300.000. Årsaka er innsparing løn. 1.111 Felles skule og barnehage Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.112 Reinhaldseininga Eininga ser ut til å få ei innsparing på om lag kr. 290.000 i perioden januar til mai. Innsparinga i høve budsjett kjem frå effektivisering, sjukepengeinntekter og reinhaldsmiddel. 1.120 Økonomieininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 9 av 97

Sak 81/07 1.125 Organisasjonseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.135 Kommunetorget Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.140 IKT- avdelinga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.145 Kundeombod Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.160 Bestillar- og forvaltareininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.211 Hegglandsdalen skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.212 Kuventræ skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 50.000. Budsjettsprekken inkluderer budsjettsprekk på kr. 76.000 frå 2006. 1.213 Søre Øyane skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.214 Nore Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.216 Os skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 800.000. Budsjettsprekken inkluderer budsjettsprekk på kr. 109.000 frå 2006. Sprekken skuldast mellom anna IA tiltak og mindreinntekt på fødselspermisjonar. Eininga skal jobba aktivt for å redusera underskotet. 1.217 Os ungdomsskule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 130.000. Innsparinga kjem frå mindreutgift i høve gjesteelevsavtale våren 2007. Det bør vurderast om eininga skal få behalda denne innsparinga. 1.218 Søfteland skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 140.000. Sprekken er budsjettsprekk frå 2006, det ser ikkje ut til at eininga klarer å ta inn denne i 2007. 1.219 Søre Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.220 Halhjem barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.221 Lysekloster barnetun Eininga ser ut få ein budsjettsprekk på om lag kr. 150.000. Sprekken skuldast diverse naudsynte innkjøp i samband med ei delingar på målføre. 1.222 Nore Øyane barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 10 av 97

Sak 81/07 1.225 Lundefossen skule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 108.000. Innsparinga kjem frå redusert og endra personalsamansetning i perioden 01.01. 31.07.07. Eininga er frå 01.08.07 lagt inn som avdeling under Os ungdomsskule. Ein ber om at budsjettinnsparinga vert overført til området Felles skular og barnehagar for bruk til tiltak i skulane. 1.270 Os barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.271 Søfteland barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.272 Nore Neset barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.275 Flåten barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.300 Helsesjef Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.320 Rehabiliteringseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.350 Psykisk helsevern og sosiale tenester Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.360 Tenester til barn og unge Eininga ser ut til å få eit underskot på om lag 1.220.000,- på årsbasis. Tiltaksbudsjettet i barnevernet går mot eit underskot på kr. 1 220 000,-. Underskotet skyldast tiltak i familien, dvs barn/unge som er plasserte i fosterheim/institusjon. Tiltak i familien er i balanse, dvs. mellom anna tiltak frå New Page til ungdommar (5 ungdommar per 15.06.). Auka underskot i høve til forrige rapportering skuldast at det i tillegg til 23 barn per 15.06. er 5 nye barn plasserte i fosterheim/institusjon. Kostnad: kr. 25 260,- per månad per barn. Alle desse barna er plasserte for lengre tid. Evt nye plasseringar i løpet av 2007 vil komme i tillegg. 1.370 Pleie- og omsorg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.381 Idrettsvegen / bolig Moberg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.382 Kuhnletunet Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.400 Arealbruk Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.450 Brann- og redning Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 11 av 97

Sak 81/07 1.500 Kultureininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.600 Bygg og eigedom Eininga ser ut til å få eit underskot på kr. 450.000,-. Årsaka til dette underskotet er oppgradering av golvbelegg på Kuventræ skule, Lysekloster skule og Nore Øyane skule. Alternativt til dette vedlikehaldet var å skifta golvbelegg til ein mykje høgare kostnad. 1.700 Samferdsle Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.800 Vatn Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.900 Kloakk og renovasjon Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.197 Momskompensasjon Ansvarsområdet kan koma ut med ein budsjettsprekk på 0,5 mill. kr. I vår prognose har vi lagt til grunn bokførte tal pr august og forlenga dei ut året. 1.198 Skatt, rammetilskot m.v. Ansvarsområdet ser ut til å koma ut med ein mindreinntekt på 0,8 mill. kr. KS har pr 29.06.2007 oppdatert sin prognosemodell. Prognosen viser at rammetilskotet ser ut til å verta vel 2 mill. kr lågare enn budsjettert medan skatteinntektene inkludert inntektsutjamning er rekna til å verta 1,2 mill. kr høgare enn budsjettert. 1.199 Finans Ansvarsområdet ser førebels ut til å få ein meirinntekt på om lag 6,1 mill. kr. Det er budsjettert med ca. 12,2 mill. kr i avkastning frå finansporteføljen i 2007, dvs. ca. 1,02 mill. kr pr mnd. Pr august i år har vi hatt ei avkastning på ca. 12,7 mill. kr. Dersom vi legg til grunn at vi i månadene september desember oppnår budsjettert avkastning, vil vi ved slutten av året koma opp i ca. 16,7 mill. kr, altså rundt 4,5 mill. kr meir enn budsjettert. Prognosen vil kunne svinga mykje frå månad til månad. Forventa gjennomsnittleg lånerente ligg noko over det som er budsjettert, men ser ut til å bli meir enn motsvart av fastrentelån til gunstig rente samt monaleg høgare rente på bankinnskot. Os, 19.10.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 12 av 97

Sak 81/07 RAPPORT TIL POLITIKARANE FLYKTNINGETENSTA 2. KVARTAL 2007 Busetting I april vart det busett 1 person frå Serbia og i juni ein familie på 3 frå Irak. Forutan dette ligg det føre eit busettingsvedtak frå IMDI på to personar frå Tsjetsjenia som skal busetjast i september/oktober. Desse er i familie med herbuande flyktning frå Tsjetsjenia, men vert busett på humanitært grunnlag (ikkje familiegjenforening). Dette vil igjen seia at dei utløysar integreringstilskot for 5 år i staden for dei 3 åra som er vanleg i familiegjenforeningssaker. I juli/august kan ein forventa ein familiegjenforening på 3 personar, ei kone og 2 barn. Tal flyktningar som, etter gjeldande vedtak, skal busetjast; 3 personar som skal busetjast i løpet av hausten 2007, men som det per i dag ikkje ligg føre vedtak på frå IMDI. Familiegjenforeningar 2006/2007: 6 personar integreringstilskot 3 år Busetting på humanitært grunnlag 2006/2007: 11 personar integreringstilskot 5 år Gjenståande: 3 personar familiegjenforening eller busett på humanitært grunnlag? Integreringstilskot Satsane for integreringstilskot har for vaksne auka frå kr 450 000 i 2006 til kr 476 000 i 2007. For barn har det auka frå kr 430 000 til kr 456 000. Beløpet fordelast på følgjande måte: År 1 (2007) kr 130 000 (voksen) kr 110 000 (barn) År 2 (2006) kr 113 000 År 3 (2005) kr 92 000 År 4 (2004) kr 71 000 År 5 (2003) kr 70 000 Fråflytting Ein familie på 4 frå Tsjetsjenia flytta frå Os til Bergen i juni månad. Desse kom til Os i 2004. Integreringstilskotet for halve 2007 og heile 2008 kjen dermed Bergen kommune til gode. Bustad Det er ei stor utfordring å skaffa eit passande husvære til flyktningar som ventar på busetting. På grunn av få kommunale bustadar må ein ut på den private marknaden der leigekostnadane ligg svært høgt. Dagens situasjon; etterspurnad er stor og tilbodet lite, kostnaden har auka, og det er i det heile vanskeleg å skaffa bustad. Introduksjonsordninga Ein deltakar, som kom til Os i april 07 og som fekk tildelt eit individuelt tilrettelagt introduksjonsprogram like etter busetting, vil bli skrevet ut av programmet i august 07 på grunn av skuleplass ved vid. skule i Os. Frå og med april og fram til skulestart er vedkommande i praksisplass (kurspengar tilfell Os kommune ca kr 6000 pr månad), samt at personen har skaffa seg sommarjobb. Dette er ein ressurssterk flyktning som både vil, kan og får det til i aller høgste grad. Men ikkje alle av flyktningane og introduksjonsdeltakarane er som denne personen. Nokon av dei treng lang tid på å læra seg norsk, dei treng tid og hjelp til å bearbeida traumer og opplevinga frå heimlandet sitt og dei treng stor grad av individuell tilpassing og oppfølging. Forskjellane er store, men tendensen er per i dag forholdsvis positiv. Foreløpig konklusjon I følgje vedtak skulle introduksjonsordninga vore evaluert våren 2007. Etter nærare vurdering, og i tråd med avtale med ordføraren, har vi funne det mest naturleg at slik evaluering vert gjort i samband med rulleringa av Flyktningplan for Os kommune. Rulleringa vert gjort i løpet av hausten 2007. Per i dag ser vi ingen grunn til at ikkje dei fleste deltakarane som har fått tildelt eit introduksjonsprogram skal verta kvalifiserte til jobb eller vidare utdanning etter endt tid i Side 13 av 97

Sak 81/07 ordninga. Korleis samla resultat vil verta er avhengig av metodane og kvalifiseringstiltaka som til ei kvar tid blir sett i gang. Dette gjeld særlig norskopplæringa, sidan denne har ein sentral og viktig plass i ordninga. Etter snart tre år med obligatorisk introduksjonsordning ligg det no føre ei rekkje rapportar og evalueringar frå sentralt hald og frå ulike kommunar. Desse seier noko om tiltak og metodar som har hatt god effekt på måloppnåing og såleis gjev gode resultat. Dette er spanande lesing og viser at det er viktig å tenkja alternative metodar i møte med introduksjonsdeltakarane. Kursbasert opplæring - kombinasjonskurs med norsk, fagopplæring og arbeidspraksis (yrkesretta norsk norskopplæring som speglar fagopplæringa) er noko av det som har blitt halde fram som viktige suksessfaktor. Det er grunn til å tru at det ligg stort potensiale i vidareutvikling av slike metodar. Side 14 av 97

Sak 82/07 MØTEBOK REKNESKAPSRAPPORT PR SEPTEMBER 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 211 Arkivsaksnr.: 07/832 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 122/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 81/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 152/07 Os Formannskap PS 05.11.2007 82/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: Kommunestyret tek saka som melding. Os, 23.10.2007 Knut Terje Rekve Rådmann Behandling i Os Formannskap i møte 05.11.2007 Behandling i utvalet: Samrøystes vedtak som innstillinga. Vedtak: Kommunestyret tek saka som melding. ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 82/07 Vedlegg: Saksopplysningar: REKNESKAPSRAPPORT PR. SEPTEMBER 2007 - tyder budsjettsprekk + tyder innsparing Ansvar DM - Hiå - År - Bud Avvik Rekn Rekn 1100 - FOLKEVALDE ORGAN 134 1 932 4 166 0 1105 - FELLESUTGIFTER 1 003 13 674 14 726-11 000 1106 - KONKURRANSEUTSATTE VERKSEMDER 4 103 22 209 22 313-1 000 1110 - RÅDMANNEN SIN STAB 301 1 984 3 090 250 1111 - FELLES SKULAR OG BARNEHAGAR -3 844-10 061 5 936 0 1112 - REINHALDSEININGA 8 4 486 10 603 290 1120 - ØKONOMIEINING 557 3 399 4 239 0 1125 - ORGANISASJONSEINING 626 4 442 6 986 0 1135 - KOMMUNETORGET 380 3 500 4 343 0 1140 - IKT -AVDELING 398 4 930 5 901 1145 - KUNDEOMBOD 49 364 498 0 1160 - BESTILLAR- OG FORVALTAREINING 140-7 734-288 0 1211 - HEGGLANDSDALEN SKULE 493 3 155 4 182 0 1212 - KUVENTRÆ SKULE 1 384 9 978 12 063-50 1213 - SØRE ØYANE SKULE 674 4 753 6 097 0 1214 - NORE NESET SKULE 1 926 16 797 23 068 0 1216 - OS SKULE 1 774 13 189 17 151-800 1217 - OS UNGDOMSSKULE 2 487 20 966 25 469 130 1218 - SØFTELAND SKULE 1 685 13 631 17 213-140 1219 - SØRE NESET SKULE 1 004 7 791 10 549 0 1220 - HALHJEM BARNETUN 466 3 808 5 189 0 1221 - LYSEKLOSTER BARNETUN 661 6 321 8 806-150 1222 - NORE ØYANE BARNETUN 377 2 922 4 878 0 1225 - LUNDEFOSSEN SKULE 245 1 358 2 037 108 1270 - OS BARNEHAGE -169 604 1 182 0 1271 - SØFTELAND BARNEHAGE -294-64 702 0 1272 - NORE NESET BARNEHAGE -293-131 684 0 1275 - FLÅTEN BARNEHAGE -31 386 556 0 1300 - HELSESJEF 680 6 673 9 566 0 1320 - REHABILITERINGSEINING 467 3 314 4 644 0 1350 - PSY K.HELSEV. OG SOS.TENESTER 1 886 12 375 16 822 0 1360 - TENESTER TIL BARN OG UNGE 1 639 15 578 21 816-1 220 1370 - PLEIE- OG OMSORGSTENESTER 7 199 45 072 61 535 0 1381 - PU - IDRETTSVEGEN 2 445 14 808 19 883 0 1382 - PU - KUHNLETUNET 1 914 12 804 17 527 0 1400 - AREALBRUK 372-594 3 042 0 1450 - BRANN- OG REDNING 757 4 255 6 666 0 1500 - KULTURAVDELING 497 6 177 8 036 0 1600 - BYGG OG EIGEDOMMAR 474 11 064 10 824-450 1700 - SAMFERDSLE 463 3 503 4 897 0 1800 - VATN 3 376-3 470 0 0 1900 - KLOAKK OG RENOVASJON 4 182-3 294 0 0 SUM DRIFT TENESTEPRODUKSJON 42 595 611 875 407 597-14 032 1197 - MOMSKOMPENSASJON -698-5 632-7 832-500 1198 - SKATT, RAMMETILSKOT M.V. -34 048-290 378-406 822 2 100 1199 - FINANS 1 792 2 980 7 057 6 100 SUM -32 955-293 031-407 597 8 200 SUM TOTALT 9 640-16 174 0-6 332 Side 16 av 97

Sak 82/07 REKNESKAPSRAPPORT PR. SEPTEMBER 2007 DRIFTSREKNESKAPEN Rekneskapsrapport pr september viser at rekneskapen for 2007 kan koma ut med eit budsjettunderskot på 6,3 millioner kroner etter finans. 1.100 Folkevalde organ Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.105 Fellesutgifter Ansvarsområdet ser ut til å kunne få ein budsjettsprekk på om lag 11 mill. kr. AFP/pensjon Utgiftene til avtalefesta pensjon AFP ser førebels til å halda seg godt innafor budsjettet. Pensjonsleverandørene våre har imidlertid varsla auka utgifter til pensjon i 2007. På grunn av høgare lønsvekst og uventa stor auke i folketrygda sitt grunnbeløp (G), vil kommunane få ein svært høg reguleringspremie. Ut frå prognosane til pensjonsleverandørane vil kommunen få auka sine pensjonsutgifter med om lag 11 mill. kr i 2007. Innsparingskrav Effektiviseringsprosjekt Når det gjeld budsjettert innsparing på kr 2.500.000,- vedk. effektiviseringsprosjekt så er det sett i verk fleire prosjekt med sikte på å få meir ut av kvar krone. Ein del av prosjekta er av ein slik karakter at dei vil gje vinst på sikt, og er vanskelege å talfesta no it-prosjekt kan vera døme på dette. 1.106 Konkurranseutsette verksemder Ansvarsområdet ser ut til å kunne få eit underskot på om lag 1.000.000,-. Det er lagt inn eit innsparingskrav på konkurranseutsetting på 1 mill kr. Det er vidare budsjettert med kr 500.000 i innsparing vedk. innkjøp. Desse krava vil vi ikkje klare fullt ut. Innsparing vedk. reinhald etter konkurranseutsettinga får først verknad frå juni i 2007. Kjøkkendrifta vil få meirutgifter i 2007; dette skuldast fleire vedtak på levering av mat. Dette vil igjen gi auka inntekter på pleie og omsorgseininga som fakturerer matleveringa. 1.110 Rådmannen sin stab Eininga ser ut til å få eit overskot i høve til budsjett på om lag kr 250.000. Årsaka er innsparing på løn. 1.111 Felles skule og barnehage Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.112 Reinhaldseininga Eininga ser ut til å få ei innsparing på om lag kr. 290.000 i perioden januar til mai. Innsparinga i høve budsjett kjem frå effektivisering, sjukepengeinntekter og reinhaldsmiddel. Budsjett for resten av året vil verta overført til 1.106 konkurranseutsette verksemder. 1.120 Økonomieininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.125 Organisasjonseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.135 Kommunetorget Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.140 IKT- avdelinga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 17 av 97

Sak 82/07 1.145 Kundeombod Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.160 Bestillar- og forvaltareininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.211 Hegglandsdalen skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.212 Kuventræ skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 50.000. Budsjettsprekken inkluderer budsjettsprekk på kr. 76.000 frå 2006. 1.213 Søre Øyane skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.214 Nore Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.216 Os skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 800.000. Budsjettsprekken inkluderer underskot på kr. 109.000 frå 2006. Sprekken skuldast mellom anna IA tiltak og mindreinntekt på fødselspermisjonar. Eininga skal jobba aktivt for å redusera underskotet. 1.217 Os ungdomsskule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 130.000. Innsparinga kjem frå mindreutgift i høve gjesteelevsavtale våren 2007. Det bør vurderast om eininga skal få behalda denne innsparinga. 1.218 Søfteland skule Eininga ser ut til å få ein budsjettsprekk på om lag kr. 140.000. Sprekken gjeld underskot frå 2006, det ser ikkje ut til at eininga klarer å ta inn denne i 2007. 1.219 Søre Neset skule Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.220 Halhjem barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.221 Lysekloster barnetun Eininga ser ut få ein budsjettsprekk på om lag kr. 150.000. Sprekken skuldast diverse naudsynte innkjøp i samband med delingar på målføre. 1.222 Nore Øyane barnetun Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.225 Lundefossen skule Eininga ser ut til å få ei innsparing i høve budsjett på kr. 108.000. Innsparinga kjem frå redusert og endra personalsamansetning i perioden 01.01. 31.07.07. Eininga er frå 01.08.07 lagt inn som avdeling under Os ungdomsskule. I rekneskapsrapporten for august er det gjort framlegg om ei budsjettjustering på kr. 108.000 frå Lundefossen skule til området felles skular og barnehagar. Denne skal handsamast av kommunestyret 13.11.2007. Side 18 av 97

Sak 82/07 1.270 Os barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.271 Søfteland barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.272 Nore Neset barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.275 Flåten barnehage Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.300 Helsesjef Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.320 Rehabiliteringseininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.350 Psykisk helsevern og sosiale tenester Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.360 Tenester til barn og unge Eininga ser ut til å få eit underskot på om lag 1.220.000,- på årsbasis. Underskotet skuldast tiltak utanfor familien, dvs barn/unge som er plasserte i fosterheim/institusjon. Pr 15.06 var 23 barn plasserte i fosterheim/institusjon, etter det er det kome til 5 nye barn. Evt nye plasseringar i løpet av 2007 vil komme i tillegg. Tiltak i familien er i balanse, dvs. mellom anna tiltak frå New Page til ungdommar. 1.370 Pleie- og omsorg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.381 Idrettsvegen / bolig Moberg Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.382 Kuhnletunet Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.400 Arealbruk Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.450 Brann- og redning Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.500 Kultureininga Eininga ser ut til å gå i balanse på årsbasis 1.600 Bygg og eigedom Eininga ser ut til å få eit underskot på kr. 450.000,-. Årsaka til dette underskotet er oppgradering av golvbelegg på Kuventræ skule, Lysekloster skule og Nore Øyane skule. Alternativt til dette vedlikehaldet var å skifta golvbelegg til ein mykje høgare kostnad. 1.700 Samferdsle Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. Side 19 av 97

Sak 82/07 1.800 Vatn Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.900 Kloakk og renovasjon Ansvarsområdet ser ut til å gå i balanse på årsbasis. 1.197 Momskompensasjon Ansvarsområdet kan koma ut med ein budsjettsprekk på 0,5 mill. kr. I vår prognose har vi lagt til grunn bokførte tal pr september og forlenga dei ut året. 1.198 Skatt, rammetilskot m.v. Ansvarsområdet ser ut til å koma ut med ein meirinntekt på 2,1 mill. kr. Kommunaldepartemenetet har oppjustert skatteanslaget for kommunesektoren med 2 mrd. kr, og på bakgrunn av dette harks pr 10.09.2007 oppdatert sin prognosemodell. Prognosen viser at rammetilskotet ser ut til å verta vel 2 mill. kr lågare enn budsjettert medan skatteinntektene inkludert inntektsutjamning er rekna til å verta 6,7 mill. kr høgare enn opphaveleg budsjettert. Om lag 2,6 mill. kr av skatteinntektene er brukt for å dekka meirutgifter på årets lønsoppgjer, jfr F sak 112/07, dette talet kan stiga noko. 1.199 Finans Ansvarsområdet ser førebels ut til å få ein meirinntekt på om lag 6,1 mill. kr. Det er budsjettert med ca. 12,2 mill. kr i avkastning frå finansporteføljen i 2007, dvs. ca. 1,02 mill. kr pr mnd. Pr september i år har vi hatt ei avkastning på ca. 12,2 mill. kr. Dersom vi legg til grunn at vi i månadene oktober desember oppnår budsjettert avkastning, vil vi ved slutten av året koma opp i ca. 15,3 mill. kr, altså rundt 3,1 mill. kr meir enn budsjettert. Prognosen vil kunne svinga mykje frå månad til månad. Forventa gjennomsnittleg lånerente ligg noko over det som er budsjettert, men ser ut til å bli meir enn motsvart av fastrentelån til gunstig rente samt høgare rente på bankinnskot. Os, 23.10.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 20 av 97

Sak 83/07 MØTEBOK INVESTERINGSRAPPORT PR JULI 2007 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 212 Arkivsaksnr.: 07/64 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 60/07 Os Formannskap PS 15.05.2007 44/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 50/07 Os Formannskap PS 24.04.2007 34/07 Os kommunestyre PS 08.05.2007 113/07 Os Formannskap PS 18.09.2007 83/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: Kommunestyret tek investeringsrapport pr juli 2007 som melding, og godkjenner følgjande budsjettjusteringar: Post 0.221.22100 Ny barnehageavdeling Lysekloster barnetun Post 0.221.22100.2361 Tenestekjøp og materialer - vert auka med kr 2.100.000 Post 0.221.22100.2000 Innbu og utstyr - vert auka med kr 400.000 Post 0.221.22100.9100 Bruk av lån - vert auka med kr 2.500.000 Post 0.360.23310 Førebyggande teneste Post 0.360.23310.2100 Kjøp av bilar - vert auka med kr 210.000 Post 0.360.23310.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 140.000* Post 1.360.00010.1600 Km godtgjersle - vert redusert med kr 70.000 Post 1.360.00010.5700 Overf. til investeringsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 Post 0.360.23310.9700 Overf. fra driftsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 * Konto 2.5600.003 Indekking av underskot kr 113.000 Konto 2.5600.113 Budsjettoverskot 2002 Post 0.400.32500 Bistand til næringslivet Post 0.400.32500.2800 Kjøp av tomt og grunn - vert auka med kr 120.000 Post 0.400.31552.6700 Sal av fast eigedom - vert auka med kr 52.000 Post 0.400.32500.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 68.000* * Konto 2.5600.113 Budsjettoverksot 2002 kr 52.000 Konto 2.5600.402 Tilskot til Oselvarlaget kr 16.000 Post 0.700.33328 Veg/gangveg Ådnadalen Ulven Post 0.700.33332.2361 Gang og sykkelveg Ådnadalen Ulven vert redusert med kr 9.000.000 Post 0.700.33332.9100 Bruk av lån vert redusert med kr 9.000.000. Os, 05.11.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 83/07 Behandling i Os Formannskap i møte 18.09.2007 Behandling i utvalet: Samrøystes tilråding som innstillinga. Vedtak: Kommunestyret tek investeringsrapport pr juli 2007 som melding, og godkjenner følgjande budsjettjusteringar: Post 0.221.22100 Ny barnehageavdeling Lysekloster barnetun Post 0.221.22100.2361 Tenestekjøp og materialer - vert auka med kr 2.100.000 Post 0.221.22100.2000 Innbu og utstyr - vert auka med kr 400.000 Post 0.221.22100.9100 Bruk av lån - vert auka med kr 2.500.000 Post 0.360.23310 Førebyggande teneste Post 0.360.23310.2100 Kjøp av bilar - vert auka med kr 210.000 Post 0.360.23310.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 140.000* Post 1.360.00010.1600 Km godtgjersle - vert redusert med kr 70.000 Post 1.360.00010.5700 Overf. til investeringsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 Post 0.360.23310.9700 Overf. fra driftsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 * Konto 2.5600.003 Indekking av underskot kr 113.000 Konto 2.5600.113 Budsjettoverskot 2002 Post 0.400.32500 Bistand til næringslivet Post 0.400.32500.2800 Kjøp av tomt og grunn - vert auka med kr 120.000 Post 0.400.31552.6700 Sal av fast eigedom - vert auka med kr 52.000 Post 0.400.32500.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 68.000* * Konto 2.5600.113 Budsjettoverksot 2002 kr 52.000 Konto 2.5600.402 Tilskot til Oselvarlaget kr 16.000 Post 0.700.33328 Veg/gangveg Ådnadalen Ulven Post 0.700.33332.2361 Gang og sykkelveg Ådnadalen Ulven vert redusert med kr 9.000.000 Post 0.700.33332.9100 Bruk av lån vert redusert med kr 9.000.000. Side 22 av 97

Sak 83/07 Vedlegg: Investeringsrapport pr juli 2007 - taldel Saksopplysningar: Vedlagt følgjer investeringsrapport pr juli 2007. Vi vil kommentera særskilt følgjande prosjekt: Post 0.105.32060 Tettstadutvikling Osøro Kommunen har fått tilsagn om prosjektmidlar frå fylkeskommunen for området rundt Baronselva, men det kan verta naudsynt med kommunal medfinansiering. Vi vil måtte koma attende til dette. Post 0.160.26558 Utleigebustad Formannskapet gjorde i F-sak 61/06 vedtak om tilrettelegging av kommunal bustad. Prosjektet vart kr 35.000,- høgare enn forutsett. Det er uklårt om det er kommunen eller Os Bygg og Eigedom AS som må ta ansvaret for kostnadssprekken. Post 0.221.22100 Ny barnehageavdeling Lysekloster barnetun Det vart i budsjettet for 2006 løyvd kr 3.500.000 til bygging av ny barnehageavdeling ved Lysekloster barnetun. Noko av løyvinga har blitt brukt til inventar/leikeapparat til den forrige avdelinga som vart bygd, slik at det pr i dag står att kr 3.386.000 på prosjektet. Det er henta inn anbod på sjølve bygget, som viser ein kostnad på kr 5.500.000. I tillegg kjem kostnader til inventar som ikkje er med korkje i budsjettsummen for 2006 eller i anbodsinnhentinga. Totalt vil det vera trong for ekstra midlar på om lag 2,5 mill. kr. Etter gjeldande reglar vil kommunen få dekka kapitalkostnadene ved bygging av barnehage som utløyser nye plassar. Dette talar for at det kan vera tenleg å gå vidare med byggeplanane til tross for den store meirkostnaden. Administrasjonen treng likevel eit formelt løyve for å gå i gang med bygginga, samt eit vedtak om finansiering. Rådmannen ser ikkje anna aktuell finansiering enn lån. Rådmannen foreslår at det vert gjort følgjande budsjettjustering: Post 0.221.22100.2361 Tenestekjøp og materialer - vert auka med kr 2.100.000 Post 0.221.22100.2000 Innbu og utstyr - vert auka med kr 400.000 Post 0.221.22100.9100 Bruk av lån - vert auka med kr 2.500.000 Post 0.271.22100 Søfteland barnehage Entrepenøren har kome med eit monaleg tilleggskrav i prosjektet i samband med sluttoppgjeret. Os Bygg og Eigedom AS freistar å koma til semje om kostnadene, men utfallet er usikkert. Post 0.360.23310 Førebyggande teneste Det er kjøpt inn to bilar til PPT kontoret til bruk for å transportera tilsette når dei skal ut på oppdrag i skular og barnehagar. Bilane er tenkt finansiert ved bruk av driftsfond og eininga sitt budsjett. Rådmannen foreslår at det vert gjort følgjande budsjettjustering: Post 0.360.23310.2100 Kjøp av bilar - vert auka med kr 210.000 Post 0.360.23310.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 140.000* Post 1.360.00010.1600 Km godtgjersle - vert redusert med kr 70.000 Post 1.360.00010.5700 Overf. til investeringsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 Post 0.360.23310.9700 Overf. fra driftsbudsjettet - vert auka med kr 70.000 * Konto 2.5600.003 Indekking av underskot kr 113.000 Konto 2.5600.113 Budsjettoverskot 2002 Side 23 av 97

Sak 83/07 Post 0.400.32500 Bistand til næringslivet Kommunestyret gjorde i K-sak 104/06 vedtak om å kjøpa areal i Endelausmarka. Kjøpet er gjennomført i år, og den totale summen inkl. gebyr og advokatutgifter vart 120.000 kroner høgare enn den løyvde summen. Rådmannen foreslår å dekka meirkostnadene ved å nytta inntekt i investeringsrekneskapen vedk Teigens eigedom kr 52.000 samt bruk av driftsfond kr 68.000. Rådmannen foreslår at det vert gjort følgjande budsjettjustering: Post 0.400.32500.2800 Kjøp av tomt og grunn - vert auka med kr 120.000 Post 0.400.31552.6700 Sal av fast eigedom - vert auka med kr 52.000 Post 0.400.32500.9400 Bruk av driftsfond - vert auka med kr 68.000* * Konto 2.5600.113 Budsjettoverksot 2002 kr 52.000 Konto 2.5600.402 Tilskot til Oselvarlaget kr 16.000 Post 0.700.33331 Veg/fortau Hegglandsdalen Det er gjort ein del endringar undervegs i prosjektet, m.a. bygging av ny gangveg, som har medført ekstra kostnader. Statens vegvesen deltar i prosjektet, men med ein sum som kan verta lågare enn det dei tidlegare har gjeve signal om. Det har lenge vore planlagt eit nytt møte med Statens vegvesen der prosjektet skal gjennomgåast og vonleg avklarast. Etter dette må det leggast fram ei eiga sak for formannskapet om prosjektet. Post 0.700.33327 Fortau Nordstrøno v/skulen I K-sak 67/06 vart det gjort vedtak om å byggja fortau frå Nore Øyane skule til krysset Ervikane/Nordstrøno, det vil seia ei lenging av prosjektet som det er løyvd pengar til. Det er ikkje løyvd ekstra midlar til lenginga, men det vart gjort følgjande tilleggspunkt: Evt. løyving utanom dette vert å fremja som eiga sak. Det er for lite vegmidlar i prosjektet, førebels om lag kr 200.000. Post 0.700.33328 Veg/gangveg Ådnadalen Ulven Kommunestyret gjorde i K-sak 35/07 vedtak om gang og sykkelsti mellom Ådnadalen og Ulven etappe 1 og 2 innafor ei ramme på 17,1 mill. kr. Det har imidlertid skjedd ei mistyding i utforminga av kostnadsramme og finansiering. Ut frå overskriften i saka (Gang og sykkelsti Ådnadalen Hjorthaug) m.m. kunne ein få inntrykk av at saka galdt berre etappe 1, og fordi det vart løyvd midlar (8,1 mill. kr) til etappe 2 i K-sak 66/06. Prosjektet står no med for høg kostnadsramme og for høg låneramme. Rådmannen foreslår difor å redusera kostnads- og låneramme med 9 mill. kr, slik at den samla summen kjem ned på 17,1 mill. kr. Rådmannen foreslår at det vert gjort følgjande budsjettjustering: Post 0.700.33332.2361 Gang og sykkelveg Ådnadalen Ulven vert redusert med kr 9.000.000 Post 0.700.33332.9100 Bruk av lån vert redusert med kr 9.000.000. Anna Det pågår tingingar mellom Os kommune og Direktoratet for naturforvaltning vedk. kjøpesummen for Skorpo. Desse er ikkje avslutta ennå. Os, 04.09.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 24 av 97

Sak 84/07 MØTEBOK BUDSJETTJUSTERING LØNSFORHANDLINGAR 2007 Saksbehandlar: Åsta Kuven Arkiv: 153 Arkivsaksnr.: 07/561 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 28/07 Os Formannskap PS 20.03.2007 18/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 70/07 Os Formannskap PS 05.06.2007 43/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 112/07 Os Formannskap PS 18.09.2007 84/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: Kommunestyret tek saka om økonomiske konsekvensar av årets lønsoppgjer som melding. Kommunestyret godkjenner at den einskilde eining får auka sine budsjettrammar tilsvarande dei økonomiske konsekvensane av lønsoppgjeret. Meirutgifter ut over det som er avsett til årets lønsoppgjer, inntil kr 3 mill. kr, vert dekka ved auke i posten for skatteinntekter post 1.198.80000.8700. Rådmannen får fullmakt til å føreta budsjettjustering til den einskilde eining. Os, 05.11.07 Knut Terje Rekve Rådmann ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 84/07 Behandling i Os Formannskap i møte 18.09.2007 Behandling i utvalet: Samrøystes tilråding som innstillinga. Vedtak: Kommunestyret tek saka om økonomiske konsekvensar av årets lønsoppgjer som melding. Kommunestyret godkjenner at den einskilde eining får auka sine budsjettrammar tilsvarande dei økonomiske konsekvensane av lønsoppgjeret. Meirutgifter ut over det som er avsett til årets lønsoppgjer, inntil kr 3 mill. kr, vert dekka ved auke i posten for skatteinntekter post 1.198.80000.8700. Rådmannen får fullmakt til å føreta budsjettjustering til den einskilde eining. Side 26 av 97

Sak 84/07 Vedlegg: Saksopplysningar: Som varsla i rekneskapsrapportane vert kostnadene ved årets lønsoppgjer om lag 3 mill. kr høgare enn det som er forutsett i budsjettet. Vi kan setja opp følgjande oversikt: Kostnad 2007 Kap. 3 (leiarar)* 558 000 Kap. 4 (sentralt oppgjer) 6 697 000 Kap. 5 (lokalt oppgjer) 624 000 Rest lønsoppgjer 2006 3 525 000 Byrdefull undervisning 1 251 000 Brøytevakt 100 000 Sum 12 755 000 Avsett til lønsoppgjer 2007 10 000 000 Differanse 2 755 000 * Det er brot med eitt forbund i kap. 3 (leiarar), så denne summen er ikkje endeleg. I tillegg vil kommunen dekka lønsoppgjeret i kyrkja; denne må endeleg avklarast med kyrkjeverja. Administrasjonen kan ikkje visa til dekning for meirutgiftene til lønsoppgjeret. For at einingane skal få kompensert dei auka utgiftene i samband med lønsoppgjeret, må vi ha ein motpost, og vi manglar altså i underkant av 3 mill. kr. Dette har tidlegare år vore løyst budsjett-teknisk ved at ein har auka posten for skatteinntekter tilsvarande med det vi manglar på lønsoppgjersposten. Alternativt vil einingane berre få delvis kompensasjon for dei auka utgiftene i samband med lønsoppgjeret. Os, 05.09.2007 Ingrid Karin Kaalaas Økonomisjef Side 27 av 97

Sak 85/07 MØTEBOK EIGARSTYRING - PRINSIPP OG RAMMER FOR STYRING AV HEILL- ELLER DELEIGDE SELSKAP OG OS BYGG OG EIGEDOM AS, SPESIELT Saksbehandlar: Knut Terje Rekve Arkiv: 033 Arkivsaksnr.: 07/735 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 27/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 28/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 26/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 25/07 Os kommunestyre PS 24.04.2007 40/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 56/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 55/07 Os kommunestyre PS 19.06.2007 71/07 Os kommunestyre PS 25.09.2007 127/07 Os Formannskap PS 30.10.2007 85/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 86/07 Os kommunestyre PS 13.11.2007 Framlegg til vedtak: 1. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sin prinsipp og rammer for styring av heil- eller deleigde selskap, slik det ligg føre i vedlegg 1. 2. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sine prinsipp og rammer for styring av Os Bygg og Eigedom AS, slik det ligg føre i vedlegg 2. Os, 05.11.07 Knut Terje Rekve Rådmann Behandling i Os Formannskap i møte 30.10.2007 Behandling i utvalet: Samrøystes vedtak som innstillinga. Vedtak: 3. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sin prinsipp og rammer for styring av heil- eller deleigde selskap, slik det ligg føre i vedlegg 1. 4. Os kommunestyre vedtek dokumentet Eigarstyring Os kommune sine prinsipp og rammer for styring av Os Bygg og Eigedom AS, slik det ligg føre i vedlegg 2. ADRESSE TELEFON WEB/EPOST INFO Rådhuset Sentralbord: 56 57 50 00 postmottak@os-ho.kommune.no Bankgiro: 6525.05.05676 Torggata 7 Telefax: 56 57 50 01 www.os.hordaland.no Org.nr.: 844 458 312 Pb.84, 5202 Os Dir. innval: 56 57 50 20

Sak 85/07 Vedlegg: 1. Eigarstyring Os kommunes Prinsipp og rammer for styring av heil- eller deleigde selskap. 2. Eigarstyring Os kommunes Prinsipp og rammer for styring av Os Bygg og Eigedom AS Saksopplysningar: I sak nr 40/07, den 19.06.07, handsama Os kommunestyre sak vedk forvaltningsrvisjon av Os Bygg og eigedom AS. I tråd med dette vedtaket har rådmannen engasjert Revisjonsfirmaet KPMG til å utarbeide forslag til prinsipp for eigarstyring av kommunale selskap generelt og av Os Bygg og eigedom AS (OBE) spesielt. Det er viktig at det er eigarrolla til Os kommune som vert drøfta og at synspunkt internt frå selskapet ikkje forstyrrar den prinsipielle sida. I det heile at selskap har meiningar om kva syn eigar skal ha, er i seg sjølv betenkeleg. Mykje av den uro som har vore mellom kommune og td OBE skriv seg frå at ein ikkje har halde rollene klart fråskilde. M.a. kan dei leigeavtaler som per i dag eksisterer, ha eit preg av at OBE oppfattar seg som eigar av dei kommunale bygga, og at einingane er leigetakarar. Kommunestyret vert såleis invitert til ei prinsipiell drøfting om eigarskap, roller og risiko. Frå rådmannen si side har det vore avgjerande å knyte til seg ekstern kompetanse når slike prinsipp skulle drøftast. Ikkje minst avdi ein ofte vert farga av det ein opplever til dagleg. KPMG har omfattande kompetanse på området og hadde i tillegg kjennskap til avtaler m.m. i selskapet, gjennom sin forvaltningsrevisjon. Av både tidsmessige- og kostnadsmessige omsyn valde rådmannen difor å engasjere KPMG til oppdraget. Oppdraget var drøfta i møte mellom KPMG, rådmannen og ordførar i eiga møte. Det vart streka under frå KPMG si side at det var vanskeleg for rådmannen å etablere avtale mellom Os kommune som bestillar og OBE som utførar av tenester om kommunen si eigarrolle ikkje var tydleggjort på førehand. Det dokumentet som ligg føre no er difor ikkje eit dokument som er detaljert og som går inn på tilhøvet mellom kommunen som bestillar og OBE som utførar. Det er eigarrolla som vert presisert og eigar sine forventningar til-, og rammer for selskapet som er til drøfting. På bakgrunn av det vedtak som vert gjort, vil rådmannen utforme avtale mellom Os kommune som bestillar og OBE som utførar, av definerte tenester. Saka føreset og at kommunen styrker si faglege rolle som bestillar av desse type tenester. Kommunikasjonen mellom bestillar og utførar må verte tydeleg, enkel, og kunne ta høgd for både dei rammer kommunen har til føremålet og den fagkunnskap selskapet set inne med. Avtalen kan tenkast å omhandle: faste driftsopgåver (Kontraktsfesta med eksterne leverandørar og i eigenregi av OBE) løpande vedlikehald (regulert av årlege løyvingar.) korleis god kommunikasjon skal etablerast og praktserast (faste møter, brukarundersøkingar, tilbakemeldingar, m.m.) kva som ligg i bestillar utførar prinsippet ( Pengar føl bestillinga) Saka føreset at vedtektene for selskapet vert justert i samsvar med det vedtak som vert gjort av kommunestyret, og at avtaler som er gjort mellom kommunen (eigar/bestillar) og OBE Side 29 av 97