VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 8/4 Arkivsaksnr.: 2012/2246 Saksbehandlar: Alexander Connor Dato: 24.05.2013 Klage på konsesjonssøknad om avslag på erverv av gnr 7 bnr 4 og gnr 8 bnr 4 til Ellen Marie Sætre og Bjørn Vegard Løvik - klagebehandling Utval Møtedato Utvalssak Planutvalet Administrasjonssjefen si innstilling Planutvalet finn etter ein grundig gjennomgang av klagen ikkje nye moment som gjev grunnlag for å endre vedtaket om avslag på konsesjon på erverv av eigedomane. Ein syner òg til saksførebuinga av konsesjonsvedtaket. Planutvalet opprettheld sitt vedtak av 29.01.2013 i sak PS 10/2013 om avslag på erverv av gnr 7 bnr 4 og gnr 8 og bnr 4 i Vestnes kommune til Bjørn-Vegard Løvik og Ellen Marie Sætre. Klagen har ikkje ført fram, og saka vert oversendt Fylkesmannen for endeleg avgjersle. SAKSUTGREIING: Vestnes kommune syner til klage i brev av 22.02.2013 og tilleggsbemerkninger i brev av 23.05.2013 frå advokat Jarsett. Klagen gjeld avslag på erverv av gnr 7 bnr 4 og gnr 8 bnr 4 i Vestnes kommune på vegne Bjørn-Vegard Løvik og Ellen Marie Sætre (heretter omtalt som Løvik). Klagen omfattar òg vedtak i PS 11/2013, der planutvalet vedtok å tildele konsesjon på dei same eigedomane til ein anna konsesjonssøkjar, jfr punkt 5 i klagen. I høve til klagebehandlinga har administrasjonssjefen (adm.sjefen) her kun behandla avslaget på konsesjonssøknaden til Løvik. Klagebehandlinga omkring tildeling av konsesjon til ein anna søkjar er behandla som eiga sak. Bakgrunn, summarisk: Vestnes kommune har motteke to søknader om erverv av landbrukseigedomen gnr 8 bnr 4 og gnr 7 og bnr 4 på Sætre. Der var Løvik ein av søkjarane. Planutvalet i Vestnes kommune trefte einstemming vedtak den 29.01.2013 i PS 10/2013, om å gje avslag på erverv av gnr 7 og bnr 4 og gnr 8 og bnr 4 til Løvik. Adm.sjefen syner elles til vedlagte saksdokument.
Anførslane frå klagaren går på at kommunen ikkje hadde høve til å nekte Løvik konsesjon, då alternativet i følgje advokat Jarslett kun var teoretisk mogleg. Subsidiært er det anført at planutvalet sitt vedtak er basert på feil faktum og er hefta med saksbehandlingsfeil som kan ha påverka resultatet. Vurdering: I følgje rundskriv M-2/2009 til konsesjonslova (konsl.) er det kun søkjar som er part i konsesjonssaker. I ei konsesjonssak er det i utgangspunktet kjøparen som er part. Seljaren har rettsleg klageinteresse. Vedtaket om konsesjon retter seg altså mot partane i den avtalen som ligger til grunn for konsesjonsbehandlinga, altså kjøper og selger. Etter dette er der vurdert at klagen er sett fram innan klagefristen og av nokon med klagerett, jf. forvaltningsloven (fvl.) 28 og 29. Planutvalet i Vestnes kommune trefte einstemming vedtak den 29.01.2013 i PS 10/2013, om å gje avslag på erverv av gnr 7 og bnr 4 og gnr 8 og bnr 4 til Løvik. Advokat Egil Jarsett klager på vegne av sin klient, Løvik, på dette vedtaket. I punkt 2 i klagen hevdar klagar at brevet av 20.08.12 som Jørn Sætre sendte kommunen inneheld påstandar som er uriktige, tendensiøe og krenkende og Løvik opplever framstillingen som svært provoserende. Vidare blir det hevda frå klagaren at kommunens håndtering av det nevnte brevet illustrerer etter Løviks oppfatning også det de oppfattar som forutinntatte holdningar, sterkt påvirket av Jørn Sætres framstilling av saken. Løvik sitter med et bestemt inntrykk av at kommunen hadde bestemt seg for resultatet før søkandene ble behandlet, og at det aldri har funnet sted noen reell vurdering av søkandene i lys av konsesjonslovens regler Adm.sjefen vil understreke at dette på ingen medfører riktigheit. Karakteristikkar og andre opplysningar som vedkjem t.d. økonomiske tilhøve og livssituasjonen, er utanforliggande omsyn som ikkje blir tillagt noko vekt i konsesjonsvurderingar. Adm.sjefen har behandla Løvik sin søknad i samsvar med reglane i konsl. og har etter ei konkret og individuell vurdering av saka, gjort vedtak om å gje avslag på konsesjonssøknaden. I klagen har advokat Jarsett lagt vekt på det han kallar en teoretisk moglegheit for alternative løysningar i konsesjonssaka, jfr punkt 3.1 i klagen. Det blir hevda at avtalen mellom konsesjonsselger og den andre kjøparen, er ugyldig. Adm.sjefen vil understreke at ein ikkje har moglegheit til å vurdere om nokon av avtalane er gyldige. Kommunen har motteke to konsesjonssøknadar om kjøp av den same landbrukseigedomen. I høve til eventuelle privatrettslege forhold omkring avtalane sin gyldigheit, er dette underliggande rettsforhold som kommunen ikkje kan ta stilling til. Adm.sjefen har kun vurdert omsyna i konsl. Vidare har jordlova har vore ein viktig del av skjønnstemaet. I følgje punkt 3.2 hevdar klagar at vedtaket er hefta med saksbehandlingsfeil. Det blir mellom anna hevda at kommunen ikkje har oppfylt utredningsplikta si i høve forvaltningslova 17 og at dette då har virka bestemmande på innhaldet i vedtaket, jfr, forvaltningslova 41. Adm.sjefen er ikkje samd i denne framstillinga. Søkar har blitt orientert om både søknadsprosessen og saksgangen i høve til konsesjonssaker. Også i dette klagepunktet blir det anført at avtalens gyldigheit og andre privatretteslege moment burde vore avklara før ein tok stilling til konsesjonsspørsmålet. Adm.sjefen vil igjen understreke at dei privatrettslege tilhøva som her blir nemnt, ligg utanfor vurderingstemaet til kommunen og er såleis konsesjonsspørsmålet uvedkommande. Etter lova har ingen krav på konsesjon, men generelt gjeld at konsesjon må gis med mindre det med heimel i konsesjonslova er sakleg grunn til å avslå. Spørsmålet om konsesjon skal gis, må avgjerast etter ei konkret og individuell vurdering. Søkaren og søkaren sitt formål med ervervet er utgangspunktet for vurderinga.
Anførslar om at kommunen med hensikt har unnlate å behandle Løvik sin søknad i påvente av ein annan søknad, medfører ikkje riktigheit. Kommunen orienterte søkjar om forventa behandlingstid og innan den tid var det kome inn ein søknad til. På bakgrunn av dette ønskjer adm.sjefen å påpeike følgjande: I konsesjonssaker kan det etter individuelle og konkrete vurderingar vere naturleg at ein ønskjer å styrke eksisterande bruk med tilleggsjord, dersom ein kan dokumentere at eit slikt behov eksisterar. Det følgjer såleis av dette at kommunar kan, sjølv om det ikkje har vore tilfelle her, kontakte ulike interessentar for å dokumentere om eit slikt behov verkeleg eksisterar. Ein syner til rundskriv M2/2009: Det er normalt heller ikke tilstrekkelig at naboen har vist interesse for eiendommen, eller er blitt tilskrevet av kommunen (vår utheving) med forespørsel om interesse for overtakelse av hele eller deler av eiendommen. Dei same vurderingane finn ein i forarbeida til konsl., jfr Ot.prp. nr. 79 (2002-2003) om lov om konsesjon ved erverv av fast eiendom (konsesjonsloven) mv, der det mellom anna kjem fram att i den skjønnsmessige vurderinga er høve til å vurdere dei moglegheitene ein har. I Somb. sak 2008/2322 kan ein lese at Det er etter dette i og for seg ikke noe å si på at kommunen og fylkeslandbruksstyret legger vekt på behovet for å styrke næringsgrunnlaget til eksisterende bruk, forutsatt at det virkelig eksisterer et slikt behov. ( ). I vår sak har det nettopp vore fleire interessentar og dermed må ein vurdere dei moglegheitene ein har. Noko som mellom anna er heilt i tråd med Kistefosdommen (kjem attende til denne). Etter vårt skjønn ville saka derimot vore hefta med saksbehandlingsfeil dersom ein ikkje vurderte dei moglegheitene ein hadde. I høve vurderinga etter konsl., kan ikkje adm.sjefen sjå at det ligg føre uriktig faktum slik advokat Jarslett hevdar, jfr pkt 4.2 i klagen. Formålet med konsesjonslova (konsl.) er å kontrollere og regulere omsetjinga av fast eigedom for å oppnå eit effektivt vern om landbruket sine produksjonsareal og slike eigar- og brukstilhøve som er mest gagnlege for samfunnet, m.a. for å tilgodesjå framtidige generasjonar sitt behov, landbruksnæringa, trongen for utbyggingsgrunn, omsynet til miljøet, allmenne naturverninteresser og friluftsinteresser og omsynet til busetting, jf konsl. 1. Etter konsl. 9 skal det dessutan ved avgjerd av søknad om å overta eigedom til landbruksføremål særleg takast omsyn til; den avtalte prisen tilgodeser ei samfunnsmessig forsvarleg prisutvikling, om søkjar sitt føremål vil ivareta busettinga i området, om ervervet inneber ei god driftsmessig løysning og om søkjaren er skikka til å drive eigedomen. Vidare heiter det i 9 at ein skal legge vekt på dei som har yrket sitt i landbruket. Begrepet mest gagnlig for samfunnet inneber etter adm.sjefen si vurdering at det må vere høve til å avslå søknader om konsesjon i de tilhøva kor alternativa gjev ei betre løysning. Det skjønn som kommunen her har utvist ligg etter adm.sjefen si vurdering innanfor konsl. 1. Dersom det samfunnsmessig gjev ei betre løysning at andre enn konsesjonssøkar overtek eigedomen, er adm.sjefen av den oppfatninga at det ikkje vere noko i vegen for å avslå ein søknad. Å kunne avslå ein søknad fordi ei anna aktuell og konkret løysning er betre, er vurdert til å vere ein saklege grunn til å avslå. Ein finn mellom anna støtte for ei slik vurdering i Somb. sak 2008/2322. Ein meinar vidare å finne støtte for desse vurderingane i forarbeida til konsl., jfr Ot.prp. nr. 79 (2002-2003) om lov om konsesjon ved erverv av fast eiendom (konsesjonsloven) mv, der det mellom anna kjem fram att i den skjønnsmessige vurderinga er høve til å vurdere dei moglegheitene ein har. Og i dette høve har kommunen nettopp gjort ei slik vurdering. Den viktigaste støtta vurderingane til adm.sjefen finn ein ikkje minst i avgjersla til Høgsterett, 13.01.2012 i sak HR-2012-A - Rt-2012-18 (Kistefosdommen), vedrørande eit vedtak om å nekte konsesjon til erverv av det som var skogseigedomar. Dommen frå Høgsterett stadfestar adm.sjefen sine vurderingar om at det er høve til å nekte konsesjon dersom eit anna alternativ
betre tek omsyn til bestemmingane i lova. Oppsummeringa av saka er sitert i kommande avsnitt. Saken gjaldt gyldigheten av et vedtak i fylkeslandbruksstyret om å nekte konsesjon til erverv av skogeiendommer. Høyesterett la til grunn at domstolene kan overprøve forvaltningens generelle tolkning av kriteriene i konsesjonsloven 9 første ledd, men ikke den konkrete skjønnsutøvelsen som er foretatt. 9 første ledd gir heller ikke en konsesjonssøker et rettskrav på konsesjon dersom en innvilgelse isolert sett ivaretar de hensyn som er nevnt i bestemmelsen. Konsesjon kan nektes dersom det foreligger et alternativ som bedre ivaretar disse hensynene og andre hensyn innen den generelle rammen i 1, uten at de må foreligge noen betydelig interesseovervekt til fordel for alternativet. Det kan heller ikke kreves at alternativet må være klarlagt i alle detaljer. ( ) I tråd med korleis konsesjonssaker skal behandlast, har adm.sjefen vurdert alle einskildvilkåra i konsl. (jfr dei nemnde omsyna). Vidare har ein òg vurdert korrigerande moment som lova gjev høve til. At klagar ikkje er samd i adm.sjefen sine vurderingar omkring einskildvilkåra i 9 og føremålsbestemminga etter 1, jfr. punkta 4,3-4,6 i klagen, er ikkje det same som om at vedtaket er basert på feil faktum. Det kjem fram av klagen Løvik vil kjøpe mjølkekvote, drive jordutleige til ein annan og delta i ei samdrift i det vi kallar passivt medlem. Etter adm.sjefen si vurdering har dette allereie vore utgreidd og vurdert. Ein kan difor ikkje sjå at dette momentet skal endre vurderinga av konsesjonsspørsmålet, jfr vurderingane etter 9 i konsl. og konklusjonen i saksførebuinga. Då adm.sjefen har vurdert alle omsyna som skal vurderast i slike konsesjonssaker og vidare vektlagt desse i tråd med saksbehandlingsreglane, kan ikkje ein sjå at vurderingane er hefta med saksbehandlingsfeil. Alle desse er lovlige omsyn, og den nærare skjønnsutøving kan vanskeleg prøvast. Adm.sjefen har gjort ei konkret og individuell vurdering av konsesjonssøknaden til klagar, og funne den til å ikkje fremje føremålsbestemminga ( 1) og 9 i lova. Uttalane frå hjelpeverje er ikkje vurdert då dei ikkje er ein del av konsesjonsspørsmålet. Til orientering har selger juridisk samtykkekompetanse sjølv om han har hjelpeverje. Eit av anførslane i klagen er krav om innsyn i brevet frå Jørn Sætre, dagsett 30.08.2012. Vestnes kommune har tidligare oversendt dette brevet til klagar, då i sladda versjon. Grunngjevinga var at kommunen meinte at innhaldet var av ein forretningsmessig karakter, og var difor unnateke offentligheit. Etter ei ny intern vurdering omkring innhaldet i brevet fann Vestnes kommune å oppheve dette vedtaket, jfr administrativsak 8/2013 den 25.05.2013. Klagen på dette punktet er imøtekome og oversendt klagar. Det føreligg difor ikkje noko krav om innsyn i brevet frå klagar, og er følgjeleg ikkje vidare behandla her. Med grunngjeving i klagebehandlinga finn ein ikkje nye moment som gjev grunnlag for å endre vedtaket om avslag på konsesjon på erverv av eigedomane. Ein syner òg til saksførebuinga av konsesjonsvedtaket. Planutvalet opprettheld sitt vedtak av 29.01.2013 om avslag på erverv av gnr 7 bnr 4 og gnr 8 og bnr 4 i Vestnes kommune. Klaga har ikkje ført fram. I høve til punkt 5 i klagen er den behandla som eiga sak. Særutskrift til: Egil Jarslett, Advokat firmaet CLP DA, eja@clp.no Fylkesmannen i Møer og Romsdal, Fylkeshuset, 6404 Molde
Vedlegg: 1 Gnr 8 bnr 4 og gnr 7 bnr 4 - Merknader til klage over avslag på søknad om konsesjon 2 Gnr 8 bnr 4 og gnr 7 bnr 4 - Tilleggsbemerkninger i klagesak 3 Klage over vedtak vedrørende avslag på søknad om konsesjon og vedtak om å innvilge søknad om konsesjon for erverv av eiendommene med grn, 8 bnr. 4 og gnr. 7 bnr. 4, begge I Vestnes kommune / Deres saksnummer: 201212246 og 2013/82 4 Søknad om konsesjon på erverv gnr 8 bnr 4 og gnr 7 bnr 4 - melding om vedtak