Postadresse Postboks 987 2604 LILLEHAMMER Besøksadresse Skjåk utmarkssenter (v/skjåk Almenning), 2690 Skjåk og Luster kommune, Kommunehuset, 6868 Gaupne Kontakt Sentralbord: +47 61 26 60 00 Direkte: +47 fmoppost@fylkesmannen.no http://www.nasjonalparkstyre.no/breheimen Knut Vidar Svanheld Flohaugen 6876 SKJOLDEN Saksbehandlar Eldrid Nedrelo Vår ref. 2017/5424-2 432.2 Dykkar ref. Dato 07.09.2017 Delegert vedtak Delegert vedtak Dispensasjon 2017 Mørkridsdalen landskapsvernområde Transport av materialar til reparasjon av sel på stølen Nobbi Knut Vidar Svanheld I medhald av brev frå Miljøverndepartementet datert 17.02.2012 har Breheimen nasjonalparkstyre i styremøte 11.02.2013, sak 32/2013, gjort vedtak om å delegere handsaming av einskilde saker til nasjonalparkforvaltaren. I tillegg gjorde Breheimen nasjonalparkstyre vedtak i sak 07/2016 om ytterlegare delegering av saker i tråd med brev frå Miljødirektoratet datert 17.12.2015. Vedtaka gjev nasjonalparkforvaltarane i Breheimen myndigheit til å treffe vedtak i saker som gjeld dei spesifiserte dispensasjonsreglane om ferdsel i verneforskriftene for verneområda i Breheimen, slik som i denne saka: Vedtak: I samsvar med delegeringsfullmakt frå Breheimen nasjonalparkstyre og med heimel i verneforskrifta for Mørkridsdalen landskapsvernområde, 3 pkt. 6.3 bokstav f), gjev nasjonalparkforvaltaren Knut Vidar Svanheld løyve til transport av materialar og utstyr med helikopter til stølen Nobbi, på visse vilkår: Vilkår for transporten: Det blir gjeve løyve til 3 turar/returar til Nobbi. Løyvet gjeld to dagar i perioden 20. september 20. oktober 2017. Omfanget av motorferdsla skal avgrensast til det som er strengt naudsynt for å gjennomføre arbeidet medrekna opprydding, og ein skal nytte kortaste veg frå start til landing. Ved landing må ein unngå berget/området der det kan finnast groper (kulturminne) Under helikoptertransporten skal det takast særleg omsyn til dyreliv og folk på tur i området, slik at ein så langt som råd unngår skade og uroing. Løyvet gjeld ikkje søndagar og andre heilagdagar. Løyvet gjeld ikkje rein persontransport. Flyginga må avklarast med Statens naturoppsyn (SNO) (Liv Byrkjeland : 99267670) seinast dagen før. Det skal førast køyrebok som skal vere med under transporten. Køyreboka skal fyllast ut før turen og sendast til Breheimen nasjonalparkstyre innan 1. desember 2017. Nasjonalpark Naturreservat Landskapsvernområde Breheimen Høyrokampen Strynefjellet, Mysubytta, Høydalen, Mørkridsdalen, Vigdalen
Dokument i saka: Søknad på e-post frå Knut Vidar Svanheld datert 07.09.2017. Søknaden: Søkjar viser til at Skjolden Sanke- og beitelag har eit fleirårig løyve på tre turar med helikopter for frakt av materialar, varer og utstyr, inkl. saltstein til Nobbi per år. I år er eitt løyve brukt til flyging av saltstein. I samband med restaurering av selet på Nobbi, er det behov for 3 landingar med helikopter, i tillegg til dei to turane som står att på løyvet til sankelaget. (Det er behov for totalt fem landingar i samband med restaureringsarbeidet på selet). Søkjar opplyser på telefon den 07.09.17 at ein håpar flyging kan skje ein dag i perioden mellom 20. september og 20. oktober 2017.09.07, men det kan vere ein må bruke to dagar. Søknaden er vurdert i samsvar med: 1. Forskrift for Mørkridsdalen landskapsvernområde, datert 7.august 2009. 2. Naturmangfaldlova, datert 19. juni 2009 nr.100. 3. Forvaltningsplan for Breheimen nasjonalpark og tilgrensande verneområde, godkjent 01.03.2017. Verneforskrift, verneformål og forvaltningsplan: Mørkridsdalen landskapsvernområde vart oppretta gjennom verneplan for Breheimen av Kongen i statsråd 7. august 2017. Breheimen nasjonalparkstyre er forvaltningsmyndigheit for verneområdet. Formålet med Mørkridsdalen landskapsvernområde er å ta vare på eit naturog kulturlandskap med økologisk verdi, kulturell verdi og opplevingsverdi. Etter verneforskrifta for Mørkridsdalen landskapsvernområde, er motorferdsel på land, på vatn, og i lufta under 300 m frå bakken forbode (verneforskrifta 3 pkt. 6.1), med unnatak gjeve i pkt. 6.2 og 6.3. Med heimel i verneforskrifta 3 pkt. 6.3 f) kan forvaltningsmyndigheita gi løyve til bruk av luftfartøy for transport av materialar til vedlikehald på bygningar, anlegg og innretningar. I sak 32/13 datert 14.02.2013 vedtok Breheimen nasjonalparkstyre delegeringsreglement til nasjonalparkforvaltar. Handsaming av saker etter 3 pkt. 6.3 bokstav f) er delegert vidare til nasjonalparkforvaltaren. I vurderinga av søknaden skal forvaltningsmyndigheita også gjere greie for bruken av dei miljørettslege prinsippa i naturmangfaldlova 8 12, jf. 7. Vurdering: Det er søkt om løyve til bruk av helikopter for transport av materialar til stølen Nobbi i samband med restaurering av selet dei har på stølen. I forvaltningsplanen heiter det om slik transport: Retningsliner for forvaltning og bruk i tilknyting til bruk av luftfartøy: Luftfartøy - Bruk av helikopter vil vere meir formålstenleg og meir miljøvenleg enn snøskuter i ein del tilfelle. Vurderinga om kva for framkomstmiddel som er best, må vurderast frå gong til gong. - Dersom det er mogleg bør flyging samordnast for fleire brukarar så langt det let seg gjere. Retningsliner for forvaltning og bruk i tilknyting til vedlikehald av bygningar: http://www.nasjonalparkstyre.no/breheimen Saksbehandlar Eldrid Nedrelo Side 2 av 5
Vanleg vedlikehald av bygningar og anlegg er ønskjeleg, og er tillate når det vert tilpassa landskapet og lokal byggeskikk. Med vedlikehald meiner ein bygningsarbeid som ikkje fører til ombygging eller utvidingar. Dette omfattar normalt vedlikehald og utskifting av dårlege materialar eller forsterkingar. Ein meiner alt av innvendig vedlikehald, og utvendig vedlikehald som gjeld utskifting av material og/eller utstyr med nytt av same type og dimensjon, til dømes dører eller vindauge. Eit anna døme på slikt vedlikehald er når kledningsbord blir skifta ut med nye bord i same dimensjon. Betre isolering fell innanfor definisjonen av vedlikehald. Vedlikehaldet skal ikkje føre til at bygningane endrar fasade eller karakter. Dette inneber at tilbygg, utvendig ombygging, utviding eller endring av storleik, utsjånad eller funksjon ikkje vert rekna som vedlikehald, og slike tiltak krev løyve etter søknad til nasjonalparkstyret, sjå kap. 3.5.2. Når berande konstruksjonar vert skifta ut og når bygningane står fram som i det vesentlege fornya, jf. plan- og bygningslova 87, er det ikkje lenger snakk om vedlikehald, men ei ombygging. Innvendig ombygging som ikkje endrar bruken av bygningen er tillate. Arbeid som vert gjort med sikte på bruksendring i nasjonalparken krev løyve etter verneforskrifta. Utgangspunktet er at ei eventuell bruksendring ikkje må føre til auka behov for motorferdsle i samband med bruk av bygningen, eller på anna vis vere i strid med verneformålet. I landskapsvernområda er det ikkje noko krav om løyve til vedlikehald med bruksendring som formål etter verneforskriftene. Bruksendring krev likevel ofte løyve etter plan- og bygningslova, og søknad om bruksendring må då skje på vanleg måte til kommunen. Ved vedlikehald, utviding og liknande tilrår ein at det vert nytta miljøvennlege materialar. Det er avklara med søkjar at sjølve tiltaket på selet fell inn under vedlikehaldsomgrepet, nemnt ovanfor, og det er såleis ikkje krav om løyve til sjølve byggearbeidet etter verneforskrifta for Mørkridsdalen landskapsvernområde. I tråd med «Utkast til skjøtselsplan for heilskapleg kulturlandskap Mørkridsdalen landskapsvernområde» er det ønskjeleg med vedlikehald av bygningane på stølen. For at ein skal kunne gi løyve til transporten, kan ikkje aktiviteten kome i strid med verneformålet. Nobbi ligg innanfor Mørkridsdalen landskapsvernområde, om lag 7,55 km i luftline frå Hødnevollen. Selet vert nytta til overnatting m.a. i samband med ettersyn av sauer på beite. Terrenget i området er svært bratt og ulendt, og bruk av helikopter er den einaste aktuelle transportmåten i dette tilfellet. Transport av materialar til restaurerings- og vedlikehaldsarbeidet er planlagt i perioden 20. september 20. oktober. Kunnskapsgrunnlaget er godt dokumentert gjennom verneplan for Breheimen med kartleggingar og konsekvensutgreiing. Det er såleis god oversikt over kva som kan påverke natur- og kulturmiljøet i området (jf. naturmangfaldlova 8). Det er i dag to sel på stølen Nobbi. Området ligg utanfor leveområdet for villrein i Ottadalen villreinområde. Forvaltninga har ikkje god nok kunnskap om hekkelokalitetar i landskapsvernområdet. Det pågår kartlegging i 2017/2018, men det er registrert hekkelokalitetar i området tidlegare. Bruk av helikopter i området vil kunne vere til skade for hekkande rovfugl, men tiltaket vert gjennomført utanom hekkesesongen som er den mest sårbare tida, og sannsynet for unødig forstyrring av vilt er difor mindre (naturmangfaldlova 9). Nær selet er det registrert groper i http://www.nasjonalparkstyre.no/breheimen Saksbehandlar Eldrid Nedrelo Side 3 av 5
berget, dette kan vere offergroper. Elles er det ikkje registrert arkeologiske kulturminne i området. Utanom gropene i berget, kan ein ikkje sjå at helikopterflyginga og landing vil påverke særeigne eller representative økosystem i området, på visse vilkår. Helikopterflyginga vil kunne vere forstyrrande for friluftslivet, men vil likevel vere av forbigåande karakter, og føregår ein (eller to dagar) i løpet av ein månad. Nasjonalparkforvaltaren har vurdert omsynet til verneverdiane i området, jf. verneforskrifta 2, og meiner tiltaket med dei vilkåra som er sette i løyvet om tal turar i løpet av ein(-to dagar) i eit avgrensa tidsrom ikkje kjem i strid med verneformålet. Samstundes har ein vektlagt at tiltaket er naudsynt for restaurering av selet og ivaretaking av kulturlandskapet i området. Etter nasjonalparkforvaltaren si vurdering føreligg det tilstrekkeleg kunnskap om naturmangfaldet og kva effektar tiltaket vil ha på dette mangfaldet. Føre-var-prinsippet får difor lita vekt i saka, jf. naturmangfaldlova 9. Tiltaket er av forbigåande karakter. Sjølv om tiltaket isolert sett i liten grad vil påverke naturverdiane og kulturlandskapet må den einskilde søknaden vurderast i lys av prinsippet om samla belastning (jf. naturmangfaldlova 10). Ved vurdering av samla belastning må alle verneområda i Breheimen sjåast i samanheng. Eksisterande påverknad i desse områda er i hovudsak bygningar, beiting, utøving av tradisjonelt og enkelt friluftsliv, jakt og fiske. I fylgje utkast til skjøtselsplan for landskapsvernområdet er det eit ønskje i høve verneformålet at ein tek vare på bygningane i området. Nasjonalparkforvaltaren er kjend med at det er behov for vedlikehald av nokre andre bygningar i landskapsvernområdet også, men meiner likevel å kunne tilrå tiltaket av omsyn til verneformålet, då ein ikkje kan ikkje sjå at tiltaket vil føre til auka motorferdsel i området bortsett frå dei nemnde tilfella. Med dei vilkåra som er sett, meiner nasjonalparkforvaltaren at den samla belastninga av motorferdsel og mogleg framtidig aktivitet i Mørkridsdalen landskapsvernområde vil vere akseptabel. Det er ikkje aktuelt å stille fordyrande vilkår. Bruk av helikopter er den einaste måten å få transportert opp bygningsmaterialar i dette området. Det er samstundes ein hurtig og effektiv måte å få unnagjort transporten, sjølv om forbruket av drivstoff er veldig høgt. Naturmangfaldlova 11 og 12 vert difor ikkje vurdert nærare. Konklusjon Etter ei konkret vurdering der nasjonalparkforvaltaren særleg har vektlagt at tiltaket ikkje strir mot verneformålet, og at tiltaket er naudsynt for restaurering av selet og oppretthald av kulturlandskapsverdiane i området, meiner nasjonalparkforvaltaren at det med dei gitte vilkåra kan gjevast løyve til tiltaket. Klage: Vedtaket kan klagast inn for Miljødirektoratet av partar i saka eller andre som har rettsleg klageinteresse med ein frist på 3 veker jf. forvaltningslova 28. Ei eventuell klage skal rettast til Miljødirektoratet, men sendast til Breheimen nasjonalparkstyre. Med helsing Eldrid Nedrelo nasjonalparkforvaltar Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift. http://www.nasjonalparkstyre.no/breheimen Saksbehandlar Eldrid Nedrelo Side 4 av 5
Kopi pr. e-post til: Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Liv Byrkjeland Luster kommune http://www.nasjonalparkstyre.no/breheimen Saksbehandlar Eldrid Nedrelo Side 5 av 5