Jan A. Vinje Etne camping, 31.01.13

Jan A. Vinje Etne camping, 31.01.13

Vinteren/våren 2010 foreslo Fiskeridirektoratet å etablera eit pilotprosjektet som et strakstiltak for å avhjelpe situasjonen for sjøaure og laks i Hardangerfjorden. Prosjektet skulle etter planen bli leia av Fiskeridirektoratet saman med Mattilsynet, Direktoratet for naturforvaltning og Fylkeskommunen. Prosjektet vart fyrste gong presentert på Hardangerfjordseminaret våren 2010.

Det vart etablert ei styringsgruppe med medlemmene Jens Chr. Holm (Fiskeridirektoratet) leiar, Atle Kambestad (Direktoratet for naturforvaltning), Endre Korsøen (Hordaland fylkeskommune, Hulda Bysheim (Mattilsynet). Etter kvart vart også kommunane Etne, Odda, Kvinnherad, Granvin, Ullensvang og Eidfjord tilknytta prosjektet med ynskje om å medvirka til gjennomføringa. Seinare også Tysnes.

Februar 2011 var styringsgruppa utvida og medlemmene er i dag: Jens Christian Holm (Fiskeridirektoratet) leiar Atle kambestad (Direktoratet for naturforvaltning) Svein-Helge Pedersen (Villfisk) Endre Korsøen (Hordaland fylke) Arne oftedal (Mattilsynet) Kjetil Hestad (Ordførar i Tysnes kommune, repr. SHL regionen) John Opdal (Ordførar i Odda kommune, repr. Hardangerregionen) Ingrid Ludamo (Marine Harvest) erstatta Cato Lyngøy i desember 2012. Arne Oftedal, Mattilsynet

Pilotprosjektet skulle hente råd frå ei gruppe av forskerar som står sentralt i forskning på dette feltet i Noreg, nemleg Havforskningsinstituttet, Rådgivende Biologer AS og Ferskvannsøkologi og analyse ved Unifob Research. Sistnemnte forskningsmiljø er knytt til Universitetet i Bergen. Oppdrettarane ved leiar av Hardangerfjordlauget, Håkon Tombre - gav tydeleg melding om at dei ikkje hadde tillit til dei etablerte forskarane som dei meinte fokuserte for mykje på at oppdrett aleine var årsaka til problema for villaks og sjøaure. Dei ville ha inn andre forskarar, også frå utlandet.

I april 2010 ba medlemmene av Pilotprosjektet om at det vart utarbeida ein rapport som gjorde greie for aktuelle strakstiltak som kan sikre bestandane av villaks og sjøaure inntil meir permanente løysingar vert gjennomførte. Den 23.07.10 bestilte Styringsgruppa rapporten. Rapporten vart utarbeida av Havforskningsinstituttet v/øystein Skaala, Rådgivende biologer v/geir H. Johnsen og Uni Miljø v/bjørn T. Barlaup. 30. september 2010 vart rapporten Prioriterte strakstiltak for sikring av ville bestander av laksefisk i Hardangerfjordbassenget i påvente av langsiktige forvaltningstiltak presentert.

Med bakgrunn i rapporten av 30.09.10 vart fylgjande arbeidsgrupper etablert: Arbeidsgruppe Genbank/kultivering Arbeidsgruppe Lakselus Arbeidsgruppe Rømt fisk Arbeidsgruppe Vassdrag

Februar 2011 starta arbeidsgruppene opp arbeidet. 07.02.11 meldte EJFF v/jan A. Vinje frå til leiar av styringsgruppa (Jens Chr. Holm) om at vi ynskte og delta i ei eller fleire arbeidsgrupper. Og 25.02.11 deltok Jan A. Vinje og Vidar Børretzen på første møte i arbeidsgruppa Rømt Fisk og arbeidsgruppa Genbank/kultivering. Jan A. Vinje valgte deretter å fortsette å vera med i arbeidsgruppa Rømt Fisk.

28.03.11 mottok styringsgruppa epost frå Cato Lyngøy (Tillitsvalgt frå oppdrettsnæringa) at dei trekte seg frå prosjektet med bakgrunn i forslaget til ny Hardangerfjordforskrift.

29.03.11 sendte EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost til styringsgruppa med fylgjande innhald: Hei "Trist", javel, eg vil helst bruke heilt andre ord. Uansett, eg er dessverre ikkje overraska over dette "stuntet" til næringa. Det sanne ansiktet har igjen vist seg. Eg har derimot blitt styrka i mi oppfatning av at styresmaktene etterkvart må vakne og kome på banen. Statsråden seier - og kanskje til og med trur -at næringa skal bidra med å løyse utfordringane i Hardangerfjordsystemet. Trur ho på dette sjølv? Det gjere iallefall ikkje eg. Eg håpar vi straks kan finne ei løysing for korleis vi skal kome vidare i arbeidet med installasjon og drift av fiskefelle i Etneelva. Vi vil ikkje akseptere at dette "stuntet" kjem i vegen for tiltaket! Eg vil også oppfordre styringsgruppa til straks å få oppdrettsnæringa tilbake til prosjektgruppene. Går ikkje det vil eg ta kontakt med Statsråden og gi referat over kor langt vi er komne i arbeidet med å berge villaksen i Hardangerfjordsystemet. Då vil ho sjå at noko må gjerast!

29.03.11 sendte EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost til Øystein Skaala med fylgjande innhald: Hei Eg viser til mailen under, som har resultert i at "Pilotprosjektet" no er på vent. Eg reknar sjølvsagt med at alle prosessar går vidare som planlagt sjølv om oppdrettsnæringa ikkje vil vera med. Nokon fekk snakka vett til oppdrettsnæringa og dei var inne att i prosjektet våren 2011.

24.05.11 var det møte i Etne med blant anna synfaring i elva der ein skulle vurdere plassering av fangstfeller. På dette tidspunktet var det 2 aktuelle tilbydarar og konklusjonen frå møtet var blant anna Gruppen kom fram til at det bør lages et opplegg der en både får testet ut den amerikanske fiskefelletypen og sperren som er utviklet av Biosoft. Faktor bør også kontaktes for å høre nytt om deres modell for utgangsfelle.

På same møte vart det sett ned ei arbeidsgruppe på tre personar (Vidar Børretzen, Håkon Tomre, Østein Skaala) som skulle utarbeide ei skisse med kostnadsoverslag for ei fangstfelle i Etne. Det var altså på dette tidspunktet den amerikanske modellen vart presentert første gong. Biosoft sitt forslag var saman med Faktor si felle presentert på første arbeidsmøte i arbeidsgruppa Rømt Fisk, den 07.02.11. Det vart IKKJE bestemt noko om plassering av fangstfelle på dette møtet. Det vart bestem ein gong på hausten 2011. EJFF har ikkje hatt representantar i arbeidsgruppa Villfisk etter dette møtet.

09.09.11 vart halde eit møte i Rosendal. Terje Magnussen (Leiar arbeidsgruppe Villfisk, Vidar Børretzen, Håkon Tombre, Øystein Skaala og Even Søfteland var tilstades. Det var semje om å søkja om tilskot frå det regionale forskningsfondet til dekking av kostnadrer til årleg drifting av fangstfelle i Etne. I søknaden vert det lagd til grunn at ein ein ville velga tilbodet frå Cramer Fisch Sciences ( Californiamodellen ). I møtet vart det stadfesta at oppdrettsnæringa vil finansiera kostnaden med etablering av fiskefella. men det kom også fram at oppdrettsnæringa ikkje vil ta kostnaden med å drifta ei fangstfelle. November 2011 vart søknaden til det regionale forskningsrådet avslått.

16.11.11 var det synfaring og orienteringsmøte i Etne om planane for fangstfelle i Etneelva. Vassdragsvesenet, Fylkesmannen, Kommunen, fiskerettshavarar, grunneigarar og arbeidsgruppa var med. Iflg. Vidar Børretzen kom det ingen signal som tyder på vanskar med ei etablering på aktuell liokalitet, som då var bestemt til å vera sone 3. Jan A. Vinje var ikkje medlem av styret i EJFF på aktuelt tidspunkt, men vart oppfordra av styremedlem Knut Grindheim til å møte for EJFF. Jan A. Vinje kontakta Etne kommune v/ordførar Sigve Sørheim, men seinare på dagen svar frå Erik Kvalheim om at det ikkje var mogleg fordi det var eit lukka møte.

12.01.12 vart Søknad om testing av fangstfelle i Etneelva sendt frå Havforskningsinstituttet til Etne kommune. Kopi vart sendt til Opplysningsvesenets fond. EJFF mottok søknaden pr. epost same dag. I Søknaden stod det Basert på produsenten sine spesifikasjonar og tilrådingar, vart området ovanfor Enge bru sett på som den gunstigaste lokaliteten, og lokaliteten nedst i elva som noko mindre gunstig.

Seinare i månaden vart det stilt spørsmål til EJFF frå Nordskog og Opplysningsvesenets fond om omsøkte plassering i sone 3. På bakgrunn av dette sendte EJFF den 09.02.12 ein epost til Vidar Børretzen og Øystein Skaala der vi blant anna peika på saksgang og fiskerettshavar si medvirking. Vi peike også på at Sone 3 er ei av dei beste sonene i Etneelva og stilte spørsmål om aktuelle alternativ er grundig utgreia, for eksempel nede i sone 2 eller oppe i sone 1B. Vi informerte også om at før vi kan ta stilling til plassering må vi få tilsendt alle vurderingar og konklusjonar som ligg til grunn for val av denne plasseringa.

Den 14.02.12 mottok vi svar frå Vidar Børretzen. Leverandøren som var på synfaring i mai 2011 har konkludert med at omsøkte plassering var den klart beste løysinga. Han skreiv også Det kom ingen merknader frå nokon av dei andre deltakarane på synfaringa til ein slik konklusjon. Faktum er at det vart ikkje fatta nokon konklusjon på maimøtet 2011. Tvert imot var det fleire som under synfaringa - stilte spørsmål til omsøkte plassering!

16.04.12 sendte EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost til Terje Magnussen (leiar av prosjektgruppa Rømt fisk ) med fylgjande innhald: Eg har framleis ikkje fått heilt oversikt over kven som bidrar med kva til drift og investering av fella. Heller ikkje kor mange år finansieringa er sikra for. Kan du svare oss på det? Vidar Børretzen opplyste meg like før påske om at den tre-manns styringsgruppa for Rømt fisk vil bli erstatta av ei driftsgruppe med utvida mynde, sannsynlegvis på 5 personar. Er denne gruppa valgt?

Eg har sendt eit brev til Etne elveigarlag med kopi til Øystein Skåla vedg. søknaden om plassering av fiskefella. For ordens skyld legg eg brevet med, men Vidar Børretzen opplyste om at han ynskte å formidla dette brevet til den nye driftsgruppa. De nemner i ulike samanhengar at vi no snart kan bestille fella. Då spør eg; av kven? Så vidt eg veit er det ikkje fatta vedtak om kven leverandør som blir valgt. Stemmer det?

At vi ikkje får innsyn i avtalen om drift av fangstfelle synest eg også er pussig. Sjølv om vi ikkje lenger deltar i arbeidsgruppa for Rømt fisk har vi framleis eit sterkt engasjement om saka. Vi forvaltar også fiskeretten der fella er omsøkt plassert i og fiskeretten i alternative plasseringar. Eg viser blant anna til vedlagte brev kor vi tar opp spørsmålet om økonomisk kompensasjon.

16.04.12 mottok EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost frå Terje Magnussen (leiar av prosjektgruppa Rømt fisk ) med fylgjande innhald: Hei igjen, Så snart ei avtale er godtatt, reknar eg med at ho vert offentleg. Då vil du sjå kven som gir tilskott. (Om EJFF er med på styremøta til elveeigarlaget, vil ein sjølvsagt få opplysningane tidlegare.) Driftsgruppa er ikkje vald og vil neppe bli det, før det er semje om prinsippa i avtala. Så langt eg veit er det bare fella frå California som er aktuell. Takk for kopi av skriv. Ved sidan Skaala og Co sine vurderingar, reknar eg med at det du poengterer m.o.t. felleplassering, vil bli vurdert av NVE. Sidan det vil vere fleire institusjonar som skal vere med å finansiere fella, reknar eg med at det blir styringsgruppa for pilotprosjektet i Hardanger som skal bestille ei felle.(gitt at alt går i orden). Drifta vil truleg bli forankra lokalt. Eg skal formidle dine merknader til leiar av styringsgruppa. Med vennleg helsing Terje L Magnussen

Etter at arbeidsgruppa påsken 2012 la ned sitt arbeid såg det dårleg ut for fangstfelleprosjektet. Det var ingen framdrift i prosjektet. Seinsommaren 2012 vart vi gjort kjent med av Vidar Børretzen om at han hadde fått vite at det vart jobba med alternativ organisering og finansiering. Det vart igjen heilt stilt, heilt fram til byrjinga av november då vi vart kjent med at det skulle etablerast eit fellestyre.

07.11.12 sendte EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost til Ingrid Lundamo (leiar av fellestyret) Hei Dei siste dagane er vi gjort kjent med at prosjektet med fangstfelle i Etneelva er fullfinansiert. Vidare er vi - gjennom Vidar Børretzen - gjort kjent med at det skal vera eit styremøte i dag kl 1100 med lausleg sakliste. Vidar Børretzen informerte også om at "fiskefellestyret" vil vera på 5 personar, 2 stk. frå oppdrettsnæringa, 1 frå Fylkesmannen, 1 frå Fiskeridirektoratet og til slutt Vidar Børretzen frå Etneelva. (med forbehold om at eg hugsar feil).

Vedlagte epost frå 9. februar d.å. vart sendt etter innspel frå medlemsmøte i EJFF og taler for seg sjølv, men det er viktig for oss (EJFF, Nordskog og Opplysningsvesenets fond) å presisere at vurdering om plassering blir gjort på nytt. Vi trur alternative plassering lenger nede i elva vil vera ein fordel og vi stiller spørsmål til om konstruksjonen til fangstfella frå California er eigna i Etneelva. Eg håpar de kan orientere oss grundig om prosjektet etterkvart og at vi kan halde ein tett dialog framover slik at våre medlem til einkvar tid veit kva som skjer i prosjektet. Til slutt lurer eg på om det er mogleg at vi blir representert i "fiskefellestyret" dersom vi ynskjer det.

07.11.12 mottok EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost frå Ingrid Lundamo (leiar av fellestyret) Hei! Takk for godt innspill. Vidar har fått i oppgave og oppdatere styret på plassering, fiskesoner og status i forhold til kommunen. Han skulle ta noen bilder. I forhold til leverandør så er det pr i dag to alternativ, den amerikanske og en norsk. Begge disse to alternativene vil bli diskutert på møtet i dag. Jeg ser frem til en god og åpen dialog med EJFF, og vil holde dere orientert om prosjektet. I forhold til ditt siste spørsmål, så vil jeg ta det med meg til neste møte i Styringsgruppen for Pilotprosjektet i Hardanger som er i november, og gi deg tilbakemelding etter det, men som du vet så har dette vært en lang og krevende prosess basert på konsensusprinsippet og avtalen som nå foreligger er endelig med varighet på tre år.

26.11.12 mottok EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost frå Ingrid Lundamo (leiar av fellestyret) Me viser til din epost av 7. nov. med vedlagt epost av 9. februar i år med spørsmål mellom anna om plassering av fiskefelle i Etneelva. Fellestyret har etterkomme t ønsket om ei vurdering av ei plassering nede i sone2, og har kontakta NVE med kopi til Etne Kommune og Fylkesmannen, og bede om ei vurdering. Vidare er det innhenta uttale frå felleleverandør, grunneigar og ansvarleg for følgeforskninga. Me viser også til brev til deg av 14. februar d.å, frå arbeidsgruppa for fiskefella, der det mellom anna vert gjort greie for sakshandsaming og grunnlaget for avgjer.

Fellestyret har i møte 21.11.2012 behandla saka om alternativ plassering nede i sone 2, og vil etter ei samla vurdering med bakgrunn i ny og tidlegare innhenta dokumentasjon, halda fast ved plassering ved Enge bru. Fellestyret kan vidare ikkje ta stilling til spørsmålet om erstatning for tapt inntekt før det evt. føreligg eit dokumentert krav.

Når det gjeld spørsmålet om representasjon i fellestyret er dette ei sak som er regulert gjennom ein avtale mellom dei åtte samarbeidspartane i Pilotprosjektet, og der det er styringsgruppa for Pilotprosjektet som tek avgjer. Etter å ha konferert med formannen i Pilotprosjektet, Jens Chr. Holm, er det for tida ikkje ynskjeleg eller høve til å gjera endringar i fellestyret utan at avtalen må opp til ny godkjenning frå partane, som er ein komplisert og tidkrevjande prosess.

Fellestyret ynskjer å ha ein open og god dialog med lokale eigarar og brukarar, og vil ta initiativ til samarbeid i saker av felles interesse. Fellestyret vil om kort tid ta initiativ til eit ope informasjonsmøte i Etne om fiskefella i Etneelva der det mellom anna vert orientert om felle konsept og følgeforskning. Me ser fram til eit konstruktivt samarbeid i tida som kjem, og ber om dykkar medverknad til at eit viktig kultiveringsprosjekt, som er til det beste for villaksen, kan gjennomførast så raskt som mulig.

29.11.12 sendte EJFF v/leiar Jan A. Vinje epost til Ingrid Lundamo (leiar av fellestyret) Vi viser til dykkar svarbrev av 22.11.12 på vår epost av 07.11.12 De viser til at styret i møtet 21.11.12 har handsama saka om alternativ plassering nede i sone 2, og vil etter ei samla vurdering med bakgrunn i ny og tidlegare innhenta dokumentasjon, halda fast ved plassering ved Enge bru. De viser til brev til EJFF av 14.12.då. der de gjere greie for sakshandsaming og grunnlaget for avgjera. Vidare at det er innhenta uttale frå felleleverandør, grunneigar og ansvarleg for følgeforskninga. Vi ber om å få tilsendt relevant dokumentasjon på kva for faglege vurderingar som ligg til grunn, også vurderingar om val av felleleverandør.

Skepsisen til plasseringa er blant anna basert på tilbakemeldingar frå fiskarar som har fiska i området og som har erfart kor sterke straumane er. På lita vasstand er det ikkje mogleg å vade meir enn 1-1,5 meter ut i elva. På middels og stor vassføring er det ikkje mogleg i det heile tatt. Kven som er valgt til felleleverandør er også viktig. Vi har tidlegare informert om at Våre medlem utrykker stor skepsis til om konstruksjonen vil halde på omsøkte plassering. I dette tilfelle Californiafella. De skriv at Fellesstyret kan vidare ikkje ta stilling til spørsmål om erstatning for tapt inntekt før det evt. føreligg eit dokumentert krav.

På noverande tidspunkt er det ikkje mogleg å legga fram eit dokumentert krav. Dei økonomiske konsekvensane er på noverande tidspunkt uklare. Vi krev derimot at Fellestyret gjere eit prinsippvedtak om at dokumentert inntektstap vil bli erstatte 100 % - uansett kor fella blir plassert. I samband med førespurnad om mogleg deltaking i Fellesstyret tar vi til etterretning at det for tida ikkje er ynskjeleg eller høve til å gjera endringar i fellesstyret. I tilsvaret vårt av 25.03.d.å. til brev mottatt frå arbeidsgruppa 14.02.d.å. er det fleire forhold vi ikkje har mottatt dokumentasjon på er vurdert/gjennomført.

Vi har ikkje mottatt dokumentasjon på at det gjort grundige vurderingar av fagfolk med kunnskap om elv (straumar, elvebotn, leire og masseflytting o.l.) på omsøkte plassering og alternative plasseringar nedanfor brua, f.eks. nede i sone 2 eller øverst i sone 1B? Skal ei byggemelding bli godkjent vil det vera avgjerande. Ser ein for lett på dette vil arbeidet med installasjon garantert bli forseinka. Har fagfolk sett nøye på konstruksjonen som selgar har foreslått (om valgt felle er Californifella )? Vil den vera eigna på omsøkte plassering? Av det vi har sett av dokumenasjon på fella, i søknad og på selgar si heimeside, ser det ut for at fella er plassert i vassdrag med låg fart på vatnet og det kjem ikkje fram kva for botnforhold fellene er forankra i. Våre medlem utrykker stor skepsis til om konstruksjonen vil halde på omsøkte plassering.

Det er det viktig at det er dialog med Statens vegvesen om Enge bru. For nokre år sidan vart brukara fiksa og elvebotnen vart plastra for å hindre graving og ytterlegare skade av brufundamenta. Er det avklart at dei ikkje vil protestere mot felleinstallasjon ovanfor brua? Konsekvensane for fiskesone 3 er store ved omsøkte plassering. Det er ei fiskesone som er sjeldan i nasjonal samanheng. Ho gir god fangst og er ei viktig fiskesone for barn og ungdom som ynskjer å prøve elvefiske i trygge forhold. Det er difor ekstra fornuftig å vurdere alle andre plasseringar som ikkje gir så store negative konsekvensar.

Kven skal vera ansvarleg søkjar og kven skal vera tiltakshavar? Tiltakshavar vil få eit stort ansvar med å drifte og halde vedlike installasjonen. Vi føresett at HMS i så måte har høgaste prioritet. Vi ber om å få oversendt informasjon om korleis finansieringa av investeringar og drift er sikra. Blant anna om kor lenge og om det er tatt høgde for erstatning for inntektstap til grunneigar. Eit anna spørsmål vi stiller oss er at dersom det blir skader eller totalhavari, kven skal vera ansvarleg for kostnadene ved reparasjon, eventuelt investeringar i ny felle? For oss er dette relevant fordi vi er sterkt kritisk til plasseringa.

Vi vil igjen presisera at EJFF støttar opp om at fangstfelle i etneelva kan vera eit fornuftig og naudsynt strakstiltak. Vi meiner også at våre innspel ikkje vil forseinka prosjektet, tvert imot meiner vi at om våre ynskjer blir fulgt opp så vil ein søknad lettare passere kommunal sakshandsaming.

Etter dette har det vore mange telefonar mellom ulike aktørar. 28.12.12 Synfaring i sone 1B/2 24.01.13 Møte med Ingrid Ludamo og Gry Walle i Etne 16.01.13 Kartlegging av sone 1B, sone 2, sone 4

31.01.13 Epost fra Ingrid Lundamo Hei! Vi jobber videre med alternativet i sone 3 og i sone 4. I forhold til kompensasjon så er signalet at det vil bli dekket etter dokumenterte tap, i forhold til leie av grunn fikk jeg ingen direkte avklaring. Lykke til i kveld! Jeg håper vi får til et samarbeid med EJFF rundt dette prosjektet, som skal verne om villaksen i Etne.