Eigarmelding 2014 Balestrand kommune 1
Innhald: Motiv og mål med offentleg eigarskap.4 Grunnlag for godt offentleg eigarskap 4 Krav mot eigar..4 Krav retta mot selskap 5 Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla..7 Oversyn over aksjeselskap og interkommunale selskap der Balestrand kommune er eigar 9 2
Balestrand kommune EIGARMELDING 2014 KOMMUNEN SIN EIGARPOLITIKK SOM EIGAR I SELSKAP 3
1. Motiv og mål med offentleg eigarskap Ein eller fleire av dei fem kategoriane nedanfor skal leggjast til grunn for utforming av mål og motiv for selskapa som kommunen er medeigar i: Politisk motivert Finansielt motivert Effektivisering av tenesteproduksjon Regionalpolitisk posisjonering Samfunnsøkonomisk motivert 2. Grunnlag for godt offentleg eigarskap Fylgjande prinsipp skal leggast til grunn for Balestrand kommune si eigarskapspolitiske plattform. 2.1 Krav mot eigar 1. Det skal vere opne forhold rundt kommunen sitt eigarskap ved at. Meiroffentlegheit skal vere eit prinsipp. Det skal vere opne forhold rundt val av styremedlemar Det skal vere opne forhold rundt godtgjerdsle til styret 2. Selskapsavtalen skal vedtakast av kommunestyret 3. Eigar skal fremja interessene sine gjenom generalforsamling og representantskap Politisk vedteken eigarstrategi bind deltakarane i generalforsamling og representantskap. Det skal utarbeidast ein eigaravtale som syner tilhøva mellom eigarane. Slik som informasjon til eigarane utanom generalforsamling/representantskap, selskapet si verksemd og val av styre. 4
4. Eigar skal gje klare mål for selskapet. t er ansvarleg for å realisera måla. 5. Eigarskapet skal vera forutsigbart og langsiktig. ( ut over 4 år ) 6. Eigarane skal sikra god leiing av selskapet i samspel med styret og leiinga. Aktiv eigarstyring krev tverrpolitisk forståing av kvifor kommunen er engasjert i selskapa. Eigar skal utforma styreinstruks der samansetjing av styret / styremøta, forretningsorden og saker som skal handsamast i styret, er avklara. instruksen skal også innehalde sakshandsamingsreglar ( lovgrunnlag)og informasjon utanom styremøta. Det skal vera klårt skilje mellom eigar og brukar for å unngå mistanke om at kommunale selskap vert forfordelte i høve til andre selskap, at det vert stilt for låge krav frå eigar eller at selskapet på andre måtar er tildelt ressursar som gir eit ekstra konkurransefortrinn. Det skal stillast krav om tenesteavtalar ved leveranse av tenester frå selskapet til eigarkommunane. Eigar skal kunne måle resultat ved avkastning på den kapital som selskapet forvaltar. Eigar skal kunne måle kor nøgde kundane er, tilhøva rundt HMS samt krav til likestilling i høve til styrande organ. Det skal utarbeidast ein klår utbytepolitikk. I selskap med næringsdrift skal ein offentleg eigar stilla dei same krava til avkastning på investert kapital som det ein privat eigar vil gjera. 7. Det skal utarbeidast eigarmelding med tanke på kommunen sin samla eigarskap. 2.2 Krav retta mot selskap. Selskapa skal vera medvitne sine samfunnsansvar og dei skal rapportere etter prinsippa om berekraftig utvikling. Det vil seie å integrere økonomisk, miljømessig og sosial rapportering. Eigarane skal handsamast likt Selskapa skal i god tid gje dekkande informasjon om saker som er til handsaming. Saksdokumenta skal vere utgreia på ein slik måte at eigarane kan ta stilling til alle saker som skal handsamast. I aksjeselskap skal innkalling og saksdokument sendast ut til generalforsamlinga minst fire veker før generalforsamlinga For interkommunale selskap skal innkalling og saksdokument sendast til representantskapsmøtet minst fire veker før møtet. 5
2.2.1. Opningsbalansen skal vere tilpassa føremålet med eigarskapet og selskapet sin situasjon. Finansieringa av selskapet må tilpassast type verksemd. Selskapet skal ha ein strategi for kapitalbinding. Stor kapital er vanlegvis ikkje ynskjeleg for kommunen. Løns og insentivordningar skal utformast slik at dei fremjar verdiskapninga og skal vere rimelege. Hovudprinsippet skal vere at selskap der kommunar er eigarar fyl kommunale lønsvilkår. 2.2.2. t skal ha naudsynt kompetanse, kapasitet og mangfald. Samansetjinga av styret skal sjåast i høve føremålet Det er viktig at styret vert vald ut frå selskapet sitt behov, vedkomande sin kompetanse og styret si totale samansetjing I selskap med betydeleg sektorpolitiske må,l skal det vurderast konkret om medlemane skal vera knytta til kommunen si politiske og administrative leiing. Same person skal ikkje sitje i både generalforsamling og selskapet sitt styre 2.2.3. t skal, uavhengig av på kva grunnlag, ha ei aktiv rolle overfor dagleg leiar når det gjeld service, kontroll, strategi og ressurssituasjon. t skal: Legga til rette for god dialog på generalforsamlinga mellom eigar, styret og leiinga. Fastsetje ein årleg plan for arbeidet med særleg vekt på mål, strategi og gjenomføring. Nye styremedlemar må lærast opp i samsvar med kva ansvar og roller dei har. I prinsippa om godt eigarskap gjeld og at det i alle selskap vert stilt krav krav om at sakliste og saksdokument til generalforsamling, representatskap eller andre eigarorgan i selskapa skal sendast ut minimum 30 dagar før møtet. Dokumenta skal sendast til ordførar, valde representantar og rådmann Når fleire kommunar i fellesskap eig eit selskap, skal eit særskilt ansvar for oppfylgjing av selskapet fordelast mellom rådmennene. Den som har dette koordineringsansvaret for eit selskap, har som oppgåve å fylgje med i selskapet sin aktivitet gjenom året og ta initiativ til felles drøfting av sakene før eigarmøta. Føremålet med ei slik arbeidsdeling er òg at rådmennene i større grad skal kunna hjelpe ordførar og valde representantar framfør eigarmøta. 6
3. Arbeidsformene for politisk og administrativ utøving av eigarrolla. Fylgjande reglar og arbeidsformer skal nyttast i eigarstyring: 3.1 Dei valde representantane si rolle Dei valde representantane skal ivareta kommunen sine interesser gjennom selskapet sine eigarorgan Representantane skal sjå til at oppgåver i styret vert løyste til beste for selskapet si utvikling og i samsvar med styreinstruks og eigarkrav. I einskilde saker av prinsippiell og stor betydning kan kommunstyret instruera representantane. Dette gjeld der kommunen eig selskapet åleine. Der kommunen er eigar saman med andre er det viktig med samarbeid og samkøyring med andre eigarar. 3.2 Politiske avklaringar framfør møta i selskapa. Før eit møte i eit selskap skal dei valde representantane frå Balestrand kommune kunne få politiske avklaringar. Dette gjeld generelt og i saker av uvanleg art eller av stor betydning spesielt. Dette vil førgå på fylgjande måte. Dersom ein representant melder inn sak eller emne til formannskapet, vurderer ordføraren dette og hentar eventuelt inn råd frå gruppeleiarane og/eller rådmann. Det vert teke opp som sak i formannskapet, ope eller lukka møte og representanten får svar på kommunen sitt syn/råd. Slike saker må meldast til ordførar minst ei veke før møte i formannskapet. Dersom ein representant melder inn spørsmål til oppklaring er det tilstrekkeleg at rådmann vurderer dette og gir svar til representanten om kommunen sitt syn/råd. 7
3.3 Rapportering om utvikling av eigarstrategi for Balestrand kommune Kvart år skal det på eit av kommunestyremøta etter sommaren, fremjast sak der rapportar frå alle selskapa som Balestrand kommune har eigarinteresser i vert lagde fram. Kommunen sin samla eigarstrategi vert utforma og fylgd opp av kommunestyret Årsrapport og årsrekneskap frå selskapa vert lagde fram for kommunestyret. Viktige spørsmål til drøfting er: - Har kommunen ein tydeleg eigarstrategi? - Er eigarstrategien tilpassa noverande føremål? - Er kommunen sitt engasjement framleis gyldig? - Er drifta i selskapet i samsvar med selskapet sine føremål? Korleis er selskapa si økonomiske stilling med omsyn til: utvikling i selskapa generelt og i høve til nøkkeltal, risiko, sjukefråvær, framtidsutsikter, behov/ynskjer om mogeleg endringar og tiltak. Møtebok vil verta lagd ved meldinga etter at vedtak er gjort. 8
OVERSYN OVER AKSJESELSKAP OG INTERKOMMUNALE SELSKAP DER BALESTRAND KOMMUNE ER EIGAR Alle tal i heile tusen kr. Balestrand Rådhus A.S. Eigardel 30% Omsetning 1.560 1.495 1.469 Årsresultat e skatt 405 432 408 Gjeld 2.979 1.981 1.595 Eigenkapital 1.673 2.105 2.513 Oddvar Røysi(leiar), Kjellaug Brekkhus, Anne Line Røysi. Balestrand Næringsbygg A.S. Eigardel 65,5 % Omsetning 832 818 818 Årsresultat e skatt -211 13-48 Gjeld 4.809 4.600 4.445 Eigenkapital 2.740 2.753 2.704 Kari Maria Rutle Fjærestad(leiar), Lars Sjøthun, Kai Lille-Homb. Balestrand Industrier A.S. Eigardel 100 % Omsetning 4.040 4.203 4.330 Årsresultat e skatt - 332-1.086-330 Gjeld 770 888 804 Eigenkapital 3.129 2.043 1.743 Kai Lill-Homb(leiar), Terje Søreide, Sigrun Dale, Britt Grimelid, Endre Høgalmen. 9
Fatlatunnelen A.S. Eigardel 2,7 % Omsetning 13.237 13.190 60.901 Årsresultat e skatt 1.024 1.230-1.765 Gjeld 74.267 68.938 75.706 Eigenkapital 3.614 4.843 3.078 Ellen Lillesvangstu(leiar), Kjell Sverre Snøtun, Arvid Stenehjem Firda Billag A.S.(Konsern) Eigardel 4,4 % Omsetning 576.967 595.916 525.928 Årsresultat e skatt -6.178 1.274-866 Gjeld 294.106 280.460 188.294 Eigenkapital 93.816 99.230 93.778 Agnar Strømsnes, Rita Arlen Lilletvedt, Petter Sortland, Jostein Gjermundstad, Inger Johanne Osland, Elin Løset Vie, Christina Maria Kvamme, Gunvor Bjordal Solvik. Kommentar: Morselskapet Firda Billag delte ut kr 1.000.000 i samla aksjeutbytte for rekneskapsåret 2013. (Kr 44.000 til Balestrand.) Aksjeutbytte vert ikkje rapportert i konsernrekneskapen, og er såleis ikkje med i oversynet ovanfor. Kommunekraft A.S. Eigardel 0,3% Omsetning 1.923 2.708 2.849 Årsresultat e skatt 543 832 181 Gjeld 832 1.175 886 Eigenkapital 2.139 2.971 2.752 Arvid Lillehauge(leiar), Kjell Idar Juvik, Inga Johanne Balstad,Bente Enes Bondhus, Solveig Sundbø Abrahamsen. 10
Sognekraft A.S. Eigardel 2,5 % (Konsern) Omsetning 264.949 242.514 349.626 Årsresultat e skatt 43.690 35.836 65.105 Gjeld 493.651 445.973 659.990 Eigenkapital 254.099 336.212 366.176 34.000 34.000 42.000 Erling Stadheim(leiar), Geir Arve Sandvik,Laura Kvamme, Rune Øen, Agnes Landstad, Kåre Fosse, Atle Neteland. SognLab A.S. Eigardel 6,5 % Omsetning 2.075 2.025 2.219 Årsresultat e skatt 169-125 41 Gjeld 314 262 319 Eigenkapital 1.296 1.171 1.213 Gerd Anne Skalle(leiar), Monica Åsnes, Ivar Slinde. Sogneprodukt A.S. Eigardel 1,8% Omsetning 29.338 30.561 31.316 Årsresultat e skatt 876 1.387 880 Gjeld 4.062 5.361 4.389 Eigenkapital 26.091 27.478 28.359 Stig Roar Hovland(leiar), Tove Lislelid, Jan Helge Fjell, Gjøril Lerheim- Barsnes, Astrid Hove, Arne Hovland, Lasse Sælthun. 11
Alarmsentralen i Sogn og Fjordane Eigardel 1,5 % IKS Omsetning 12.698 13.303 14.294 Årsresultat e skatt 986-815 616 Gjeld 10.801 12.363 14.326 Eigenkapital 326-517 - 767 Gerd Dvergsdal(leiar), Anita Solheim Steinset, Morten Andreas Hagen, Frode Bengt Korneliussen, Gaute Johnsgaard. Sogn og Fjordane Revisjon IKS Eigardel 4,2 % Omsetning 5.398 5.702 5.528 Årsresultat e skatt - 261-213 1.157 Gjeld 904 1.143 814 Eigenkapital 2.531 2.318 3.474 Arne Hovland(leiar), Per Atle Kjøllesdal, Ivar Slinde, Britt Dagrunn Brugrand, Gro Starheimseter. Sogn Brann og Redning IKS Eigardel 12 % Omsetning 10.668 19.494 21.893 Årsresultat e skatt 1.263 92 482 Gjeld 1.804 3.787 15.105 Eigenkapital 10.461 10.558 8.253 Jarle Skarteun(leiar), Kjallaug Brekkhus, Ingunn Broch Hauge, Arne Ovrid, Per-Martin Berglund, Gunnstein Flugheim, Ervin Johan Berge Beheim 12
Simas IKS Eigardel 4,2 % Omsetning 58.148 59.882 60.237 Årsresultat e skatt 3.774 3.854 696 Gjeld 40.669 47.893 39.494 Eigenkapital 17.531 21.385 22.081 Jøril Hovland(leiar), Jan Roy Dalheim, Åge Skrede, Edith Valeberg Eggum, Ingebjørn Giil. Sunnfjord og Ytre Sogn Eigardel 11,1 % Interkommunale legevaktsamarbeid IKS Omsetning 6.642 7.134 7.463 Årsresultat e skatt 15 554-45 Gjeld 1.436 1.714 2.014 Eigenkapital 285 842 743 Arve Helle(leiar), Kjell Idar Dvergsdal, Magni Oleann Håvardstun, Kristine Brix Longfellow, Henrik Høgberg. Balestrand Treningssenter A.S Eigardel 39,2 % Omsetning 237 418 Årsresultat e skatt -9 105 Gjeld 13 36 Eigenkapital 246 342 Åge Skrede(leiar), Mariann Meel, Henning Sagevik. 13
Kunstbygda Balestrand A.S Eigardel 4,2 % Omsetning 56 Årsresultat e skatt -11 Gjeld 7 Eigenkapital 101 Marianne Hoff(leiar),Eli Grete Høyvik, Kari Kvikne, Elisabeth Tonheim, Frode Bøthun, Sverre Landmark. Eigardel 2,8% Visit Sognefjord A.S Omsetning 7.041 Årsresultat e skatt 221 Gjeld 2.199 Eigenkapital 2.339 Olav Lûhr, Trine Lerum Hjellhaug, Terje Stalheim, Harald N. Offerdal, Knut Lindstrøm, Olav Grov, Solrun Hjelleflat, Trygve Skjerdal. Endringar i høve til meldinga for 2013: Nytt selskap, Visit Sognefjord AS. 14