Planomtale Reguleringsplan

Kviteseid kommune 15.06.15 Planomtale Reguleringsplan for Morgedal, tursti m.m. Kviteseid kommune Planid: 2015002

2 /12 Innhald 1 BAKGRUNN...3 2 DAGENS STATUS...4 2.1 Planstatus...4 2.2 Arealbruken...5 2.3 Tidlegare undersøkingar...5 3 PLANPROSESS OG MEDVERKNAD...6 3.1 Planvarsel...6 3.2 Undersøkingar...6 3.3 Innkomne førehandsmerknader...6 4 PLANOMTALE...8 4.1 Kartgrunnlag...8 4.2 Generelt om arealet...8 Landskap...8 Vegetasjon...8 Grunntilhøve...9 Naturverdiar/ biologisk mangfald...9 Friluftsliv...9 Jord- og skogbruk...9 Kulturminne...9 5 PLANLØYSINGAR, VURDERINGAR... 10 5.1 Utbyggingsomfang... 10 5.2 Landskapsverknadene... 10 5.3 Turveg/tursti... 10 5.4 Badeplassar... 10 5.5 Fiskeplassar... 10 5.6 Båt- og bryggeanlegg... 10 5.7 Aktivitetsområde... 10 5.8 Tekniske anlegg... 11 5.9 Omsynet til born og unge... 11 5.10 Særleg vudrering etter Naturmangfallslova 8 og 12... 11 5.11 Samfunnstryggleik og beredskap... 12

3 /12 1 BAKGRUNN Prosjektet Morgedal ski heile året har som mål at ei sentrumsopprusting av Morgedal skal gjere sentrum av bygda meir attraktiv for besøkande, og for dei som bur der. Bygda er kjent som "den moderne skisportens vogge", og dette skal forsterkast gjennom prosjektet. Det betyr at besøkande, sommar som vinter, vil få fleire tilbod og aktivitetar som vil styrke opplevinga. For næringslivet (overnattingsbedrifter, butikk og museum), vil dette gje grunnlag for ei breiare marknadsføring og ei spissing av produktet "den moderne skisportens vogge". For folk som bur i bygda vil det gje trygge forhold for trening- og tursti, rulleskiløype og, ikkje minst, eit flott sentrum. Prosjektet har ei arbeidsgruppe som saman med kommunen ønskjer å få opparbeidd ulike tilretteleggingstiltak: 1. Innkøyring E134-kommunalveg ved COOP: a. Innkøyringsportal som gjer at folk blir nysgjerrige og har lyst til å stoppe og besøke bygda. 2. Universell utforma gangsti frå Coop Morgedal til Morgedal camping: a. Skal dekke krav for bruk av rulleski til trening og konkurranse, min. 3 m breidde. b. Kulturminnesti, formidling av Morgedal si historie via små smakebitar. c. Skal brukast til skiløype på vinteren. d. Tilrettelagte fiskeplassar, rasteplass, badeplass. e. Utforming av skjering/fylling som gjer at vedlikehald kan gjerast maskinelt. f. Kan knyttast saman med tursti til Øverbø 3. Flytting eller skjerming av søppelcontainerar: a. Ved skjerming, bruke vegg til aktivitet/attraksjon. b. Ved flytting, bruke området til aktivitet. 4. Bryggeanlegg for båtar/kajakkar: a. Utleige av båtar/kajakk/fiskeutstyr. b. Tilleggsaktivitetar kan vera badstoge, symjebasseng i vatnet etc. c. Start-/målområdet for Morgedal Multisport. 5. Aktivitetsområdet, leikeapparat, heilårshoppbakke: a. Forsterke «Morgedal, ski heile året». b. Gje plass for statue av Olav Bjaaland. c. Fjerne dagens steinmurløysing, tenke universell utforming. 6. Eksisterande tennisbane og rideanlegg er lite i bruk: a. Alternative bruksområde. Den kommunale behandlinga har konkludert med at det er behov for å få fleire av tiltaka, særleg turstien, forankra også i ein godkjent arealplan, her som ein reguleringsplan, detaljregulering.

4 /12 Reguleringsplan Morgedal, tursti m.m. 2 DAGENS STATUS 2.1 Planstatus Morgedal sentrum har to gjeldande reguleringsplanar. Den eldste, frå 1984, dekker området aust for vassdraget, frå Sanden, g/bnr 76/13 i sør til Jorde, g/bnr 76/14 midt på Morgedalstjønni i nord. Den andre planen er ei revidert utgåve av sentrale delar av den fyrste, med Morgedalssenteret som namn. Gjeldane reguleringsplan Morgedal sentrum, godkjent 1984 Gjeldande reguleringsplan Morgedalssenteret, Morgedal sentrum, godkjent 1992 Delar av området det nå skal lagast ny reguleringsplan for, ligg og i desse planane, men det nye planområdet strekker seg og lenger mot nord, inn i LNF-område i kommuneplanen.

5 /12 Reguleringsplan Morgedal, tursti m.m. Planavgrensing forslag ny plan 2.2 Arealbruken Planforslaget dekker i grove trekk arealet mellom gamle E76 gjennom Morgedal sentrum og Morgedalsåi/Morgedalstjønni på austsida av vassdraget, frå avkøyringa frå E134 i sør til Morgedal camping i nord. Landarealet er prega av utbyggingar i form av bygg og anlegg, fyllingar, særleg frå veganlegg, på delstrekningar heilt ut i vassdraget, og i nord, dyrka mark som har gått over til reiselivsføremål. Vassarealet er del av Morgedalsvassdraget, der regulering har tatt bort ca 60 % av naturleg tilsig, og der minstevassføring skal vere 50 l/s om vinteren og 100 l/s om sommaren. Vassdraget har over tid vore utsett for gjengroing, som eit resultat auka næringstilsig frå landbruk og hushaldningar, og der utviklinga er tilskunda/forsterka av reguleringa. Dagens bruk av areala knyter seg i stor grad til friluftslivsaktivitetar knytt opp mot reiseliv, som padling, fisking og bading, og der synsinntrykket av areala er viktig. Gjengroing og manglande tilrettelegging set derimot skrankar for desse utnyttingsformene. 2.3 Tidlegare undersøkingar Særleg i samband med vassdragsreguleringa og verknadene av denne, har det blitt sett i gang undersøkingar/gjennomført tiltak som også har omfatta/hatt verknad for det aktuelle planområdet. Her kan nemnast: -Vassanalyse av Morgedalsvassdraget m/prøveprogram, rapport frå Tveiten AS, 2004. -Morgedalsvassdraget, tilstandsundersøkelse og tiltaksplan mot gjengroing, Statkraft SF, 2005. -Rapport områdetiltak "Morgedalsvassdraget", Olav Kjetil Bang. -Krav om opning av revisjonssak for Sundsbarm kraftverk, Faun-rapport 039, 2013.

6 /12 3 PLANPROSESS OG MEDVERKNAD 3.1 Planvarsel Varsel om oppstart av planarbeidet blei annonsert på kommunens heimeside og i VTB, og sendt lokale og regionale sektorstyresmakter, samt naboar (18 stk) 24.03.15. Fristen for å kome med innspel/ merknader til planarbeidet blei sett til 24.04.15. 3.2 Undersøkingar Det er ikkje gjennomført nye undersøkingar som fylgje av vedtaket om oppstart av planarbeid. Kulturminnemynde må på eit seinare stadium vurdere om det vil vere påkravd å gjennomføre akeoligisk undersøking, irekna undersøking av område under vatn. Utfyllingar i samband med anleggsverksemd, særleg vedbygging, vil tale mot eit slikt pålegg. Utover dei undersøkingane som er gjort i tilknyting/som fylgje av vassdragsreguleringa, sjå pkt 2.3, er det ikkje gjort noka biologisk mangfald-registrering av planområdet. Nettsøk i Naturbase, MiS og Artskart gir ikkje noko treff, og det er ikkje kjent for lokalmiljøet at det i planområdet ligg særskilde biologiske verdiar. 3.3 Innkomne førehandsmerknader (sjå vedlegg) Det har ikkje kome innspel frå private grunneigarar eller lokale lag/foreiningar. Frå regionale sektorstyresmakter har det kome innspel frå Statens vegvesen, Telemark fylkeskommune og Fylkesmannen i Telemark. Statens vegvesen legg til grunn at trafikktryggleik får vesentleg merksemd i planarbeidet. Det må gjelde alle aktivitetsfremjande tiltak som planleggast nær køyreveg og parkeringsplassar, samt planlegginga av sjølve parkeringsplassane. Når det gjeld den planlagde innkøyringsportalen frå E134 må denne tilfredstille krava i handbøkene N300 Trafikkskilt og V323 Reklame og trafikkfare. Kommentar: Innspelet er tatt til vitande, og innarbeidd i det som ligg som planforslag. Planen tek ikkje stilling til utforming av portal, utover at den må tilfredsstille dei nemnde handbok-krava. Temaet vil derimot måtte kome opp i byggesaka for portalen. Telemark Fylkeskommune skriv at dei ikkje kjenner til automatisk freda kulturminne som kjem i konflikt med reguleringsplanforslaget. Dei ber likevel om at fylgjande tekst blir tatt i reguleringsføresegnene, under fellesføresegner: Om det viser seg først medan arbeidet er i gang at det kan virke inn på eit automatisk freda kulturminne, skal Telemark fylkeskommune kontaktast og arbeidet stansast i den utstrekninga det kan røre kulturminnet. Kulturminnemyndigheitene avgjer snarast mogleg og seinast innan 3 veker om arbeidet kan fortsetje, og vilkåra for det. Fristen kan forlengast når særlege grunnar tilseier det (jf. kulturminneloven 8 andre ledd). Fylkeskommunen skriv at sidan ein del av reguleringsplanen kjem inn under ansvarsområdet til Norsk Maritim museum (NMM), er planvarselet også sendt museet for vurdering. NMM har behov for å føreta ei synfaring før endeleg uttale kan bli gitt. NMM vil sjølv ta kontakt med kommunen for å avtale tidspunkt og gje informasjon om kostnadsdekking. Kommentar: Den tilrådde teksta er innarbeidd i forslaget til planføresegner. NMM har kontakta kommunen, og det blei avtala at ei eventuell synfaring kunne vente til det låg føre eit planforslag som synte avgrensingane for område som går inn i ansvarsområde til NMM. Noka kostnadsdekking for dette er førebels difor heller ikkje drøfta.

7 /12 Fylkesmannen i Telemark viser til at området dels ligg innom gjeldande reguleringsplanar for Morgedal sentrum, dels i uregulert LNF-areal. Dei ulike tiltaka, til dømes badeplass, fiskeplass og bryggeanlegg må kome fram både i forslag til plankart og forslag til planføresegner, og der friluftsinteressene og allmentas tilgang til vassdraget må ivaretakast. Omsynet til born og unge må omtalast og avklarast særleg i høve til sikring mot forureining, støy, trafikkfare og annan helsefare. Fylkesmannen ber om at det blir gjort ei vurdering av planforslaget i høve til 8-12 i naturmangfaldlova. Prinsippet om universell utforming skal ligge til grunn for all planlegging. Det blir difor venta at det ved utforminga av området og bygg blir tatt omsyn til alle brukargrupper, slik at ferdsel og tilkomst blir enklast mogleg. Elles ventar Fylkesmannen at planforslaget vurderer landskapsverknadene av dei ulike tiltaka, at desse tek omsyn til kulturlandskapet og at dei bør vurderast med tanke på å skape eit samanhengande landskapsrom i og kring Morgedal sentrum. I den grad forslaget kjem i konflikt med landbruksverdiar, må kommunen gjere konkrete avvegingar og vurderingar, og syne desse i den vidare prosessen. Kommentar: Planforslaget har tatt til drøfting dei tema Fylkesmannen ber om, sjå kap. 4 i denne planomtalen. Vurderingar og konklusjonar bygger dels på tidlegare undersøkingar av området, dels på bakgrunn av lokalkunnskap og nett/ litteratursøk om emna.

8 /12 4 PLANOMTALE 4.1 Kartgrunnlag Det ligg føre digitale data frå fkb-geovekstkartlegging med høgdekote generert frå laserdata, ekv. 1 m for området. Dette er nytta som kartgrunnlag. 4.2 Generelt om arealet Landskap Planområdet, ca 174 dekar, er ein liten del av ei større landskapsrom rundt Morgedalstjønni. Morgedalstjønni ligg på 423 moh, og planområdet går bare opp maksimalt 10-20 m langs strandsona av tjønna. Topp-punkt som avgrensar landskapsromet går opp i ca 800 m høgde. Eksisterande eller framtidige tiltak i planområdet kan difor ikkje gje silhuettverknader, men dei kan gje innsyn frå E134 og tjønna, og hindre utsyn særleg mot tjønna. Vegetasjon I størsteparten av planområdet på land er den naturlege vegetasjonen fjerna. Delar av området er opparbeidd, dels som byggegrunn, parkering og liknande, dels meir parkliknande. På strekninga der det bare er skråningen mellom vegen og tjønna, er det sett igjen enkelte stammar av lauvtre (bjørk), og undervegetasjonen er søkt halden nede. Heile arealet er på ein eller annan måte kulturpåverka. Skogboniteten er registrets som middels.

9 /12 Grunntilhøve Grunnen i planområdet består av botn- og sidemorene i varierande tjukkleik. Ved utløpet av Morgedalstjønni er det fjell i dagen. Naturverdiar/ biologisk mangfald Søk på nettstadene naturbase.no og artdatabanken.no gir ikkje treff på registreringar innan verneområde, naturtypar, MIS eller sjeldne eller truga artar. Like aust for planområdet, på austsida av Morgedalsvegen er det registrert ei slåtteeng ca 11 dekar som svært viktig naturtype. Enga har rikt artsinventar. Artsdatabanken viser den sjeldne karplanta blåfjær i same området. Andre artar er registrerte som livskraftige. Friluftsliv Dei organiserte friluftslivsaktivitetane i planområdet er vesentleg knytt opp mot dei lokale reiselivsbedriftene (overnattingsbedrifter og museum) og nyttast av tilreisande og lokalsamfunnet. I hovudsak er friluftslivet knytt til bading, båtliv og fisking. Jord- og skogbruk Det er ikkje jord- eller skogressursar i planområdet som har næringsmessig verdi. Området er derimot ein del av eit heilskapleg kulturlandskap registrert som verneverdig, og der jordbruksdrifta har spela ei avgjerande rolle for utviklinga av dette fram til i dag. Kulturminne Det er ikkje gjort funn av automatisk freda kulturminne, heller ikkje nyare tids kulturminne i planområdet. I området rundt er det derimot registrert slike funn, og dette området er også rikt på nyare tids kulturminne, særleg i form av bygningar.

10 /12 5 PLANLØYSINGAR, VURDERINGAR 5.1 Utbyggingsomfang Planprosessen er sett i gang for å kunne forankre ønskja arealutnytting i ein formelt vedtatt arealplan (reguleringsplan, detaljregulering). Omfanget er derimot nokså avgrensa, og tiltaka vil i stor grad vere å bygge vidare på det som er etablert. Målsetjinga er difor å forsterke dagens arealbruk, dvs tilrettelegging for ei vidareutvikling av reiselivsnæringa, ikkje eit brot med denne arealbruken. 5.2 Landskapsverknadene Som alt nemnd er planlagde inngrep moderate. Det er lite truleg at t.d. den planlagde turvegen langs Morgedalstjønni vil gje vesentlege endringar av landskapet. På store delar av strekninga ligg det alt ei vegfylling. Tiltak som opparbeiding av sandstrand, eller fiskeplass kan neppe heller få særlege landskapsverknader. Det leggast til grunn at det blir gjort tiltak for å redusere terrenginngrepsverknadene i form av jordkleding, såing og planting. 5.3 Turveg/tursti I samsvar med illustrasjonsskissa er det i plankartet sett av trasè til turveg/tursti langs tjønna, frå butikken til campingplassen. Det er krav om universell utforming av vegen. Det er eit sterkt ønske om at vegen også skal kunne brukast til rulleski, i ei rundløype med retur langs hovudvegen. Ein slik bruk vil krevje at asfaltering. I planen er vegen lagt inn med min. 3,0 m banebreidde. Vegen er planlagt brukt som skiløype om vinteren. På nokre stader vil turvegen bli lagt med fylling heilt i strandsona. Det er eit mål å kunne føre fram vegen utan fjellsprenging. Trasèen vil og kunne fungere som ein kulturminnesti, med smakebitar av historia til Morgedal. 5.4 Badeplassar I plankartet er det lagt inn to badeplassar, ein ved Odden og ein ved Jorde. Begge skal ha universell utforming. Tiltaket vil bety fjerning av stadleg masse og tilføring av sand. Områda der dette er planlagd, er alt i dag tiltakspåverka (utfyllingar). 5.5 Fiskeplassar Opparbeiding av desse vil og kunne få universell utforming, med spesiell tilrettelegging for rørslehemma. 5.6 Båt- og bryggeanlegg Det er lagt inn eit slikt anlegg. Her vil det vere aktuelt med utleige av båt/kajakk/fiskeutstyr. Tilleggsaktivitetar kan vere badstoge, symjebasseng i vatn etc. Området vil og bli start/målområde for Morgedal Multisport. 5.7 Aktivitetsområde Her kan det bli sett opp leikeapparat og ein heilårs hoppbakke. Dagens steinmurløysing vil bli erstatta av meir universelt utforma løysingar

11 /12 5.8 Tekniske anlegg Morgedal reinseanlegg ligg innanfor planområdet. Det er ikkje planar om endra bruk her, utover at turvegen/stien blir lagt over arealet. Den gamle E76 ligg i planområdet. Det er heller ikkje planar om tiltak som endrar denne eller bruken av han. 5.9 Omsynet til born og unge Tilretteleggingstiltaka som er planlagt vil auke born og unges bruk av planområdet. Tiltaka vil vere positive både for ferierande og fastbuande familiar med born. Kommunen har hatt førespurnad frå ungdomslaget Dølen i Morgedal i samband med utbetringar av bademogleghetar. Laget har opparbeidd badeplassen ved Morgheim, dvs ein av badeplassane i planen. Dette syner eit stort lokalt engasjement frå målgruppa. 5.10 Særleg vurdering etter Naturmangfallslova 8 til 12. Planforslaget kjem ikkje i konflikt med viktige vilt, fisk, botaniske eller geologiske interesser. Nettsøk og etterspurd lokalkunnskap har ikkje avdekka tilhøve som vil kome i konflikt med dei føreslegne arealføremåla. 8. Kunnskapsgrunnlaget. Sjølv om det ikkje er gjort ei biologisk-mangfaldundersøking spesifikt for dette planområdet, er den generelle kunnskapen om den naturtypen området representerer godt kjent. Dette gjeld både med tanke på artsmangfaldet og den økologiske tilstanden. Dette, halde opp mot manglande funn i dei nemnde databasane, leier til konklusjonen om at kunnskapsgrunnlaget om området er tilfredsstillande. 9. Føre var prinsippet. Kommunen meiner å ha eit såpass godt bilde av tiltaket, med dei fylgjer dette får, at føre - var prinsippet ikkje er ei aktuell problemstilling. 10. Økosystem samla belastning. Planområdet utgjer ein mindre del av eit større, samanhengande økosystem. Dei planlagde tiltaka er, kvar for seg eller samla, av mindre omfang. Den samla belastinga vil difor ligge under tolegrensa.

12 /12 11. Kostnader ved ytre miljøtiltak må berast av utbyggjar. Dersom det oppstår situasjonar som krev ytre tiltak for å hindre eller avgrense skade på naturmangfaldet skal utbyggjar i prinsippet ta kostnadene med desse. Det er i reguleringsplanen ikkje lagt opp til at det skal oppstå noko som krev slike avbøtande tiltak. 12. Miljøforsvarlege driftsteknikkar og metodar. Alle bygg i planområdet med innlagt vatn skal vere kopla til kommunalt reiseanlegg. Titak som kan generere avfall skal ha ordningar som sikrar at dette kan handterast forsvarleg. 5.12 Samfunnstryggleik og beredskap Nettsidene nve.atlas viser at området korkje er flaum- eller skredutsett eller utsett for annan naturfare. Området er ikkje undersøkt for radon, men etter TEK10 er det krav om avbøtande tiltak (radonsperre, lufting m.m.) for alle nye bygg der det ikkje er dokumentert at radonstrålinga frå grunnen ligg under fastsette grenseverdiar. Det er ikkje andre naturgitte tilhøve/ tilhøve med omgjevnaden som er ein risiko for samfunnstryggleiken. Planforslaget gir ikkje nye køyremønster for motorisert ferdsel. Eventuell innkøyringsportal må opparbeidast i samsvar med krav frå Statens vegvesen. Parkeringsplassar må leggast til rette slik at inn/utkøyring ikkje kan skje direkte til fellesveg/offentleg veg. Blir dette ivaretatt vil plantiltaka ikkje føre til redusert trafikktryggleik utover kva trafikkauken av tiltaka elles vil tilseie. Tilretteleggingstiltak i form av badeplassar vil kunne gje auka fare for drukning eller alvorleg personskade. Livredningsutstyr og anna fyrstehjelpsutstyr vil kunne hindre eller avbøte fylgjene av slike ulykker.