Granvin og Voss? KONSEKVENSANALYSE UTARBEIDD I SAMARBEID MED TELEMARKSFORSKING JA ELLER NEI til eit mogeleg ekteskap?
2 FØREORD Granvin og Voss ja eller nei til eit mogleg ekteskap? Med bakgrunn i kommunestrukturprosjektet i regi av Kommunenes Sentralforbund og Kommunal- og regionaldepartementet, gjennomførte Granvin og Voss interne prosessar der ein opna for å få utgreidd ei samanslåing av dei to kommunane. Granvin har i vedtak eksplisitt formulert at ein primært ønskjer å halde fram som eige herad. I vedtaket til heradsstyret i Granvin blei utgreiing av kommunesamanslåing med Voss og kommunesamanslåing med Ulvik, Eidfjord og Ullensvang ført opp som likeverdige prioritet to-alternativ. Vedtaket frå kommunestyret i Voss opererer ikkje med nokon bestemt prioritering av moglege samanslåingskandidatar, men det framgår at Voss vil stille seg opne for kontaktar og initiativ frå nabokommunar som ynskjer å få utgreidd konsekvensar av kommunesamanslåing/innlemming. Eide, Granvin. Foto Olav Tveito. Vossevangen, foto Svein Ulvund. Framsida: Granvin/Voss. Bileta er retusjert og manipulert av LJAga. Saman med kommunane har Telemarksforsking utgreidd konsekvensane både av ei samanslåing og av eit framtidsbilete der kommunane held fram kvar for seg. Rapporten frå denne utgreiinga ligg ute på kommunane sine heimesider. I brosjyra som du nå les, ynskjer me å få fram fordelar og ulemper ved ei samanslåing. Me har lagt stor vekt på at innhaldet skal vere lesevennleg og balansert. Brosjyra er meint å vere eit ledd i arbeidet med å informere og forhåpentlegvis få til ei god interesse og eit breitt engasjement blant innbyggarane om samanslåingsspørsmålet. Ingen av oss vil vere tente med om dette sentrale spørsmålet eventuelt bare blir drøfta og avgjort i det politiske miljøet. Me ynskjer derfor å informere og høyre bygdefolket før endeleg politisk avgjerd om vegen og prosessen vidare vert teken. Me håpar at du vil ha utbytte av å lese brosjyra, og at ho er godt egna til å skape engasjerte og gode drøftingar. Olav Seim Ordførar i Granvin herad Bjørn Christensen Ordførar i Voss kommune
3 Nei eller ja, takk til samanslåing? Korleis du stiller deg til spørsmålet om kommunesamanslåing heng nok mykje saman med det du trur om framtida. Spesielt dersom du er gravensar vil du kanskje vere oppteken av om Granvin-samfunnet har potensial og utsikter til å utvikle seg på ein positiv måte frametter ved framleis å vere eigen kommune. Det er naturleg nok òg mange og sterke kjensler knytta til spørsmålet. Spesielt vil det gjelde for gravensarane som etter ei eventuell samanslåing, ikkje lengre vil høyre til Granvin herad men til Nye Voss. Vil det i så fall vere så ille for gravensarane?, kjem då nokon til å spørre. Dei same vil truleg òg hevde at i alle fall etter ei viss tid vil det meste vere gløymt; også det at Granvin hadde eit eige kommunenamn i si tid. Viss du er rimeleg trygg på at tenestetilbodet og samfunnsutviklinga i Granvin vil vere tent med å tilhøyre ein mykje større kommune, vil nok du som gravensar seie ja, takk til samanslåing. Viss du er langt i frå trygg på at det meste blir så mykje betre ved å tilhøyre Nye Voss kommune, eller i alle fall at lite blir dårlegare, kjem du nok truleg til å stemme nei ved ei eventuell folkerøysting. I alle fall kjem du nok til å gjere det viss du samstundes trur at Granvin kan klare å få til befolkningsvekst frametter, auka handel, turisme, bedriftsetableringar, sysselsetting, m.m ved framleis å vere eige herad. Som vossing har du kanskje den oppfatningen at det må vere heilt greit om Granvin blir ein del av Voss kommune. Du har truleg ikkje så sterke kjensler som gravensarane i spørsmålet om samanslåing eller ikkje. Det er jo eigentleg bare snakk om å innlemme Granvin i Voss i så fall. Gravensarane vil utgjere godt under 7 % av folketalet i ein eventuell samanslått kommune. Og held befolkningsutviklinga fram slik ho har gjort den siste tida, vil innbyggartalet i Granvin utgjere ein stadig mindre del av det totale folketalet i ein eventuell ny kommune. Det er ikkje grunn til å tru at vossingen vil merke noko spesielt av ei eventuell samanslåing med Granvin. Snarare kan det oppfattast som udelt positivt blant vossingane at kommunen dermed vil få eit større areal å rå over, noko som kan ha klare fordelar med tanke på ei føremålsteneleg tilrettelegging av bustadtomter, næringsareal og disponering av ressursar generelt. Dei umiddelbare konsekvensane og kjenneteikna dersom det skulle bli kommunesamanslåing Den eventuelt nye kommunen vil heilt sikkert heite Voss. Granvin som kommunenamn fell derfor bort og kjem bare til å framgå av historisk materiale etterkvart. Naturlegvis Det er ikkje grunn til å tru at vossingen vil merke noko spesielt av ei eventuell samanslåing med Granvin. Snarare kan det oppfattast som udelt positivt blant vossingane at kommunen dermed vil få eit større areal å rå over. Foto: Arne Jørgen Havås, Svein Ulvund, arkivfoto Granvin herad. vil det ikkje bli nokon kommunegrense mellom Granvin og Voss. Det vil bli ein ordførar, ein varaordførar, eitt kommunestyre og eitt formannskap som vil ha gamle Granvin herad og Voss kommune som område dei skal styre over. Tilsvarande vil det ikkje bli dobbelt opp av andre nemnder, råd og utval som enten er samansette av politiske representantar eller oppnemnte av politiske organ. Granvin har i dag 13 representantar i sitt heradstyre, medan Voss har 43. Kor stort kommunestyret i eventuelt Nye Voss vil bli, er det ikkje teke stilling til på dette tidspunktet av prosessen. Men det er vel neppe grunn til å tru at det vil ha fleire representantar enn det Voss har i dag.
4 ikkje nokon stor utviding sett med Vosse-augo. For innbyggarane i dagens Voss kommune vil ei eventuell kommunesamanslåing med Granvin truleg ikkje ha nokon store praktiske konsekvensar på den eine eller andre måten. For gravensarane vil det naturleg nok vere større grunn til å stille spørsmål om mellom anna korleis det kommunale tenestetilbodet vil bli etter ei mogleg samanslåing, om det vert større fysisk avstand til tenestetilboda, om enkelte av tenestetilboda i Granvin kjem til å bli nedlagt, osb. I tilbodsmaterialet for utgreiinga, sendt ut frå eit arbeidsutval samansett av tre leiande politiske representantar både frå Granvin og Voss, heiter det mellom anna: For gravensarane vil det naturleg nok vere større grunn til å stille spørsmål om mellom anna korleis det kommunale tenestetilbodet vil bli etter ei mogleg samanslåing, om det vert større fysisk avstand til tenestetilboda, om enkelte av tenestetilboda i Granvin kjem til å bli nedlagt, osb. Foto: Svein Ulvund, Arne Jørgen Havås, LJAga Mange gravensarar vil naturleg nok vere opptatt av i kva grad Granvin vil bli representert i eit nytt kommunestyre, og korleis dette vil få konsekvensar med omsyn til Granvins interesser. Kommunestyret i eventuelt Nye Voss kommune vil naturlegvis ikkje få så mange gravensarar representert som det er medlemer i heradsstyret i Granvin i dag. Tilsvarande vil gjelde for formannskapet og ulike sektorutval. For å redusere gravensarane si frykt for konsekvensane av ein slik redusert representasjon, kan ein god idé vere at det opprettast eit særskilt bygdeutviklingsutval for Granvin som årleg kan disponere eit gitt budsjett til nærings- og utviklingsføremål i Granvindelen av den nye kommunen. Føremål og mandat til utvalet vil vere naturleg å ta med i ei intensjonsavtale for kommunesamanslåing i så fall. Men ei eventuell kommunesamanslåing vil generelt skape større avstand både til det politiske og administrative apparatet for gravensarane, og dette kan sjølvsagt bli opplevd som ei svekking av lokaldemokratiet. Det vil bli ein kommuneadministrasjon leia av ein rådmann. Den nye kommuneadministrasjonen vil framstå som ein organisasjon, dvs. at ein organisasjonsmodell vil gjelde for heile den nye, utvida kommunen. Tenestetilbodet og administrasjonen retta mot gravensarane vil derfor organisatorisk vere underlagt det same systemet som vil gjelde for den nye kommunen elles. Dette er bare å oppfatte som ein heilt naturleg konsekvens av ei kommunesamanslåing, og bør i praksis ikkje bety noko spesielt for den enkelte innbyggar. Tenestetilbodet for gravensarane etter ei eventuell kommunesamanslåing Voss har så mange fleire innbyggarar enn Granvin og har derfor mykje større dimensjonering av tenestetilbodet sitt. Det at Granvin eventuelt vert ein del av Voss, inneber derfor Oppdragsgjevar legg til grunn at det ikkje er naudsynt å greia ut effekten ei kommunesamanslåing vil ha på produksjonen av tenester innanfor sektorane skule, barnehage og pleie og omsorg, der ein meiner at samanslåing i liten grad vil påverke kostnader, kvalitet og tilgang på denne type tenester. Sidan skule, barnehage og pleie og omsorg dekkjer ein så stor og sentral del av det kommunale tenestetilbodet, skal det såleis ikkje vere grunn for gravensarane til å forvente noko vesentleg dårlegare eller mindre tilgjengeleg kommunalt tenestetilbod etter ei eventuell samanslåing med Voss. Men som òg utgreiinga poengterer og stressar, bør slike premissar og føringar uansett bli nedfelt i ei såkalla intensjonsvtale for ei mogleg kommunesamanslåing. I ei slik avtale kan t.d. fylgjande formulerast: Det skal oppretthaldast eit godt og like tilgjengeleg tilbod av kommunale tenester for innbyggarane i Granvin som det har vore før samanslåinga. Det bør så i avtala gjevast konkrete døme på kva som ligg i dette; t.d. at ti-årig grunnskule m/ SFO-tilbod skal vere lokalisert til Granvin barne- og ungdomsskule (med framleis drift av symjebassenget), ein to-avdelings heildagsbarnehage skal vere lokalisert til Tueteigen barnehage, osb. Av ei intensjonsavtale kunne det elles gått fram at det skal opprettast eit bygdeutviklingsutval for Granvin dersom det blir kommunesamanslåing, og der utvalet kan disponere i alle fall for ein
5 overgangsperiode, eit gitt beløp til utviklingsføremål i Granvin. Intensjonsavtaler kan brukast som modell òg vis a vis dei andre gamle kommunane (Evanger og Vossastrand) som har blitt slått saman med Voss, for på den måten å gje dei råderett over nokre verkemiddel knytta til kultur og næring. I utgreiinga vert det m.a. konkludert med at Skal det vere realistisk å tru på sterk nok vilje blant gravensarane til å gå for kommunesamanslåing, må Voss lokke med noko ekstra agn og gulrøter slik utgreiar ser det. Det synes ikkje vere grunnlag for ei eventuell folkeavstemming om kommunesamanslåing alt ved valet i 2007, korkje i Granvin eller Voss. Dersom gravensarane ynskjer å halde moglegheitane opne for ei kommunesamanslåing med Voss på sikt, t.d. i samband med valet i 2011, må temaet mognast blant innbyggarane i vesentleg sterkare grad. Sonderingane og prosessen må m.a. munne ut i ei intensjonsavtale for kommunesamanslåinga. Ei folkeavstemming vil uansett ikkje vere naturleg å halde før ei slik intensjonsavtale er godt kjent og drøfta. Intensjonsavtala bør m.a. omfatte klare signal og føringar for tenestetilbodet i Granvin. Det vil òg vere utfordringar for Granvin ved å halde fram som eigen kommune. Statistisk sentralbyrås framskriving av folketalet for kommunane (frå desember 2005) viser at folketalet i Voss vil auke med nærmare 800 dei næraste 20 åra, medan folketalet i Granvin vil bli redusert med ca. 100. Den største utfordringa for Granvin i åra framover vil vere å oppretthalde folketalet slik at det blir tilstrekkeleg med folk til å oppretthalde ulike typar tenestetilbod i kommunen. Viss dei dystre framskrivingane for innbyggartalet i Granvin slår til, vil det bli vanskelegare å oppretthalde eit levande lokalsamfunn samstundes som dei generelle frie inntektene for kommunen kan bli reduserte. Det mest påtrengande spørsmålet er korleis folketalet i Granvin vil utvikle seg, og om det i framtida er mogleg å halde fram som eigen kommune med såpass liten befolkning. Er det mogleg å oppretthalde dei funksjonane og tenestetilboda som er naudsynte for å fungere som ein generalistkommune, eller blir det naudsynt for kommunen å samarbeide med andre kommunar på så mange område at det i røynda blir lite igjen av kommunen som eiga eining? Kompetanse, rekruttering og kommunale arbeidsplassar før og etter ei eventuell samanslåing Generelt kan ein forvente at det er lettare å rekruttere kompetent personell jo større fagmiljø personellet skal vere ein del av. I ein eventuelt samanslått kommune er det derfor grunn til å vente at tenester som krev høg og spesialisert kompetanse, får betre kvalitet enn om Granvin skulle fortsette som eigen kommune. Når det gjeld kompetanse er noko av den potensielle gevinsten allereie henta ut gjennom interkommunalt samarbeid. Det kan òg vere grunn til å forvente at Granvin i lys av ei eventuell kommunesamanslåing, kjem til å nyte godt av generelt høgare kvalitet på fagmiljøa innan dei ulike tenesteområda. Samstundes er det grunn til å tru at ei kommunesamanslåing ikkje vil redusere eller svekke tenestetilbodet i gamle Voss. I instensjonsavtala for ei mogleg kommunesamanslåing kan det t.d. heite at Samanslåinga skal ikkje føra til at tilsette i nokon av dei to kommunane blir sagt opp. Det kan likevel bli endringar når det gjelder arbeidsoppgåver og arbeidsstad. Blant dei som arbeider i Granvin herad, og då kanskje spesielt dei som arbeider ved kommunehuset, kan det nok vere mange som er uroa over kva framtida i ein eventuelt samanslått kommune vil innebere. Formuleringar i ei intensjonsavtala slik som eksemplifisert ovanfor, må oppfattast som ein stillingsgaranti. I så fall skal ikkje ei kommunesamanslåing i seg sjølv føre til at nokon av dei kommunalt tilsette blir sagt opp, ei heller at deltidstilsette vil få redusert stillingsbrøk som fylgje av ei eventuell kommunesamanslåing. Ved naturleg avgang (pensjonering eller at tilsette sluttar i samband med jobbskifte) kan det derimot skje ei nedbemanning. Det vil seie at stillingane ikkje fyllast opp igjen. Men slikt kan naturlegvis òg skje dersom det ikkje blir nokon samanslåing mellom Granvin og Voss.
Frå og med 2007 vil arbeidsgjevaravgifta i Granvin igjen vere 10,6 %. Voss vil framleis tilhøyre sone 1 med avgiftssats på 14,1 %. Foto: Svein Ulvund, Arne Jørgen Havås Framtida er nødvendigvis usikker. Nye Voss kommune vil, i alle fall etter ein tilpasningsperiode, kunne ha større mogleghetar til å nedbemanne enn det Granvin som eigen kommune kan ha. Det er det som vert kalla å utnytte ein stordriftsfordel. Men det er verdt å presisere at ei nedbemanning altså ikkje er det same som ei redusert bemanning som fylgje av oppseiingar. Kommunesamanslåing i seg sjølv vil truleg ikkje føre til nokon oppseiingar. Men nye Voss vil nok i så fall ha større mogleghetar til å nedbemanne enn kommunane enkeltvis utan at tenestetilbodet vert dårlegare. Kommunesamanslåing og økonomiske konsekvensar I ein kommuneadministrasjon vil det vere ein del oppgåver som skal løysast uansett om kommunen har få eller mange innbyggarar. Administrasjonsutgiftene målt per innbyggar er derfor normalt lågare i store kommunar enn i små. Det er såleis ikkje urealistisk, i alle fall etter ei viss tid, å tru at ein eventuelt samanslått kommune vil få lågare administrasjonsutgifter enn kva Granvin og Voss hadde. Dersom ikkje inntektgrunnlaget kjem til å bli svekka som fylgje av ei kommunesamanslåing, vil naturleg nok eventuelle reduserte utgifter på eit område (som t.d. innanfor administrasjon) gje rom for bruk av meir ressursar på det me kan kalla for tenesteproduksjon. I utgreiinga er potensialet for reduksjon i administrasjonsutgifter rekna til 3-4 mill. kr på årsbasis. Vi har her føresett at Nye Voss vil ha administrasjonsutgifter per innbyggar på nivå med Gamle Voss. Det er elles gjort utrekningar som viser at ein eventuell samanslått kommune vil få 1,6 mill. kroner meir i rammetilskot per år over den fyrste 10-års perioden etter samanslåing. Over dei påfylgjande fem åra vil rammetilskotet bli redusert med 2,4 mill. kr per år dvs. i alt 12 mill. kroner. Frå og med år 15 etter samanslåinga vil rammetilskotet dermed liggje 10,4 mill. kr under nivået på rammetilskota til Granvin og Voss i dag. Utrekningane baserer seg på nogjeldande inntektssystem for tildeling av statlege rammetilskot. Men det vil høgst sannsynleg bli større endringar i inntektssystemet frå og med 2009. Det er uvisst om mykje av det reviderte inntektssystemet kjem til å basere seg på forslaga i Borge-utvalet si innstilling i NOU 2005:18 Fordeling, forenkling, forbedring. Ifylgje dei berekningane som vert presentert av Borge-utvalet, er gevinsten for Granvin på over 2.000 kr/innb samanlikna med inntektssystemet slik det i dag er utforma. Gevinsten skuldast utvalet sitt forslag til ein ny, såkalla kostnadsnykkel (utgiftsutjamning). Det er gjeve signal om at det nye inntektssystemutvalet ikkje primært skal kome med framlegg til endringar av den utgiftsutjamninga som Borgeutvalet har foreslått. Men korleis dei andre endringane som det nye utvalet vil presentere (og Stortinget truleg vedta), vil slå ut totalt sett, er i praksis uråd å ha nokon kvalifiserte anslag for i dag. For at ei kommunesamanslåing skal vise seg økonomisk lønnsam på sikt, må det hentast ut stordriftsfordelar (primært i form av reduserte administrasjonsutgifter) i eit vesentleg større omfang enn 3-4 mill. kr. Dette for å møte reduserte frie inntekter i storleiksorden 12 mill. kr etter at det såkalla inndelingstilskotet i rammeoverføringane har falle bort. Frå og med 2007 vil arbeidsgjevaravgifta i Granvin igjen vere 10,6 %. Voss vil framleis tilhøyre sone 1 med avgiftssats på 14,1 %. Det har blitt innhenta uttale og vurderingar frå Kommunal- og regionaldepartementet som utgreiar oppfattar slik at ein eventuelt samanslått Voss-Granvin ikkje vil få nokon redusert sats som kjem til å omfatte heile kommunen. Redusert sats (10,6 %) kan derimot kome til framleis å gjelde Granvin-delen av den samanslåtte kommunen. Naturleg nok ville det vore eit veldig tungt, økonomisk argument for samanslåing om ein samanslått kommune kunne hamna i sone 2, dvs. at alle verksemder (inkl. kommunen) frå gamle Voss kommune ville fått redusert arbeidsgjevaravgifta med 3,5 %- poeng. Men det synest ikkje realistisk å tru. Foto: Arne Jørgen Havås
7 Nokre konklusjonar og tilrådingar frå utgreiinga Eitt av kronspørsmåla kan seiast å vere fylgjande: Vil lokalsamfunnet i Granvin i høve til det å skape arbeidsplassar og næringsverksemd, vere best tent med å vere eigen kommune, eller vil ein vere best tent med å slå seg saman med Voss? Utgreiar seier det ikkje er mogleg å gje noko eintydig svar på dette spørsmålet, og trekk fram einskilde moment som dreg i ulike retningar. Krise utløyser kreativitet heiter det. Dersom vi tenkjer oss at Granvin kommune må gjere noko drastisk for å halde oppe folketal og sysselsetting, er det då slik at evna til mobilisering og kreativitet vil bli redusert viss kommunane slår seg saman? Utgreiar ser ikkje bort frå at det kan vera tilfelle. Det å vera eigen kommune medverkar til eigen identitet, og det å ta ansvar for eigen situasjon. Korleis gravensarane vil føle ansvar for lokalsamfunnsutviklinga i ein samanslått kommune, er vanskeleg å seie. I kva grad Granvin vil bli prioritert i ein ny kommune, vil mellom anna vere avhengig av kva for avtaler som vert inngått mellom dei to kommunane ved ei eventuell samanslåing. Ei større kommuneeining vil truleg vere ein meir interessant partnar både for fylkeskommunen, statlege etatar, utanlandske partnarar og næringslivet. Eit spørsmål som melder seg på dette området, er om nedlegginga av fylkeskommunen og nye regionar (regionreforma) vil ha noko å seie for spørsmålet om kommunesamanslåing. Det vil truleg vere vanskeleg for ein liten kommune som Granvin å møte dei utfordringane som regionreforma stiller kommunane overfor, med mindre alt av nye ansvars- og arbeidsoppgåver blir overlate til regionale organ. Regionreforma vil truleg føre til at kommunane i større grad enn i dag vert utfordra til proaktivt arbeid overfor regionnivået. For å vere ein interessant partnar i slikt arbeid er det viktig å ha ei viss tyngde både med omsyn til økonomi, kompetanse og kapasitet. Slik utgreiar vurderer det, er det nok heva over all tvil at Granvin i ein slik samanheng ville stått vesentleg betre rusta ved å vere på lag med Voss. Gravensarane er spesielt engstelege for at ei eventuell samanslåing medfører auka sentralisering og at det lokalpolitiske engasjementet blant dei vil bli mindre. Det at det blir større avstand mellom dei folkevalte og innbyggarane i ein samanslått kommune, og at dei er svært usikre på konsekvensane av ei samanslåing, oppfattast òg som tunge mot-argument blant dei Granvin-informantane frå heradsstyret som har svara på ei spørjeundersøking i samband med utgreiinga. Spørjeundersøkinga indikerer elles at vossingane ser meir eller mindre udelt positivt på ei eventuell innlemming av Granvin i Voss kommune, medan det ikkje uventa, er til dels stor skepsis og mostand til ei kommunesamanslåing blant gravensarane. Det var i alt sju av 12 politiske representantar frå Granvin som svara truleg nei eller heilt sikkert nei på spørsmålet om kva ein ville ha stemt ved ei eventuell folkeavstemming neste haust. Utgreiar trur at nei-andelen i Granvin ville Skal det vere realistisk å tru på sterk nok vilje blant gravensarane til å gå for kommunesamanslåing, må Voss lokke med noko ekstra agn og gulrøter slik utgreiar ser det. Foto: LJAga ha blitt minst på dette nivået dersom dei per i dag skulle gjeve nokon spådom om resultatet ved ei eventuell folkeavstemming alt ved kommunevalet i 2007. Utgreiar har ikkje noko grunnlag for å tru at Voss er nokon mindre god kommune for Granvin å slå seg saman med. Gravensarane må òg ha i tankane at ein eventuelt større kommune blant Voss og nabokommunar enn det Voss+Granvin vil bli, kan føre til at Granvin lettare vert gløymt og marginalisert. Men skal det vere realistisk å tru på sterk nok vilje blant gravensarane til å gå for kommunesamanslåing, må som nemnt Voss lokke med noko ekstra agn og gulrøter slik utgreiar ser det. Sluttord frå ordførarane Som nemnt er det utvilsamt gravensarane som føler dei står overfor eit stort og sentralt spørsmål om dei skal bli ein del av ein utvida Voss kommune. Vil det bli svært vanskeleg for Granvin å vere liten, og kanskje enda mindre enn i dag, i framtida? Kva er det gravensarane vil miste så mykje av ved å gå inn i eit utvida Voss? Synes det meir aktuelt å vurdere ei eventuell kommunesamanslåing lengre fram i tid? Mange spørsmål kan stillast. Kommunesamanslåing er eit spørsmål om framtida til dei kommunane som vurderer det. Kva er det som tener best for framtida? Dette er mykje eit spørsmål om å tru og å prøve å sjå føre seg korleis framtida vil utvikle seg; i dette tilfelle enten utan eller med ei kommunesamanslåing mellom Granvin og Voss. Og ikkje minst er det sterke kjensler involvert.
Saman med Granvin herad og Voss kommune har Telemarksforsking utgreidd konsekvensane både av ei samanslåing og av eit framtidsbilete der kommunane held fram kvar for seg. Me har lagt stor vekt på at innhaldet skal vere lesevennleg og balansert. Brosjyra er meint å vere eit ledd i arbeidet med å informere og forhåpentlegvis få til ei god interesse og eit breitt engasjement blant innbyggarane om samanslåingsspørsmålet. Me håpar at du vil ha utbytte av å lese brosjyra, og at ho er godt egna til å skape engasjerte og gode drøftingar. Tekst: Telemarksforsking. Design/grafikk: LJAga. Trykk: Voss Prenteverk. Foto bakside: Svein Ulvund, LJAga. Olav Seim Ordførar i Granvin herad Bjørn Christensen Ordførar i Voss kommune