FYLKESMANNEN I ROGALAND Utdanningsavdelinga Hå kommune Postboks 24 4368 Varhaug Vår ref.: 2010/6650 Dykkar ref.: Arkivnr.: 325.1 Vår dato: 29.03.2011 Oppheving av kommunalt vedtak om driftstilskott for 2009 til Tryggheim, Skjeraberget og Tjemslandshagen barnehage og for 2010 til Espira Skjeraberget barnehage Vi viser til brev frå Private Barnehagers Landsforbund (PBL) den 14.12.2010 der tidlegare klage på tildeling av kommunalt driftstilskott for 2009 til Tryggheim, Skjeraberget og Tjemslandshagen barnehage vart halden ved lag. Klagen var opphavleg sett fram i brev av 9.9.2009. Vi viser også til brev frå Espira Skjeraberget barnehage (Espira) den 15.12.2010 der tidlegare klage på tildeling av kommunalt driftstilskott for 2010 vart halden ved lag. Klagen var opphavleg sett fram i brev av 6.10.2010. Espira barnehagar tok over drifta av Skjeraberget barnehage frå sommaren 2010. Fylkesmannen har tidlegare fått kopi av fleire dokument i saka. Statusen på desse sakene var uklar, og Fylkesmannen bad i brev av 16.12.2010 å få opplyst om klagesakene var reelle, og at dei i så fall vart oversendt Fylkesmannen til behandling etter reglane i forvaltningslova. Klagene vart oversendt samla til Fylkesmannen frå Hå kommune 21.12.2010. Grunnlaget for klagene er likelydande og gjeld alle dei tre ordinære private barnehagane i kommunen. Klagene vert derfor behandla som ei sak. Sakens bakgrunn Klagen frå PBL vart sett fram allereie 9.9.2009. PBL purra på manglande svar frå kommunen i brev til Fylkesmannen av 15.6.2010. Klagar bad om hjelp slik at kommunen si saksbehandling kunne fullførast. I e-post av 9.7.2010 bad Fylkesmannen om at kommunen fullførte saksbehandlinga si så snart som mogeleg slik at klagen kunne bli vurdert og eventuelt sendt vidare til Fylkesmannen. I brev av 29.11.2010 svarte kommunen PBL og held fast på at minimumskrava til offentleg finansiering var ivaretatt. Saman med brevet følgde rekneark som viste kommunen sine utgifter til liknande barnehagar som grunnlag for utrekning av tilskott for 2009 og 2010. Kopi av brevet var sendt til Fylkesmannen. Klagen frå Espira barnehage vart sett fram 6.10.2010 og presisert i brev av 22.11.2010. Kommunen sendte over dokumentasjon til Espira i brev av 4.11.2010 slik barnehagen hadde bedt om. Der viste kommunen til at tilskott var tildelt som vedtatt i kommunestyret og som tidlegare behandla av Fylkesmannen og Rogaland revisjon. I brev av 29.11.2010 la kommunen ved utrekninga som var grunnlaget for tilskott til barnehagen for 2010. Kopi av brevet var sendt til Fylkesmannen. Postadresse: Besøksadresse: Telefon: 51568700 e-post: postmottak@fmro.no Telefon: 51568700 Postboks 59 Lagårdsv. 44 Telefaks: Heimeside: Telefaks: 4001 Stavanger Stavanger 51568811 www.fylkesmannen.no/rogaland 51568811
Side 2 av 6 Innhald i klagen Klage frå PBL om tilskott 2009 PBL meiner at kommunen sine utrekningar av tilskott for 2009 ikkje er innafor forskrifta sine minimumskrav, og at kommunen sine utrekningar og talgrunnlag ikkje tilfredsstiller Kunnskapsdepartementet sine presiseringar. PBL skriv: Verken kommunalt kostnadsgrunnlag, kommunal aktivitet eller valgte metode er i henhold til det sentrale regelverket. Innhaldet i klagen kan oppsummerast i følgjande punkt: Kommunen legg ikkje til grunn prisjusterte kostnader ut frå rekneskapen i 2008 i alle dei kommunale barnehagane som grunnlag for tilskottet i 2009, men ei prosentvis framskriving av satsar for offentleg finansiering i fire kommunale barnehagar i 2006. Kommunen legg ikkje til grunn aktivitet / barnegruppe frå årsmeldingane per 15.12 2008 som grunnlag for tilskottet, men aktiviteten i fire ordinære, kommunale barnehagar frå 2005/2006. Kommunen kan ikkje vise til at dei har følgd dei to minimumskrava kostnadsdekking eller minimum 85 % offentleg finansiering (fordelt på barnegruppene store og små barn) Kommunen sikrar ikkje likebehandling innafor aldersinndelte barnegrupper, dvs 0-2 år og 3-6 år, men har berre ein sats offentleg finansiering per heildagsplass Kommunen går ikkje nærmare inn i påstandane til klagar. Dei viser til tidlegare tilsendt rapport frå Rogaland Revisjon IKS av 14.5.2009. Rapporten vurderer utrekninga av tilskott for 2007 og legg til grunn kommunen si framskriving av historiske satsar med utgangspunkt i rekneskap for 2006. Rekneark sendt til klagar viser kommunen sine utgifter til liknande barnehagar ut frå rekneskapen for åra 2008 og 2009 som grunnlag for utrekning av tilskot til private barnehagar i 2009 og 2010. I det siste brevet held klagar fram at kommunen ikkje har med alle dei kommunale barnehagane i grunnlaget for utrekning av tilskottet, berre ein del av dei. Klagar ber også om å få forklart kva kommunen meiner med liknande barnehagar. I oversendinga av klagesaka til Fylkesmannen meiner Hå kommune at dei har gjort ei tilstrekkeleg utgreiing om grunnlaget for vedtaket om driftstilskott, og viser til Fylkesmannen si stadfesting til Rogaland Revisjon av 14.5.2009. Vi viser elles til heile klagen. Klagen frå Espira om tilskott 2010 Klagar meiner at verken kommunalt kostnadsgrunnlag, kommunal aktivitet eller valde metode er i tråd med det sentrale regelverket, og har ikkje mottatt dokumentasjon som syner at vedtaket er i tråd med regelverket og prinsippet om kostnadsdekking. Innhaldet i klagen kan oppsummerast i følgjande punkt: Kommunen har berre med ein mindre del av kostnadene i kommunen sine barnehagar i grunnlaget for utrekning av tilskott Kommunen kan ikkje halde enkelte ordinære barnehagar utanom utrekninga, med mindre reglane gir grunnlag for å halda dei utanfor
Side 3 av 6 Kommunen kan ikkje nytte storleik som grunn for å halde enkelte ordinære barnehagar utanom utrekning av tilskott Kommunen kan ikkje berre ha ein tilskottssats per heildagsplass, men er pålagd å rekne ut tilskott per opphaldstime / per heiltidsplass både for aldersgruppa 0 2 år og 3 6 år. Rettsleg grunnlag Barnehagelova 14 slår fast at godkjende barnehagar skal behandlast likeverdig i forhold til offentlege tilskott. 3 i Forskrift om likeverdig behandling av barnehagar i forhold til offentlege tilskott definerer kommunen sitt ansvar. Blant anna krev tredje ledd at kommunane gir tilskott slik at det samla offentlege tilskottet vert minst 85 prosent (88 prosent frå 1.8.2010) av det tilsvarande kommunale barnehagar i gjennomsnitt mottar i tilskott. Femte ledd i regelen definerer maksimumsgrensa for kommunen si plikt. Desse reglane inneber at kommunen må rekne ut kostnadene i og finansieringa av dei kommunale barnehagane. Rundskriv F-07/2009 (og 07/2010 for tilskott 2010) frå Kunnskapsdepartementet definerer nærmare korleis dette skal reknast ut og dokumenterast. Fylkesmannen skal vurdere om Hå kommune har rekna ut kostnadene i og finansieringa av dei kommunale barnehagane i samsvar med lov, forskrift og rundskriv. Vi skal også vurdere om utrekninga av tilskottet til dei ikkje-kommunale barnehagane er gjort i tråd med dei same reglane. Fylkesmannen si vurdering I klagesaka har kommunen fleire gonger vist til rapporten Evaluering av barnehageområdet frå Rogaland Revisjon IKS November 2008, datert 14.5.2009. Rapporten gjennomgår kommunen sitt grunnlag for åra 2006 og 2007 og konkluderer slik: Det er revisjonens vurdering at kommunen tilfredsstiller krav til likebehandling av private og kommunale barnehager i forhold til offentlige tilskudd. Fylkesmannen vil bruke denne rapporten som ein del av grunnlaget for si saksbehandling av klagesaka. I oversending av klagesakene viser kommunen til at Fylkesmannen skal ha gitt Rogaland Revisjon ei stadfesting i samband med rapporten. Det går fram av notat som følgde rapporten at revisjonen har vore i kontakt med Fylkesmannen om einskilde spørsmål under arbeidet, og at Fylkesmannen skal ha uttalt at klagar ikkje vil ble gitt medhald så lenge kommunen faktisk held seg til reknearkmodellen. Dette inneber ikkje at Fylkesmannen har gitt noko uttale eller tilslutning til den ferdige rapporten eller til konklusjonane i den. Kommunen sin modell I begge klagene vert det påstått at kommunen verken nyttar kostnadsgrunnlag eller aktivitet i kommunale barnehagar eller ein metode som er i tråd med regelverket på området. Det går heller ikkje tydeleg nok fram av dokumenta klagar og Fylkesmannen har fått frå kommunen korleis kommunen sin modell er. På bakgrunn av dette sende Fylkesmannen e-post til kommunen 18.2.11 med fleire spørsmål om kommunen sin modell. Svaret frå kommunen er lagt til grunn for omtale av kommunen sin modell under. Hå kommune har bekrefta Rogaland Revisjon sin omtale av modellen:
Side 4 av 6 Fra 2007 har kommunen beregnet tilskuddet til de private barnehager på følgende måte: Det beregnes en fellesfaktor offentlig finansiering per barnehageplass for sammenligning mellom kommunale og private barnehager. Offentlig finansiering per kommunal barnehageplass er sammenligningsgrunnlag for de private barnehager. Totale kostnader fordeles mellom de to barnegruppene 0 3 år og 3 6 år. Fire ordinære kommunale barnehager er benyttet som sammenligningsgrunnlag for de private barnehagene. Gjennomsnittlige kommunale utgifter etter at foreldrebetaling og statstilskudd er fratrukket de totale utgiftene for disse fire kommunale barnehagene, er grunnlaget for beregning av kommunalt tilskudd til private barnehager. Dei fire barnehagane kommunen har vald ut er Trekløveren, Vibereiret, Vigrestad og Urhei. I sitt svar til PBL av 29.11.2010 kallar kommunen desse for liknande barnehagar. Rogaland Revisjon har ut frå denne reknemåten sett opp ein tabell basert på kostnader frå rekneskap 2006 med tilhøyrande heiltidsplassar for desse fire barnehagane, og funne gjennomsnittleg offentleg finansiering per heiltidsplass. Det er dette Revisjonen nyttar som grunnlag for sin konklusjon, at kommunen tilfredsstiller krav til likebehandling av private og kommunale barnehagar i forhold til offentlege tilskott, sjå over. I sitt svar til PBL av 29.11.2010 viser kommunen til at Revisjonen legg til grunn kommunen si framskriving av historiske satsar med utgangspunkt i rekneskap for 2006. Klagar oppfattar det slik at kommunen nyttar kostnadene i rekneskapen for dei fire kommunale barnehagane i 2006 og framskriver desse med pris- og kostnadsauken i kommunesektoren slik den er fastsett i departementet sitt rekneark, i staden for å ta tal frå rekneskap 2008 som grunnlag for tilskott i 2009. Fylkesmannen legg etter dette til grunn at kommunen nyttar tal frå rekneskap 2006 i dei fire nemnde kommunale barnehagane og framskriv desse i tråd med pris- og kostnadsauken i departementet sitt rekneark ved utrekning av tilskott for 2009 (og 2010) til dei private barnehagane. Kommunen reknar ut ein felles sats for offentleg finansiering per heiltidsplass og tar omsyn til store og små barn utan å fordele denne på desse barnegruppene. Aktiviteten i dei utvalde barnehagane er uendra frå 2006, dvs ikkje oppdatert. Kostnader i kommunale barnehagar som grunnlag for tilskott I forskrifta 3, 3. ledd går det fram at kommunen har plikt til å gje tilskott slik at den samla offentlege finansieringa vert minst 85 % (88 % frå 1.8.2010) av det tilsvarande barnehagar eigde av kommunen i gjennomsnitt får i offentlege tilskott. Om tilsvarande barnehagar seier departementet i sine merknader at det berre er vesentleg ulikskap i kostnadssituasjonen som kan leggjast til grunn for ei gruppering av barnehagar, og at eit naturlig skilje går mellom familiebarnehagar og ordinære barnehagar. Dette vert å forstå slik at kommunen ikkje kan gruppere dei ordinære barnehagane sine slik at nokre vert tatt med i kommunen sitt grunnlag og andre ikkje. Alle dei ordinære kommunale barnehagane som har hatt heilårsdrift i året før tilskottsåret, skal såleis vere med i kommunen sitt grunnlag. Når det gjeld kva for tal kommunen skal nytte i sitt grunnlag, er det ikkje omtala direkte i regelverket eller departementet sine merknader. I rundskriv F-07/2009 om utmåling av tilskott til ikkje-kommunale barnehagar for 2009, pkt 3 står det om utrekning av kommunen sine kostnader:
Side 5 av 6 Ved berekning av kommunens kostnader i 2009 skal kommunen ta utgangspunkt i prisjusterte kostnader iht. regnskapet for 2008. I sitt rekneark legg derfor departementet til grunn at kommunen skal bruke tal frå rekneskapet året før tilskottsåret (dvs rekneskap 2008 for tilskott 2009), og barnetalet frå årsmeldingane per 15.12. året før tilskottsåret (dvs per 15.12.2008 for tilskott 2009). Både når det gjeld barnetal og kostnader skal kommunen derfor nytte dei sist kjende tala når dei reknar ut tilskott til dei ikkje-kommunale barnehagane. Budsjett vert ikkje nytta fordi budsjettala i mange kommunar ikkje er fullstendige. Kommunen kan med bakgrunn i dette ikkje nytte gamle tal (i dette tilfellet frå 2006) ved utrekning av den offentlege finansieringa i dei kommunale barnehagane. Departementet sitt rekneark reknar ut offentleg finansiering i dei kommunale barnehagane fordelt på aldersgruppene 0 2 år og 3 6 år. Ein slik gruppering er meint å sikre likeverdig behandling innanfor dei to aldersgruppene. Viss ein ikkje legg dette til grunn, vil kommunen underforstått setje som føresetnad at samansetjinga av barn i dei kommunale og dei private barnehagane er like. Det vil neppe vere tilfellet, og Fylkesmannen legg til grunn at kommunen må rekne ut den offentlege finansieringa for dei to barnegruppene kvar for seg. Konklusjon Fylkesmannen kjem etter dette til at kommunen sin modell for utrekning av tilskott til dei ikkje-kommunale barnehagane ikkje er i tråd med reglane for likeverdig behandling av offentlege tilskott. Kommunen sine vedtak for dei nemnde barnehagane for tilskott i 2009 og 2010 vert derfor oppheva. Kommunen må rekne ut tilskotta på nytt i tråd med regelverket. Bruk av departementet sine rekneark sikrar ei likeverdig behandling. Fylkesmannen gjer på denne bakgrunn følgjande vedtak: Fylkesmannen opphevar kommunen sine vedtak om kommunalt driftstilskott for 2009 til Tryggheim, Skjeraberget og Tjemslandshagen barnehage og for 2010 til Skjeraberget barnehage. Saka vert sendt tilbake til kommunen for ny behandling, jf. forvaltningslova 17 og 34, 4. ledd. Fylkesmannen føreset kommunen nyttar den forståinga av regelverket som går fram av saka. Vedtaket er endeleg og kan ikkje klagast på, jf. forvaltningslova 28. Med helsing Sølvi Ona Gjul Utdanningsdirektør Per Arne Sandvold seniorrådgivar Saksbehandlar: Per Arne Sandvold Saksbehandlars telefon: 51 56 87 40 E-post: per.arne.sandvold@fmro.no
Kopi til: Espira Gruppen AS Pb 353 4291 KOPERVIK Private Barnehagers Landsforbund Postboks 23 Stormyra 8088 BODØ Side 6 av 6