Interkommunalt samarbeid

Interkommunalt samarbeid Kommunegeolog - forslag til samarbeidsplan Kommunar som har sagt seg interessert til å vere med: Kvam (HST-106/11), Fusa (KOM-036/11), Ullensvang, Masfjorden, Modalen, Ulvik, Jondal og Kvinnherad

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 2 av 10 Vår ref.: 12/50-2/N-860//TORDOL Arkiv: N-860 Dato: 15.02.2012 Innhaldsliste 1. Bakgrunn... 3 2. Visjon... 3 3. Mål... 3 4. Strategi... 4 5. Tiltak... 4 6. Gevinst... 5 7. Organisering... 6 8. Økonomi...7 9. Oppsummering og ringverknader... 10 Versjon 2 oppdatert 15. februar 2012 Bilete på framsida: Foto av steinsprang på Klyvevegen, Fykse, Kvam, 27. okt. 2008. Foto: Tore Dolvik Foto av ein ustabil blokk som vart tatt ned i Klyvevegen, Kvam, 1-3. nov. 2010. Foto: Tore Dolvik, 3. nov. 2010 Foto av vinterflaum på Kvamskogen 22. mars 2011. Foto: Tore Dolvik Foto av flaumskred i Håvik, Fusa (24. juli 2011; foto 31. aug. 2011). Foto: Tore Dolvik Foto av eit flytande hyttetak i Fresvik, Ullensvang (26. des. 2011; foto 5. jan. 2012). Foto. Tore Dolvik Foto av sikringsvollen i Aga, Ullensvang (foto 6. jan. 2012). Foto: Tore Dolvik Foto av eit flaumskred i Skjelvik, Odda (26. des. 2011; foto 5. jan. 2012). Foto: Tore Dolvik

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 3 av 10 Vår ref.: 12/50-2/N-860//TORDOL Arkiv: N-860 Dato: 15.02.2012 NAMN: INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG I HORDALAND Ansvarleg: Kvam herad ved Bjørn Vik, Grovagjelet 16, 5600 Norheimsund, bjvi@kvam.kommune.no, 56 55 31 Prosjektleiarr: Tore Dolvik, Kvam herad, Grovagjelet 16, 5600 Norheimsund, tordol@kvam.kommune.no; 56 55 30 76 Start: 2012 1. BAKGRUNN Naturskadar som følgje av skred er eit dagsaktuelt tema. Kommunane har ansvar for at det ikkje vert planlagt eller bygd i flaum- og skredfarlege område. Mangel på kunnskap kan føre til at det vert bygd i flaum- og skredfarlege område. NIVI Rapport 2009:4 1, laga på oppdrag av KS, nemner at mange små kommunar kan mangle kompetanse og nødvendig kapasitet for å løyse lovpålagte tenester og at interkommunalt samarbeid kan framstå som ein viktig strategi. Kvam herad har tatt initiativ til fleire skredprosjekt. Eit forprosjekt i 2008 som vart vidareført med eit 1-årig skredprosjekt i 2009 (9 deltakande kommunar + Hordaland fylkeskommune) og eit 2-årig interkommunalt skredsamarbeid (9 samarbeidande kommunar og økonomisk støtte frå Hordaland fylkeskommune, Fylkesmannen i Hordaland og Kommunal- og regionaldepartementet). Kvam herad har vedtatt i heradstyre at dei vil prøve å vidareføre prosjektet i ein fast ordning og utvide frå skred til å gjelde meir generelt geologi. Skred og flaum vert nok hovudoppgåvene i samarbeidet, men andre oppgåve der geologi kjem i bilde er ikkje utelukka (t.d. klima med meir). Det er viktig å auke kompetansen om flaum- og skredfare i kommunane. Skredfareseminara i 2009, som skredfareprosjektet arrangerte, og i 2010 og 2011, som skredsamarbeidet arrangerte har vore ein suksess. Det siste skredseminaret (www.kvam.no/skredseminar).gjekk over to dagar og hadde forelesarar frå blant anna NVE, Bergen kommune, NGI og Statens vegvesen. Seminaret hadde 65 påmeldte frå 16 kommunar og 24 føretak (konsulentar, arkitektar, skredsikringsfirma, byggfirma med meir). Visjonen er eit tryggare lokalsamfunn. 2. VISJON Målet er å: 3. MÅL styre arealbruken i kommunane gjennom regulering og byggesakshandsaming slik at ein unngår at nye bygg og anlegg hamner i flaum- og skredutsette område. gje kommunane rett kompetanse for å vere ein god støttespelar i saker som gjeld kartlegging og avklaring av farenivå i flaum- og skredutsette område. 1 NIVI Rapport 2009:4 Regionrådene et verktøy for å møte kommunenes utfordringer? (http://www.nivianalyse.no/rapporter.html)

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 4 av 10 4. STRATEGI Strategien er å etablere eit langsiktig samarbeid mellom små kommunar for saman å få nok ressursar til å tilsette ein kommunegeolog i ein 100 % stilling innan 1. juli 2012. Kommunegeologen skal drive nettverks- og kompetansebygging, kartlegging, rådgiving og vere ein synleg kontaktperson for kommunane blant anna med temaet skred- og flaumfare. 5. TILTAK Tiltak kommunegeologen skal gjere: Nettverk o Drive og bygge vidare nettverket som er etablert gjennom fleire prosjekt dei siste 3,5 år. 1. interkommunale nettverket (fellesmøte med meir) 2. kontaktperson til og frå NVE, fylkeskommunen, fylkesmannen, Bergen kommune og fleire o Delta på og arrangere fagdagar, kurs, seminar, synfaringar, etc. o Drive nettverksside/internettside (www.kvam.no/kommunegeolog) o Mogleg kontaktperson ved uromeldingar eller ved spørsmål om skredfare Kompetanse o Ved hjelp av nettverket, møter, kurs, fagdagar, internett, e-postar, telefon auka kompetansen om skred, flaum og stabilitet mellom og internt i kommunane 1. lovverk og retningslinjer 2. ansvar 3. klima 4. farevurdering 5. kven gjør kva og når (uromelding, skredhending, arealplan, byggesak, etc.) o Vere oppdatert på lover og retningslinjer, etc. o Internettsider og informasjons-epostar o Mediehandtering Kartlegging og registrering o Utarbeiding av temakart/gis-analysar (omsynssone, hellingskart, risikokart mm) o Vere med i ROS-analyse/-kartleggingsarbeidet i kommunane ved behov t.d rullering av kommuneplan, planstrategi med meir o Vurdere skredfarenivå og foreslå løysingar i byggesak/planarbeid i aktsemdområde og andre moglege skredfarlege område o Systematisere skred- og flaumdata for kommunen o Og anna (jf. avtale)

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 5 av 10 Rådgiving o Rådgiving inn i arbeidet med kommuneplan, reguleringsplanar, byggesaker og fagleg støtte for oppsynsmenn i kommunane 1. Rådgiving knytt til lovpålagte oppgåver nedfelt i plan- og bygningslova, naturskadelova, veglova, skoglova, vannressursloven, m.m. 2. Rådgiving knytt til drift og vedlikehald av kommunale eigedomar, veg og VA anlegg, friområde m.m. 3. Rådgiving ved uromeldingar og flaum- og skredhendingar (kontaktperson, synfaring, skrive notat, arkiv med meir) 4. Rådgiving ved søknader til NVE om støtte til flaum- og skredsikring o Bestillarrolle - bestille nødvendig geotekniske rapportar/ faresonekart/ risikokart, vurdere konsekvensar, anbod, etc. o Beredskapsreglar - t.d. vurdere skredfare frå vêrvarsel - evakuering, stenging av veg (obs: under hendinga så er det redningsetatane som jobbar/ har ansvar. Kommunegeologen er berre ein støttefunksjon for kommunane). Gevinstane med kommunegeolog vil vere: 6. GEVINST Tryggare lokalsamfunn Bygge opp eit godt omdømme til kommunen Kunnskap om førebyggjande tiltak mot naturskadar er viktig for liv og helse, og god økonomi for samfunnet og den enkelte Fristille areal til byggjeformål i aktsemdområde (revurdering av aktsemdkartet) o luke ut klare ikkje-skredfarlege areal som ligg i aktsemdkartet o vurdere når ein kan byggje i mogleg skredfarleg område o kan hjelpe utbyggjar med informasjon om korleis han skal gå fram ved utbygging i område som kan vere skredfarleg Interkommunalt samarbeid o Får tilgang til eit nettverk o Gjer tyngde når ein tar opp spørsmål o Kan få betre økonomiske avtalar Nettverk o Kommunane vert meir effektiv (veit kven ein skal spørje; handle når det gjelder som mest) o Kommunane får eit større fagleg fellesskap (ein er ikkje aleine) o Kommunane får betre tilgang på informasjon og hjelp Fagleg kontaktperson o Mellom samarbeidande kommunar o Mellom samarbeidande kommunar og NVE, fylkesmannen og fylkeskommunen o NVE veldig positiv då ein fagleg kontaktperson forenklar NVE sitt arbeid (førstesortering farleg/ikkje farleg; faglege spørsmål; spisse søknader til NVE;

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 6 av 10 distribusjon av informasjon til kommunane). NVE kan dermed sette inn ressursar der dei trengs mest. Meir kompetanse i kommunane o Kommunane får tak i erfaring frå andre samarbeidande kommunar via kommunegeologen eller på fellesmøta o Sakshandsamarane vert tryggare i arbeidsoppgåvene o Kommunegeologen kan utføre enkle geotekniske vurderingar som redusere utgiftene til konsulent o Godkjende tiltak stettar sikkerheitskrava for flaum og skred i pb-lova o Færre naturskadar på nye bygg og anlegg o Raskare avklaringar av ROS tema i sakshandsaming i plan-, delings- og byggesaker Systematisk flaum og skredkartlegging gir betre økonomistyring og prioritering i kommunane 7. ORGANISERING Forslaget frå Kvam herad er at det vert etablert ein 100 % stilling som rådgjevar (kommunegeolog) og Kvam herad vert arbeidsgivar og dermed vertskommune (må avklarast med rådmann/politikarar før tilsettingsprosessen startar). Rådmann, Kvam herad Samarbeidskommunar *Fusa *Modalen *Ullensvang *Ulvik *Jondal *Masfjorden *andre Einingsleiar. Bjørn Vik avtalar Kommunegeolog info info kontaktperson kontaktperson NVE Fylkesmannen Fylkeskommunen Staten Med meir 7.1 Samarbeidsmodell Det er to hovudformer for vertskommunesamarbeid, - ein med rein administrativt samarbeid ( 28b) og ein modell med felles folkevalt nemnd ( 28c). Kvam herad vil anbefale administrativt vertskommunesamarbeid ( 28 b i kommuneloven 2 ). Ifølgje rettleiaren Vertskommunemodellen frå KRD 3 så er modellen med administrativt vertskommunesamarbeid særleg eigna for samarbeidsområde som er meir regelstyrde og som krev særskild kompetanse for å bruke eit fagleg skjønn. Ein interkommunal kommunegeolog er mest ein rådgjevar og jobbar ikkje så mykje med saker som har prinsipiell betyding og treng ikkje ein felles organisatorisk overbygging. 2 Kommunelova - http://www.lovdata.no/all/hl-19920925-107.html 3 Vertskommunemodellen i kommuneloven 28 a flg.. Kommunal- og regionaldepartementet 26.05.2011 http://www.regjeringen.no/nb/dep/krd/dok/veiledninger_brosjyrer/2011/vertskommunemodellen-i-kommuneloven--28-.html?id=644574

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 7 av 10 Delegering av myndigheit kan skje via administrasjonssjef og delegerte oppgåve kan løysast av administrasjonen i vertskommunen. I følgje kommuneloven gjeld avtalen mellom kommunestyre i vertskommunen og samarbeidande kommune. Avtalen er bilateral og vertskommunen må lage samarbeidsavtaler med kvar kommune og kan dermed òg ha ulike oppgåver delegert frå kvar enkelt samarbeidskommune. Fellesskapet mellom kommunane vert organisert som eit nettverkssamarbeid med regelmessige møter om felles faglege diskusjonar etc. Rollefordeling må avklarast gjennom avtaleforhandlingar med samarbeidande kommunar. Hovudoppgåvene til kommunegeologen er skissert i strategi (kap. 4) og tiltak (kap. 5). Fordeling av den enkelte arbeidsoppgåver skjer lokalt i kvar kommune, og arbeidsmengda må stå i forhold til eigen finansieringsdel. 8. ØKONOMI 8.1. Budsjett Budsjettet er basert på erfaring med gjennomførte skredprosjekt. Løn inkludert sosiale utgifter er klart den største utgiftsposten i budsjettet. Budsjettet vert indeksregulert og revidert for kvart år (løn med meir) og sendt ut på høyring i samarbeidande kommunar. Budsjett (1000) (2012-kr)* Finansiering (1000) (2012-kr) Art: 2012* 2013 2014 2012 2013 2014 Løn (inkl. sos. utg.) 650 650 650 Kommunar: 500 550 600 Reise/møte 25 25 25 Tilskot: 300 250 200 Kurs/seminar 20 20 20 Feltarbeid/ -utstyr 10 10 10 BIL (leasing) 50 50 50 IT (utstyr og program) 35 35 35 SUM 800 800 800 800 800 800 *Sidan samarbeidet ikkje vart starta opp 1. jan. 2012 må ein diskutere korleis ein skal finansiere forprosjektet/revidere budsjettet frå når samarbeidet startar opp.. Løn (inkludert sosiale utgiftar) Løn inkludert feriepengar, pensjonskostnader og arbeidsgjevaravgift. Reise/møte Er antatt i snitt ein reise til ein samarbeidande kommune i løpet av ei veke i kommunal eigd/leaset bil. Inkludert her vil vere aktuelle fellesmøte. Kurs/seminar Kompetansehevande kurs og seminar, anten som arrangør, invitert foredragshaldar eller berre deltakar. Feltarbeid/ -utstyr Innkjøp av aktuelle feltutstyr eller kostnad med feltarbeid Bil (leasing) Leasing av bil. Det vert mange turar til samarbeidande kommunar og ein kommunal eigd/leaset bil er ein fordel. IT (utstyr og program) Lisensar til GIS-program og andre aktuelle program. Innkjøp av diverse IT-utstyr som vert nødvendig.

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 8 av 10 8.2. Finansiering Finansieringa er basert på at kommunane bidrar etter behov og etter ei naturleg fordelingsnøkkel. Det bør innarbeidast ein viss fleksibilitet ut i frå at arbeidsmengda kommunegeologen skal bruke på deltakande kommunar kan variere. Planlagt arbeidsmengde i samarbeidande kommunar må vere avklart før 1. juli 2012. For at Kvam herad skal ta på seg vertskommuneansvaret treng Kvam herad ein garanti for at budsjettet er fullfinansiert for fleire år. Til det treng Kvam herad langsiktige samarbeidsavtalar med små og mellomstore kommunar i Hordaland. Kvam herad foreslår at samarbeidskommunene bind seg for 3 år jf. avtale. Dei fleste tilskota er årvisse og me veit ikkje om me får tilskot før moglegvis seint på året. Tilskotet vert derfor ikkje rekna med for å få fullfinansiert samarbeidet, men vert fordelt i etterkant for å redusere utgiftene til samarbeidande kommunar. Dette for å fordele risikoen til alle kommunane i samarbeidet og ikkje berre til vertskommunen. Det er for 2012 søkt om tilskot frå fylkesmannen (skjønnsmidlar) og det vil bli søkt om tilskot frå fylkeskommunen og regional- og kommunaldepartementet. Dersom kommunegeologen har ledig kapasitet kan tenester tilbydast andre kommunar mot betaling etter avtale. Desse inntektene vert fordelt etter kostnadsnøkkelen og tatt med i berekninga før faktura vert sendt ut. Det er fleire kommunar som er positive til eit vidare samarbeid og nokon kommunar har allereie sett av pengar til eit samarbeid. Tabellen under viser vedtak og munnlege tilbakemeldingar over kva som er sett av til samarbeidet. Invitasjon til samarbeid er sendt til alle kommunane i Hordaland og det er plass til fleire kommunar om det er det som må til for å få i gang samarbeidet. Kommune Ramme Fordelingsnøkkel* Kvam (HST-106/11) 208 26 28.9 % Fusa (KOM-036/11) 207 14 15,6 % Ullensvang 14 15,6 % Masfjorden 30 10 11,1 % Modalen 74 10 11,1 % Ulvik 60 8 8,9 % Jondal 8 8,9 % SUM 579 90 100 % Budsjett 800 Rest -221 *Fordelingsnøkkel bygger på kostnadsnøkkelen til Hardangerrådet (sjå kap. 8.3.) Som ein kan sjå i tabellen over så manglar det 221 000,- for å få fullfinansiert samarbeidet. Dette må i boks for å få i gang eit samarbeid. Avtalane med samarbeidande kommunar bør òg vere langsiktige. Det kan sjå ut som me treng ein eller to kommunar til for å kome i boks om me ikkje får tilskot. Kvam og Fusa sine vedtak er ei øvre ramme og ikkje etter planlagde arbeidsoppgåver så desse kommunane sin del kan godt reduserast om andre kommunar har ein del arbeidsoppgåver til kommunegeologen.

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 9 av 10 8.3. Fordelingsnøkkel I skredsamarbeidet 2010-2011 vart det brukt ein utvida hardangerrådsnøkkel til å fordele kostnadene. Det er det som er planen å bruke vidare, men me er opna for andre løysingar (til dømes folketal, planar og byggesakar, areal i aktsemdområde, etc.). Kommunegeolog forslag til / døme på fordeling av kostnader Utvida HRnøkkel fordeling 50% Arbeidstid (fleksibel) t/år ** d/år d/md Kommune Ramme Forslag Kvam (HST-106/11) 208 26 25.0 % 200 200 100 100 390 52 4.3 Fusa (KOM-036/11) 207 14 13.5 % 108 150 54 96 375 50 4.2 Modalen 74 10 9.6 % 77 75 38 37 143 19 1.6 Ulvik 60 8 7.7 % 62 60 31 29 114 15 1.3 Masfjorden 30 10 9.6 % 77 40 38 2 6 1 0.1 Ullensvang 14 13.5 % 108 150 54 96 375 50 4.2 Jondal 8 7.7 % 62 35 31 4 17 2 0.2 Kommune 1 14 13.5 % 108 90 54 36 141 19 1.6 Kommune2 0 0 0 0.0 Administrasjon/ nettverk/ felles for samarbeidet* 390 52 4.3 579 104 100 800 800 400 1950 260 22 *Har sett av tid til ca 1 dag i veka på fellesoppgåver for samarbeidet (nettverk/møter/kurs/osb.) **Eit årsverk = 1950 timar 8.4. Fakturering Som vertskommune må Kvam herad sende ut faktura til samarbeidande kommunar. Kvam herad foreslår å sende ut faktura to gonger i året. Ein gong i juli som baserar seg på kostnadsfordelinga og timeliste og ein i januar der ein betaler resten (kostnadsfordeling, redusering pga tilskot eller sal, oppjustert løn, timeliste). Første faktura vil kome i jan. 2013 (for 2012), neste vil kome i juli 2013 (1. halvår) og så i jan. 2014 osb. 8.5. Invitasjon til samarbeid Alle kommunane i Hordaland kjem til å få invitasjon til å vere med i samarbeidet og å vere med på informasjonsmøte den 9. mars 2012 (sjekk www.kvam.no/kommunegeolog). Målgruppa er rådmenn og einingsleiarar på plan, byggesak og teknisk.

INTERKOMMUNAL KOMMUNEGEOLOG Side 10 av 10 9. OPPSUMMERING OG RINGVERKNADER 9.1 Oppsummering Kvam herad har tatt initiativ til ein vidareføring av skredsamarbeidet (2010-2011) som ein permanent ordning med ein fast tilsett kommunegeolog (1/1 stilling). Kvam heradstyre har vedtatt ein øvre økonomisk ramme for at Kvam skal starte opp med samarbeidet. Målet med samarbeidet er å auka kompetansen på skredfare slik at ingen bustadar vert godkjent i skredfarlege område, at kommunane kan vere gode støttespelarar i sakar kor ein må avklare farenivået til flaum- og skred og at beredskapen i kommunen vert betre. Dei fleste kommunane i samarbeidet er positive til eit vidare samarbeid og om me får finansieringa på plass så kan me få det til. Slik saka står no så manglar me 221 tusen for å få fullfinansiert budsjettet og me må få på plass langvarige avtalar med samarbeidande kommunar. Det interkommunale samarbeidet vil prøve å hente og formidle kunnskap oppover i systemet, til kommuneadministrasjonen og utover til tiltakshavarar, politikarar, media og innbyggarar i kommunane. På sikt skal dette føre til at samfunnet vert tryggare. I dei tidlegare skredprosjekta er det bygd ut eit fungerande nettverk som me ønskjer å bruke og byggje vidare på. Ein viktig arbeidsoppgåve for kommunegeologen er derfor å drive nettverket og arrangere fellesmøte. 9.2 Ringverknader Det interkommunale samarbeidet kan få ringverknader i kommunar som ikkje vert med i samarbeidet, men som får auke kompetanse om skredfare på grunn av seminar/kurs som samarbeidet arrangerar, informasjon på nettsider og andre medium og ved kontakt med kommunar som er med i prosjektet.