saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: 20.01.2016 3743/2016 Magne Hanestadhaugen Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet Kystekspressen - Hurtigbåtsamarbeid fylkeskryssande rute Bakgrunn Problemstilling i Sør-Trøndelag fylkeskommune Hurtigbåttilbodet mellom Trondheim og Brekstad nærmar seg kapasitetsgrensa på enkelte avgangar. Dette gjelder både Kystekspressens avgangar og pendlarbåten som går Trondheim-Brekstad. Båtrutene inngår i same kontrakt, Pakke 3; «Fylkeskryssende ruter» saman med Trondheim-Vanvikan. Det ventes ein ytterligare forverring av kapasitetsproblema i ruta Trondheim- Brekstad i anleggsperioden til ny kampflybase på Ørlandet, og etter at basen er ferdig og satt i full drift. Noverande kontrakt er frå 1.1.2014, og er gjeldande til og med 31.12.2021. Det er einsidig opsjon frå oppdragsgivar si side til å forlenge kontrakten med inntil to år (1 + 1 år) frem til og med 31.12.2023. Det er framlagt ei sak i fylkestinget i Sør-Trøndelag 16. desember 2015 «Kapasitetsutfordringer for hurtigbåttilbudet Trondheim-Brekstad» som behandlar mulige løysningsforslag (sak 133/15). Vedtakspunkta er som følgjer: «1. Fylkestinget gir Fylkesrådmannen mandat til å gå i dialog med Møre og Romsdal fylkeskommune med formål å få omdisponert båtmateriell i dagens hurtigbåttilbud for å kunne styrke kapasiteten Trondheim-Brekstad. 2. Dersom det oppnås administrativ enighet om en løsning skal denne forelegges Fylkesutvalget for politisk behandling før en forpliktende avtale kan inngås. 3. Dersom det ikke oppnås en avtale om disponering av båtmateriellet kommer administrasjonen tilbake med en ny sak med andre alternative løsninger. 4. Det vises forøvrig til vedtak i sak 60/15 hvor komiteen har bedt om en egen samferdselsstrategi for Øyregionen. Komiteen ber også om at administrasjonen vurderer innspill og ruteplanlegging fra Trondheimsfjords pendlerforening»
Situasjon i Møre og Romsdal I Møre og Romsdal sin del av rutenettet til Kystekspressen har ein hatt problem med regulariteten til Edøya. Dette er eit problem ein vil måtte løyse uavhengig av problemstillinga i Sør Trøndelag. Utan å gå nærmare inn på årsaksforhold og ansvar for problema med anløp av Edøya, så vil omdisponering av båtmateriell kunne bidra til å redusere problema ein ser med dårlegare regularitet. Omdisponering av materiell innanfor kontrakten vil bety eit mindre fartøy med mindre kapasitet, og dermed ein reduksjon av det tilbodet som ligg i noverande kontrakt. Ein slik reduksjon av tilbodet kompenserast ikkje utan vidare opp av ei betring av regulariteten på Edøya. Det er likevel god kapasitet på Kystekspressen i Møre og Romsdal sin del av rutenettet, og ein vil kunne oppnå miljømessige og driftsmessige fordeler med å omdisponere båtmateriell som betener strekninga Kristiansund-Sandstad. Møte 13. januar 2016 mellom Sør-Trøndelag og Møre og Romsdal fylkeskommune Det vart i møte mellom Sør Trøndelag fylkeskommune og Møre og Romsdal fylkeskommune den 13. januar 2016 på Sandstad, informert om det politiske vedtaket i fylkestinget i Sør Trøndelag. Dette møtet vart initiert av Sør Trøndelag fylkeskommune, med bakgrunn i det politiske vedtaket i Sør Trøndelag fylkesting. Saksframlegget (201514751-1) som danna bakgrunnen til det politiske vedtaket inneheldt 6 alternativ til løysning, der eitt av alternativa inneber at Sør Trøndelag fylkeskommune kuttar fylkeskryssande trafikk, som inneber kutt av, eller redusert tilbod til Sandstad. Det medfører derfor ikkje riktigheit at det er Møre og Romsdal fylkeskommune som ønskjer nedlegging av hurtigbåtsambandet mellom Kristiansund og Trondheim som det blir hevda frå enkelte hald. Frå Møre og Romsdal sin side er det primære ønskje at ein finn ei løysning med auka kapasitet på Trondheim-Brekstad som ikkje endrar dagens tilbod på vår side av fylkesgrensa, då problemet på denne strekninga er innanfor Sør Trøndelag sitt ruteområde. Det er likevel slik at ein frå Møre og Romsdal fylkeskommune si side vil kunne vurdere ulike løysningsforslag som vil løyse problema ein ser i Sør Trøndelag, dersom det ikkje svekkar behov ein har i Møre og Romsdal. Alternativet fylkestinget i Sør Trøndelag ønskjer å vurdere først er å omdisponere båtmateriell, som betyr å nytte begge av Kystekspressen sine fartøy i Sør- Trøndelag sin del av rutenettet. Hadde ein kunne omdisponere materiell innanfor gjeldande kontrakt, så ville dette vere ei gunstig løysing økonomisk sett. Det vil seie å flytte Kystekspressen sine fartøy til Sør Trøndelag, og eit av fartøya som opererer i Sør- Trøndelag til Møre og Romsdal. Det er no ikkje fartøy i kontrakten som er egna for ei slik omdisponering for å dekke rutenettet i Møre og Romsdal. Dette betyr mest sannsynleg eit nybygg må inn i kontrakten i vår del av rutenettet, viss ein skal flytte noverande fartøy i Kystekspressen til Sør-Trøndelag. Alternativt må ein vurdere marknaden for brukt materiell som tilfredsstillar den utvida kravspesifikasjonen for fartøy mellom Kristiansund og Sandstad.
Sør Trøndelag fylkeskommune ønskjer å vite om dette kan vere ei aktuell løysning for Møre og Romsdal fylkeskommune sin del, der ei kostnadsutrekning av eit slikt alternativ, vil danne grunnlag for ei slik vurdering. Når ein likevel må vurdere å bygge eit nytt fartøy i denne storleiken, kan ein spørje seg om den beste løysninga er å bygge nytt innanfor Møre og Romsdal sin del av rutenettet, i høve til å bygge eit nytt fartøy tilpassa det eigentlige behovet, Trondheim-Brekstad. Ved ei endring av materiell, må dette totalt sett gi ei betre økonomisk løysing for Møre og Romsdal fylkeskommune. Vurdering Vidare prosess Når det ikkje er eigna materiell som kan omdisponerast innanfor gjeldande kontrakt, er det slik fylkesrådmannen ser det, naturleg å bygge nytt der behovet er. Det vil seie på strekninga Trondheim-Brekstad. Ein vart i møte 13. januar 2016 mellom fylkeskommunane likevel einige i at ein bør vurdere å sjå nærmare på alternativet med «omdisponering» av båtmateriell, slik at dette kan leggast fram for politisk nivå i begge fylkeskommunar i løpet av mars månad 2016, då det kan vere positive effektar for begge fylkeskommunar med ei slik løysning. Samferdselsavdelinga i Møre og Romsdal fylkeskommune må då legge fram ein kravspesifikasjon for eit fartøy, som skal betene strekninga Kristiansund-Sandstad, slik at ein kan berekne kostnader og juridisk handlerom ved eit slikt alternativ. Ein kan ved ei slik løysning flytte dagens fartøy i Kystekspressen til å betene rutenettet i Sør Trøndelag. Dette vil i realiteten måtte bety eit mindre fartøy Kristiansund-Sandstad og båtbytte på Sandstad, som er ein reduksjon i kvaliteten for dei reisande, og kontrakts bestemt kapasitet. Føresetnaden for å kunne gjere dette må vere ein reduksjon i driftskostnadane på denne delen av ruta. Samtidig vil det vere avgjørande at ein samtidig løyser regularitetsproblema på Edøya. Innsparingsmoglegheita må vektas opp i mot kapasitet, komfort og regularitet gitt det farvatnet ruta opererer i. Ein anna føresetnad Møre og Romsdal fylkeskommune meiner er vesentleg for å vurdere løysninga, er at Sør Trøndelag fylkeskommune forpliktar seg til å oppretthalde korresponderande hurtigbåttilbod fram til kontraktslutt. Kravspesifikasjon for fartøy mellom Kristiansund Sandstad Juridiske vurderingar av handlingsrommet for ei løysing med eit nytt fartøy inn i gjeldande kontrakt vil måtte utførast når ein har eit konkret alternativ på bordet. Ein går på dette tidlege stadium ut frå at «Konkurransegrunnlag Rutetransport Sjø 2014 Ref. 12/00042 Kontrakt Del B Leveransebeskrivelse» i dagens kontrakt leggast til grunn. Kravspesifikasjonar til eit fartøy som skal betene strekningen Kristiansund-Sandstad vil i så tilfelle bli bunde til dette gjennom dagens kontrakt, men kunne ha særskilte krav i høve til punkt 3.9 i nemnde dokument gjennom ein tilleggsavtale. Særskilte krav til Kystekspressen ligg under punkt 3.9.3 «Pakke 3, Fylkeskryssende ruter». Som eit døme er det stilt særskilte krav til et fartøy som betener Kristiansund-Sandstad etter same mal, som eit tilleggs punkt 3.9.3.5.
Fylkesrådmannen kjem med følgjande forslag for å kunne rekne ut kostnader og vurdere juridisk handlerom for eit alternativ med nytt fartøy på strekninga Kristiansund-Sandstad. Tekst i svart er lik punkt 3.9.3.2 Trondheim-Kristiansund i gjeldande kontrakt, tekst i blått er justert forslag tilpassa ruteområdet Kristiansund-Sandstad: 3.9.3.5 Kristiansund-Sandstad Minimum passasjersertifikat på 180 Skal tilfredsstille utslipp til luft i.h.t IMO Tier 2 Det skal være restaurasjon på alle avganger Det skal være gratis trådløst internett for passasjerer, på fartøyet Universell utforming i henhold til vedlegg 4 Det stilles krav om AIS, Automatic Identification System Er skroget utformet i lettere materiale enn aluminium skal det gjennomføres tiltak for å sikre fartøyets sjøegenskaper og evne til å takle krevende kai anløp. Det skal legges frem dokumentasjon fra uavhengig sakkyndig fagmiljø, som eks. Marintek eller tilsvarende, at tiltak som gjennomføres sikrer fartøyets sjøegenskaper og evne til å takle krevende kai anløp. Bakgrunn og føresetnader for krav i punkt 3.9.3.5 Kristiansund-Sandstad Ei fortsatt fylkeskryssande rute i form av korrespondanse på Sandstad vidare til Trondheim er ein viktig føresetnad. Reisande vil kunne oppleve ein reduksjon i storleik på fartøy mellom Kristiansund- Sandstad, og båtbytte på Sandstad som ein reduksjon i kvaliteten på tilbodet. Uavhengig av regularitetsproblema på Edøya, vil ein måtte forsvare denne reduksjonen av kvalitet med innsparte kostnader. Fylkesrådmannen er villig til å sjå nærare på ein reduksjon av kapasitet til eit fartøy på mellom 147 og 180 passasjerar. Ein vil for vidare sakshandsaming foreslå ein reduksjon i størrelse på fartøy frå dagens krav til et passasjersertifikat på 275, til eit passasjersertifikat på 180 passasjerar som eit utgangspunkt. Årsaka til dette er at ein på noverande stadium ikkje har fått utreda det reelle kapasitetsbehovet, eller vurdert regularitet med eit fartøy ned mot 147 seter. Innsparingspotensialet i drifta er vesentleg større med eit mindre fartøy, slik at ei førebels utrekning på eit fartøy med 180 seter vil gje eit godt vurderingsgrunnlag for minimum innsparing. Vidare sakshandsaming vil kunne avdekke om eit mindre fartøy ned mot ein passasjerkapasitet på 147 passasjerar vil ha tilfredstillande kapasitet og regularitet. Ein vil då kunne rekne ut kostnader ved eit slikt alternativ og legge det samla fram for politisk handsaming. Kostnadssida ved både bygging og drift av eit nytt fartøy kontra dagens fartøy må synliggjerast. Ein må og undersøke om det finnes egna fartøy i marknaden fram i tid, slik at ein kan gå for midlertidige løysningar i Sør Trøndelag fram til egna materiell blir frigjeven. Ei vidare utgreiing vil avdekke kva som vil vere mest kostnadseffektive løysningar for dei to fylkeskommunane, slik at dette blir ein del av den vidare politiske handsaminga.
Det er naturleg at bruk av opsjonar må vere ein del av vurderinga, som inngår i alternativet med å sette inn eit nybygg. Det vil seie å forlenge noverande kontrakt med to år til 31.12.2023. Møre og Romsdal fylkeskommune har i 2015 gjennomført anbodsutsetting av 4 fylkesinterne hurtigbåtsamband, der kontrakt med operatør har blitt signert ved årsslutt 2015. Det vart i denne konkurransen satt krav til skrog med tilsvarande ordlyd som forslaget i punkt i 3.9.3.5 Kristiansund-Sandstad som framlagt på førre side. Det vil i denne kontrakten verte bygd eit fartøy i karbonskrog med passasjerkapasitet på 197, der tiltak i høve til notat av 2015-06-08 frå Marintek vil bli gjennomført. Ein har dermed fristilt operatør i høve til skrogval, men sikrar regularitet i ruteområdet, samtidig som driftskostnadane vil kunne verte lågast mogeleg ut frå dei moglegheitene som ligg i marknaden. Forslag til vedtak: Samferdselsutvalet gir fylkesrådmannen mynde til å gå i dialog med Sør-Trøndelag fylkeskommune slik det går fram i denne saka. Fylkesrådmannen vil leggje fram ei ny sak der eventuelle endringar i Kystekspressen blir handsama. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth samferdselssjef