FORSLAG TIL KOMMUNEPLANENS AREALDEL FOR SKJÅK KOMMUNE PLANOMTALE

FORSLAG TIL KOMMUNEPLANENS AREALDEL FOR SKJÅK KOMMUNE PLANOMTALE 2017-2028 1

PLANOMTALE. FORORD. Etter Plan- og bygningslovas (PBL) 4-1 skal det for kommuneplanar utarbeidast ei planomtale som omtaler formål for planen, hovudinnhald og verknader, samt forhold til rammer og retningsliner som gjeld for området. Planomtala må vise planens forhold til andre planer som gjeld for området og det skal vera ein samanheng i plansystemet. Det er særleg viktig at det blir klargjort om planen er i samsvar med gjeldane overordna planer eller om den nye planen medfører endringar. Planomtala skal inngå i planforlaget når dette blir sendt ut på høyring. Omtala skal vera så fyldig og presis at det er mogleg å få eit dekkande bilde av omsyna bak planen. Den skal også vise kva planen vil medføre for råka parter, interesser og omsyn. FORMÅL MED PLANEN. Kommuneplanen er den overordna og langsiktige planen i kommunens plansystem, som skal sjå kommunens oppgåver og ansvarsområde i samanheng. Den skal gje føringar for kvar kommunen skal sette inn ressursar i form av arbeidskraft og økonomi, kva for tenester kommunen skal tilby innbyggjarane og nivået på desse tenestene. Den skal vidare vise bruk og vern av areal. Samfunnsdelen av kommuneplanen fortel om mål og utfordringar kommunen står ovafor. Arealdelen fortel gjennom kart korleis ein skal gjera arealinngrep for å nå måla, og kva for areal som skal nyttast som i dag. Kommuneplanen skal være et reidskap for dei folkevalde, som skal gje grunnlag for styring av utviklinga også over eit lengre tidsperspektiv. Den skal fastlegge ramer for detaljplanlegginga og for enkeltvedtak. Kommuneplanen skal gje innbyggjarane, næringsliv og organisasjonar moglegheit for medverknad i kommunens prioriteringar og dermed moglegheit til å påverke utviklinga i kommunen. 2

Sjøl om karta i kommuneplanen er teikna digitalt og kan forstørrast, er det viktig å lese planen som ein grovmaska plan for kommunens samla areal og ramer for den vidare utviklinga. For store områder i kommunen vil arealdelen vera det einaste overordna planverktøyet, og i nokre tilfeller vil det heller ikkje være krav om reguleringsplanar før søknad og gjennomføring av tiltak. For slike områder er det utarbeidt konkrete og meir detaljerte bestemmelsar, i tillegg til det meir nøyaktige arealplankartet. Dagens digitale planverktøy gjev gode moglegheiter her. Arealdelen av kommuneplanen vil: Gje viktige ramer for samfunnsutvikling Gje føringar for framtidige revideringar av kommunedelplanar Gje føringar der ein på bakgrunn av arealdelen utarbeider reguleringsplaner Gje føringar der ein på bakgrunn av arealdelen behandlar byggjesøknader Gje moglegheiter for langsiktige vurderingar av arealbruk Vera eit reidskap for heilheitleg forvaltning av areal inn mot verna områder Sikre vern av naturområde, kulturminner og produktive jordbruksareal Sikre at prinsippa om universell utforming blir ivareteke i nybygg, renovering av bygg, uteareal, transport og reiseliv. RAMMER OG RETNINGSLINER SOM GJELD FOR OMRÅDET. Rammer og retningsliner som gjeld for området. NASJONALE OG REGIONALE RETNINGSLINER Fylkesplanar og andre regionale retningsliner for arealbruk skal leggjast til grunn for det kommunale planarbeidet. Avvik frå retningslinene om arealbruk kan gje grunnlag for motsegn frå fylkeskommunen, nabokommunar eller statlege fagmyndigheiter. I tillegg til plan- og bygningslova, er det fleire viktige lover som påverkar innhaldet i kommuneplanen, folkehelselova 2011 (Lov om folkehelsearbeid), naturmangfaldslova (Lov om forvaltning av naturens mangfald 2009) og kulturminnelova (Lov om og kulturminnelova 1978). I arbeidet med kommuneplankartet er også Forskrift om kart, stedfestet informasjon, arealformål og kommunalt planregister, ei viktig forskrift for presentasjon og forståing av kartet. I medhald av plan- og bygningslova, skal staten kvart år utarbeide eit dokument med nasjonale forventningar for å gjere planlegginga meir målretta og sikre at viktige nasjonale interesser blir ivareteke. Fylgjande tema er trekt fram av førre regjeringa; Klima- og energi By- og tettstadutvikling Samferdsle og infrastruktur Verdiskaping og næringsutvikling Natur, kulturmiljø og landskap Helse, livskvalitet og oppvekstmiljø 3

Figur 2: Samanhengen mellom nasjonale forventningar og kommunen sitt planarbeid Oppland fylkeskommune har i sin planstrategi for perioden 2012 2016 vald å satse på følgjande tema: 4 Nærings- og stedsutvikling Kompetanse Samferdsel Følgjande nasjonale og regionale planar/føringar som kan ha verknad på planarbeidet i Skjåk: Fylkesplan for Oppland Mulighetenes Oppland, regional planstrategi 2012-16 Nasjonal transportplan (NTP) og Nasjonal sykkelstrategi (2014-2023) Jordvernstrategi for Oppland 2007-11 Regional plan for folkehelse i Oppland 2012-2016 Regional plan for samfunnssikkerhet og beredskap Regional plan for klima og energi for Oppland 2013-2024 Regional plan for Ottadalsområdet 2014-2026 (villreinområde) Regional vannforvaltningsplaner Verdiskapings- og innovasjonsprogram på natur- og kulturarv i Oppland Skog- og trestrategi for Hedmark og Oppland Reiselivsstrategi Handlingsprogram for fylkesveger St.meld. nr. 39 (2000-2001) «Friluftsliv» St.meld. nr. 26 (2006-2007) «Regjeringens miljøpolitikk og rikets miljøtilstand» St.meld. nr. 34 (2006-2007) «Norsk klimapolitikk» St.meld. nr. 16 (2004-2005) «Leve med kulturminner nasjonale mål og retningslinjer og miljøutfordringer»

St.meld. nr. 9 (2011-2012) «Landbruks- og matpolitikken» St.meld. nr. 15 (2011-2012) «Hvordan leve med farene om flom og skred» St.meld. nr. 34 (2012-2013) «Folkehelsemeldingen» St.meld. nr. 17 (2012-2013) «Byggje-bu-leve» Norge universelt utformet 2015 «Regjeringens handlingsplan for universell utforming og økt tilgjengelighet» Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging T-1442/2012 Rikspolitiske retningslinjer for barn og planlegging (1995) Rikspolitiske retningslinjer for universell utforming (1985) Statleg planretningsline for samordna bustad-, areal og transportplanegging (2014) Forskrift om rikspolitiske retningslinjer for verna vassdrag (1994) Statleg planretningslinje for klima- og energiplanlegging i kommunene (2009) Flaum og skredfare i arealplaner (NVE 2/2011) Kommunebilde for Nord-Gudbrandsdal 2014 Kulturarvstrategi for Oppland 2015 PLANPROGRAM. Planprogram etter PBL 11-13 for rullering av kommuneplan for Skjåk vart vedteke i kommunestyret 25.06.2015. Før det vart vedteke var det sendt ut på høyring i samsvar med PBL 11-14. PLANPROSESS OG HOVUDINNHALD I REVIDERT KOMMUNEPLAN (ENDRINGAR) Etter at planprogram vart vedteke har det pågått kontinuerleg arbeid med utarbeiding av revidert samfunnsdel og arealdel. I dette arbeidet har ein m.a. vore oppteke av: Utvikling av folketal Realistisk målsettingar Meir og meir trafikk på vegane Skjåk er ein bra stad å bu noko å selje?? Kommuneloven og krav til rullering av planverk. AREALDELEN. Den nye arealdelen er tilpassa ny plan- og bygningslov og nasjonal produktspesifikasjon for arealplan og digitalt planregiseter. Når planen nå er framstilt digitalt betyr det at karta er mykje lettare å lese enn i den gamle. Det er mogleg å ta utsnitt i større målestokk og ein kan velja kva for tema ein vil ta med. 5

Arealdelen er lagt opp slik som tidlegare med eit hovudkart som dekkjer heile kommunen og forstørra utsnitt av områda: Bismo Dønfoss Nysetra Grotli I delplanane er det lagt inn fleire detaljar enn på hovudkartet. Utanom plankarta er det lagt inn ein verbal del som er bestemmelsar til arealformåla, desse er tilpassa ny pbl. Endringar i arealdelen Dei viktigaste endringane i forhold til arealdel frå 2011 er følgjande: Område for framtidig hyttebygging vest for Nysetra (Måsåbakkane)NB, vente på klarering i Skjåk almenning Endring av trace for rv. 15 ved Uppljostunnelen Nye verneområde er tegna inn Mindre justeringar for å få plan i samsvar med faktiske forhold. Teke ut eit grustak ved Aura (Høghaugen) som ikkje lenger er i drift. I den verbale delen er det i føresegnene og retningslinene gjort nokre endringar som har kome fram i arbeidsgruppene som har vore nedsett. Dei viktigaste endringane er: Teke med eit eige punkt om overvatn i generelle føresegner Teke med eit eige punkt om universell utforming i generelle føresegner Endring i føresegn når det gjeld areal på bustader og uthus i arealformålet «byggjeområde og anlegg» (1.1. Bustadområde) Endring i føresegn når det gjeld areal på hytter i arealformålet «byggjeområde og anlegg» (1.4. Fritidsbustader) Endring i føresegn når det gjeld utviding av fritidsbustader og buer i høgfjellet i arealformålet «LNF-område» ved at maks storleik er sett til 20 kvm og krav til mønehøgde Lagt inn eigne føresegner for låge bygg (spikertelt) på campingplasser under 1.2 Erverv Endringar i generelle retningsliner. Sett krav til mønehøgder. Endringar i retningsliner for skogshusvære, bygningar på setrer og tilsynsbuer i fjellet. Sett krav til storleik og mønehøgde. Lagt inn nye føresegner for skilt og reklame 6

7

OMTALE OG GRUNNGJEVING AV DEI VAL SOM ER GJORDE. BYGGJEOMRÅDE OG ANLEGG (PBL 11-7 NR. 1.) Planprogrammet for kommuneplan viser at kommunen har relativt store reserver for bustadtomter og det er derfor ikkje lagt ut nye områder. Når det gjeld spreidd bustadbygging viser erfaring frå tidlegare at det er vanskeleg å treffe med areal kommunen legg ut i plansamanheng og dei søknadane som kjem inn. På grunn av dette har ein valt å føre retningsliner for dispensasjon for slike saker i plan frå 2011 vidare. Kommunen har lagt til rette for bustadbygging gjennom reguleringsplanar både i Dønfossområdet, Bismo og Aurmo, dette gjev god spreiing i heile kommunen der det er aktuelt å byggje bustader. Det er også reserver i godkjente reguleringsplanar for hytteområder, men det er likevel lagt inn eit nytt område vest for Nysetra (Måsåbakkan) NB, vente på klarering i Skjåk almenning SAMFERDSELSANLEGG OG TEKNISK INFRASTRUKTUR (PBL 11-7 nr. 2). Statens vegvesen har signalisert at det ikkje er planer om større utbyggingar for riksveg 15 i Skjåk. I nasjonal transportplan er det prioritert utbygging av gang- og sykkelvegar langs rv. 15. Kommunen har teke konsekvensen av dette og lagt inn gang- og sykkelveg langs rv. 15 frå Lom grense til Dønfoss i plankartet frå 2011. For traseen er som er valt er det teke spesielt omsyn til vern av dyrka jord. Det er populært å sykle og det er mange både lokale og gjennomreisande som syklar gjennom Billingsdalen. Både for trafikksikkerheita og som eit ledd i folkehelsearbeidet har kommunen valt å leggje inn sykkelstig frå Dønfoss til Langvatnet. Denne fylgjer eksisterande skogsvegnett og andre mindre trafikkerte veger der det er mogleg. På nokre kortare strekningar må det byggjast ny veg. Denne ligg også inne i plan frå 2011. I samband med evt. nye tunnelar for rv. 15 i Breiddalen er det lagt inn aktuell trace for omlegging. LANDBRUKS-, NATUR- OG FRILUFTSOMRÅDER (PBL 11-7 NR. 4). For å forenkle planen er det foreslått å innføre berre ei LNF-sone i kommuneplanen. I staden er det utarbeidt retningsliner for dispensasjonspraksis. Landbruket er i stor endring. For å få til ein meir forutsigbar politikk, har kommunen funne det tenleg å innarbeide eigne retningsliner for strukturrasjonalisering i landbruket. BRUK OG VERN AV VASSDRAG (PBL 11-7, NR. 6). I planen er det sett krav til kantvegetasjonsbelte langs vassdrag. Det skjer relativt mykje nydyrking i Skjåk. For å redusere forureiningsfaren og for å oppretthalde ei sone langs vassdraget der folk kan ferdast har ein funne det rett å innføre ei sone på 15 m. OMSYNSSONER. Omsynssoner er eit nytt begrep som er innarbeidt i ny plan- og bygningslov. I plan for 2011 var det lagt ut omsynssoner som nå er vidareført. Nye omsynssoner?? Områder med serleg omsyn (Pbl 11-8). H560 gjeld områder for bevaring av naturmiljø og er vidareført frå tidlegare plan. For å ha 8

betre styring med m.a. nydyrking i elvedeltaene er det lagt inn omsynssoner i Otta elv i området ved Marlo og ved Bråtåvatn. H570 er områder for bevaring av kulturmiljø. Område på Ramstadstrond, Bråtå, og Billingen er vidareført frå tidlegare plan. Etter oppfordring frå fylkeskommunen har kommunen lagt inn tilsvarande omsynssone i Bruheimsgrende og Reppen for å få samsvar med kulturlandskapsregistreringa frå 1993. H530 er viktige områder for friluftsliv. Desse er vidareført frå gjeldande plan. Båndleggingssoner. Verneområda i kommunen er lagt inn som bandlagte områder etter naturmangfaldlova. For dei største områda der det finst automatisk freda kulturminne, er desse lagt inn som Båndlagte områder. Detaljeringssoner. Alle gjeldane reguleringsplaner er lagt inn i kommuneplanen som detaljeringssone. Faresoner. Tidlegare kommuneplan viser få fareområder (H310). Kommunen har lagt inn fareområder for ras og skred. Her er aktsomhetskart frå NVE lagt til grunn. I kommunen er det fleire områder med høgt radoninnhald i grunnen og der kommunen kjenner til slike områder er desse vist som faresoner (H330). Skytebane i Nordberg er vist som faresone (H360) og 132 KV line frå Øvre Otta kraftverka er vist som høgspenningsanlegg (H370) Sikringssoner. For å sikre områder for grunnvassforsyning som ikkje er sikra gjennom reguleringsplan, er det lagt inn sikringssoner for desse (H120). Støysoner. Langs rv 15 er det lagt inn støysone, gul sone iht T-1442 (H220) SAMLA VURDERING AV VERKNADANE AV PLANEN PÅ MILJØ OG SAMFUNN For dei nye tiltaka er det utført konsekvensutredningar. Dette gjeld: Hyttefelt i Måsåbakkane AVVENTE DYRKA MARK OG DYRKBAR MARK: Det er ikkje foreslått nye tiltak som vil ta ibruk dyrka eller dyrkbar jord. 9

NATURVERDIAR, BIOLOGISK MANGFALD: Ut frå konsekvensvurderingane vil ikkje dei nye tiltaka medføre store konsekvensar for naturverdiar og biologisk mangfald. Ingen av områda er kjent å ha raudlisteartar. Ingen kjente vilttrekk vil bli råka. VIRKNING AV PLANEN FOR INNBYGGJARANE I SKJÅK. Planforslaget legg premisser for utvikling og utbygging av bustader og næringsverksemd slik at folketal og samfunn kan oppretthaldast på minst dagens nivå. Gjennomgåande gang - og sykkelveg/sykkelstig gjer at planen gjev innbyggjarane gode føresetnader for fysisk aktivitet. Planen vil derfor kunne påverke folkehelsa til innbyggjarane i positiv retning. PLANENS VIRKNING M.O.T. SAMFUNNSSIKKERHEIT OG PÅVIRKNING AV RISIKO OG SÅRBARHEIT Det er ikkje lagt inn nye utbyggingsområde som medfører auka fare for ras, flom i planforslaget. Aktsomhetskart for skred har avdekka behov for detaljkartlegging av bebygde områder. Planbestemmelsane gjev strenge føringar for kartlegging av risiko før gjennomføring av regulering og utbygging. Planen inneheld element som medfører auka trafikksikkerheit Sjølv om ny byggteknisk forskrift har strenge krav til sikring av nye bygg mot radon, er det viktig å sette ekstra fokus på denne faren i dei område som har grunn med høgt radoninnhald. IVARETAKING AV NASJONALE OG REGIONALE OMSYN. Eit av hovudfokusområde innan planlegging som har vore påpeika både nasjonalt og regionalt er å ta høgde for evt. konsekvensar av klimaendringane. Dette er vidareført i planen ved auka fokus på beredskap. Serleg er det viktig å ha fokus på ras, flom og radon. Vidare legg planen opp til ei satsing på å få eit sterkt bygdesenter i Bismo. Kommunen har vore forsiktig med nye tiltak i randsonane til verneområda. Det er ikkje lagt opp til bruk av dyrka eller dyrkbar jord utanom det som tidlegare er omdisponert. Krav til universell utforming og forhold til barns interesser i planlegginga har vore ivareteke og vil bli det vidare i planlegginga. FORHOLD TIL GJELDANDE PLANER. Gjeldane arealplanar går fram av kommunens planregister. I arealdelen av kommuneplanen er avgrensingane av dei regulerte områda identisk med det som er lagt inn i planregisteret. Der kommuneplan med arealdel og føresegner skal overstyre gjeldande reguleringsplanar er dette konkret opplista i planen. 10

11