ØKONOMIPLAN ÅRSBUDSJETT 2012

Transkript

1 ØKONOMIPLAN ÅRSBUDSJETT 2012 SOGNDAL KOMMUNE Formannskapet

2 INNHALD 1. Innleiing og samandrag Samfunnsutvikling fakta og utfordringar Folketalsutvikling Trivsel og folkehelse Nasjonale rammevilkår Økonomisk status og utfordringar Driftsbudsjett hovudtal Driftsbudsjett og resultatmål for tenesteeiningane Kultur Plan og næring Kommunalteknikk Barn og unge Helse og sosial Pleie og omsorg Barnehagar Fjærland oppvekstsenter Norane oppvekstsenter Kaupanger skule Trudvang skule Kvåle skule Tverrgåande område Støtteeining økonomi og personal Støtteeining tenestetorg og ikt Fag og utvikling Politisk verksemd Den Norske kyrkja og andre trussamfunn Investeringar Vedlegg : Hovudoversikt drift vedlegg 1 Budsjettskjema 1A vedlegg 2 Budsjettskjema 1B vedlegg 3 Hovudoversikt investering vedlegg 4 Budsjettskjema 2A vedlegg 5 Budsjettskjema 2B vedlegg 6 Avgiftshefte 2012 vedlegg 7 Sjølvkost vatn, avløp og renovasjon vedlegg 8 1

3 1. Innleiing og samandrag Grunnlaget for økonomiplanen er samfunnsdelen av kommuneplanen. Kommuneplanen trekk opp visjon og verdiar for kommunen og rammer for kommunen som organisasjon. Visjonen for kommunen er: Fleire innbyggjarar og auka trivsel i Sogndal. Sentrale verdiar er at: Gjennom samarbeid får vi ting til. For kommunen som organisasjon vert det lagt vekt på å vere endringsvillige og endringsdyktige, slik at vi er i forkant av utviklinga. Det inneber at: tenestene vi yter, skal best mogleg tilpassast brukarane sine behov administrasjon og drift skal vere effektive, slik at ressursar vert frigjort til utviklingsarbeid kommunen skal ha ein sunn økonomi og halde oppe eit økonomisk handlingsrom vi skal vere opne og lyttande, demokratiske og avgjersleeffektive vi skal ha eit arbeidsmiljø prega av ansvar, respekt og omtanke. Kommunestyret legg vekt på å halde oppe eit endrings- og utviklingsarbeid i kommunen. Miljø og klimaomsyn er ein grunnleggjande premiss for kommunal verksemd og i utviklingsarbeidet til kommunen. Kommunestyret legg serleg vekt på å styrkje Sogndal sentrum som regionsenter, og ønskjer å gjennomføre fleire utviklingstiltak for å oppnå dette. Dei 10 høgast prioriterte utviklingsområda for Sogndal kommune i planperioden er følgjande: 1. vi skal vidareføre fornyingsarbeidet i kommunen ved m.a. etablere eit kvalitetssikringsystem for alle tenester og forvalting i kommunen, knyte fagsystem til nytt løns- og økonomisystem og etablere ei felles ordning for kompetanseplanlegging. Vi skal også gjennom eit politisk arbeid vurdere konsekvensar for samanslåing av Leikanger kommune og Sogndal kommune. 2. vi skal følgje opp samhandlingsreforma ved å planlegge utbygging av helse- og omsorgstenestene i kommunen, slik at kommunen sjølv kan levere tenester som vi skal ta over frå spesialisthelsetenesta, m.a. ved å styrkje det førebyggjande helsearbeidet og auke kompetansen innan helse- og omsorgstenestene og planlegge utbygging av helse- og omsorgstenestene. I utgreiingsarbeidet må vi ta i bruk all kunnskap om førebyggande helsearbeid og aldring med meir, inkludert den erfaringsbaserte kompetansen. 3. vi skal følgje opp strategisk skuleplan og strategisk plan for barnehagar og gjennomføre eit utviklingsprogram for barnehageleiarar og ha vurdert om det skal etablerast ei interkommunal ordning knytt til barnehage- og skuleutvikling 4. vi skal som vertskommune leggje til rette for fullføring av Sogndal vidaregåande skule og sentralbygget til Høgskulen i Sogn og Fjordane, inkl. sal av gymnasbygget frå fylkeskommunen til Statsbygg, og bidra til oppgradering av del II på Kvåle stadion, slik at Fosshaugane Campus framstår som eit fylkessenter for utdanning, forsking og idrett. Vi skal og bidra til auka samhandling mellom partane på Fosshaugane Campus for å løyse ut potensialet for innovasjon og nyskaping 5. vi skal gjere strandsona i Sogndal sentrum tilgjengeleg for allmenta ved å leggje til rette for allmen bruk av friluftsområda på Hagelinnesa, leggje til rette for næringsutvikling og auka sjønær aktivitet, byggje ny bru over Sogndalselva og fullføre fjordstien frå Hagelinneset til næringsområdet på Nestangen 6. vi skal planleggje ny gravlund ved Kaupanger stavkyrkje og bidra til å etablere samarbeidsordning knytt til stavkyrkja og tilhøyrande verneområdet. Vi skal lage ein plan for utviding av industriområdet med ein framtidsretta infrastruktur 7. vi skal gjennomføre plan for opprusting av Mundal sentrum i samarbeid med Bygdeutvalet i Fjærland og arbeide for gode trafikkløysingar for nytt kryss rv 5/veg til industriområdet 8. vi skal leggje til rette for å bygge ny Loftesnes bru med tilhøyrande gangvegar og grøntanlegg. Vi skal vedta ein sykkelplan for sentrum og ein reguleringsplan med miljøprofil for Gravensteinsgata. Eit langsiktige mål er å få etablert eit miljølok i Gravensteinsgata 9. vi skal medverke til å vidareutvikle Sogndalsdalen til eit velfungerande rekreasjons- og turområde for allmenta og eit attraktivt reiselivsmål basert på området sine unike natur- og kulturkvalitetar, med auka hyttebygging, og utbygging av Sogndal skisenter. Vi skal medverke til å vidareutvikle Fjellsportfestivalen til å bli ein leiande og levedyktig festival innafor sitt område, med fokus på kunnskap, opplevingar og kultur. 2

4 10. vi skal gjennom aktivt eigarskap i kulturhusselskapa og i samarbeid med brukarane medverke til auka kulturaktivitet i Sogndal Kulturhus. Sogndal Kulturhus skal også i framtida framstå som eit kulturhus for heile regionen. Desse utviklingsområda vil bli prioritert av formannskapet, administrasjonen og for bruken av utviklingsmidlar i planperioden. Kommunestyret vil bli orientert om arbeidet knytt til desse 10 høgast prioriterte områda. Grunnlaget for arbeidet med økonomiplanen er gjeldande økonomiplan, årsrapport for 2010 og dialogdokumenta frå våren 2011, tertialrapport 1 og 2 for 2011 og andre politiske vedtak med økonomiske følgjer. I tillegg kjem endra føresetnader som m.a. av folketalsutviklinga, verknader av statsbudsjettet for 2012 og pris- og kostnadsutviklinga. I 2012 har det vore naudsynt å auke løyvingane til nokre tenesteområde som følgje av nye lovkrav eller auka kostnader. Helse og sosiale tenester og pleie og omsorg har fått auka løyvingar som følgje av samhandlingsreforma, men desse områda har også fått reduserte løyvingar på andre område som følgje av behovet for budsjettbalanse. Løyvingane til barnehage er auka som følgje av auka opptak i 2011, med verknad også for Løyvingane til plan og næring er monaleg auka som følgje av auka kostnader til Sogn brann og redning IKS. Kostnadsauke både innafor drift av bygnigsmassen og innafor sjølvkostområda (VAR) gjer at løyvingane til kommunalteknikk også er auka. For å halde dei samla utgiftene til kommunen innafor inntektene til kommunen, har det vore naudsynt å redusere dei samla driftsrammene med til saman vel 5 mill. kroner i året, noko som m.a. vil gje nedbemanning innafor fleire driftsområde. I 2012 vert det gjennomførd ei utgreiing knytt til driftsnivå skule (skulestruktur, organisering og nivå på spes.ped m.v.) Investeringsramma i planperioden er på om lag 247 mill. kroner. Utbygging av SOS 170 mill. kroner mot slutten av planperioden, der 34 mill kroner vert finansiert med statlege løyvingar. Med ei så omfattande investering i 2014 og 2015, må investeringsnivået vere moderat i åra før. Det er berre investeringar som vert finansiert innafor sjølvkost, ved eksterne løyvingar eller overføring frå drifta, eller som gjev reduserte driftskostnader, som vert gjennomførd fram til SOS-utbygginga er fullført. I 2012 er investeringsramma på 16,6 mill kroner. Investeringsnivået på slutten av økonomiplanperioden vil auke kapitalkostnadene for kommunen monaleg. Driftsnivået til kommunen må tilpassast dette. Innhaldet i styringssystemet i Sogndal kommune går fram av årshjulet til kommunen, vedteke i kommunestyret i Styringssystemet byggjer på følgjande element: Kommuneplanen trekk opp visjon, verdiar og overordna strategiar for kommunen som samfunn og som organisasjon. Samfunnsdelen av kommuneplanen vart vedteken i oktober Økonomiplanen er det viktigaste styringsdokumentet i Sogndal kommune. Dei 10 viktigaste arbeidsområda i planperioden vert presentert i kapittel 1. Økonomiplanen gir rammene for drifta og plan for investeringane. Den inneheld dei forventningane kommunestyret har til administrasjonen, uttrykt gjennom konkrete resultatmål. Resultatmåla er sortert etter: økonomi, brukarar, medarbeidarar og samfunnsutvikling. Vi nyttar brukarundersøkingar og medarbeidarkartlegging for å skaffe oss informasjon frå brukarane og medarbeidarane som grunnlag for utvikling av tenestene og arbeidsmiljøet og for fastsetjing av mål og vurdering av måloppnåing. Tal frå KOSTRA vert nytta for å vise utvikling i ressursbruk innafor ulike tenesteområde. Årsmeldinga vert nytta for å analysere ressursbruk, tenestekvalitet og måloppnåing. Dersom det vert lagd fram temaplanar (m.a. lovpålagd planar), skal dei økonomiske disposisjonane takast stilling til i påfølgjande økonomiplan. 3

5 2. Samfunnsutvikling fakta og utfordringar Samfunnsutvikling er eit fokusområde i styringssystemet til Sogndal kommune. Dei kritiske suksessfaktorane for dette området er m.a. utvikling i folketal og trivsel og folkehelse. Vi vil i dette kapitlet presentere fakta knytt til desse områda Folketalsutvikling Tabell 2.1.1: Folketal pr og endringar gjennom året. Kjelde: SSB. Sogndal kommune Kommunane i regionen, utan Sogndal År Personar Fødsels- Overskot Netto innflytting Personar Folketilvekst Fødselsoverskot Nettoinnflytting Folketilvekst Tabellen gir ein oversikt over folketalsutviklinga i Sogndal kommune og samla for dei andre kommunane i regionen for åra 2000, 2005 og 2008 til Folketalsutvikling er avhengig av tal fødde, kor mange som døyr, og kor mange som flyttar ut og inn av kommunen. Fødselsoverskotet viser skilnaden mellom talet på fødde og døydde. Netto innflytting er resultatet av den innanlands flyttinga som skjer mellom kommunane, og ut- og innvandring (flytting til og frå utlandet). Pr var 7160 personar registrerte som busette i Sogndal. Det er ein auke på 125 personar eller 1,8 prosent i høve til året før. I regionen elles budde det personar, dvs at samla folketal i regionen har auka med 234 personar eller 0,8 prosent. For Sogn og Fjordane auka folketalet med 662 personar eller 0,6 prosent, på landsbasis auka folketalet med personar, eller 1,3 prosent. Den regionale utviklinga samsvarar med det som skjer nasjonalt. Medan det tidlegare var fødselsoverskotet som gav befolkningsvekst her i landet, i dag er det nettoinnvandring som er den viktigaste grunnen. Meir enn to tredjedeler skuldast no nettoinnvandring. Dei siste 4 åra har innvandringsoverskotet vore særleg stort. Kommunen har også i 2010 eit positivt fødselsoverskot, men det er mindre enn tidlegare år. Nettoinnflyttinga har auka i høve til tidlegare år, med 70 personar frå 37 til 107. Summen av fødselsoverskot og netto innflytting gir ein auke i folketalet på 125 personar. Dei andre regionkommunane har og positivt fødselsoverskot og positiv nettoinnflytting, tilsaman 109 personar. 1 På kommunenivå er i følgje SSB alle mindre endringar endra til 0 eller 3 for å ivareta personvernet. Det kan difor vera at talet for folketilvekst ikkje samsvarar med summen av fødselsoverskot og netto innflytting. 4

6 Tabell 2.1.2: Flytting i alt i Sogn og Fjordane, i regionen utan Sogndal og Sogndal, Kjelde: SSB. Tal flyttingar Innenlandske flyttingar Innvandring og utvandring ok Innflyt Utflytt Netto Innflytt Utflytt Netto Innvandrinvandring Ut- Netto innv. t innflytt innflytt Sogn og Fjordane Regione n utanom Sogndal Sogndal Tabellen viser korleis netto innflytting er eit resultat av innanlandske flyttingar og av inn- og utvandring. I 2010 var det 761 fleire som flytta ut frå Sogn og Fjordane til andre deler av landet, enn det var personar som flytta hit frå andre deler av landet. Samtidig var det 1156 fleire som vandra inn frå utlandet enn det var som vandra ut. Til saman gav dette ein vekst i folketalet på 395 personar. Regionkommunane utanom Sogndal hadde ei netto innvandring på 131 personar, og det var 40 fleire som flytte ut av kommunane enn som flytta inn frå andre kommunar. Sogndal hadde ei netto innvandring på 116 personar, ei netto innflytting på 9, til saman gav dette ein vekst på 116 personar. Tabell 2.1.3: Innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre, etter region, kjønn og landbakgrunn. Kjelde SSB Menn Europa unntatt Tyrkia Afrika Asia med Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika Kvinner Europa unntatt Tyrkia Afrika Asia med Tyrkia Nord-Amerika Sør- og Mellom-Amerika I dag bur det 430 personar som enten er innvndrarar eller norskfødde med innvandrarforeldre i kommunen. Til saman utgjer desse gruppene 6 prosent av folketalet. På landsbasis utgjer desse gruppene 12 prosent. Oslo har den største andelen med 28 prosent. 5

7 Framskriving av folketalet Tabell 2.1.4: Folkemengda pr i Sogndal og framskriving til Kjelde:SSB. MMMM alternativet Faktiske tal 0 år år år år år år år år SUM Prognosen viser at vi kan forvente ein folketalsauke i åra framover. SSB vurderer folkeveksten fram til 2030 for kommunen til å bli på 23%, dvs. ein årleg auke på 1,21%. Veksten i barnehagealder er vurdert til 21%, skulepliktig alder til 26% og for gruppa år 17% i denne perioden. Innbyggjarar over 67 år vil etter SSB sin prognose auke med 68% fram til Trivsel og folkehelse I Sogndal skal det vere godt å bu, leve og vekse opp med tilrettelagde bu- og aktivtetstilbod for alle, og kommunen skal fremje folkehelsa og leggje tilhøva til rette for eit verdig liv for alle. Vi bruker ulike indikatorar for å seie noko om levekår på kommunenivå. Dårlege levekår kan t.d. knytast til opphoping av velferdsproblem, som låg yrkesdeltaking, dårleg bu- og helseforhold, låg utdanning og knappe ressursar. Kommunehelseprofiler.no er ein nettstad som er utvikla for å støtte kommunane med data om folkehelseutfordringar. Verktøyet gir statistisk behandla og tilrettelagt kunnskap om risikofaktorar og beskyttande faktorar, helsetenester og demografiske og sosio økonomiske forhold. Kommunebarometeret er ein ferdig oppstilt figur som gjer det mogeleg å samanlikne gjennomsnittskåre på ei rekkje indikatorar i vår kommune med eige fylke og landsgjennomsnittet. Barometeret har i dag 17 faste indikatorar og viser korleis kommunen avvik frå landssnittet og fylkessnittet.

8 Kommunebarometeret 23 Figuren over, kommunebarometeret, viser avvik i prosent mellom Sogndal kommune, fylket og gjennomsnittet for landet for utvalde måltal. Verdiar innafor den blå ringen er teikn på eit betre resultat enn landet. Figuren viser at kommunen sine mål i hovudsak ligg innanfor den blå ringen, altså at vi har ein god skåre når det gjeld levekår og helseutfordringar. 1: Berre grunnskule - andelen år med grunnskule som høgaste fullførde utdanning. 2: Registrerte arbeidsledige i prosent av arbeidsstyrken i alderen år. 3: Registrerte arbeidsledige i prosent av arbeidsstyrken i alderen år. 4: Sosialhjelpstilfelle i løpet av året etter alder sett i høve til folkemengda i dei aktuelle aldersgruppene pr året etter. 5: Samla tal sjukdomstilfelle utover 16 dagar pr 1000 personar i arbeidsstyrken. 6: Melde lovbrot pr innbyggjarar 7: Menn som er død i alt i aldersgruppa 0-74 år pr innbyggjarar pr år. 8: Kvinner som er død i alt i aldersgruppa 0-74 år pr innbyggjarar pr år.. 9: Andelen menn som er død av hjarte-karsjukdomar i aldersgruppa 0-74 år pr innbyggj. 10: Andelen kvinner som er død av hjarte-karsjukdomar i aldersgruppa 0-74 år pr innbyggjarar 11: Andelen menn som er død av kreft i aldersgruppa 0-74 år pr innbyggj. 12: Andelen kvinner som er død av kreft i aldersgruppa 0-74 år pr : Andelen heimebuande med høg timesats i prosent av alle som mottek heimetenester 14: Barnevern - tal born som har motteke hjelpe-eller omsorgstiltak i løpet av året pr 100 barn i alderen 0-17 år. 15: Andelen fødde med låg fødselsvekt, mindre enn 2500 gram, i prosent av alle med fødselsvekt over 2500 g. 16: Avfall er hushaldsavfall i kilo pr innbyggjar 17: Andelen av innbyggjarane 17 år og eldre med ei bruttoinntekt under kr Det er viktig å vere merksam på at det alle gjennomsnittstal kan skjule store og systematiske skilnader mellom inntekts-, utdannings- og yrkesgrupper. 7

9 3. Nasjonale rammevilkår Statsbudsjettet for 2012 vart lagt fram 5 oktober. Anslag på den nominelle veksten i frie inntekter (rammetilskot og skatt) frå 2011 til 2012 er på 4,6%. Veksten er rekna ut frå anslag på inntektsnivået for 2011 som vart lagd til grunn i revidert nasjonalbudsjett. For kommunane i Sogn og Fjordane er anslaget samla sett ein nominell vekst på 4,7%. Frå anslag på rekneskap for 2011 er den nominelle veksten i kommunane sine frie inntekter på 4,3%. Etter at statsbudsjettet vart lagt fram, er det kome ny informasjon om skatteinngangen for Likning og skatteoppgjer for personlege skattytarar for inntektsåret 2010, og høg vekst i den løpande skatteinngangen, trekkjer i retning av at skatteinntektene til primærkommunane i 2011 vil bli om lag 1,2 mrd. kroner høgare enn anslaget i statsbudsjettet for Dette vil og kunne påverke skatteinntektene for kommunesektoren i 2012, slik at desse kan bli høgare enn anslaget i statsbudsjettet. Utviklinga i skatteinntektene er påverka av ei rekkje usikre forhold i norsk og internasjonal økonomi. Det er difor ikkje tilrådd å auke budsjetterte skatteinntekter. Regjeringa vil leggje fram ei ny vurdering av kommuneøkonomien i revidert nasjonalbudsjett Skjønn For Sogndal kommune utgjer samla skjønn 8,25 mill. Av dette 6,65 mill i kompensasjon for bortfall av differensiert arbeidsgivaravgift. 1,6 mill i skjønn er fordelt etter helse/sosiale kriterium som følgje av at Sogndal har mange studentar og er eit vekstsenter. Skatteøre Det kommunale skatteøre for personlege skatteytarar vert auka frå 11,3% i 2011 til 11,6% i Skattane sin del av samla inntekter er rekna til å bli i underkant av 40%. Pris og kostnadsvekst for kommunal tenesteyting Lønsvekst 4,0% Prisvekst varer og tenester 2,0% Deflator (vekta løns- og prisvekst) 3,25% Andre punkt i kommuneøkonomien for 2012 Samhandlingsreforma: Det blir overført 5 mrd. kroner frå dei regionale helseføretaka til kommunane som frie inntekter for å dekkje kommunane sine kostnader for medfinansiering av behandling i andrelinje tenesta. Midlane blir fordelt til kommunane etter ein eigen kostnadsnøkkel i inntektssystemet. For Sogndal kommune utgjer dette 7,3 mill. kroner. 560 mill. kroner blir overført til kommunane som frie inntekter knytt til ansvar for betaling av utskrivingsklare pasientar. Beløpet er utrekna etter ein døgnsats per opphaldsdøgn på kr og liggjedøgn. For Sogndal kommune utgjer dette 0,8 mill kroner. Kommunar som dei siste åra har hatt høgare forbruk knytt til kommunal medfinansiering og utskrivingsklare pasientar enn det kommunane vil få når midlane blir fordelt etter kostnadsnøkkelen, får i ein overgangsperiode ein eigen kompensasjon. Innanfor veksten av dei frie inntektene er det sett av 305 mill. kroner til ordninga. Fordelinga vil liggje fast i tre år. Det er løyvd 262 mill. kroner til å starte oppbygging av plassar til snarleg hjelp/døgnopphald. Dette er ei plikt som skal tre i kraft frå 1. januar Oppbygginga blir trappa gradvis opp dei neste fire åra. Finansieringa er fordelt på 50 % øyremerkt tilskot etter søknad, og 50 % blir tilført konkrete prosjekt gjennom krav om direkte bidrag frå dei regionale helseføretaka til kommunane. Helse-og omsorg: Det er for ivesteringstilskot til sjukeheimar og omsorgsbustader sett av ei tilsegnsramme på 1,2 mrd., noko som gjev rom for 1500 nye plassar. Det er kome nytt øyremerkt tilskot på 150 mill. kroner til etablering av aktivitetstilbod på dagtid for demente. Mål om etablering av 2300 plassar og tilbod til 5000 personar med demens. Årsverk til drift skal 8

10 dekkjast innanfor veksten av frie inntekter, og ligg innanfor måltalet på nye årsverk i omsorgsplanen fram til Grunnskulen: Frå hausten 2012 blir det innført 1,5 timar til valfag for 8. trinn. Av dette er 0,5 time ein auke i timetalet i høve til i dag. Kommunale meirutgifter i 2012 er utrekna til 64,6 mill. kroner. Det er tilrådd at kommunane blir kompensert for meirutgiftene gjennom ein tilsvarande auke av rammetilskotet. Det blir teke sikte på å utvide tilbodet til 9. trinn frå hausten 2013 og 10. trinn frå hausten For Sogndal utgjer dette kroner i Rentekompensasjonsordninga for skulebygg og symjeanlegg blir vidareført med å fase inn nye 2 mrd. kroner av ramma, noko som betyr ein budsjetteffekt på 70 mill. kroner. Barnehage: Maksimalpris for foreldrebetaling vert vidareført på same nominelle nivå, kr per mnd. for ein heiltidsplass. Det er løyvd 240,6 mill. kroner for å finansiere dette over rammetilskotet. Det er gjort ei opptrapping av likeverdig behandling mellom kommunale og ikkje-kommunale barnehagar gjennom å auke minimumstilskotet til ikkje-kommunale barnehagar frå 91 til 92 % frå 1. august Det er løyvd 28,5 mill. kroner til føremålet over rammetilskotet. Kontantstøtta vert lagd om slik at ordninga for to-åringar blir avvikla frå 1. august 2012, og at det frå same tidspunkt blir innført differensierte satsar for eitt-åringar. Som kompensasjon for auka etterspurnad etter barnehageplassar som følgje av omlegginga, blir rammetilskotet auka med 91,9 mill. kroner i Barnevern: Det øyremerka tilskotet blir vidareført og auka med 50 mill. kroner, totalt 290 mill. kroner i Auken gjev rom for 70 nye stillingar på landsplan. Fylkesmannen fordelar midlane etter søknad frå kommunane. 9

11 4. Økonomisk status og utfordringar Generellt vil i følgje KS forslaget til statsbudsjett for 2012 gi ein stram kommuneøkonomi. Utgifter til lovpålagde tenester og pensjonskostnadar veks meir enn inntektene. Veksten i frie inntekter er for låg til å vidareføre det eksisterande tilbodet. Innbyggjarane må difor i følgje KS vera budd på omleggjingar eller kutt i tenestetilbodet. I 2012 er det forventa at utgifter som følgje av befolkningsvekst og auka pensjonsutgiftene på landsbasis vil auke med 0,8 mrd utover det som vert kompensert gjennom auken i frie inntekter. Det betyr at kommunane sjølv må dekke meirutgiftene utover veksten i frie inntekter. Utgiftsauke som følgje av auka bruk av viktige kommunale tenester som barnevern, spesialundervising, brukarstyrd personleg assistent og ressurskrevjande tenester vil presse kommuneøkonomien ytterlegare. Det er eit mål at netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene skal vere på minst 3%. For åra åra har kommunen ikkje greidd å oppnå dette. Når dette normtalet er lågare betyr det at kommunen har mindre handlingsrom for sparing og eigenfinansiering av investeringar. Det bør vera ei målsetting å finansiere alle mindre investeringar med overføringar frå drifta. Som vist i grafen nedanfor vil ein heller ikkje nå dette målet i den kommande økonomiplanperioden. Måltalet er noko stigande dei første åra men frå 2014 vert det redusert. Dette skuldast først og fremst følgjene av SOS-utbygginga med vesentleg høgare rente og avdragsutgifter. I tillegg vert driftsinntekter reduserte som følgje av at mva-kompensasjon frå investeringar skal førast i investeringsrekneskapen frå og med Det vil ikkje vere rom for å auke drifta i økonomiplanperioden og det må vurderast tiltak for å redusere driftsutgiftene. 5,00 % 4,00 % 3,00 % 2,00 % 1,00 % 0,82 % 1,32 % 1,74 % 1,79 % 1,26 % 0,31 % 0,00 % Netto driftsresultat i % av driftsinntekter Lånegjelda til kommunen og med det utgifter til rente og avdrag vil auke betydeleg i økonomiplanperioden som følgje av SOS-utbygginga. Prosjektet er planlagd med oppstart i Det vil ikkje vere nedbetalt eldre lån før i 2015 som saman med SOS-utbygginga gjer at avdragsutgiftene vil vere særs høge ut Vi bør fram til 2014/2015 etablere reserver for å møte dei høge kapitalkostnadene i For at lånegjelda ikkje skal auke ytterlegare må kommunen redusere andre investeringar og frigjere kapital som kan nyttast som eigenfinansierng. I tillegg til at rentekostnaden vert høgare som følgje av auka lånegjeld må vi rekne med renteauke dei kommande åra. Lånegjeld, renter og avdrag (i heile tusen) r-2010 b-2011 b-2012 b-2013 b-2014 b-2015 Nye låneopptak Avdrag Lånegjeld pr Renter på lån

12 Fond - avsetjing og bruk i perioden r-2010 b-2011 b-2012 b-2013 b-2014 b-2015 Avsetjing disposisjonsfond Avsetjing andre bundne driftsfond Avsetjing til ubundne inv.fond Avsetjing til bundne inv.fond 247 Sum avsetjing til fond Bruk av disposisjonsfond drift Bruk av andre bundne driftsfond Bruk av disposisjonsfond investering Bruk av ubundne kapitalfond Bruk av bundne kapitalfond -444 Sum bruk av fond Likviditeten til kommunen er framleis tilfredsstillande sjølv om den er redusert siste åra. Likviditeten har vore kunstig høg som følgje av mykje oppsamla lånemidlar og store Var-fond. Både lånemidlar og Varfond er redusert siste åra. Likviditeten er og svekka som følgje av store positive premieavvik siste åra.ved utgangen av 2010 var det akkumulerte premieavviket på 11,6 mill. Dette vil auke med om lag 8 mill ved utgangen av Den største likviditetsmessige utfordringa for kommunen dei kommande åra er dersom premieavviket framleis vert positivt. Det er ikkje mogleg å fastslå utviklinga i pensjonskostnader for dei kommande åra. Forholdet mellom rente og lønsvekst har stor verknad for pensjonskostnadene. Dette forholdstalet vert bestemd av Kommunal og regionaldepartementet. For 2011 vart dette nedjustert til 1,6% noko som førde til høgare pensjonskostnader for kommunane. KS har komme med anslag om at dette forholdstalet på sikt vert redusert til 1,25% noko som gjer at kommunane sine pensjonskostnader vil auke. Kommunen har eit akkumulert positivt premieavvik på 11,6 mill ved utgangen av Premieavviket er differansen mellom betalt premie og pensjonskostnad. Denne differansen oppstår som følgje av ulike regelverk for utrekning av pensjonspremie og pensjonskostnad. Positivt premieavvik vert inntektsførd og oppførd som ei fordring i balansen. Premieavviket som er oppførd i balansen er i realiteten inntektsførde framtidige utgifter. Frå og med rekneskapsåret 2012 vert amortiseringstida etter alt å døme redusert frå år. Med 10 års amortisering skal det akkumulerte premieavviket utgiftsførast i løpet av 10 år. Stort akkumulert premieavvik skuldast at det dei siste åra stort sett har vore positive premieavvik. Utvalde kostratal Sogndal 2008 Sogndal 2009 Sogndal 2010 Gruppe Brutto driftsresultat i % av brutto driftsinntekter 2,7 1,6 0,5 1,7 Netto driftsresultat i % av brutto driftsinntekter 0,6 1,8 0,8 2,3 Langsiktig gjeld i % av brutto driftsinntekter 163,6 155,8 157,1 177,6 Netto lånegjeld pr innbyggjar Netto finans og avdrag i % av driftsinntekter 5,8 3,6 3,5 3,1 Arbeidskapital i % av brutto driftsinntekter 27,9 22,5 17,7 20,4 Akkumulert rekneskapsresultat i % av brutto driftsinntekter 0,5 0,9 0 0,5 Disposisjonsfond i % av brutto driftsinntekter 5,4 4,4 5,2 4,6 11

13 5. Driftsbudsjett hovudtal Kapittel 5 omhandlar generelle inntekter og utgifter som ikkje er knytt til ei særskilt teneste- eller støtteeining. Jf. rekneskapsskjema 1A. Løn og pensjon som er fordelt på einingane vil likevel få ein kort omtale her. Skatt og rammetilskot For kommunen er veksten i skatt og rammeoverføring på 4,9%, som er noko over fylkessnittet. I kroner utgjer dette 15,1 mill. Veksten er rekna ut frå anslag på inntektsnivået for 2011 som vart lagt til grunn i revidert nasjonalbudsjett. I forhold til opprinneleg budsjett for 2011 er det ein auke i frie inntekter på 27,1 mill. Dette er inklusiv endringar frå statsbudsjettet for 2011 og fram til revidert budsjett for 2011 og endringar som følgje av korreksjonar. Korreksjonar omfattar m.a. endra oppgåvefordeling mellom forvaltingsnivå, regelendringar, nye oppgåver og innlemming av øyremerka tilskot. Auke i frie inntekter som følgje av samhandlingsreforma utgjer for kommunen 8,1 mill. Bud 2011 Endr Endr Endr Endr Rammetilskot inkl. inntektsutjevning Skatt på formue og inntekt Eigedomsskatt Det er lagt inn ein auke i budsjettet på kr Dette er gjort ut i frå faktiske inntekter i rekneskapen for Erfaringsmessig vil inntekten frå eigedomssaktt auka moderat kvart år som følgje av nybygg. Dette viol bli vurdert når nybygga er taksert, i samband med tertialrapportane. Frå og med 2015 er inntekten frå eigedomsskatte auka med 2,2 mill.kroner ut over 2012 nivå. Denne auken knyttar seg mot vedteken utbygging av infrastruktur for straumforsyning (m.a. ny Sogndal trafostasjon og ny 420 kv kraftleidning Sogndal Ørskog). Bud 2011 Endr Endr Endr Endr Eigedomsskatt Investeringstilskot og rentekompensasjon Investeringstilskot sjukeheimar og omsorgsbustader og rentekompensasjon skule- og kyrkjebygg er budsjettert ut frå prognose frå Husbanken. Rentekompensasjon reform 97 er budsjettert ut frå prognose frå Utdanningsdirektoratet. Bud 2011 Endr Endr Endr Endr Inv.tilskot sjukeheimar og omsorgsbust Rentekompensasjon skulebygg Rentekompensasjon kyrkjebygg Rentekompensasjon reform Statstilskot flyktningar og asylantar Statstilskotet er budsjettert etter følgjande føresetnadar: Busetjing i samsvar med vedtak for tal busette tala for år 3, 4 og 5 er dei tala på busette, IMDI operer med i år. Vi buset 25 personar i 2011 og er oppmoda om å busette 20 personar i Ingen flyttar i perioden vi får integreringstilskot (dei 5 første åra). Inga endring i retningslinene for utbetaling det vi seie at vi får full sats for år 1 uavhenging av når på året busetjinga skjer. Familiesameining kjem i tillegg (vil til ein viss grad kompensere for mogleg flytting). 12

14 Statstilskot asylantar er budsjettert ut frå rekneskapstal for Bud 2011 Endr Endr Endr Endr Statstilskot flyktningar Statstilskot asylantar Konsesjonsavgift Budsjettet frå 2011 vert vidareførd i økonomiplanperioden med kr Renteinntekter Renter på bankinnskot og renter på utlån er budsjettert ut frå progose frå Kommunalbanken. Rentesats er 3,50% for 2012, 3,75% for 2013, 4,25% for 2014 og 4,75% for Renter på utlån SIL-tribuna er budsjettert etter nedbetalingsplan med dagens rentesats på 3,42% effektiv rente. Renter ansvarleg lån Sognekraft ifølgje avtale berekna etter ein fast rentesats på 8% og eit grunnlag på 5,5 mill. Dette lånet vert venteleg konverter til aksjekapital i løpet av 2012, og med auka utbytte tilsvarande renteinntektene. Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Renteinntekter bankinnskot Renteinntekter av fond som skal avsetjast Renteinntekter på utlån SIL-tribuna Renter av ansvarleg lån Sognekraft Renter og avdrag på lån Renter og avdrag er budsjettert ut frå dagens nedbetalingsplan på lån og nye låneopptak som følgje av investeringsplan for perioden. For renteutgifter er det brukt same satsar som renteinntekter. Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Renteutgifter lån Avdrag på lån Aksjeutbyte og avkastning verdipapirfond Det er budsjettert med eit aksjeutbyte frå Sognekraft på kr Det er lagt til grunn føresetnad om eit samla utbyte på 33 mill der Sogndal sin del utgjer 10,98%. Utbyte frå Sentrumsbygg AS er budsjettert med kr Det budsjettert med ei forventa avkastning verdipapirfond på 6%. Desse budsjettføresetnadene er uendra frå Avsetjing og bruk av fond Nedanfør følgjer ei spesifisert oppstilling over budsjettert avsetjing og bruk av fond. Avsetjing og bruk av fond som er budsjettert på dei enkelte tenesteområda er ikkje med i oppstillinga. Avsetjing disposisjonsfond Spesifikasjon Disposisjonsfond Vedlikehaldsfond Flyktningfond Avkastningsfond Kraftfond Renter av bankinnskot fondsmidlar Renter på utlån SIL tribuna Avkastning verdipapirfond Sum Avsetjing bundne driftsfond Konsesjonsavgiftsfond

15 Konsesjonsavgiftsfond renter Næringsfond renter VAR-fond Sum Bruk av disposisjonsfond Disposisjonsfond Avkastningsfond Kraftfond Utfartsparkering Bygdebok Tilskot fellesrådet - orgel Tilskot Luster badeanlegg Til seinare fordeling Parkeringsfondet Renter av lån parkeringskjellar/sentrumspark Dette gjelv følgjande budsjettendringar: Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Avsetjing disposisjonsfond Avsetjing bundne driftsfond Bruk av disposisjonsfond Bruk av bundne driftsfond korr. av feil MVA-kompensasjon frå investeringar og overføring til investeringsrekneskapen MVA-kompensasjon investeringar vert førd i driftsrekneskapen og er rekna ut frå investeringsplanen for perioden. For 2012 skal minst 60% av mva-kompensasjonen overførast til investeringsrekneskapen, for % og frå og med 2014 skal mva-kompensasjon frå investeringar førast i investeringsrekneskapen. For Sogndal sin del har praksisen vore at all mva-kompensasjon frå investeringar har vorte overførde og brukt til å finansiere investeringar. I tillegg til overføring av mva-kompensasjon er det lagt inn overføring frå drift med 2,3 mill i 2012 og 1,9 mill dei neste åra til finansiering i investeringsrekneskapen. Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Mva-kompensasjon investeringar Overføring til investeringsrekneskapen Korrigeringar Budsjett for administrasjon og taksering eigedomsskatt kr er overførd til Støtteeining økonomi og personal. Budsjett for sal av konsesjonskraft kr.1,4 mill overførd til tenesteeining Plan og næring. Andre budsjettpostar som er fordelt på einingane eller som er avsett til seinare fordeling. Løn og sosial utgifter Løn vert normalt budsjettert etter heimelsbudsjettet, dvs ein oversikt over alle oppretta stillingar i kommunen med stillingsstorleik og årslønn. Etter skifte av økonomi- og lønssystem er ikkje nytt heimelsbudsjett oppretta og kvalitetssikra. Nytt heimelsbudsjett vil vere på plass tidleg på nyåret. Lønsveksten for dei fleste kommunetilsette (gruppe 4) på landsbasis var på 1,72% i 2011, men minimum kr i tillegg for full stilling. Det er lagt inn heilårsverknad for 2012 med ein lønsvekst på 2%. For 2012 er det lagd inn ein lønsvekst på 4% frå 1 mai 2012 for gruppe 4. Avsetjinga er utrekna med grunnlag i lønsbudsjettet for 2012 med verknad for 7 månader i gruppe 4 og heilårsverknad i gruppe 3 og 5. Samla lønsvekst frå 2011 til 2012 er 9,23 mill. Dette er inkl. nye stillingar, variabel løn og avsetjing til lønsoppgjeret i

16 Pensjon er budsjettert etter prognosar frå KLP og Statens pensjonskasse (SPK). I forhold til budsjettet for 2011 og er det lagd ein auke i pensjonsutgiftene på om lag 3,75 mill. I prognosen for 2012 er det lagt inn ein føresetnad om at amortiseringstid vert redusert frå 15 til 10 år frå og med rekneskapsåret Pensjonspremien aukar kraftig med om lag 10,9 mill. kr. Det er tre hovedforklaringar til dette: Redusert grunnlagsrente frå Finanstilsynet, høgare forventning til løns og trygdeoppgjeret for 2012 og lågare estimat på tilbakeførd overskot for kommande år. Den store differansen mellom premie og pensjonsutgift fører til eit stort positivt premieavvik i For tidlegare år har budsjettet for pensjon vorte splitta opp i ein del på tenesteområda og ein del som gjeld premieavvik. Fordelinga mellom desse kan endra seg mykje gjennom året og vi har derfor funne det hensiktsmessig å endre rutinen på dette. Frå 2012 vert samla pensjonspremie budsjettert på einingane med fordeling i slutten av året. Det er budsjettert med om lag 2 mill i auka arbeidsgivaravgift. Avsetjingar til seinare fordeling går fram av tabellen nedanfor. Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Avsetjing til lønsoppgjer Premieavvik (endra rutine) Til fordeling lærlingeplassar Til fordeling bruk av bil i teneste Til fordeling bruk av avkastningsfond

17 6. Driftsbudsjett og resultatmål for tenesteeiningane Budsjettet er delt inn etter 12 tenesteeiningar og 5 tverrgåande område. Nedanfor følgjer ein omtale av desse tenesteområde med analyse og utfordringar, kostratal for dei tre siste åra samanlikna med kostragruppa og resultatmål og ein oversikt over budsjettendringar og og samla budsjettramme for området i planperioden for kvar eining. 6.1 Kultur Innhald i tenesteområdet Tenesteområdet inneheld bibliotek, lokalhistorisk arkiv, nærmiljø, idrett og friluftsliv, frivillige lag og organisasjonar, ålment kulturarbeid, kulturbygg, kulturminnevern, kunstformidling, kulturskule, festivalar i kommunal regi og internasjonalt arbeid. Analyse og utfordringar Bibliotek Besøks- og utlånstala på biblioteket er aukande. Biblioteket har over tid jobba målretta inn mot ulike brukargrupper. Det Nasjonale leseåret 2010 vert ført vidare gjennom Leseløft Biblioteket vil ha ulike former for litteraturformidling for alle grupper. Strategisk plan for bibliotekutvikling i Sogn og Fjordane vart ferdigstilt i Planen føl opp St. melding nr. 23 ( ) Bibliotek kunnskapsallmenning, møtestad og kulturarena. Begge dokumenta legg vekt på å utvikle bibliotektenestene gjennom ulike former for samarbeid alt frå interkommunalt samarbeid til faglege nettverk og organisering av utlån på tvers av kommunegrensene. Kommunen er innstilt på å delta i moglege utviklingsprosjekt, kompetanseutvikling og samarbeid i fylket, og så langt er det planlagt eit samarbeid om distribusjon av fjernlån. Sogn kulturskule Kulturskulen hadde pr elevar. Av desse er 171 frå Sogndal. Både samla elevtal og elevtal i Sogndal har gått noko ned i høve til i fjor (465 og 200). Vi har ei venteliste på 7 elevar mot 24 i Budsjettet for administrasjon, undervisning og distriktsmusikarordninga er basert på same nivå som i Det er ikkje gjennomført noko gjennomgang av distriktsmusikaravtalen med fylkeskommunen og inntil vidare vert avtalen forlengja med eitt år om gongen. Det er budsjettert med sal av tenester til 5 kor og korps i kommunen. Det er lagt opp til at elevkontingenten vert auka med 3,25% (gjennomsnittleg løns- og prisvekst). Aktiviteten i kultusskulen i 2011 har vore høgare enn budsjettramma legg opp til. Med ei vidareføring av budsjettramma må aktiviteten reduserast i Kulturelt mangfald Sogndal har vorte eit fleirkulturelt samfunn, og vi bør i større grad leggje til rette for å nytte kulturkompetansen til innvandrarar og asylsøkjarar. Dette arbeidet er no starta opp, og det er utarbeidd ei kartlegging og strategi for gjennomføring. I tillegg vil eit viktig arbeidsområde vere integrering av innvandrarkulturane i den lokal kulturen, sjå òg strategi for busetjing, kvalifisering og integrering av flyktningar under fag og utvikling. Biblioteket vil her ha ei viktig rolle i å gje gode tilbod til flyktningar og asylsøkjarar både i høve til deira eigne morsmål og materiale for å lære norsk. Det same vil frivilligsentralen ha. Kulturminne Kommunen har som mål å utvikle og profilere kulturinstitusjonar og gjere kulturminne, tradisjonar og kulturlandskap tilgjengeleg. Biblioteket og lokalhistorisk arkiv er viktige institusjonar når det gjeld å ta vare på dei immaterielle kulturminna og formidle kulturhistoria. Biblioteket vil mellom anna 16

18 formidle kunnskap gjennom ulike lokalhistoriske arrangement. Kommunen har søkt om midlar frå fylkeskommunen (Riksantikvaren sitt bevaringsprogram for utvalde arkeologiske kulturminne BARK) for å starte arbeidet med tilrettelegging, rydding og tilgang til utvalde kulturminne i kommunen. Frivillig arbeid Det gode liv i eit lokalsamfunn vert skapt i samarbeid mellom kommunen og innbyggjarane, og vi har mange gode døme på slikt samarbeid i kommunen. Det er viktig at dette mangfaldet vert oppretthalde og at vi òg kan utvikle nye former for samhandling mellom offentleg og privat sektor. For å sikre gode prosessar og heilskapstenking kan det vere tenleg å utarbeide ein strategi for kommunen si samhandling med frivillig sektor jf. òg kommuneplanen sin samfunnsdel. I dette arbeidet vil òg frivilligsentralen ha ei viktig rolle. Idrett og friluftsliv Kvåle stadion er ein del av ei samla utbygging på Fosshaugane Campus, og området skal ivareta skulane, idretten og ålmenta sine behov. Byggjesteg 1 (skule- og nærmiljøanlegget) er no ferdig og teke i bruk. I byggjesteg 2 er det planlagt å rehabilitere mellom anna grasbana og løpebana i regi av Sogndal Fotball. Det vil vere behov for å fornye søknadene om spelemidlar. Det er utarbeid plan for merking og gradering av turløyper, og nokre tiltak er gjennomført med eksterne midlar. Det vil verte søkt om ytterlegare midlar i Bratt moro AS har fått 1.9 mill. kroner i bulystmidlar for å utvikle prosjektet Møteplass og kunnskapsbase for fjellsport og ekstremsport og etablering av Sogndal Fjellsportsenter. Prosjektet har som mål å auke attraktiviteten til Sogndal og regionen både med omsyn til trivsel, bulyst og tilflytting. Kommunen vil bidra til gjennomføring av prosjektet m.a. ved å setje av årleg til fjellsportfestivalen. Andre kulturtiltak Kommunane Luster, Leikanger, Sogndal og kulturhuset samarbeider med fylkeskommunen om Nyttårskonserten med Bergen Filharmoniske Orkester. Avtalen var fornya for 3 nye år i fjor, og kommunen sine kostnader på inntil kr vert dekka av kulturmidlane. Dei fleste eldre tek del i det ordinære kulturtilbodet i kommunen. Men det kan òg vere behov for særskilte tiltak t.d gjennom ordninga med Den kulturelle spaserstokken. Kommunen nyttar seg til ein viss grad av denne ordninga, men her bør det kunne vere mogleg å få ekstern finansiering til fleire tiltak gjennom god planlegging og samarbeid med frivillige organisasjonar. Kommunen har fått kr til utsmykking av Sentrumsparken. I tillegg vil det verte søkt om ekstern tilleggsfinansiering. Arbeidet er starta opp i samarbeid med Sogn og Fjordane Kunstmuseum og vil verte ferdigstilt i Kulturhuset Høgskulen i Sogn og Fjordane (HSF) flyttar ut frå delar av kulturhuset sommaren Det opnar for moglegheiter for ny bruk av kulturhuset, samstundes som dei årlege inntekten til eiedomsselskapet frå HSF må erstattast. I tillegg er huset no 20 år gamalt, og vil ha auka trong for vedlikehald i åra som kjem. For å ha ein sunn økonomi i Kulturhuset, inkl midlar til vedlikehald må dei årlege inntekten til eigedomsselskapet knytt til det frigjorte aralet vera på om lag 3,5 mill. kroner, og minst 3,0 mill. kroner. Sogndal Kulturhus har signalisert auka behov for areal, også med moglegheiter for inndekking av auka leigekostnader. 17

19 Kostratal Kultur Sogndal 2008 Sogndal 2009 Sogndal 2010 Gruppe Netto driftsutgifter i prosent av totale netto driftsutgifter 3,7 3,3 3,4 3,8 Netto driftsutgifter for kultur pr. innbyggjar i kr Merknad: Netto utgifter pr. innbyggjar for kultur i 2010 ligg litt under Kostragruppa, og det er ein liten auke i høve til Resultatmål Fokusområde Resultatmål Økonomi 1. Vi skal ikkje ha avvik i høve til budsjettet Brukar 1. Vi skal gjennomføre to arrangement på biblioteket knytt til lokalhistorie. 2. Vi skal gjennomføre minst 6 arrangement knytt til formidling av litteratur til vaksne. 3. Vi skal gjennomføre tiltak knytt til litteraturformidling for elevane i 3., 6. og 8. klasse. 4. Vi skal følgje opp plan for merking og tilrettelegging av turstiar og søkje om midlar til 12 nye tiltak. 5. Vi skal auke talet på tiltak med finansiering frå Den kulturelle spaserstokken frå 2 til Vi skal gjennomføre planlagde tiltak i samband med BARK (kulturminne) og søkje om midlar til 5 nye tiltak. 7. Vi skal bidra til å gjennomføre kommunal strategi for busetjing og integrering av flyktningar sjå under fag og utvikling. Medarbeidar/interne prosessar Utviklingsoppgåver 1. Vi skal halde fristane i årshjulet. 2. Vi skal ha gjennomført medarbeidarsamtale for alle tilsette med meir enn 20% stilling. 3. Sjukefråværet på eininga skal liggje under gjennomsnittleg sjukefråvær for kommunane. 1. Vi skal utarbeide ein strategi for kommunen si samhandling med frivillig sektor. 2. Vi skal vidareutvikle kulturhuset og biblioteket som møteplass; m.a. ved utbygging av ein 3. kinosal. 3. Vi skal synleggjere det fleirkulturelle Sogndal med 2 framsyningar for skulane/barnehagane og 2 minikonsertar med koret. 4. Vi skal bidra til å gjennomføre prosjektet Møteplass og kunnskapsbase for fjellsport og eksemsport. 5. Vi skal gjennomføre utsmykking av parken. 6. Vi skal vurdere framtidig bruk av Solhov. 7. Vi skal revidere kommunal plan for idrett, friluftsliv, fysisk aktivitet og folkehelse. 8. Vi skal ha gjennomførd to nye folkehelsetiltak i Nye tiltak/budsjettendringar Bud 2011 Endr Endr.2013 Endr Endr.2015 Generell auke løn og sosiale utgifter Netto prisvekst Redusert bemanning, kultursjefstillinga Auka tilskot DHS Norsk folkemuseum Auka utgifter leige/drift Kvåle stadion Midlar til ungdomsrådet

20 Tilskot til studentveka Tilskot til bygdebok Kaupanger Tilskot til badeanlegg Luster Auka utgifter bruk av kulturhuset Kommentarar: For å oppnå budsjettbalanse har det vore naudsynt å redusere på tal tilsette på fleire tenesteområde. Eit av dei områda er kultur, med bortfall av kultursjefstillinga i perioden, med halvårsverknad i Tilskotet til museet er auka i samsvar med inngått avtale og kommunestyrevedtak. Kommunen sine kostnader til festeavgift/grunn vert trekt frå tilskotet. I samsvar med gjeldande økonomiplan er utgiftene til drift/leige av ny stadion på Kvåle lagd inn i budsjettet. Midlar til ungdomsrøra er redusert med pr år og omdisponert til frie midlar for ungdomsrådet. Tilskot til studentveka er teke ut frå Tilskot må ev. vurderast innafor midlar frå kraftfond II sett av til seinare fordeling. Tilskot til bygdebok Kaupanger er vidareført med i 2012, finansiert over kraftfond II. I samsvar med kommunestyrevedtak er det sett av som tilskot til Luster bad i 2012, finansiert over kraftfond II. Det er frå 2013 årleg sett av til leige av meir areal i Kulturhuset etter at HSF flyttar ut. Budsjettramme: Plan og næring Innhald i tenesteområdet Tenesteområdet inneheld kommuneplanarbeid, plan- og byggesakshandsaming, kart og oppmåling, næringsarbeid med landbruk, vilt- og fiskeforvaltning, handsaming av saker etter ei rekke særlover, m.a. jord- og konsesjonslovverket, forureiningslova m.m.. Analyse og utfordringar Plan og byggesak Ny plan- og bygningslov, plandelen, har no vore i bruk sidan juli i Det vi ser er at handsaminga av reguleringsplanane er meir omfattande enn tidlegare. Omfanget av private reguleringsplanar er framleis aukande, og kompleksiteten i planarbeidet er stor. Såleis har vi nå fleire planar til handsaming og fleire planar som vi sjølv utarbeidar. Ny planstrategi og revisjon av arealdelen til kommuneplanen vil og verte eit komplekst og omfattande arbeid. Kommunen er i ny plan- og bygningslov pålagd tilsyn av nybygg og ombyggingsprosjekt. Ei felles stilling til dette er lagd til Sogn brann og redning IKS. Ordninga er gebyrfinansiert. Ordninga vil venteleg føre til auka oppgåver for kommunen, då vi må gjennomføre tiltaka/pålegga etter tilsyna. Forureining Det er framleis stader der kulturlandskapet er forsøpla av bilvrak, bortsette maskiner/utstyr m.v. På grunn av ressurssituasjonen vert no berre dei akutte ureiningssakene prioritert. Vi har med bakgrunn i frivillig tilsyn frå fylkesmannen fått avvik på manglande tilsyn med private avlaupsanlegg. Dette avviket vert følgt opp i