SAKSFRAMLEGG. Sakshandsamar: John Olaf Røhme Arkiv: 031 &20 Arkivsaksnr.: 14/1136

Transkript

1 SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: John Olaf Røhme Arkiv: 031 &20 Arkivsaksnr.: 14/1136 Framtidig kjøkenorganisering. Rådmannen si tilråding: ::: Sett inn innstillingen under denne linja 1. Kjøkenorganiseringa i Luster vert lagt om frå dagens løysing med tre små kjøken til ei framtidig løysing med eit sentralkjøken ved Gaupne omsorgssenter. 2. Drifta av det nye sentralkjøkenet vert basert på kok-kjøl/sous-vide metoden. 3. Rådmannen får fullmakt til å gjennomføre omlegginga. 4. Dei økonomiske løyvingane til investeringar og drift av det nye kjøkenet vert handsama i tertialrapporteringa og i kommunen sitt budsjett for ::: Sett inn innstillingen over denne linja... Sett inn saksutredningen under denne linja Side 1 av 10

2 Saksutgreiing: U-prenta vedlegg/lenker: Sentralkjøken Steinkjer, Sentralkjøken Lindås, Sentralkjøken Halden Samandrag: På grunn av kommunen sin økonomiske situasjon har kjøkenorganiseringa vore til politisk handsaming i 2010, 2013 og no i I budsjettmøte i desember 2013 bad kommunestyret om at saka vart betre opplyst, og at saka skulle fremjast for ny politisk handsaming før sommaren Som ei oppfølging av dette har administrasjonen gjennomført mange tiltak fyrste halvår Rådmannen meiner ein no ein har eit godt grunnlag for ny handsaming. Kjernen i saka er: 1. Luster kommune må redusere sine driftsutgifter. 2. Prognosane tilseier at dei økonomiske utfordringane vil auke i åra som kjem. 3. Ein må finne tiltak som «smertar minst» og gjev varige reduserte driftskostandar. 4. Luster kommune har svært høge kostnadar til drift av 3 sjukeheimar. 5. Drift av 3 små kjøken bidreg til dei høge sjukeheimskostnadane. 6. Ei organisering med eit sentralkjøken vil gje varige reduserte driftskostnadar. 7. Ei organisering med eit sentralkjøken vil gje minst same matkvalitet. 8. Ein vil med ei ny organisering oppretthalde mattilbodet på minst same nivå. 9. Om dette tiltaket ikkje vert gjennomført, må andre tiltak i større grad gjennomførast. I arbeidet med kjøkenorganiseringa har ein mellom anna vore på synfaring i Høyanger (2010) og i Giske (2014). Det var i begge kommunane stor motstand mot ei omlegging til sentralkjøken, men dei er i dag særs tilfredse med denne løysinga. Begge kommunane kan dokumentere monalege innsparingar, samstundes som matkvaliteten/mattilbodet er minst like godt som før. Ei organisering med sentralkjøken er etter kvart vanleg, og ingen ting tilseier at Luster ikkje skal lukkast med dette. Rådmannen meiner det er godt dokumentert at ei organisering med sentralkjøkken gjev varige innsparingar, at matkvaliteten er god og at det er fullt mogleg å få til i praksis. Utval som har vedtaksmynde: Kommunestyret Fakta Bakgrunn: Formannskapet si tilråding til kommunestyret i «kjøkensaka» i B-14 er slik: Arbeidet med kjøkenorganiseringa vert vidareført med sikte på gjennomføring av kok/kjøl prinsipp for middagsordning. Det er eit mål å få etablert eit regionalt produksjonskjøken i lokala til Luster vidaregåande skule på Hafslo. Alternativt vert det vurdert eit produksjonskjøken for å dekka det kommunale behovet. Kok/kjøl ordning er utgreidd og vert vurdert som gunstig av fleire omsyn. Matkvalitet vert like god, ordninga gir stor fleksibilitet, gode arbeidstidsordningar/større fagmiljø for kjøkentilsette og det vert lagt til grunn at tiltaket kan gi ei vesentleg økonomisk innsparing. Kommunestyret handsama saka i budsjettmøte Tilrådinga vart ikkje endra, men kommunestyret bad om at saka vart betre opplyst før endeleg vedtak og konkluderte slik: Saka skal leggjast fram igjen for handsaming i kommunestyret i løpet av første halvår2014. Med grunnlag i dette vert denne saka no fremja for politisk handsaming. Side 2 av 10

3 Historikk: Ei eventuell omlegging av kjøkenstrukturen i Luster har vore til vurdering i to omgangar: I 2010 og no i 2013/2014. Hovudårsaka til at denne saka har kome er den økonomiske ubalansen kommuneøkonomien. Rådmannen har lagt til grunn at det kan oppretthaldast eit kvalitativt godt mattilbod ved å etablere eit sentralkjøken basert på kok kjøl/sous-vide, som er rimelegare i drift. Rådmanne har under dette lagt vekt på at kommunen har svært høge kostnadar på sjukeheimsdrifta, og at eit slikt tiltak «smertar mindre» enn å kutte pleieårsverk. Budsjett 2010/økonomiplan : I kommunen sitt budsjett for 2010 (vedteke ) står: «Ein vil m.a. vurdere samla tillaging av varm mat til alle brukarar ved eit av dagens tre kjøken», og i økonomiplanen vart det lagt inn ei forventa innsparing på kr Etter rådmannen sin informasjon om tiltaket til kommunestyret på temadagen , vart det hausten 2010 lagt ned mykje administrativt arbeid med utgreiing av tiltaket. Det vart m.a. sett ned ei arbeidsgruppe beståande av representantar for rådmannen, leiarar i pleie og omsorg, kjøkensjefane, leiar i eldrerådet og hovudtillitsvalde. Gruppa besøkte Høyanger, og erfaringane i Høyanger vart hausten 2010 opp-summert slik: Høyanger har gått frå ei ordning med eitt kjøken ved kvar sjukeheim til dagens ordning med sentralkjøken. Omlegginga vart gjort frå og dei gjekk då frå 13 til 4,4 årsverk. Dei har i dag eit system med kok/kjøl og utkøyring 2 gonger/veke. Maten vert levert ut kald og lagra forsvarleg. I sjukeheimane vert det levert mat til bebuargrupper på 8, og maten vert oppbevart og tillaga i gruppene. I høve omsorgsbustadar er det tilsette i heimetenesta som tek mot maten 2 gongar i veka og varmar den (Dei har gjerne fellesmiddag). Lengste utkjøring er på 1-1,5 time. Det vert laga middagar pr. dag. Kjøkenet gjer alt av baking og dei kjøper inn og leverer ut tørrmat ihht bestillingar frå sjukeheimane. Erfaringane med omlegginga i Høyanger er gode, og det vert peika på følgjande føremoner: rasjonell og effektiv kjøkendrift god matkvalitet godt fagmiljø tilsette arbeider vanleg arbeidstid 5 dagar i veka, og arbeider ikkje raude dagar mindre vikarproblem betre grunnlag for fleksibilitet i høve tid for middag gode system for utarbeiding av menyar økonomisk innsparing (frå 13 til 4,4 årsverk) Betre balanse i økonomien - formannskapet sin rapport i 2012: På grunn av den økonomiske ubalansen arbeidde formannskapet og rådmannen gjennom heile 2012 med å finne løysingar inn mot B-13 og økonomiplan. Arbeidet munna ut i rapporten «Betre balanse i økonomien». Denne vart handsama i kommunestyret (sak 79/12). For å tilpasse ressursbruken innan pleie og omsorg i økonomiplanperioden, vart m.a. følgjande tiltak skildra: Vurdere innføring av sentralkjøken og kjøp av vaskeritenester på nytt. Budsjett 2013/økonomiplan : Formannskapet sin rapport «Betre balanse i økonomien» vart fylgd opp i B-13 og økonomiplan (vedteke ), og økonomiplantiltaket er formulert slik i økonomiplanen: Ny vurdering av etablering av sentralkjøken ved Gaupne omsorgssenter. To rapportar frå RO hausten 2013: Med grunnlag i vedteke B-13/Økonomiplan , og utfordringar med å få B-14 i balanse, bad rådmannen i midten av september 2013 om ei utgreiing frå RO som er eit fagmiljø med kompetanse på etablering og drift av sentralkjøken. Rapporten frå RO kom , og vart presentert for formannskapet og kjøkensjefane onsdag 16. oktober. Rapporten er ei utgreiing basert på tal, og føremålet er primært å klargjere potensialet i høve innsparing. I tillegg vert det i rapporten gjort greie for kok kjøl/sous-vide prinsippet. Same dag Side 3 av 10

4 som konsulenten frå RO var i Luster, onsdag 16.oktober, gjennomførde han ei synfaring ved kommunen sine tre kjøken og ved kjøkenet ved Luster vidaregåande skule. Med grunnlag i synfaringa utarbeidde han ein rapport som særleg skildrar kva som skal til av investeringar for å etablere eit sentralkjøken med kok/kjøl løysing. Begge rapportane vart lagt fram for kommunestyret til budsjettmøte Dagens kjøkendrift og måltider: Dei tre kjøkena i Luster har i dag ei basisbemanning på totalt 7,5 årsverk, fordelt med 2,5 årsverk per kjøken. I tillegg har ein normalt lærling. Det reelle talet vert da totalt 8,4 årsverk. Dei tre kjøkena lager dagleg til saman om lag 150 middagar, fordelt slik: Hafslo Gaupne Luster SUM Merknad Institusjon Hafslo har i dag 11 sjukeheimsbebuarar Omsorgsplass Hafslo har i dag 4 bebuarar på oms plass Omsorgsbustad Heimebuande Gaupne leverer og til Grandmo SUM Det må samstundes presiserast at det til ei kvar tid er dei gjeldande behova som avgjer kor mange middagar som vert laga. Desse tala vil difor variere. I dette ligg og at kjøkena kan produsere fleire middagar om behova hadde vore større. Luster kommune har ei organisering av sjukeheimane med bebuargrupper på 8 personar. Når denne modellen vart innført vart det lagt stor vekt på at måltida skulle vere ein viktig og god sosial møteplass, der det å ete mat saman er ein viktig og positiv aktivitet i kvardagen. Gruppene skulle vere sjølvforsynt med tallerkenar, bestikk, tørrmat, pålegg mm. Måltida i sjukeheimane er i grovt slik: Frukost: Frukost vert servert kl Det vert dekka bord og lagt fram pålegg mm. i dei ulike gruppene. Bebuarane spisar normalt saman. Arbeidet med frukosten vert normalt gjort av buassistentar og aktivitørar. Gruppene har lagra tørrmat, pålegg mm i eigne kjøleskap og frysarar. Tørrmat, pålegg mm. vert tinga frå kjøkena, normalt 2 gongar per veke. Middag: Middag vert servert kl Maten vert levert frå kjøkena på eigne traller til kvar gruppe. Bebuarane spisar saman. Bu-assistentane dekker normalt middgasbordet og pleiepersonalet legg maten på tallerkenar og serverer. Etter middag ryddar pleiepersonalet, set tallerkenar mm i vaskemaskin. På Hafslo deltek bu-assistenten i middagsservering og opprydding. Kaffi/kaffimat: Kaffi/kaffimat vert servert i tida Det vert levert frå kjøkena på same tralla som middag kjem på. Det er pleiepersonalet som serverer og rydder etter kaffi og /kaffimat. Kveldsmat: Kveldsmaten vert servert i tida , og bebuarane spisar normalt saman. Pleiepersonalet dekker bord, deltek i måltidet og ryddar etterpå. I nokre tilfelle vert også maten smurt av pleiepersonalet. Tørrmat, pålegg mm er lagra i den einskilde gruppe. Opplegget for mat til bebuarar på omsorgsplass, i omsorgsbustad og heimebuande: Mat til bebuarar på omsorgsplass: Bebuarane på omsorgsplassane har dei same måltida og i hovudsak det same opplegget som skildra over i sjukeheimane. Det er tilsette i Luster heimeteneste heimehjelparar og pleiepersonalet som lager til, gjennomfører og ryddar etter måltida. Side 4 av 10

5 Mat til bebuarar ved eldresenter/i omsorgsbustadar: Bebuarar ved dei tre eldresentra/i omsorgsbustadane bestiller/kjøper mat via abonnement. Det vil dermed variere kva løysingar som vert vald. På Hafslo og i Luster er det eige kjøken i eldresentra og nokre bebuarar et einskilde måltid saman her, medan andre et i eigen bustad. I Gaupne et nokre saman i kantina. Det er tilsette i Luster heimeteneste som utfører arbeidet med å ordne mat til desse bebuarane. Middag til heimebuande: Heimebuande kan berre bestille/kjøpe middag via abonnement, og det vert i dag levert middag heime til om lag 17 personar (jf. tabell over). Varm middag vert kjørt ut dagleg av tilsette i heimetenesta og/eller frivillige. Oppfølging av kommunestyret si handsaming i budsjettmøte : Kommunestyret la i si handsaming vekt på at ei regional løysing var aktuell, og at saka generelt måtte opplysast betre i høve praktiske løysingar og konsekvensar. For å følgje opp dette på ein god måte har rådmannen vurdert det som naudsynt med ekstern hjelp frå ein fagperson med erfaring frå etablering og drift av sentralkjøken i ein samanliknbar kommune, samt at aktuelle tilsette og tillitsvalde burde sjå og vurdere dei konkrete løysingane i praksis. Med grunnlag i dette er følgjande tiltak gjennomført: : Rapportar frå RO vart sendt som informasjon til kommunane i regionen : Førespurnad til Helse Førde om det var aktuelt for dei å kjøpe mat frå eit kommunalt regionalt sentralkjøken. Svaret var negativt : Ei ev. regional kjøkenløysing vart drøfta i rådmannsgruppa i regionrådet : Teamleiar kjøken Harald M Kimsås presenterte Giske kommune si sentralkjøkenløysing, og serverte mat basert på kok/kjøl i eit internseminar. Frå Luster deltok ordførar, assisterande rådmann, leiar sjukeheimstenesta og heimetenesta, kjøkensjefar, avdelingssjukepleiarar, hovudtillitsvald NSF og Fagforbundet, leiar og representant frå eldrerådet, leiar for rådet for personar med nedsett funksjonsevne og representant frå brukarutvalet for samhandlingsreforma : Harald M Kimsås hadde same gjennomgang (minus mat) for rådmenn og leiarar av kjøken/kjøkentilsett i regionen. Alle kommunane i regionen var invitert. Representantar frå Sogndal, Vik, Leikanger og Luster deltok : Harald M Kimsås hadde same gjennomføringa som dagen før for kommunestyret og rådmann i Luster. Kommunestyrerepresentantane fekk smake mat frå sentralkjøkenet i Giske, basert på kok kjøl / sous-vide : Harald M Kimsås gjennomførte synfaring ved kjøkenet på Luster vidaregåande skule : Ei ev. regional kjøkenløysing vart på nytt drøfta i rådmannsgruppa i regionrådet. Følgjande er referert frå møte: Modellar for kjøkkendrift på institusjonskjøkkena i regionen: Kommunane har sett på overgang til «kok-kjøl», jf utgreiingane i Luster, og vurderer dette som interessant løysing. Etter nærare vurdering ønskjer ein likevel å halda på produksjonskjøkken i eigen kommune, og ev. overgang til «kok-kjøl» med det som utgangspunkt. Utifrå dette er det ikkje aktuelt med regionalt samarbeid. Side 5 av 10

6 : Harald M Kimsås presenterte førebelse vurderingar for rådmannen og leiar av sjukeheimstenesta, og gjennomførde synfaring ved kjøken og postkjøken/ gruppekjøken : Besøk Giske kommune. Frå Luster deltok assisterande rådmann, leiar sjukeheimstenesta og heimetenesta, tre kjøkensjefar, to avdelingssjukepleiarar, tillitsvald NSF og hovudtillitsvald i fagforbundet. Møte med tilsette i Giske kommune, drøfting av deira erfaringar og løysingar samt synfaring på kjøken og i avdeling. I tillegg til tiltaka over er saka grundig drøfta internt i organisasjonen. Kjøkendrifta i Giske kommune: Giske kommune etablerte sentralkjøken basert på kok kjøl /sous vide for 2-3 år sidan. Hovudårsaka til omlegginga var utfordrande kommuneøkonomi. Dei nye løysingane er formelt godkjende av mattilsynet. Giske kommune har innbyggjarar og dei hadde tidlegare eige kjøkken ved kvar sjukeheim med om lag 8 årsverk. Etter omlegginga har dei i dag eit sentralkjøkken med om lag 3,7 årsverk, og vurderer ein ytterlegare reduksjon til 3 årsverk. Harald M. Kimsås har vore hovudansvarleg for omlegginga og er i dag teamleiar for det nye sentralkjøkenet. Han meiner 3 årsverk er det som trengs for å drifte sentralkjøkenet på ein god måte, der kvaliteten på maten er minst like god som før. I tillegg til ei innsparing på 4-5 årsverk, ser han store føremoner i høve følgjande: Tilsette ved kjøkenet arbeider vanleg arbeidstid 5 dagar per veke. Tilsette arbeider ikkje raude dagar. Kvardagen på kjøkenet er ikkje prega av stress. Sjukefråværet er lågt. Kjøkenstilsette har god fleksibilitet i høve uttak av fridagar. Ein treng normalt ikkje å leige inn vikar ved korttidsfråvær. Dei vurderer vikarbehovet ved ev. langtidsfråvær. Sjukeheimsavdelingane kan sjølv bestemme tidspunkt for matservering. Det er mogleg å velje mat utifrå menyar. Drifta av sentralkjøkenet i Giske er basert på vekesyklus. Det vil si at produksjonen er lagt opp slik at utkjøring av mat vert gjort ein gong per veke. Dette føreset mellom anna ein noko større lagerkapasitet ved sentralkjøkenet og postkjøkena i sjukheimane. Utkjøringa vert gjort av vaktmeistrar og/eller frivillige i vanlege bilar. Av omsyn til god/rasjonell drift vurderer Harald M. Kimsås utkøyring 1 gong i veka som den klart beste løysinga. Særskild tilpassa mat/diettmat vert tinga frå avdelingane direkte til kjøkenet, ev. at kjøkentilsette avtalar dette direkte med bebuar/pasient. Dette fungerer godt. På kvardagar vert varm middag køyrt ut dagleg til heimebuande, medan dei i helgar og raude dagar får kalde middagar tilpassa tal dagar. Utkøyringa vert gjort av vaktmeistrar og/eller frivillige. Dette fungerer godt og det har ikkje vore problem med oppvarming av middagen. Før omlegginga ordna kjøkena med tørrmat (smurde skiver mm.), serverte middag på tallerken og tok oppvasken. Omlegginga i Giske var dermed stor for pleiepersonalet som overtok alle desse oppgåvene. Endringa var større for pleiepersonalet i Giske enn den vil bli ved ei eventuell omlegging i Luster. Dette fordi i Luster er det i dag sjukeheimsavdelingane sjølv som ordnar tørrmat, legg middag på tallerken og tek opprydding og oppvask (jf. over). Vurdering Regional løysing: Etablering av ei regional løysing, med eit sentralkjøken ved Luster vidaregåande skule, føresett formelle avtalar om deltaking frå andre kommunar i regionen. Det er diverre ingen av nabokommunane som ynskjer å gå inn på ei regional løysing (jf. ref. frå møte ). Side 6 av 10

7 Både konsulent frå RO og Harald M. Kimsås har uavhengig av kvarandre gjennomført ei synfaring og gjort ei fagleg vurdering av kjøkenet ved Luster vidaregåande skule. Deira tilråding er klar på at det vil krevje rimeleg store investeringar for at dette skal bli eit moderne sentralkjøken (jf. rapport frå RO), tilrettelagt for kok-kjøl/sous-vide metoden. I tillegg må Luster kommune ved ei ev etablering av sentralkjøken i desse lokala kjøpe byggjet, eller inngå ein leigeavtale med Fylkeskommunen. Med grunnlag i at det ikkje er mogleg å få med andre kommunar i ei regional satsing, samt at det truleg vil krevje rimeleg store investeringar, og ein kjøps- eller leigeavtale med Fylkeskommunen, vurderer rådmannen denne løysinga som lite aktuell. Sentralkjøken i Luster: Når ei regional løysing ikkje er aktuell, skal eit eventuelt sentralkjøken i Luster levere mat til eigne bebuarar og heimebuande. Med grunnlag i storleik, kvalitet på utstyr og plassering sentralt i kommunen, bør eit sentralkjøken etter rådmannen si vurdering leggjast til kjøkenet ved Gaupne omsorgssenter. Dei viktigaste argumenta for ei sentralkjøkenløysing er: Minst same matkvalitet. Økonomisk innsparing. Betra arbeidsvilkår for kjøkentilsette. Mindre vikarproblem. Fleksibilitet i høve tidspunkt for måltid og menyar. Mange kommunar har lagt om til sentralkjøken basert på kok kjøl/sous-vide, og erfaringane er generelt gode. Det er ingen ting som skulle tilseie at Luster ikkje skal lukkast med dette. Utviklinga syner og at dette vert meir og meir vanleg, og at det er ei framtidsretta løysing. Rådmannen vurdere det slik at dette er løysing som vil kome uansett, spørsmålet er når. I tillegg til innsparingar ved redusert tal årsverk/personalkostnadar, vert det og forventa at eit sentralkjøkken kan gje reduserte utgifter på andre områder samanlikna med tre små kjøken. Dette gjeld særleg områder som straum, reinhald, vedlikehald og utstyrsinvesteringar. I tillegg er det truleg og noko å hente på innkjøp av råvarer. I høve utfordringar er det særleg peika på at pleiepersonalet får meir arbeid med maten. Skildringa over syner kva som vert gjort i dag, og endringa vil i hovudsak vere at pleiepersonalet må ta den vakuumpakka middagen ut av kjøleskapet, leggje den inn i omnen og slå på omnen. Når middagen er varm må dei ta den ut og leggje den på fat. Dette vil bety noko endra rutinar, men «kostnaden» ved dette er etter rådmannen si vurdering ikkje så stor at det kan vere eit avgjerande argument for å vidareføre dagens kjøkenorganisering. Det kan i tillegg kome noko ekstra arbeid i samband med mottak av middag og tørrmat. Men dette kan eventuelt løysast ved at den/dei som leverer maten legg den på plass i skap, kjøleog fryseskap. Ein må her finne praktiske løysingar som fungerer godt. Kaffimaten vert bestilt frå sentralkjøkenet og lagra i gruppene sine skap, kjøleskap eller fryseskap. Ved behov må denne maten også varmast opp, men det kan og vere mat som ikkje treng oppvarming. Dette vert ei vurdering som må gjerast i den einskilde gruppe. Opplegget for tørrmat vert mykje det same som i dag, men bestillingane vert gjort på eige skjema til sentralkjøkenet. Om det skulle dukke opp særskilde behov undervegs, kan eit sentralkjøken kontaktast for hjelp, jf. slik det vert praktisert både i Høyanger og Giske. For bebuarane vil sjølve måltida ikkje bli endra. Det vil ved ei sentralkjøkenløysing vere akkurat same moglegheit som i dag til å gjere dette til ein sosial og hyggjeleg møteplass. Erfaringane både i Høyanger og Giske syner at middag til heimebuande går fint. Om nokon har behov for hjelp i ein overgangsfase, kan dei få det. Rådmannen vil samstundes tru at det for mange heimebuande og bebuarar i omsorgsbustader, kan vere positivt at ein kan tinge mat frå Side 7 av 10

8 kjende menyar og sjølv avgjere tidspunktet for middagen. Val av løysing/opplegg for heimebuande vil ein utgreie nærare og kome tilbake til i prosjektplan, jf at det har lite omfang i dag, men kan vere eit område der aktiviteten vil/bør auke. Konsulenten frå RO og Harald M. Kimsås har ei noko ulik tilråding i høve produksjonsopplegg og utkjøring av mat til omsorgsentra. Harald M. Kimsås tilrår sterkt eit opplegg med produksjon tilpassa matutkøyring 1 gong per veke, medan konsulenten frå RO såg føre seg 2-3 utkøyringar per veke. Rådmannen si vurdering er at om en fyrst skal etablere ei sentralkjøkenløysing, må ein etablere eit opplegg som er framtidsretta og sikrar god kvalitet og rasjonell drift. Etter grundige drøftingar med Harald M. Kimsås, og synfaring i Giske, har rådmannen kome til et det beste truleg vil vere ei løysing som den dei har i Giske, med utkøyring av mat 1 gong per veke. Dette vil redusere transportkostnadane, som i RO sin rapport var estimert til kr per år. I tillegg vil det gje meir fleksible arbeidstilhøve for kjøkentilsette. Men ei slik løysing vil stille noko større krav til produksjonslokala, lagerkapasitet og gruppekjøkena - noko som igjen vil gje noko auka investeringskostnadar. Økonomiske konsekvensar drift: Hovudårsaka til at denne saka vart fremja i 2010, 2013 og no i 2014 er kommunen sin økonomiske situasjon. Dagens drift er dårleg utnytting av økonomiske ressursar i ei tid der det må gjennomførast rimeleg store tilpassingar/nedskjeringar i økonomien. Økonomiske prognosar tilseier at dei økonomiske utfordringane ikkje vert mindre i åra som kjem, og spørsmålet ein alltid kjem tilbake til er kva tiltak som skal gjennomførast for å få til ein permanent reduksjon av ressursbruken. Tenesteområde pleie og omsorg består av einingane Luster heimeteneste og Luster sjukeheimsteneste, og dei tre kjøkena ligg organisatorisk til Luster sjukeheimsteneste. Tenesteområde pleie og omsorg tek den klart største delen av driftsbudsjettet til Luster kommune, og ein kjem ikkje utanom dette område når driftskostnadane skal reduserast. Målingar og samanlikningar (Kostra og kommunebarometeret) syner at Luster relativt sett bruker store ressursar på pleie og omsorg og da særleg på sjukeheimstenesta. Om ein skal gjennomføre reduksjonar i sjukeheimstenesta kan det grovt sett gjerast ved å kutte i såkalla støttefunksjonar og/eller i pleieårsverk som generell innstramming eller strukturelle tiltak. Det er dei siste åra gjennomført reduksjonar i pleieårsverk, og rådmannen meiner ytterlegare reduksjonar bør takast i støttefunksjonane og strukturelle endringar. Utordringa blir da å finne tiltak «som smertar minst», og ei omlegging til sentralkjøken er etter rådmannen si vurdering det mest aktuelle tiltaket. Dette i hovudsak fordi ein kan oppretthalde kvaliteten på tilbodet ved ei anna og billigare organisering, ei organisering som i tillegg gjev andre positive effektar jf. dokumenterte erfaringar i Høyanger og Giske. RO har i sin rapport lagt til grunn eit opplegg med utkøyring av mat 2-3 gongar per veke med ein årleg transportkostnad i storleiken Dette er driftsutgifter som vil bli mindre om/når ein tek utgangspunkt i driftsopplegget i Giske kommune. Nokre andre driftsutgifter, t.d. emballasje, vil ha noko auka kostnad utan at det påverkar sluttresultatet vesentleg. I rapporten frå RO vert det lagt til grunn at eit sentralkjøken i Luster kan driftast innanfor 5 årsverk. Dette gjev ein reduksjon på minimum 2,5 årsverk, eller 3,4 om ein reknar med lærling. Rådmannen har tidlegare antyda ei årleg innsparing på 1,2 millionar, og halvparten av dette er lagt inn i B-14 som forventa innsparing i Rådmannen meiner dette er eit svært nøkternt anslag, og at erfaringane frå Høyanger og Giske syner at innsparingspotensialet er større i alle fall på litt lengre sikt. Ved sida av sparde lønsutgifter er det eit potensiale for å redusere driftsutgifter til straum, reinhald, vedlikehald og ev. råvareinnkjøp/utnytting. Side 8 av 10

9 Økonomiske konsekvensar investeringar: Rådmanen meiner det er viktig å etablere eit kvalitativt godt og framtidsretta sentralkjøken, med god rasjonell drift. Det er primært høge driftsutgifter som er økonomisk utfordrande for kommunen, og det er økonomisk fornuftig å bruke noko ekstra på investeringar for å sikre god kvalitet, effektiv og rasjonelle drift og reduserte driftskostnader. Rådmannen vurderer løysingane i Giske, med eit produksjonsopplegg der ein kan køyre ut mat 1 gong per veke, som den beste driftsmessige løysinga som og vil gje gode og fleksible arbeidstilhøve for kjøkentilsette. Vidare meiner rådmannen maten som vert køyrt ut primært bør lagrast (i skap, kjøleskap og/eller fryseskap) i kjøkena i den einskilde gruppe (gruppekjøken), ev. i ein kombinasjon med utnytting av dagens kjøken (førebelse vurderingar tilseier at det kan vere praktisk fornuftig ved kjøkenet i Luster). Dette vil gjere det enklare og raskare for tilsette å hente fram maten, og ein vil i tillegg sleppe vidare drift og vedlikehald av dagens kjøle og fryseaggregat ved kjøkena på Hafslo og ev. i Luster. Ei slik løysing vil mellom anna auke behovet for lagerkapasitet. I dette ligg at det må investerast i føremålstenlege kjøleskap og fryseskap i gruppekjøkena. I tillegg må det monterast ein kombidampar (kostar om lag kr per stk.). Konkret bør ein ta vekk dagens komfyrar og montere kombidampar på eit stativ der komfyren stod. I tillegg må det monterast ei dampkondenseringshette på toppen av omnen (denne kondenserer dampen slik at den ikkje kjem ut i rommet). Ved sida av kombidamparen bør det monterast ein keramisk to platers koketopp for å erstatte platene som ein mister ved å fjerne komfyren. Ved eit eventuelt sentralkjøken i Gaupne, med eit produksjonsopplegg tilpassa utkøyring 1 gong per veke, må lagerkapasiteten truleg aukast med eit lite tilbygg (40-50 m2). I høve tidlegare vurderingar er dette noko meir omfattande investeringar. Det er rådmannen si vurdering at desse investeringane, utstyr og tilbygg, vil ha eit svært godt kost-nytte resultat. Rådmannen meiner dette er investeringar ein bør ta for å sikre god kvalitet og god rasjonell drift. Det må samstundes understrekast at ved ei eventuell vidareføring av tre kjøken, vil det og kontinuerleg vere behov for investeringar i nytt utstyr, maskiner, byggutvikling mm. Ut frå alder på kjøkena ligg noko av dette ikkje så langt fram i tid. Vidare arbeid: Om kommunestyret vedtek at det skal etablerast eit sentralkjøken ved Gaupne omsorgssenter vil rådmannen starte arbeidet med å lage ein prosjektplan med følgjande hovudelement: Framdriftsplan. Organisering og bemanning. Driftsopplegg. Investeringar. Opplæring. Eit eventuelt arbeid med ei omlegging til sentralkjøken vil bli gjennomført som eit prosjekt med rådmannen som prosjekteigar og ei prosjektgruppe. Det vil bli lagt vekt på gode prosessar med brei involvering av leiarar, fagpersonell, tillitsvalde og brukarrepresentantar. Med grunnlag i at mange kommunar har gjennomført slike omleggingar, og med dei konkrete og praktiske erfaringane frå Høyanger og Giske, føler rådmannen seg trygg på at det er mogleg å få dette til på ein god måte. I dette ligg og at ein om naudsynt kan hente ekstern hjelp frå kommunar som har lukkast med ei slik omlegging. Det vil bli sett ned ei prosjektgruppe og utarbeidd ein prosjektplan så snart som mogleg. Rådmannen tek sikte på at ein kan kome tilbake til saka i tertialrapporteringa og at endelege løyvingar vert gjort i kommunen sitt budsjett for Målsetjinga vil vere at ein over sommarferien 2015 får ein overgang til sentralkjøken basert på kok-kjøl/sous-vide metoden. Side 9 av 10

10 Det har vore arbeidd med saka like fram til utsending, mellom anna besøk til Giske mai. Det er halde orientering med gjennomgang av saka/saksutgreiinga til «råda» i kommunen 8.mai, og deira merknader vil verte lagt på saka når dei ligg føre. Saka er no utsendt til AMU for handsaming 13.mai, og til hovudtillitsvalde med frist for uttale 15.mai. Vedtak frå AMU og ev. innspel frå hovudtillitsvalde vil og bli lagt på saka når dei ligg føre. Innkomne merknader vil verta lagde fram og kommenterte i møte i formannskapet. Rådmannen meiner no saka er godt opplyst og at det ligg godt til rette for å etablere sentralkjøken i samsvar med føresetnadane i saka. Dette vil gi ei nødvendig innsparing, god utnytting av ressursane og ei kvalitativt god og framtidsretta løysing for mattilbodet. Dato: Jarle Skartun rådmann John Olaf Røhme ass. rådmann Særutskrift skal sendast: m/kopi til:... Sett inn saksutredningen over denne linja Side 10 av 10