Forvaltningsplan for rv 550 Jondal - Utne, objekt nr. 166 i Vegvalg - Nasjonal verneplan for vegar, bruer og vegrelaterte kulturminne

Transkript

1 Forvaltningsplan for rv 550 Jondal - Utne, objekt nr. 166 i Vegvalg - Nasjonal verneplan for vegar, bruer og vegrelaterte kulturminne Bilde l Vegen slynger seg mellom gardene. Layout ok Retting av koordinater rettet med grønt Gj.gang (slått sammen 2 versjoner) 3. utkast tovesv tovesv LMR K.Grinde Teb 2. utkast Gjennomgått LMR teb LMR KOA/TA Lmr/teb Lmr/teb/ra K.Grinde Toreeb Postadresse Vegdirektoratet Postboks 8142 Dep 0033 Oslo Telefon: Telefaks: f i rmapost@vegvesen. no Org.nr: Kontoradresse Brynsengfaret 6A OSLO Fakturaadresse Regnskap Ba tsfjordveien VADSØ Telefon: Telefaks:

2 REV. 1. utkast ENDRING-ERSTATNING DATO K.Grinde SIGN. KONTR. Innhald 1 Godkjenning 3 2 Identitet 3 3 Generelt Føremål med ein forvaltningsplan Overordna mål med ivaretakinga av objekt i Verneplanen Vernemyndigheit Prosedyrar i 4 4 Objektet Lovgrunnlag Verneverdi Føremål med vernet 5 5 Skildring Skildring av vegminnet Skildring av området 6 6 Avgjersler Generelle Kva er tillate Kva er ikkje tillate 7 7 Planar 7 7. l Det må søkast dispensasjon frå vernemyndigheitene for alle andre tiltak Behov og planer for tiltak på sikt 7 8 Vedlegg Foto Kart Utbetringsplan 8

3 l Godkjenning Forvaltningsplan godkjent av Riksantikvaren Dato: 2 Identitet 2.01 NVP nr: 166 [ 2.02 Namn: Jondal - Utne Nr. viser til objektnummer i "Vegvalg" - Nasjonal verneplan for vegar, bruer og vegrelau:rte kulturminne (2002), ISBN , ( verneplan/ veemilj o w.pdf) der obje ktet er nærare omtalt og identifisert med fotografi og kart. I tillegg ligg alle relevante opplysningar, fotografi og kartkoordinatar i register ved Vegdirektoratet Kilometrering Frå 2.04 Koordinatar fråx 2.05 Koordinatar tilx 2.06 Bru nr Bygning nr Kategori 2.12 Eigar 2.14 Region(ar) Vegnr., hp. og kilometer Rv 550 Hp 6 Km 5,737 EUREF 89, med UTM sone ,000 ( ) EUREF 89, med UTM sone ,500( ) Veg til Y Y 2.07 G.nr. /b.nr GAB 2.11 Type objekt 2.13 Bygg år 2.15 Distrikt/ Rv 550 Hp 8 Km 13, ,900(39651) ,200(17106) Kjøreveg Vest Voss og Hardanger 2.16 Fylke(r) 2.18 Fylkes nr Hordaland Stadnamn Utne Jondal 2.22 Registreringsdata, referansar 2.23 Vedtakstidspunkt 2.17 Kommune(r) 2.19 Kommune nr 2.21 Lokalt namn V Utbetringsplanar: Sveisdok.: Ullensvang og Jondal Utne Jondal 2.24 Distribusjon 2.25 Dokumentet vert oppbevart Region, jfr og distrikt jfr Leggast på Miljø- og planveven Arkiverast i Sveis Postadresse Vegdirektoratet Postboks 8142 Dep 0033 Oslo Telefon: Telefaks: firmapost@vegvesen.no Org.nr: Kontoradresse Brynsengfaret 6A OSLO Fakturaadresse Regnskap Båtsfjordveien VADSØ Telefon: Telefaks:

4 3 Generelt 3.1 Føremål med ein forvaltningsplan Forvaltningsplan er ei oppfølging av vernevedtak etter Lov om Kulturminne (KML) og er ei utdjuping og presisering av verneføremålet og eit praktisk hjelpemiddel til å oppretthalda og fremja verneføremålet. Den skal sikra ein einskapleg forvaltning ved å gi nærare, konkrete retningslinjer for forvaltning, drift og vedlikehald, gjeldande bevaring, gjenoppretting og vidareutvikling av objektet. Forvaltninga skal sikra at dei kulturhistoriske verdiane som knyter seg til objektet vert ivareteke både på kort og lang sikt. 3.2 Overordna mål med ivaretakinga av objekt i Verneplanen Fredinga/vemet har som føremål å sikra og ta vare på eit utval vegar, bruer og vegrelaterte bygningar og anlegg med teknisk utstyr, installasjonar m.v. som er representative for den historiske utviklinga av vegnettet i Noreg frå omkring 1537 og fram til i dag. Kulturminna er av nasjonal interesse og er knytt til si verksemd over hele landet. Det grunnleggande prinsippet for vedlikehald av objektet er å bevare mest mogleg av den definerte tilstand. 3.3 Vernemyndigheit Kulturminnelova Riksantikvaren er sakshandsamar kva gjeld saker knytt til bygg og anlegg som er freda jamfør 15,19 eller 22a. Fylkesmannen er sakshandsqamar kva gjeld dispensasjon etter 15 a. 3.4 Prosedyrar i Eit kvart tiltak, ut over det som det er gjeve løyve til i jmf. dette dokument, som kjem inn under bygg og anlegg som enten er freda etter KML eller regulert til ivaretaking etter PBL skal meldast til Vegdirektoratet. Dette skal gjerast på eit tidlegast mogleg stadium og før planarbeidet vert sett i gang, då vernet er og skal være ein grunnleggande premiss som legg føringar for aktuelle løysningsval. Vegdirektoratet fordeler oppgavene mellom seg og Norsk vegmuseum. Desse to seksjonane har fylgjande ansvarsfordeling: Vegdirektoratet har ansvaret for vegar, bruer og bygningar i drift. Norsk vegmuseum har ansvaret for nedlagte vegar, bruer og bygningar. Desse to seksjonane vil kunne bidra med fortolking og/eller råd i planprosessen. Dei ivaretek handsaminga mot vernemyndigheitene. Eitkvart godkjent tiltak skal dokumenteras etter det som vert bestemt spesifikt for tiltaket. Tiltak som følgje av naudssituasjonar skal umiddelbart meldast til Vegdirektoratet, jfr. 6. l. Dette skal dokumenterast i vegvesenets ordinære arkivsystem.

5 Vert objektet eller anlegget selt ut av staten si eiga, skal fredinga tinglysast, jf. KML 22 nr. 5. Vedtak i 15 tredje og fjerde ledd, 15 a første ledd, og 22 nr. 4 gjelder tilsvarande. Fredingsvedtaket skal oppbevarast hjå Riksantikvaren, fylkeskommunen, kommunen, Vegdirektoratet. 4 Objektet 4.1 Lovgrunnlag Kulturminneloven Heimla i lov av 9. juni 1978 nr. 50: Lov om kulturminne 22a, jf. 15, og forskrift av 9. februar 1979 nr om fagleg ansvarsfordeling mv etter kulturminnelova Verneverdi Objektet har nasjonal verdi som veghistorisk kulturminne. Historisk utvikling Vegen er eit godt eksempel på korleis vegbygging har føregått over lang tid (90 år). Dei ulike vegparsellane syner vegbyggeteknikk frå dei ymse tidsepokar heilt frå starten på 1890-talet og fram til opninga av Jonatunnelen i Vegen har behalde autentisiteten frå desse ulike tidsepokane og syner difor på ein svært instruktiv måte dei ulike teknikkar som er nytta. 4.3 Føremål med vernet Fredinga omfattar vegen sin linjeføring, tverrprofil, og vegutstyr. Inkludert i fredinga er vegen sin konstruksjon, hovuddel, alle ytre og indre flater, sideterreng som murar, tunnelar, bruer, stikkrenner, rekkverk og trestolper med linjestrekk og vegbelysning, inklusiv alle detaljar og det preg desse elementa har. Det er vesentleg at vegen held på karakteren sin i form av ulike linjeføringar, bredder og rekkverks-typar. Fredinga er ikkje til hinder for godkjende småtiltak, jfr, pkt.6. 5 Skildring 5.1 Skildring av vegminnet Heile vegstrekninga er 35 km lang. På fleire parti er det sett opp stålrekkverk. Vegen er eit godt eksempel på korleis vegbygging gjekk føre seg frå slutten av 1800-talet (1874) og fram til 1965 då Jonatunnelen, nær Jondalsøyri vart opna. Då fekk bygda for fyrste gong tilknyting til omverda med andre kommunikasjonsmiddel enn båten.

6 Vegen er bygd i ymse tidsepokar, og har i dag i stor grad same utsjånad som då han vart bygd, med unnatak av vegdekke, som i dag er fast dekke med asfalt. Vegen frå 1800-talet ligg som ein integrert del av landskapet, og snirklar seg gjennom gardstun, gardar og frukthagar til dei 6-7 meter breie vegane på 1960 talet, der ein la vegen med store skjeringar og fyllingar. Historikk. Frå gamalt var Hardangerfjorden hovudferdselsåra mellom Utne og Jondal. Berre enkelte gang- og kløwegar fanst på land. I utgangspunktet var det ikkje planlagt nokon samanhengande veg mellom desse to tettstadane, men etter kvart som dei ymse småstrekningane vart ferdige vart ein samanhengande veg målet. Over nitti år etter dei fyrste løyvingane var heile den 35 km lange vegstrekka ferdig. 5.2 Skildring av området Hovudsakeleg går vegen i strandsona ved Hardangerfjorden, Indre og Ytre Smalafjorden, med unnatak for området nord for Herand i foten av Smalaneset, der vegen er lagt sør for berget Samlen. Det spesielle, vakre fjordlandsskapet som omgjev Hardangerfjorden, gjer opplevinga særs stor. Det store landskapsrommet er prega av fjorden omkransa av høge fjell med isbreen Folgefonna og bratte fjell- og lisider ned mot fjorden. Vegen slynger seg mellom og gjennom eit kulturlandskap som består av gardstun og frukthagar heilt inntil asfaltkanten på vegen. Vegen er hovudtrafikkåra gjennom denne delen av Ullensvang herad og vegtilkomst til kommunesenteret i Jondal kommune. 6 Avgjersler 6.1 Generelle Forvaltning, drift og vedlikehald skal utførast gjennom etaten sine ordinære styringsdokument og gjennom ordinære rutinar (jfr, Hill), med dei awik/sær -avgjersler som det er gjort greie for i dette dokumentet. Forvaltning, drift og vedlikehald skal skje på ein måte som er tilpassa objektet sin eigenart, med materialar og metodar, slik at objektet sitt arkitektoniske og definerte kulturhistoriske verneverdi vert halde ved lag, jfr. hensikt og føremål ovanfor. Det må ikkje verta sett i gang tiltak som kan motvirka føremålet med vernet. Ingen må riva, flytta, byggje på, endre, forandre materialar eller fargar eller foreta andre endringar som går lenger enn vanleg vedlikehald. Det er ynskjeleg å oppretthalda same bruk som på vedtakstidspunktet. Objektet skal vedlikehaldas og driftast slik at det ikkje forfell. Det er eigar som har ansvar for vedlikehaldet. Tiltak som i eventuelle naudsituasjonar (dvs. ras, ulykke, flom etc.), må gjerast av tryggleiksomsyn, eller annan årsak som vil skada kulturminnet, kan utførast utan dispensasjon. I slike tilhøve skal det, så langt det er mogleg, takast omsyn til objektet sin

7 verneverdi. Tiltak skal snarast meldast til Vegdirektoratet som igjen varslar vernemyndigheitene. Tiltak ut over det som er skildra i dette dokument, krev løyve av vememyndigheit. I særlige tilfeller kan vernemyndigheita gjere unntak dersom tiltaket ikkje medfører vesentlige inngrep i det freda kulturminnet. 6.2 Kva er tillate Vanleg drift og vedlikehald jf. 6.1 er tillate under føresetnad at same type materialer og utføring vert brukt etter dei ymse tidsepokar vegen er bygd. Alle tiltak skal skje på ein varsam måte underordna vernets intensjon, både i proporsjonar og dimensjonar. Det er tillate å utføre utbetringstiltak i fylge plan, sveis nr , godkjent av Riksantikvaren, under oppsyn av Vegdirektoratet. 6.3 Kva er ikkje tillate Det er ikkje lov å endre vegelement eller detalj ar som nemnt i omfanget av fredinga. Det må ikkje føretakast utskiftingar eller reparasjon av element (rekkverk, murer, stikkrenner osv.) på annan måte enn det som er skildra i dette dokumentet og utan etter avtale med byggherren. 7 Planar 7.1 Det må søkast dispensasjon frå vernemyndigheitene for alle andre tiltak Vernemyndigheita kan i særlige tilfeller gjera unntak frå fredinga og vedtaket om freding for tiltak som ikkje medfører vesentlige inngrep i kulturminnet og som ikkje er i strid med føremålet med vernet. Tilbakeføringar der det er føretatt endringar i seinare tid, kan gjennomførast dersom det kan verta gjort på eit sikkert, dokumentert grunnlag og etter godkjenning frå antikvarisk myndigheit. Gjeldande prosedyre, sjå pkt Behov og planer for tiltak på sikt Evt. gjennomføring av disse tiltak kan gjøres uten godkjenning av kulturmyndighet da disse tiltaka er godkjent av RA og Vegdirektoratet.

8 8 Vedlegg 8.1 Foto 8.2 Kart Ytre Samtal'jorden ] Miclc Aksnese!,.',' I-W-»«_* f to^rt.3 MM*. *, li tt, 'i. ^* u.. < m Figur l Rv550 frå Utne til Jondal, Ullensvang herad og Jondal kommune, Hordaland fylke 8.3 Utbetringsplan Sjå SVEIS der heile utbetringspakka/planane ligg lagra.