Forvaltningsplan for objekt nr. 169, arm av rv 7 Måbødalen, i Nasjonal verneplan for veger, bruer og vegrelaterte kulturminner

Transkript

1 Forvaltningsplan for objekt nr. 169, arm av rv 7 Måbødalen, i Nasjonal verneplan for veger, bruer og vegrelaterte kulturminner Bilde l Den gamle vegen ses til venstre for tunnelopninga. Foto Liv Marit Rui 1999 Layout ok Rettet koordineringene. Sjekket kilometrering. Er den feil? Fant ny logisk sted tovesv tovesv 4 3 Gj.gang 3. utkast 2. utkast LMR/teb K. Grinde K. Grinde 1 1. utkast K. Grinde REV. ENDRING-ERSTATNING DATO SIGN. KONTR. Postadresse Vegdirektoratet Postboks 8142 Dep 0033 Oslo Telefon: Telefaks: firmapost@vegvesen.no Org.nr: Kontoradresse Brynsengfaret 6A OSLO Fakturaadresse Regnskap Båtsfjordveien VADSØ Telefon: Telefaks:

2 Innhold 1 Godkjenning 3 2 Identitet 3 3 Generelt Føremål med en forvaltningsplan Overorda mål med bevaring av objekt i Verneplanen Vernemyndighet Prosedyrari 4 4 Objektet Lovgrunnlag Verneverdi Føremål med vernet 5 5 Skildring Skildring av vegminnet Skildring av området 6 6 Avgjerder Generelle Kva er tillate Kva er ikkje tillate 7 7 Planar 7 7. l Det må søkjast dispensasjon frå vernemyndigheitene for alle andre tiltak Behov og planer for tiltak på sikt 7 8 Vedlegg Foto Kart.....8

3 l Godkjenning Forvaltningsplan godkjent av Riksantikvaren Dato: 2 Identitet 2.01 NVP nr: Navn: Måbødalen Nr. viser til objektnummer i "Vegvalg" - Nasjonal verneplan for veger, bruer og vegrelahrte kulturminner (2002), ISBN ( verneplan/vegmilio w.pdf) der obje ktet er nærmare omtalt og identifisert med fotografi og kart. I tillegg ligger alle relevante opplysningar, fotografiar og kartkoordinatar i register ved Vegdirektoratet Kilometrering frå 2.04 Koordinater fråx 2.05 Koordinater tilx 2.06 Bru nr Bygning nr Type objekt 2.12 Eigar 2.14 Region(er) Vegnr., hp. og kilometer Gv 7 Hp 4 Km 1200 EUREF 89, med UTM sone ,500( ) EUREF 89, med UTM sone ,500 ( ) Gang/sykkelveg Vest til Y Y 2.07 G.nr. /b.nr GAB 2.11 Kategori 2.13 Byggeår 2.15 Distrikt/ Gv 7 Hp ,500 (73046) ,250 (70846) Veg Voss og Hardanger 2.16 Fylke(r) 2.18 Fylkes nr 2.20 Stadnamn Hordaland 12 Måbødalen 2.22 Registreringsdata, referansar 2.23 Vedtakstidspunkt 2.17 Kommune(r) 2.19 Kommune nr 2.21 Lokalt namn V 1232 Eidfjord 32 Måbødalen 2.24 Distribusjon 2.25 Dokumentet oppbevarast Region, jfr og distrikt jfr Leggast på Miljø- og planveven Arkiverast i Sveis Postadresse Vegdirektoratet Postboks 8142 Dep 0033 Oslo Telefon: Telefaks: firmapost@vegvesen.no Org.nr: Kontoradresse Brynsengfaret 6A OSLO Fakturaadresse Regnskap Båtsfjordveien VADSØ Telefon: Telefaks:

4 3 Generelt 3.1 Føremål med en forvaltningsplan Forvaltningsplan er ei oppfølging av vernevedtak etter Lov om Kulturminne (KML) og er ei utdjuping og presisering av verneføremålet og eit praktisk hjelpemiddel til å oppretthalda og fremja verneføremålet. Den skal sikra ein einskapleg forvaltning ved å gi nærare, konkrete retningslinjer for forvaltning, drift og vedlikehald, gjeldande bevaring, gjenoppretting og vidareutvikling av objektet. Forvaltninga skal sikra at dei kulturhistoriske verdiane som knyter seg til objektet blir ivareteke både på kort og lang sikt. 3.2 Overorda mål med bevaring av objekt i Verneplanen Fredinga/vernet har som føremål å sikra og ta vare på eit utval vegar, bruer og vegrelaterte bygningar og anlegg med teknisk utstyr, installasjonar m.v. som er representative for den historiske utviklinga av vegnettet i Noreg frå omkring 1537 og fram til i dag. Kulturminna er av nasjonal interesse og er knytt til si verksemd over hele landet. Det grunnleggande prinsippet for vedlikehald av objektet er å bevare mest mogleg av den definerte tilstand. 3.3 Vernemyndighet Kulturminnelova Riksantikvaren er sakshandsamar kva gjeld saker knytt til bygg og anlegg som er freda i medhald av 15,19 eller 22a. 3.4 Prosedyrar i Eit kvart tiltak, ut over det som det er gjeve løyve til i jmf. dette dokument, som kjem inn under bygg og anlegg som enten er freda etter KML eller regulert til ivaretaking etter PBL skal meldast til Vegdirektoratet. Dette skal gjerast på eit tidlegast mulig stadium og før planarbeidet vert sett i gang, då vernet er og skal være ein grunnleggande premiss som legg føringar for aktuelle løysningsval. Vegdirektoratet fordeler oppgavene mellom seg og Norsk vegmuseum. Desse to seksjonane har fylgjande ansvarsfordeling: Vegdirektoratet har ansvaret for vegar, bruer og bygningar i drift. Norsk vegmuseum har ansvaret for nedlagte vegar, bruer og bygningar. Desse to seksjonane vil kunne bidra med fortolking og/eller råd i planprosessen. Dei ivareteke handsaminga mot vernemyndigheitene. Eitkvart godkjent tiltak skal dokumenteras etter det som vert bestemt spesifikt for tiltaket. Tiltak som følgje av naudssituasjonar skal umiddelbart meldast til Vegdirektoratet, jfr Postadresse Vegdirektoratet Postboks 8142 Dep 0033 Oslo Telefon: Telefaks: firmapost@vegvesen.no Org.nr: Kontoradresse Brynsengfaret 6A OSLO Fakturaadresse Regnskap Båtsfjord veien VADSØ Telefon: Telefaks:

5 Dette skal dokumenterast i vegvesenets ordinære arkivsystem. Vert objektet eller anlegget selt ut av staten si eiga, skal fredinga tinglysast, jf. KML 22 nr. 5. Vedtak i 15 tredje og fjerde ledd, 15 a første ledd, og 22 nr. 4 gjelder tilsvarande. Fredingsvedtaket skal oppbevarast hjå Riksantikvaren, fylkeskommunen, kommunen, Vegdirektoratet. 4 Objektet 4.1 Lovgrunnlag Heimla i lov av 9. juni 1978 nr. 50: Lov om kulturminne 22a, jf. 15, og forskrift av 9. februar 1979 nr om faglig ansvarsfordeling osv, etter kulturminneloven Verneverdi Vegen vernast som eit godt eksempel på god vegingeniørkunst, og formidlar norsk veghistorie frå byrjinga av 1900-talet, med seinare endringar. Vegen inngår som ein del av Måbødalen kulturiandskapsmuseum og har difor ein stor formidlingsverdi. 4.3 Føremål med vernet Fredinga omfattar vegens linjeføring, tverrprofil og vegutstyr. Inkludert i fredinga er vegens konstruksjon, hovuddelar, alle ytre og indre flater, sideterreng som murer, tunnelar, bruer, stikkrenner, rekkverk med detaljer og det preg desse elementa har. 5 Skildring 5.1 Skildring av vegminnet Vegen tek seg gjennom fjellsider som mest ikkje er framkomelege. Tre tunnelar måtte til for klara oppstigninga. Elva Bjoreio måtte kryssast to gonger. I det bratte Storagjelet vart vegen lagt i fem svingar kvar på 180 grader. Historikk: Den fyrste kjørevegen opp Måbødalen og forbi Vøringsfossen ved Fossli vart sett i gang ved Møbø gard i år 1900 og sto ferdig i Etter at vegen opp til Fossli vart opna, tok det enno 12 år før ein hadde køyreveg, mellom Austlandet og Vestlandet, over Hardangervidda. Vegen fekk stendig meir trafikk vart ein heilt ny trasé gjennom Måbødalen opna. Det har vore ferdsel gjennom Måbødalen også før denne vegen sto ferdig i 1916, men dette var den første kjørevegen. Allereie på 1500-talet var det veg opp gjennom dalen, men det var

6 J ingen enkel sak å koma seg opp. Bruer fantast ikkje før rundt 1780 og stigningane kunne vera ganske kraftige, i sær frå Måbø Gamle Gard og opp til over Vøringsfossen eller "Fossatrommæ". Den gamle kjørevegen vert no halden ope som gang- og sykkelveg. Det imponerande veganlegget er eit verdig monument over den ypparste vegbyggingskunsten frå 1800-talet. Vegen har i dei siste åra vorte stadvis restaurert og vedlikehalde. 5.2 Skildring av området Området er dominert av store bratte fjellsider, med Vøringsfossen som kastar seg ut og ned i gjelet. Vegen inngår som ein del av Måbødalen kulturlandskapsmuseum. Måbødalen kulturlandskapsmuseum, med Vøringsfossen, er eit av dei mest vitja turistmål i Noreg. 6 Avgjerder 6.1 Generelle Forvaltning, drift og vedlikehald skal utførast gjennom etaten sine ordinære styringsdokument og gjennom ordinære rutinar (jfr, Hl 11), med dei awik/sær -avgjersler som det er gjort greie for i dette dokumentet. Forvaltning, drift og vedlikehald skal skje på ein måte som er tilpassa objektet sin eigenart, med materialar og metodar, slik at objektet sitt arkitektoniske og definerte kulturhistoriske verneverdi vert halde ved lag, jfr. hensikt og føremål ovanfor. Det må ikkje verta sett i gang tiltak som kan motvirka føremålet med vernet. Ingen må riva, flytta, byggje på, endre, forandre materialar eller fargar eller foreta andre endringar som går lenger enn vanleg vedlikehald. Det er ynskjeleg å oppretthalda same bruk som på vedtakstidspunktet. Objektet skal vedlikehaldas og driftast slik at det ikkje forfell. Det er eigar som har ansvar for vedlikehaldet. Tiltak som i eventuelle naudsituasjonar (dvs. ras, ulykke, flom etc.), må gjerast av tryggleiksomsyn, eller annan årsak som vil skada kulturminnet, kan utførast utan dispensasjon. I slike tilhøve skal det, så langt det er mogleg, takast omsyn til objektet sin verneverdi. Tiltak skal snarast meldast til Vegdirektoratet som igjen varslar vernemyndigheitene. Tiltak ut over det som er skildra i dette dokument, krev løyve av vernemyndigheit. I særlige tilfeller kan vernemyndigheita gjere unntak dersom tiltaket ikkje medfører vesentlige inngrep i det freda kulturminnet. 6.2 Kva er tillate Vanleg vedlikehald jfr. 6.1

7 Ved vedlikeholdsarbeid og reparasjonar då objektet vart bygd. Alle tiltak skal skje på ein varsam måte dimensjonar. skal same type materialar og løysningar nyttast som underordna vernets intensjon, både i proporsjonar og 6.3 Kva er ikkje tillate Det er ikkje lov å igangsetja tiltak som motverkar føremålet med vernet jfr.: Planar 7.1 Det må søkjast dispensasjon frå vernemyndigheitene for alle andre tiltak Vernemyndigheita kan i særlege tilfelle gjera unntak frå vernet og vedtak om verning for tiltak som ikkje medfører vesentlege inngrep i kulturminnet og som ikkje er i strid med føremålet med vernet. Tilbakeføringar der det er gjort endringar i seinare tid, kan verte gjennomført dersom det kan gjerast på et sikkert, dokumentert grunnlag og etter godkjenning frå antikvarisk myndigheit. Gjeldande prosedyre, sjå pkt Behov og planer for tiltak på sikt Det føreligg ikkje planar for tiltak av noko slag. 8 Vedlegg 8.1 Foto

8 8.2 Kart Figur l Den gamle strekninga er merket med grått på oversida av tunnelen.