E 134 Vågslid - fylkes grensa Røldal Jøsendal - Grostøl

Transkript

1 E 134 Vågslid - fylkes grensa Røldal Jøsendal - Grostøl September 2006

2 Innhald DEL A. SKILDRING AV TILTAKET 1 INNLEIING BAKGRUNN FOR KONSEKVENSUTGREIINGA KORT HISTORIKK ORGANISERING AV PLANARBEIDET PROSESS OG FRAMDRIFTSPLAN. 8 2 TILTAKET DAGENS SITUASJON TILTAKET LOKALISERING UTFORMING TEKNISK LØYSING FORHOLDET TIL ANDRE PLANAR OFFENTLEGE OG PRIVATE TILTAK OG LØYVER 12 3 PROBLEMSTILLINGAR AVGRENSING TRAFIKKGRUNNLAG SAMFUNNØKONOMISK NYTTE/KOSTNAD PROBLEMSTILLINGAR FOR MILJØ PROBLEMSTILLINGAR FOR NATURRESSURSAR PROBLEMSTILLINGAR FOR SAMFUNN

3 DEL B. PLANPROGRAM 4 GENERELT ALTERNATIV SOM SKAL UTREIIAST GENERELT ALTERNATIV AUSTRE PARSELL ALTERNATIV MIDTRE PARSELL ALTERNATIV VESTRE PARSELL TRAFIKKANALYSE PRISSETTE KONSEKVENSAR KONSEKVENSAR FOR MILJØ NÆRMILJØ FRILUFTSLIV NATURMILJØ KULTURMINNE OG KULTURMILJØ LANDSKAPSBILETE KONSEKVENSAR FOR NATURRESSURSAR KONSEKVENSAR FOR SAMFUNN TRANSPORTKVALITET KOLLEKTIVTRANSPORT SYKKELTRAFIKK LOKALT UTBYGGINGSMØNSTER ANLEGGSFASEN REGIONALE VERKNADER SAMLA VURDERING SAMANSTILLING OG SAMANLIKNING TILRÅDING AVBØTANDE TILTAK VIDARE UNDERSØKINGAR 30 3

4 DEL A. SKILDRING AV TILTAKET 4

5 1. INNLEIING 1.1 Bakgrunn for konsekvensutgreiinga I samsvar med Plan- og bygningslova, kap VII-a om konsekvensutgreiing, legg Statens vegvesen Region vest fram planprogram for E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl i Vinje og Odda kommunar. E 134 frå Vågslid via fylkesgrensa og Røldal (Valldalen) til Jøsendal/Grostøl er i høve til forskrift om konsekvensutgreiingar fastsett 1. april 2005, eit tiltak som utløysar krav om konsekvensutgreiing etter Plan- og bygningslova. Investeringskostnadene for utbyggingsalternativa er førebels anslått til 2,5 3 mrd. kroner. Dessutan går deler av traseen gjennom nedslagsfelt for vassdrag vena for kraftutbygging. Forslagstillar er Statens vegvesen Region vest. Odda kommune står som ansvarleg planmynde for konsekvensutgreiinga for heile prosjektet. Vinje kommunestyre overførte planmynde for konsekvensutgreiinga ved vedtak , sak nr. 06/32. Utarbeiding av konsekvensutgreiinga og kommunedelplan skal og medverke til å sikre tilgjengeleg grunnlag for å evt. kunne vurdere prosjektet E134 Vågslid -fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl i samband med neste rullering av NTP for perioden Etter planen skal konsekvensutgreiinga leggast fram i første halvdel av 2007 og kommunedelplanen vera godkjent i løpet av våren

6 1.2 Kort historikk Haukelivegen var den første heilårsvegen mellom Aust- og Vestlandet og vart opna i I 1982 vart ny tunnel opna i Austmannalia. Vegen hadde tidlegare sitt høgaste punkt på 1148 meter over havet og strenge vintrar gjorde det vanskeleg å halda vegen open. Derfor vart det bygd lange tunnelar ut frå kva som var vanleg i 1960-åra. Dette vegsystemet er nesten 40 år og spesielt dei lange tunnelane stettar ikkje dagens krav fastsett i tunnelnormalen, handbok 021. Tunnelane er for smale og for låge ut frå dei køyretøya som nyttar strekninga i dag. Om lag 20 % av trafikken over Haukeli er tungtrafikk/nyttetrafikk. Så stor del tungtrafikk er uvanleg og forsterkar problema med eksisterande standard på tunnelane. I 2005 vart det gjennomført kontrollar med omsyn til høgda på køyretøya. Desse kontrollane avdekka eit omfattande misbruk av høgdegrensa på tunnelane og førte til at ein fekk auka lovleg fri høgde på natta frå 4,00 meter til 4,10 meter. Samstundes vart det sett i gong strossing i tunnelane med sikte på å få 4,10 meter lovleg fri høgde heile døgeret. Dette arbeidet vil truleg fortsette i 2007 då med mål å få 4,20 meter fri høgde på alle tunnelane på E134 frå Jøsendal til Haukeligrend. Bredda vert uendra. 6

7 1.3 Organisering av planarbeidet Arbeidet med konsekvensutgreiinga er organisert med ei arbeidsgruppe og ei referansegruppe Arbeidsgruppa er hovudansvarleg for å utarbeide planprogram og konsekvensutgreiing. Statens vegvesen Region vest har leiaransvaret for arbeidsgruppa. Mandatet til referansegruppa er å gje faglege innspel til innhaldet i planprogrammet og til sjølve konsekvensutgreiinga. Føremålet med referansegruppa er å ha god kontakt med fagmiljø som vil vera sentrale i samband med høyring av planprogrammet og konsekvensutgreiinga. Arbeidsgruppa vil og ha direkte kontakt med nokre av fagetatane kvar for seg, for drøfting av aktuelle problemstillingar på eit meir detaljert nivå. Odda kommune (ansvarleg planstyresmakt KU) Referansegruppe: Statens vegvesen Region vest Statens vegvesen Region sør Telemark fylkeskommune Hordaland fylkeskommune Arbeidsgruppe: Fylkesmannen i Telemark Fylkesmannen i Hordaland Roald Sletten Statens vegvesen Region vest Vinje kommune Lilli Mjelde Statens vegvesen Region vest Odda kommune Kari Dowsett Kompas AS AS Haukelivegen Steinar Aspen Statens vegvesen Region sør Haukelivegens venner Jan Myrekrok Vinje kommune Norsk Hydro Terje Nesse Odda kommune Hordaland reiseliv NHO Hordaland (Transportnæringa) Representantar frå Røldal HSD Naturvernforbundet i Hordaland Haugaland Industri- og Næringsforening Fig. 1: Organisering av arbeidet med konsekvensutgreiinga 7

8 1.4 Prosess og framdriftsplan Siktemålet med planarbeidet er å ha klar godkjent konsekvensutgreiing og kommuneplan innan neste rullering av handlingsprogrammet for Nasjonal transportplan (NTTP) i Med dette som utgangspunkt er det lagt opp følgjande overordna framdriftsplan for konsekvensutgreiing og kommunedelplan: ID Aktivitetsnavn Varighet des jan feb marapr maijun jul augsep oktnovdes jan feb marapr maijun jul augsep okt novdes jan feb marapr maijun jul augsep okt 1 Innleiande arbeide 71 dager 2 Vegutgreiing 5 uk 3 Vedtak planoppstart 1 uk 4 Siling 14 uk 5 Møte referansegruppe 1 dag 6 7 Konsekvensutgreiing 275 dager 8 Utarb. av planprogram 1 uk 9 PP offenleg ettersyn 4 uk 10 Vedtatt P-program 2 uk 11 Trafikkanalyse 12 uk 12 Støyvurderinger 6 uk 13 Geologiske/groteknisk 12 uk 14 Kulturminner 16 uk 15 Landskap-analyse 20 uk 16 Natur-analyse 20 uk 17 ROS-analyse 3 uk 18 Effekt-analyse 2 uk 19 Grov kostnadsvurderin 2 uk 20 Utarbeiding av KU 30 uk 21 KU til offentleg ettersy 4 uk 22 Godkjent KU 6 uk Kommunedelplan 155 dager 25 Utarb. kommunedelpla 20 uk 26 Offentleg ettersyn 6 uk 27 Godkjent kommunede 5 uk 8

9 2. TILTAKET 2.1 Dagens situasjon Ev 134 gjennom Røldal og over Haukeli er ein av fleire stamvegar aust/vest i Sør-Noreg og den stamvegen med denne funksjonen som er lokalisert sør for Hardangervidda. Stamvegen har ein stor nyttefunksjon fordi om lag 20 % av trafikken er tungtrafikk/nyttetrafikk. Lange vegtunnelar med lite tverrsnitt er ein stor flaskehals spesielt for nyttetrafikken. E134 har kontakt med mange viktige matevegar (armar) på begge sider av planområdet. På austsida av fjellovergangen har E134 kryss med rv 9 ved Haukeligrend og dermed arm mot Kristiansand. På vestsida av fjellet er den viktigaste armen rv 13 som går sør/nord. Rv 13 har kryss med E134 ved Håra og dermed arm mot indre Ryfylke. Rv 13 og E134 har same trase frå Horda til Jøsendal der rv 13 utgjer arm nordover mot Odda, Voss og indre Sogn. Dagens vegnett gjennom Røldal og over Haukeli vart bygd ut i slutten av 1960-åra. E 134 på begge sider av Røldal har stor stigning noko som medfører store køyreutgifter og stort tidsforbruk og for nyttetrafikken som utgjer ein stor del av trafikken. 2.2 Tiltaket Tiltaket vil korta inn køyrelengda med mellom km alt etter val av løysing. Samstundes vil vegtraseen få mindre stigning og hovudtrafikken vil bli lagt utanom tettstaden Røldal. 2.3 Lokalisering Prosjektet strekkjer seg frå Vågslid via fylkesgrensa til Grostøl. I Valldalen blir planområdet bredt fordi det er stor speiding på løysingane i dette området. Planområdet omfattar og rv 13 og rv 520 si tilkopling til stamvegnettet. 9

10 Fig 2: Planområdet for prosjektet 10

11 2.4 Utforming I Telemark er lengda for prosjektet omlag 12 km. I Hordaland er totallengda for prosjektet om lag 46 km målt etter noverande veg. Tunnelane er planlagt som tofelts tunnel med lengde på frå om lag 10 km til 13 km alt etter kva alternativ løysing som vert valt. 2.5 Teknisk løysing Tilførselsvegane er dimensjonert etter ny handbok 017, veg- og gateutforming, og medfører standarklasse S4 stamveg med årsdøgntrafikk (ÅDT) på mellom køyretøy/døgn og fartsgrense 90 km/t. Det medfører 6,5meter (2x3,25) køyrebane og 1,00 meter skulder på kvar side, totalbredde 8,5 meter. I tillegg kjem kurveutviding i samsvar med Vegnormalen, handbok 017, og plass for rekkverk der dette er nødvendig. I tillegg vil det bli vurdert behov for fresefelt på deler av strekninga, spesielt på strekningar med store snømengder. Det kan medføra at vegskuldra på eine sida av vegen vert utvida. Fig 3: Tverrprofil dimensjoneringsklasse S4 Val av tunnelklasse skjer på grunnlag av trafikkbelastning og tunnellengde i samsvar med Tunnelnormalen, handbok 021. Tunnelklassen skal veljast ut frå den trafikkmengde (ÅDT) som kan ventast 20 år etter opninga. Dette medfører tunnelprofil T9,5 og tunnelklasse B med havarinisje for kvar 500 meter og snunisje for kvar 2000 meter. Dette tunnelprofilet har ein totalbredde på 9,5 meter og ei køyrebanebreidde på 7,0 meter. 11

12 Fig. 4: Tunnelprofil T9,5 2.6 Forholdet til andre planar Nasjonal transportplan Strekninga er ikkje kommentert i NTP. Kommunale planar Vinje kommune Odda kommune har reguleringsplanar ved aktuelt tunnelpåhogg ved Seljestad. I tillegg er det reguleringsplan for fleire hyttefelt i Valldalen. 2.7 Offentlege og private tiltak og løyver Bortsett frå løyve til deponi av masseoverskot er det ikkje krav om andre tiltak eller løyver for å gjennomføra tiltaket, ut over godkjent plan etter plan- og bygningslova. Ein føreset at eventuelle løyver etter andre særlover vert handterte i reguleringsplanen. 12

13 3. PROBLEMSTILLINGAR E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl 3.1 Avgrensing Tiltaket / veganlegget som skal konsekvensutgreiast, er strekninga frå Vågslid via fylkesgrensa til Jøsendal inklusiv tilkopling av rv 13 og rv 520. Tiltaket / veganlegget har verknader for omgjevnadene på to måtar: - dei fysiske og visuelle verknadene i samband med veganlegget. - dei trafikkale og samfunnsmessige verknadene som følgje av veganlegget. Utgreiing av konsekvensar for miljø vil vera avgrensa til nærområdet kring veganlegget og i det området der veganlegget er synleg. Konsekvensane i høve til trafikk og samfunn vil ha eit større geografisk omfang. Influensområdet for konsekvensutgreiinga er på dette grunnlaget delt inn som følgjer: Tema Influensområde Presisering Trafikk Region Avgrensa til alle vegsambanda som får vesentleg endringar i trafikkmengder og/eller endra trafikal funksjon. Samfunn Region Fokus på kommunikasjon på sør-vestlandet og betre kommunikasjon mot Grenland, Drammen og Osloområdet som følgje av veganlegget. Miljø Nærområde Landskapsmessige vurderingar innafor det området der veganlegget er synleg. Konsekvensutgreiing av kulturminne vil vera avgrensa til det området det vert gjort fysiske inngrep i samband med veganlegget. Konsekvensane for naturmiljø vert avgrensa til nærområdet ved veganlegget. Naturressursar Nærområdet Avgrensa til området der det vert gjort fysiske inngrep i samband med veganlegget. 13

14 I konsekvensutgreiinga vert det fokusert på dei konkrete verknadene av tiltaket for naturressursar, miljø og samfunn. Konsekvensutgreiinga vil ikkje omfatte strategiske analyser av i kva grad E134 over Haukeli kan medføre endra prioritering av andre samferdsleprosjekt. Politiske problemstillingar om stamvegnettet og konkurranseforholdet mellom E134 og andre konkurrerande prosjekt, vert handsama i andre oppdrag og vert handtert i samband med Nasjonal transportplan (NTTP). 3.2 Trafikkgrunnlag Ei omlegging av vegnettet rundt Røldal kan medføre regionale endringar i det overordna transportsystemet. Bygging av nye tunnelar vil virke inn på lokal, regional og fjerntrafikk. Problemstillingane i samband med trafikk vil i stor grad handle om å få dokumentert trafikkgrunnlaget for stamvegen, og sjå i kva grad trafikken på andre vegsamband vert endra. Utrekning av trafikkgrunnlaget for dette prosjektet vil vera basis for vurdering av den samfunnøkonomiske nytteverdien av prosjektet. Dette kan vera avgjerande for finansiering av prosjektet. Hovudinnsatsen i samband med nye trafikkvurderingar vil vere bruk av den landsdekkande og regionale trafikkmodellen for området. Modellen er utvikla av SINTEF på oppdrag frå Statens vegvesen. Utgreiing av dei trafikale verknadane av prosjektet vil gje viktig grunnlag for konsekvensanalysar for miljø, naturressursar og samfunn. 14

15 3.3 Samfunnsøkonomisk nytte/kostnad E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl Analyse av dei prissette konsekvensane vil leggje grunnlaget for å vurdere den samfunnsøkonomiske nytte-/kostnadseffekten av tiltaket. Dei viktigaste problemstillingane vil vere: - kvalitetssikring av kostnadsoverslaget for tunnelar og tilførselsvegar - utrekning av dei transportøkonomiske verknadene for trafikantane - utrekning av endringar i ulykkeskostnader - utrekning av nettonytte og drøfting av samfunnsøkonomien i høve til faktorar som kan endre føresetnadene for utrekningane. 3.4 Problemstillingar for miljø Naturmiljø Problemstillingane for naturmiljø vil handle om eventuelle tap av biologisk mangfald som følgje av dei fysiske inngrepa med å byggje veganlegget. Innafor dei areala som vert fysisk råka av veganlegget, er det ingen område som har vernestatus. Det er heller ikkje registrert sjeldne/sårbare arter i området (lite/ingen registrering). I Seljestadområdet er det kartlagt naturtypar etter metode i DN-handbok 13 (NNI) Kulturmiljø Problemstillingane for kulturmiljøet er om veganlegget vil føre til konfliktar med kulturminne eller kulturmiljø lokalt i nærområdet for tilførselsvegane til tunnelane. I Valldalen er det kjende kulturminne som kan koma i konflikt med veganlegget Landskapsbilete Problemstillingane handlar om å dokumentere endringar i landskapsbilete som følgje av veganlegget. NILJOS har laga ein metode kalla Referansesystem for landskap. I referansesystemet ligg skildringar av landskapet og evaluering av landskapskvalitet på nasjonalt og regionalt nivå. 15

16 Tunnelinnslaget ved Seljestad, kryssområde i Valldalen og daglinje i Røldal ligger i landskapsregion 23, indre bygder på Vestlandet. Denne regionen strekker seg frå nord i Rogaland til Nordmøre og har landskap som Noreg er internasjonalt kjent for. Her er fjordlandskap med svært djupt innskårne fjordar omkransa av snødekte fjelltopper. Planområdet ligg i ytterkant av underregion Røldal/Suldalsvatnet, og grenser til region 16: Høgfjellet i Sør-Noreg. Tunnelinnslaget ved Ulevåvatnet ligg i region 16, underregion Nupsfonn. Denne regionen omfattar fjelltraktene med høgalpin vegetasjon og fjellandskap med stort relieff og vide utsyn frå toppane Friluftsliv Det er registrert merka stiar i planområdet. Kartlegging av stiar og område nytta til friluftsliv vil bli registrert saman med kommunane Nærmiljø Problemstillingane handlar om å dokumentere endringar i nærmiljø for busetnaden innafor planområdet. Vegtrafikkstøyberekningar av tilstanden no og etter at tiltaket er gjennomført, gjev ein indikasjon på endringar i nærmiljøet. Busetnaden er i store trekk randbusetnad langs noverande stamveg slik at dette har størst aktualitet for alternativ langs eller i nærleiken av noverande stamveg. Det meste av fast busetnad ligg i Røldal sentrum og i Horda. Ovanom Røldal og i Valldalen er det ein del hytter og eldre stølar. 3.5 Problemstillingar for naturressursar. Vassforsyninga skjer i dag innafor planområdet frå 3 offentlege vassverk på Seljestad, Horda og Røldal. Vassforsyninga elles skjer frå private brunnar og borehol. Hovuddelen av landbruksområda er i dag i dalbotn i Røldal. Dette området er lite berørt av tiltaket. 16

17 3.6 Problemstillingar for samfunn. E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl Hovudproblemstillingane når det gjeld samfunnsmessige konsekvensar, vil være knytte til å vurdere dei regionale verknadene av omlegging av E134 på begge sider av Røldal for næringsliv og busetting. Kunnskapane om samanhengen mellom samferdsletiltak og utviklinga i næringsliv og busetting er avgrensa. Mange faktorar verkar inn i samspelet mellom kommunikasjonstiltak og regional utvikling. Ein aktuell framgangsmåte er å skildra i kva grad prosjektet endrar rammevilkåra for næringsutvikling og busetting, og drøfte i kva grad dette kan gje positive eller negative langsiktige verknader for regionen. Problemstillingane i høve til næringslivet vil vera ulike i dei einskilde bransjane: Næringsliv/arbeidsplassar Problemstillingar Lokalt næringsliv: - mekanisk industri - kraftverk - offentlege og private tenesteyting - turisme Vegsambandet kan medverke til reduserte transportkostnader og betre tilgjenge og regularitet for inn- og utgåande vareleveransar til lokalt næringsliv i regionen. Prosjektet vil gje betre tilgang på arbeidskraft og kompetanse til næringsliv i regionen, som følgje av auka pendlingsomland. Prosjektet vil gje betre forhold for interkommunalt samarbeide, utdanning og helsetilbod. Næringslivet i Røldal kan få negative verknader fordi potensielle kundar køyrer forbi. Ekstern godstransport (gjennomkøyring) Reiseliv: - hotell - hytter, camping - service - skisenter Vegsambandet vil medverke til reduserte transportkostnader og betre regularitet på samband mellom Sør-Vestlandet og Grenland- /Drammensområdet Prosjektet vil vera med på å gjera området betre tilgjenge for turisttrafikken. 17

18 DEL B. PLANPROGRAM 18

19 4. GENERELT Føremålet med planprogrammet er å avklare kva dokumentasjon forslagstillar må skaffe fram, for å kunne gje eit tilstrekkeleg grunnlag til: - å avgjere om tiltaket kan gjennomførast - eventuelt å finne ut på kva vilkår tiltaket kan gjennomførast - å foreta eit val mellom alternative løysingar Det metodiske grunnlaget for konsekvensutgreiinga er Statens vegvesen si handbok 140 om konsekvensanalysar. I denne metoden ser ein på prissette konsekvensar og ikkje prissette konsekvensar kvar for seg. Prissette konsekvensar Her skal det reknast ut endringar mellom anna i transportkostnader, ulykkeskostnader og tidskostnader. Kostnadene for veganlegget skal reknast ut. Utrekning av prissette konsekvensar er utgangspunkt for vurdering om tiltaket er samfunnsøkonomisk lønnsamt. Oppsummeringa vil vera i form av utrekna netto nytte samanlikna med 0-alternativet. Netto nytte er definert som summen av alle prissette konsekvensar, minus alle kostnadene knytt til gjennomføring av tiltaket. Ikkje prissette konsekvensar Vurdering av desse konsekvensane vil gå føre seg i tre trinn: - verdi - omfang - betydning Verdivurderinga kan vera eit område sin verdi som t.d. landskapsområde eller friluftsområde. Verdien vert vurdert på ein glidande skala med ytterpunkta liten verdi og stor verdi. Omfanget av konsekvensane uttrykkjer korleis og i kva grad tiltaket har verknader for menneske eller miljø. Omfanget kan ofte skildrast med tal, volum, areal etc.. Omfanget vert vurdert på ein glidande skala med ytterpunkta stort negativt omfang og stort positivt omfang. Betydning er ein samanfatning av verdivurderinga og vurderinga av omfang. Vurdering av betydning vert uttrykt i konklusjonen for kvart tema, og er ofte vurdert opp mot mål, kriterium eller grenseverdiar. Betydning vert vurdert på ein nidelt skala med ytterpunkta svært stor negativ konsekvens og svært stor positiv konsekvens. 19

20 5. ALTERNATIV SOM SKAL UTGREIAST 5.1 Generelt I samband med stamvegutgreiing av E134 for Vegdirektoratet er det sett fram forslag til ny trase på begge sider av Røldal. Desse stamvegutgreiingane har ikkje vore formelt behandla. Etter revisjon av stamvegutgreiinga i 1999 starta Statens vegvesen ei vegutgreiing av ny stamvegtrase på begge sider av Røldal. Denne vegutgreiinga vart ikkje ferdig før i 2006 fordi ei ville ta med tilhørande resultat frå transportanalysen av vegnettet i Hordaland og tilgrensande fylker i sør og aust. I tillegg har Haukelivegens venner fremma forslag til ny trase i fleire brosjyrar. Deira løysing er svært lik dei løysingane Statens vegvesen har foreslått i stamvegutgreiingane og overnemnte vegutgreiing. Fig. 5: Undersøkte alternativ, tilrådde alternativ vist med svart strek. 20

21 Fig 3: Utgreidde alternativ mellom Seljestad og Ulevåvatn presentert i vegutgreiingsrapport. 21

22 5.2 Austre parsell Austre parsell omfattar området frå Vågslid til Ulevåvatnet. Berre ei løysing er aktuell ved Ulevåvatn, tunnelpåhogg i området ved Peparstein. I tillegg har det vore vurdert å la den nye tunnelen koma ut i Haukelitunnelen og strossa den austre delen av denne. Ei slik løysing er lite aktuell. Mellom utløpet av noverande Haukelitunnel og sør til Vågslidtunnelen er berre opprusting av noverande trase aktuell. Ved Vågslidtunnelen er det foreslått ny tunnel lågare og med kortare lengde enn noverande Vågslidtunnel som alternativ til strossing og utbetring av dagens tunnel. 5.3 Midtre parsell Midtre parsell er definert som kryssinga av Valldalen med tilhøyrande kryss med rv 13/520 og Røldal sentrum. Her er mange løysingar aktuelle og planprogrammet vil sila ut løysingar slik at ein set at med løysingar med stor skilnad i konsekvensar. Dette gjeld både geografisk kryssing av dalen og kva høgde kryssinga skal ha. Valldalen kan kryssast med fylling, men høgare løysingar vil krevja viadukt. Høgda av kryssinga av Valldalen må og ta omsyn til at rv 13 og rv 520 skal ha kryss med stamvegen i dette området. 5.4 Vestre parsell Vestre parsell omfattar strekninga mellom Grostøl og Seljestad. 3 alternative prinsippløysingar er utgreidd i område ved Seljestad og byggjer på noverande veg mellom Jøsendal og Seljestad og ulike tunnelpåhogg ved Seljestad og austover: Alternativ med tunnelpåhogg ved noverande Seljestadtunnel. Desse løysingane er vraka grunna stor stigning opp til tunnelpåhogget og mykje randbusetnad (fritidsbustader) ved Korlevoll. Vegtrase gjennom Løyningdalen. Alternativ vil her koma i konflikt med friluftsinteresser og løysingar her er lite truleg. Tunnelpåhogg ved parkeringsplass på Seljestad. Dette er den mest aktuelle løysinga 22

23 6. TRAFIKKANALYSE Ny trafikkanalyse vert utarbeidd og denne skal samanliknast med og kvalitetssikrast mot tidlegare berekningar: Tema Innhald Grunnlag Framtidig trafikk Gjennomgang av modellføresetnader for trafikkutvikling i influensområdet. Skildring av føresetnader for alternativa. Regional trafikkmodell Utrekna framtidig trafikkmengder (ÅDT) på vegnettet for dei ulike alternativa. Sjølv om veglenda er ulik for alternativa er skilnaden så liten at alle alternativa vil få same utrekna trafikkmengde. Vurdering av andre prosjekt som kan verke inn på trafikkprognosen for E134 over Haukeli. Regional trafikkmodell Vurdering av uvisse i trafikkprognosane. Samanlikning med tidlegare trafikkprognosar. Vurdering av årsaker til eventuelle avvik. Regional trafikkmodell 23

24 7. PRISSETTE KONSEKVENSAR E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl Prissette konsekvensar skal utreknast for alle alternativ i EDB-programmet EFFEKT. Utrekningane skal byggje på trafikktala frå analysen med den regionale trafikkmodellen. Statens vegvesen si handbok 140 om konsekvensanalysar (revidert utgåve) skal leggjast til grunn for utrekningane. Følgjande kostnadselement skal inngå i utrekningane: Komponent Merknad Tidskostnader for trafikantane Driftskostnader for køyretøya Ulykkeskostnader Miljøkostnader Ikkje forventa store endringar i talet på folk som er svært plaga av støy og lokal forureining, som følgje av tiltaket (lite bustader i området). Endringar i samla utslepp til luft (CO 2, NO x og PM 10 frå biltrafikk) skal reknast ut. Nytte av nyskapt trafikk Anleggskostnader Anleggskostnadene for tunnelane og tilførselsvegane skal utreknast med EDB-programmet ANSLAG. Drifts- og vedlikehaldskostnader På grunnlag av dei prissette konsekvensane skal nettonytten for tiltaket reknast ut. 24

25 8. KONSEKVENSAR FOR MILJØ E 134 Vågslid - fylkesgrensa Røldal Jøsendal - Grostøl 8.1 Nærmiljø Luftforureining Det er ikkje venta lokale problem med luftforureining. Det vil like vel bli vurdert utsleppskonsentrasjon i delområde ved alle tunnelpåhogg. Støy Det er ikkje venta større støyproblem langs traseen. Bustader og fritidsbustader langs traseen vil bli utrekna vegtrafikkstøy for og dersom støybelastninga kjem over tilrådde støygrenser, vil det bli vurdert tiltak. Trafikktryggleik og barrierar Endringar i ulykkesrisiko og verknader for tilgjenge mellom bustadområde, tenestetilbod og rekreasjonsområde skal dokumenterast. Det skal vurderast om kvaliteten på bustadområde vert påverka, som følgje av vegen sin barriereverknad eller om desse vert påverka i anleggsperioden. Oppsummering for verknader for nærmiljøet Det er fleire einskilde faktorar, som kvar for seg kan vere omtala i andre punkt, som til saman utgjer den samla verknaden for nærmiljøa. Derfor skal faktorar som visuelle inngrep, barriereverknadar, støy, ulykkesfare og reduserte kvalitet på rekreasjonsområde vurderast samla i eit nærmiljøperspektiv. 8.2 Friluftsliv Forslagstillar vil skaffa betre oversyn over lokal bruk av utmark og vassdrag til rekreasjon og oppleving av naturkvalitetar. Det skal vurderast om det er fare for at viktige rekreasjonsområde kan verte påverka direkte eller om bruken av desse kan verte vanskeligare. 8.3 Naturmiljø Forslagstillar vil føreta ei registrering av naturtypar i areala som vert direkte råka av veganlegget. Det skal søkast etter viktige leveområde for nasjonale raudlisteartar og artar som er regionalt sjeldne. Konsekvensar ved arealtap og barriereverknad som følgje av veganlegget, skal vurderast i forhold til tap av biologisk mangfald. 25

26 8.4 Kulturminne og kulturmiljø Tiltakshavar skal gjera registreringar innafor anleggsområdet med tanke på både automatisk freda kulturminne, nyare tids kulturminne og kulturmiljø. Det skal lagast ei oppsummering av kjente kulturminne (automatisk freda kulturminne, potensiale, nyare tids kulturminne, kulturlandskap) og kulturmiljø. Ein skal vurdere og grunngje verdien til automatisk freda kulturminne, nyare tids kulturminne og heilskaplege kulturmiljø. For nyare tids kulturminne skal ein spesielt væra merksam på Statens vegvesen sitt rammedokument Nasjonale verneplan for vegar, bruer og vegrelaterte kulturminne som mellom anna omfattar Haukelifjell vegmiljø. Dette vegmiljøet omfattar noverande høgfjellsveg, delar av den gamle, tunnelar, bygningar og maskinar og er no under utgreiing med tanke på vern og må handsamast som midlartidig freda. 8.5 Landskapsbilete Det vil verta gjennomført ein landskapsanalyse. Evaluering av kvalitetane i landskapet skal følgje NIJOS sin metode. I analysen skal storleiken på konsekvensane vurderast opp mot regionale og nasjonale verdiar i landskapsbilete 26

27 9. KONSEKVENSAR FOR NATURRESSURSAR Det er offentlege vassverk på Seljestad, Horda og Røldal. Vassforsyninga elles er via brunnar og borehol. Vegalternativa si plassering og innverknad på vassressursane vil bli omtala. Det meste av dyrka mark er i dalbotn i Røldal. Dette området er lite berørt av tiltaket. 27

28 10. KONSEKVENSAR FOR SAMFUNN 10.1 Transportkvalitet Det skal utarbeidast ein enkel analyse av endringar i transporttilbodet som følgje av tiltaket. Analysen skal innehalde følgjande skildringar: Uvisse med transporttilbodet (regularitet, uvisse med kolonnekøyring/stengt veg, utryggleik). Alternative køyreruter (avstandar, reisetid etc.). Reisekomfort og køyrerytme Kollektivtransport Konsekvensane for busstrafikken vert fanga opp i utrekningane av dei prissette konsekvensane Sykkeltrafikk Kort og generell vurdering av endra framkomst for sykkeltrafikken som følgje av tiltaket Lokalt utbyggingsmønster Samansying og oppdatering basert på tilgjengeleg dokumentasjon Anleggsfasen Det skal gjerast ei enkel skildring av eventuelle konsekvenser i anleggfasen: Tryggleik Støy (i nærmiljø, i samband med friluftsliv etc.) Anleggtrafikk (eventuelle konflikter med nærmiljø, skuleveg etc.) Forureining til grunn Handtering av masseoverskott 28

29 10.6 Regionale verknader Problemstillingane om samanhengen mellom endringar i tilgjenge og utvikling av næringsliv og folketal er kompliserte. Det er vanskeleg å peika på enkeltfaktorar som forklaring til den regionale utviklinga i eit område. Dei regionale verknadane av prosjektet skal greiast ut ifrå erfaringar, statistikk og anna relevant informasjon. Dokumentasjonen skal innehalde følgjande vurderingar: Endringar i pendlingsomland som følgje av nye tunnelar Oppstilling av reisetid og køyrelengde mellom Bergen og Oslo for alle vegsambanda mellom aust og vest, i dag og med ny trase ved Røldal. Vurdering av statistikk og prognoser for folketal og næringsutvikling i regionen. Kort oppsummering av kva erfaring ein har frå andre tilsvarande prosjekt når det gjeld regional næringsutvikling og folketalsutvikling. Vurdering av kor mykje transporttiltaket har å seie for utviklinga. Vurdering av om erfaringar frå andre område kan overførast til dette området. Endringane i transporttilbodet i regionen som følgje av tiltaket skal vurderast i høve til: - rammeføresetnadene for utvikling av lokalt næringsliv, blant anna grunnlaget for utvikling av reiselivsnæringa dersom nye tunnelar kjem. - Tilgjenge til handelstilbod, service, tenesteyting, skule, sjukehus, kultur- og fritidstilbod mv. Ut ifrå dei dokumenterte utviklingstrekka i regionen, erfaringar frå relevante prosjekt og dei endringane i rammeføresetnader og tilgjenge som tiltaket medfører, skal det gjerast ein samla kvalitativ vurdering av kva betydning tiltaket kan få for næringsutvikling og folketalsutvikling i regionen. Vurdering av kva grad tiltaket kan leggje grunnlaget for interkommunalt samarbeid, eventuelle endringar i kommunestrukturen og eventuelle økonomiske innsparingar av slike effektiviseringstiltak. Vurdering av om prosjektet vil vera utløysande faktor for slike tiltak. Ei enkel vurdering av i kva grad tiltaket kan medføre endringar i risiko og sårbarhet for regionen (endringar i grunnlaget for sivil beredskap etc.). 29

30 11. SAMLA VURDERING 11.1 Samanstilling og samanlikning Konsekvensane for dei ulike alternativa skal oppsummerast og samanliknast etter prinsipp frå Statens vegvesen si handbok 140 om konsekvensanalysar (revidert utgåve). Kartframstilling, skisser, bilete og fotomontasjar kan nyttast for å gje ei god visualisering av konsekvensane. Ein skal vurdere i kva grad dei ulike alternativa sikrar måloppnåing i høve til nasjonale - og regionale målsettingar for området Tilråding På bakgrunn av konsekvensutgreiinga skal tiltakshavar gje si tilråding om val av alternativ. Tilrådinga skal grunngjevast Avbøtande tiltak Som ein del av utgreiinga av alternativa skal det utgreiast kva tiltak som kan setjast i verk for å dempe eventuelle negative verknader for naturressursar, miljø og samfunn. Forslagstillar skal leggje fram tilråding av kva avbøtande tiltak som bør gjennomførast som ein del av tiltaket Vidare undersøkingar Forslagstillar skal i samband med konsekvensutgreiinga vurdere behovet for og eventuelt utarbeide: Framlegg til nærare undersøkingar før gjennomføring av tiltaket. Framlegg til program for undersøkingar med sikte på å overvake og klargjere faktiske verknader av tiltaket under utbygginga og i driftsfasen. 30

31 REFERANSAR 1. Statens vegvesen Vegdirektoratet Konsekvensanalysar Handbok 140 (juni 2006) 2. Statens vegvesen Vegdirektoratet Veg- og gateutforming Handbok Statens vegvesen Vegdirektoratet Tunnelnormal Handbok 021 (juni 2002) 4. Statens vegvesen Hordaland Kulturminne i Hordaland (8. august 2000) 31