MØTEBOK. Jan Olav Fretland, SV, nestleiar Anita Nybø, Sp Torbjørn Vereide, Ap Eva Hage Solstad, Ap Trude Brosvik, KrF Lars-Svein Drabløs, Frp

Transkript

1 MØTEBOK Organ Møtestad Hovudutval for kultur Skei Hotell Møtedato Kl. 09:00 12:00 Faste medlemer til stades: Nils Gjerland, SP, leiar Jan Olav Fretland, SV, nestleiar Anita Nybø, Sp Torbjørn Vereide, Ap Eva Hage Solstad, Ap Trude Brosvik, KrF Lars-Svein Drabløs, Frp Forfall til møtet: Liv Stave, H Marit Barsnes Krogsæter, V Varamedlemer til stades: Einar Målsnes, H Olaug Solheim Rotihaug, Ap Til stades med møte- og talerett: Sekretariat for møtet: Fylkesdirektør Ingebjørg Erikstad Ingebjørg Erikstad Ingen merknader til innkalling og sakliste. Medlem Eva Hage Solstad møtte ved konstituering av møtet. Utvalet vurderte gildskapen til Eva Hage Solstad. Utvalet fann Eva Hage Solstad ugild ved handsaming av HK-sak nr 41/14. Olaug Solheim Rotihaug møtte i hennar stad.

2 Møtebok Hovudutval for kultur SAK 41/14 Drøfting av budsjett 2015 og 2016 og økonomiplan 2017 til 2019, Kultur Frå fylkesdirektøren låg det føre slik tilråding til vedtak: 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar Reduksjon i tilskot/overføringar 2. Følgjande moment skal leggast vekt på i det vidare arbeidet med synleggjering av aktuelle utgreiingar av langsiktige tiltak: Endringsframlegg: Jan Olav Fretland, SV sette fram slik framlegg til tilleggspunkt: Kulturutvalet vil minna om at det er særleg viktig å skjerma kulturen i ein kuttsituasjon. Kultur er og eit viktig element i satsinga på verdiskaping og folkeauke i fylket. Vi ber derfor om at det endelege kuttet på kulturen blir vesentleg mindre enn ramma frå finansutvalet. Hovudutvalet sette fram slikt framlegg til vedtak: Kulturutvalet vil minna om at det er særleg viktig å skjerma kulturen i ein kuttsituasjon. Kultur er og eit viktig element i satsinga på verdiskaping og folkeauke i fylket. Vi ber derfor om at det endelege kuttet på kulturen blir vesentleg mindre enn utgreiingsramma frå finansutvalet. Utgreiingsramma på 17 mill. tilsvarar om lag 24 % av vårt samla budsjett, medan den samla inntektssvikten for fylkeskommunen er på rundt 10 %. 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar Reduksjon i tilskot/overføringar Tiltak retta mot barn og unge, slik som UPU, FTU og UKM skal skjermast (første fasen) Omsyn til Sogn og Fjordane som nynorskfylke skal prioriterast Tilskot til frivillig arbeid er høgt prioritert 2. Følgjande moment skal leggast vekt på i det vidare arbeidet med synleggjering av aktuelle utgreiingar av langsiktige tiltak: Hovudpunkta i utkast til kulturstrategi vert lagt til grunn for utgreiingsarbeidet. Konsekvensar av kutt til kulturinstitusjonane med statlege overføringar må vurderast spesielt. Side 2 av 3

3 Møtebok Hovudutval for kultur Også område der fylkeskommunen forvaltar statlege ordningar, skal greiast ut. 3. Dei kortsiktige tiltaka gir ikkje nødvendigvis følgjer for dei langsiktige kutta. Avrøysting: Hovudutvalet sitt framlegg til vedtak vart samrøystes vedteke. Dette gir følgjande VEDTAK: Kulturutvalet vil minna om at det er særleg viktig å skjerma kulturen i ein kuttsituasjon. Kultur er og eit viktig element i satsinga på verdiskaping og folkeauke i fylket. Vi ber derfor om at det endelege kuttet på kulturen blir vesentleg mindre enn utgreiingsramma frå finansutvalet. Utgreiingsramma på 17 mill. tilsvarar om lag 24 % av vårt samla budsjett, medan den samla inntektssvikten for fylkeskommunen er på rundt 10 %. 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar Reduksjon i tilskot/overføringar Tiltak retta mot barn og unge, slik som UPU, FTU og UKM skal skjermast (første fasen) Omsyn til Sogn og Fjordane som nynorskfylke skal prioriterast Tilskot til frivillig arbeid er høgt prioritert 2. Følgjande moment skal leggast vekt på i det vidare arbeidet med synleggjering av aktuelle utgreiingar av langsiktige tiltak: Hovudpunkta i utkast til kulturstrategi vert lagt til grunn for utgreiingsarbeidet. Konsekvensar av kutt til kulturinstitusjonane med statlege overføringar må vurderast spesielt. Også område der fylkeskommunen forvaltar statlege ordningar, skal greiast ut. 3. Dei kortsiktige tiltaka gir ikkje nødvendigvis følgjer for dei langsiktige kutta Side 3 av 3

4 Side 1 av 8 Saksframlegg Saksbehandlar: Lars Grøteide, Kulturavdelinga Sak nr.: 14/ Drøfting av budsjett 2015 og 2016 og økonomiplan 2017 til 2019, Kultur Fylkesdirektøren rår hovudutval for kultur til å gjere slikt vedtak: 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar Reduksjon i tilskot/overføringar 2. Følgjande moment skal leggast vekt på i det vidare arbeidet med synleggjering av aktuelle utgreiingar av langsiktige tiltak: Vedlegg: 1. Møtebok finansutvalet Arbeidsdokument 3/14 til finansutvalet 3. Sak 30/14 Budsjett 2015 og økonomiplan , Kultur 4. Sak 39/14 Kulturstrategi , Høyringsinnspel 5. Oversikt over tilskotsfordeling Brev frå Musea i Sogn og Fjordane av SAKSFRAMSTILLING 1. Bakgrunn for saka Til hovudutvalet sitt møte i september 2014 skal fylkesdirektøren legge fram ei sak som skal vere grunnlag for innspel til finansutvalet. Hovudutvalet skal då vise korleis dei kan tilpasse seg nye sektorrammer gitt av finansutvalet i møte Denne saka som vert lagt fram no, har som føremål å gi hovudutvalet høve til ei første drøfting av dei utfordringane utvalet skal svare på i september. På kort sikt skal utvalet vise innsparingar på 3 mill kr i 2015, aukande til 5 mill i I tillegg skal utvalet peike på vidare utgreiingar som kan gi grunnlag for å vise innsparingar på 17 mill kroner årleg i sektoren f.o.m. perioden Finansutvalet har pålagt fylkesrådmannen å greie ut reduksjonar i forvaltningsbudsjettet på 30 mill kroner. Dette kjem i tillegg til moglege reduksjonar på sektorbudsjetta. Det betyr at det for kultur sin del vil kunne komme ytterlegare forslag om reduksjonar knytt til løns-/driftsbudsjettet for kulturavdelinga (som del av sentraladministrasjonen).

5 Side 2 av 8 Bakgrunnen for dei utfordringane fylkeskommunen no står oppe i, finn vi i kommuneproposisjonen for 2015 (frå KMD). Denne inneheld i tillegg til rammer for kommuneopplegget 2015 også eit nytt inntektssystem for fylkeskommunane. Dette gjev vesentlege reduksjonar i statlege overføringar til Sogn og Fjordane fylkeskommune. Finansutvalet starta drøftingane av desse utfordringane i sitt møte 18. juni Det vart då gjort vedtak om ulike tingingar som hovudutvala skal ta stilling til i sin møter i september og oktober (jf møtebok frå finansutvalet, vedlegg 1). I det arbeidet som no vert gjort, har vi hovudfokus på korleis vi kan tilpasse oss rammene til kultursektoren i budsjetta for 2015 og Eit viktig fokus er om tiltaka som vert vurdert er ei kortsiktig tilpassing, eller om reduksjonen kan inngå som ein del av den langsiktige tilpassinga til ny sektorramme. Om tiltaka ikkje er ein del av den langsiktige tilpassinga, må det leggjast vekt på at dei kortsiktige tiltaka er reversible. Hovudutvalet skal også kome med eit framlegg til kva områder som skal nærare greiast ut for å oppnå ei eventuell innsparingar i storleiksorden 17 millionar kroner. Hovudutvala skal også vurdere omfanget av sentraladministrative ressursar opp mot dei oppgåveendringar og tiltak som skal utgreiast, likevel slik at fylkeskommunen har ei samla tilnærming til moglege reduksjonar innan dei sentraladministrative rammene og oppgåvene. Dei økonomiske rammene til kultursektoren vil og endre seg i samsvar med vedtak gjort i FTsak 55/13 Budsjett 2014/ Økonomiplan Fylkesdirektøren viser desse endringane, slik at dette kan sjåast opp mot vurderingane i denne saka. Vedteke budsjett 2014 og planleggingsramme for har pr idag følgjande økonomiske rammer: Tekst Budsjett 2014 Budsjett 2015 Budsjett 2016 Allereie vedtekne endringar: Reduksjon i kulturminnevern (utfasing av løyving 0,750 1,282 til prosjekt lokale kulturminneplaner) Reduksjon i tilskotet til Musea i Sogn og Fjordane 1,100 2,100 Reduksjon i andre kulturaktivitetar (inndraging av ei stilling, tilskot til Vestnorsk Filmsenter, m.m.) 1,100 1,100 Føreslått reduksjon i 2015 og 2016 (FIN ) 3,000 5,000 Ramma til kultursektoren med dei noverande forslaga til reduksjon i 2015 og 2016 vert: 71,874 65,924 62,392 Til grunn for vurderingane og forslaga som vert lagt fram i denne saka, ligg og hovudutval for kultur si handsaminga av sak 30/14 Budsjett 2015 og økonomiplan , Kultur. Hovudutvalet gjorde då følgjande vedtak: «Hovudutval for kultur prioriterer fylkeskommunen sine kultursatsingar som følgjer: 1 Frivillig sektor Idrett Andre kulturaktivitetar Til disposisjon for utvala 2 Kulturformidling Kunstformidling Bibliotek 3 Kulturarv Kulturminnevern Museum 4 Knutepunktorganisasjonar Kunstproduksjon 5. Hovudutvalet ber om å få ei vurdering av administrasjon på sektoren, og samanhengen mellom kulturtilbod og tilhøyrande krav om administrasjon.» Køyrereglar i ein vanskeleg situasjon:

6 Side 3 av 8 Fylkesdirektøren viser til a. dok. 3/14 der fylkesrådmannen innleiingsvis m.a. skriv: «I det vi startar på noko som utan tvil vil vere den mest krevjande budsjett- og økonomiplanfasen i fylkeskommunen si moderne historie, vil fylkesrådmannen innleiingsvis tillate seg å trekke fram nokre køyrereglar han meiner må vere sentrale gjennom heile denne prosessen:» 1. Innbyggjarane sitt beste må heile tida ha stor merksemd - det er dei vi er til for. 2. Respekt for alle tilsette. FT, FU, FIN og Frm må, som overordna arbeidsgjevarorgan, handsame alle tilsette med respekt. Vi må framstå som ein god og ansvarleg arbeidsgjevar. 3. Følgje gjeldande lover og forskrifter i forhold til både innbyggjarar, brukarar og tilsette. 4. Oppgåver kan vere lovpålagte men sjeldan måten vi løyser dei på. Organisering og strukturar er til vanleg ikkje lovregulerte, desse må vi vere budde på å gjere noko med. 5. Tilstrekkeleg konsekvensutgreiing. Alle reduksjonsforslag må vere tilstrekkeleg konsekvensutgreidde før dei ev. vert vedtekne. 6. Planlegge/budsjettere realistisk. Det må vere mogleg å gjennomføre alle vedtak om reduksjonar. 7. Ostehøvelen er ikkje kraftig nok. Vi må vere villege til å stille spørsmål ved både oppgåver og tenester. 8. Brems og framleis litt gass. Vi bør framleis prøve å ta vare på nokre vekstelement innafor våre samla prioriteringar. 9. Sikre rett og nok kompetanse. Vi må i den fasen vi no går inn i sikre at vi har nok strategisk kompetanse på økonomisk, juridisk og organisatoriske side. 10. Betring av eksterne rammevilkår. Vi må i fellesskap arbeide for å betre fylkeskommunen sine eksterne rammevilkår. 2. Vurderingar og konsekvensar Fylkesdirektøren vil i det vidare arbeidet her nærme seg utfordringane med det siktemål å: Gi grunnlag for ei drøfting som set ei retning for naudsynte løysingar og utgreiingar Kort synleggjere moglege reduksjonar i 2015 og 2016 Synleggjere omfanget av utgreiingar som må til for å nå ei eventuell innsparing i storleiksorden 17 millionar kroner på tenestenivå. Alle reduksjonar i budsjettet vil medføre at nokon opplever at ei teneste eller eit tilbod forsvinn, at rammevilkår vert svekka, at nokon får nye oppgåver og/eller må sjå seg om etter annan jobb, osv. Dette er krevjande for alle partar, og set også store krav til partane. Kultursektoren har mykje kontakt og samarbeid med kommunane, frivillig sektor, kulturinstitusjonane og det frie kunstfeltet. Ei type vurdering som heile tida må vere med, er om det er oppgåver fylkeskommunen i dag handterer, men som er, eller like gjerne kunne vere t.d. ei kommunal oppgåve. Offentleg sektor er i endring. Strukturar og oppgåver kan sjå heil annleis ut i framtida. Enn så lenge må det vere vårt fokus å bidra til eit aktivt kulturliv i Sogn og Fjordane også i framtida. Fylkeskommunen må også ha ambisjonar om å kunne bidra både til utvikling og nyskaping. 2.1 Vegar å gå i eit kortsiktig perspektiv.

7 Side 4 av 8 I denne delen av saka ser fylkesdirektøren på forslag til reduksjonane som framstår som mest aktuelle i perioden 2015 og 2016, ut frå at dette er tiltak som kan ha verknad på kort sikt. Det vert også vist til om desse er reversible og tenkt som ei kortsiktig løysing eller om reduksjonen er endeleg og då ein del i eit langsiktig perspektiv. Det er ikkje sikkert at dei løysingane ein finn i 2015 og 2016, er dei langsiktige løysingane. For å gjennomføre ein reduksjon i dei to komande åra på høvesvis 3 og 5 millionar kroner meiner fylkesdirektøren at det som eit minimum er naudsynt å vurdere følgjande tiltak: Avslutte samarbeid om bokbåten (supplerande bibliotektilbod utover det kommunane sjølve organiserer/tilbyr). Kjøp av båttenesta skal ut på offentleg anbod i haust, og fylkeskommunen må ta stilling til om vi skal stoppe no, eller vere med vidare i den perioden som anbodet omfattar. Vi kan oppnå ei maksimal innsparing på 1,664 millionar kroner (inkludert stillingsreduksjon). Tiltaket er truleg reversibelt, men avheng likevel av korleis Hordaland og Møre og Romsdal fylkeskommunar vil handtere det om Sogn og Fjordane trekkjer seg ut. Om fylkesmusikarordninga vert redusert eller avvikla, kan dette gje ei maksimal innsparing på 1,617 millionar kroner. Naturleg avgang løyser noko av denne utfordringa på kort sikt. Tiltaket er reversibelt. Det vert ikkje tilsett i ledige stillingar i perioden. Omfanget av dette er pr i dag ukjent, og kan gi utilsikta verknader. Tiltaket er reversibelt. Reduksjon i tilskot/overføringar må vurderast. Tiltaket er reversibelt Fylkesdirektøren er klar over at dei tiltaka som er peika på over, ikkje føl hovudutvalet si prioritering i HK-sak 30/14, særleg om vi må redusere på tilskota. Dette er likevel dei tiltaka fylkesdirektøren ser som mogleg å foreslå på kort sikt for å kunne tilpasse sektoren sin aktivitet til rammene gitt av FIN Som vedlegg ligg ein oversikt over tildelingar i 2014 slik dette vart etterlyst i HK-møte i juni (vedlegg 5). 2.2 Vegar å gå i eit langsiktig perspektiv. Hovudutvalet skal seinare i haust tilrå utgreiingar av tenester i eit omfang på 17 millionar kroner. Fylkesdirektøren utfordrar hovudutvalet alt no til å gjere nokre overordna vurderingar som kan danne grunnlaget for det vidare arbeidet. Korleis kan vi setje ei retning på dei vala vi tek: I kva grad skal prioriteringane frå HK-sak 30/14 følgjast fullt ut, eller må prioriteringane endrast/justerast? Skal nokre tenester/engasjement avviklast i sin heilskap for å kunne oppretthalde andre? Skal aktuelle reduksjonar og utgreiingar ha fokus på å fordele utfordingane på ulike tenester, for i størst mogleg grad oppretthalde talet på tenester? I kva grad skal satsingsområda i utkast til kulturstrategien leggast til grunn i vidare utgreiingsarbeid? Andre moment som fylkesdirektøren meiner er viktig å vurdere er: Tilskota til Musea i Sogn og Fjordane er redusert i gjeldande budsjett/ økonomiplan. Skal musea då skjermast frå utgreiing, eller skal dette området greiast ut vidare. Kva med fellesfinansierte tiltak kva strategiar skal vi legge til grunn her? Skal utgreiingane fyrst omfatte eigne tiltak eller eksterne aktørar sine tiltak? Er det særlege område/tiltak utvalet ønskjer å skjerme/sikre vidareføringa av? Er det utfordringar innan kulturfeltet hovudutvalet meiner fylkeskommunen bør drøfte med storting/regjeringa?

8 Side 5 av 8 Fylkesdirektøren vil i den vidare vurderinga kort prøve gje døme på ulike retningar å gå. Når det skal skapast rom for utgreiingar opp til 17 millionar kroner innanfor eksisterande tenester, ser og meiner fylkesdirektøren at nokre satsingar må utgreiast uansett. Desse er: Bokbåten Fylkesmusikarordninga Omfanget av administrative ressursar. Under prøver fylkesdirektøren å gje døme på kva områder som i tillegg må greiast ut ved dei ulike retningsvala for å få utgreiingar som kan vise innsparingar i storleiksorden ane fylkesdirektøren i eit omfang på 17 millionar kroner: Utgreiingar med fokus på prioriteringane i HK sak 30/14: Kunstproduksjon Kva skal vere framtidig omfang i fylkeskommunen sitt engasjement i høve kulturinstitusjonane i fylket? Kva konsekvensar vil det kunne ha om fylkeskommunen reduserer / kuttar ut tilskota til Førdefestivalen, Norsk Countrytreff, Opera Nordfjord og Sogn og Fjordane teater Museum Kva skal vere fylkeskommunen sitt framtidige nivå på løyvingar til Musea i Sogn og Fjordane og Gulatinget. Kva konsekvensar vil det ha om fylkeskommunen reduserer enno meir/kuttar ut sine tilskot? Bibliotek Kva omfang skal Fylkesbiblioteket i Sogn og Fjordane ha, og kva oppgåver skal løysast/prioriterast? Andre kulturaktivitetar Korleis skal fylkeskommunen jobbe vidare med ungdomspolitisk utval, fylkesting for ungdom, ungdommens kulturmønstring? I kva grad skal fylkeskommunen støtte opp om frivillige organisasjonar, festivalar og arrangement? Kva konsekvensar vil reduksjon/bortfall ha for kulturlivet i fylket? Utgreiingar med fokus på å avvikle heile tenester: Bibliotek Kva omfang skal Fylkesbiblioteket i Sogn og Fjordane ha, og kva oppgåver skal løysast/prioriterast? Kulturminnevern Kva omfang skal t.d. Fylkesarkivet ha, og korleis kan dette finansierast om fylkeskommunen reduserer sine løyvingar? Kva oppgåver skal/bør prioriterast innan kulturminneforvaltninga? Kunstformidling Kva engasjement skal fylkeskommunen ha innan Den kulturelle skulesekken, digital kulturformidling, kultur og helse og distriktsmusikarordninga? Kva konsekvensar vil det kunne ha om fylkeskommunen avviklar sitt engasjement på desse områda? Kunstproduksjon Kva skal vere framtidig omfang i fylkeskommunen sitt engasjement i høve kulturinstitusjonane i fylket? Kva konsekvensar vil det kunne ha om fylkeskommunen reduserer / kuttar ut tilskota til Førdefestivalen, Norsk Countrytreff, Opera Nordfjord og Sogn og Fjordane teater Utgreiingar med fokus på å fordele eventuelle reduksjonar: Ved denne retninga bør alle satsingar og tiltak greiast ut med det mål å fordele aktuelle reduksjonar i så stor grad som råd. Likevel kan utgreiingane medføre at det verte aktuelt å tilrå avvikling av heile tenester, tilskot og satsingar.

9 Side 6 av Investeringsprosjekt i kultursektoren Fylkeskommunen har over tid arbeidd med to investeringsprosjekt; fellesmagasin for musea i Sogn og Fjordane og formidlingsbygg på tusenårsstaden Gulatinget. Begge prosjekta vart lagt inn i økonomiplanen ved budsjetthandsaminga i desember 2013, og tekne ut att i finansutvalet sitt møte Målet var å nytte 2014 til å avklare realismen i å finansiere opp desse prosjekta. Musea i Sogn og Fjordane ber no i brev av om at hovudutvalet vurderer situasjonen m.o.t. å kunne realisere det aktuelle prosjektet (vedlegg 6). Fylkesdirektøren vil komme attende med status på dette arbeidet i HK-saka i september. 2.4 Vurdering av administrasjon på sektoren Hovudutvalet sa i sitt vedtak i HK-sak 30/14; «Hovudutvalet ber om å få ei vurdering av administrasjon på sektoren, og samanhengen mellom kulturtilbod og tilhøyrande krav om administrasjon.» Dei administrative ressursane som vert nytta ved kulturavdelinga i sentraladministrasjonen er f.o.m lagt inn i sektorbudsjettet, og har slik fordeling: KULTUR 4200 administrasjon 1, Kulturminnevern 5, kunstformidling 5, idrett 1, andre kulturaktivitetar 2,128 KULTUR 15,392 Stillingane er fordelt på følgjande oppgåver/tenester: Fylkesdirektør og ass. fylkesdirektør Administrasjon Kulturminnevern Den kulturelle skulesekken Musikk (produksjon) Digital kulturformidling Kultur og Helse Fylkesmusikarane Idrett UPU, Fylkesting for ungdom og UKM Kulturutvikling 2 årsverk 4 årsverk 8 årsverk 2,4 årsverk 1 årsverk 1,2 årsverk 2 årsverk 3,6 årsverk 1,8 årsverk 0,4 årsverk 1 årsverk Dei vurderingane som er etterspurt i vedtaket i HK-sak 30/14 må vi komme attende til. Det er likevel rett å seie at det er små marginar å gå på om vi skal kunne gjennomføre dei planer/ oppgåver som pr i dag ligg til sektoren. Skal vi redusere i administrasjonen, betyr dette at oppgåver/tenester vert avvikla/sterkt redusert. Innsparingar som følgje av stillingsreduksjonar i sentraladministrasjonen vil teknisk bli tekne ut mot utgreiingsramma på 30 mill. kr som er lagt på sektoren forvaltning. Tre-fire av årsverka innan kulturminnevernet er finansiert gjennom ekstern finansiering og eigeninntekter. Om desse stillingane vert avvikla må det takast omsyn til at vi også tapar

10 Side 7 av 8 inntekter. Netto reduksjon i budsjettet vil difor ikkje svare til brutto kostnadar ved desse stillingane. Fire fem årsverk kan også direkte knytast til fylkeskommunen si forvaltning av statlege midlar til utvikling og aktivitet i Sogn og Fjordane (m.a. den kulturelle skulesekken og spelemidlar). Evt reduksjonar/kutt i desse stillingane må vurderast opp mot kva utslag dette vil kunne ha på overføringane til aktivitet i fylket. Kultursektoren omfattar og: Fylkesbiblioteket, som har 7,6 årsverk. Eksterne inntekter er på om lag 0,6 mill kroner pr. år Fylkesarkivet har 11 årsverk. 5 av stillingane er fullt ut finansiert gjennom kommunearkivordninga som kommunane betalar for. Dei andre stillingane genererer også prosjektmidlar inn til sektoren. 2.5 Omsynet til dei tilsette og korleis handtere reduksjon av talet på stillingar Fylkesdirektøren meiner det er særs viktig å ta godt i vare omsynet til dei tilsette i den krevjande situasjonen fylkeskommunen er komen i. Dette vert og poengtert i pkt. 2 i køyrereglane i a.dok 3/14. Parallelt med det konkrete budsjettarbeidet må det difor arbeidast aktivt med omsynet til dei tilsette. Fylkeskommunen skal vera ein ansvarleg arbeidsgjevar i ein vanskeleg situasjon. Vi skal også vere ein attraktiv arbeidsstad i framtida. Fylkesdirektøren viser elles til at det vert gjort samla vurderingar for korleis handtere moglege stillingsreduksjonar. 2.6 Fylkesdirektøren si vurdering Kultur er viktig for livskvaliteten til innbyggjarane. Kultur har ein eigenverdi som det ikkje er råd å setje tal på. Kulturtilbodet er og ein viktig faktor ved val av bustad og kan om forholda ligg til rette, bidra til å auke talet på innbyggjarar i fylket. Det som kjenneteiknar kulturlivet i Noreg er felles finansiering for å få til gode tilbod. Svært mange av satsingane til fylkeskommunen inneber samarbeid med andre, både på nasjonalt, regionalt og lokalt nivå. Vi veit og at aktiviteten vi sjølv skapar og tilskota vi gir, generer mykje aktivitet, inntekter og andre tilskot og ein stor omsetnad. Kor mykje stor denne omsetnaden er kjenner vi ikkje i detalj. I gjeldande budsjettdokument står mellom anna: «Gjennom samarbeidsavtalar med stat og kommune bidreg fylkeskommunen i tillegg til å realisere viktige regionale kultursatsingar. Desse er Musea i Sogn og Fjordane, Førdefestivalen, Norsk Country treff, Opera Nordfjord og Sogn og Fjordane teater. Statlege og kommunale bidrag går direkte til mottakarane og utgjer 68,6 mill. kr i Inkludert eigeninntekter på om lag 22,8 mill. kr omset desse organisasjonane for om lag 118 mill. kr i Tilskotsordningane til anlegg for idrett og fysisk aktivitet og desentralisert ordning for tilskot til kulturbygg dekker berre delar av investeringskostnadane, som regel maksimalt 33 % og i nokre tilfelle opp til 50 %. Det gjer at spelemidlane til anleggsutbygging fører til ei økonomisk verdiskaping i fylket på over 117 mill. kr kvart år. Samla bidreg difor fylkeskommunen sine løyvingar på kultur til ei økonomisk verdiskaping i fylket på meir enn 378 mill. kr. Då er ikkje omsetninga som våre satsingar generer hjå lag og organisasjonar, i kommunar og kultur elles ikkje teke med.» Kulturaktivitetane våre består av store og små tiltak, alle viktige for dei som deltek aktivt og dei som får oppleve desse. Kultursatsingar har også økonomiske ringverknader som det kan vere verdt å vurdere omfanget av. Dette kan vere del av det vidare utgreiingsarbeidet. Dei kommande utgreiingane må ha fokus på korleis vi kan fordele dei reduksjonane som måtte komme, samstundes som vi kan ha rom for nyskaping, og framleis kan ha nokre kulturelle fyrtårn å vise til i fylket. 3. Konklusjon

11 Side 8 av 8 Fylkesdirektøren viser til drøftingane over, og utfordrar hovudutvalet til å gi signal på kortsiktig løysing for 2015 og Vidare må hovudutvalet gi retningar på kva utgreiingar som bør prioriterast for langsiktig effekt.

12 Side 1 av 5 Fylkesrådmannen Møteprotokoll for Finansutvalet Sakshandsamar: Eli Nes Killingrød E-post: eli.nes.killingrod@sfj.no Tlf.: Vår ref. Sak nr.: 14/321-7 Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr /14 Dato LEIKANGER, Handsaming av arbeidsdokument 3/14 Faste medlemmar til stades: Forfall: Åshild Kjelsnes Ap Jenny Følling Sp Nils P. Støyva Ap Karen Marie Hjelmeseter Sp Hilmar Høl Ap Anders Ryssdal Sp Vara: Arnstein Menes Sp Anita Nybø Sp Nils Gjerland Sp Norvall Nøringset SV Sekretariat for møtet: Noralv Distad H Fylkesrådmannen sin stab Frank Willy Djuvik Frp v/frm økonomi Marit Barsnes Kroghseter V Trude Brosvik Krf Det vart trekt slike konklusjonar (nummerering i samsvar med punkt i arbeidsdokumentet): 1 Oppsummering etter møtet i finansutvalet Ingen merknad. 2 Driftskonsekvensar av FT-/FU- vedtak i vårsesjonen Tilrådinga fekk ingen røyster. 3 Kommuneproposisjonen 2014 (KP) 3.1 Nytt inntektssystem Endringar i rammetilskot som følgje av framlegg til nytt inntektssystem vert innarbeida i det økonomiske opplegget for budsjett 2015/økonomiplan Opptrapping fornying og opprusting av fylkesvegane Finansutvalet legg dei oppdaterte føresetnadane knytt til fornying og opprusting av fylkesvegar til grunn for det vidare budsjettarbeidet. Inntektsauken på 2,6 mill. kr i 2015 vert ikkje tilført samferdslesektoren. Midlane vert nytta til salderinga av budsjettet for Den auka salderingsutfordringa i åra skal takast omsyn til ved fastsetting av ny sektorramme for samferdsle. 3.3 Kommunal- og forvaltningskomiteen si fleirtalsinnstilling til Stortinget Finansutvalet tek orienteringa om ferjeavløysingsmidlar til vitande. Det er førebels føresett at vi får behalde innsparte ferjetilskot i høve Dalsfjord- og Bremangersambandet som tidlegare førespegla. Det skal arbeidast vidare politisk med sikte på å få innarbeidd fråtrekk for statleg subsidiering av oppgåveyting ved berekning av utgiftsbehovet på samferdsletenesta. Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

13 Side 2 av 5 4 Lokale inntekter 4.1 Konsesjonskraftinntekter Prognosen for konsesjonskraftinntekter pr vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett/økonomplan Utbytte (ikkje off. off. lova 23) 4.3 Lokale inntekter - til driftsføremål Taket for bruk av lokale inntekter til driftsføremål vert sett til 65 mill. kr i åra og til 60 mill. kr årleg frå Avvik frå dette nivået vert i tråd med gjeldande praksis saldert mot bufferfondet. 5 Justering av økonomiplanprosessen vidare arbeid 5.1 Budsjett 2015 og 2016 Finansutvalet sluttar seg til at gjeldande budsjettprosess skal gjennomførast for åra 2015 og Økonomiplan Finansutvalet sluttar seg til dei tilrådde endringane i budsjettprosessen i høve økonomiplanarbeidet Behov for ekstra administrative ressursar i utgreiingsarbeidet Finansutvalet tek fylkesrådmannen si orientering om behovet for ekstra administrative ressursar til vitande. 5.4 Grunnleggande tiltak som bør iverksetjast snarast Fylkesrådmannen får i oppgåve å kartlegge: - kva handlingsrom fylkeskommunen har i høve eventuell oppseiing av fast tilsette. - kva kontraktar fylkeskommunen har med eksterne partar og om det eventuelt er høve å gå ut av avtalane før avtalt tid. 5.5 Salderingsutfordring før iverksetjing av innsparingstiltak/strategiar Ingen merknad. 6 Moglege tiltak Fellesinntekter og utgifter 6.1 Kapitalutgiftsbelastning før og etter reduksjon i statlege overføringar Finansutvalet tek orienteringa om kapitalutgiftsbelastninga til vitande. 6.2 Investeringsstopp/reversering av alt vedtekne investeringar Finansutvalet sluttar seg til at gjeldande investeringsprogram vert nedjustert i tråd med fylkesrådmannen si skisse. Endringane vil redusere dei årlege kapitalutgiftene med 6 mill. kr i 2015 aukande til 18 mill. kr årleg frå Salderingsvinsten er førebels ikkje lagt inn i det økonomiske opplegget. 6.3 Vurdering av investeringsramme skulebruksplanen Finansutvalet sluttar seg til at skisserte tiltak i investeringsprosjektet knytt til gjennomføring av vedtaket i skulebruksplanen vert sett på vent. Fylkesrådmannen får i oppdrag å lage ei sak til fylkestinget i oktober med sikte på å få avklart om det er aktuelt å gjennomføre tilpassingane skissert i dette punktet. Saka må vise: Konsekvensane av å stoppe planlagde bygginvesteringar skissert i punkt 8. d, f og g i fylkestinget sitt skulebruksplanvedtak. Korleis ein midlertidig kan tilpasse seg ei slik utsetjing i påvente av eventuelt nytt skulestrukturvedtak.

14 Side 3 av 5 Kva konsekvensar det vil ha for byggesteg II ved Sogndal vgs. å utsetje realisering av bygningsdelen knytt til restaurant og matfag. Det er førebels ikkje lagt inn salderingsvinst i form av reduserte kapitalutgifter på dette området. 6.4 Realisering av verdiar (ikkje off. off. lova 23)llom anna vist til sal av bygningar. 6.5 Salderingseffekt av tiltak for å redusere kapitalutgiftsbelastninga Reduserte kapitalutgifter vil gje ein tilsvarande reduksjon i behovet for å setje i verk utgiftsreduserande tiltak på sektornivå. Finansutvalet vil difor ha fokus på tiltak som kan frigjere kapital til å sanere lånegjeld og tilhøyrande kapitalutgifter. 7 Innspel til sektorprioriteringar potensiale for reduksjonar 7.1 Oppgåvefokus forholdet mellom sentraladministrasjon og sektorbudsjett 7.2 Forvaltning Hovudutvala får i oppgåve å vurdere dimensjoneringa av sentraladministrative ressursar opp mot dei oppgåveendringar/tiltak som vert tilrådd på sektornivå. Fylkesutvalet/finansutvalet vurderer tilsvarande på sitt nivå. Framlegg til endringar i sentraladministrasjonen skal kome i ein dialog mellom det politiske og administrative nivået. Finansutvalet tek fylkesrådmannen si utgreiing i høve forvaltningssektoren til orientering. Finansutvalet oppmodar Kontrollutvalet om å legge til rette for ei politisk vurdering av nivået på programområde 410 Kontrollutvalet. Det vart ikkje gjort vedtak om vidare arbeid med programområde 400 Politisk styring, vidare handsaming i FU Tannhelsesektoren Finansutvalet tek fylkesrådmannen si utgreiing i høve tannhelsesektoren til orientering. Fylkesrådmannen får i oppgåve å legge til rette for ei politisk vurdering av eventuelle strukturendringar. på sektoren. 7.4 Oppsummering av innsparingspotensialet i hovudutvalssakene (+ dei administrative innspela på sektoren forvaltning og tannhelsetenesta) Merknad: Eldrerådet sin uttale til budsjettsituasjonen vart etterlyst. Denne vert lagt fram i neste møte.

15 Side 4 av 5 8 Skisserte sektorrammer grunnlag for vidare utgreiingar 8.1 På lang sikt ( ) Hovudutvala får i oppdrag å kome med eit framlegg til kva område som skal nærare utgreiast for å oppnå innsparingar i storleiksorden 248 mill. kr årleg +10%. Sektorfordelinga vert som skissert i dette punktet, men forvaltning skal skissere moglege innsparingar på 30 millionar kroner. Finansutvalet ser på sektorrammene som utgreiingsrammer, og vil komme tilbake til endeleg fordeling av rammene seinare. Utgreiingsområda skal vedtakast som ein del av budsjettet i desember 2014, med sikte på å gjere endelege innsparingsvedtak i økonomiplanen i juni Kort sikt ( ) Hovudutvala får i oppgåve å vise korleis sektoren på best mogleg måte kan tilpasse seg rammeutfordringane som skissert i tabellen i dette punktet. Det skal synleggjerast om tiltaka er vurdert som ei kortsiktig tilpassing, eller om dei kan inngå som ein del av den langsiktige tilpassinga til nye sektorrammer. Det må sannsynleggjerast at kortsiktige tilpassingar er reversible. 8.3 Bruk av fondsmidlar for å avhjelpe salderingssituasjonen på kort sikt Tilgjengeleg overskotskapital på bufferfondet vert reservert i høve framtidige driftsutfordringar i samband med iverksetjing av langsiktige innsparingstiltak. 9 Andre saker 9.1 Prisnivå på ny ferjekontrakt - (ikkje off 23 i off.lova) 9.2 Bokbåten Finansutvalet føreset at avtalen med båteigar vert vurdert av HK i september. Fylkesrådmannen må innrette arbeidet slik at vi ikkje bind oss opp kontraktsmessig før HK har handsama saka. 9.3 Olden Innvik - vidare prosess Saka vert drøfta i fylkesutvalet i etterkant. 9.4 Høyangertunnelen stoppa anbod Finansutvalet tek orienteringa om Høyangertunnelen til vitande. Saka vert drøfta i fylkesutvalet i etterkant. 9.5 Tilskot til musea i Sogn og Fjordane auka deltaking frå kommunane Finansutvalet tek orienteringa om prosessen i høve auka kommunal deltaking i høve finansiering av musea i Sogn og Fjordane til vitande. Finansutvalet vil halde fast på at MiSF sit i førarsetet i arbeidet med å få fram nye avtaler med kommunane om driftstilskot til musea. 9.6 Dalsfjordsambandet sluttoppgjer og rettslege krav frå NCC Finansutvalet tek orienteringa til vitande. 9.7 Engebø avtalar i samband med eventuell rutilutvinning Finansutvalet sluttar seg til at det vert arbeidd med å reforhandle fylkeskommunen sine avtalar knytt til ei eventuell rutilutvinning i Engebøfjellet.

16 Side 5 av Teknisk flytting av budsjettmidlar - fylkesråda for eldre og funksjonshemma Løns og personalkostnadar knytt til sekretariatsfunksjon for fylkesrådet for eldre og fylkesrådet for personar med nedsett funksjonsevne vert flytta frå teneste 4004 «Diverse råd og utval» til teneste 4200 «Administrasjon». 9.9 Oppfølging av fylkestingsvedtak Finansutvalet føreset at fylkesrådmannen følgjer opp fylkestinget sine vedtak i sakene 12,13 og 14/14 i det vidare arbeidet med budsjettet for Vidare arbeid Ingen merknad

17 Side 1 av 30 Fylkesrådmannen Finansutvalet 18. juni på fylkeshuset Sakshandsamar: Eli Nes Killingrød E-post: eli.nes.killingrod@sfj.no Tlf.: Vår ref. Sak nr.: 14/321-5 Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr /14 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, Budsjett 2015/økonomiplan Arbeidsdokument 3/14 Fylkesrådmannen viser innleiingsvis til at fylkesutvalet 4.juni 2014 aksepterte at dette dokumentet vart utlagt 16.juni altså kort tid før møtet 18.juni. I dette arbeidsdokumentet vil fylkesrådmannen Gje ei kort oppsummering etter møtet i finansutvalet 2. april Gjere greie for hovudpunkta i kommuneproposisjonen og vise korleis driftsrammene våre for perioden vert påverka av endra føresetnader/nye saker Vise førebels salderingsutfordring og skissere korleis vi bør arbeide vidare med budsjett 2015 og økonomiplan I det vi startar på noko som utan tvil vil vere den mest krevjande budsjett- og økonomiplanfasen i fylkeskommunen si moderne historie, vil fylkesrådmannen innleiingsvis tillate seg å trekke fram nokre køyrereglar han meiner må vere sentrale gjennom heile denne prosessen: 1. Innbyggjarane sitt beste må heile tida ha stor merksemd - det er dei vi er til for. 2. Respekt for alle tilsette. FT, FU, FIN og Frm må, som overordna arbeidsgjevarorgan, handsame alle tilsette med respekt. Vi må framstå som ein god og ansvarleg arbeidsgjevar. 3. Følgje gjeldande lover og forskrifter i forhold til både innbyggjarar, brukarar og tilsette. 4. Oppgåver kan vere lovpålagte men sjeldan måten vi løyser dei på. Organisering og strukturar er til vanleg ikkje lovregulerte, desse må vi vere budde på å gjere noko med. 5. Tilstrekkeleg konsekvensutgreiing. Alle reduksjonsforslag må vere tilstrekkeleg konsekvensutgreidde før dei ev. vert vedtekne. 6. Planlegge/budsjettere realistisk. Det må vere mogleg å gjennomføre alle vedtak om reduksjonar. 7. Ostehøvelen er ikkje kraftig nok. Vi må vere villege til å stille spørsmål ved både oppgåver og tenester. 8. Brems og framleis litt gass. Vi bør framleis prøve å ta vare på nokre vekstelement innafor våre samla prioriteringar. 9. Sikre rett og nok kompetanse. Vi må i den fasen vi no går inn i sikre at vi har nok strategisk kompetanse på økonomisk, juridisk og organisatoriske side. 10. Betring av eksterne rammevilkår. Vi må i fellesskap arbeide for å betre fylkeskommunen sine eksterne rammevilkår. Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

18 Side 2 av 30 Fylkesrådmannen gjer merksam på at følgjande punkt i arbeidsdokumentet er IKKJE OFF. (off.l. 23): punkt 4.2 Utbytte punkt 6.4 Realisering av verdiar punkt 9.1 Prisnivå på ny ferjekontrakt Punkta er merka IKKJE OFF. i det utsende dokumentet og er sladda i den offentlege nettversjonen. 1 OPPSUMMERING ETTER MØTET I FINANSUTVALET Dette punktet gjev ei oppsummering av vedtaka i samband med handsaming av arbeidsdokument 2/14. Finansutvalet slutta seg i hovudsak til fylkesrådmannen sine tilrådingar. Finansutvalet slutta seg til at: sluttsalderinga av økonomiplan vert teken inn som ein del av det økonomiske opplegget for komande økonomiplan innsparinga i 2018 på samla 25,8 mill. kr vert teken inn som ein del av det økonomiske opplegget for komande økonomiplan prognosen for konsesjonskraftinntekter pr vert innarbeida i det økonomiske opplegget for budsjett/økonomiplan taket for lokale inntekter til driftsføremål vert nedjustert til 80 mill. kr/år eventuelt overskytande kapital vert tilført bufferfondet, og disponert etter «handlingsreglane» i dette fondet det vert lagt inn eit innsparingskrav på 2,8 mill. kr årleg på sektoren plan og næring som følgje av redusert nivå på KMD-midlane ramma til opplæring førebels vert styrka med 10,3 mill. kr årleg for åra Rammeauken er knytt til auka kostnadar til fagopplæring. Vidare får hovudutvalet for opplæring i oppgåve å: - kvalitetssikre prognosane - finne dekning for størst mogleg del av den avdekka ubalansen innafor eiga ramme - kartlegge om utfordringa knytt til auken i fagopplæringskostnader er eit isolert problem for Sogn og Fjordane, eller om dette er ein trend på landsbasis. skissert metode for utarbeiding av prioriteringssakene til hovudutvala i juni vert lagt til grunn. Finansutvalet tok følgjande orienteringar til vitande: gjennomgang av føresetnader for innarbeiding av nytt inntektssystem i gjeldande budsjett/økonomiplan gjennomgang av tidlegare avsettingar til fond utbetring av Høyangertunnelen sluttoppgjer og rettslege krav NCC utlysing av fylkesvegferjesamband kompensasjonsmidlar for høg arbeidsgjevaravgift Det kom spørsmål i møtet om kva effekt dei bransje-/sektorvise unnataka ville ha for næringslivet i fylket. Fylkesrådmannen si oppfølging av dette spørsmålet følgjer som vedlegg 1. dei økonomiske forpliktingane i høve ei eventuell rutilutvinning i Engebøfjellet i Naustdal

19 Side 3 av 30 avkorting av mva-kompensasjonen for 4. termin 2013 innspel frå råd og utval. 2 DRIFTSKONSEKVENSAR AV FT-/FU- VEDTAK I VÅRSESJONEN EM i vektløfting Fylkesutvalet gjorde følgjande intensjonsvedtak i FU-sak 34/14: «Fylkeskommunen tek sikte på å støtte TV-produksjonen til eit Europameisterskap i vektløfting i 2016 i Førde/Naustdal med 1,1 mill. kr. Ein vil ta stilling til endeleg løyving i budsjettet for 2015 og eventuelt 2016». Med grunnlag i den økonomiske situasjonen fylkeskommunen no er i, meiner fylkesrådmannen at dette intensjonsvedtaket bør vurderast på nytt. Det er førebels ikkje lagt inn midlar til dette i det økonomiske opplegget for budsjett 2015/økonomiplan Driftskonsekvensane av vedtak i tertialrapport 1/14 og innsparingskravet på sektoren plan og næring (FU med hasteparagraf i januar 2014) er alt tekne høgde for i arbeidsdokument 2/14 Tilråding Intensjonsvedtaket om å støtte TV-produksjon i samband med eit eventuelt EM i Vektløfting i Førde/Naustdal i 2016 vert ikkje følgt opp. 3 KOMMUNEPROPOSISJONEN 2014 (KP) Kommuneproposisjonen for 2015 (frå KMD) inneheld i tillegg til rammer for kommuneopplegget 2015 også framlegg til nytt inntektssystem for fylkeskommunane. Framlegg til nytt inntektssystem gjev ein vesentleg rammereduksjon for Sogn og Fjordane. 3.1 Nytt inntektssystem Systemverknader og tapskompensasjon Det er spesielt to tilhøve som gjer at det nye inntektssystemet vert svært krevjande for vår fylkeskommune: Kostnadsnøklane vert endra slik at vårt utgiftsutjamnande tilskot skal reduserast med 264 mill. kr Inntektsgarantiordninga (INGAR) vert erstatta av ny overgangsordning som gjer at reduksjonen skal innarbeidast på 5 år. Nedgangen første år vert isolert sett 53 mill. kr, aukande med tilsvarande beløp pr. år til 264 mill. kr årleg frå Inntektsutjamninga er endra frå ei asymetrisk til ei symetrisk ordning. Utjamningsgraden er set til 87,5 % og dette gjev framleis høg utjamning. Vi får omlag 1,5 mill. kr meir i utjamning etter den nye ordninga. I tillegg til desse reine systemverknadane la regjeringa inn ein tapskompensasjon. Alle fylkeskommunar som fekk eit tap over 200 kr. pr. innbyggar første året fekk kompensert det overskytande beløpet. Vi fekk utifrå dette ein tapskompensasjon på 26,4 mill. kr. Det vart vidare lagt opp til at denne tapskompensasjonen skulle vidareførast som særskilt tilskot på same nominelle nivå fram til neste revisjon av inntektssystemet.

20 Side 4 av 30 I si innstilling til Stortinget har Kommunal- og forvaltningskomiteen innstilt på å auke denne tapskompensasjonen frå samla 95 mill. kr til samla 125 mill. kr. Dette betyr at vår tapskompensasjon vert auka med 8,4 mill. kr til 34,8 mill. kr. Den samla tapskompensasjonen er tilrådd finansiert innafor auken i frie inntekter. Elevtalsreduksjon verknad etter ny overgangsordning Den nye overgangsordninga fører også til at den venta elevtalsreduksjonen vår får meir direkte påverknad på rammetilskotet i planperioden. I gjeldande budsjettrammer er elevtalsnedgangen føresett dekka av INGAR. Med INGAR ville nedgangen samla sett for nytt inntektssystem og elevtalsnedgang vore 100 kr per innbyggar frå eitt år til neste. I framlegg til ny overgangsordning - utan ei slik maks grense på årleg nedgang - kjem lågare del/utteljing på kriteriet for åringar i tillegg til nedgangen som følgje av tilrådde systemendringar. Nedgang i rammetilskotet som følgje av venta elevtalsreduksjon er førebels stipulert til om lag 35 mill. kr frå 2016, med ein ytterlegare nedgang utover i planperioden. Den neste store nedgangen er stipulert frå Vi har førebels berre innarbeidd reduksjonen som følgje av forventa elevtalsnedgang i Det vert føresett at nedgangen vert omfatta av overgangsordninga og vert innarbeidd i rammene over 5 år. Samla salderingskonsekvens av framlegg til nytt inntektssystem Tabellen under syner den samla salderingskonsekvensen av framlegg til nytt inntektssystem i høve gjeldande budsjett/økonomiplan Tap på utgiftsutjamning etter nye nøklar og ny overgangsordning -53,0-106,0-159,0-212,0-264,0 Ny inntektsutjamning 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 Tapskompensasjon etter komitèinnstillinga 34,8 34,8 34,8 34,8 34,8 Nedgang som følgje av endra elevtal frå ,0-14,0-21,0-28,0 Samla endringar etter nytt inntektssystem -16,7-76,7-136,7-196,7-255,7 Tidlegare innarbeidd nedgang i planperioden 8,0 16,0 24,0 32,0 32,0 Salderingsmessige konsekvensar (auka utfordring) -8,7-60,7-112,7-164,7-223,7 Tilråding Endringar i rammetilskot som følgje av framlegg til nytt inntektssystem vert innarbeida i det økonomiske opplegget for budsjett 2015/økonomiplan Opptrapping fornying og opprusting av fylkesvegane I tillegg til tapskompensasjonen på 125 mill. kr inneheld stipulert vekst i frie inntekter 150 mill. kr knytt til opptrapping i satsinga på fornying og opprusting av fylkesvegane. Dette er ei oppfølging av satsinga i Nasjonal transportplan (NTP). Ved same fylkesvise fordeling som tidlegare vil Sogn og Fjordane sin del av desse midlane utgjere om lag 10,8 mill. kr. I NTP ligg det inne ei ramme på 10 milliardar kr til satsinga i perioden

21 Side 5 av 30 Føringane i NTP antyda at 2,750 milliardar vart løyvd i løpet av dei 4 første åra, mens resterande 7,250 milliardar skulle løyvast dei siste seks åra. I 2015 vil samla løyving for fylkeskommunane vere kome opp på 930 mill. kr. Fylkesrådmannen føreset at nivået på satsinga i 2015, ikkje vert redusert dei to siste åra i fireårsperioden. Med eit flatt nivå i vert samla løyving dei første fire åra på 3,570 milliardar kr. Det vert altså lagt til grunn ei litt større opptrapping enn føringane i NTP. Frå 2018 legg fylkesrådmannen til grunn ei ytterlegare opptrapping på 150 mill. kr med eit flatt nivå resten av perioden. Ei slik opptrapping vil samla føre til ei styrking i ein 10 års periode med om lag 10 milliardar kr. I gjeldande budsjett/økonomiplan ligg det inne ein forventa opptrapping av desse midlane i tråd med den tidlegare regjeringa sitt framlegg til statsbudsjett I tilleggsproposisjonen frå den nye regjeringa i november i fjor vart satsinga i 2014 auka og vi fekk om lag 20 mill. kr meir enn føresett. Ved innarbeiding av denne endringa i budsjett/økonomiplan vart ikkje opptrappinga justert. Som følgje av dette ligg vår gjeldande opptrappingsplan - som tek utgangspunkt i eit lægre 2014 nivå - for høgt i høve føringane i NTP. Fylkesrådmannen forventar at komande statsbudsjett vil seie noko meir om opptrappingsplanen framover. Det vert førebels lagt opp til å justere det økonomiske opplegget slik: Nye føresetnader opptrappingsplan på ekstramidlane til opprusting av fylkesvegane 10,8 10,8 10,8 21,6 21,6 Innarbeidd opptrapping i planperioden -8,2-18,7-31,6-31,6-31,6 Salderingsmessige konsekvensar etter nye føresetnader 2,6-7,9-20,8-10,0-10,0 I gjeldande budsjett/økonomiplan er det budsjetterte opptrappingsbeløpet i sin heilheit blitt tilført drift og vedlikehald på samferdslesektoren. Det vil vere naturleg å legge vekt på dette ved fastsetting av ny sektorramme for samferdsle. Tilråding Finansutvalet legg dei oppdaterte føresetnadane knytt til fornying og opprusting av fylkesvegar til grunn for det vidare budsjettarbeidet. Inntektsauken på 2,6 mill. kr i 2015 vert ikkje tilført samferdslesektoren. Midlane vert nytta til salderinga av budsjettet for Den auka salderingsutfordringa i åra skal takast omsyn til ved fastsetting av ny sektorramme for samferdsle. 3.3 Kommunal- og forvaltningskomiteen si fleirtalsinnstilling til Stortinget Kommunal- og forvaltningskomiteen la fram si innstilling til kommuneproposisjon 12. juni. I tillegg til å auke tapskompensasjonen noko, vart to element vi har arbeidd for å få inn kommenterte: Ferjeavløysingsmidlar I samband med finansiering av Dalsfjordsambandet og Bremanger II var det ein føresetnad at vi skulle få behalde innsparte ferjemidlar, og at desse skulle nyttast til å finansiere deler av kapitalutgiftene på dei låna vi måtte ta opp for å fullfinansiere prosjekta.

22 Side 6 av 30 I tråd med dette vart det i budsjett 2014/økonomiplan lagt opp til å redusere samferdsle si ramme med 19 mill. kr årleg tilsvarande innsparte ferjesubsidiar med dei to sambanda og nytte desse til å dekke kapitalutgifter. I framlegget til inntektssystem som no ligg føre er dei særskilte løyvingane til ferjer innlemma i inntektssystemet, og tal ferjesamband inngår som kriterium i den samla kostnadsnøkkelen for fordeling av utgiftsutjamnande tilskot. Dette betyr i praksis at ordninga med ferjeavløysingsmidlar er borte i det nye systemet. Men på dette punktet kom komitèen med følgjande merknad: «Fleirtalet i kommunal- og forvaltningskomiteen ber regjeringa vurdere ei ordning med ferjeavløysingsmidlar for fylkesvegsamband innanfor inntektssystemet tilsvarande som for riksvegferjer.» Fylkesrådmannen er her usikker på om ei slik ordning vil omfatte alt gjennomførte investeringar som på Dalsfjordsambandet og Bremangersambandet II. Men med grunnlag i at dette var ein føresetnad for finansieringa av dei to sambanda då vi overtok investeringane frå staten, vel fylkesrådmannen å føresette at dette vert følgt opp frå statleg hald. For at fylkeskommunen skal få dei lova ferjeavløysingsmidlane, er det avgjerande at denne tildelinga skjer utanfor inntektssystemet. Eit system for ferjeavløysing for fylkeskommunane må utformast slik at driftstilskotet til ei ferje som vert avløyst av bru/tunnel må fysisk takast ut av inntektssystemet og kompenserast direkte til den aktuelle fylkeskommunen over det tal år ordninga skal vare (t.d. 40 år). Dette kan gjerast ved å trekke ut driftstilskotet frå totalramma i inntektssystemet. Den aktuelle fylkeskommunen vil få eit tilsvarande trekk ved at tal ferjesamband i kostnadsnøkkelen vert nedjustert. Midlane kan så leggast til eit av departementa (KMD el SD) og tildelast som ei direkte tilskotsordning til den aktuelle fylkeskommunen. Trass i at det i merknaden frå komitèen står «innafor inntektssystemet», føreset fylkesrådmannen at det er meint å utarbeide ei ordning som gjev full effekt og at ordninga vert innarbeidd i statsbudsjettet for Dersom dette ikkje vert følgt opp, vil vi tape dei nemnde 19 mill. kr pr. år. Salderingsutfordringa vil då auke med i underkant av 4 mill. kr årleg akkumulerande til 19 mill. årleg etter 5 år. Etter fylkesrådmannen si vurdering har vi pr. i dag ikkje ferjealvøysingsprosjekt som vil vere sjølvfinansierande på kort og mellomlang sikt. Fylkeskommunen sin økonomiske situasjon gjer det lite aktuelt å vurdere nye låneopptak til slike investeringar no. Ei ordning med ferjeavløysingsmidlar vil såleis ikkje ha utløysande effekt for nye prosjekt dei komande åra. NSB subsidiar I kommunal- og forvaltningskomiteen sine merknader til inntektssystemet står det mellom anna: «Medlemene i komiteen frå Høgre og Framstegspartiet ber regjeringa lage ein oversikt over korleis statleg kjøp av NSB-tenester og fly-tenester fordeler seg mellom regionar og fylke, og kva innverknad det har for inntektssystemet til fylkeskommunane.» Poenget her er at det statlege tenestekjøpet (subsidiane) hos NSB gjev hovudstadsområdet ei stor føremon som det ikkje vert korrigert for når den same staten - gjennom inntektssystemet - avgjer kor mykje midlar kvar fylkeskommunane skal tildelast, mellom anna til kollektivtrafikk. Dette tok vår fylkeskommune opp med i komiteen på høyringa 19. mai. Det er positivt at fleirtalet i komiteen meiner regjeringa må følgje opp dette. Det bør no arbeidast vidare med sikte på å få fleirtal for å innarbeide dette elementet i inntektssystemet fram mot statsbudsjettet til hausten. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om ferjeavløysingsmidlar til vitande. Det er førebels føresett at vi får behalde innsparte ferjetilskot i høve Dalsfjord- og Bremangersambandet som tidlegare førespegla. Det skal arbeidast vidare politisk med sikte på å få innarbeidd fråtrekk for statleg subsidiering av oppgåveyting ved berekning av utgiftsbehovet på samferdsletenesta.

23 Side 7 av 30 4 LOKALE INNTEKTER Før fylkesrådmannen går vidare med å skissere korleis dei nye rammeføresetnadane vil og bør påverke det vidare budsjettarbeidet, vert det gjort greie for nye føresetnader i høve lokale inntekter som skjerpar salderingsutfordringa ytterlegare. 4.1 Konsesjonskraftinntekter I arbeidsdokument 2/14 vart prognostiserte konsesjonskraftinntekter nedjusterte med frå 8-13 mill. kr årleg i perioden Den nye prognosen er basert på marknadsprisar per 30. april 2014 og viser eit ytterlegare behov for å nedjustere inntektene. Tabellen nedanfor illustrerer dette. Opphavleg økonomiplan ,5 51,8 52,9 52,9 Nedjustering i A-dok 2/14-8,3-3,4-12,2-13,5 Ytterlegare nedjustering -0,3-4,2-3,2-0,7 Ny prognose pr ,9 44,2 37,5 38,7 Fylkesrådmannen tilrår at den nye prognosen vert innarbeidd i det økonomiske opplegget. Tilråding Prognosen for konsesjonskraftinntekter pr vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett/økonomplan Utbytte (ikkje off. off. lova 23) IKKJE OFF. OFF. LOVA 23 Utbytte frå SFE Den nye langtidsprognosen for SFE datert viser store reduksjonar i høve føresetnadane som ligg i gjeldande budsjett og økonomiplan. Nedgangen skuldast i hovudsak nedgang i forventa kraftprisar. For 2016 vert det ikkje førespegla utbytte i det heile. Dette skuldast reduserte inntekter på nettdrifta dette året Budsjett/øk.plan 38,0 15,0 35,0 35,0 Nedgang forventa utbytte SFE -20,5-15,0-12,9-15,4 Ny prognose pr ,5 0 22,1 19,6 Utbytte frå F1 Holding F1 Holding AS mottek utbytte frå Fjord1 og betalar utbytte vidare til fylkeskommunen året etter. Resultatet i Fjord1 for 2013 tilseier at det ikkje vert utbetalt utbytte frå F1 Holding i I gjeldande økonomiplan vert det føresett utbytte frå F1 Holding på 5 mill. kr pr. år resten av planperioden. Denne føresetnaden vert førebels oppretthalden for og vidareført for åra F1 Holding har pr. i dag ein kapital på om lag 3,3 mill. kr som kan takast ut. Slik fylkesrådmannen vurderer det, kan dette beløpet betalast ut som ekstra utbytte i 2016 for å avhjelpe noko den låge prognosen for Tilråding Forventa utbytte frå SFE vert nedjustert i samsvar med den nye prognosen pr Det vert ikkje føresett utbytte frå F1 Holding i For åra vert det føresett utbytte på 5 mill. kr pr. år. I tillegg vert tilgjengeleg kapital i F1 Holding på 3,3 mill. kr føresett utbetalt som ekstra utbytte i budsjettåret SLUTT IKKJE OFF. -

24 Side 8 av Lokale inntekter - til driftsføremål I arbeidsdokument 2/14 vart det bestemt å ta ned «taket» for bruk av lokale inntekter til driftsføremål frå 90 mill. kr til 80 mill. kr. Med dei siste prognosane ser vi at det er naudsynt å nedjustere dette nivået ytterlegare. Inntektspotensialet i perioden vert svekka med samla 70 mill. kr. Med bakgrunn i dette vil fylkesrådmannen tilrå at nivået vert senka med 15 mill. kr årleg i 2015 og 2016, og med 20 mill. kr årleg frå Dette gjev følgjande avvik mellom prognose og bruk av lokale inntekter til driftsføremål i planperioden: Prognose samla lokale inntekter 69,4 52,5 64,6 63,3 Bruk av lokale inntekter i drifta 65,0 65,0 60,0 60,0 Avvik +4,4-12,5 +4,6 +3,3 Dei årlege avvika vert i tråd med tidlegare praksis saldert mot bufferfondet. Tilråding Taket for bruk av lokale inntekter til driftsføremål vert sett til 65 mill. kr i åra og til 60 mill. kr årleg frå Avvik frå dette nivået vert i tråd med gjeldande praksis saldert mot bufferfondet. 5 JUSTERING AV ØKONOMIPLANPROSESSEN VIDARE ARBEID I arbeidsdokument 1/14 slutta finansutvalet seg til fylkesrådmannen sitt framlegg til gjennomføring av prosessen for utarbeiding av budsjett 2015/økonomiplan Budsjettprosessen føreset at fylkestinget i desember 2014 skal vedta budsjett 2015/økonomiplan Den store reduksjonen i framtidige inntekter vil føre til at heile den fylkeskommunale verksemda må vurderast. Dette arbeidet er omfattande og vil ta tid. Dei nye inntektsføresetnadane, kombinert med den korte tidshorisonten for gjennomføringa, gjer at fylkesrådmannen meiner det ikkje er realistisk å gjennomføre føreståande økonomiplanprosess som planlagt. Fylkesrådmannen vil tilrå ein deling av budsjettprosessen der vi vidare fram mot vedtak i desember 2014 har fokus på budsjettåra 2015 og 2016 samt ein overordna og forenkla økonomiplan for åra Budsjett 2015 og 2016 For budsjettåra 2015 og 2016 vert det ikkje endringar i budsjettprosessen. Fylkesrådmannen legg opp til at finansutvalet gjev drift- og investeringsrammer no i dette arbeidsdokumentet. Vidare skal hovudutvala handsame detaljbudsjettet for 2015 i september. Ordinær slutthandsaming vert i desember Tilråding: Finansutvalet sluttar seg til at gjeldande budsjettprosess skal gjennomførast for åra 2015 og Økonomiplan I framlegg til kommuneproposisjonen 2015 er overgangsordninga sett til 5 år, det betyr at vi skal ha tilpassa oss nye inntektsrammer i Det vert difor naturleg å ta inn 2019 i økonomiplanarbeidet no.

25 Side 9 av 30 Fylkesrådmannen vil tilrå at det vert gjort følgjande endringar i gjeldande budsjettprosess: 1. Hovudutvala vert utfordra på å konkretisere innsparingstiltak og synleggjere konsekvensar av dei skisserte innsparingsstiltaka på både kort og lang sikt. 2. Den tekstlege omtalen i budsjettdokumentet må innehalde ein oversikt over kva reduksjonstiltak som skal utgreiast med tanke på å saldere den langsiktige nedskjeringa. 3. Økonomiplanarbeidet vert gjennomført i løpet av våren Økonomiplan vert vedteken av fylkestinget i juni Tilråding: Finansutvalet sluttar seg til dei tilrådde endringane i budsjettprosessen i høve økonomiplanarbeidet Behov for ekstra administrative ressursar i utgreiingsarbeidet Dei store økonomiske utfordringane som ligg føre i åra framover vil krevje mykje ressursar - både politisk og administrativt. Det vil vere nødvendig å sette i gang ulike utgreiingsoppgåver på mange område og sektorar. Som døme kan nemnast: - Prioritering av oppgåver kva for oppgåver skal ikkje utførast lenger - Gjennomgang av inngåtte kontraktar kan vi gå ut av nokon av desse - Dei formelle prosessane knytt til ev. oppseiing av tilsette Fylkesrådmannen vurderer det slik at dette vert eit svært krevjande arbeid med mange involverte partar. Det vil såleis vere nødvendig å prioritere ressursar til dette arbeidet. Det vil også vere behov for ulik kompetanse innafor dei forskjellige utgreiingsoppgåvene. Det kan såleis bli ei aktuell problemstilling å auke opp dei administrative ressursane i ein periode for å kunne gjennomføre innsparingar på lang sikt. Fylkesrådmannen har ikkje enno teke stilling til korleis dette skal gjennomførast. Etter at finansutvalet har handsama føreliggjande arbeidsdokument, vonar vi å ha eit noko betre grunnlag for å kunne vurdere dette spørsmålet. Det vil uansett vere svært viktig at den administrative ressursstyrkinga vert på rett plass og nivå i organisasjonen. Erfaringane frå arbeidet med skulebruksplanen vil vere eit viktig bidrag i denne vurderinga. Tilråding: Finansutvalet tek fylkesrådmannen si orientering om behovet for ekstra administrative ressursar til vitande. 5.4 Grunnleggande tiltak som bør iverksetjast snarast Kartlegging av handlingsrom i høve ev. oppseiing av fast tilsette Fylkeskommunen hadde i 2013 samla utgifter til løn og sosiale utgifter på 894 mill. kr. Dette utgjer 33 % av brutto driftsutgifter. Ein reduksjon i fellesinntekter på 229 mill. kr. vil medfører ein reduksjon på 75 mill. kr i lønskostander på år dersom lønsbudsjettet skal «ta sin del». Dette tilsvarar om lag årsverk. Det er difor viktig at vi har eit godt opplegg for korleis dette skal handterast i høve dei tilsette og organisasjonane. Vi har alt lagt eit godt grunnlag gjennom «prosjekt personal» i skulebruksplanen. Ei slik nedbemanning vil vere så omfattande at vi neppe vil klare den ved naturleg avgang og omplasseringar åleine.

26 Side 10 av 30 Med bakgrunn i dette vil fylkesrådmannen tilrå at det alt no vert gjennomført ei utgreiing for å avklare korleis opplegget for handtering av dei personalmessige sidene skal vere ved gjennomføring av innsparings-/omstillingstiltaka. Mykje av aktiviteten til fylkeskommunen er bunden opp gjennom inngåtte kontraktar/avtalar med eksterne partar. Det er no viktig å få ein samla oversikt over desse kontraktane med tanke på å kartlegge bindingar, avtalelengd og eventuelt høve til å kjøpe seg ut av gjeldande avtalar altså det samla handlingsrommet vi måtte ha. Dette abeidet bør starte no i sommar. Tilråding Fylkesrådmannen får i oppgåve å kartlegge: - kva handlingsrom fylkeskommunen har i høve eventuell oppseiing av fast tilsette. - kva kontraktar fylkeskommunen har med eksterne partar og om det eventuelt er høve å gå ut av avtalane før avtalt tid. 5.5 Salderingsutfordring før iverksetjing av innsparingstiltak/strategiar Endringane i rammeføresetnader som det er gjort greie for i punkta over kan oppsummerast slik: Ubalanse etter a.dok 2 22,5 30,1 20,6-5,5-5,5 Vurderingar i a.dok 3: Ytterlegare reduksjon i lokale innteker (konsesjonskraft, utbytte) 20,8 15,9 16,1 16,1 16,1 Ytterlegare justering i avsetting til bufferfond 65/60 mill. kr til drift -5,8-0,9 3,9 3,9 3,9 Engebø - 55 mill kr til vegbygging (kapitalutgifer) Kommuneproposisjonen Redusert rammetilskot (etter komiteinnstilling) 16,7 69,7 122,7 175,7 227,7 Fråtrekk for alt innarbeidd reduksjon i rammetilskot -8,0-16,0-24,0-32,0-32,0 Reduskjon som følgje av redusert elevtalsandel 7,0 14,0 21,0 28,0 Nye føresetnader - opptappingsplan på opprustning av fylkesvegar -10,8-10,8-10,8-21,6-21,6 Reversering av føresett opptrapping på opprustning av fylkesvegar 8,2 18,7 31,6 31,6 31,6 Ubalanse etter a.dok 3 43,6 113,7 174,1 189,2 248,2 Salderingsutfordringa vi no står overfor må finne si løysing innafor dagens driftsbudsjettrammer. Desse kan delast i to hovudkategoriar: Fellesinntekter og utgifter Sektorutgifter I dei neste hovudpunkta vil fylkesrådmannen gjere ei vurdering av mogleg innsparingspotensial innafor kvar av desse kategoriane. 6 MOGLEGE TILTAK FELLESINNTEKTER OG UTGIFTER Innafor området fellesinntekter og utgifter vil fylkesrådmannen tilrå at ein har fokus på å få ned kapitalutgiftsbelastninga. Dei andre postane på dette området - skatt og rammetilskot, lokale inntekter og rentekompensasjonsordningar må stort sett tilpassast gjeldande eksterne rammeføresetnader.

27 Side 11 av Kapitalutgiftsbelastning før og etter reduksjon i statlege overføringar Tabellen under syner vedteke låneopptak og avdragsbetaling i vedteke budsjett 2014/økonomiplan : Lånegjeld 1.1 Nye lån Avdrag Lånegjeld ,8 196,3 111, , ,3 254,4 117, , ,7 272,9 125, , ,1 201,2 128, ,4 Investeringsplanen i perioden medfører ein netto auke i lånegjelda på om lag 450 mill. kr. Betaling av rente og avdrag er budsjettert med 173,4 mill. kr i stigande til 226,7 mill. kr i Forvaltningsreforma har medført store låneopptak for fylkeskommunen frå Netto lånegjeld i % av brutto driftsinntekter har auka med 20%-poeng frå 2011 til I 2013 utgjorde netto lånegjeld 75,4% av samla inntekter. Auken i lånegjelda skuldast store investeringar som er gjort på fylkesvegar og skulebygg. Dei tiltaka som krev størst låneopptak framover er Olden-Innvik og byggebehovet i opplæringssektoren. Kommuneproposisjon 2015 gjev fylkeskommunen lågare inntekter framover og vi vert såleis dårlegare rusta til å møte auka lånegjeld og kapitalutgifter i planperioden. Fylkesrådmannen vil peike på to vesentlege moment: Utviklinga i lånegjelda samanlikna med driftsinntektene våre Evna til å «betjene» kapitalutgiftene i dei årlege driftsbudsjetta Det nye inntektssystemet vil gje oss ein inntektsvikt på om lag 10 % ved full innføring i I gjeldande økonomiplan går lånegjelda motsett veg og aukar med 20 % frå 2014 til inngangen av Ei slik utvikling gjer at vi får ei særs tyngande gjeldbelastning. Vi har i dag ei lånegjeld som er om lag dobbelt så høg som landsnittet per innbyggar, og med desse føresetnadane vil avstanden til landsnittet auke ytterlegare. Dersom føresetnadane ikkje vert endra, vil lånegjelda på sikt grovt rekna utgjere 100 % av dei samla årlege driftsinntektene. Det tilrådde maksimumsnivået er på 75 %. Ei slik utvikling gjer oss også svært sårbare for renteendringar, og kan føre til at andre driftsoppgåver må kuttast for å betale årlege renter og avdrag. Med bakgrunn i dette er det svært viktig å legge til rette for å redusere kapitalutgiftsbelastninga maksimalt. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om kapitalutgiftsbelastninga til vitande.

28 Side 12 av Investeringsstopp/reversering av alt vedtekne investeringar Slik fylkesrådmannen vurderer det bør førebels følgjande investeringsløyvingar i vedtekne investeringsprogram for bygg og veg reverserast: Avsette midlar til ombygging, rehabilitering og sikring av bygningsmassen. På denne posten er det sett av 20,0 mill. kr årleg. Dette er vurdert til å vera eit naudsynt nivå over tid, men vi kan ta ned posten ein kortare periode utan at det får alvorlege følgjer for bygningsmassen. Samla over tre år kan ein redusere med 9,0 mill. kr. Oppgradering av tannklinikkar. Her er det sett av 4 mill. kr kvart år i perioden. Oppgradering av tannklinikkane må ta høgde for ein mogeleg endring i framtidig struktur. I 2015 mogleg å gjennomføre naudsynte investeringar ved hjelp av avsette fondsmidlar i staden for å ta opp nye lån. Fellesmagasin for musea. Heile investeringa bør takast ut. Samla gjev dette reduserte investeringar i perioden fram til 2018 på 90,9 mill. kr. Gulating visningssenter. Heile investeringa bør takast ut av planen. Samla gjev dette reduserte investeringar med 21,0 mill. kr. Olden Innvik. Attståande investering utgjer 410 mill kr. Her må det takast omsyn til at vi får rentekompensasjon for veginvesteringar på intill 139 mill. kr årleg. Ved å ta ut prosjektet i planperioden vil dei samla investeringsrammene på veg komme under dette nivået. Tapet av rentekompensasjon er fråtrekt i framstillinga under slik at vi står att med nettoeffekten av reduserte kapitalutgifter. Tilrådd nedjustering av vedteke investeringsprogram vil gje slike kapitalutgiftsinnsparingar i høve gjeldande økonomiplan: Reduserte kapitalutgifter mill. kr Reversering Olden-Innvik 5,0 7,7 8,5 9,3 Reversering Fellesmagasin 0,2 1,6 4,1 6,1 Reversering Gulatinget 0,2 0,6 1,4 1,4 Reduksjon løyving ORS-investeringar 0,3 0,5 0,6 0,6 THT- erstatte lånemidlar med fond 0,3 0,3 0,3 0,3 Samla reduksjon i kapitalutgifter 6,0 10,7 14,8 17,6 Ei slik tilpassing vil redusere behovet for låneopptak med omlag 450 mill. kr og gjere til at lånegjelda ikkje aukar i planperioden. Tilråding Finansutvalet sluttar seg til at gjeldande investeringsprogram vert nedjustert i tråd med fylkesrådmannen si skisse. Endringane vil redusere dei årlege kapitalutgiftene med 6 mill. kr i 2015 aukande til 18 mill. kr årleg frå Salderingsvinsten er førebels ikkje lagt inn i det økonomiske opplegget. 6.3 Vurdering av investeringsramme skulebruksplanen I prioriteringssaka som hovudutvalet for opplæring skal handsame 17. juni skriv fylkesdirektøren følgjande:

29 Side 13 av 30 «Dersom det skal vurderast strukturelle endringar ut over tiltaka i skulebruksplanen og avvikling av Hordalandsavtalen, vil innsparingspotensialet og konsekvensar av eventuelle endringar krevje nærare utgreiing. Om dette er aktuelt meiner fylkesdirektøren eit vedtak bør fattast snarast råd, med tanke på å få på plass ein framtidsretta driftsorganisasjon. Opplæringstilbodet for skuleåret er vedteke i samsvar med tilbods- og skulestruktur i skulebruksplanen. Som konsekvens av dette er det i verksett/planlagt ein del bygningsmessige tiltak. Desse planlagde bygningsmessige tiltaka bør, så langt råd, leggjast på vent for å unngå unødige investeringar.» I FT-sak 26/13 Skulebruksplan for vidaregåande opplæring i Sogn og Fjordane heiter det m.a.: «8. Fylgjande bygningsmessige endringar skal innarbeidast i budsjett 2014/økonomiplan : a. Ombygging av areal ved Sogndal vidaregåande skule til helse- og oppvekstfag. b. Ombygging av areal ved Eid vidaregåande skule til studiespesialisering med formgjeving. c. Ombygging av areal ved Måløy vidaregåande skule til helse og oppvekst. d. Nybygg på Øyrane vidaregåande skule, avdeling Mo, til verkstadhall og bygg- og anleggsteknikk. e. Ombygging av areal ved Øyrane vidaregåande skule til service og samferdsel og helse og oppvekstfag f. Nybygg ved Øyrane vidaregåande skule til deler av teknikk og industriell produksjon, vg2 transport og logistikk og vg2 ambulansefag. g. Nybygg ved Hafstad vidaregåande skule til studiespesialisering med formgjeving. h. Ombygging og tilpassing til utleige eller anna bruk for ledige areal ved Stryn vidaregåande skule, Firda vidaregåande skule, Dale vidaregåande skule og Høyanger vidaregåande skule 9. Fylkesrådmannen får fullmakt til å byrje planlegging av bygningsmessige endringar som fylgje av skulebruksplanen. Fylkesrådmannen skal kome attende til naudsynte løyvingar per 2. tertial Areal til restaurant- og matfag i Sogndal skal sjåast i samanheng med planlagt byggetrinn II ved Sogndal vidaregåande skule. Prosjektet vert å handsame i Fylkestinget i oktober 2013.» Dersom det skal vurderast strukturelle endringar, ut over tiltaka i skulebruksplanen, meiner fylkesrådmannen at større investeringar for utviding av areal bør leggjast på vent. Dette gjeld punkta 8 d, f og g i fylkestinget sitt vedtak. Desse prosjekta er førebels stipulert til samla 126 mill. kr, og vil såleis representere kapitalutgifter i storleiksorden 10,5 mill. kr årleg. Når det gjeld punkt 10 i vedtaket, byggetrinn II ved Sogndal vidaregåande skule, meiner fylkesrådmannen at areal knytt til restaurant og matfag bør leggjast på vent, medan nybygg for studiespesialisering må gå som planlagt. Dette vil gje ei innsparing i kostnadsoverslaget på prosjektet i storleiksorden 16,5 mill. kr og ein tilsvarande reduksjon i budsjetterte kapitalutgifter på 1,4 mill. kr. Etter fylkesrådmannen si vurdering må investeringane i punkta 8 a, b, c, e og h gå som planlagt. Desse tiltaka er knytt til vedlikehald, rehabilitering og mindre ombyggingar. Nokre av tiltaka er allereie gjennomført/under arbeid for å møte bygningsmessige behov som følgje av vedtaket i skulebruksplanen.

30 Side 14 av 30 Det vert førebels ikkje lagt opp til å ta ut salderingsvinst i form av reduserte kapitalutgifter som følgje av denne tilrådinga. Tilråding Finansutvalet sluttar seg til at skisserte tiltak i investeringsprosjektet knytt til gjennomføring av vedtaket i skulebruksplanen vert sett på vent. Fylkesrådmannen får i oppdrag å lage ei sak til fylkestinget i oktober med sikte på å få avklart om det er aktuelt å gjennomføre tilpassingane skissert i dette punktet. Saka må vise: Konsekvensane av å stoppe planlagde bygginvesteringar skissert i punkt 8. d, f og g i fylkestinget sitt skulebruksplanvedtak. Korleis ein midlertidig kan tilpasse seg ei slik utsetjing i påvente av eventuelt nytt skulestrukturvedtak. Kva konsekvensar det vil ha for byggesteg II ved Sogndal vgs. å utsetje realisering av bygningsdelen knytt til restaurant og matfag. Det er førebels ikkje lagt inn salderingsvinst i form av reduserte kapitalutgifter på dette området. IKKJE OFF. OFF. LOVA Realisering av verdiar (ikkje off. off. lova 23) Fylkeskommunen er eigar/medeigar i ei rekke selskap. Fylkeskommunen sin økonomiske situasjon tilseier no at eigarskapen vert vurdert på nytt ut i frå endra økonomiske rammer. Dei to selskapa som har størst verdi ved ev. realisering er SFE og Fjord1, men fylkesrådmannen vil tilrå å gjere ei grundig vurdering også av andre selskap der fylkeskommunen er medeigar. Sjølv om mange av desse selskapa ikkje har stor marknadsverdi, vil det vere eit sjølvstendig poeng å redusere arbeidsbelastninga på politisk og administrativt nivå ved å eige færre selskap. Vidare er det aktuelt å vurdere sal av fast eigedom. Eitt av tiltaka innafor forvaltningssektoren er sal av halvparten av utleigebustadane til fylkeskommunen. Dette kan frigje kapital i storleik 5 7,5 mill. kr. I tillegg er det aktuelt å vurdere sal av skulebygg, jf. t.d. pågåande prosessar når det gjeld bygga på Hafslo og på Vassenden. For desse to viser fylkesrådmannen til eigne løypemeldingar i fylkesutvalet Når det gjeld gymnasbygget i Sogndal er det inngått ein intensjonsavtale med HiSF om sal. Eit ev. sal her er knytt opp mot realisering av byggjesteg 2, og dette må vi gå vidare med. Vi har også ein bustad i Florø som ev. kan seljast. For Fjord1 AS viser fylkesrådmannen til særskild prosess. Salsinntekter som følgje av realisering av verdiar kan ikkje nyttast til driftsføremål. Dei frigjorte midlane bør difor nyttast til nedbetaling av lånegjeld og såleis redusere dei årlege kapitalutgiftene i driftsbudsjettet. Skal fylkesrådmannen gå vidare med eitt eller fleire av desse tiltaka, må det komme ei konkret bestilling frå politisk nivå. Tilråding Finansutvalet vil kome med følgjande oppdrag/føringar i høve vidare arbeid med realisering av verdiar: a. Det skal arbeidast vidare med utgreiingar kring Fjord1. Det vert teke stilling til vidare prosess etter framlegging av verdivurderinga planlagt 18. august.

31 Side 15 av 30 b. Ved utarbeiding av neste eigarmelding skal det vurderast kva selskap fylkeskommunen som eit minimum må oppretthalde eigarskapen i, og kva konsekvensar det vil ha å avvikle eigarskapen i dei resterande selskapa. c. Det skal arbeidast vidare med tanke på å realisere verdiar innafor realkapitalen elles. Det vert her mellom anna vist til sal av bygningar. IKKJE OFF. - SLUTT 6.5 Salderingseffekt av tiltak for å redusere kapitalutgiftsbelastninga I punkta har fylkesrådmannen synleggjort ulike tiltak som kan setjast i verk for å redusere kapitalutgiftsbelastninga. På nokre av punkta er det skissert ein salderingseffekt. Denne er førebels ikkje lagt inn i salderingsopplegget. Redusert kapitalutgiftsbelastning vil gje tilsvarande reduksjon i behovet for å setje i verk utgiftsreduserande tiltak på sektornivå. Det er difor ei sentral oppgåve å ha fokus på å få ned lånegjelda. Tilråding Reduserte kapitalutgifter vil gje ein tilsvarande reduksjon i behovet for å setje i verk utgiftsreduserande tiltak på sektornivå. Finansutvalet vil difor ha fokus på tiltak som kan frigjere kapital til å sanere lånegjeld og tilhøyrande kapitalutgifter. 7 INNSPEL TIL SEKTORPRIORITERINGAR POTENSIALE FOR REDUKSJONAR Fylkesrådmannen vil innleiingsvis i dette punktet referere fylkesordføraren si påminning i talen til fylkestinget 11. juni: «Det er lett å prioritere i oppgangstider. No får vi verkeleg testa ut om vi evner å prioritere i nedgangstider. Meir enn nokon gong må vi no nytte midlane våre på best mogeleg måte.» Hovudutvala har alt starta denne prosessen gjennom å svare på finansutvalet si bestilling om å fremje ei innbyrdes prioritering mellom aktivitetar på eigen sektor. Saksframstillingane, samt hovudutvala sine endelege vedtak, følgjer arbeidsdokumentet som vedlegg 2-5. Når det gjeld sektorane forvaltning og tannhelse som ikkje har eigne hovudutval vert prioriteringstilrådingane lagt fram for politisk handsaming som punkt 7.2 og Oppgåvefokus forholdet mellom sentraladministrasjon og sektorbudsjett I den prioriteringsdebatten vi no skal inn i, vil fylkesrådmannen tilrå at nivået på stillingsressursane som inngår i «sentraladministrasjonen» vert vurdert i samanheng med aktuelle reduksjonstiltak på den enkelte sektor. Fylkesrådmannen vil her minne om at grunnlaget for å eventuelt kunne seie opp tilsette ligg i at tilhøyrande oppgåver vert tekne bort. Det er alt lagt inn ei «generell innsparing» på sentraladministrasjonen aukande til 7 mill. kr frå Denne er effektuert ved å ta bort 10,4 årsverk slik:

32 Side 16 av 30 Eining Årsverk Fylkesrådmannen (stab/interne støtteeiningar) 4,4 Opplæringsavdelinga 1,5 Plan og samfunnsavdelinga 1,0 Næringsavdelinga 1,0 Kulturavdelinga 1,0 Samferdsleavdelinga 1,0 Tannhelsetenesta 0,5 I tillegg til oppgåvefokus er det viktig at det er samsvar mellom krav/forventningar og dimensjoneringa av administrasjonen. Administrasjonen har i dette perspektivet tre «oppdragsgjevarar»: 1. Politisk side 2. Driftsorganisasjonen elles 3. Utadretta verksemd (selskap/publikum/media) I praksis bør nivået på reduksjonar i sentraladministrative ressursar kome til i ein dialog mellom hovudutvala og fylkesdirektørane på sektornivå og mellom FU og fylkesrådmannen på fylkeskommunenivå. Dialogen bør førast parallelt med aktuelle reduksjonstiltak. Vi bør difor få kome attende til aktuelle reduksjonar på dette området. Fylkesrådmannen vil presisere at tilrådinga under ikkje påverkar myndefordelinga i den samla administrasjonen. Tilrådinga er meint som ei naudsynt tilnærming for å sikre at reduksjonstiltak i administrasjon vert forankra i reelle oppgåveendringar. Tilråding Hovudutvala får i oppgåve å vurdere dimensjoneringa av sentraladministrative ressursar opp mot dei oppgåveendringar/tiltak som vert tilrådd på sektornivå. Fylkesutvalet/finansutvalet vurderer tilsvarande på sitt nivå. Framlegg til endringar i sentraladministrasjonen skal kome i ein dialog mellom det politiske og administrative nivået. 7.2 Forvaltning I dette punktet har fylkesrådmannen gått gjennom sektoren forvaltning med tanke på kva innsparingar som kan realiserast på kort sikt (åra 2015 og 2016) og vidare vurdert det han meiner er eit minimumsnivå på tenestene i eit langsiktig perspektiv. Gjennomgang av tenestene på forvaltningssektoren B -14 B-15 B-16 B-19 Maks reduksjon Forvaltning og fellesutgifter 400 Politisk styring 50,9 6,2 10,8 10, Utgifter til fylkesting, utval og ordførar 15,0 0,0 4,0 4, Partistønad 4,4 2,2 2,2 2, Diverse råd og utval 1,5 0,0 0,6 0, Til disposisjon for utvala 5,0 4,0 4,0 4, Innsparingskrav på sektorane 0,0 0,0 0,0 0, Avsett til løns- og prisvekst 25,0 0,0 0,0 0,0

33 Side 17 av 30 Forts. B -14 B-15 B-16 B-19 Maks reduksjon 410 Kontrollutval 4,4 0,0 0,0 0, Kontrollutvalet og revisjon 4,4 420 Administrasjon 145,8 2,5 5,6 5, Administrasjon 109, Personalretta tiltak 7,3 2,3 5,3 5, Tillitsvalde og verneombod 3,3 0,2 0,3 0, Interne støtteeiningar 25,5 421 Forvaltningsutgifter eigedomsforvaltninga 7,5-0,3-0,3-0, Bygg- og eigedomsforvaltning 6,1 0,0 0,0 0, Bygg- og bilforsikring 2,0 0,0 0,0 0, Utleigebygg -0,6-0,3-0,3-0,3 430 Administrasjonslokale 6,3 0,2 0,3 0, Administrasjonslokale 6,3 0,2 0,3 0,6 460 Tenester utanom ordinært FK ansvarsområde 0,7 0,0 0,0 0, Diverse tilskot 0,7 0,0 0,0 0,0 480 Diverse fellesutgifter 7,0-2,0-2,0-2, Juridiske honorar mm. 1,3-2,0-2,0-2, Personalforsikringar 0,9 0,0 0,0 0, Folkehelsearbeid 4,8 SUM 222,6 6,6 14,4 14,9 *) Tala for åra viser moglege reduksjonar i høve 2014-nivået. Tekstleg omtale av innhaldet i tabellen Generelt Kollonna «B-19 minimum tenestenivå» er på eit slikt nivå at den fangar opp «lovpålagde oppgåver». Tiltaka som må setjast i verk for å kome ned på minimumsnivået kan gjennomførast i løpet av 5 år. Tabellen syner også kor mykje som kan takast ned i 2015 og Politisk styring Etter 7 i kommunelova skal fylkeskommunar som har eit folketal på mindre enn innbyggarar ha eit fylkesting på minst 19 medlemer. Fylkestinget er i dag på 39 medlemer. Kanskje kunne ein på politisk side utgreie ein modell basert på 31 medlemer? Dette gjev ei innsparing på om lag 4 mill. kr i høve dagens nivå. Posten omfattar utgifter til fylkesting, fylkesordførar, fylkesutval og hovudutval. Fylkestinget vedtok i sak 29/06 ei frivillig ordning med tilskot til dei folkevalde gruppene i fylkestinget (partistønad). Kanskje kan ein her halvere tilskotet, jf mogleg utreiing nemnd over. Utgifter til diverse råd og utval femner om kontingent til Vestlandsrådet (0,5 mill. kr), utgifter til Fylkesrådet for eldre og Fylkesrådet for funksjonshemma. Vestlandsrådet er ikkje lovpålagt. Fylkesråda er lovpålagde men fylkestinget kan velje dei same personane i begge råda (personsamanfall) og dermed redusere driftsutgiftene ganske mykje (0,4 mill. kr). Kontingenten til Vestlandrådet er teken med under minimumsalternativet. Når det gjeld elev- og lærlingeombodet

34 Side 18 av 30 ligg dette teknisk på opplæringssektoren, men vert følgt opp på forvaltningssektoren. Det er førebels ikkje lagt inn endringar i på denne tenesta. Løyvinga til disposisjon for fylkesutvalet og hovudutvala er ikkje lovpålagde. Ei minimumsløyving til utvala totalt kan kanskje vere på 1 mill. kr, jf mogleg utgreiing nemnd over. 410 Kontrollutval Kontrollorgana inngår som ein del av sektoren forvaltning. I tråd med vanleg praksis kjem ikkje fylkesrådmannen med tilråding på dette saksfeltet. Kontrollutvalet skal vurdere eige tenesteområde i møtet 17. juni. Vedtaket i kontrollutvalet vert lagt fram for finansutvalet i møtet 18. juni. Kostnadane som er lagt inn i tabellen over er derfor utan endringar. Slik fylkesrådmannen ser det bør finansutvalet no drøfte det nivået som ligg til Kontrollutvalet. Ev endringar i dette må kome i FT. 420 Administrasjon Når det gjeld budsjettet knytt til sentraladministrasjonen vert det vist til punkt 7.1. Løyvinga til personalretta tiltak femner om fellestiltak for heile organisasjonen, slik som: opplæring, leiarutvikling, rekrutteringstiltak, kompetansekartlegging, hospitering, bedriftshelseteneste og trainee-stillingar. Berre 2,0 mill. kr er lovfesta/avtalefesta og det omfattar: Kompetansekartlegging: 0,3 mill. kr. Opplæring i arbeidsmiljø: 0,2 mill. kr. Bedriftshelseteneste: 1,5 mill. kr. Det ligg inne ein ekstraressurs til frikjøp av tillitsvalde på 0,6 årsverk, tilsvarande 0,4 mill. kr, utover ei minimumsløysing. 421 Forvaltningsutgifter eigedomsforvaltninga Fylkeskommunen eig 10 tenestebustader på Leikanger. 5 av desse kan seljast, dette kan gi ei ein netto salsvinst på 5,0-7,5 mill. kr. 430 Administrasjonslokale Her kan det bli aktuelt å vurdere bruk av eigne lokale på Leikanger framfor leige andre stader i fylket. Dette kan på sikt gje sparte husleigeutgifter. 460 Tenester utanom ordinært FK ansvarsområde 0,525 mill.kr er årleg tilskot til Fjellvegen AS, Årdal Luster. 0,150 mill. kr er årleg tilskot til sykkelbyen Førde, og dette fell bort frå og med 2016 og er alt innarbeidd i økonomiplanen. 480 Diverse fellesutgifter Juridisk honorar omfattar også utgifter til utgreiingar og prosjektarbeid. I den fasen fylkeskommunen no går inn i, meiner fylkesrådmannen at posten må styrkast med (minst) 2,0 mill. kr kvart år i planperioden. Personalforsikringane er lovpålagde. Budsjettmidlane knytt til folkehelseområdet er vurdert som ein del av HPN si prioriteringssak.

35 Side 19 av 30 Tilråding Finansutvalet tek fylkesrådmannen si utgreiing i høve forvaltningssektoren til orientering. Fylkesrådmannen får i oppdrag å legge til rette for ei politisk vurdering av nivået på programområde 400 Politisk styring. Sentrale tema vil vere: - Eventuell endring i tal fylkestingsmedlemmar frå hausten Nivået på partistønaden Kontrollutvalssekretæren får i oppdrag å legge til rette for ei politisk vurdering av nivået på programområde 410 Kontrollutval. 7.3 Tannhelsesektoren Tannhelsetenesta består av to programområde 660 Tannhelsa Fellesfunksjonar og 665 Tannhelsa pasientbehandling. Fylkesrådmannen ser at aktiviteten innafor programområda heng nøye saman, og omtalar difor heile tannhelsetenesta samla. Aktiviteten innanfor sektoren vert framstilt på to nivå, kjernenivået og dagens nivå. Kjernenivået er ei framstilling av tenesta redusert til eit minimum, ved at berre dei lovpålagde pasientgruppene vert prioriterte og ein vesentleg sentralisering av klinikkar og større einingar. Nivåinndelinga kjem fram i tabellen under (tala er nettotal dvs. utgifter minus inntekter): 1. Kjernenivå teneste Mill. kr Konsekvensar Fylkeskommunen kan yte eit forsvarleg tilbod innan tannhelsetenesta med færre klinikkar enn i dag. 61,800 -Legge ned 16 tannklinkkar -Redusere bemanning -Inga inntening -Vanskeleg å rekruttere og stabilisere tannlegar når dei ikkje får behandle vaksne betalande pasientar -Kostnadsauke skyssutgifter (Fylkestinget kan endre forskrift og unngå kostnadsauke) 2. Framhald av dagens tenestenivå Mill. kr Konsekvensar (netto) Oppretthalde 27 tannklinikkar Behandle vaksne pasientar inntening på omlag 31 mill. kr. 81,400 - Betre rekruttering og stabilisering av tannlegar når dei får utføre vaksenbehandling. - Kan oppretthalde desentralisert klinikkstruktur med nærleik til pasientane Fylkesrådmannen vil vidare orientere om dagens nivå på tannhelsa og kort skissere mogleg innsparingar på sektoren. Pasientgrupper og lovgrunnlag Fylkeskommunen skal sørge for at tannhelsetenester, også spesialisttenester, i rimeleg grad er tilgjengeleg for alle som bur eller midlertidig oppheld seg i fylket. Fylkeskommunen har ansvar for Den offentlege tannhelsetenesta og skal gje eit tilbod til prioriterte pasientar jf. Lov om

36 Side 20 av 30 tannhelsetenesta. Dersom det er ledig kapasitet ved våre tannklinikkar får betalande klientell tilbod om tannbehandling. Klinikkstruktur Tannhelsetenesta er organisert med sentral leiing og sjølvstendige klinikkar med klinikksjefar. Fylkeskommunen har i dag tannklinikkar i samtlege kommunar. Klinikkane er delte opp i sentralklinikkar, lokalklinikkar og ambuleringsklinikkar. Totalt er det 29 klinikkar fordelt på 26 kommunar. 6 klinikkar er ambuleringsklinikkar utan fast bemanning. I tillegg driftar fylkeskommunen saman med Helse Førde ein tannklinikk med narkosebehandling ved Førde sentralsjukehus. Hovudformålet med desentralisert klinikkstruktur har vore at fylkeskommunen ønskjer eit tannhelsetilbod i rimeleg nærleik til prioriterte pasientar i alle kommunar. Endringane i klinikkstruktur dei seinare åra er gjort med tanke på rekruttering og stabilisering av nøkkelpersonale. Det er også gjort endringar for å nytte tannhelsepersonale meir effektivt mellom klinikkane. Konsekvensane ved reduksjon til kjernenivå Nokre av konsekvensane ved å redusere tilbodet på tannhelsetenesta er lista opp i tabellen over. Innsparingspotensialet på 20 mill. kr er eit anslag. Synleggjering av konsekvensar ved ei omfattande endring av tannhelsetilbodet må gjerast i eit eventuelt vidare utgreiingsarbeid. Innsparingar og tidshorisont Kort sikt ( ) Lang sikt (2017-) 1,0 mill. kr 20,0 mill. kr På kort sikt er det mindre innsparingar som kan realiserast, i tillegg til noko fondsmidlar som kan nyttast til finansiering dei to første åra i planperioden, kan det sparast om lag 0,4 mill. kr ved å fjerne dekking av skyssutgifter for prioritert klientell. I sak 61/10 har Fylkestinget vedteke endringar i forskrift for dekking av skyssutgifter for pasientar i den offentlege tannhelsetenesta i Sogn og Fjordane. Innsparinga vil krevje vedtak i Fylkestinget med tilråding om at skyssutgifter ikkje lenger vert dekka og kan setjast i verk frå Konsekvensar ved å fjerne rett til dekking av skyssutgifter vil blant anna vere at prioriterte pasientar med lang reiseveg får auka utgifter til tannbehandling. Også dei pasientane som treng mange besøk og tett oppfølging frå tannklinikkane vil få auka utgifter. På lang sikt vil innsparingar i tannhelsetenesta vere knytt opp mot endringar i klinikkstruktur. Dette vil vere lengre og krevjande prosessar der vi må samhandle med arbeidstakarorganisasjonar, helseforetak, kommunar og andre samarbeidspartar. Strukturendringar kan føre til ekstra utgifter i kortare periodar. Dette vil vere knytt opp mot å kjøpe seg ut av leigeavtalar og etablere større klinikkar. Innsparingane ligg i færre tannlegekontor og reduksjon i tal stillingar. For tilsette vil det vere naturleg å nytte naturlege avgangar og omplassering. Tilråding Finansutvalet tek fylkesrådmannen si utgreiing i høve tannhelsesektoren til orientering. Fylkesrådmannen får i oppgåve å legge til rette for ei politisk vurdering av eventuelle strukturendringar. på sektoren.

37 Side 21 av Oppsummering av innsparingspotensialet i hovudutvalssakene (+ dei administrative innspela på sektoren forvaltning og tannhelsetenesta) Grunnlagsmaterialet i hovudutvalssakene vart utarbeidd før vi kjende framlegget til nytt inntektssystem, og innhaldet er såleis ikkje tilpassa dei økonomiske utfordringane vi nå står overfor. Sakene har også dels ulik utforming og ulikt presisjonsnivå. Dette er i tråd med at hovudutvala sjølve fekk velje korleis dei best skulle få fram prioriteringane på eigen sektor. I dette punktet vil fylkesrådmannen gje ei kort oppsummering av kva innsparingspotensiale som ligg på dei ulike sektorane på kort og lang sikt, basert på dei prioriteringane som hovudutvala har uttrykt i sine vedtak. HO handsamar si prioriteringssak først 17. juni. Oppsummeringa på denne sektoren er basert på fylkesdirektøren si tilråding. Hovudutvalet sitt vedtak vert lagt fram for finansutvalet i møtet 18. juni. Tabellen under gjev ei skjematisk framstilling av kva innsparingspotensiale som ligg i hovudutvalssakene samt i utgreiingane i høve forvaltning og tannhelsetenesta i dette arbeidsdokumentet - om ein tek sektorane ned til definert «kjernenivå». Sektor/kuttområde Innsparing i 2019 (kjernenivå) Merknader Forvaltning 15,0 Politisk styring Administrasjon 10,0 5,0 Reduksjonane på politisk styring baserer seg på eit fylkesting på 31 representantar. Minimumsnivået i lova er 19. Tilskotet til politiske parti er halvert, men dette er ikkje lovpålagt. Reduksjonen på administrasjon kjem i tillegg til alt vedteken reduksjon på 7,0 mill. kr. «Sektorspesifikk» administrasjon vert vurdert i samband med aktuelle innsparingstiltak på den enkelte sektor. Opplæring 48,5 Hordalandsavtalen Miljøkoordinator Arbeidslivkontakt Fagskuleutdanning Fagnettverk/ stimuleringstiltak Drift av landslinene Sum andre tiltak 3,6 4,3 3,9 12,3 6,1 4,4 13,9 Tiltaka i oppsettet er tiltak som kan gjennomførast utan at ein endrar skulestrukturen. Endringar i skulestrukturen utover det som alt er vedteke kan eventuelt gje større innsparingar. Tiltaka her medfører mest sannsynlig at fagskuleutdanning og landlinjene vert lagde ned. Tannhelse 20,0 Struktur 20,0 Nivået føreset ein reduksjon av 16 tannklinikkar. Plan og næring 25,2 Nyskaping Innovasjon Norge Planlegging Friluftsliv m.m Folkehelse *) Sum andre tiltak 9,0 4,7 2,6 1,1 4,1 3,7 Samla innsparing er større enn det fylkeskommunen er inne med av driftsmidlar(resten er KMD-midlar). Det er såleis berre 24 mill. kr som gjev effekt i salderingsutfordringa etter nytt IS. Kultur 48,4 Idrett Andre kulturaktivitetar Museum Kunstformidling 0,2 8,3 16,9 8,2 Lite på kultursektoren er lovpålagt. Ved å ta vekk alt som ikkje er lovpålagt, vil sektoren bli sterkt redusert.

38 Side 22 av 30 Bibliotek Kunstproduksjon 3,7 11,1 Samferdsle 42,2 Drift/vedlikehald fylkesvegar Båt Buss Ferje Trafikktrygging 13,0 12,8 6,5 4,9 5,0 Dette er summen av alle tiltak utover det definerte kjernenivået. Innsparingane er relativt små utifrå det totale budsjettet på sektoren. Sum innsparing ved kjernenivå på sektorane 199,3 *)Ei mogleg innsparing på folkehelse ved å ta området ned til kjernenivå (til 1 stilling). Beløpet er vurdert i HPN-saka, men er ikkje teke med i oppsummeringstabellen i saka. For dei sektorane som ikkje har lovpålagde tenester er «kjernenivået» definert som det minimumsnivået som er naudsynt for å i det heile oppretthalde aktivitet på dei ulike oppgåvene som ligg til sektoren i dag. Av dei «ikkje lovpålagde» sektorane/tenestene er det berre kultursektoren som har presentert det absolutte kjernenivået på sektoren i si saksframstilling. Ut frå den store salderingsutfordringa vi no står overfor, kan det bli aktuelt å gjere ei ny vurdering av kjernenivået på enkelte av dei andre sektorane og. 8 SKISSERTE SEKTORRAMMER GRUNNLAG FOR VIDARE UTGREIINGAR 8.1 På lang sikt ( ) Med grunnlag i oppsummeringa over og ein %-vis fordeling av sektorløyvingane i 2014 har fylkesrådmannen laga ei skisse til fordeling av salderingsutfordringa på sektornivå på lang sikt. Føremålet med skissa er å vise på kva nivå sektorane sine innspel til naudsynte utgreiingar på langsiktige innsparingstiltak må ligge. Skissa er lagt på den langsiktige salderingsutfordringa + 10% for å gje finansutvalet eit visst handlingsrom ved val av utgreiingsområde. Finansutvalet står fritt til å gjere om på fordelinga mellom sektorane. I mill. kr Potensiale skissert i hovudutv. sakene %-vis i høve justert ramme *) Frm si skisse Forvaltning Opplæring Tannhelse Plan og næring Kultur Samferdsle Sum innsparing ved kjernenivå på sektorane *) Ramma for opplæring korrigert for alt innarbeidd nedgang som følgje av vedteken skulebruksplan. Ramma for plan og næring er korrigert for KMD-midlane, då desse ikkje kan nyttast til å saldere budsjett med. I tillegg er rammene korrigert for «sektoradministrasjon» i tråd med tilrådinga i pkt 7.1 i dette dokumentet.

39 Side 23 av 30 Vedtak som fører til redusert lånegjeld og derigjennom reduserte kapitalutgifter vil medføre tilsvarande lægre behov for sektorinnsparingar. Vurderingar knytt til skissa: Forvaltning: Fylkesrådmannen har lagt seg på nivå med det skisserte kjernenivået i punkt 7.1. Grunngjevinga for å ikkje legge seg på eit høgare nivå ligg i at ramma for forvaltning alt er pålagt eit innsparingskrav på 7 mill. kr. I tillegg består sektoren av driftsbudsjetta til både den politiske verksemda, kontrollverksemda og fellesutgifter for alle sektorane. Ynskjer ein å auke kravet mot denne sektoren, bør dette gjerast i etterkant av at ein har teke stilling til kva oppgåver som vert tekne bort på sektornivå. Opplæring: Potensialet i hovudutvalssaka viser kjernenivået utan nye endringar i skulestrukturen. Fylkesrådmannen meiner sektoren må ta ein større del av dei langsiktige reduksjonane enn det som kjem fram av saka, og at ein ikkje kjem unna å vurdere skulestrukturen på nytt. Opplæring står for 38% av sektorløyvingane, og bør nærme seg det nivået når det gjeld utgreiingar av nye innsparingstiltak. Det må samstundes takast eit visst omsyn til at sektoren alt er pålagt innsparingar i storleiksorden 50 mill. kr som følgje av skulebruksplanen vedteken i juni Tannhelse: Slik fylkesrådmannen har vurdert det i punkt 7.2 er det lite å hente på anna enn strukturendringar på tannhelsesektoren. Skal det vere aktuelt å gjennomføre ei strukturendring på sektoren som gjev ei effektiv organisering og sikrar varige innsparingar, er potensialet skissert til i storleiksorden mill. kr. Fylkesrådmannen har førebels lagt til grunn at det vert gjennomført ei slik utgreiing. Plan og næring: Verksemda på sektoren har ei svak lovforankring i den forstand at dimensjoneringa av oppgåver/tenester ikkje er konkretiserte, og vi kan difor i prinsippet ta bort det meste av den fylkeskommunale løyvinga på i storleiksorden 23 mill. kr. Resterande ramme vert finansiert av KMD-midlar. Desse midlane kan nyttast relativt fritt, men dei kan ikkje nyttast til saldering og ikkje til ein del av den aktiviteten sektoren utfører i plansamanheng. Slik fylkesrådmannen vurderer det går i storleiksorden 6-10 mill. kr til naudsynte aktivitetar som ikkje kan finansierast med KMD-midlar. Dette er teke omsyn til ved fastsetting av det langsiktige innsparingsbeløpet på sektoren. Aktiviteten på sektoren er også avhengig av utviklinga i løyvingane til verkemiddelapparatet, spesielt KMD-midlane og INU-midlane. Kultur: Sektoren har få lovpålagde oppgåver, og vi kan i prinsippet nesten avvikle sektoren. Det spesielle med kultursektoren er at den genererer stor aktivitet med sine løyvingar. Dette gjer at bortfall av fylkeskommunale tilskot medfører kanskje dobbelt/tredobbelt bortfall for den organisasjonen som mottek tilskotet. Fylkesrådmannen har førebels skissert ei ramme på 17 mill. kr for utgreiing av langsiktige innsparingar på sektoren. Samferdsle: Sektoren har den største økonomien, og har i prinsippet berre ei lovpålagd oppgåve skuleskyss. Ut frå storleiken bør den til liks med opplæringssektoren ta ein stor del av innsparingsbehovet. Fylkesrådmannen har førebels lagt inn eit langsiktig beløp noko i overkant av sektoren sin %-vise del av den samla sektorøkonomien. Hovudutvala skal no fram mot finansutvalet i september kome med eit framlegg til kva område som skal nærare utgreiast for å oppnå innsparingar i denne storleiksorden på lang sikt. Utgreiingsområda skal vedtakast i desember 2014, med sikte på å gjere retningsgjevande innsparingsvedtak i økonomiplanen i juni 2015.

40 Side 24 av 30 Tilråding Hovudutvala får i oppdrag å kome med eit framlegg til kva område som skal nærare utgreiast for å oppnå innsparingar i storleiksorden 248 mill. kr årleg +10%. Sektorfordelinga vert som skissert i dette punktet. Utgreiingsområda skal vedtakast som ein del av budsjettet i desember 2014, med sikte på å gjere endelege innsparingsvedtak i økonomiplanen i juni Kort sikt ( ) På kort sikt tilrår fylkesrådmannen følgjande fordeling av salderingsutfordringa på sektornivå: Salderingsutfordring før sektorinnsparingar Forvaltning Tannhelse -3-3 Opplæring -3-5 Plan og næring -3-5 Kultur -3-5 Samferdsle Salderingsbalanse 0 0 Grunnlaget for denne fordelinga ligg i kva som er mogleg å realisere av innsparingar på kort sikt. Fylkesrådmannen vil her presisere at det på enkelte sektorar og enkelte område er lettare å gjennomføre kortsiktige tiltak enn på andre sektorar/område, og det ikkje nødvendigvis er slik at det er dei lågast prioriterte områda som er lettast å ta ut slike gevinstar på. Ein del av tiltaka som kan gje salderingsvinst på kort sikt, har ikkje låg prioritet frå hovudutvala si side, men dei kan likevel bli naudsynte å i verksetje for å få balanse i budsjettet. Det er difor viktig at hovudutvala vurderer om den kortsiktige tilpassinga er reversibel, eventuelt om det er ynskjeleg å vidareføre den kortsiktige tilpassinga på permanent basis. Fylkesrådmannen vurderer det slik at vegsektoren er eit aktuelt område å nytte som salderingspost på kort sikt, i den grad vi ikkje evnar å finne andre område som kan «avlaste» denne posten. Det er viktig å understreke at dette ikkje er eit uttrykk for ei ønska langsiktig tilpassing, men ein strategi for å få saldert budsjettrammene fram til vi får vedteke og iverksett prioriterte langsiktige reduksjonstiltak. Tilråding Hovudutvala får i oppgåve å vise korleis sektoren på best mogleg måte kan tilpasse seg rammeutfordringane som skissert i tabellen i dette punktet. Det skal synleggjerast om tiltaka er vurdert som ei kortsiktig tilpassing, eller om dei kan inngå som ein del av den langsiktige tilpassinga til nye sektorrammer. Det må sannsynleggjerast at kortsiktige tilpassingar er reversible.

41 Side 25 av Bruk av fondsmidlar for å avhjelpe salderingssituasjonen på kort sikt Det er no vesentleg at fylkeskommunen evnar å gjere opp rekneskapen i balanse dei komande åra slik at vi ikkje skyv føre oss underskot som må løysast i tillegg til den årlege nedtrappinga av rammetilskotet. Iverksetjing av så omfattande nedskjeringar som det her er snakk om, vil føre til omstillingskostnader på kort sikt, og til at vi enkelte år ikkje kjem heilt i mål med å realisere store nok innsparingar. Fylkesrådmannen vil tilrå at vi no reserverer overskotskapitalen på bufferfondet til å møte slike kortsiktige utfordringar. I tillegg til grunnkapitalen på 70 mill. kr står det no ein udisponert kapital på om lag 50 mill. kr på dette fondet. Tilråding Tilgjengeleg overskotskapital på bufferfondet vert reservert i høve framtidige driftsutfordringar i samband med iverksetjing av langsiktige innsparingstiltak. 9 ANDRE SAKER IKKJE OFF. OFF. LOVA Prisnivå på ny ferjekontrakt - (ikkje off 23 i off.lova) SVV arbeider no med tildeling av ferjekontrakten som har vore ute på anbod. Slik det ser ut vert den tildelt Fjord1 til ein samla kostnad på 1,24 milliardar kroner for heile anbodsperioden inkludert 2 opsjonsår ( ). Ut frå foreløpige berekningar vil kostnadane med dei 4 sambanda i kontrakten få ein auke frå om lag 85 mill. kr i årleg kostnad til mill. kr - tilsvarande ein gjennomsnittleg prisvekst på 30%. Dette gjev ei auka salderingsutfordring i storleiksorden mill. kr i året i planpeiroden. I tillegg vil det vere eit investeringsbehov på kaiane på mill. kr i løpet av Pr dags dato er det eit samband (Daløy Haldorsneset i Solund) som ikkje er anbodsutsett det anbodet er planlagt utsendt i 2015 med oppstart i 2018 tilsvarande prisauke der vil gi ei ytterlegare utfordring på 2-3 mill. pr. år. Utfordringane er førebels ikkje innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2015/økonomiplan Tala er førebels ikkje offentlege. Fylkesrådmannen vil kome attende til kva handlingsrom som ligg i den nye ferjekontrakten og korleis dei auka kostnadane vert fasa inn når ferjekontrakten er formelt på plass. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om prisnivå på ny ferjekontrakt til vitande. Det er førebels ikkje teke omsyn til det auka prisnivået i det økonomiske opplegget. IKKJE OFF. - SLUTT

42 Side 26 av Bokbåten Vidare drift/avvikling av bokbåttenesta har vore tema fleire gonger både i hovudutval og fylkesting. Dette er eit av dei tiltaka det er mogeleg å få effekt av alt frå 2015, og som fylkesrådmannen vurderer som aktuelle. Den gjeldande avtalen går ut Finansutvalet bør difor alt no ta stilling til om det er aktuelt å ikkje fornye denne avtalen. Dette må i så fall stadfestast av FT i oktober. Innsparingspotensialet vil vere 0,3 mill kr i 2015 og 0,6 mill. kr på årsbasis frå Tilråding Finansutvalet føreset at avtalen med båteigar som driftar bokbåten ikkje vert fornya. 9.3 Olden Innvik - vidare prosess Fylkesrådmannen tilrår no at siste parsell på Olden Innvik vert teken ut av økonomiplanen. Bakgrunn for dette ligg i fylkestinget sitt vedtak i budsjett 2014/økonomiplan : Dersom fylkesveg 60 i Sogn og Fjordane gjennom KVU-prosessen for E39 mellom Skei og Ålesund, vert valt som trase for E39 eller som ein arm til E39, må det føreligge ei bindande avtale med Samferdsledepartementet om refusjon av utbyggingskostnadane for strekninga Ugla Olden før investeringa vert sett i gang. Arbeidet vert ikkje starta opp før regjeringa har gjort vedtak om framtidig trase for E39 Skei-Ålesund. Det endelege trasevalet er no kjent, og fylkesrådmannen reknar med at FU/finansutvalet vil ta ei drøfting på korleis denne saka no skal gripast ann andsynes statleg styresmakt. Fylkesrådmannen kjem ikkje med tilråding/framlegg til vedtak på dette punktet. Vedtak: Finansutvalet. 9.4 Høyangertunnelen stoppa anbod Med grunnlag i den store økonomiske utfordringa vi no står framfor, har fylkesrådmannen funne det rett å stoppe anbodet på Høyangertunnelen. Kostnadsoverslaget er no kome opp i 208 mill. kr og det er føresett at utbetringa skal finansierast innafor vedlikehaldsmidlane på driftsbudsjettet i 2015 og 16. Fylkesrådmannen meiner at det ikkje er forsvarleg å setje i gang dette prosjektet og binde opp så store ressursar på driftsbudsjettet på kort sikt. Drifts- og vedlikehaldsbudsjettet må i ein overgangsfase ha handlingsrom til å fungere som ein salderingspost for den øvrige drifta. Regionvegsjefen skriv følgjande om dette: «Ambisjonsnivå for utbetring av Høyangertunnelen vart behandla i HS-sak 2/2014. Saksframlegget oppsummerer historikk og tidlegare drøftingar. Her vert det også gjort greie for kva ambisjonsnivå Statens vegvesen vil tilrå for reparasjon av Høyangertunnelen. Dette var i saka kostnadsrekna til 200 mill kr inkl. mva. Etter dette har fylkesrådmannen bedt Statens vegeven vurdere kva tiltak som eit minimum må gjennomførast for at tunnelen skal vere forsvarleg å halde open for fri ferdsel. Å definere kva som er forsvarleg må avklarast i samråd med lokalt brannvesen i Høyanger kommune.

43 Side 27 av 30 Fylkesrådmannen ber også om ei vurdering av kva økonomiske konsekvensar det vil ha å dele arbeida i fleire tidsbolkar med tilhøyrande meirkostnader knytt til rigg, byggherrekostnader, mellombels trafikkavvikling og mindre rasjonell anleggsdrift. Første anbod ut frå HS-sak 2/14 er ferdig utarbeidd, utlysinga er signert og den var i ferd med å bli sendt ut då den vart stoppa fredag 6. juni. Dette medfører ei forseinking av prosjektet og det vil ut frå dette ikkje bli utført utbetring i Høyangertunnelen i år. Statens vegvesen har no starta arbeidet med å vurdere om det er mogleg å få Høyangertunnelen i forsvarleg stand til eit lågare beløp enn det som går fram i sak HS 2/2014. Statens vegevesen vil forsøke å få dette gjort i løpet av august månad slik at fylkesrådmannen kan kome attende med meir informasjon om saka i september. Statens vegvesen vil minne om at dess lenger tid det tek før ein kjem i gang med reparasjonsarbeidet, dess større vert faren for at tunnelen kan bli stengd for fri ferdsel pga. utfall av teknisk utstyr og at faren for nedfall av vassikring og stein vil auke. Statens vegvesen ber difor om at det raskast råd vert teke ei avgjer i saka for å unngå ulukker eller skade pga. at reparasjonane no vert utsett.» Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om Høyangertunnelen til vitande. Fylkesrådmannen kjem attende med framlegg til vidare framdrift i neste møte. 9.5 Tilskot til musea i Sogn og Fjordane auka deltaking frå kommunane I samband med arbeidet med budsjett 2014/økonomiplan vart det sett eit tak på fylkeskommunen sitt tilskot til Musea i Sogn og Fjordane på 25% av det offentlege tilskotet. I dette ligg at ein ber kommunane gå inn med samla sett 15%. Staten sin del er som før inntil 60%. Fylkesrådmannen har følgt opp vedtaket ved formelt sett å seie opp gjeldande avtale med kommunane og musea, og i møte med Musea i Sogn og Fjordane utfordra dei til å gjennomføre forhandlingar med kommunane om ny fordelingsavtale. Ei arbeidsgruppe oppnemnt av styret for Musea i Sogn og Fjordane har arbeid fram alternative modellar for kommunale tilskot. For å orientere om utfordringane og drøfte ulike modellar, har MiSF avtalt møte med regionråda. Det er så langt gjennomført møte med SIS-kommunane og HAFS regionråd. Møte med Nordfjordrådet er fastsett til 16.juni. Når det gjeld Sogn regionråd har det ikkje lukkast å få til dette møtet før i september. Det har i prosessen komme opp ønskje om også å ta ei runde i KS etter at møta i regionråda er gjennomført (september). Fylkeskommunen har delteke i drøftingane rundt nye modellar, og deltek også på møta med regionråda. SIS-kommunane tok saka oppatt på sitt møte 30. mai. Dei gjorde då vedtak om at dei ikkje aksepterer fylkeskommunen sin modell for endra fordelingsnøkkel mellom fylkeskommune og kommunane med omsyn til driftstilskot til musea i Sogn og Fjordane frå 2017, slik den no ligg føre. SiS meiner det er naturleg at vidare drøftingar om dette vert gjort direkte med fylkeskommunen, jf. vedlegg 6. Etter fylkesrådmannen sitt syn bør møte-/orienteringsrunda som MiSF har lagt opp til gjennomførast som planlagt, inkludert drøfting i KS. Fylkesrådmannen vil halde fast på at MiSF sit i førarsetet i arbeidet med å få fram nye avtaler med kommunane om driftstilskot til musea. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om prosessen i høve auka kommunal deltaking i høve finansiering av musea i Sogn og Fjordane til vitande. Finansutvalet vil halde fast på at MiSF sit i førarsetet i arbeidet med å få fram nye avtaler med kommunane om driftstilskot til musea.

44 Side 28 av Dalsfjordsambandet sluttoppgjer og rettslege krav frå NCC Fjordane tingrett avsa dom i saka mellom NCC og fylkeskommunen den 31.juli Både NCC og fylkeskommunen har anka delar av dommen innanfor ankefristen den 15. september Anken skal handsamast i lagmannsretten i november Fylkesrådmannen vil igjen minne om at vi her har eit stort omtvista beløp, og at det ikkje er sett av ekstra midlar for å møte dette. Administrasjonen skal ha eit møte med Statens vegvesen og advokatane våre om saka 16.06, og fylkesrådmannen kan eventuelt orientera nærare frå dette møtet for lukka dører i finansutvalet Tilråding Finansutvalet tek orienteringa til vitande. 9.7 Engebø avtalar i samband med eventuell rutilutvinning Fylkesrådmannen har ved fleire høve, seinast i arbeidsdokument 2/14, orientert om fylkeskommunen sine forpliktingar ved ei eventuell rutilutvinning i Engebøfjellet i Naustdal. Fylkeskommunen har inngått to avtalar i 2011 slik: 1. avtale med Nordic Mining ASA om utbetring av fylkesveg 55 mill. kr. Denne avtalen er eit vedlegg og ein føresetnad for gyldigheita av utbyggingsavtalen mellom Nordic Mining ASA og Naustdal kommune. 2. avtale med Nordic Mining ASA og kommunane Naustdal og Askvoll om inkubatoraktivitet 15 mill. kr (søknadsbasert ordning). Løyvinga skal fordelast innafor ein 3 års periode og er føresett dekka innafor plan og næring sine rammer. Som opplyst i arbeidsdokument 2/14 er auka kapitalutgifter som følgje av utbetring av fylkesvegen ikkje innarbeidd i budsjett-/økonomiplanarbeidet. Plan og Næring har heller ikkje så langt avsett midlar innafor si ramme. Desse to avtalane er ikkje tidsavgrensa. Det betyr i praksis at dei forpliktar fylkeskommunen viss rutilutvinninga vert sett i gang. Det er no gått over 3 år sidan avtalane vart inngått, og enno er det ikkje nokon avklaring på om arbeidet startar opp. Med grunnlag i den tida som er gått samt den økonomiske situasjonen for fylkeskommunen dei komande åra vil fylkesrådmannen forsøke å gå i dialog med våre avtalepartar med det føremålet å få til ei tidsavgrensing på våre forpliktingar. Fylkesrådmannen vil starte opp dette arbeidet så raskt som mogleg med sikte på å legge fram ei sak om dette til politisk handsaming i løpet av hausten. Tilråding: Finansutvalet sluttar seg til at det vert arbeidd med å reforhandle fylkeskommunen sine avtalar knytt til ei eventuell rutilutvinning i Engebøfjellet. 9.8 Teknisk flytting av budsjettmidlar - fylkesråda for eldre og funksjonshemma Fylkeskommunen skal stille naudsynt sekretariatsbistand til høvesvis fylkesrådet for eldre og fylkesrådet for funksjonshemma. Tidlegare har vi hatt ein fast stillingsressurs til dette og løns- og personalkostnadar er innarbeidd i budsjettet til råda.

45 Side 29 av 30 I samband med arbeidet med fordeling av innsparingskravet på sentraladministrasjonen, samt personalmessige endringar, har fylkesrådmannen funne det tenleg å omorganisere sekretariatsfunksjonen noko. Sakshandsaming og sekretæroppgåver kan i framtida bli utført av fleire personar i sentraladministrasjonen. Det vert såleis ikkje praktisk å ha lønsmidlar knytt til dette arbeidet budsjettert på råda. Fylkesrådmannen vil tilrå at budsjetterte løns- og personalkostnadar vert flytta frå teneste 4004 «Diverse råd og utval» til teneste 4200 «Administrasjon». Då dette er ei flytting mellom to programområde har ikkje fylkesrådmannen fullmakt til å gjere det utan politisk handsaming. Tilråding: Løns og personalkostnadar knytt til sekretariatsfunksjon for fylkesrådet for eldre og fylkesrådet for funksjonshemma vert flytta frå teneste 4004 «Diverse råd og utval» til teneste 4200 «Administrasjon». 9.9 Oppfølging av fylkestingsvedtak Fylkestinget i juni viste følgjande fylkestingssaker vidare til budsjettprosessen for 2015 for endeleg avgjerd: Sak 12/14: Tilbod om IB som eit samarbeid mellom SFFK og UWC Sak 13/14: Fagskulen i Sogn og Fjordane avklaring av ansvar og mynde, økonomiske rammer og bygningsmessige tilhøve. Sak 14/14: Investeringar og drift ved Sogn jord- og hagebruksskule Fylkesrådmannen vil følgje opp sakene i tråd med fylkestinget sine vedtak i dei respektive sakene. Tilråding Finansutvalet føreset at fylkesrådmannen følgjer opp fylkestinget sine vedtak i sakene 12,13 og 14/14 i det vidare arbeidet med budsjettet for VIDARE ARBEID I tråd med revidert arbeidsplan vert det no lagt opp til at hovudutvala i september handsamar detaljbudsjettet for 2015, og skisserer kva utgreiingsoppgåver som er aktuelle med tanke på naudsynte langsiktige innsparingar. Med grunnlag i desse innspela skal finansutvalet i september ta stilling til endeleg fordeling av innsparingskrava i 2015 og 16, samt ta stilling til kva tiltak som skal utgreiast med sikte på endeleg vedtak i økonomiplanen i juni Det må elles leggast til rette for vidare politisk påverknadsarbeid med sikte på å redusere det samla tapet som følgje av nytt inntektssystem mest mogleg. Tore Eriksen fylkesrådmann Eli Nes Killingrød økonomisjef Brevet er elektronisk godkjent og er utan underskrift

46 Side 30 av 30 Vedlegg: 1. Kompensasjonsmidlar for høg arbeidsgjevaravgift fylkesrådmannen si oppfølging 2. HO-sak 18/14 Sektorprioritering (saksutgreiing) 3. HPN-sak 45/14 Sektorprioritering (saksutgreiing og saksprotokoll) 4. HS-sak 29/14 Sektorprioritering (saksutgreiing og saksprotokoll) 5. HK-sak 30/14 Sektorprioritering (saksutgreiing og saksprotokoll) 6. SIS-kommunane Endring av fordelingsnøklar mellom fylkeskommunen og kommunane om driftstilskot til musea i Sogn og Fjordane Kopi til: Fylkestinget Fylkesrådmannen si leiargruppe Budsjettgruppa

47 Side 1 av 24 Saksframlegg Saksbehandlar: Lars Grøteide, Kulturavdelinga Sak nr.: 14/ Budsjett 2015 og økonomiplan , Kultur Framlegg til vedtak: Fylkesdirektøren rår hovudutval for kultur til å gje slik gjere slikt vedtak: Hovudutval for kultur prioriterer fylkeskommunen sine kultursatsingar som følgjer: 1 Frivillig sektor Idrett Andre kulturaktivitetar Til disposisjon for utvala 2 Kulturformidling Kunstformidling Bibliotek 3 Kulturarv Kulturminnevern 7600 Museum 4 Knutepunktorganisasjonar Kunstproduksjon Vedlegg: Andre dokument som ikkje ligg ved: Kulturlova Lova om pengespel Lov om folkebibliotek Kulturminnelova Budsjett 2014/ Økonomiplan Arbeidsdokument nr. 1, Finansutvalet Arbeidsdokument nr. 2, Finansutvalet Retningslinjer for forvaltning av desentralisert ordning for tilskudd til kulturbygg Delegering av myndighet etter kulturminneloven Forskrift om faglig ansvarsfordeling mv. etter kulturminneloven Forskrift om bibliotekstatistikk Meld. St. 35 ( )Framtid med fotfeste Meld. St. 7 ( ) Arkiv St.meld.nr 8 ( ) Kulturell skulesekk for framtida St.meld. nr. 10 ( ) Knutepunkt St.meld. nr. 22 ( ) Kjelder til kunnskap og oppleving Delegering av Kongens myndighet etter lov om pengespill mv til Kulturdepartementet Samarbeidsavtale med Rikskonsertane, 14/2639 Tilleggsavtale om Rikskonsertane si barnehagekonsertordning, 08/2492 Avtale med Bergen Filharmoniske Orkester, 14/2633 Avtale om distriktsmusikarordninga med Gloppen, Leikanger og Førde, 04/01119 Avtale om Førdefestivalen, Stat, kommune og fylkeskommune, 04/ Avtale om Sogn og Fjordane Teater, Stat, kommune og fylkeskommune, 04/ Avtale om Opera Nordfjord, Kommune og fylkeskommune, 09/ SAKSFRAMSTILLING

48 Side 2 av Samandrag Denne saka fører til ei rekkefølgjeprioritering av avgjerdspakkar og tenester ved kultursektoren. Dette skjer i samsvar med finansutvalet sine tingingar i arbeidsdokument nr. 1 og 2. Saka er bygt opp slik: Kap 2: bakgrunnen for saka der saksgang og metode for budsjettering vert presentert. Kap 3: presentasjon og vurdering av avgjerdspakkar og tenester. Kap 4: prioriteringar. Kap 3 Vurderingar og konsekvensar, som er hovudkapittelet i saka, vert innleia med nokre refleksjonar opp mot kulturlova, og ei drøfting av kombinasjonen av statleg, kommunal og fylkeskommunal finansiering. Det er også teke inn eit avsnitt som koplar strategiarbeidet og budsjettarbeidet før den enkelte avgjerdspakke og dei ulike tenestene vert presentert på kjernenivå framhald av dagens teneste ønskt utvida tenestenivå. Vi har også sett på våre løyvingar opp mot løyvingar i ein del andre fylkeskommunar som vi samanliknar oss med. Her nyttar vi nasjonale KOSTRA-tal. Kap 4 inneheld fylkesdirektøren sine prioriteringar for kulturfeltet. Her vert avgjerdspakkane prioritert opp mot kvarandre, og det er gjort prioriteringar innan den enkelte avgjerdspakke. Vurderingane og prioriteringane i dette kapittel er grunnlaget for fylkesdirektøren sitt framlegg til vedtak. 2. Bakgrunn for saka Hovudutvalet skal i denne sak vedta ei rekkefølgjeprioritering av aktivitetane innanfor kultursektoren. Vedtaket vert eit innspel til det prioriteringsarbeidet finansutvalet skal gjere. Fylkestinget vedtok dette i FT sak 55/13 Budsjett 2014/ Økonomiplan I budsjettdokumentet heiter det: «På sikt må organisasjonen bu seg på at dagens driftsnivå må reduserast. Det må setjast i gang eit målretta arbeid for å sikre at fylkeskommunen til kvar eit tid har fokus på dei viktigaste oppgåvene innanfor ei venta søkkande inntektsramme.» Fylkestinget ynskte og, i same sak, å gje hovudutvala ei meir aktiv rolle i vårhalvåret av budsjettprosessen. Tingingane er konkretiserte i finansutvalet sine arbeidsdokument nr. 1 og 2. Finansutvalet ventar følgjande: Prioriteringane skal vere klåre. Dei skal gjerast slik at finansutvalet kan nytte desse i arbeidet med å få samsvar mellom netto inntektsrammer og utgifter etter at konsekvensane av kommuneproposisjonen som kjem i mai, er kjend Plattforma for prioriteringane er tenestenivået i kontoplanen Tidshorisonten er økonomiplanperioden Det skal leggjast vekt på lovpålagde oppgåver Fylkeskostra bør nyttast som illustrasjon på ressursbruk i høve andre fylkeskommunar Blanda finansiering som løyser ut statlege midlar som prioriteringskriterium skal vurderast eksplisitt Tenestene skal sorterast i ulike «pakkar» bygd på innbyrdes samanhengane tenester Kvar av «pakkane» skal brytast ned i aktiviteter/ tenester ved å definere: o Eit kjernenivå o Framhald av dagens tenestenivå Hovudutvala skal fullføre sitt prioriteringsarbeid innan 17. juni. Framgangsmåten som er vald i år vert kalla nullbasebudsjettering. Metoden vart utvikla i USA på 60 talet, og vert nytta i både private og offentlege verksemder. Føremålet med nullbasebudsjettering er å få ei betre prioritering av verksemda sine aktiviteter og satsingar. Metoden har to markerte kjenneteikn:

49 Side 3 av 24 Budsjetteringa skal kvart gong starta frå null, utan å sjå til tidlegare råmer eller rekneskap Organisasjonen vert delt inn i avgjerdsområde. Innanfor kvart område skal ein dela satsingane opp i avgjerdspakkar. Desse skal prioriterast opp mot kvarandre. Det kan og gjennomførast ei deling internt i pakkane, der ein og gjennomfører ei prioritering. Nullbasebudsjettering er ein systematisk metode innan ressursstyring. Framgangsmåten gjer den utfordrande og tidskrevjande. Faglitteraturen seier at metoden er best eigna dersom det i heile eller deler av ein organisasjon er behov for å gjennomføre store reduksjonar i ressursbruken. Kultursektoren er eit avgjerdsområde. Fylkesdirektøren har i si vurdering valt å dele sektoren inn i fire avgjerdspakkar der vi har lagt vekt på å finne innbyrdes samanhengar. Innanfor desse vert satsingane presentert og prioritert på tenestenivå. Fylkesdirektøren gjer merksam på at det ikkje er skarpe skilje mellom dei ulike tenestene og avgjerdspakkane, og at det kan vere element i ein pakke som like gjerne kunne høyrt naturleg heime i ein annan pakke. Alfabetisk vert inndelinga slik: Avgjerdspakke Teneste Frivillig sektor 4005 Til disposisjon for utvala 7750 Idrett 7900 Andre kulturaktivitetar Kulturarv 7500 Kulturminnevern 7600 Museum Kulturformidling 7400 Bibliotek 7710 Kunstformidling Knutepunktorganisasjonar 7720 Kunstproduksjon For å gjere dette på ein systematisk, oversikteleg og samanliknbar måte har fylkesdirektøren laga ein mal for presentasjon av kvar avgjerdspakke og kvar teneste. Dette for å gi hovudutvalet eit godt utgangspunkt for prioriteringar og vedtak. Fylkesdirektøren gjer merksam på at hovudutvalet sjølvsagt står fritt til å gjere om på prioriteringane 3. Vurderingar og konsekvensar 3.1. Innleiing Eit moderne utviklingssamfunn treng ei tydeleg satsing på kunst og kultur. Det er ein del av det å gjere seg attraktiv for innbyggjarar, tilreisande og mogelege tilflyttarar. Kulturlova stadfestar dette ved å fastlegge offentlege styresmakter sitt ansvar for å fremje og leggje til rette for eit breitt spekter av kulturverksemd, slik at alle får høve til å delta i kulturaktiviteter og oppleve eit mangfald av kulturutrykk. 4 fastset fylkeskommunen sitt ansvar, i lova heiter det: «4.Fylkeskommunens og kommunens oppgåver Fylkeskommunen og kommunen skal syta for økonomiske, organisatoriske, informerande og andre relevante verkemiddel og tiltak som fremjar og legg til rette for eit breitt spekter av kulturverksemd regionalt og lokalt.» Denne lova og andre lover knytt til kulturfeltet definerer ikkje eit minstenivå som fylkeskommunane skal yte. Fylkesdirektøren meiner likevel at innhaldet i lovene dels set krav, og dels set forventningar til fylkeskommunen si kultursatsing på eit høgt og utviklande nivå. Det er elles eit særtrekk ved den norske kulturpolitikken at den i hovudsak er avtalebasert; ikkje lovregulert. Dette gir rom for politiske prioriteringar bygt på dei mål stat, fylkeskommune og kommunar set for samfunnsutviklinga, og verdiar ein legg til grunn for ei ønska utvikling for individ og samfunn. Gjennom breie og samansette satsingar bidreg kultursektoren til at Sogn og Fjordane fylkeskommune i dag held seg innanfor gjeldande lovverk på kulturområdet. Vi følgjer opp

50 Side 4 av 24 statlege krav og forventningar, og vi har rom for å gjere lokale og fylkesvise politiske prioriteringar. For å kunne vere der vi er i dag, trengst økonomiske bidrag til eksterne aktørar, ein fagstab med høg kompetanse og effektiv drift av eigne tenester. Tabellane under syner netto og brutto kulturbudsjett, samt utviklinga av netto budsjett i økonomiplanperioden. Den delen av administrasjon som hovudutvalet for kultur ikkje skal vurdere, er synleggjort i eiga kolonne (kultursektoren sin del av forvaltningsbudsjettet). Ressursbruk i 2014, i mill. kroner Kultur samla Netto Brutto Generer eksternt Adm. 71, , 051 Ukjent 13, 308 Økonomiplanen: Nettoløyving: 71, , , , , KOSTRA Finansutvalet har bedt om at fylkeskostra vert nytta for å illustrere ressursbruk i høve andre fylkeskommunar. Fylkesdirektøren har følgt opp dette for samla forbruk, og også innan dei ulike rapporteringsområda i KOSTRA. Vi veit av erfaring at sjølv om KOSTRA-tala er det næraste vi pr i dag kjem når det gjeld å samanlikne ressursbruken i offentleg sektor, så er vi ikkje garantert at tala kan samanliknast direkte, då rapporteringane kan variere. Fylkesdirektøren har ikkje hatt høve til å gå i djupna på dette i denne samanhengen. Nasjonale KOSTRA tal syner at Sogn og Fjordane fylkeskommune ligg høgt når det gjeld kroner pr innbyggjar brukt på kultur. Dette har vore tilfelle over mange år, og resultat av ein medviten politikk. Det same gjeld på fleire område. Dette handlar m.a. om folketal. SSB-statestikken viser no at fylkeskommunen sin bruk av midlar til kultur dei siste åra har gått nedover (i prosent av samla nettobudsjett fylkeskommunen), med unntak av ein lite auke frå 2012 til Frå å vere høgast av dei vi samanliknar oss med i 2009, er vi i 2013 litt over gjennomsnittet for landet utanom Oslo: 3.3. Kombinasjon av statleg, kommunal og fylkeskommunal finansiering Det som særmerkjer kultursektoren både hos oss og i andre fylker er eit omfattande økonomisk samarbeid mellom nasjonalt, regionalt og kommunalt nivå. Dette vert anten gjort gjennom konkrete samarbeidsavtalar eller ved at staten delegerer ansvar og oppgåver til regionalt nivå Avtalebasert samarbeid

51 Side 5 av 24 Eit av kjenneteikna ved den nasjonale kulturpolitikken er som før nemnt at den er avtalebasert. Sogn og Fjordane fylkeskommune tek del i denne nasjonale politikken, først og fremst når det gjeld samarbeid om finansieringa av drifta av: Musea i Sogn og Fjordane Førdefestivalen, Norsk Country Treff, Opera Nordfjord og Sogn og Fjordane teater Staten har etablert eit %-vis nivå for sin del av driftstilskotet (70% for scenekunst og 60% for knutepunktfestivalar og museum). Det er opp til kommunane og fylkeskommunen å finne ei høveleg deling av sitt %-vise driftstilskot. Sogn og Fjordane fylkeskommune har så langt teke ein relativt større del av driftstilskotet til dei regionale kulturinstitusjonane enn det andre fylkeskommunar har gjort. Der har kommunane teke ein større del av finansieringa enn kva som er tilfelle med kommunane i Sogn og Fjordane. Fylkesdirektøren meiner at den nasjonale avtalebaserte kulturpolitikken har vore positiv for utviklinga av kulturpolitikken i Sogn og Fjordane. Denne politikken har gjort at vi har kunna etablere og bygge opp profesjonelle institusjonar i fylket, og gjennom dette gitt innbyggjarane våre tilgang på profesjonelle kunstopplevingar som dei elles ikkje ville ha fått i eige fylke. Statlege midlar er kanalisert til aktivitet i fylket. Så er det ei utfordring, ikkje minst økonomisk, at staten over år har lagt lite vekt på dialogen med samarbeidspartane (kommunar og fylkeskommunar) når det gjeld løyvingsnivå og prioriteringar. Dette har ført til at fylkeskommunen og kommunane kjenner på at det er staten som prioriterer for oss i desse sakene. Fylkesdirektøren sine vurderingar er å legge større trykk på forventningar om dialog mellom partane i høve løyvingsnivå og prioriteringar. Fylket vårt vil vere lite tent med å gå ut av desse avtalane. Eit evt auka handlingsrom for fylkeskommunen kunne skapast gjennom endra %-vis fordeling av tilskota til kulturinstitusjonane der både stat og kommunar tok ei større del av løyvingane. For staten sin del vil dette bety at fylkeskommunen må arbeide for å få endra staten si maksimumsgrensa for sin del av løyvingane til kulturinstitusjonane. I tillegg vil dette krevje nye forhandlingar med kommunane om endra %-fordeling mellom kommunane og fylkeskommunen Forvaltning av oppgåver på vegner av staten På fleire felt innan kultursektoren kan vi seie at fylkeskommunen løyser oppgåver på vegner av staten. Dette gjeld innan Idrett/spelemiddelforvaltning Kulturminneforvaltning Den kulturelle skulesekken, skule- og barnehagekonsertar Dette er oppgåver fylkeskommunane over tid har fått; heilt tilbake til seint 70-tal/tidleg 80-tal. Oppgåvene tilfører ressursar til kulturarbeidet i fylket, samstundes som dei krev at fylkeskommunen sjølv legg inn ressursar for å løyse oppgåvene. Når fylkeskommunen tek på seg desse oppgåvene, gir dette at vi kan tilføre ein regional meirverdi til desse områda. I tillegg får innbyggjarane i fylket tilgang til gode anlegg for aktivitet, får oppleve at fylkeskommunen er med på å ta ansvar for kulturarven og gir ikkje minst barn og unge tilgang til profesjonelle kunst- og kulturopplevingar. Dersom fylkeskommunen seier nei til å løyse oppgåvene, evt redusere nivå, vil dette ha konsekvensar direkte ut til anleggsbyggjarar, barn og unge som går glipp av mange kunst- og kulturopplevingar, og større tap av kulturminner enn det dagens nivå bidrar til. Fylkesdirektøren ser at der andre departement opnar for å nytte delar av statlege løyvingar til fagleg oppfølging og administrative oppgåver, gir ikkje kulturdepartementet rom for dette. Dette er ein statleg inkonsekvens som kunne vore drøfta i rette fora, t.d. gjennom KS Oppsummering Etter fylkesdirektøren si vurdering har den avtalebaserte nasjonale kulturpolitikken ført til eit meir variert kulturtilbod med fleire profesjonelle kulturinstitusjonar, opplevingar og anlegg i Sogn og Fjordane enn om desse ordningane ikkje fanst. Inn i denne avtalebaserte politikken er det føresett at dei andre partane (fylkeskommune og kommunar) også nyttar ressursar.

52 Side 6 av 24 Fylkesdirektøren vil ikkje rå til at fylkeskommunen trekkjer seg ut av dei finansieringsavtalene som finst, men fylkeskommunen bør vurdere å ta ei meir aktiv rolle inn mot stat og kommunar i høve dialog rundt nivå og prioriteringar. I tillegg bør staten utfordrast til å halde same praksis i høve bruk av statlege løyvingar til ulike føremål Kulturstrategi Hovudutvalet har sendt utkast til ny kulturstartegi på høyring. To av dei kulturpolitiske måla som er skissert i utkastet er: Kultur har ein eigenverdi, og det er eit hovudmål å støtte og utvikle ulike kulturelle ytringsformer til beste for enkeltindivid og grupper av menneske i Sogn og Fjordane. Sogn og Fjordane fylkeskommune bidreg til kulturutvikling lokalt, regionalt og nasjonalt og fremjar fylket sine interesser. Fylkeskommunen skal vere ei sterk stemme mot sentrale styresmakter og sette dagsorden for aktuelle regionale utfordringar og behov.» Det er vidare skissert seks satsingsområde for den fylkeskommunale kulturpolitikken vidare: Kulturarv Den kulturelle grunnmuren Profesjonell kunst og kultur Frivillig sektor Kulturtilbod for alle Fylkeskommunen som eigar/medstiftar Strategiane som er skissert er: Eit kunnskapsbasert kulturarbeid Fagleg kvalitet hos medarbeidarar Digital kompetanse og formidling Samarbeid med partnarskapen Utviklingsaktørrolla Planarbeid Dette er eit utkast, og endeleg strategi kan sjølvsagt verte endra. Fylkesdirektøren rår til at det så langt mogleg vert lagt opp til ei samordning av dei vidare vurderingane i strategisaka og i budsjettarbeidet Avgjerdspakke og tenestenivå Fylkesdirektøren vil gjere dei vidare vurderingane knytt til skisserte avgjerdspakke og tenestenivå Frivillig sektor I fylkeskommunen sitt budsjett for 2014 heiter det: «Frivillig sektor er ein av berebjelkane i det lokale og regionale kulturlivet i Sogn og Fjordane. Det er viktig for Sogn og Fjordane fylkeskommune å styrkje rammevilkåra for frivillig sektor.» Frivillig sektor er eit av satsingsområda i kulturstrategi som no er ute på høyring. Frivillig sektor står sterkt i vår region og skapar eit mangfald av tilbod til barn, unge og vaksne i absolutt heile fylket. Det å vere ein frivillig må vurderast høgt. Det bidrar til samfunnsutviklinga samstundes som det er ein viktig måte å delta i samfunnet på. Det skapar viktige sosiale arenaer både for den som opplever, og den som deltek som frivillig. Fylkesdirektøren meiner at frivillig sektor må prioriterast høgt, og opp mot andre kultursatsingar. På tenestenivå vurdere fylkesdirektøren det slik: 4005 Til disposisjon for utvala Tenesta omfattar: Hovudutvalet for kultur har 1, 200 mill. kroner til disposisjon i 2014 til utviklingstiltak.

53 Side 7 av 24 Til disposisjon for utvala, i mill. kroner. Netto Brutto Generer eksternt 1, 200 1, 200 Ukjent Økonomiplanen: Nettoløyving: 1, 200 1, 400 1, 400 2, 000 2, 000 Føremålet med tenesta: Føremålet med tenesta er å gje hovudutvalet eit handlingsrom til å stette opp om ulike kultursatsingar som har eit utviklingsperspektiv i seg. Konsekvens om tenesta fell vekk: Rammevilkåra for kulturaktiviteter i fylket vert redusert. Dette vil råke frivillig sektor og fylkeskommunen si evne til å drive utviklingsrabeid. Fylkeskommunen sitt omdøme vert truleg redusert. Kjernenivåteneste: Fylkeskommunen pliktar jf kulturlova å gi kulturlivet føreseielege utviklingskår. Vi skal og syte for at der er rom for å fremje profesjonalitet og kvalitet i kulturtilboda, samt at det skal leggjast til rette for deltaking i kulturaktivitetar. Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner Binding: Kulturlova Kva som må til for å yte eit minimumsnivå seier lova ikkje noko om. Det er difor rom for å redusere denne tenesta. Då må andre tenester dekke det lova krev. Framhald av dagens tenestenivå: Det som særmerkjer tilskotsordningane ved kultursektoren er at relativt små tilskot bidrar til å skape mange og gode kulturtiltak. Vi merker også at desse avgrensa midlane vert sett pris på av mottakar. Det styrkjer omdømet til fylkeskommunen. Fylkesdirektøren vurderer det difor slik at verdien av desse midlane er større enn ressursbruken, og meiner fylkeskommunen er lite tent med å redusere denne tenesta. Ønskt utvida tenestenivå: Frie midlar til utviklingsarbeid har vorte reduserte over år. Dette gir mindre rom for nyskaping og innovasjon i kulturlivet. Det er ønskjeleg med auke her. Framhald: 1, 200-2, 000 mill. kroner Behov: 1 mill. kroner 7750 Idrett Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Tilskot til Sogn og Fjordane Idrettskrins 1, 250 mill. kroner Driftstilskot til fire av våre regionale langrennsanlegg 0, 200 mill. kroner Utviklingsmidlar 0, 028 mill. kroner Administrasjon, der HK rår over kroner. 1, 560 mill. kroner Sum: 3, 041 mill. kroner Idrett, i mill. kroner Netto Brutto Generer eksternt 3, , 000 Minimum 65, 500 mill. kroner Økonomiplanen: Nettoløyving: 3, 041 3, 041 3, 041 3, 041 3, 041 Føremålet med tenesta:

54 Side 8 av 24 Føremålet med tenesta er gje alle høve til å vere fysisk aktive, spreie kunnskap om fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv og med det prøve å bidra til at alle i fylket vert tilstrekkeleg fysisk aktiv. Dette er stadfesta i visjon og måla i regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Innan for ramma skal vi forvalte spelemidlar til anlegg for fysisk aktivitet, spelemidlar til kulturbygg og setje i verk Regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Konsekvens om tenesta fell vekk: Fell tenesta vekk vil idretten får trongare kår og fylket kan risikere å ikkje få del i «vår» del av spelemidlar til anlegg for idrett, friluftsliv og til kulturbygg. Nasjonale KOSTRA Tala syner i liten grad kva Sogn og Fjordane fylkeskommune nyttar pr innbyggar. Vi hamnar på minus mellom anna i 2013 fordi vi fekk overført meir spelemidlar enn det som vart betalt ut. Tilskotet i 2013 står på fond, i påvente av at prosjekta vert ferdigstilt og tilskota betalt ut. Fylkeskommunen nyttar om lag 28 kr pr. innbyggar til idrett. Kjernenivåteneste: Når det gjeld tilskota til idrettskrinsen og dei fire anlegga er ikkje det lovpålagd. Minimums driftsnivå er difor null. Spelemidlane til anlegg for idrett, friluftsliv og kulturbygg skapar direkte ein omsetnad i bygningsnæringane på over 98 mill. kr. gjennom i tilskota vi får i Dette kjem under Lova om pengespel. Fylkeskommunen har av kulturdepartementet fått delegert ansvar for å fordele og forvalte ordninga på regionalt nivå. Departementet har fastsett særskilde krav til prosedyre og behandling av søknadane. Dette påfører fylkeskommunen betydeleg administrasjon. Lova set ikkje noko minstekrav til omfanget av dette, men skal fylkeskommunen meistre dei krav ordninga krev, meiner fylkesdirektøren at det minimum krev den administrasjonsressurs tenesta no inneheld. Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner 1, 563 mill. kroner Binding: Lova om pengespel

55 Side 9 av 24 Framhald av dagens tenestenivå: Fylkesdirektøren les tala slik at samla netto ressursbruk av fylkeskommunen er liten i høve dei verdiane som vert skapt som følgje av satsingane som ligg til denne tenesta. Fylkesdirektøren kan ikkje tilrå ei reduksjon av tenesta. Ønskt utvida tenestenivå: Fylkestinget har i regional plan for fysisk aktivitet m.a. sagt at tilskotet til Sogn og Fjordane Idrettskrins skal aukast med 25 % i Tilskotet i 2014 er på kroner. For å innfri dette er det behov for ei auke på kroner. I regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv kjem det fram at svært mange i Sogn og Fjordane er for lite fysisk aktiv. Fråværet av fysisk aktivitet er for mange så omfattande at det medfører ein helserisiko, og med det fare for auka offentlege kostnadar. Det er ikkje sett av midlar til iverksetting av tiltaka i Regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv. Framhald: 3, 041 mill. kroner Behov: 0, 313 mill. kroner 4, 600 mill. kroner 7900 Andre kulturaktivitetar Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Ungdomspolitisk utval 0, 128 mill. kroner Fylkesting for ungdom 0, 091 mill. kroner Ungdommens kulturmønstring 0, 520 mill. kroner Kulturmidlar festivalar og arrangement 4, 541 mill. kroner Utviklingsmidlar kultur 3, 000 mill. kroner Administrasjon, som HK ikkje rår over 2, 858 mill. kroner Sum: 11, 138 mill. kroner Andre kulturaktiviteter i mill. kroner Netto Brutto Generer eksternt 11, , 638 Ukjent Økonomiplanen: Nettoløyving: 11, , , 738 8, 138 8, 138 Føremålet med tenesta: Tenesta har to ulike føremål. Den eine føremålet er barne og ungdomssatsingar der ein legg vekt på demokratibygging og kunnskapsheving i det å delta i demokratiet og politiske prosessar. Ungdommens kulturmønstring bidreg til lokal aktivitet, og lærer dei unge kreativitet, det å skape og det å delta på store kulturarrangement. Det andre føremålet med denne tenesta er å støtte økonomisk opp om frivillig sektor gjennom tilskot til organisasjonar, aktivitetar, festivalar, stipend og fylkeskulturpris. Konsekvens om tenesta fell vekk: Konsekvensen ved eit bortfall er at barn og unge får mindre høve til å lære og delta i demokratiske og politiske prosessar. Dei får heller ikkje høve til å delta på, og oppleve fylkesmønstringa og landsmønstringa av Ungdommens kulturmønstring. Lag og organisasjonar vil får trongare kår. For fylkeskommunen vil eit bortfall truleg tyde eit tap av omdøme. Nasjonale KOSTRA tal: Tala syner at Sogn og Fjordane nyttar meir enn andre på denne tenesta.

56 Side 10 av 24 Kjernenivåteneste: Det er ikkje knytt nokre lovkrav til desse tenestene. Framhald av dagens tenestenivå: Ressursbruken ved framhald av tenestene vil variere frå år til år. Dette kjem av måten ein budsjetterer og rekneskapsfører t.d. utviklingsmidlane. På denne funksjonen står midlar som allereie er knytt opp til politiske vedtak. Elles står midlane på funksjonen til disposisjon for hovudutvalet. Disse to funksjonane må difor sjåast mot kvarandre for å få ei oversikt av ressursbruken Ønskt utvida tenestenivå: Ungdommens kulturmønstring er underbudsjettert. Skal fylkeskommunen framleis satse på dette arrangementet må løyvinga opp. Alternativet er å nytte ein større del av tilskotsmidlane til frivillig sektor til dette arrangementet. Det og viktig å vurdere ei auke i tilskota til frivillig sektor. Desse tilskota har vore uendra over lang tid, og behovet er stort. Tilskota til frivillig sektor har ikkje følgt kostnadsauken i samfunnet elles. Det gjer at fylkeskommunen sine tilskot i røynda monnar mindre enn før. Vi ser og at det veks fram nye tiltak som til dømes gode festivalar som det i liten grad er rom for å støtte opp om. Kultur har ingen grenser. Det er ynskjeleg at vi i Sogn og fjordane og då og fylkeskommunen kan delta i internasjonale satsingar innan kultursektoren, til dømes innan ungdom, demokrati og deltaking, kunstproduksjon og kulturformidling. Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner Framhald: Som økonomiplanen syner. Behov: 0, 2 mill. kroner 2, 000 mill. kroner 0, 500 mill. kroner Binding: Kulturarv

57 Side 11 av 24 Kulturarv, kulturminne og kulturmiljø er viktige ressursar for kunnskap, oppleving og bruk. Dei kan gi grunnlag for kulturell, sosial, økonomisk og miljøvennleg utvikling og verdiskaping i lokalsamfunna. Å ta vare på kulturminna er ein viktig del av samfunnsbygginga, for trivsel og identitet 7500 Kulturminnevern Kulturarvfeltet er vidt, mangfaldig, og det er mange som arbeider med feltet, både som frivillige og i institusjonar. Det handlar om: fysiske kulturminne som bygg, gjenstandar og arkiv. immaterielle kulturminne som tradisjonar, handverk og historier. andre tilnærmingar til feltet som verdsarvområde og språket vårt. For fylkeskommunen er kulturarvfeltet både ei forvaltningsoppgåve og eit område for utviklingsarbeid der det også er stort rom for oppleving og verdiskaping, ikkje minst i høve reiselivsnæringa. På tenestenivå vurdere fylkesdirektøren det slik: 7500 Kulturminnevern Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Kulturminneutvikling 1, 491 mill. kroner Fylkesarkivet 6, 998 mill. kroner Administrasjon som HK ikkje rår over 4, 645 mill. kroner Sum: 13, 134 mill. kroner Kulturminnevern Netto Brutto Generer eksternt 13, , 163 ukjent Økonomiplanen: Nettoløyving: 13, , , , , 802 Føremålet med tenesta: Fylkeskommunen har ei sentral rolle i forvaltninga av materielle og immaterielle kulturminne. Det å ta vare på historia vår bidreg til å skape identitet og vi utviklar samfunnet vårt med base i vår historie. Føremålet med tenesta er å gje kunnskap om kulturminne, forvalte ansvaret delegert frå staten, sikre at kulturminna våre vert teke vare på ein god og riktig måte og vere rådgjevar for kommunane i deira lokale kulturminnearbeid Fylkeskommunen forvaltar no kulturminna i samsvar med forskrift for fagleg ansvarsfordeling etter kulturminnelova og i tråd med prioriterte nasjonale og regionale satsingar. Rettleiing og rådgjeving ut mot kommunane vert i tillegg prioritert. Fylkesarkivet har sin aktivitet knytt til å ta vare på og formidle foto, privatarkiv, musikk, stadnamn, m.m. Saman med kommunane og fylkeskommunen er det etablert ei kommunearkivordning som tek vare på kommunale og fylkeskommunale arkiv. Kommunearkivordninga er sjølvfinansierande. Konsekvens om tenesta fell vekk: Om fylkeskommunen tek vekk teneste kulturminneutvikling vil vi bryte kulturminnelova inkludert forskrift om fagleg ansvarsdeling. Dette vil ha som konsekvens at vi ikkje kan utføre dei oppgåvene staten har delegert til fylkeskommunane, og vi kan misse vårt regionale mynde på kulturminnefeltet. Det vil medføre at avgjerdene vert tekne på nasjonalt nivå, lengre vekk frå situasjonen og tiltakshavar. Den politiske deltakinga i prosessane vil også bli redusert. Fylkeskommunen har høg kompetanse innan kulturminnefeltet. Denne kompetansen kan gå tapt. Det er truleg andre organisasjonar som kunne gjort arbeidet, men det krev endring av gjeldane forskrifter. I tillegg vil utviklingsarbeid på kulturminnefeltet falle bort og kommunane vil ikkje kunne hente fagleg råd og rettleiing gjennom det regionale forvaltningsnivået.

58 Side 12 av 24 Kompetansen ved Fylkesarkivet har vore og er leiande i nasjonal samanheng. Fylket vil truleg misse denne kompetansen om tenesta vert avvikla. Ein reduksjon ved fylkesarkivet vil setje oss ut av stand til å gjennomføre oppgåva vår, jf. kulturlova og stortingsmeldinga om arkiv. Det må og leggjast vekt på at det ikkje er andre i fylket som er i stand til å ta seg av verken privatarkiv, foto, stadnamn eller musikkarkiv i monaleg grad, med mindre dette vert lagt til musea å utføre. Alternativ løysing vil kunne vere å overføre oppgåvene til andre regionale arkiv. Overføring av oppgåvene til andre, vil mest truleg krevje løyvingar på om lag same nivå som i dag. Nasjonale KOSTRA tal: Tala syner ei stor auke frå i Sogn og Fjordane. Fylkesdirektøren meiner at dette kjem av at vi no fører administrasjonskostnadane på denne teneste. Kjernenivåteneste: Når det gjeld arbeidet fylkeskommune gjer innan kulturminnefeltet er dette regulert gjennom lov om kulturminne. I Forskrift om faglig ansvarsfordeling mv. etter kulturminnelova blir fylkeskommunen si rolle definert. Detaljar i dette vert lagt i eit årleg prioriteringsskriv frå Riksantikvaren. Det er vanskeleg å tenkje seg korleis desse oppgåvene skal kunne løysast på eit lægre nivå enn i dag. Dette vil i så fall krevje andre måtar å jobbe på, og ei mykje tøffare prioritering av kva oppgåver vi skal engasjere oss i. Fylkesarkivet er basert på eit føremål om å ta vare på og formidle viktige deler av kulturarven frå fylket. Inn i dette går foto, private arkiv, musikk og offentlege arkiv (kommunearkivordninga). Framhald av dagens tenestenivå: For å fylgje lova meiner fylkesdirektøren at noverande driftsnivå minimum må oppretthaldast. Fylkesarkivet tek i vare mange av våre immaterielle Minste driftsnivå: 3-4 mill. kroner 6, 998 mill. kroner Framhald: 6, 136 mill. kroner 6, 998 mill. Binding: Kulturminnelova Delegering av myndighet etter kulturminneloven Forskrift om faglig ansvarsfordeling mv. etter kulturminneloven Meld. St. 35 ( ) Framtid med fotfeste Meld. St. 7 ( ) Arkiv

59 Side 13 av 24 kulturminner. Fylkesarkivet bidreg slik både til at fylkeskommunen følgjer kulturminnelova og kulturlova. Vi arbeider målmedvite med å digitalisere desse kjeldene, og har i 30 år vore førande på digital lagring og formidling av arkivmateriale. Vi vert rekna for å vera leiande i utviklinga nasjonalt på dette feltet. Fylkesdirektøren gjer merksam på at deler av løyvinga er knytt til å dekke kostander med lån i samband med utbygginga av magasinet i Ønskt utvida tenestenivå: Riksantikvaren har gjeve signal om at han ynskjer å delegere fleire oppgåver til fylkeskommunen. Fylkeskommunen må stille krav om at staten dekkjer kostnadane med dette. Innan fagfeltet nyare kulturminne er fylkeskommunen underbemanna. Det er sterkt behov for arkitektkompetanse. Det er behov for ein årleg sum til oppgradering av GPS utstyr. Fylkesarkivet treng å prioritere digitaliseringsarbeidet for å etterkome dei forventningane brukarane har. Foto og film er svært forgjengeleg materiale i si originale form. For å ta desse godt i vare er det behov for oppgradering av utstyr. kroner Behov: Ukjent, men føreset statleg finansiering 0, 650 mill. kroner 0, 100 mill. kroner 1, 300 mill. kroner 1, 000 mill. kroner 7600 Museum Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Musea i Sogn og Fjordane 15, 837 mill. kroner Gulatinget 1, 040 mill. kroner Sum: 16, 877 mill. kroner Museum, i mill. kroner Netto Brutto Generer eksternt 16, , , 000 Økonomiplanen: Nettoløyving: 16, , , , , 777 Føremålet med tenesta: Denne tenesta inneheld fylkeskommunen sine løyvingar til Musea i Sogn og Fjordane og til drifta av tusenårsstaden Gulatinget. Staten sitt tilskot til musea kan utgjere inntil 60% av det offentlege tilskotet. Resten må finansierast lokalt/regionalt. Det er forhandlingar mellom musea og kommunane om ny finansieringsavtale der kommunane sine samla løyvingar ligg på 15% f.o.m. 2017, og fylkeskommunen si løyving utgjer 25%. I høve tusenårsstaden er det ei avtale med Gulen kommune om ei 70/30 fordeling mellom fylkeskommunen og Gulen kommune. Konsekvens om tenesta fell vekk: Om fylkeskommunen ikkje støttar opp om gjeldande avtale vil det kunne føre til store inntektstap for musea i fylket med mindre kommunar og stat tek over den delen som fylkeskommunen står for. Ein konsekvens kan vere redusert drift ved alle musea, og/eller at eit eller fleire museum må avslutte drifta si/avviklast. Nasjonale KOSTRA tal

60 Side 14 av 24 Tala syner at Sogn og Fjordane i lag med Nord-Trøndelag nyttar meir enn dei vi samanliknar oss med: Kjernenivåteneste: Det er inga lov som pliktar fylkeskommunen å støtte opp om musea i fylket. Museumspolitikken i Norge er utforma gjennom Stortingsmelding nr. 22 ( ). Her har staten også innført ei grense på maksimum 60% av statleg finansiering og minimum 40% regionalt/lokalt tilskot når det gjeld det offentlege tilskotet til musea. Framhald av dagens tenestenivå: I perioden 2001 til 2014 har det fylkeskommunale tilskotet til Musea i Sogn og Fjordane vore bunden til avtaler mellom det enkelte museum, kommunane og fylkeskommunen. Desse avtalane er no sagt opp av fylkeskommunen, og vi har bedt Musea i Sogn og Fjordane ta ansvar for å forhandle fram nye avtaler med kommunane om tilskot til museumsdrifta i fylket, gjeldande f.o.m Det er eit mål å redusere og stabilisere dei fylkeskommunale kostnadane for denne tenesta gjennom å inngå ny avtale med musea og kommunane. Fylkesdirektøren set difor opp det forventa driftsnivået ein ser for seg i åra frå Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner Framhald: 13, 777 mill. kroner Binding: St.meld. nr. 22 ( ) Kjelder til kunnskap og oppleving Ønskt utvida tenestenivå: Løyvinga til tusenårsstaden Gulatinget ikkje har vore endra sidan staden vart etablert. Det kunne vore naudsynt med ein liten auke i åra framover. Behov: 0, 5 mill kroner Kulturformidling Denne avgjerdspakken omfattar viktige kultursatsingar som fylkeskommunen sjølv driv, og inneheld tenesteområda bibliotek og kulturformidling. Nokre av satsingane er sett i verk av

61 Side 15 av 24 fylkeskommunen sjølv og nokre er sett i verk som følgje av nasjonale satsingar. Alle er viktige bidragsytarar til gode kulturtilbod i fylket. Hovudmålgruppa for desse satsingane er barn og unge, og dei med særleg trong for tilrettelegging av tilbod. Satsingane legg også til rette for at profesjonelle kunst- og kulturarbeidarar kan virke og bu i fylket og skape tilbod av høg kvalitet lokalt. På tenestenivå vurdere fylkesdirektøren det slik: 7400 Bibliotek Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Bibliotek 6, 662 mill. kroner Sum: 6, 662 mill. kroner Fylkesbiblioteket Netto Brutto Generer eksternt 6, 662 9, 131 ukjent Økonomiplanen: Nettoløyving: 6, 662 6, 662 6, 662 6, 662 6, 662 Tenestea omfattar drift av fylkesbiblioteket, og inkluderer driftsoppgåver og utviklingsarbeid retta mot folke- og skulebiblioteka. Oppgåvene består av rådgjeving, fagleg rettleiing, administrasjon av felles e-bokordning og andre fellestenester m.m. Fylkesbiblioteket inngår ikkje i sentraladministrasjonen. Hovudutval for kultur rår difor over heile budsjettet innan denne tenesta. Føremålet med tenesta: Fylkeskommunen har etter Lov om folkebibliotek ansvar for å ivareta regionale bibliotekoppgåver og regional bibliotekutvikling. Kommunane skal etter lova ha eigne folkebibliotek. Fylkesbiblioteket skal vere rådgjevar for skule- og folkebibliotek og skal sikre gode bibliotektenester til innbyggjarane i fylket. Konsekvens om tenesta fell vekk: Om tenesta fell vekk bryt fylkeskommunen biblioteklova. Folke- og skulebiblioteka vil ikkje ha tilgang på støtte til utviklingsarbeid, og innbyggjarane kan få betydeleg dårlegare bibliotektenester. Grunnleggande infrastruktur og fellesordningar for biblioteka vert råka, t.d. samsøk og transportordning. Fylket vil også vere utan tenester som e-bokordning og bokbåt. Nasjonale KOSTRA tal: Tala syner at Sogn og Fjordane i 2013 nytta litt meir enn andre på denne tenesta:

62 Side 16 av 24 Kjernenivåteneste: Lov om folkebibliotek pålegg fylkeskommunen å ha bibliotekfagleg kompetanse på leiarnivå. Lov og forskrift skisserer elles kva ansvar/oppgåver det er forventa at fylkeskommunen skal ivareta når det gjeld regionale bibliotekoppgåver og regional bibliotekutvikling. Ansvaret inneber mellom anna å gi råd til lokale myndigheiter, yte bibliotekfagleg rettleiing og assistanse og arrangere møte og kurs om bibliotekspørsmål. Vidare er årleg rapportering av statistikk for fylkesbiblioteket og mobil bibliotekteneste til Nasjonalbiblioteket, samt oppfølging og kvalitetssikring av bibliotekstatistikk frå skule og folkebibliotek forskriftsfesta oppgåver for fylkeskommunen. Det er vanskeleg å ha klare formeiningar om kva nivå som må til for å kunne ivareta oppgåvene på eit kjernenivå. Framhald av dagens tenestenivå: Fylkesbiblioteket har samarbeid med kommunane og nabofylka om bokbåtordning, med kommunane og vgsbiblioteka om felles e-boktilbod, og med kommunane, vgsbiblioteka og HISF om felles katalogsøk og transportordning. Fellesordningane vert finansierte i samarbeid med dei deltakande biblioteka. Fylkesbiblioteket formidlar òg lokal litteratur på nett og har klassesett-ordning for skulane. Gjennom oppfølging av biblioteksaker i kommunane bidreg fylkesbiblioteket til å løyse ut statlege midlar. Fylkesdirektøren meiner at dagens tenestenivå må vidareførast for å bidra til at innbyggjarane i fylket skal kunne nytte godt av gode bibliotektilbod. Minste driftsnivå: 2 3 mill. kroner Framhald: 6, 662 mill. kroner Binding: Lov om folkebibliotek Forskrift om bibliotekstatistikk Ønskt utvida tenestenivå: Sentrale utfordringar framover: å hjelpe kommunane til å setje folkebiblioteka i stand til å møte krava i revidert biblioteklov om Behov: 1, 600 mill. kroner

63 Side 17 av 24 biblioteket som fysisk og digital møteplass og arena for formidling, offentleg samtale og debatt å digitalisere lokalhistorisk materiale og å heve kompetansen i biblioteka på formidling av digitale ressursar å hjelpe kommunane til å utvikle folke- og skulebiblioteka som bidragsytarar i leseopplæring og oppøving av informasjonskompetanse å medverke til at flyktningar og arbeidsinnvandrarar kan delta aktivt i fellesskapet Det er behov for omfattande fagleg støtte for å styrkje folkebiblioteka på desse områda, særleg i eit fylke som vårt med små einingar og få tilsette. Fylkesbiblioteket må ha tilstrekkelege personalressursar til å møte utfordringane. I tillegg bør fylkeskommunen ha rom for å kunne bidra med tilskot i samband med omstillings-, samarbeids- og utviklingsprosjekt i folkebiblioteka Kunstformidling Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Den kulturelle skulesekken 2, 066 mill. kroner Digital kulturformidling 0, 886 mill. kroner Kultur og helse 1, 364 mill. kroner Distriktsmusikarane 2, 275 mill. kroner Fylkesmusikarordninga 1, 617 mill. kroner Administrasjon som HK ikkje rår over 1, 537 mill. kroner Sum: 9, 745 mill. kroner Kunstformidling, i mill. kroner Netto Brutto Generer eksternt 9, , 936 Ukjent Økonomiplanen: Nettoløyving: 9, 745 9, 745 9, 745 9, 745 9, 745 Føremålet med tenesta: Føremålet med tenesta er å gje alle innbyggjarane eit mangfald av kulturtenester, der det er mogeleg å både delta sjølv, og oppleve profesjonell kunst og kultur. Gjennom fylkeskommunen sitt arbeid med Den kulturelle skulesekken når vi alle barn og unge i grunnskulen med fire profesjonelle kulturopplevingar kvart år. I tillegg får elevane i vgo eitt til to årlege tilbod. Gjennom distriktsmusikarordninga som vi samarbeider med kommunane med, bidreg vi til at fylket har profesjonelle musikarar på høgt nivå som også underviser i kulturskulane. Kultur og helse og digital kulturformidling er eigne fylkeskommunale satsingar som gjer oss meir synlege i ei digital samtid, og er med på og utviklar tilbod og opplevingar for dei som treng tilrettelegging. Konsekvens om tenesta fell vekk: Regionen vert mindre attraktiv og innbyggjarane vil få eit dårlegare kulturtilbod. Nasjonale KOSTRA tal: Tala syner at Sogn og Fjordane ligg om lag midt på treet i høve dei fylkeskommunane vi samanliknar oss med når det gjeld løyving til denne tenesta:

64 Side 18 av 24 Kjernenivåteneste: Det finst ikkje lovverk som seier at fylkeskommunen skal drive desse tenestene. På den andre sida bidrar tenestene til at fylkeskommunen ikkje bryt kulturlova. Når det gjeld den kulturelle skulesekken har staten gjennom stortingsmeldinga «Kulturell skulesekk for framtida» delegert administrasjonen for denne ordninga til fylkeskommunane. Det er då fylkeskommunen som skal dekke kostnadane med slik administrasjon. Framhald av dagens tenestenivå: Fylkesdirektøren vurderer det slik at alle tenestene må ha dei rammene dei har i dag for å oppretthalde tenestenivået. Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner Framhald: 9, 745 mill. kroner Binding: St.meld.nr 8 ( ) Kulturell skulesekk for framtida Innan området musikk er fagleg og økonomisk arbeidsdeling sikra gjennom samarbeidsavtaler: Samarbeidsavtale med Rikskonsertane, 14/2639 Tilleggsavtale om Rikskonsertane si barnehagekonsertordning, 08/2492 Dette bringer 2,2 mill. kr. til regionen, og skapar ei rekke skule- og barnehagekonsertar kring om i heile fylket. Innan musikkfeltet har vi også følgjande avtaler basert på fagleg og økonomisk samarbeid: Avtale med Bergen Filharmoniske Orkester, 14/2633 Avtale om distriktsmusikarordninga med Gloppen, Leikanger og Førde, 04/01119 Innan kultur og helse finst det avtaler basert på fagleg

65 Side 19 av 24 samarbeid med: Høgskulen i Sogn og Fjordane Gamut: Nordisk nettverk musikk og eldre Sogn og Fjordane utviklingsssenter for sjukeheimar og heimetenester NFU, Universitet i Bergen, Griegakademiet: praksisstudentar på musikkterapi med på kulturfestivalen for utviklingshemma. Det er vedteke at den vidare folkemusikksatsinga skal skje ved etablering av distriktsmusikarstillingar. Fylkeskommunen drøftar no dette med aktuelle kommunar i samsvar med vedteken framdriftsplan. Ønskt utvida tenestenivå: Det ville vere ønskjeleg å ha disponible midlar som set oss i stand til å samarbeide med frivillig sektor og kommunane for å stimulere enkelte grupper/ enkeltindivid til auka bruk av kulturtilboda (både deltaking og opplevingar). Staten har vedteke å utvide satsinga på den kulturelle skulesekken. Det tyder at fylkeskommune får auka sine tilskot og kan auke talet på produksjonar. Dette krev auka fagleg kapasitet, noko som i prinsippet bør dekkjast av statleg overføring. Sogn og Fjordane fylkeskommunen ønskjer å utvikle gode og oppdaterte digitale tenester for kulturformidling, åleine og i samarbeid med andre fagmiljø. Alle tilsette skal ha god kompetanse på digital kulturformidling. Tenestene skal vere universelt tilrettelagt. For å halde på denne statusen og styrkje satsinga er det ynskjeleg med eit økonomisk løft. Dette og fordi dette er naudsynt for å halde tritt i ei digital utvikling som skjer svært raskt. Tenesta Kultur og helse rettar seg mot dei som treng tilrettelegging av tilbod. I samarbeid med andre utviklar vi målretta aktivitets- og opplevingstilbod. Kunnskap om folkehelse og behov for tilrettelagde tiltak gjer at det er ynskjeleg med ei auka satsing innan dette området. Behov: 0, 500 mill. kroner 0, 650 mill. kroner 0, 650 mill. kroner 0, 650 mill. kroner Knutepunktorganisasjonar I Sogn og Fjordane har vi nokre kulturinstitusjonar som har teke på seg eit regionalt samfunnsoppdrag innan kultur. Desse er svært viktige for regionen både med tanke på det å gje gode og mangfaldige kulturtilbod til innbyggjarane og at vi i fylket har profesjonelle aktørarar både som arrangørar og utøvande kunstnarar. Dei bidreg i stor grad til å marknadsføre fylket vårt. Fire av desse får statleg stønad gjennom statsbudsjettet. To av desse har status som knutepunktfestival og to som regional-/ landsdelsinstitusjon. Kulturdepartementet set då som krav regional medverknad Kunstproduksjon Tenesta omfattar: Netto ressurs i 2014 Førdefestivalen 3, 278 mill. kroner

66 Side 20 av 24 Norsk Country treff Opera Nordfjord Sogn og Fjordane Teater Sum: 0, 849 mill. kroner 1, 192 mill. kroner 5, 757 mill. kroner 11, 076 mill. kroner Kunstproduksjon, i mill. kroner Netto Brutto Generer eksternt 11, , , 566 Økonomiplanen: Nettoløyving: 11, , , , , 076 Føremålet med tenesta: Bidra til profesjonell kunst- og kulturproduksjon i Sogn og Fjordane via kulturinstitusjonane. I St.meld. nr. 10 ( ) Knutepunkt heiter det m.a.: «Den viktigaste oppgåva for kulturpolitikken er å leggje til rette for at alle kan oppleve eit mangfald av ulike kulturtilbod og kunstnarlege uttrykk og ta del i eit aktivt kulturliv. Den skapande kunsten gjev bidrag til fornying og utvikling av samfunnet og enkeltmennesket ved formidling av eit mangfald av kunstopplevingar. Tilgang til kunst- og kulturopplevingar og ønsket om å uttrykke seg gjennom kunst og kultur skal ikkje vere avhengig av geografi eller sosiale skiljeliner. Det er nødvendig med eit offensivt offentleg engasjement for å sikre breidde og mangfald. Eit viktig verkemiddel for å oppnå ei tydeleggjering av det offentlege ansvaret for kultursektoren er Kulturlova, som vart sett i verk 1. august Kulturlova lovfestar ansvaret staten, fylkeskommunen og kommunen har for kulturverksemd og gjer det til ei plikt å sikre at flest mogleg har tilgang til eit mangfaldig kulturtilbod.» Konsekvens om tenesta fell vekk: Om fylkeskommunen heilt eller delvis endrar føresetnadane for avtalane kan det medføre omfattande økonomiske tap for desse fire kulturinstitusjonane. På eit tidspunkt kan dette verte så dramatisk at drifta av desse vert avvikla. Då vil Sogn og Fjordane stå utan knutepunktfestivalar, utan regionteater og utan regional opera. Sjølv om desse fire driv svært profesjonelt er basen ved tre av desse likevel frivillig innsats. Alle tre starta som frivillige tiltak, der ein over tid har bygd opp ein kompetanse og erfaring som har blitt lagt merke til og til slutt har kvalifisert til ei nasjonal merksemd gjennom medfinansiering frå statsbudsjettet. Fylkesdirektøren meiner det vil vera eit slag mot den frivillige innsatsen som er lagt ned om fylkeskommunen trekker seg ut av dette samarbeidet heilt eller delvis. Det vil og tyde at fylket misser den kompetanse og erfaring organisasjonane har bygd opp. Det vil og påverke utviklinga i andre organisasjonar i fylket som dreg erfaring og finn inspirasjon i det store arbeidet som er lagt ned. Om tenesta fell heilt vekk vil organisasjonane og regionane tape om lag 30 mill. kr. i statlege overføringar. Organisasjonane vil ikkje kunne oppretthalda drifta si og den omsetnaden dei samla gjer til regionen vil forsvinne. Omfanget av dette er ukjent, men er klårt høgare enn samla stønad som ligg på kroner. Nasjonale KOSTRA tal: Tala syner at Sogn og Fjordane har hatt ein auke dei tre siste åra. Auken i 2011 er truleg knytt til at Norsk Countrytreff fekk knutepunktstatus. Vi ligg litt enn snittet/mange av dei vi samanliknar oss med:

67 Side 21 av 24 Kjernenivåteneste: Forutan kulturlova er det ikkje eit lovverk som konkret seier at fylkeskommunen skal nytte midlar til denne type samarbeid. Den delen av statleg kulturpolitikk som ber fram regionale satsingar baserer seg derimot på eit samarbeid og ei medfinansiering; altså ein avtalebasert kulturpolitikk. Dette vert stadfesta i stortingsmeldingar, avtalar og i statsbudsjett. Framhald av dagens tenestenivå: Fylkesdirektøren vurderer det som viktig å støtte opp om og oppretthalde våre store regionale kulturinstitusjonar som fyrtårn for kultursatsingane i fylket. Det kan vurderast å drøfte den økonomiske fordelingsnøkkelen med partane. I dette ligg det også at fylkesdirektøren på prinsipielt grunnlag meiner at fylkeskommunen følgjer opp avtalane slik dei ligg inntil det evt er avtalt anna fordeling. Ønskt utvida tenestenivå: Fylkesdirektøren finn det ikkje riktig å tilrå ei utviding av denne tenesta utover det som evt måtte komme som del av vedtekne finansieringsavtaler. Minste driftsnivå: 0, 000 mill. kroner Framhald: 11, 076 mill. kroner Behov: Binding : St.meld. nr. 10 ( ) Knutepu nkt 4. Prioritering 4.1 Vurderingar I framlegg til vedtak tilrår fylkesdirektøren ei innbyrdes prioritering. Fylkesdirektøren meiner at alle våre kultursatsingar er viktige. Sjølv om lovverket ikkje gir klare føringar om nivå/omfang er det fylkesdirektøren si vurdering av Sogn og Fjordane fylkeskommune held seg godt innanfor det dei ulike lovene legg føringar for. Då vil det vere politiske prioriteringar som må gjelde, både i høve korleis fylkeskommunen skal prioritere framover, og kva omfang vi skal ha på dei ulike satsingane våre.

68 Side 22 av 24 Kultursatsingane som fylkeskommunen er engasjert i, er knytt til samarbeid med kommunar, frivillig sektor, kunstnarar, m.fl. med det mål å skape mange og gode kulturaktivitetar og opplevingar i fylket. Kulturen har ein eigenverdi som vi hegnar om. Samstundes er tilrettelegging for deltaking og oppleving, og for kulturelle ytringar viktig for allmenndanninga. Fokus på barn og unge må difor vege tungt i prioriteringane. Vi ønskjer også at profesjonelle kunstnarar skal kunne finne ein leveveg i Sogn og Fjordane, som frilansarar eller gjennom etablerte stillingar. Vi ønskjer at frivillig sektor skal ha gode rammevilkår. Vi vil ta vare på kulturarven vår, og gjerne nytte denne som ressurs i utviklinga av lokalsamfunna. Å gjere prioriteringar mellom avgjerdspakkar og tenester er krevjande. Likeeins er det krevjande å vurdere kva som må reknast som kjernenivå-teneste, ikkje minst fordi det i dei forventningane som ligg til fylkeskommunen i det daglege arbeidet er svært store. Fylkesdirektøren meiner likevel å ha funne det mogeleg å gjere prioriteringar slik finansutvalet har tinga. Fylkesdirektøren har i si rekkeføljeprioritering lagt vekt på avgjerdspakkar/tenester som bidrar til å skape aktivitet og som legg til rette for kunst- og kulturopplevingar for innbyggarane i fylket. Rekkeføljeprioriteringa er også eit uttrykk for kvar det ikkje har vore auke i løyvingane over fleire år. Fylkesdirektøren si tilråding er at hovudutvalet prioriterer mellom avgjerdspakkane og deretter prioriterer tenester under desse. Hovudutvalet kan også spesifisere prioriteringane nærare om dei ønskjer det. På det viset gir ein finansutvalet eit klart råd for kva teneste som evt kan veljast ut for nærare utgreiing. På møtet i hovudutval for kultur drøfta utvalet eit notat om budsjett Drøftingane på dette møtet er søkt følgt opp i denne saka så langt utvalet hadde klare prioriteringar. Hovudutvalet signaliserte ønskje om å prioritere frivillig sektor. Fylkesdirektøren er samd i ei slik vurdering, og har difor denne avgjerdspakken som første prioritet. 4.2 Rekkefølgeprioriteringar Prioritet 1: Frivillig sektor Frivillig sektor er ein bærebjelke innan kultur i fylket. Det er og slik at tilskota til frivillig sektor ikkje har auka på mange år, og den fylkeskommunale stønaden har difor hatt ein realnedgang allereie. Fylkesdirektøren meiner at denne avgjerdspakka bør ha høgast prioritert. Innan kvart avgjerdpakke skal det og prioriterast mellom tenester. Fylkesdirektøren vil tilrå følgjande prioritering innan avgjerdspakken frivillig sektor: Teneste Grunngjeving 1. Idrett I Regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv er det skissert ein auke til frivillige organisasjonar med 25 %. Dette vil omfatte Sogn og Fjordane idrettskrins. I tillegg finn vi innan hovudutvalet sin portefølje også andre frivillige organisasjonar som driv aktivt innan fysisk aktivitet og friluftsliv. Det er ikkje tenkeleg å redusere administrasjonskostnadane til fylkeskommunen knytt til spelemiddelordninga. Det kan medføre at utbyggarar av anlegg for idrett og fysisk aktivitet i fylket ikkje får spelemidlar. Konsekvensen av det vert for stor. 2. Andre kulturaktivitetar Barn og unge er framtida i fylket og deira kreativitet, livskvalitet og kunnskap om demokratiske prosessar er vesentleg for framtida til fylket vårt. Tenesta omfattar og tilskot til frivillig sektor. Fylkesdirektøren meiner at verdien som vert skapt av tilskota er større enn ressursbruken og difor bør oppretthaldast.

69 Side 23 av Til disposisjon for utvala Også denne tenesta er omfatta av det som står i avsnittet over. Dette er den posten i budsjettet det er knytt minst bindingar til. Det er her utvalet kan initiere utviklingsarbeid. Prioritet 2: Kulturformidling Fylkeskommunen driv sjølv ulike kulturtenester, dels eigeninitierte som musikarordningar og kultur og helse, dels som resultat av nasjonale satsingar, t.d. Den kulturelle skulesekken. Gjennom desse tenestene får innbyggjarane i fylket tilgang til varierte profesjonelle tilbod. Ikkje minst når vi alle barn og unge i heile fylket med kunst- og kulturopplevingar gjennom samarbeid med skulane. Fylkesdirektøren vil tilrå følgjande prioritering innan avgjerdspakken kulturformidling. Teneste Grunngjeving 1. Kunstformidling Kultur og helse byggjer ned barrierar og utviklar kulturaktiviteter til dei som treng tilrettelegging for å kunne delta på eksisterande tilbod. Kulturlova krev at offentleg sektor legg til rette for at alle kan delta i kulturaktiviteter og får oppleva eit mangfald av kulturutrykk. Den kulturelle skulesekken er ein nasjonal satsing som gjev barn og unge gode profesjonelle kulturopplevingar i skuletida. Digital kulturformidling dekker den delen av kulturlova som pålegg fylkeskommunen å informere om kultur og kulturaktiviteter. Fylkesmusikarordninga har allereie vore evaluert og det er vedteke ei endring i måten å satsa på. Fylkesdirektøren meiner difor at ein allereie har greidd ut og tatt stilling til vegen vidare for denne ordninga. 2. Bibliotek Fylkeskommunen er pålagt i lov å utførde regionale bibliotekoppgåver. For å gjere dette, treng vi sterk bibliotekfagleg kompetanse som saman med kommunane kan bidra til å utvikle bibliotektilbodet til innbyggjarane i fylket. Prioritet 3: Kulturarv Kulturarven er grunnlaget for identiteten vår. Dette er stadfesta i eit lovverk med påfølgjande forskrift om arbeidsdeling, der fylkeskommunen har ei viktig rolle. Denne rolla meiner fylkesdirektøren vi tek på alvor. Fylkesdirektøren vil tilrå følgjande prioritering innan avgjerdspakken kulturarv: Teneste Grunngjeving 1. Kulturminnevern Kulturminnelova er tydeleg på korleis vi skal ta i vare våre kulturminner. Riksantikvaren legg meir detaljerte føringar for forventningar til omfanget av oppgåvene fylkeskommunen skal løyse. Evt nye oppgåver frå staten til fylkeskommunen må finansierast fullt ut av staten. Fylkesarkivet sin aktivitet må vurderast opp mot kulturlov, arkivlov og politisk prioritering. Fylkesdirektøren meiner denne tenesta, som fylket har vore landsleiande på, er viktig for fylket. Kommunearkivordninga er sjølvfinansierande. 2. Museum Drifta av Tusenårsstaden Gulatinget er delt mellom Gulen kommune og fylkeskommunen. Løyvingsnivået er uendra sidan starten. Musea er viktige kulturinstitusjonar i fylket. Løyvingane frå

70 Side 24 av 24 staten har auka mykje etter konsolideringa, og også den fylkeskommunale løyvinga har auka mykje, medan dei kommunale løyvingane ikkje har auka. Dette er bakgrunn for at fylkeskommunen har sagt opp finansieringsavtalen og bedt Årlege tilskotsbrev vert følgt opp med dialogmøter om konkrete samarbeidsprosjekt og utviklingsarbeid. Prioritet 4: Knutepunktorganisasjonar Fylket sine fire regionale kulturinstitusjonar er viktige for fylket. Når fylkesdirektøren no prioriterer desse lågast kjem ikkje det av eit ynskje om å avvikle teneste, men fordi det er rom for å greie ut avtalane mellom stat, kommune og fylke. Kulturinstitusjonane har også nytt godt av positiv økonomisk utvikling gjennom kulturløftet over fleire år, med påfølgjande auke i både fylkeskommunale og kommunale løyvingar. Det ligg likevel ei forventning om at fylkeskommunen kan følgje opp sin del av dei framtidige løyvingane i tråd med dei avtaler som gjeld inntil ev nye avtaler er på plass. Fylkesdirektøren har i denne saka ikkje gjort innbyrdes prioriteringar mellom dei ulike institusjonane. 5. Konklusjon Kulturaktivitet og kulturoppleving gir oss eit rikare liv og bygger identiteten vår, heiter det i utkast til kulturstrategi. Kultur har ein verdi i seg sjølv og bidreg direkte til god livkvalitet. Samstundes er kultursatsingar ei naturleg og viktig del av utvikling av eit moderne samfunn. Det er viktig at det offentlege bidreg til utviklinga innan kulturfeltet. Dette er stadfesta i kulturlova, og meir spesifikt i biblioteklova og kulturminnelova. Kulturlova pålegg fylkeskommunen å fremje, leggje til rette for og utvikle gode kulturtilbod. Fylkesdirektøren meiner dagens aktivitet er godt innanfor lovkrava, og gir rom for politiske prioriteringar. Det er likevel utfordrande er å seie noko om kva som er eit minimumskrav i lovsamanheng. Fylkesdirektøren tilrår no ei innbyrdes prioritering. Samstundes meiner fylkesdirektøren at alle våre kultursatsingar er viktige, og ofte knytt til eit målretta samarbeid med ynskje om å skape mange og gode kulturaktivitetar og opplevingar i fylket.

71 Side 1 av 4 Saksframlegg Saksbehandlar: Sissel Lillebø Aarseth, Kulturavdelinga Sak nr.: 13/ Kulturstrategi , Høyringsinnspel Framlegg til vedtak: Fylkesdirektøren rår Hovudutval for kultur til å gjere slikt vedtak: 1. Høyringsinnspela til utkast til Kulturstrategi vert innarbeidd i strategien etter vurderingane som er gjort i vedlegg 1 Samandrag av høyringsinnspel og hovudutvalet sine innspel i møte. 2. Høyringsinnspela vert tatt vidare til arbeidet med handlingsprogram jf. vedlegg 1 Samandrag av høyringsinnspel. 3. Det har ikkje kome fram vesentlege framlegg til endringar i Kulturstrategi som gjer at strategien vert sendt på ny høyring. 4. Endeleg framlegg til strategi vert lagt fram for hovudutvalet for vedtak Strategien legg føringar for prioriteringane i framlegg til budsjett 2015 / økonomiplan Vedlegg: 1. Samandrag av høyringsinnspel Kulturstrategi Andre dokument som ikkje ligg ved: Høyringsinnspel frå 15 eksterne organisasjonar. SAKSFRAMSTILLING 1. Bakgrunn for saka Kulturstrategi har vore på høyring i perioden Dei som har delteke på innspelskonferanse, kommunane, regionale lag og organisasjonar, institusjonar og andre som har levert skriftlege høyringsinnspel har fått tilsendt høyringsbrev. Elles er høyringa kunngjort på vanleg måte. Det har kome inn 15 eksterne høyringsinnspel. I tillegg har Kultursektoren hatt ei intern høyringsrunde. Her har det kome inn 4 innspel. Det er laga eit samandrag av høyringsinnspela, vedlegg 1. Samandraget viser kven som har gitt innspel, eit samandrag av innspela og eit framlegg til korleis innspela vert tatt vidare. Vurdering av høyringsinnspel Innspela kjem frå: 2 kommunar og frå kulturnettverka i høvesvis Nordfjord og SiS 4 regionale lag og organisasjonar 2 nasjonale organisasjonar 1 institusjon

72 Side 2 av 4 4 interesselag/særinteresse Det er god sjangerbreidde blant innspelsgivarane. Kommunane er godt representert. Vi har innspel frå musikkfeltet, arrangørar, det frie feltet gjennom PreForm og BRAK. Tradisjonsberarane er godt representert gjennom Husflidslaget, Folkemusikklaget, Huset i bygda og Norsk forening for fartøyvern. Friluftsliv og fysisk aktivitet er representert gjennom FNF. Dei som skapar møteplassar er også representert gjennom t.d. Førdefestivalen. Dersom ein skal ønskje ei vidare breidde i innspela ser fylkesdirektøren at den geografiske spreiinga kan vere dårleg, det er m.a. ingen høyringsinnspel frå kommunane i Sogn, og heller ikkje institusjonar som er «Sognebasert». Av større institusjonar saknar fylkesdirektøren Musea, Teateret, Operaen og den store aktivitetsskaparen for born og unge, idretten. For idretten sin del viser fylkesdirektøren elles til regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv. Innhald i høyringsinnspela I hovudsak gir innspela positiv støtte til, og stadfesting av, retning og innhald i mål, visjon, strategiar og satsingsområde. Det er flest innspel til satsingsområda: 1. Kulturarv, 2. Den kulturelle grunnmuren og 3. Profesjonell kunst og kultur. Dette er naturleg sidan det er her lag og organisasjonar og kommunane kan sette seg sjølv og aktiviteten deira inn i ein samanheng. Sidan dette er ein overordna strategi vert mange av innspela enten tatt til orientering og/eller tatt med vidare til handlingsprogrammet. Det er nokre få innspel til mål og visjon. Desse er stort sett positive. Det har kome nokre konkrete innspel til endringar. Fylkesdirektøren vurderer desse som for spesifikke / retta mot særinteresser til å vere med i ein overordna strategi. Det er særleg mykje støtte til visjonen og mål nr 1, kultur har eigenverdi. I mål nr 3 er tilbakemeldingane at ein må definere betre berekraft og kva som kjenneteiknar eit sjølvgåande kulturliv. Det er få, men positive tilbakemeldingar til strategiane som er valt. 2. Vurderingar og konsekvensar Det har kome inn eit variert utval av innspel til strategiutkastet. Sjølv om nokre sentrale organisasjonar manglar vurderer fylkesdirektøren det slik at det har kome inn tilstrekkelege tilbakemeldingar i høyringa. Tilbakemeldingane har vore rimeleg samstemte og det er ikkje avdekka stor ueinigheit i regionen om retning på kulturarbeidet og prioriteringar av satsingsområde og arbeidsmåtar (strategiar). Innspela som har kome er av 3 ulike typar - Særinteresser ein ønskjer å fremje og få belyst - Justeringar i tekst i høve til fakta/situasjonsbeskrivingar - Framlegg til tiltak som ikkje er ein del av strategiutforminga, men som har ein naturleg plass i handlingsprogrammet. Det er likevel nokre tilbakemeldingar og innspel som går igjen og som fylkesdirektøren ønskjer å drøfte særleg. 1. Satsingsområde 4 Frivillig sektor. Det har kome relativt lite innspel til dette satsingsområdet i forhold til kva fylkesdirektøren forventa. Fylkesdirektøren vurderer dette som at det einigheit om satsingane innan feltet. Innspela som har kome dreier seg om å oppretthalde og styrke økonomiske løyvingar til feltet. Det har også kome inn høyringsinnspel frå ein nasjonal organisasjon som målberer eit perspektiv om at grunnmuren best vert styrkt gjennom å bygge vidare på regionleddet og dei lokale ledda til dei nasjonale kulturorganisasjonane. Kulturstrategien har i stor grad har fokus på dei lokale lag og organisasjonane som gir legitimitet til regionsledd og nasjonale ledd, ein nedanfrå og opphaldning til det frivillige kulturlivet.

73 Side 3 av 4 2. Ytringskulturomgrepet vert drøfta av fleire, særleg i høve til dei frivillige organisasjonane som ikkje finn sitt aktivitetsområde nemnt, særleg friluftsliv og idrett. Ytringskultur er eit nytt omgrep og ein må vente at det er drøftingar omkring dette. Arbeidet i frivillige organisasjonar høyrer inn under ytringskulturen, også idrett og friluftsliv. Fokuset på utvikling innan fysisk aktivitet har ein sterkare planstatus i og med at det er utarbeidd ein regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv. Denne styrer arbeidet innan feltet. Kulturstrategien forheld seg difor til idrett og friluftsliv som ein del av frivillig sektor, mens utviklingsarbeidet deira vert styrt av den regionale planen. 3. Den kulturelle grunnmuren. Definisjonen på grunnmuren er lagt i Kulturutgreiinga, og det er denne definisjonen som er nytta i strategien. Mange av innspela kjem i forhold til å inkludere meir spesifikke tiltak og «særinteresser» i grunnmuren. Fylkesdirektøren ser at Engerutvalet sin definisjon kan vere avgrensande og foreslår difor å ta inn lokale kulturbygg og formidlingsarenaer som ein del av den kulturelle infrastrukturen. Den norske kyrkja vert definert som ein del av grunnmuren, dette er lite inkluderande og fylkesdirektøren ønskjer å nytte omgrepet kyrkje/trussamfunn. 4. Fylkeskommunen som eigar og medstiftar. Det kjem innspel om at fylkeskommunen legg opp til fleire forventningar, føringar og utfordringar i høve til institusjonane enn det som no er styringssignala frå staten. Både ved søknad og rapportering vil det vere ein fordel om statlege og fylkeskommunale styringssignal samsvarar. Fylkesdirektøren ser at det er eit poeng at staten legg færre føringar på institusjonane; det er først og fremst institusjonane sine eigne føremål og kunstnarlege val og prioriteringar som skal vere styrande for verksemda. Fylkeskommunen vil vere ein engasjert og interessert eigar/medstiftar og økonomisk bidragsytar. Men ein ønskjer også at innanfor samfunnsoppdraget til institusjonane skal desse utvikle sin eigen form og måte å produsere og formidle god kunst og kultur til innbyggjarane. Samstundes vil fylkeskommunen også peike på område der vi utfordrar institusjonane på å ha klare strategiar og mål for sin aktivitet. Dette vil m.a. vere: - Strategiar for å nå barn og unge - Vere synlege og til stades i store deler av/heile fylket - Kompetansebase for andre aktørar - Samarbeid mellom institusjonane og deltaking i å utvikle det regionale kulturlivet - Publikumsarbeid (tiltak for å gjere seg kjend med kven publikum er, kor nøgde dei er med tilboda, kven ein ev. ikkje når, korleis nå nye publikumsgrupper, osb.) Fylkesdirektøren meiner at det bør vere ulik innfallsvinkel i høve til om fylkeskommunen er ein tilskotsgivar eller eigar/medstiftar. Som eigar ønskjer politisk nivå i fylkeskommunen å styre utviklinga sterkare enn der fylkeskommunen berre gir tilskot. Fylkesdirektøren foreslår difor at dette punktet vert spissa og det vert angitt kva institusjonar FK er eigar eller medstiftar i. Fylkesdirektøren vil rå til at dette vert lagt inn som ein strategi, ikkje eit satsingsområde. 5. Handlingsprogram. Når strategien er vedteke skal satsingsområda følgjast opp med handlingsprogram for kvart satsingsområde. Dette vil vise konkrete tiltak, økonomi og ansvar for dei ulike arbeidsområda. Mange gir innspel på at handlingsprogramma også må kome på høyring. Fylkesdirektøren vurderer at dette er i tråd med opplegget rundt regionale planar. Om dette skal gjennomført også i kulturstrategien vil bli vurdert nærare. Den vanskelege økonomiske utsiktene framover gjer dette arbeidet særleg utfordrande. Etter fylkesdirektøren si vurdering må vi legge dei strategiske vurderingane til grunn inn i budsjettarbeidet, noko som også så langt er gjort, jf HK-sak 30/14. Handlingsprogrammet vert rullert årleg, i samband med budsjettarbeidet. Fylkesdirektøren vurderer at innspela som har kome inn i stor grad er i tråd med strategiutkastet og at endringane som er føreslegne ikkje er så store at det krev ein ny høyringsrunde. 3. Vidare framdrift Hovudutvalet handsamar høyingsinnspela, vurderer desse og legg ev. føringar for ferdig strategi. Fylkesdirektøren rår så til at eit nytt strategiutkast vert utarbeidd og lagt fram for vedtak i Hovudutvalet 23. september, med høve for endeleg handsaming i fylkestinget i oktober. Strategien legg føringar for prioriteringane i framlegg til budsjett 2015 / økonomiplan

74 Side 4 av 4 4. Konklusjon Fylkesdirektøren rår til at høyringsinnspela vert handsama i tråd med vedlegg 1 og dei innspel hovudutvalet kjem med i møte. Endeleg Kulturstrategi vert utarbeidd på bakgrunn av desse innspela.

75 TENESTE ANSVAR 4005 Hoduvudtvalet for kultur - til disposisjon/utviklingsarbeid Der båra bryt 0,030 Teaterfestival, Fjaler 0,070 Jakob-Sande Selskapet 0,080 Alt lys på Solund 0,100 H.Oftedal, forteljar 0,015 Vevringutstillinga 0,070 Jorun Barane 0,025 Nynorske Litteraturdagar 0,100 Åmot Operagard 0,030 S og Fj. Idr.kr 0,075 Gloppen Musikkfest 0,075 Kråkenesmarka 0,100 Fartøvyvern 0,200 Kystpilgrim 0,200 1, Utviklingsmidlar kultur Filmsatsing Utv.avtale, Selje Kunstnarstipend Hafstad , Kulturminneutvikling 75001/51012 Kulturminneplanar /tilskot til kommunar 0, / Kongevegen 0, /53601 Reiseliv Industiens vugge 0,250 0, Idrett Sogn og Fjordane Idrettskrins 1,250 Fylkesidrettsanlegg 0,200 1,450 Barn og unge /79001 Ungdomspolitisk utval 0, /79002 Fylkesting for ungdom 0, /79003 Ungdommens kulturmønstring 0,520 0, Kulturmidlar Pensjonistlaget 0,080 Husflid (Norges Husflidslag, S. og Fj. Husflidslag) 0,370 Folkeakademiet 0,100 KFUK-KFUM 0,120 Ungd.laget 0,100 4H 0,310 Korforbundet 0,075 Folkemusikklag 0,200 Musikkorpsforbundet 0,250 Brak 0,150 1,755

76 Balejazz 0,180 Gloppen Musikkfest 0,120 Utkantfestivalen 0,050 Glopperock 0,020 Kulturfestival (N.forbund for utv.hemma) 0,080 Målrock 0,050 Mårenbiennalen 0,020 Gaularspelet 0,030 Kinnaspelet 0,100 Losnaspelet 0,020 Grunnlovsarr. (Lærdal) 0,080 Brått-arr. I Hornindal 0,020 A.Svor Jubileum 0,050 0,820 Markane Idrettslag 0,100 Vestn jazzsenter 0,100 Vestlandsutstillinga 0,100 S og Fj Symfoniorkester 0,100 Singerheimen 0,300 skjøteselstiltak 0,100 Harmonien - samarbeidsavtale 0,110 UKM 0,100 adm.vedtak og HK 27/14 (jf. eiga liste) 0,515 1,525 Kurs og konferansaar 0,200 Kunstnarstipend/fylkeskulturpris 0,170 0, Musea i Sogn og Fjordane 15, Førdefestivalen 3, Norsk country 0, Opera Nordfjord 1, Sogn og Fjordane Teater 5,757 11,057

77 ADMINISTRATIVE VEDTAK 2014 Søkjar Tiltak Tilskot Vestlandsk Sommarsymfoni Vestlandsk Sommarsymfoni Biletkunstnarane i Sogn og Fj. driftssøtte Sogn og Fjordane Skrivelag drift Norske Trekkspeleres Distriktsmeisterskap på trekkspel Landsforb Sogn og Fjordane Mållag drift drift Sogn og Fjordane fylkeskunstlag Sogn og Fj krins av N KFUK- drift KFUM speidarar Skyttarsamlaga drift Norsk Kulturskuleråd Laurdagsskulen Norsk Kulturskuleråd Symfoni-utvekslingssprosjekt Norge- Polen - ungdomar Stifteslen Jostedalsbreen konsertserie med Arve Henriksen Nasjonalparksenter Erlend Samnøen Operaforestilling Orefeus og Euridike. Skal spelas på Gaular og Kunstmuseet Seljumannamesskomiteen Konsert med St. Hallvardguttane og Sølvguttenane Kristina Aas Utstillingsprosjekt på Gamle Innvik Ullvarefabrikk/jacquarved Reidun Øvrebotten, Bremanger Magne Vangsnes Davaid C McCall Utstilling "Minne om Maria, ein hyllest til kystkvinna". Permanent utstillingsarena i Bremanger prosjekt "fire svartekunstnarar i Barcelona" "fotspor etter forfedrane våre" - arkeologisk seminar Askvoll kommune Dalsfjordveka Jølster Jazzklubb fleire arraangement gjennom året, musikkverkstad,musikalske møtetplassar m.m Fres Festival, Fresvik festival - pop-og rockorientert Sogndal filmfestival, kortfilmfestival for ungdom, ungdomsbedrift festival med tema kunst/estetikk, kulturlandskap, dans og videokunst Rundballefestivalen, Fjærland Hanne B. Oftedal Bilbliotekturne Sogn og Fj Ungdomslag Huset i Bygda "Sprell" teaterskule for barn og unge Kaja Nordang Rekruttskulen Rekruttskulen "Grand Jete" Gruppe MIM+WW Mim og Holdense i Markokko Norsk Fjordhestsenter Fjordhest for folket Norges skiforbund, Sogn og etablering av sommarhoppskule Fjordane skikrins

78 MUSEA I SOGN OG FJORDANE Sogn og Fjordane fylkeskommune Sandane, 19. aug v/fylkesdirektør Ingebjørg Erikstad Storehagen 1B 6800 Førde REALISERING AV FELLESMAGASIN FOR MUSEA I SOGN OG FJORDANE Samlingane og samlingsforvaltning er grunnlaget for all museumsverksemd. Sogn og Fjordane fylkeskommune har tatt fleire prisverdige initiativ for å løyse magasintilhøva for musea i fylket og behovet er omtalt og fastslått i fleire planer. I dei første prosessane og vidare i prosessperioden etter konsolideringa, har det vore eit tett og godt samarbeid mellom fylkeskommunen og musea/misf. Etablering av fellesmagasinet «Kløften», inkludert areal for utbygging av Sunnfjord Museum og kontorfasilitetar for fellesadministrasjonen, er eit stort løft både fagleg og økonomisk og som MiSF gjerne hadde sett kunne gjennomførast. Trass godt planabeid og god politisk vilje, må vi likevel erkjenne at realisering av prosjektet står og fell med fylkeskommunal medverknad i investering og drift. Dei politiske signala som i seinare tid er nedfelt i fylkeskommunale dokument, er difor særdeles urovekkande både for investering og drift i Musea i Sogn og Fjordane. I framlagt Budsjett 2015/økonomiplan av , ser vi at fylkesrådmannen tilrår at fellesmagasinet vert reversert som følgje av å justere ned vedtatt investeringsprogram. For Musea i Sogn og Fjordane er det viktig å presisere at arbeidet med samlingsforvaltning og sikring av samlingane som ressurs for kunnskap og formidling, må halde fram. At fylkeskommunen no ser det nødvendig å trekke fellesmagasinet Kløften ut av investeringsprogrammet, endrar føresetnaden for intern framdrift av vedtatt strategi for samlingsforvaltning i MiSF, noko som også vil få konsekvensar for ein felles innsamlingspolitikk. Vi ber difor hovudutval for kultur realitetsvurdere status og eventuelle framtidige føringar m.o.t. «Kløften» som følgje av sparetiltaka i fylkeskommunen. Er det i det heile mogleg å sjå føre seg eit spleiselag mellom region (Sogn og Fjordane fylkeskommune/kommunane) og stat og sette av investeringsmidlar til fellesmagasinet Kløften i nær framtid? Det er gått over sju år sidan ABM-utvikling gjennomførte tilstandsvurdering av museumssamlingar i Sogn og Fjordane med påfølgjande fylkesrapport og brev av Magasintilhøva har knappast betra seg og fleire museum er utan magasin i det heile. Det er difor presserande for MiSF å få avklart situasjonen med tanke på å kunne sette i gong eit arbeid med å finne alternative løysingar for å betre magasintilhøva og løyse utfordringane med nytt administrasjons- og utstillingsbygg for Sunnfjord Museum. Vennleg helsing Anne-Marie Førde Direktør Kopi: Utvalsleiar i HK/SF fylkeskommune: Nils Gjerland!"#$%&'(&) )&***&'(&) )& +(,-. &) )&/0&) '-, )(,) )&123-. &) )&-, /)&) )&+/4 '

79 Saksprotokoll Organ: Møtedato: Hovudutval for kultur Sak nr.: 14/ Internt l.nr /14 Sak: 41/14 Tittel: Drøfting av budsjett 2015 og 2016 og økonomiplan 2017 til 2019, Kultur Behandling: Frå fylkesdirektøren låg det føre slik tilråding til vedtak: 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar Reduksjon i tilskot/overføringar 2. Følgjande moment skal leggast vekt på i det vidare arbeidet med synleggjering av aktuelle utgreiingar av langsiktige tiltak: Endringsframlegg: Jan Olav Fretland, SV sette fram slik framlegg til tilleggspunkt: Kulturutvalet vil minna om at det er særleg viktig å skjerma kulturen i ein kuttsituasjon. Kultur er og eit viktig element i satsinga på verdiskaping og folkeauke i fylket. Vi ber derfor om at det endelege kuttet på kulturen blir vesentleg mindre enn ramma frå finansutvalet. Hovudutvalet sette fram slikt framlegg til vedtak: Kulturutvalet vil minna om at det er særleg viktig å skjerma kulturen i ein kuttsituasjon. Kultur er og eit viktig element i satsinga på verdiskaping og folkeauke i fylket. Vi ber derfor om at det endelege kuttet på kulturen blir vesentleg mindre enn utgreiingsramma frå finansutvalet. Utgreiingsramma på 17 mill. tilsvarar om lag 24 % av vårt samla budsjett, medan den samla inntektssvikten for fylkeskommunen er på rundt 10 %. 1. Til hovudutvalssaka 23. september får fylkesdirektøren til oppgåve å synleggjere reduksjonar i budsjett 2015 og 2016 med fokus på og konsekvensane av å: Avslutte bokbåttenesta f.o.m. andre halvår 2015 Ikkje tilsette i ledige stillingar