Morfologioppgåva om Kongo-swahili

Størrelse: px
Begynne med side:

Download "Morfologioppgåva om Kongo-swahili"

Transkript

1 Morfologioppgåva om Kongo-swahili Aronoff & Fudeman: What is Morphology? Ch. 1, oppgåve 14. Merknader skrivne av Rolf Theil. 1. Subjektsprefiks m.m. Sjå fyrst på dei 6 orda i (1), dvs. alle orda som tyder speak. Dei gjer det mogeleg å identifisere 6 ulike prefiks som uttrykkjer person og tal ved subjektet, jf. (2). Grunnlaget for denne analysen er å finne ut kva som er ulikt og kva som er likt i tyding og uttrykk. (1) Verbformer som tyder speak ni-nasem-a I speak tu-nasem-a we speak wu-nasem-a you (sg) speak mu-nasem-a you (pl) speak a-nasem-a he speaks wa-nasem-a they speak (2) Subjektsprefiks ni- eg tu- vi wu- du mu- de a- han wa- dei Det som er likt i alle orda i (1) er nasem-a, som tyder speak / snakkar. At a-en på slutten er eit suffiks, får vi vite i pkt. b i Supplementary information; tydinga skal vi ikkje bry oss om. Eg skal kome tilbake til nasem-a i pkt Objektsprefiks, tempusprefiks og verbstruktur Så tek vi ein titt på ein del av dei som tyder hit ; jf. (3). Vi ser førebels ikkje på passive, kausative og negative former, og heller ikkje den med tydinga remote time. (3) Nokre verbformer med tydinga hit ni-na-pik-a I hit ni-li-pik-a I have hit ni-na-ku-pik-a I hit you (sg) ni-li-mu-pik-a I have hit him ni-na-nu-pik-a I hit you (pl) ni-taka-nu-pik-a I will hit you (pl) ni-na-wa-pik-a I hit them a-na-ni-pik-a he hits me a-na-nu-pik-a he hits you (pl) Det einaste som er konstant i uttrykket, er pik-, som utan tvil tyder hit / slå. Vi kjenner at subjektsprefiksa ni- eg og a- han frå (2). I tillegg finn vi her nokre prefiks som gjev informasjon om person og tal ved objektet; jf. (4). Oss kjem vi tilbake til i pkt. 7. (4) Objektsprefiks ni- meg ku- deg nu- dykk mu- han wa- dei

2 I tillegg ser vi ein variasjon i tempus, der alle orda med prefikset na- etter subjektprefikset har tydinga presens, alle med prefikset li- har tydinga presens perfektum og ordet med prefikset taka- har tydinga futurum. At taka- uttrykkjer futurum, er òg nemnt under pkt. a Supplementary information. Vi oppsummerer i (5). (5) Tempusprefiks nalitaka- presens presens perfektum futurum Det kan òg vere greitt å nemne at vi ser ein klår morfologisk struktur i desse verbformene jf. (6). (6) Den morfologiske strukturen til verbformene så langt Prefiks Prefiks Prefiks Rot Suffiks ni- na- ni- pik -a wu- li- ku- sem? a- taka- mu- on? tu-? mu- nuwa- wa- Eg har teke med stammene sem og on, som eg kjem inn på i pkt. 3 nedanfor. 3. On og sem? Då går vi vidare til verbforma som tyder see, og samanliknar ho med nasem-a; jf. (7) (7) see og speak ni-na-on-a I see -na-sem-a speak Det er rimeleg å føreslå at na i ninaona og nasema er det prefikset vi identifiserte i (5) som eit uttrykk for presens. Dersom du var i Kongo og gjorde feltarbeid med swahilitalarar, hadde det vore greitt å spørje informantane («the consultants») om det gjekk an å seie slikt som det eg har sett opp i (8). Det eg har gjort, er (a) å byte ut na- presens med li- presens perfektum og taka- futurum og (b) å setje inn objektsprefikset ku- deg ; dette burde vere mogeleg dersom vi har rett i at naona og nasema inneheld prefikset na- presens. (8) Ting å spørje informantane om ni-li-on-a I have seen ni-li-sem-a I have spoken ni-taka-on-a I will see ni-taka-sem-a I will speak ni-na-ku-on-a I see you (sg) 2

3 4. Passiv Så vågar vi oss vidare til formene som endar på pikiwa; jf. (9). (9) Verbformer som endar på pikiwa wu-taka-pik-iw-a you (sg) will be hit ni-na-pik-iw-a I am hit ni-li-pik-iw-a I have been hit I Supplementary information får vi vite at suffikset iw uttrykkjer passiv, og då skulle alt vere greitt, for resten kjenner vi att jf. (10) (12). (10) Wutakapikiwa du vil bli slegen Prefiks Prefiks Prefiks Rot Suffiks y DIATESE wu- taka- pik -iw -a du futurum slå passiv (11) Ninapikiwa eg blir slegen DIATESE ni- na- pik -iw -a eg presens slå passiv (12) Nilipikiwa eg har blitt slegen ni- li- pik -iw -a eg pres. perf. slå passiv 5. Kausativ og passiv Tre verbformer endar på pikizwa. Under pkt. c i Supplementary information får vi vite at w (akkurat som iw) er ein allomorf av eit morfem med tydinga passiv, og då er det berre iz som er eit nytt element. Tydinga til iz må bli kausativ. Analysen må bli som i (13) (15). (13) Wunapikizwa du får til å bli slegen wu- na- pik -iz -w -a du presens slå kausativ passiv (14) Wunanipikizwa du får meg til å bli slegen wu- na- ni- pik -iz -w -a du presens meg slå kausativ passiv 3

4 (15) Wutakanipikizwa du vil få meg til å bli slegen wu- taka- ni- pik -iz -w -a du futurum meg slå kausativ passiv 6. Fjern tid Éi verbform har tydinga remote time, på norsk fjern tid, nemleg nilipikaka. Fjern tid tyder vel helst fjern fortid. Her har vi ikkje nok data til å segmentere på ein eintydig måte. Vi kan vel primært seie at valet står mellom analysane i (16) og (17). (16) Nilipikaka. 1. alternativ ni- li- pik -ak -a eg pres. perf. slå fjern tid (17) Nilipikaka. 2. alternativ ni- li- pik -a -ka eg pres. perf. slå fjern tid Det 1. alternativet inneber at eit suffiks ak fjern tid er sett inn framfor det finale suffikset a; det 2. alternativet inneber at eit suffiks ka er sett til heilt på slutten av ordet, bakom det finale suffikset a. Korleis skal vi avgjere kva som er den beste analysen? Då treng vi meir data. Helst burde vi hatt data der det finale suffikset var noko anna enn a. Lat oss tenkje oss at det også finst eit finalt suffiks i. Då kunne vi sjå kvar suffikset med tydinga fjern tid stod i høve til denne i-en. Heiter det «pik-i-ka» eller «pik-ak-i»? 7. Negativ På botnen av lista står det fire negative (dvs. nekta) verbformer. Vi kan byrje med dei to siste jf. (18) og (19). Eg har streka under det som er nytt. (18) Hatutanupika vi slår dykk ikkje ha- tu- ta- nu- pik -a negativ vi presens dykk slå (19) Hawatatupika dei slår oss ikkje ha- wa- ta- tu- pik -a negativ dei negativ presens oss slå Begge desse verbformene har prefikset ha- framfor dei kjende subjektprefiksa. Eg har føreslege at det har tydinga negativ. 4

5 Dessutan finn vi prefikset ta- på «tempusplassen». Under pkt. a i Supplementary information er ta- omtala som "the negative ta-", men eg har føreslege negativ presens som tyding, sidan det ikkje finst noko anna uttrykk for presens. Dei dataa vi har utelukkar heller ikkje den hypotesen at vi no har funne to prefiks med tydinga presens, nemleg na- og ta-, som då kan reknast som allomorfar av eit morfem med tydinga presens. Allomorfen na- finst i positive verbformer og allomorfen ta- i negative verbformer. Når (eller dersom!) ta- berre finst i negative verbformer, kan ein likevel hevde at det det signaliserer negativ, utan primært å vere eit negativ-prefiks. Merk at vi no endeleg har funne ut kva oss heiter, slik at vi kan komplettere lista vår over objektsprefiks. Lista i (4) kan erstattast av lista i (20). (20) Objektsprefiks ni- meg tu- oss ku- deg nu- dykk mu- han wa- dei Men så var det dei to resterande negative formene, sitanupika eg slår dykk ikkje og hatanupika han slår dykk ikkje. Desse formene er ikkje akkurat slik vi skulle ynskt dei, for å seie det slik! Etter mønster av (18) og (19) kunne vi ha venta (21) og (22), med negativprefikset ha- føre subjektsprefikset. Eg har sett ei stjerne (*) framfor desse formene for å understreke at dei ikkje er korrekte. (21) *Hanitanupika eg slår dykk ikkje *ha- ni- ta- nu- pik -a negativ eg presens dykk slå (22) *Haatanupika han slår dykk ikkje *ha- a- ta- nu- pik -a negativ han presens dykk slå Når vi samanliknar *ha-a-ta-nu-pik-a med det som det verkeleg heiter, ha-ta-nu-pika, verkar det rimeleg å hevde at ha-ta-nu-pik-a kan analyserast som i (23) dvs. med eit subjektsprefiks som er realisert som Ø (= null). (23) Hatanupika han slår dykk ikkje ha- Ø- ta- nu- pik -a negativ han presens dykk slå Vi hugsar Principle 4 frå s. 16 i læreboka: Principle 4 A morpheme may have zero as one of its allomorphs provided it has a non-zero allomorph. 5

6 Då kan vi seie at morfemet med tydinga han (som subjektprefiks) har dei to allomorfane a- og Ø. Vi finn allomorfen Ø etter negativmorfemet ha- og allomorfen a- i andre samanhengar. Så var det sitanupika eg slår dykk ikkje. Her er det mogeleg å tenkje seg analysen i (24). (24) Sitanupika eg slår dykk ikkje. 1. alternativ si- Ø- ta- nu- pik -a negativ eg presens dykk slå I (24) har vi rekna med at morfemet med tydinga negativ har to allomorfar, ha- og si-. Allomorfen si- finn vi når subjektet er eg, og allomorfen ha- finn vi elles dvs. i andre samanhengar. På same vis må vi rekne med at morfemet med tydinga eg har to allomorfar, ni- og Ø, der allomorfen Ø finst etter negativmorfemet og allomorfen ni- finst elles. Men analysen i (24) har sine problematiske sider. Ein kunne nemleg like gjerne tenkje seg analysen i (25)! (25) Sitanupika eg slår dykk ikkje. 2. alternativ Ø- si- ta- nu- pik -a negativ eg presens dykk slå I (25) har eg tenkt meg at negativmorfemet har to allomorfar, ha- og Ø; allomorfen Ø finst føre morfemet med tydinga eg, mens allomorfen ha- finst elles. Då må vi rekne med at morfemet med tydinga eg også har to allomorfar, ni- og si-; allomorfen sifinst etter negativmorfemet og allomorfen ni- finst elles. Det finst iallfall minst eitt alternativ til, der vi reknar med at både negativ og eg er uttrykte gjennom den eine kumulative allomorfen si-, som illustrert i (26). (26) Sitanupika eg slår dykk ikkje. 3. alternativ si- ta- nu- pik -a negativ + eg presens dykk slå Ikkje alle problem har ei enkel løysing, og elementet si i swahili er eit døme på ei lita nøtt. Dei fleste språk har morfologiske problem av dette slaget. 8. Litt om rot og stamme Eg har gjennom heile analysen kalla pik, sem og on for røter jamfør til dømes (15), som eg tek opp att her: (15) Wutakanipikizwa du vil få meg til å bli slegen wu- taka- ni- pik -iz -w -a du futurum meg slå kausativ passiv 6

7 Vi har ikkje data nok til å ta alle slags avgjerder i denne oppgåva, men ein kunne tenkje seg at rota og nokre affiks til saman utgjer ei stamme, slik eg har framstelt det i (27). Dei to suffiksa som eg har rekna til stamma, må då vere avleiingsaffiks, mens alle andre affiks er bøyingsaffiks. (27) Wutakanipikizwa du vil få meg til å bli slegen STAMME wu- taka- ni- pik -iz -w -a du futurum meg slå kausativ passiv Dersom det ikkje finst nokon avleiingsaffiks, utgjer rota stamma aleine, som i (28). (28) Ninakupika eg slår deg STAMME Prefiks Prefiks Prefiks Rot Suffiks ni- na- ku- pik -a eg presens deg slå 9. Avslutning Lat meg avslutte med ei oppsummering av alle dei morfema og allomorfane vi har kome fram til jf. (27). (27) Oppsummering Suffiks ha- ni- na- / ta- ni- pik -iw / -w -a negativ eg presens meg slå passiv? si- wu- li- ku- sem? -iz jf. pkt. 7 du pr. perf. deg snakke kausativ a- / Ø taka- mu- on? han futurum han sjå tu- tu- vi oss mu- nu- de dykk wa- wa- -ak eller -ka dei dei fjern tid Eg har gjort denne framstellinga ganske omstendeleg, og vist steg for steg korleis ein kan kome fram til ein morfologisk analyse. Ein tek til med det enklaste og sparar det vanskelegaste til slutt. Nokre fenomen finn ein ikkje ei eintydig løysing på, og då trengst det som regel meir data. 7

Morfologioppgåva om klassisk gresk

Morfologioppgåva om klassisk gresk Morfologioppgåva om klassisk gresk Aronoff & Fudeman: What is Morphology? Ch. 3, oppgåve 1. Merknader skrivne av Rolf Theil 1. Innleiing Vi skal analysere nominativ og genitiv eintal av ni klassisk greske

Detaljer

Hjelp og løysingsframlegg til nokre av oppgåvene i kapittel 3

Hjelp og løysingsframlegg til nokre av oppgåvene i kapittel 3 Hjelp og løysingsframlegg til nokre av oppgåvene i kapittel 3 Oppgåver til side 130 Oppgåve B Kommenter forholdet mellom omgrep. a) Morfem, leksikalsk morfem, grammatisk morfem, bøyingsmorfem og avleiingsmorfem.

Detaljer

Morfologioppgåva om tarahumara

Morfologioppgåva om tarahumara Morfologioppgåva om tarahumara Aronoff & Fudeman: What is Morphology? Ch. 3, oppgåve 5. Merknader skrivne av Rolf Theil 1. Innleiing Vi skal beskrive den fonologiske omgjevnaden (eng. environment) til

Detaljer

Å løyse kvadratiske likningar

Å løyse kvadratiske likningar Å løyse kvadratiske likningar Me vil no sjå på korleis me kan løyse kvadratiske likningar, og me tek utgangspunkt i ei geometrisk tolking der det kvadrerte leddet i likninga blir tolka geometrisk som eit

Detaljer

Revisjon av retningslinjer for protokollkomiteen i Kyrkjemøtet

Revisjon av retningslinjer for protokollkomiteen i Kyrkjemøtet DEN NORSKE KYRKJA KM 5.1/06 Kyrkjemøtet Saksorientering Revisjon av retningslinjer for protokollkomiteen i Kyrkjemøtet Samandrag Mandatet og retningslinjene for protokollkomiteen vart vedtekne av høvesvis

Detaljer

Samarbeidsmeteorolog 2017: Kva tenkjer ungdomane i Vest-Telemark om eit felles ungdomsråd?

Samarbeidsmeteorolog 2017: Kva tenkjer ungdomane i Vest-Telemark om eit felles ungdomsråd? Samarbeidsmeteorolog 2017: Kva tenkjer ungdomane i Vest-Telemark om eit felles ungdomsråd? Gunhild Kvålseth 15.06.17 Innhald Innleiing... 3 Formålet med undersøkinga... 3 Status i dag... 3 Framgangsmåte...

Detaljer

TEORI FOR OPTISKE FIBRAR MED BRAGGITTER

TEORI FOR OPTISKE FIBRAR MED BRAGGITTER TEORI FOR OPTISKE FIBRAR MED BRAGGITTER Vi ser på ein optisk ber (lysbølgjeleiar) som går i z-retninga og har ein relativ permittivitet " f (x; y) = " f () som varierer over tverrsnittet. = (x; y) er ein

Detaljer

Her skal du lære å programmere micro:biten slik at du kan spele stein, saks, papir med den eller mot den.

Her skal du lære å programmere micro:biten slik at du kan spele stein, saks, papir med den eller mot den. PXT: Stein, saks, papir Skrevet av: Bjørn Hamre Oversatt av: Stein Olav Romslo Kurs: Microbit Introduksjon Her skal du lære å programmere micro:biten slik at du kan spele stein, saks, papir med den eller

Detaljer

Brukarrettleiing E-post lesar www.kvam.no/epost

Brukarrettleiing E-post lesar www.kvam.no/epost Brukarrettleiing E-post lesar www.kvam.no/epost Kvam herad Bruka e-post lesaren til Kvam herad Alle ansatte i Kvam herad har gratis e-post via heradet sine nettsider. LOGGE INN OG UT AV E-POSTLESAREN TIL

Detaljer

Refleksjon og skriving

Refleksjon og skriving Refleksjon og skriving I denne delen skal vi øve oss på å skrive ein reflekterande tekst om eit av temaa i boka om «Bomulv». Teksten skal presenterast høgt for nokre andre elevar i klassen. 1 Å reflektere

Detaljer

Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve 1... (4%) = = 10 =

Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve 1... (4%) = = 10 = Eksamen. desember 205 Eksamenstid 4 timar IR2072 Diskret Matematikk Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve.......................................................................................

Detaljer

1.8 Binære tal DØME. Vi skal no lære å omsetje tal mellom totalssystemet og titalssystemet.

1.8 Binære tal DØME. Vi skal no lære å omsetje tal mellom totalssystemet og titalssystemet. 1.8 Binære tal Når vi reknar, bruker vi titalssystemet. Korleis det verkar, finn vi ut ved å sjå på til dømes talet 2347. 2347 = 2 1000 + 3 100 + 4 10 + 7 Dersom vi bruker potensar, får vi 2347 = 2 10

Detaljer

Vel nynorsk for barnet ditt!

Vel nynorsk for barnet ditt! Vel nynorsk for barnet ditt! 10 elevar er nok til å få ein eigen nynorskklasse på skulen til barnet ditt. Alle elevar skal lære bokmål og nynorsk. Lat barnet ditt få gjere det på den lettaste måten. Kva

Detaljer

UNIVERSITETET I OSLO

UNIVERSITETET I OSLO UNIVERSITETET I OSLO Side 1 Det matematisk-naturvitenskapelige fakultet Eksamen i: INF1010 Objektorientert programmering Eksamensdag: Tysdag 12. juni 2012 Tid for eksamen: 9:00 15:00 Oppgåvesettet er på

Detaljer

Konklusjon for 4 grupper

Konklusjon for 4 grupper Konklusjon for 4 grupper Korleis kåre ein vinnar? Kva for eit val som er det beste, er avhengig av kva dei andre gruppene har valt. Kven som blir vinnarar og taparar, blir avgjort ut ifrå kombinasjonen

Detaljer

Forslag. Her er to bilde av gutar og jenter som har det fint saman.

Forslag. Her er to bilde av gutar og jenter som har det fint saman. Introduksjon av økta Bilda: er dei vener, kva er bra og korleis er det forskjellar? Fakta-ark med tilbakemeldingar Gruppe: Kan alkohol styrkja og svekkja venskap? Gruppe: Kva gjer me for at det skal halda

Detaljer

Vurdering på ungdomssteget og i vidaregåande opplæring. No gjeld det

Vurdering på ungdomssteget og i vidaregåande opplæring. No gjeld det Vurdering på ungdomssteget og i vidaregåande opplæring No gjeld det No gjeld det 1. august 2009 endra ein forskrifta til opplæringslova kapitel 3 Individuell vurdering i grunnskulen og i vidaregåande

Detaljer

Jon Fosse. For seint. Libretto

Jon Fosse. For seint. Libretto Jon Fosse For seint Libretto Personar Eldre kvinne, kring seksti-sytti Middelaldrande kvinne, kring førti Mann, kring femti Fylgje Yngre kvinne, kring tretti Med takk til Du Wei 2 Ei seng fremst, godt

Detaljer

Jon Fosse. Olavs draumar. Forteljing

Jon Fosse. Olavs draumar. Forteljing Jon Fosse Olavs draumar Forteljing Det Norske Samlaget 2012 www.samlaget.no Tilrettelagt for ebok av BookPartnerMedia, København 2012 ISBN 978-82-521-8123-4 Om denne boka Alida og Asle kom i Andvake til

Detaljer

Biletbruk på nettet 1 2

Biletbruk på nettet 1 2 Innleiing Denne vesle rettleiinga vil syne deg ein arbeidsflyt for å tilretteleggje bilete for publikasjon på internett. Desse operasjonane fordrar bruk av eit bilethandsamingsprogram. Slike er det mange

Detaljer

Når du kjem inn i registeret, skal du sjå ei liste over kor du er administrator for. Lista ligg under kategorien lokale organisasjoner i menyen.

Når du kjem inn i registeret, skal du sjå ei liste over kor du er administrator for. Lista ligg under kategorien lokale organisasjoner i menyen. Ung i Kor - Rettleiing til medlemsregister og innsending av årsrapport. Oppdatert 28. januar 2019 Steg 1 - Innlogging Medlemsregisteret til Ung i Kor finn du på nobu.ensembler.no. Ein loggar inn på medlemsregisteret

Detaljer

Fagfornyelsen - andre runde innspill til kjernelementer i skolefagene

Fagfornyelsen - andre runde innspill til kjernelementer i skolefagene Fagfornyelsen - andre runde innspill til kjernelementer i skolefagene Uttalelse - Utdanningsforbundet Status: Innsendt av: Innsenders e-post: Innsendt til Utdanningsdirektoratet Innsendt og bekreftet av

Detaljer

NY/UTSATT NASJONAL DELEKSAMEN I MATEMATIKK FOR GRUNNSKULELÆRAR - UTDANNINGANE GLU 1 7 OG GLU 5 10

NY/UTSATT NASJONAL DELEKSAMEN I MATEMATIKK FOR GRUNNSKULELÆRAR - UTDANNINGANE GLU 1 7 OG GLU 5 10 NY/UTSATT NASJONAL DELEKSAMEN I MATEMATIKK FOR GRUNNSKULELÆRAR - UTDANNINGANE GLU 7 OG GLU 5 0 NYNORSK Dato: 05.2.7 Eksamenstid: 9 3 Hjelpemiddel: Ingen Oppgåvesettet inneheld 4 oppgåver. Alle deloppgåvene,

Detaljer

Brukarrettleiing for ny lagsportal kvam.no

Brukarrettleiing for ny lagsportal kvam.no Brukarrettleiing for ny lagsportal kvam.no Innhold Oversikt over lag og organisasjonar... 2 Registrer ditt lag... 3 Dashbordet... 5 Legge til arrangement / hendingar... 6 Treng du hjelp?... 7 Adressa til

Detaljer

Informasjon og brukarrettleiing

Informasjon og brukarrettleiing Informasjon og brukarrettleiing Om kartløysinga Kartløysinga er tenarbasert. Alle operasjonar blir utførde av ein sentralt plassert tenar (server). Dette inneber at du som brukar berre treng å ha ein pc

Detaljer

Rettleiar. Undervisningsvurdering ein rettleiar for elevar og lærarar

Rettleiar. Undervisningsvurdering ein rettleiar for elevar og lærarar Rettleiar Undervisningsvurdering ein rettleiar for elevar og lærarar Til elevar og lærarar Føremålet med rettleiaren er å medverke til at elevane og læraren saman kan vurdere og forbetre opplæringa i fag.

Detaljer

Rettleiing. Nasjonale prøver i rekning for 5. trinn. Versjon: juli 2010, nynorsk

Rettleiing. Nasjonale prøver i rekning for 5. trinn. Versjon: juli 2010, nynorsk Rettleiing Nasjonale prøver i rekning for 5. trinn Versjon: juli 2010, nynorsk Nasjonale prøver i rekning for 5. steget Her får du informasjon om nasjonale prøver i rekning og kva prøva måler. Vidare er

Detaljer

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2014

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2014 Rapport om målbruk i offentleg teneste 214 Innhald Om rapporten... 3 Forklaring til statistikken... 3 Resultat frå underliggjande organ... 3 Nettsider... 3 Figur 1 Nynorskdel på statlege nettsider, i prosent...

Detaljer

Oppgåver til kapittel 3

Oppgåver til kapittel 3 Oppgåver til kapittel 3 Oppgåver til side 130 Definer og gje døme på dei følgjande sentrale omgrepa: a) Morfem b) Leksikalsk morfem c) Grammatisk morfem d) Leksem e) Rot f) Stamme g) Bøyingsmorfem h) Avleiingsmorfem

Detaljer

Bilete og figurar i Word

Bilete og figurar i Word Bilete og figurar i Word av Kjell Skjeldestad Ofte har me behov for å setje inn ulike illustrasjonar i teksten vår. Det kan vere bilete, teikningar, diagram osv. Me skal sjå på nokre av dei mulegheitene

Detaljer

Til deg som bur i fosterheim. 13-18 år

Til deg som bur i fosterheim. 13-18 år Til deg som bur i fosterheim 13-18 år Forord Om du les denne brosjyren, er det sikkert fordi du skal bu i ein fosterheim i ein periode eller allereie har flytta til ein fosterheim. Det er omtrent 7500

Detaljer

Tenk på det! Informasjon om Humanistisk konfirmasjon NYNORSK

Tenk på det! Informasjon om Humanistisk konfirmasjon NYNORSK Tenk på det! Informasjon om Humanistisk konfirmasjon NYNORSK FRIDOM TIL Å TENKJE OG MEINE KVA DU VIL ER EIN MENNESKERETT Fordi vi alle er ein del av ein større heilskap, er evna og viljen til å vise toleranse

Detaljer

Barnerettane i SKULEN

Barnerettane i SKULEN Eit undervisningsopplegg om Barnerettane i SKULEN Aktivitetsark med oppgåveidéar og tips til lærarane Hjelpeark med bakgrunnsinformasjon og kopieringsoriginalar DELTAKING Artikkel 12: DISKRIMINERING Artikkel

Detaljer

styrke i at mest kva som helst kan skje, utan at dei vert mindre aktuelle.

styrke i at mest kva som helst kan skje, utan at dei vert mindre aktuelle. Gode landsmøte! Takk for eit år med mykje godt samarbeid og mange gode idear. Norsk Målungdom er i høgste grad ein tenkjande organisasjon, og denne perioden har me nytta mykje tid på å utfordra det etablerte.

Detaljer

Vedtak i sak som gjeld klage på manglande innsyn etter offentleglova

Vedtak i sak som gjeld klage på manglande innsyn etter offentleglova Sakshandsamar: Ove Midtbø Vår dato Vår referanse Telefon: 57643176 03.07.2012 2012/1917-326.1 E-post: fmsfomi@fylkesmannen.no Dykkar dato Dykkar referanse Foreldrearbeidsutvalet Lærdalsøyri skule v/hadle

Detaljer

Merknader til tilråding i byggesak Gbnr25/57 Knut Olav Bukve og Jannicke Holmseth Bukve

Merknader til tilråding i byggesak Gbnr25/57 Knut Olav Bukve og Jannicke Holmseth Bukve Til Sogndal kommune, forvaltningsutvalet Merknader til tilråding i byggesak Gbnr25/57 Knut Olav Bukve og Jannicke Holmseth Bukve Med bakgrunn i at denne byggesaka skal opp i forvaltningsutvalet torsdag

Detaljer

ÅRETS NYSGJERRIGPER 2017

ÅRETS NYSGJERRIGPER 2017 ÅRETS NYSGJERRIGPER 2017 Kva er det som gjer at lærarane ikkje er like strenge? 7.klasse ved Solund barne- og ungdomskule Dei fleste elevar tenker vel på at den og den læraren er streng, og den læraren

Detaljer

Måling. Geometri. Tall. Statistikk. Fagplan/årsplan i matematikk 1.trinn 2016/2017 Faglærer: Linn Katrine Hegg Vike. Hovedområde

Måling. Geometri. Tall. Statistikk. Fagplan/årsplan i matematikk 1.trinn 2016/2017 Faglærer: Linn Katrine Hegg Vike. Hovedområde Fagplan/årsplan i matematikk 1.trinn 2016/2017 Faglærer: Linn Katrine Hegg Vike Hovedområde Tall Geometri Måling Statistikk Hovudområdet tal og algebra handlar om å utvikle talforståing og innsikt i korleis

Detaljer

Døme på eit skrivebord i P360, beståande av: Det same skrivebordet sett frå redigeringsmodus. Namnet til skrivebordet. Eigendefinert tekst.

Døme på eit skrivebord i P360, beståande av: Det same skrivebordet sett frå redigeringsmodus. Namnet til skrivebordet. Eigendefinert tekst. Døme på eit skrivebord i P360, beståande av: Namnet til skrivebordet Eigendefinert tekst Bilete Filer Link til nettside Og tabellar tinga ligg i, som styrer layout HTML Kodesnutt webdelar Det same skrivebordet

Detaljer

TIL DEG SOM HAR BARN SOM DELTAR I «ZIPPYS VENNER» PÅ SKULEN

TIL DEG SOM HAR BARN SOM DELTAR I «ZIPPYS VENNER» PÅ SKULEN KOPI TIL HEIMEN TIL DEG SOM HAR BARN SOM DELTAR I «ZIPPYS VENNER» PÅ SKULEN Zippys venner er eit skuleprogram kor barna øver på å fungera godt saman og å forstå eigne kjensler. Dei får øve på korleis dei

Detaljer

UTVIKLINGSPLAN Bø skule

UTVIKLINGSPLAN Bø skule UTVIKLINGSPLAN 2018-2019 Bø skule 1.0 Mål... 3 1.1 Lesing... 3 1.2 Inkluderande og trygt skulemiljø... 3 2.0 Nå-situasjonen ved Bø skule... 3 2.1 Nå-situasjonen knyta til lesing... 3 2.2 Nå-situasjonen

Detaljer

Eksamen MAT1005 matematikk 2P-Y va ren 2015

Eksamen MAT1005 matematikk 2P-Y va ren 2015 Eksamen MAT1005 matematikk 2P-Y va ren 2015 Oppgåve 1 (2 poeng) Dag Temperatur Måndag 4 C Tysdag 10 C Onsdag 12 C Torsdag 5 C Fredag 6 C Laurdag Tabellen over viser korleis temperaturen har variert i løpet

Detaljer

Eksamen 2P MAT1015 Hausten 2012

Eksamen 2P MAT1015 Hausten 2012 Eksamen 2P MAT1015 Hausten 2012 Del 1 Utan hjelpemiddel 1 (4 poeng) Alle som går tur til Pollfjell, skriv namnet sitt i boka som ligg i postkassen på toppen av fjellet. Nedanfor ser du kor mange som har

Detaljer

ehandel og lokalt næringsliv

ehandel og lokalt næringsliv ehandel og lokalt næringsliv Kvifor ehandel? Del av regjeringas digitaliseringsarbeid det offentlege skal tilby digitale løysingar både til enkeltpersonar og næringsliv Næringslivet sjølve ønskjer ehandel

Detaljer

Rettane til sterkt svaksynte og blinde elevar Udir

Rettane til sterkt svaksynte og blinde elevar Udir Rettane til sterkt svaksynte og blinde elevar Udir-9-2012 Sterkt svaksynte og blinde elevar har rett til nødvendig opplæring i punktskrift og opplæring i bruk av nødvendige tekniske hjelpemiddel. Elevane

Detaljer

Eksamen 2P MAT1015 Hausten 2012 Løysing

Eksamen 2P MAT1015 Hausten 2012 Løysing Eksamen P MAT1015 Hausten 01 Del 1 Utan hjelpemiddel Oppgåve 1 (4 poeng) Alle som går tur til Pollfjell, skriv namnet sitt i boka som ligg i postkassen på toppen av fjellet. Nedanfor ser du kor mange som

Detaljer

Saman om å skape. Strategi for innbyggardialog

Saman om å skape. Strategi for innbyggardialog Saman om å skape Strategi for innbyggardialog Vedteken i Ulstein kommunestyre 21. juni 2018 INNLEIING Kvifor gjer vi dette? Ulstein kommune vil styrke innbyggardialogen og lokaldemokratiet. Det er tre

Detaljer

DEN GODE HYRDEN. Det finst mange svar på spørsmålet, og svara våre avheng både av foreldrebileta våre og av erfaringane våre gjennom livet.

DEN GODE HYRDEN. Det finst mange svar på spørsmålet, og svara våre avheng både av foreldrebileta våre og av erfaringane våre gjennom livet. Preike Matt 18, 12-18 Molde Domkirke 5.s i treenigheitstida, 23.06.2013 DEN GODE HYRDEN Eg vil starte med å vise eit bilete i dag. Det er eit bilete som i ein eller annan variant heng i mange heimar og

Detaljer

EVALUERING AV FORSØK MED ANONYME PRØVER 2013

EVALUERING AV FORSØK MED ANONYME PRØVER 2013 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Opplæringsavdelinga Arkivsak 200903324-51 Arkivnr. 520 Saksh. Farestveit, Linda Saksgang Møtedato Opplærings- og helseutvalet 17.09.2013 EVALUERING AV FORSØK MED ANONYME PRØVER

Detaljer

ENDELEG TILSYNSRAPPORT

ENDELEG TILSYNSRAPPORT Sakshandsamar, innvalstelefon Jarle Berggraf, 55572264 Vår dato 18.05.2016 Dykkar dato 13.04.2016 Vår referanse 2015/6484 611 Dykkar referanse Bergen kommune Postboks 7700 5020 Bergen ENDELEG TILSYNSRAPPORT

Detaljer

Eksamen REA3028 Matematikk S2. Nynorsk/Bokmål

Eksamen REA3028 Matematikk S2. Nynorsk/Bokmål Eksamen 6.05.010 REA308 Matematikk S Nynorsk/Bokmål Nynorsk Eksamensinformasjon Eksamenstid: Hjelpemiddel på del 1: Hjelpemiddel på del : Vedlegg: Framgangsmåte: Rettleiing om vurderinga: 5 timar: Del

Detaljer

Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve 1... (4%) = 5 4 3 2 1 = 10 = 520 519

Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve 1... (4%) = 5 4 3 2 1 = 10 = 520 519 Eksamen 2. desember 2014 Eksamenstid 4 timar IR201712 Diskret Matematikk Ingen hjelpemiddel er tillatne. Ta med all mellomrekning som trengst for å grunngje svaret. Oppgåve 1.......................................................................................

Detaljer

Fra Forskrift til Opplæringslova:

Fra Forskrift til Opplæringslova: Fra Forskrift til Opplæringslova: 5-1. Kva det kan klagast på Det kan klagast på standpunktkarakterar, eksamenskarakterar, karakterar til fag- /sveineprøver og kompetanseprøve, og realkompetansevurdering.

Detaljer

Profilhandbok for vidaregåande skular

Profilhandbok for vidaregåande skular Profilhandbok for vidaregåande skular v. 1.0 Vidaregåande skular Logoane til dei vidaregåande skulane spelar på fart og rørsle for unge i utdanning, der fylkesvåpenet er godt integrert. Kvar skule har

Detaljer

Det er ein føresetnad for tilbakemelding av resultata til verksemda at personvern og anonymitet er sikra.

Det er ein føresetnad for tilbakemelding av resultata til verksemda at personvern og anonymitet er sikra. Ressurssenter for psykologiske og sosiale faktorar i arbeid Tilbakemelding til tilsett og leiing i verksemda Ei kartlegging bør følgjast av tilbakemelding til dei tilsette om resultata. Ein spreier dermed

Detaljer

Brukarrettleiing. epolitiker

Brukarrettleiing. epolitiker Brukarrettleiing epolitiker 1 Kom i gang Du må laste ned appen i AppStore Opne Appstore på ipaden og skriv «epolitiker» i søkjefeltet øvst til høgre. Trykk på dette ikonet og deretter på «hent» og til

Detaljer

Eksamen S1, Hausten 2013

Eksamen S1, Hausten 2013 Eksamen S1, Hausten 013 Tid: timar Hjelpemiddel: Vanlege skrivesaker, passar, linjal med centimetermål og vinkelmålar er tillatne. Oppgåve 1 ( poeng) Funksjonen f er gjeve ved Bestem f. f x 3x 3x 1, Df

Detaljer

Undervisningsopplegg for ungdomstrinnet om statistikk og sannsyn

Undervisningsopplegg for ungdomstrinnet om statistikk og sannsyn Undervisningsopplegg for ungdomstrinnet om statistikk og sannsyn Kjelde: www.clipart.com 1 Statistikk, sannsyn og kombinatorikk. Læraren sitt ark Kva seier læreplanen? Statistikk, sannsyn og kombinatorikk

Detaljer

SPØRJESKJEMA FOR ELEVAR

SPØRJESKJEMA FOR ELEVAR SPØRJESKJEMA FOR ELEVAR Spørsmåla handlar om forhold som er viktige for læringa di. Det er ingen rette eller feile svar, vi vil berre vite korleis du opplever situasjonen på skulen din. Det er frivillig

Detaljer

Eksamen MAT1015 Matematikk 2P Våren 2013

Eksamen MAT1015 Matematikk 2P Våren 2013 Eksamen MAT1015 Matematikk 2P Våren 2013 DEL 1 Utan hjelpemiddel Oppgåve 1 (5 poeng) Ein kveld køyrde ein taxisjåfør 10 turar. Nedanfor ser du kor mange passasjerar han hadde med på kvar av turane. 1 5

Detaljer

SAMARBEID HEIM OG SKULE

SAMARBEID HEIM OG SKULE SAMARBEID HEIM OG SKULE SLIK GJER ME DET PÅ VÅGEN SKULE Gjeld frå 30.08.2010 1 SAMARBEID HEIM- SKULE For å få skuletilbodet best mogeleg for elevane, ynskjer me å ha eit godt samarbeid mellom heim og skule.

Detaljer

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2015

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2015 Rapport om målbruk i offentleg teneste 21 1 Innhald Om rapporten... 3 Forklaring til statistikken... 3 Resultat frå underliggjande organ... 4 Nettsider... 4 Figur 1 Nynorskdel på statlege nettsider, i

Detaljer

Ekstern revisor - opsjon og ny konkurranse

Ekstern revisor - opsjon og ny konkurranse Kontrollutvalet Arkivnr: 2014/10505-6 Saksbehandlar: Hogne Haktorson Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Kontrollutvalet Fylkestinget Ekstern revisor - opsjon og ny konkurranse Samandrag Fylkestinget

Detaljer

Alle barn har rett til å seie meininga si, og meininga deira skal bli tatt på alvor

Alle barn har rett til å seie meininga si, og meininga deira skal bli tatt på alvor Eit undervisningsopplegg om BARNERETTANE MÅL frå læreplanen DELTAKING Artikkel 12: DISKRIMINERING Artikkel 2: Alle barn har rett til vern mot diskriminering PRIVATLIV Artikkel 16: Alle barn har rett til

Detaljer

6 Samisk språk i barnehage og skule 2011/12

6 Samisk språk i barnehage og skule 2011/12 6 Samisk språk i barnehage og skule 2011/12 Jon Todal, professor dr.art., Sámi allaskuvla / Samisk høgskole, Guovdageaidnu Samandrag I Samiske tall forteller 4 gjekk vi nøye inn på dei ymse tala for språkval

Detaljer

Foreldrekurs for foreldre på 3 og 4 trinn

Foreldrekurs for foreldre på 3 og 4 trinn Foreldrekurs for foreldre på 3 og 4 trinn Lesing er grunnlaget for suksess i neste alle skulefag. Lesesvake elevar får ofte problem med å fullføre vidaregåande skule. Lesesvake vil møte mange stengte dører

Detaljer

Oppleving av føresetnadar for meistring for elevar med spesialundervisning på barnesteget.

Oppleving av føresetnadar for meistring for elevar med spesialundervisning på barnesteget. Oppleving av føresetnadar for meistring for elevar med spesialundervisning på barnesteget. Anne Randi Fagerlid Festøy Stipendiat ved Høgskulen i Volda og Høgskolen i Innlandet Forskningsspørsmål Kva funksjon

Detaljer

Foreldreråd utan tilsette - Helland Barnehage 25. september 2012 kl

Foreldreråd utan tilsette - Helland Barnehage 25. september 2012 kl Foreldreråd utan tilsette - Helland Barnehage 25. september 2012 kl. 20.00 Til stades: Hilde Furland Frostad (representant valt av kommunestyret), Toril Hollingsæter Alvsåker (driftsleiar), foreldre og

Detaljer

Kva kompetanse treng bonden i 2017?

Kva kompetanse treng bonden i 2017? Kva kompetanse treng bonden i 2017? Spesialrettleiar Bjørn Gunnar Hansen TINE Rådgjeving Bygd på kukontrolldata, rekneskap og samtalar med 186 mjølkebønder dei siste 8 åra, frå Østfold til Nordland Intervju

Detaljer

Addisjon og subtraksjon 1358 1357 1307-124-158-158 =1234 =1199 =1149

Addisjon og subtraksjon 1358 1357 1307-124-158-158 =1234 =1199 =1149 Addisjon og subtraksjon Oppstilling Ved addisjon og subtraksjon av fleirsifra tal skal einarar stå under einarar, tiarar under tiarar osb. Addisjon utan mentetal Addisjon med mentetal 1 212 357 + 32 +

Detaljer

MEKLING FOR FORELDRE MEKLING FOR FORELDRE FORELDRE FOR MEKLING

MEKLING FOR FORELDRE MEKLING FOR FORELDRE FORELDRE FOR MEKLING MEKLING FOR FORELDRE MEKLING FOR FORELDRE MEKLING FOR FORELDRE KVIFOR MEKLING? PARFORHOLDET TEK SLUTT, MEN FORELDRE- SKAPET SKAL HALDE FRAM KVA SEIER LOVA OM MEKLING? Denne brosjyren skal vere ei hjelp

Detaljer

Skuleåret 2017/2018.

Skuleåret 2017/2018. Skuleåret 2017/2018 www.fylkesmannen.no/oppland Innhald Innleiing... 3 Kva kan du klage på?... 3 Kven kan klage på karakter?... 3 Når er klagefristen?... 3 Før du klagar... 3 Korleis klagar du?... 3 Kva

Detaljer

SETNINGSLEDD... 2 Verbal... 2 Subjekt... 2 Objekt... 5 Indirekte objekt... 6 Predikativ... 8 Adverbial... 9

SETNINGSLEDD... 2 Verbal... 2 Subjekt... 2 Objekt... 5 Indirekte objekt... 6 Predikativ... 8 Adverbial... 9 SETNINGSLEDD... 2 Verbal... 2 Subjekt... 2 Objekt... 5 Indirekte objekt... 6 Predikativ... 8 Adverbial... 9 1 SETNINGSLEDD Verbal (V) Eit verbal fortel kva som skjer i ei setning. Verbalet er alltid laga

Detaljer

ROSSELAND SKOLE LÆREPLAN I MATEMATIKK 2. TRINN

ROSSELAND SKOLE LÆREPLAN I MATEMATIKK 2. TRINN ROSSELAND SKOLE LÆREPLAN I MATEMATIKK 2. TRINN Årstimetallet i faget: 133 Songdalen for livskvalitet Generell del av læreplanen, grunnleggende ferdigheter og prinsipper for opplæringen er innarbeidet i

Detaljer

RAUMA KOMMUNE Kultur- og oppvekstetaten

RAUMA KOMMUNE Kultur- og oppvekstetaten RAUMA KOMMUNE Kultur- og oppvekstetaten Instruks for munnleg eksamen for lærar Frå forskrift til opplæringslova 3-18. Lokalt gitt eksamen Kommunen har ansvaret for gjennomføringa av alle lokale eksamenar.

Detaljer

FAKTA. Likeverdige brökar: BrÖkar som har same verdien: 2 = 2 4 = 3 6 = 4 8 = 5

FAKTA. Likeverdige brökar: BrÖkar som har same verdien: 2 = 2 4 = 3 6 = 4 8 = 5 FAKTA Likeverdige brökar: BrÖkar som har same verdien: = = 6 = 8 = 0 utvide ein brök: utvide ein brök vil seie Ô multiplisere teljaren og nemnaren med same talet. BrÖken endrar da ikkje verdi: = = 6 brøk

Detaljer

Klasseromseksamen i. LING2111 Språkendring og språktypologi. Våren 2012

Klasseromseksamen i. LING2111 Språkendring og språktypologi. Våren 2012 DET HUMANISTISKE FAKULTET ------------- Klasseromseksamen i LING2111 Språkendring og språktypologi Våren 2012 Tid: Onsdag 25. april 2012 kl. 12.15-14 (2 skoletimer) Sted: Foredragssalen i Veglaboratoriet

Detaljer

Ny norsk dialektinnsamling gir ny forståing av grammatikken. Åshild Søfteland, Universitetet i Oslo, doktorgradsstipendiat i nordisk språkvitskap

Ny norsk dialektinnsamling gir ny forståing av grammatikken. Åshild Søfteland, Universitetet i Oslo, doktorgradsstipendiat i nordisk språkvitskap Ny norsk dialektinnsamling gir ny forståing av grammatikken Åshild Søfteland, Universitetet i Oslo, doktorgradsstipendiat i nordisk språkvitskap Bakgrunn Doktoravhandling om språkbruken i spontan tale

Detaljer

mmm...med SMAK på timeplanen

mmm...med SMAK på timeplanen mmm...med SMAK på timeplanen Eit undervisningsopplegg for 6. trinn utvikla av Opplysningskontora i landbruket i samarbeid med Landbruks- og matdepartementet. Smakssansen Grunnsmakane Forsøk 1 Forsøk 2

Detaljer

Rettleiing del 3. Oppfølging av. resultata frå. nasjonal prøve i rekning. 8. steget

Rettleiing del 3. Oppfølging av. resultata frå. nasjonal prøve i rekning. 8. steget Versjon 8. september 2009 Nynorsk Rettleiing del 3 Oppfølging av resultata frå nasjonal prøve i rekning 8. steget Hausten 2009 1 Dette heftet er del 3 av eit samla rettleiingsmateriell til nasjonal prøve

Detaljer

Kapittel 5. Klage på vurdering (Opplæringslova 2-3 tredje ledd, 3-4 første ledd, 4A-4 femte ledd)

Kapittel 5. Klage på vurdering (Opplæringslova 2-3 tredje ledd, 3-4 første ledd, 4A-4 femte ledd) Kapittel 5. Klage på vurdering (Opplæringslova 2-3 tredje ledd, 3-4 første ledd, 4A-4 femte ledd) 5-1.Kva det kan klagast på Det kan klagast på standpunktkarakterar, eksamenskarakterar, karakterar til

Detaljer

Fransk Spansk Tysk Andre fs. I alt Østfold 13,1 % 30,2 % 27,0 % -

Fransk Spansk Tysk Andre fs. I alt Østfold 13,1 % 30,2 % 27,0 % - Framandspråk i ungdomsskulen: Er fransk i fare? Nasjonalt senter for framandspråk i opplæringa Notat 1/2014 1 Utdanningsdirektoratet har publisert elevtal frå ungdomsskulen for skuleåret 2013 2014, sjå

Detaljer

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2018

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2018 Rapport om målbruk i offentleg teneste 18 1 Innhald Om rapporten... 3 Forklaring til statistikken... 3 Resultat frå underliggjande organ... 3 Nettsider... 4 Korte tekstar (1 sider) og lengre tekstar (over

Detaljer

Hei Guro, ei oppdatering frå Holmedal Ungdomslag.

Hei Guro, ei oppdatering frå Holmedal Ungdomslag. Fra: [Guro.Hoyvik@sfj.no] Til: Rivedal Yndestad (kryndestad@gmail.com) [kryndestad@gmail.com] Kopi: Sendt: 20.06.2016 13:41:13 Emne: SV: Utbetaling Holmedal ungdomslag Vedlegg: Hei, det er slik at vi må

Detaljer

Årsplan Matematikk 8. trinn

Årsplan Matematikk 8. trinn Årsplan Matematikk 8. trinn Innhold Vurdering...1 Årsplan/vekeplan...4 Vurdering Matematikk: Rettleiande nasjonale kjenneteikn på måloppnåing for standpunkt etter 10. trinn Kjenneteikna på måloppnåing

Detaljer

BYFE/EMFE 1000, 2012/2013. Numerikkoppgaver veke 14

BYFE/EMFE 1000, 2012/2013. Numerikkoppgaver veke 14 BYFE/EMFE 1000, 2012/2013 Numerikkoppgaver veke 14 Løysingsforslag Oppgave 1 Samanlikning med analytisk løysing y = 3 2 x y, y(0) = 1. a) Dierensiallikninga er separabel: dy dx = 3 x y 2 dy = 3 x dx y

Detaljer

PXT: Det regnar mat! Introduksjon. Steg 1: Grunnlag. Sjekkliste. Skrevet av: Helene Isnes. Oversatt av: Stein Olav Romslo

PXT: Det regnar mat! Introduksjon. Steg 1: Grunnlag. Sjekkliste. Skrevet av: Helene Isnes. Oversatt av: Stein Olav Romslo PXT: Det regnar mat! Skrevet av: Helene Isnes Oversatt av: Stein Olav Romslo Kurs: Microbit Tema: Elektronikk, Blokkbasert, Spill Fag: Matematikk, Programmering Klassetrinn: 5.-7. klasse, 8.-10. klasse,

Detaljer

Matpakkematematikk. Data frå Miljølære til undervisning. Samarbeid mellom Pollen skule og Miljølære. Statistikk i 7.klasse

Matpakkematematikk. Data frå Miljølære til undervisning. Samarbeid mellom Pollen skule og Miljølære. Statistikk i 7.klasse Samarbeid mellom og Miljølære Matpakkematematikk Data frå Miljølære til undervisning Statistikk i 7.klasse Samarbeid mellom og Miljølære Lag riktig diagram Oppgåva går ut på å utarbeide ei grafisk framstilling

Detaljer

Læreplan i matematikk fellesfag kompetansemål

Læreplan i matematikk fellesfag kompetansemål Læreplan i matematikk fellesfag kompetansemål etter 2. trinn Tal Hovudområdet tal og algebra handlar om å utvikle talforståing og innsikt i korleis tal og talbehandling inngår i system og mønster. Med

Detaljer

Forslag. Har du nokon gong lurt på korfor det er så vanskeleg å velja, eller korfor me no og då vel å gjera ting me eigenleg ikkje vil?

Forslag. Har du nokon gong lurt på korfor det er så vanskeleg å velja, eller korfor me no og då vel å gjera ting me eigenleg ikkje vil? Introduksjon av økta Individuelt: Historie om drikkepress Individuelt: Øving med årsaksbilde Par: Hjernetransplantasjon Par: Øving med årsaksbilde Gjengen Ein ungdom som velgjer å drikka eller velgjer

Detaljer

av Mar Berte og Ivtiene Grran deog månen senteret Nynorsk

av Mar Berte og Ivtiene Grran deog månen senteret Nynorsk av Martine Grande Berte og Iver og månen Nynorsksenteret Berte Iver likar godt å leike med Berte, for ho finn på så mykje morosamt, og så er ho så modig. Det er kjekt å reise på oppdagingsferd i lag med

Detaljer

Fusjonsprogrammet for Høgskulen på Vestlandet

Fusjonsprogrammet for Høgskulen på Vestlandet Sak Leiing og fagleg organisering (16/05229) delprosjekt i hovudprosjekt 2 Fagleg og administrativ organisering Dato utsendt på høyring 21.11.16 Høyringsfrist 9.12.16 Send høyringsinnspel til Bakgrunn

Detaljer

NAMN Side / av Vedlegg. 1-5 Deltid - HTA Rett til fast tilsetting AML Rett til stilling for deltidstilsette faktisk arbeidtid AML 14-4

NAMN Side / av Vedlegg. 1-5 Deltid - HTA Rett til fast tilsetting AML Rett til stilling for deltidstilsette faktisk arbeidtid AML 14-4 NAMN Side / av Vedlegg Reglement - rett til auke i stilling eller rett til fast tilsetjing etter 1-5 Deltid - HTA 2.3.1 Rett til fast tilsetting AML- 14-9 Rett til stilling for deltidstilsette faktisk

Detaljer

Vurdering på barnesteget. No gjeld det

Vurdering på barnesteget. No gjeld det Vurdering på barnesteget No gjeld det 2 No gjeld det 1. august 2009 endra ein forskrifta til opplæringslova kapitel 3 Individuell vurdering i grunnskulen og i vidaregåande opplæring. Denne brosjyren gjev

Detaljer

Det æ 'kji so lett å gjera eit valg når alt æ på salg Dialektundersøking

Det æ 'kji so lett å gjera eit valg når alt æ på salg Dialektundersøking Det æ 'kji so lett å gjera eit valg når alt æ på salg Dialektundersøking Mål: Elevane skal kjenne til utbreiinga av hallingmålet i nærmiljøet. Dei skal vita noko om korleis hallingmålet har utvikla seg

Detaljer

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2017

Rapport om målbruk i offentleg teneste 2017 Rapport om målbruk i offentleg teneste 17 1 Innhald Om rapporten... 3 Forklaring til statistikken... 3 Resultat frå underliggjande organ... 3 Nettsider... 4 Korte tekstar (1 sider) og lengre tekstar (over

Detaljer

VESTNES KOMMUNE HELLAND SKULE 6390 VESTNES

VESTNES KOMMUNE HELLAND SKULE 6390 VESTNES Eksamen nærmar seg, og då vil Helland skule med dette skrivet gje informasjon til elevar og foreldre/føresette om korleis eksamen både skriftleg og munnleg blir gjennomført. Vil også informere om klagerett

Detaljer

Vurderingsrettleiing 2011

Vurderingsrettleiing 2011 Vurderingsrettleiing 2011 ENG0012 Engelsk 10.trinn Til sentralt gitt skriftleg eksamen Nynorsk Vurderingsrettleiing til sentralt gitt skriftleg eksamen 2011 Denne vurderingsrettleiinga gir informasjon

Detaljer

Rettsleg grunnlag grunnskoleopplæring for vaksne

Rettsleg grunnlag grunnskoleopplæring for vaksne Rettsleg grunnlag grunnskoleopplæring for vaksne Rettleie og behandle søknader Rettleie og vurdere rettar Rettleie om retten til grunnskoleopplæring Kommunen skal oppfylle retten til grunnskoleopplæring

Detaljer