Saksnr Utval Møtedato MU-9/12 Miljøutvalet

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2012 Arve Ingolf Slettvåg Saksnr Utval Møtedato MU-9/12 Miljøutvalet Viltfond 2012 Bakgrunn Møre og Romsdal fylkeskommune har fått ansvar for dei regionale viltfondsmidlane. Ordninga er utlyst sentralt for heile landet frå Direktoratet for naturforvaltning, og regionalt frå Møre og Romsdal fylkeskommune. Rundskriv og forskrift om viltfond og ny hjorteviltforskrift følgjer som vedlegg. Det er i alt motteke 24 søknader med ein total søknadssum på kr ,-. Møre og Romsdal fylkeskommune fekk i 2011 tildelt kr til viltfondet. Vi har enno ikkje fått tildelingsbrev for 2012, men etter samtale med Erik Lund i Direktoratet for naturforvaltning skal ein ta utgangspunkt i tildelinga frå i fjor. Skulle det verte ei endring av løyvde midlar, vil administrasjonen be om å få tildele/innskrenke resterande eller manglande beløp når tildelingsbrevet er motteke. Administrasjonen vil ta omsyn til prioriteringar frå Miljøutvalet. Det nye er at det ikkje lenger er naudsynt å dele ut alle midlane, men at ein ut ifrå ei vurdering av kvaliteten på søknadane kan bestemme seg for å sette resterande midlar på fond til seinare bruk på andre viltfondssøknadar dei komande åra. Her følgjer ei reiegjering av kvar søknad med vurdering: 1. NJFF Møre og Romsdal; utdanning av jegerprøveinstruktørar Norges Jeger- og Fiskerforbund har eit spesielt ansvar for å utdanne jegerprøveinstruktørar i Norge. I Møre og Romsdal er det ca. 90 registrerte instruktørar, men alle er kanskje ikkje like aktive. NJFF Møre og Romsdal har eit ansvar for å tilby lokalforeiningar og andre instruktørutdanning. Utdanninga er tredelt; dokumentere skyteferdighet og jakterfaring, nettbasert kurs med bestått eksamen og en helgesamling med pedagogikk og rettleiing. Kurset har vorte meir omfattande, og det medfører meir arbeid for instruktør og elev, men er viktig for å sørgje for at ein har dei beste instruktørane til å utdanne nye jegerar. For den som vil jakte så lyt ein ta jegerprøven, og for at ålmenta skal ha tiltru til at jaktutøvinga vert utført på ein så forsvarleg og human måte som mogleg, så er det viktig med både nok tal jegerprøveinstruktørar og god fagkunnskap hos desse. NJFF Møre og Romsdal har hovudansvaret i fylket vårt, og gjer ein viktig jobb. Totalkostnad for tiltaket er ,- og søkt tilskot frå viltfond er ,-.

2 Side 2 2. Kristiansund kommune; utarbeiding av offentleg målsetting for hjortevilt og deltaking i bestandsplanarbeid Kristiansund kommune har fram til no hatt målretta avskyting av hjorteviltbestanden. Kommunen vedtok i 2011 at bruk av bestandsplan skal vere hovudregelen ved forvaltning av hjort, og skal legge til rette og stimulere jaktrettshavarar til å lage planer for ein god, målretta bestandsforvaltning. Viltfondet i Kristiansund går i sin heilhet til ettersøk, og manglar då ressursar til slike tiltak. Det er viktig at alle kommunar no får ei meir planbasert forvaltning av hjorteviltet enn kva det tidlegare var. Dette er presisert gjennom den nye hjorteviltforskrifta der det står at alle kommunar skal ha ei forvaltningsplan med konkrete og målbare målsettingar som både kommunane og grunneigarar/jegerar kan styre etter. I fjor, før forskriftskrav om forvaltningsplan kom, så fekk Smøla kommune midlar til utarbeiding av forvaltningsplan for hjort/hjortevilt. Totalkostnad for tiltaket er ,- og søkt tilskot frå viltfond er ,-. 3. Utmarksavd. Vestskog/Sogn og Fjordane Skogeigarlag; viltfagleg gratistelefon lågterskel kunnskapsspreiing Utmarksavdelinga til Vestskog og Sogn og Fjordane Skogeigarlag ønskjer å opprette ein servicetelefon for grunneigarar, kommunar og private som har spørsmål om utmarksforvaltning, organisering og grunneigarspørsmål. Førstegongs kontakt skal vere eit gratis tilbod. Det er behov for rask, personleg og tilgjengeleg kontakt med solid fagleg grunnlag og kunnskap for grunneigarar. Fagleg solide, enkle svar på enkle spørsmål utan at det kostar pengar er viktig. For grunneigarar registrerar ein at det vert opplevd som trygt å kunne stille slike spørsmål og få svar frå sine eigne, då byråkratiet ofte vert oppfatta som ein terskel i seg sjølv. Erfaring syner at trygg og enkel fyrstekontakt inspirerer til auka aktivitet i utmarksforvaltninga. Viltforvaltning og utmarksforvaltning er fragmentert mellom både det offentlege og private, kanskje særskilt innanfor offentleg sektor med kommunar, fylkeskommunar og fylkesmenn og med ei kompleks fordeling av roller og oppgåver. Problemstillinga og til dels grunninga i søknaden er på sin plass, men er usikker på om tiltaket er meir bedriftsøkonomisk retta for å få kundar enn for det idealistiske med rådgiving og rettleiing. Ringer du ein offentleg etat har du også krav på svar eller rettleiing vidare. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt tilskot frå viltfondet er ,-. Med eit mindre beløp vert rådgivingstenesta i Møre og Romsdal òg redusert deretter. 4. Norsk institutt for naturforskning (NINA); vegetasjonsanalysar innanfor og utanfor beitedyruthengingar Beiting frå hjortedyr og husdyr er ein viktig faktor i skogøkosystemet. Til forskjell frå husdyr så lever hjorteviltet i skogen gjennom heile året og beiter i langt større grad på busker og trær. Dette kan på sikt ha vesentlege økologiske effektar på vegetasjonen, med konsekvensar for hjorteviltet sjølv og for andre artar som lever i skogen. For å betre forstå konsekvensane av dagens høge beitetrykk frå hjortevilt, vil ein undersøke samspelet mellom viktige planter og varierande bestandar av elg og hjort. Prosjektet er kalla Mot ein berekraftig forvaltning av elg, hjort og deira beiteressursar. Prosjektet vert gjennomført frå , og vert leia av NINA.

3 Side 3 Så langt i prosjektperioden har dei hatt tilstrekkeleg med midlar til å dekke feltkostnadane, men manglar deler av finansiering for feltaktiviteten i 2012 (siste året i denne prosjektperioden). For Møre og Romsdal sin del gjeld dette registrering av vegetasjonsutvikling i busk- og tresjiktet i Tingvoll. Teamet er for så vidt viktig nok, spørsmålet er kor matnyttig denne forskinga er for den kommunale og regionale forvaltninga, og om ikkje NINA som er ein stor forskingsinstans sjølv kan finansiere resterande beløp. Det er søkt om midlar frå DN og 4 andre fylkeskommunar. Total kostnad for tiltaket er på ,- og søkt tilskot frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,-. 5. Bioforsk Vest Fureneset; ferdigstilling av takseringsmetodikk for beiteskadar av hjort på innmark Prosjektet Kostar hjorten meir enn han smakar vart avslutta i Resultata viste at hjorten årleg påførte enkelte gardbrukarar til dels store årlege kostnadar, først og fremst knytt til skadebeiting på innmark, med opp til 20 % avlingstap enkelte stader. Meir om prosjektet finn ein på Bioforsk sine heimesider. Bioforsk Vest Fureneset har utvikla ein metode for å taksere beiteskadar av hjort på innmark, og ein tilhørande webside som reknar ut verdien av avlingstapet for den enkelte brukar er under utvikling. Ved å leggje inn data frå feltregistreringar i eit webbasert rekneark vert avlingstapet berekna. Takseringsmetodikken har vore utprøvd på Vestlandet, i samarbeid med Norsk Landbruksrådgivning som er tiltenkt rolla som felt- og takseringsansvarleg. Det vert no søkt om midlar til å gå gjennom datamateriale og ferdigstille prosjektet. Også i Møre og Romsdal er konfliktnivået til tider høgt mellom landbruket og jaktrettshavarane med omsyn på bestandsnivå på hjortevilt og beiteskader på innmark og skog. Det er tidlegare vorte undersøkt og godt dokumentert gjennom Forsøksringen og Landbruk Nordvest at enkelte bønder opplever store avlingstap og auka kostnad på å drive jorda der det er hardt beitepress frå hjort. At det no vert utvikla ein enkel metode for å kunne dokumentere omfang og tap ved beiteskader er positivt. Det vert søkt om midlar til 4 fylkeskommunar. Total kostnad ved tiltaket er ,- og søkt tilskot frå viltfond i Møre og Romsdal er ,-. 6. Utmarksavd. Vestskog/Sogn og Fjordane Skogeigarlag; kvalitetsundersøking lokal grunneigarstyrt forvaltning av hjort Prosjektet skal måle kvaliteten og vurdere presisjonen som den grunneigarstyrte forvaltninga i storvald og bestandsplanarbeidet driv. Mange stader har storvald og bestandsplan fungert nokre år. Grunneigarane sjølve, eventuelt med ekstern hjelp, utarbeidar bestandsplaner og legg opp avskytinga etter eigne og kommunale målsettingar. Men ein har lite eller ingen kvalitetssikring på om bestandsplanane fungerer etter føremålet og i kva grad målsettingane vert nådd. Prosjektet vil hovudsakleg støtte seg på opplysningar frå storvald og kommunar gjennom ei spørjeundersøking, med spørsmål om bl.a. konkrete målsettingar, bruk av ekstern hjelp ved planarbeid, engasjement hjå grunneigarar, kommunikasjon mellom grunneigar og kommune, og generelle erfaringar. Prosjektet skal resultere i ein rapport kor resultata av undersøkingane vert presentert, og kor det vert diskutert justeringar og forbetringar i den lokale forvaltninga.

4 Side 4 Bestandsplanarbeidet i Møre og Romsdal er også kome i gang, sjølv om vi har eit stykke igjen før vi er nøgde. Som nemnt tidlegare er det no kome ei ny hjorteviltforskrift som sett større krav til ei meir planbasert forvaltning av hjorteviltet, både gjennom kommunal forvaltningsplan og gjennom bestandsplanarbeid hos grunneigar/jaktrettshavar. Ein vil kanskje la den nye forskrifta få tid på seg til og verte sett i verk før ein slik undersøking vert gjort, sjølv om det heilt klart er både viktig og naudsynt. Fylkeskommunen, som har rådgiving- og rettleiingsansvar ovanfor kommunar, organisasjonar, grunneigarar og jegerar, kan også, med nok ressursar, gjennomføre ei slik undersøking. Møre og Romsdal er ikkje nemnd i prosjektbeskrivinga, og heller ikkje under plan for finansiering då vårt fylke ligg utanfor søker sitt geografiske arbeidsområde. Total kostnad på tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,-. 7. Norsk Hjortesenter; Hjort 2012 Norsk Hjortesenter har sidan 1999 arrangert nasjonale og regionale seminar som arena og møtestad for alle aktørar innan hjorteforvaltninga, og som einaste seminar med hovudvekt på hjort. Hjort 2012 er ein svært viktig arena for heile Vestlandet og innanfor ein region der hjort er den dominerande arten. Norsk Hjortesenter ynskjer difor å få til eit samarbeid med fylkeskommunane på Vestlandet for stønad til eit slikt årleg arrangement. Med Sogn og Fjordane som vertsfylke 4 år på rad er ein open for å diskutere for best mogleg lokalisering for Det same gjeld val av hovudtema og undertema for seminaret. Utan nok økonomisk støtte vil hovudkostnaden falle på deltakaravgifta, noko som kan ekskludere potensielle deltakarar i kjernegruppa frå å delta. Ein ønskjer, med nok økonomisk støtte, å få med bredda i hjorteviltforvaltninga frå jegerane til den offentlege forvaltar og forskar. Hjort (2012) er eit kjent seminar over heile landet, og som sagt det einaste som har størst fokus på hjort. Møre og Romsdal fylkeskommune har delteke ein gong i Florø, og det var dårleg representert både frå kommunar og jegerar/grunneigarar frå vårt fylke, sjølv om reiseavstanden ikkje er avskrekkande. At kurset som regel har gått over vekedagar har også gjort deltaking frå private vanskeleg. Og med ei form for rullering av møtestad kan det også verte vanskeleg då det mest sannsynleg er endå færre som vil reise til Rogaland enn Sogn og Fjordane. NJFF Møre og Romsdal arrangerte for eit par år sidan eit slik Hjorteviltseminar i Molde med økonomisk bistand frå fylkeskommunen/fylkesmannen i Møre og Romsdal, med kurs på fredag og laurdag slik at både forvaltning og private har høve til å delta. Seminaret fekk gode tilbakemeldingar, og kan vere eit godt alternativ. Det vert søkt om tilskot frå 4 fylkeskommunar. Total kostnad på tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,-. 8. Naturdata AS; brukarkurs i Hjorteviltregisteret Det nasjonale Hjorteviltregisteret ble satt i drift i 2002, og har i løpet av det første tiåret etablert seg som det naturlige saksbehandlingsverktøyet innan hjorteviltforvaltning i Norge. Bruken av registeret er no vorte obligatorisk for alle kommunar gjennom den nye hjorteviltforskrifta, og mange har ønska seg eit

5 Side 5 brukarkurs for innlegging av data m.m. Kompetanseheving i bruk av Hjorteviltregisteret vil ha fleire positive effektar som auka bruk, betre kvalitet på innrapportert data og auka forståing ved bruk i kommunal viltforvaltning. Hjorteviltregisteret er det fremste verktøyet i hjorteviltforvaltninga for å sjå trendar og utvikling over tid på ulike parameterar som registreringar av både tal dyr, slaktevekter og fallvilt. Naturdata AS ønskjer å arrangere desse kursa i tett samarbeid med fylkeskommunen, då vi har fått rolla med tilrettelegging og koordinering av viltforvaltning i fylket. Fylkeskommunen skal også bygge opp den faglege kompetansen lokalt. Mange kommunar ønskjer seg kurs i Hjorteviltregisteret, men dei vil ha det gratis. For ein del kommunar i Møre og Romsdal hadde det kanskje vore nyttig, då det no er forskriftsfesta at kommunane skal bruke Hjorteviltregisteret, men det er også mange som allereie brukar det aktivt. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,-. 9. Norsk institutt for naturforskning; feltbiologiske undersøkingar av fjellrype ved bruk av telemetri I denne studien vil ein med hjelp av radiotelemetri gjennomføre den første større studien av fjellrypa sin biologi og bestandsdynamikk på fastlands Norge. Ein har merka ein tilbakegang av arten, men sidan det ikkje er gjort noko overvaking så er ein usikker på kva årsaker som ligg til grunn. Målet med studien er å auke den generelle kunnskapen om fjellrypa sin biologi, korleis predasjon, jakt og klima påverkar hekkesuksess og overleving, samt fokusere på fjellrypa sin arealbruk og spreiingsåtferd. All forsking for å auke og spreie kunnskap om viltartar er positivt. Møre og Romsdal er ikkje det mest kjente fylket angåande fjellrype, men også her vert det i jaktåret 2010/11 skote fjellryper, mot liryper. Vi er dermed det 8. største fjellrypefylket i Norge. Som tidlegare nemnt så er NINA ein stor forskingsinstitusjon og klarer å finansiere aktiviteten sin gjennom mange samarbeidspartnarar. Denne studien vil verte gjennomført i Nord-Trøndelag. NINA søker tilskot hos 12 fylkeskommunar og Fylkesmannen i Nord-Trøndelag. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt tilskot frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; opplæringsjakt og leie av jaktterreng Området Linndalen i Sunndal kommune har gode småviltjakt- og fiskemoglegheiter. Ein ønskjer å bruke området til kurs innan jakt, partering, dressur av hund, haustferieleirar for ungdom, helgecampar osv. Området egnar seg både for overnatting og møter. Ein har brukt terrenget nesten kvar helg hausten 2011, og i 2012 vert bruken utvida med vinterjakt etter rype i dalen. Tilgjengeleg jaktterreng er ein viktig faktor for at både unge og eldre skal få moglegheit for utøving av jakt. Og med NJFF Møre og Romsdal sitt arbeid og avtale i Linndalen vil deira arbeid med rekruttering av ungdom til jakt, opplæring i sikker og human jaktutøving, skape gode holdningar til jakt og friluftsliv. Dermed er tilgang til jaktterreng særs viktig. Total kostnad på tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet er ,-.

6 Side NJFF Møre og Romsdal; bearbeiding av vilt eit tilbod til jenter For å auke interessa for jakt i den kvinnelege delen av befolkninga er det viktig å kunne tilby aktivitetar dei etterspør. Ein ser at det kan vere ein samanheng mellom kvinner sitt forhold til jakt og friluftsliv og aktiviteten i den yngre befolkninga. NJFF Møre og Romsdal vil gi lokallaga ansvaret for planlegging og gjennomføring. Det kan vere aktuelt å bruke Linndalen, ettersom det også vert arrangert opplæringsjakt for kvinner der, og ein samkjøring mellom matkurs og opplæringsjakt er positivt. Mødrer med stor interesse for friluftsliv vil lettare få med seg barn og ungdom ut i skog og mark for å drive med ulike uteaktivitetar. Og når ein høyrer at ungdommen er meir stillesitjande enn pensjonistane, er alle tiltak for auka aktivitet positivt. At fleire kvinner også byrjar med jakt, bidreg også med andre synsvinklar og verdiar inn i jaktkulturen. Også at ein kombinerer jakt og matlaging, og brukar viltet som den fantastiske ressursen det er, er udelt positivt. Og sjølv om ein ikkje deltek på opplæringsjakta, kan kvinner kome å ha det triveleg ilag med likesinna. Total kostnad på tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , Bioforsk Økologisk Tingvoll; Hjort og flått i Møre og Romsdal I dei seinare åra har det vorte større fokus på flått og auka mengde av denne. Flåtten er berar av ein rekke patogene bakteriar (og virus) som kan gi sjukdom hos menneske og dyr. Det er per i dag lite kunnskap om hjorten sin rolle med omsyn til å vere vertsdyr for sjølve flåtten og som berar av flåttborne sjukdommar. Ein veit i dag lite om korleis hjorten taklar belastninga frå flåtten og korleis den påverkar hjorten sin kondisjon og helse. Kanskje hjorten trekker til høgareliggande område for å unngå flåttbelastning, og ikkje berre for betre næringskvalitet som ein tidlegare har anteke? Bioforsk Økologisk Tingvoll er deltakar i eit forskingsprosjekt under programmet Miljø 2015 i Noregs Forskingsråd, kor hjorten sin rolle for flåtten sin utbreiing er fokuset. Prosjektet er delt opp i 3 delprosjekt: 1. Flåtten sitt utbreiingsmønster, korrelasjon med hjorten sin migrasjon, tettheit og områdebruk. 2. Flåttbelastning, migrasjon og kondisjon hos hjort. 3. Sykdomsprevalens (overføring av sjukdommar og hjorten sin rolle i dette). Prosjektet er i hovudsak finansiert av Noregs Forskingsråd. Bioforsk Økologisk ønskjer samstundes å skaffe mest mogleg data og kunnskap frå Møre og Romsdal fylke. Blant anna gjennom å merke flest mogleg hjort i vårt fylke og kunne følgje desse. Dette vil kunne gi kunnskap både til forvaltninga av hjorten i Møre og Romsdal og korleis hjorten påverkar flåttpopulasjonen og motsett. Prosjektet Hjortmerk er akkurat avslutta der ein har sett på trekk og vandring hos hjort gjennom merking og overvaking av eit stort tal hjortevilt med bruk av bl.a. GPS. Spørsmålet er om ein skal på nytt delta i eit revidert merkeprosjekt, sjølv om tematikken er forskjellig frå førre prosjekt. Total kostnad på tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , Sunnylven Vilt- og Fiskelag; standplassoverbygg leirduebane Interessa for småviltjakt og hjortejakt er stor, både frå medlemmar i laget og tilreisande jegerar. Med bakgrunn i dette, samt det å skape sunne fritidsinteresser for ungdom og vaksne, har Sunnylven Vilt- og Fiskelag bestemt seg for å ruste opp leirduebanen med standplassoverbygg, noko som vil gjere skytinga meir attraktivt

7 Side 7 og skape auka interesse for jakt og friluftsliv. Det meste av byggeaktivitet fram til no har vore på dugnad, samt litt støtte frå lokalt næringsliv. Skyteanlegg i god kvalitet er i dag avgjerande for å auke interessa for jakt og skyting. Sunnylven Vilt- og Fiskelag har arrangert skytekonkurransar i regn og tåke med heller dårleg deltaking. Jo betre kvalitet anlegget etter kvart har fått, jo større deltaking har det vore på diverse skytingar og konkurransar, noko som indikerarar at kvaliteten på anlegg har mykje å seie for både rekruttering og engasjement. Det som er spørsmålet er om det er opning for bruk av viltfondsmidlar til konkrete byggeprosjekt, eller om det heller skulle ha vore søkt om tippemidlar gjennom kommunen for ferdigstilling av leirduebanen. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; på jakt etter raudreven NJFF Møre og Romsdal har dei siste åra satt fokus på raudrev og andre predatorar. Dette har vorte gjort gjennom fleire kurs, spesielt for ungdom. Revejaktkursa har vore populære, og har vorte gjennomført i heile fylket. I 2011 fekk NJFF Møre og Romsdal tilskot for å jobbe med andre predatorar, blant anna kråkefeller. For å utvikle alt dette vidare ønskjer ein å gå i gang med eit større arbeid: Eit samarbeidsprosjekt knytt til raudrev som nøkkelart i økosystem med rype, skogsfugl, hare og rådyr. Prosjektet har som mål bl.a. å; utvikle og teste meir attraktive tilbod for jakt og fangst av bl.a. rev i stor skala, samle erfaringar om korleis kampanjeprega innsats kan organiserast for å auke uttaket av enkelte artar, måle effekt av auka uttak av rev på eit utval av andre artar, auke kunnskapen blant grunneigarar og jegerar om raudreven sin nøkkelrolle i ulike økosystem, at dei revar som vert felt skal vere til disposisjon for undersøkingar og forsking, utvikle kunnskap til støtte for ei berekraftig viltforvaltning av andre artar som reven jaktar på. Å sette større fokus på revejakt og spreie kunnskap om reven sin nøkkelrolle i økosystemet er positivt. Blant anna tek reven moglegvis fleire sau/lam enn jerv og gaupe, men det er ikkje den same store interessa for raudrev på grunn av det. Og undersøke, organisere og sette prosjektet inn i ein større samanheng er fornuftig. Hedmark NJFF held på med det same prosjektet vil verte eit år der ein skal drive kartlegging og organisering fram mot start i Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; vidareføring Betre rådyrjakt Det er i 2011 gjennomført spørreundersøkingar i 3 store rådyrkommunar, Molde, Averøy og Eide med tanke på kor jakta står i forhold til anna jakt, kor utfordrande skotsituasjonane er, organisering av jakta m.m. Ein ønskjer no å vidareføre prosjektet i Prosjektet vert todelt: 1. analyse og oppsummering og presentasjon av resultata frå Ein ønskjer å følgje eit utval jegerar i heile fylket på deira jakt i 3 år, frå 2012, dette for å kunne ende opp med ein brukarveileiding for denne jaktforma i fylket, samt bestandsutvikling m.m. Bestanden av gaupe er også aukande i fylket, og dette heng bl.a. saman med tilgang på byttedyr, der rådyr er det viktigaste for gaupa. NJFF Møre og Romsdal har ansvaret for sporing av gaupe i delar av fylket, og ein ønskjer at desse prosjekta vert samkøyrde slik at ein kanskje finn ut meir om utviklinga av gaupebestanden og om den har innverknad på rådyrbestanden.

8 Side 8 Rådyret vert ofte skildra som det gløymde storviltet, og for det aller meste vert rådyra teke som bifangst under hjortejakta. At det vert auka merksemd på utøvinga av rådyrjakt, om jegerane tek skotsituasjonar og ettersøk like alvorleg som med hjortejakt, er viktige spørsmål ein treng svar på. Sjølv om Møre og Romsdal er eit hjortefylke, så skal også vårt minste hjortevilt i fokus. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , Aure, Hemne og Halsa kommunar; beiteregistrering hjort I den nye hjorteviltforskrifta vert det stilt krav om kunnskapsbasert informasjon om bl.a. trekkruter, bestandsstørrelse, beitegrunnlag, skader på skog og innmark, viltpåkjørsler m.m. som skal inn i dei kommunale forvaltningsplanane for hjortevilt. Aure, Hemne og Halsa kommunar er i gang med eit interkommunalt/interregionalt samarbeidsprosjekt der dei vil undersøke næringstilgangen for hjort og beiteskadar på skog, dette for å danne seg eit bilde av bestandsstorleiken og treffe dei riktige forvaltningstiltaka for å justere jaktuttak av hjort. Arbeidet vil verte gjennomført av Høgskulen i Nord-Trøndelag (HiNT), der bl.a. ein student skal skrive bacheloroppgåva si på denne undersøkinga. Framtida for viltforvaltning er meir samarbeid, felles planer og målsettingar over både kommune og fylkesgrense. Den nye hjorteviltforskrifta sett også krav til dette. 13 januar vart det haldt arbeidsmøte i Hemne kommune, med forvaltning, politikarar, forskarar og fagskule til stades. Viltforvaltarane frå både Sør-Trøndelag og Møre og Romsdal fylkeskommunar signaliserte at dei ville støtte tiltaket, og at interkommunalt samarbeid vil verte motteke positivt og ha god signaleffekt mot andre kommunar. Det var frå starten tiltenkt at beiteregistreringane skulle gjennomførast i alle 3 kommunar, men etter at søknadsfristen var ute har fylkeskommunane fått beskjed om at prosjektet for i år vil verte redusert til ein kommune, Halsa kommune på Nordmøre. Grunn til dette var at arbeidsgruppa ikkje var nøgde med prosjektplana til Høgskulen i Nord-Trøndelag, men at ein etter litt endring gjennomfører eit pilotprosjekt i Halsa i år, og utvidar neste år til resterande kommunar. Dermed er søknaden til Sør-Trøndelag trekt tilbake, og eit redusert beløp er søkt til Møre og Romsdal fylkeskommune. Søkt beløp til viltfondet i Møre og Romsdal er , Aure, Hemne og Halsa kommunar; vilttrekk/viltkamera dokumentere vilttrekk mellom kommunar Prosjektet Hjortmerk har vist at mange kommunar og jegerar jakter på dei same dyra som trekker over store avstandar. Slik er også situasjonen for kommunane Aure, Halsa og Hemne. Det ein manglar er eit estimat over kor mange dyr det faktisk gjeld, dette er også for å overtyde jegerar og grunneigar at det ikkje er min og din hjort vi forvaltar, men vår felles bestand. Difor vil dei sette ut viltkamera på kjente og mindre kjente trekkruter for å dokumenter både tal og tid for vandring. Dokumentering av trekkruter til hjortevilt er også viktig for kommunane i den daglege arealforvaltninga. Ein student frå Høgskulen i Hedmark avd. Evenstad skal skrive bacheloroppgåve spesielt angåande fjordkryssingar av hjort. Igjen, på same arbeidsmøte signaliserte representantane frå både Møre og Romsdal og Sør-Trøndelag fylkeskommunar at interkommunalt/interregionalt samarbeid vert positivt motteke, og at dette også var eit tiltak som ein godt kunne støtte opp om, med vising til hjorteviltforskrifta og forskrift om viltfond. At arbeidet også vert

9 Side 9 forankra gjennom Høgskulen i Hedmark, avd. Evenstad er også ein styrke for søknaden. Totalt kostnad for tiltaket er , søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,- og det same frå Sør-Trøndelag fylkeskommune. 18. Høgskulen i Hedmark avd. Evenstad; Strategi för en standardiserad övervaking av ripa, tjäder och orre i Norge Målet med prosjektet er å fortsette arbeide med og organisere og analysere data frå skogsfuglundersøkingar i Norge, og på den måten gjere viktig kunnskap tilgjengeleg både for kommunal, regional og nasjonal forvaltning. Ein vil utarbeide retningsliner for undersøkingar og overvaking av skogsfugl, og utarbeide ein mal for dataregistrering og analyser, sjå på jaktstatistikk og undersøkingar for dei same områda saman med SSB og kome med forvaltingstiltak. All forsking som bidreg til kunnskapsutvikling som både kjem den lokale, regionale og nasjonale forvaltninga til gode, er i utgangspunktet gode tiltak. No er ikkje Møre og Romsdal det største skogsfugl-fylke i landet, og ein vil gå utifrå at det er andre fylke som vil støtte opp om søknaden der skogsfuglbestanden er større. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; oppdatering jegerprøveinstruktør NJFF har eit spesielt ansvar for jegerutdanning i Norge. Denne oppgåva er gitt dei av Direktoratet for naturforvaltning (DN). Alle jegerprøveinstruktørar skal kvart femte år delta på oppdateringskurs på ein dags varigheit, dette for at instruktørane til ein kvar tid er oppdatert på materiell, lovverk m.m. I løpet av 2011 og 2012 skal NJFF Møre og Romsdal kalle inn nærare 100 instruktørar på oppdatering. Dette er eit stort tal og ei krevjande oppgåve både ressursmessig og kostnadsmessig. Sidan dei no kvart år framover skal gjennomføre desse oppdateringane (utdannar nye kvart år krev oppdatering), er det ønskeleg å sjå på ein årleg fast sum til dette arbeidet frå fylkeskommunen. Det kjem heile tida ny kunnskap om jaktutøving, lover og regelverk, ammunisjon og våpen m.m., og jegerprøveinstruktørar treng oppdatering for å kunne drive ei god og forsvarleg opplæring av nye jegerar, slik at jakta vert utført på ein sikker og human måte. Utvalet får ta stilling til ønske om ein fast årleg bevilling. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; utbetring av skytesimulator Simulatoren vert bruka til jegerprøvekurs og trening av jegerar, spesielt innan skyting med hagle, men også skyting med rifle. Simulatoren er kome i drift, og både jegerprøveinstruktørar og jegerar er godt nøgde. Samstundes er det til ei kvar tid behov for oppdateringar, vedlikehald og utvikling av simulatoren. Det vert no arbeida med å endre programvaren slik at den er meir tilpassa praktiske situasjonar. Ein har over lengre tid produsert bildar og film frå både små- og storviltjakt. Dette materialet vil det no verte prøvd samkøyrd med eksisterande programvare tilhøyrande simulatoren. Det er også etter at simulatoren vart kjøpt kome nye typar patroner som kan brukast saman med eige våpen. Alt dette krev nokre investeringar for å ytterleg forbetre bruken. Simulatoren skal brukast av NJFF Møre og Romsdal sine lokallag. Dette medfører ein del kostnader knytt til frakt og transport.

10 Side 10 NJFF Møre og Romsdal fekk i 2008 tilskot frå viltfondet til innkjøp av skytesimulator, vidare vart det gjeve tilskot til utbetringar i 2009 og Ein skal i 2012 bytte ut pc og lerret då dette er utslitt. At noko er utslitt tydar på at skytesimulatoren vert aktivt brukt, og at dette er eit tiltak som skapar både interesse og auka kunnskap om jaktferdigheiter og bruk av våpen. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , Averøy kommune; kurs i rådyrforvaltning Averøy er Møre og Romsdals desidert største rådyrkommune målt i tal felte dyr. Jamfør Statistisk Sentralbyrå var Averøy i 2009 Norges 4. største rådyrkommune. Averøy er den einaste kommunen i Møre og Romsdal som kor det vert skote fleire rådyr enn hjort. På tross av den store rådyrbestanden hamnar rådyrjakta i skuggen av hjortejakta. Rådyr og rådyrjakt i Averøy har til dels ein lav status, og det er ofte framstilt i ulike samanhengar som eit skadedyr. I august arrangerte kommunen og NJFF Møre og Romsdal eit rådyrmøte på Averøy der hensikta var todelt; å informere om rådyrforvaltninga i kommunen, holdningar med omsyn til hovudskyting, skyting av geit frå kalv, reglar for ettersøk m.m., samt Betre rådyrjakt 2011 prosjektet kor Averøy deltek. For å gå eit steg vidare ønskjer ein å arrangere Kurs i rådyrforvaltning som vert halde av Skogbrukets Kursinstitutt (SKI). Føremålet med å arrangere kurset er å auke statusen for rådyret og jakta. Målgruppe er valdleiarar, jaktfeltleiarar og rådyrjegerar. At det vert auka fokus på rådyret og rådyrjakt er ønskeleg. Og eit slik interkommunalt initiativ der det kjem deltakarar både frå Averøy, Kristiansund og Eide er eit særs godt tiltak, og noko som har vore etterspurd frå jegerar og grunneigerar. Meir kunnskapsbasert arbeid med rådyrforvaltninga, og sette det inn organiserte former er eit viktig tiltak som ein bør støtte opp om. Viltansvarleg i Møre og Romsdal fylkeskommune har vore orientert under heile planlegginga av kurset. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , NJFF Møre og Romsdal; opplæringsjakt Viklandet Statskog NJFF Møre og Romsdal og Sunndal JFF har leigd terreng for hjortejakt i Sunndal kommune i fleire år. Foreininga tilbyr kvart år opplæringsjakt for ungdom. Dette er populært, då det til tider er vanskeleg for dei yngste jegerane å få tilgang på jaktlag/jaktterreng for å jakte. Foreininga stiller med instruktør og hytte ved kursa. Dette vert gjennomført 2-3 gonger kvar haust, men er avhengig av storleik på kvote og andre forhold. Storviltjakt er målet for mange nyutdanna jegerar, men å få innpass i eksisterande jaktlag eller tilgang på eige jaktareal er særs vanskelig, og er eit stort hinder for mange nyutdanna som vil prøve denne jaktforma. Mange som vert nyutdanna byrjar aldri å jakte, og det er ei uheldig utvikling då eit av dei største utfordringane med storviltjakta er rekruttering av nye jegerar. At det vert avsett eit område der potensielt nye storviltjegerar får prøvd seg, er eit eksempel til etterfølging. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er ,-.

11 Side Robert Smenes; hjorteviltgjerde Robert Smenes søker om støtte til oppsetting av 700 meter hjorteviltgjerde for å beskytte 70 daa fortrinnsvis fulldyrka engareal mot beiting og tråkk av hjort som kjem inn frå utmarka. Smenes driver med mjølke produksjon med en kvote på 150 tonn i Averøy kommune. Arealet er drevet intensivt grunna behov for fôr til husdyra. Hjorten føretrekker å beite på godt drivne areal med næringsrikt fôr. Fleire nabobruk er nedlagt eller har ein vesentleg meir ekstensiv driftsform enn den Smenes driv, noko som fører til at beitepresset på Smenes sin eigedom er stort. Mesteparten av jordsmonnet består av myraktig trykksvak jord, og som lettare gir varig avlingsnedgang og dermed kortare pløyingsintervall grunna at kulturplantane ikkje tåler beitepresset frå hjorten. Beitepress frå hjort gir ein stor økonomisk ulempe for Smenes. Beiteskadar frå hjort er eit aukande problem for mange gardbrukarar i Møre og Romsdal, og kan for mange gje økonomiske tap. Averøy kommune har lagt om viltforvaltinga til driftsplanområde med fleirårige avskytingsplanar. Mykje av styringa og ansvaret for størrelsen og samansettinga av hjortebestanda overført til grunneigarane. Det blir dermed opp til grunneigarane å gjere avveging kor stor hjortebestand ein ynskjer og kor store beiteskadar som kan aksepterast. Det er driftsplanområdet som i utgangspunkt har hovudansvaret for gjere tiltak for å redusere dei økonomiske konsekvensar enkeltgrunneigarar får på grunn ein stor hjortebestand. Oppsetting av gjerde for å verne innmark mot hjortevilt må betraktast som vanleg gjerding. Det er svært mange eigedommar i Møre og Romsdal som kan dokumentere kraftig beiting av hjort på dyrkamark, desse vil utgjere fleire titusen mål. Det vil vere ei umogleg oppgåve å gjerde inn desse, og viltfondet er overhode ikkje dimensjonert for den type investeringar. Total kostnad for tiltaket er ,- og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er , Norsk institutt for naturforskning; grågåsundersøkingar i Møre og Romsdal Prosjektet er ein vidareføring av igangsatte undersøkingar av grågås med vekt på halsmerking, bestandsovervaking, hekkebiologi, jaktrelaterte undersøkingar og lokale forvaltningsplaner. Effektstudiane av jakt med tidleg jaktstart på Smøla, vert anbefalt vidareført i 2012 for å følgje utviklinga med bl.a. eit tidleg borttrekk av gås som kan gjere seg utslag i jaktutbytte. Studien vil også vere eit fagleg innspel til kommunar som skal lage forvaltningsplaner for grågås, og der ein samstundes foreslår tidleg jaktstart. Omfattande og systematisk skadefelling, særleg på Romsdalskysten, organisert som regulær jakt nokre stader, bør følgjes opp for å kartlegge omfang fordi slik skaldefelling, utan særleg restriksjonar, kan rive vekk grunnlaget for ein forsvarleg forvaltningsplan og moglegheiter til å jakte i ordinær tid. I dette prosjektet vert det søkt om midlar til innkjøp av 4 GMS-loggarar, som kan kartlegge grågåsa si bevegelsar i fylket. Loggarane vil verte drifta i samarbeid med franske forskarar, så det vil ikkje bli andre utgifter enn innkjøpet. Ut over dette vil det vere aktuelt å halsmerke eit større tal gås som vil gi mykje informasjon om trekktidspunk, ruteval m.m. Prosjektet er godt beskrive og er leia av Arne Follestad i NINA. Grågås er ein art som fylkesmannen har forvaltningsansvaret for, og søknaden er då også sendt til Fylkesmannen i Møre og Romsdal. Total kostnad for tiltaket er , og søkt beløp frå viltfondet i Møre og Romsdal er (ut ifrå ein todeling mellom fylkeskommunen og fylkesmannen).

12 Side 12 Forslag til vedtak: 1. Miljøutvalet tildeler viltfondsmidlane etter følgjande fordeling: Nr Søker Tiltak Søknadssum Tildelt 1 NJFF Møre og Romsdal Utdanning av jegerprøveinstruktører , ,- 2 Kristiansund kommune Utarbeiding av offentlig målsetting for hjortevilt , ,- 3 Utmarksavdelinga Vestskog/Sogn og Fjordane Skogeigarlag 4 Norsk institutt for naturforskning (NINA) Viltfagleg gratistelefon lågterskel kunnskapsspreiing Søknad om støtte til vegetasjonsanalyser innanfor og utanfor beitedyruthengingar 5 Bioforsk Vest Fureneset Ferdigstilling av takseringsmetodikk for beiteskadar av hjort på innmark 6 Utmarksavdelinga Kvalitetsundersøking lokal grunneigarstyrt Vestskog/Sogn og Fjordane forvaltning av hjort Skogeigarlag ,- 0, ,- 0, ,- 0, ,- 0,- 7 Norsk Hjortesenter Hjort ,- 0,- 8 Naturdata AS Brukarkurs i Hjorteviltregisteret , ,- 9 Norsk institutt for Feltbiologiske undersøkingar av fjellrype ved bruk ,- 0,- naturforskning (NINA) av telemetri 10 NJFF Møre og Romsdal Opplæringsjakt og leie av jaktterreng , ,- 11 NJFF Møre og Romsdal Bearbeiding av vilt eit tilbod til jenter ,- 0,- 12 Bioforsk Økologisk Hjort og flått i Møre og Romsdal ,- 0,- 13 Sunnylven Vilt- og Fiskelag Standplassoverbygg leirduebane ,- 0,- v/ Olav G. Lade 14 NJFF Møre og Romsdal På jakt etter rødreven , ,- 15 NJFF Møre og Romsdal Videreføring Betre Rådyrjakt , ,- 16 Aure, Hemne og Halsa Beiteregistrering hjort , ,- kommunar 17 Aure, Hemne og Halsa Vilttrekk/viltkamera dokumentere vilttrekk , ,- kommuner mellom kommuner 18 Høgskulen i Hedmark, avd. Strategi för en standardiserad övervakning av ,- 0,- Evenstad ripa, tjäder och orre i Norge 19 NJFF Møre og Romsdal Oppdatering jegerprøveinstruktørar , ,- 20 NJFF Møre og Romsdal Utbetring av skytesimulator , ,- 21 Averøy kommune Kurs i rådyrforvaltning , ,- 22 NJFF Møre og Romsdal Opplæringsjakt Viklandet Statskog , ,- 23 Robert Smenes Hjorteviltgjerde ,- 0,- 24 Norsk institutt for naturforskning (NINA) Grågåsundersøkingar i Møre og Romsdal ,- 0,- Total søknadssum: , ,- 2. Administrasjonen får mynde til å auke eller innskrenke løyvingar, etter prioritering frå Miljøutvalet, når ein har motteke det endelege beløpet frå Direktoratet for naturforvaltning. Bergljot Landstad regional- og næringssjef Vedlegg 1 Rundskriv T-1/11. Tilskotsordningar for Forskrift viltfond 3 Hjorteviltforskrifta med retningsliner