Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Ytre Sogn

Transkript

1 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Ytre Sogn Versjon nr. 1 / 20.mars 2012

2 Vatn er viktig for alle Hovudutfordringa for å få eit godt vassmiljø i vassområdet (sett bort ifrå forsuring) ligg først og fremst i dei relativt dårlege kommuneøkonomiane. Det er avgrensa kor mykje pengar einkvar kommune kan setta inn i tiltak for å betre miljøtilstandane i vassførekomstane. Elles ligg det store utfordringar i at det er ein del utslepp frå industri, samt at mange av vassdraga i vassområdet er regulerte (delvis utan minstevassføring)

3 1. Vassområdet og vassførekomstane Oversiktskart over vassområde Ytre Sogn Registrerte vassførekomstar i Ytre Sogn per Grimsosen i Bergsvatn ( L) med ut sikt over Høyanger. Bilde frå Høyanger kommunes arkiv Monsdalen ( R). Bilde frå Høyanger kommunes arkiv

4 2. Påverknader årsak, omfang og effekt Påverknadar som førekjem ofte (hyppig) En tabell for for elv, innsjø og kyst Type påverknad Årsak Omfang ukjent/uvesentleg/liten/ middels/stor/svært stor Effekt av påvirkningene Samfunnssektor (drivkraft) 1. Sur nedbør Langtransportert ureining Svært stor Forsuring Industri, samferdsle, m.m. 2. Vasskraftregulering Vasskraftutbygging og regulering Svært stor Endra vasstilførsel og temperaturforhold Energiproduksjon 3. Forbygging/ flomsikring Sikringstiltak mot flom og ras langs elver og mindre vassdrag Svært stor Endra økologiske forhold for fauna og flora Samfunnssikkerheit 4. Utslepp frå industri Utslipp av miljøgifter Stor kort- og langtids skadevirkninger på flora, fauna og økosystem, kostholdsråd Industri 5. Forureining frå akvakultur Utslipp av næringssalter og organisk stoff Stor Auka næringstilgang/endra biologisk samansetting. Lågare oksygennivå i enkelte områder. Akvakultur 6. Avrenning frå landbruk Avrenning av silosaft, gjødsel, sprøytemiddel m.m. Stor Lokal overgjødsling, eutrofiering av vassførekomstar Landbruk 7. Avrenning frå private avløpsanlegg Avrenning frå private avløpsanlegg Middels Lokal overgjødsling, eutrofiering av vassførekomstar Vatn og avløp 8. Vandringshindre Vegbygging, bekkelukking m.v. Middels Redusert gyte og oppvekstområde for lokale fiskebestandar Samferdsle 9. Framande artar Japansk drivtang, aurekyte Ukjent Utkonkurrering av andre bestandar Samferdsle 10.Avrenning frå vegar og vegutbygging Avrenning av partiklar, salt, tungmetall og andre miljøgifter frå asfaltstøv, dekkslitasje og eksosutslepp Ukjent Auka konsentrasjonar av giftstoff i vatn og vassdrag, med påfølgende oppkonsentrering i fisk, fugl og botnfauna Samferdsle

5 11. Vindkraft (planlagt) Anleggsforureining og kreosotstolpar Ukjent, men vil ha stor lokalt omfang då deler av den planlagde vindkraftutbygginga ligg ved drikkevasskjelde Vatn kan ikkje drikkast Energiproduksjon Data henta frå vann-nett/portal som viser påverkninger for alle vasskategoriane i Vassområde Ytre Sogn:

6

7 Påverknader som dekker de største områda og de belastningane som er mest viktig å utbetre i vassområdet: Omtal kva for, kor dei i hovudsak er lokalisert, kvifor det er viktig å sette i verk tiltak og venta effekt av tiltak og kva positive ringverknader dette kan ha for eks. brukarinteresser, næringsliv, turisme osv. Påverknad Vassførekomst(ar) navn/ ID Mogleg tiltak og venta effekt av tiltaket Ansvarlig sektormynde Positive ringverknader Manglande minstevassføring i mange regulerte vassdrag i Ytre Sogn Minstevassføring/5- percentil, bygging av tersklar. Tiltaka vil føre til betre levevilkår for flora og fauna i vassdraga NVE, kommune Auka bestandar av botnfauna og fisk kan føre til positive effektar for fiske Utslepp frå Industri i Høyangsfjorden C Høyangsfjorden Reduksjon av giftstoffar Klif, Fylkesmannen, kommune Fjerna kostholdsråd Utslepp frå Solund Verft C Nessefjorden Tildekking av ureining på land og sjøbotn vil føre til reduksjon/ fjerning av ureining Fylkesmannen Vandringshinder i Solund R Liasundet R- Drengeneset Opning av fyllingar og innsetting av større røyr. Opning av bekkar. Statens vegvesen Kommune Positive effektar for fiske R- Hagefjorden Vil føre til auka lokalbestandar av sjøaure. Ureining og mistanke om tilsig frå private avløpsanlegg R Dalselvi Oppgradering, tilsyn/ kontroll med anlegg Rensetiltak Kommune Vil føyre til redusert ureining og evt. tilsig Ureining og mistanke om tilsig frå private avløpsanlegg R Vikja øvre/mura Oppgradering, tilsyn/ kontroll med anlegg Rensetiltak Kommune NVE Auke minstevassføring Vil føre til redusert ureining og evt. tilsig Ureining og mistanke om tilsig frå private avløpsanlegg R Hopra Oppgradering, tilsyn/ kontroll med anlegg Rensetiltak Kommune

8 Vil føre til redusert ureining og evt. tilsig Rømt fisk, renskning/mudring, kanalisering R Vetlefjordelvi Oppreinsking, utfisking Vil føre til betra leveforhold Kommune Fylkesmann Positive effektar for fiske Forureining frå skipsverft C Bøfjorden indre Opprydding av forureina sjøbotn, tilførsel av reine massar Klif Kort omtale av igangsatte miljøtiltak (forebyggende, forbedrende og restaurerende) Kort omtale av miljøtiltak som allereie er sett i gong både førebyggande, forbetrande og restaurerande tiltak. Vassførekomst namn/ ID Tiltak Ansvarleg sektor- Ansvarlig for tiltaket Tiltak gjennomført (årstall) mynde/ lovheimel Daleelva i Høyanger Minstevassføri ng, bygging av terskler, fiskeutsetting Kommunen NVE Statnett Kommunen Siste 15 år Monsdalsvatn ( L). Bilde frå Høyanger kommunes arkiv Nedre Gruvlebotnvatn ( L). Bilde frå Høyanger kommunes arkiv

9 3.Vesentlege brukarinteresser Drikkevatn Det er få konfliktar mellom drikkevatninteressane og andre bruksinteressar i Ytre Sogn. Unntaket er i Gulen, der planlagte vindkraftutbyggingar overlappar nedslagsfelt for drikkevatn I Høyanger kommune er det lagt restriksjonar på området rundt Grimsosen og Breidalsvatn som brukast til drikkevatn. Uttak av vann til industri og jordbruksvatning Inga kjente interessekonfliktar Kraftproduksjon Vasskraft (og mogleg etter kvart vindkraft) står delvis veldig sterkt i nokre av kommunane i Ytre Sogn. Regulering har ført til store endringar i vassføringsregime i fleire av vassdraga i vassområdet, som står i ei interessekonflikt med både rekreasjon og friluftsliv, fiske og natur og landskapsvern Rekreasjon og friluftsliv Ytre Sogn er veldig variert frå naturen si side og gir allsidige høve for friluftsliv. Det finst store utmarksareal som spenner frå lyngheier og myrer via skogsområde, bratte lier og kupert fjell til alpine fjellområde. Dette har vore med på å leggje grunnlaget for eit allsidig friluftsliv, med både sjø- og båtliv, jakt og fiske og turgåing sommar og vinter. Regulering av vassdrag med det det medfører av endra vassføring i elver/nedtapping av magasin og bygging av kraftlinjer pregar ofte landskapsbildet dramatisk, og reduserar ofte rekreasjonsverda av eit område Akvakultur Vassområde Ytre Sogn har akvakultur inn til Høyanger kommune (ikkje i Balestrand og Vik). Det er inga innrapporterte interessekonfliktar rundt dette Natur og landskapsvern Nedbørsfeltet i øvre del av den planlagte reguleringa i Østerbø og Randalen kraftverk ligg i Stølsheimen Landskapsvernområde. Vatna som skal regulerast ligg likevel utanfor landskapsverneområdet og konflikta mellom den planlagte reguleringa og landskapsvernet blir difor ansett som liten. Den planlagte utbygginga påvirker også opprettinga av Ramslia Naturreservat på austsida av Øystrebøvatnet, som har verte sett på hald inntil det ligg framme ei avklaring rundt utbygginga av kraftverka. Elles ingen innrapporterte interessekonfliktar Fiske Fritidsfiske er viktig i Ytre Sogn, og kjem i interessekonflikt med vassdragsregulering i mange vassdrag i vassområdet. Fiske i Daleelva i Høyanger. Bilde frå Høyanger kommunes arkiv

10 4. Når vi miljømåla i 2021? Denne fikk eg ikkje henta ut risiko kom ikkje opp sjølv om eg kryssa av for det kan ta ein gjennomgåing på dette med FM i morgon Vassførekomstar og område det bør sjå spesielt på i det vidare arbeidet Omtal kortfatta årsak til at vassførekomst(ane) er i risiko og framhev eventuelle områder man bør spesielt fokusere på i tida framover og kvifor. Grupper gjerne årsakene. Eksempel Sterkt modifiserte vannforekomster SMVF, Sur nedbør, Fremmede arter, Eutrofiering osv. Vis til liste over vassførekomstar i vedlegg. Omtal hovudutfordringane og kven er dei viktigaste problemeigarne. Omtal eventuelle utviklingstrendar som påverkar vassmiljøet. Generelt i vassområdet er det ei negativ folketalsutvikling, og landbruk leggast ned. Det er gjeve innstilling til bygging av eit relativt stort vasskraftverk på sørsida av Sognefjorden i Høyanger kommune, og utbygging av vindkraft står høgt oppe på dagsordenen i Gulen og Solund. Dette vil sjølvsagt få konsekvensar for vassmiljøet framover. Når det gjeld dei enkelte kommunane i området har eg ikkje fått noko tilbakemelding på dette punktet, men når det gjeld Høyanger er følgjande gjeldande: Planlagt (og delvis igangsatt) utbygging/oppstart av tre nye fabrikkar i Høyanger kommune med mål om etablering av nye arbeidsplassar innan Mål om befolkningsvekst på +0,5% per år i Høyanger, men i realiteten peker pila nedover. Manglande verkemiddel Foreløpig verker det som om det er veldig god kompetanse regionalt (og delvis lokalt) og sjølvsagt veldig god kjennskap til forholda lokalt. Dette er ein kombinasjon som eg trur gir gode forutsetnader for å nå langt i inneverande prosjektperiode. Det største hinderet for at ein ikkje når miljømåla innan 2021 virker per i dag å vera manglande økonomi i kommunane. Vurder kunnskapsgrunnlaget Kunnskapsgrunnlaget som baserar seg på erfaring virkar veldig godt i vassområde Ytre Sogn det sit folk i kommunane som har jobba der i fleire år og kjenner områda veldig godt. Når det gjeld det faglege grunnlaget er eg meir usikker det virker som om det er lite data tilgjengelig og stort behov for overvakning for fleire av vassførekomstane i vassområdet.