SAKSFRAMLEGG. Sakshandsamar: Jørgen Hundseth Arkiv: 131 M10 &30 Arkivsaksnr.: 14/795

Transkript

1 SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Jørgen Hundseth Arkiv: 131 M10 &30 Arkivsaksnr.: 14/795 Regional plan for vassforvaltning for Sogn og Fjordane vassregion høyring og offentleg ettersyn Vedlegg : Forvaltningsplan høyringsutgåve Tiltaksprogram høyringsutgåve Notat møte Vetlefjorden grunneigarlag 6056 Vassdirektivet- fråsegn frå SFE Kommentar til regional plan for vassforvaltning (Vetlefjerden grunneigarlag) Kopi av alle vassførekomstar med risiko og tilstand Balestrand Lovheimel: Forskrift om rammer for vannforvaltningen (FOR nr. 1446)... Sett inn saksutredningen under denne linja SAKSOPPLYSNINGAR Fylkesutvalet i Sogn og Fjordane har vedteke å legge forslag til Regional plan for vassforvaltning for Sogn og Fjordane vassregion ut til høyring og offentleg ettersyn med høyringsfrist Endeleg forslag til plan blir utarbeidd av vassregionmynda i samarbeid med vassregionutvalet i løpet av Vedteke regional plan vert oversendt til sentral godkjenning ved Kongen i statsråd innan utgangen av Planen gjer ei oversiktleg framstilling av korleis vassregionen ynskjer å forvalte vassressursane framover ved å fastsette miljømål for elver, bekkar, innsjøar, grunnvatn og kystvatn i vassregion Sogn og Fjordane, samt når desse miljømåla skal vere oppnådd. Planen er sektorovergripande og skal medverke til å styre og samordne vassforvaltning og arealbruk på tvers av kommune- og fylkesgrenser. Kommunar, regionale organ og statlege etatar pliktar gjennom planen å legge miljømåla til grunn for si planlegging og verksemd, og fråvik frå planen gir grunnlag for å fremje innsigelse etter Plan- og bygningslova. Tiltak for å nå miljømåla er omtala i tiltaksprogrammet som er vedlagt forvaltningsplanen. Desse kan vere førebyggjande tiltak, eller tiltak for å betre eller på nytt opprette miljøtilstanden der det er naudsynt. Tiltaka skal vere operative innan tre år etter at tiltaksprogrammet er vedteke, og det er dei ulike sektormyndene som er ansvarleg for oppfølginga av tiltaka.

2 Bakgrunn I 2007 vedtok Stortinget Forskrift om rammer for vannforvaltningen (vassforskrifta). Vassforskrifta implementerer EU sitt rammedirektiv for vatn inn i norsk rett. Formålet med vassforskrifta er å gi rammer for fastsetting av miljømål som skal sikre eit mest mogleg heilhetleg vern og berekraftig utnytting av våre vassressursar. Vassforskrifta skal sikre at det vert utarbeidd regionale forvaltningsplanar og tiltaksprogram for kvar vassregion, med sikte på å oppfylle miljømåla. Samstundes skal vassforskrifta sørgje for at det blir skaffa naudsynt kunnskapsgrunnlag for å kunne gjennomføre dette arbeidet. For alle registrerte vassførekomstar (96 førekomstar i Balestrand kommune) skal økologisk tilstand fastsettas (klassfisering), og ein skal identifisere og beskrive påverkningane (t.d. jordbruk, avrenning frå tettstader, lokale utslepp) i kvar enkelte vassførekomst, samt vurdere risikoen for at førekomsten ikkje vil oppnå god økologisk tilstand innan 2021 (karakterisering). Vasskvalitet er stikkordet for alt arbeidet med vassforskrifta, og målet er å oppnå minst god økologisk og kjemisk tilstand i alle vassførekomstane. Figur 1: Tilstandsklassar og miljømål I arbeidet med vassforskrifta er Noreg delt inn i vassregioner og vassområder. Balestrand kommune er med i Sogn og Fjordane vassregion, og Ytre Sogn vassområde (Vik, Balestrand, Høyanger, Hyllestad, Gulen, Solund) der Høyanger kommune er vertskommune for prosjektleiar. Vassområdeutvalet, med to representantar frå kvar medlemskommune, i tillegg til representantar frå fylkeskommunen og dei faglege sektormyndene, sikrar kommunanes medverknad gjennom heile prosessen. I tillegg sikrar utvalet faglig forankring og kontinuitet i arbeidet. Kostnadar/finansiering Det er kostnadar knytt til arbeidet med vassforskrifta i kvart enkelt vassområde. Så langt har arbeidet vore finansiert med eit spleiselag mellom medlemskommunane (50 % finansiering), Fylkesmannen (25 % finansiering) og Fylkeskommunen (25 % finansiering). Dette har stort sett dekka kostnadane knytt til å leie prosjektet, utarbeide lokale tiltaksanalyser som dannar grunnlaget for tiltaksplanen, samt kunnskapsinnhenting i samband med dette. Når Regional plan for vassforvaltning no skal settas ut i livet må likevel kommunane rekne med auka kostnadar når tiltak må settast i verk innafor landbruk og vatn og avløp, samt auka ressursbruk innanfor planarbeid og samfunnsutvikling.

3 Korleis vil planen påverke Balestrand kommune? Fram til no har arbeidet med vassforskrifta (karakterisering, klassifisering, utarbeiding av forvaltningsplan og tiltaksplan) kravd mest frå dei statlege sektormyndene, fylkeskommunen, prosjektleiarane for vassområda, og enkelte kontaktpersonar i kommuneadministrasjonane. Det vidare arbeidet vil imidlertid krevje både eit stort engasjement og auka ressursbruk frå kommunane som har ansvar for å følgje opp forvaltningsplanen og det tilhøyrande tiltaksprogrammet innanfor følgjande kommunale ansvarsområder: Vatn og avløp. Kommunen har ansvar som både anleggseigar for V/A-anlegg i dei tettbygde områda, og som mynde for avrenning frå spreidde avløp. Det finst i dag ingen oversikt over korkje spreidde avløp i Balestrand kommune eller tilstanden på desse. Landbruk. Avrenning av gjødsel og silosaft frå landbruk er ei mindre utfordring i Balestrand kommune. Dei fleste landbruksområda ligg nær fjorden med rast avrending til fjorden. Avrenning frå Landbruket langs Vetlefjordelva kan derrimot ha noko invernad, utan at dette er dokumentert. Samfunnsutvikling. Kommunen må ha ei avveiing mellom miljømåla som er sett i forvaltningsplanen og gode rammevilkår for næring ( industri) der miljøkonsekvensane av samfunns- og næringsutvikling i enda større grad enn før må veies opp mot fordelane. Planarbeid. Regional plan for vassforvaltning med tilhøyrande tiltaksprogram skal innarbeidast i dei enkelte kommunedelplanane og alle handlingsplanane/sektorplanane. Til dømes skal forvaltningsplanen leggast til grunn for kommunen si framtidige arealplanlegging, og fråvik frå planen gir grunnlag for å fremje innsigelse etter Plan- og bygningslova. Meir informasjon om vassforskrifta og arbeidet med å lage forvaltningsplanar for alle vassregionane ligg på Vannportalen med nettadresse Informasjon om Sogn og Fjordane og Ytre Sogn ligg under Sogn og Fjordane vassregion sine sider. Vetlefjordelvi Vetlefjordelvi ligg under NVE og SFE sitt ansvarsområde men sidan dette er ei viktig vassdrag for anadrom fisk i kommunen, har vi følgjande kommentar: Viser her til: SFE sin fråsegn til forvaltningsplanen Vetlefjorden grunneigarlag sitt møterefferat av 18. sept og og kommentar til forvaltningsplanen av 27.febr SFE sine viktigaste merknadar er : Dei samfunnsmessige verdiane må få større vekt, kost-/nyttevurderingar av miljøtiltak er fråverande, miljømåla i regulerte vatn bør takast ut av planen og miljøtiltak i prioriterte vassdrag krev særskilt grunngjeving, med dette mangler. Vetlefjorden grunneigarlag: Ein merkje seg her usemje mellom SFE og grunneigarlaget på effektkøytringa, og at dette har pågått i 25 år med kraftverksdrift utan at målingar av vannstandsendringar er utført som gitt i pålegg. Dei viser og til store forskjellar mellom NINA og Rådgivande Biologar sine anslag over fiskemengda før og etter utbygginga ( ) Dei meiner og at RB sin smoltmodell er rekna på feil grunnlag. Grunneigarlaget meiner at effektkøyring og temperatur er hovudproblema, og at det er brot på manøvreringsreglementet som medfører dramatiske temperaturendringar og skadeleg for yngel.

4 Grunneigarlaget meinar at etablering av lokalt klekkeri er best for å sikre framtidig god fiskebestand. I kommentaren til forvaltningsplanen trekker grunneigarlaget frem følgjande: Dei reagerer på målsetting (fungerande økosystem) for Vetlefjordelvi som tillet dårlegare miljøtilstand enn den er i ela i dag. Grunneigarlaget viser vidare til plandokokumentet som tilrår 2 hovudtyper miljømål for svært modifiserte: a) Levedyktig bestand av laks /aure og sikre habitatforhold for gyting og oppvekst. b) Fungerende økosystem. Av definisjonen av fungerende økosystem (figur 34 s 101) går det fram at disse miljømålene er vesentlig lavere enn de for a). F.eks skal det være et minimum av muligheter for naturlig rekruttering (gyting mv.) og oppvekst, en målsetting som passer for et mye sterkere modifisert vassdrag enn Vetlefjordelva. VURDERING Kostnader og finansiering av vassforskrifta. Ein viser til spleiselag mellom medlemskommunane (50 % finansiering), Fylkesmannen (25 % finansiering) og Fylkeskommunen (25 % finansiering). Balestrand kommune sin vurdering her er at kommunane har for stor del av denne kaka, som i tillegg til auka arbeid med oppfølging av tiltaksprogrammet skal ha stor utgifter med den regionale forvaltninga. Det er uheldig at ei heilhetleg forvaltningsplan ikkje omhandlar forhold knytt til rømt fisk og lakselus. Balestrand kommune meiner det må kome tydeleg fram at vesentlege påverknadar på anadrome fiskebestandar er utelate av planen, og at konsekvensane av lakselus og rømmingar frå oppdrettsanlegg må inngå i kunnskapsgrunnlaget for ei forvaltningsplan for vatn. Når store påverknadsfaktorar vert unnateke frå å utløyse tiltak i vassforvaltningsplanane svekkast plananes legimitet. Oppdrettsnæringa er ei viktig næring, og vidare vekst og utvikling for næringa føreset at problema med rømming og lakselus vert prioritert og løyst på ei berekraftig måte. Balestrand kommune legg difor til grunn at sentrale mynder avklarar korleis forhold knytt til lakselus og rømming skal implementerast i seinare forvaltningsplanar for vatn. I forvaltningsplanen er det i stor grad foreslått tiltak som faller inn under kommunanes sektoransvar; både som anleggseigar, ureiningsmynde og landbruksmynde. Det manglar mykje informasjon og tiltaksforslag frå mange andre sektorar, og det kan difor vere fristande å gripe fatt i dei tiltaka som allereie er foreslegne, kor kommunane ofte har ansvaret. Det finst dermed ei risiko for at dei endelege tiltaksplanane ikkje vert prioritert etter kost/nytteprinsippet som skal liggje til grunn for gjennomføringa av tiltak, men at tiltaka med mest presise kostnadsvurderingar vert valt. Det medfører såleis ei risiko for at kommunane og avløpssektoren i fyrste omgang vil få rekninga, fordi det er her det finst mest konkrete tiltak og stringent myndeoppfølging. Viss ein tillèt at sektorinteressane innan industri, fiskeri/oppdrett, veg og energiproduksjon ikkje deltek som fullverdige påverkarar i forvaltningsplanen, og tiltak ikkje vert prioritert ut frå heilhetlege kost/nytte- berekningar, blir det heller ingen heilhetleg vassforvaltning. Miljømåla vil då bli innfridd på ei svært kostnadskrevjande måte, og det vil ikkje vere mogleg å innfria alle miljømåla.

5 Kunnskapsgrunnlaget for Regional plan for vassforvaltning for Sogn og Fjordane vassregion byggjer på er tynt, og pålitelegheita til kunnskapen som faktisk finst er middels eller lav. Betre og meir overvaking må til for at vassforvaltninga verkeleg skal bli kunnskapsbasert etter krava i vassforskrifta. Dette heng tett saman med trongen for betre finansiering. Det er trong for auka og betre finansiering frå statleg hald viss miljømåla i vassforskrifta faktisk skal nåast. Implementeringa av vassdirektivet i forvaltninga, og gjennomføring av aktuelle tiltak innanfor dei ulike sektorområda medfører ei stor auka økonomisk belastning for kommunane. Vurdering av tiltak Av 96 registrerte vassførekomstar i Balestrand kommune er 70 i risiko for ikkje å oppnå god miljøtilstand innan innsjøar 55 elvar Den aller største påverknaden på vassførekomstane i Balestrand kommune er sur nedbør. 46 vassførekomstar i kommunen er i risiko berre på grunn av sur nedbør. 14 førekomstar er forventa å nå miljømåla, 8 registrete på verknadar som har liten effekt og miljømål er forventa innfridd og dei resterande 28 er vasskraftregulering. Balestrand kommune er ansvarleg tiltakshavar i 7 vassførekomstar der avrenning frå landbruk eller spreidde avløp og by/tettstad kan være eit problem: Daleelvi, Lånefjorden. Nessadalelvi. Eseelvi. Flomverk og forbygging forslått. Eikjaelvi. Vetlefjordelvi. Daleelvi, Dale. Sværeelvi. Balestrand kommune meiner at Ytre Sogn vassområde må ta med alle desse 7 vassførekomstane i overvakingsprogrammet for 2015 for å få ei fullstendig og god nok oversikt over i kor stor grad avrenning påverkar tilstanden i desse vassførekomstane. Dette vil danne grunnlaget for iverksetting av ytterlegare tiltak frå Balstrand kommune. For å få eit tilstekkeleg kunnskapsgrunnlag for eventuelle nye tiltak i desse 7 vannførekomstane, må ein pårekne ein kostnad på ca. kr ,- pr. vassførekomst. Ytre Sogn vassregion har her midlar til disposisjon til denne kartlegging for 2015 og som kan dekke dette fult ut. I tillegg må Balestrand kommune avklare med NVE kven som er ansvarleg tiltakshavar for eventuelle tiltak i ytterlegare 5 vassførekomstar der flomverk og forbygging er ei påverknad: Eseelvi. Esebotnelvi. Daleelvi, Lånefjorden Sværefjordelvi Vetlefjordelvi

6 ... Sett inn saksutredningen over denne linja ::: Sett inn innstillingen under denne linja Rådmannens innstilling 1. Balestrand kommune ser positivt på arbeidet med å sikre ei felles, berekraftig bruk av vassressursane på tvers av sektormyndene, og ynskjer å vere ein aktiv bidragsytar til at måla i vassforskrifta blir nådd. 2. Balestrand kommune vil framheve trongen for styrka økonomiske ressursar frå statleg hald for å sikre implementeringa av vassdirektivet i forvaltninga, og gjennomføringa av aktuelle tiltak innanfor ulike sektorområder. 3. Balestrand kommune meiner det må kome tydeleg fram at vesentlege påverknadar på anadrome fiskebestandar er utelate av planen, og at konsekvensane av lakselus og rømmingar frå oppdrettsanlegg må inngå i kunnskapsgrunnlaget for ei forvaltningsplan for vatn. 4. Tiltaka som er med i forslaget til forvaltningsplan, tiltaksprogram og tiltaksanalyse er i tråd med dei innspela Balestrand kommune har hatt i prosessen så langt. 5. Balestrand kommune meiner at Ytre Sogn vassområde må inkludere følgjande vassførekomstar i overvakingsprogrammet for 2015: R Vetlefjordelvi, L Øvre Svartevassvatn, L Skaddalsvatnet, L Nedre Svatevassvatn, 079-4Z Nessadalsvatnet, R Eseelvi, R sidebekkar Vetlefjordelvi, R Esebotnelvi, R Kverhuselvi, Kvamsøy, R Daleelvi, Dale, R. Eikjaelvi, R Sværeelvi. 6. Kommunen skal leggje opp til ei arealforvaltning med tanke på å sikre god vasskvalitet i innsjøar, elver, grunnvatn og kystvatn, og arbeide med å nå målsettinga om å oppnå minimum god miljøtilstand i alle vassførekomstane i kommunen. Alle naudsynte og viktige tiltak i forhold til vatn, avløp og ureining skal følgjast opp i perioden Kommunanes sin andel i finansiering av vassforskrifta bør være lågare. ::: Sett inn innstillingen over denne linja