Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning

Transkript

1 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Versjon nr. 4 / Breimsvatnet. Vassførekomst ID L. Foto: Siv Kvalsvik Haugen

2 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Innhald 1. Innleiing... 3 Vatn er viktig for alle... 3 Mål for vassforvaltninga... 3 Dokumentet sin funksjon... 3 omfatta av forvaltningsplan for perioden Vassområdet og vassførekomstane er årsak, omfang og effekt... 6 ar som førekjem ofte i uprioritert rekkefølgje elv, innsjø og kyst (tabell)... 6 Miljøtilstand og risiko... 7 er som dekker dei største områda og dei belastningane som er mest viktig å utbetre i vassområdet (tabell) Kort omtale av igangsette miljøtiltak Vesentlege brukarinteresser Avløp Regulering for vasskraft og flaumsikring Infrastrukturtiltak Akvakultur Anna vern Taretråling Når vi miljømåla i 2021? Vassførekomstar og område ein bør sjå spesielt på i det vidare arbeidet Hovudutfordringane og kven er dei viktigaste problemeigarane Utviklingstrendar som påverkar vassmiljøet Manglande verkemiddel Kunnskapsgrunnlaget Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no Vedlegg 2. Tiltak etter forvaltningsplan for Vassområde

3 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord 1. Innleiing Vatn er viktig for alle Dette dokumentet for Vassområde Nordfjord har som mål å vise kva viktige utfordringar ein står framfor når ein no skal utarbeide forvaltningsplan for Vassregion Sogn og Fjordane i medhald av Vassforskrifta (Forskrift om rammer for vassforvaltning). Forvaltningsplanen skal tre i kraft frå Det er viktig med eit felles grep for å vidareføre arbeidet med å betre tilstanden i vassdrag og fjordar, og for å unngå at nye miljøproblem oppstår. Medverknad er eit stikkord for arbeidet med vassforvaltninga. Brukarar av vassressursane og andre interesserte, skal kunne delta og påverke arbeidet gjennom informasjon og dialog kring miljøtilstand, miljømål, tiltaksprogram og overvåking. Målgruppa for dette dokumentet er derfor rettigheitshavarar, private og almenne brukarar av vassførekomstane, interesseorganisasjonar og andre interesserte. God vasskvalitet gir trivelege og varierte opplevingar i og langs vassdraga, som igjen kan bidra til auka trivsel og livskvalitet. Ei anna målgruppe er skuleklassar, som gjennom undervisningsopplegg kan adoptere eventuelle vassførekomstar / elvestrekningar og slik bli involvert i den nye vassdragsforvaltninga. Mål for vassforvaltninga Målet med forvaltningsplanarbeidet og Vassforskrifta er å oppnå god økologisk status eller godt økologisk potensiale i alle vassførekomstar innan Dokumentet sin funksjon Dette dokumentet er eit supplement til høyringsdokumentet «Vesentlege vassforvaltningsspørsmål midtvegshøyring i arbeidet med forvaltningsplanen for vatn», som er utarbeidd for Vassregion Sogn & Fjordane av Fylkesn og lagt ut på høyring ( Dokumentet som her ligg føre gir meir detaljkunnskap om påverknadar og utfordringar i vassområde Nordfjord, og vil bli nytta som bakgrunnsmateriale for tiltaksanalysar og overvåkingsprogram som skal lagast for vassområdet. Det er høve til å kome med merknader til dette dokumentet, og innspel til arbeidet med forvaltning av våre vassressursar, ved å kontakte vertsn for prosjektet, Gloppen : post@gloppen..no tlf Sjå også heimesida til Vassområde Nordfjord på Arbeidet med dette dokumentet vart sett i gang av administrasjonen i Gloppen, som er verts for Vassområde Nordfjord. Prosjektleiaren for vassområde Nordfjord overtok arbeidet når han tok til i stilling i august I september var prosjektleiaren på ein besøksrunde til kommunane, Selje, Bremanger, Jølster, Eid og Vågsøy kommunar ved administrasjonen og politisk valde medlemar i Vassområdeutvalet. Det kom fram mykje nyttig lokal informasjon, som er teke med i dokumentet. 3

4 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord omfatta av forvaltningsplan for perioden Største delen av var skilt ut som eige vassområde innanfor Vassregion Vestlandet i eit pilotprosjekt med vassforvaltning for planperioden Dette gjeld Nordfjorden innanfor Hildenes Steindøla og vassdrag som renn ut i denne delen av fjorden, deriblant e-, Olden- og Loenvassdraga. Dette området inngår no i Vassområde Nordfjord, og vert omfatta av forvaltningsplanen for perioden Vassområdet og vassførekomstane Nordfjord vassområde er eitt av 4 vassområde i Vassregion Sogn og Fjordane. Dei andre er Sunnfjord, Indre Sogn og Ytre Sogn. Lokaliseringa av Nordfjord vassområdet er vist på kartet nedanfor. Grensa til vassområdet føl vasskiljet og samanfell difor ikkje heilt med grensene. Kart over Vassområde Nordfjord Kommunar i Vassområde Nordfjord: Bremanger, Eid, Gloppen, Hornindal, Jølster, Selje, og Vågsøy. I tillegg har følgjande kommunar mindre delar innanfor området: Luster, Skjåk, Stranda, Vanylven, Volda og Ørsta. 4

5 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Vassområdet strekker seg frå innlandet med høgfjell og bre til havgapet i vest, med Stad og Kråkenes som værharde utpostar. Mykje vatn flyt gjennom området, mellom anna i store lakseelvar, som Hornindalvassdraget og elvane i og Gloppen. Hornindalsvatnet med største djupn på 514 m er den djupaste innsjøen i Nordeuropa. Der er høvesvis mykje jordbruk innanfor området, med avrenning som medfør utfordringar for vasskvaliteten. Det er eit betydeleg uttak av vasskraft i området. Fjorden og kysten kan by på fisk og skaldyr, og det førekjem hausting av tare til industrielt bruk. Fiskeoppdrett finner også gode vilkår her, men dei innerste delane av fjorden er nasjonal laksefjord og verna mot oppdrett. Fylkesmannen har hatt i oppgåve å definere vassførekomstane, og klassifisere dei i høve miljøtilstand, ut frå eksisterande data og kunnskap. Resultatet av dette er allment tilgjengeleg på nettsida vann-nett.no. Det er 4 kategoriar av vassførekomstar i vassområdet: grunnvatn, elvar, innsjøar og kystvatn (inklusiv fjordvatn). Dei tre sist nemnde går også under namnet overflatevatn. Ein vassførekomst er fysisk avgrensa og relativt einsarta med omsyn til naturlege tilhøve og menneskeskapt påverknad. Storleiken varierer, alt frå ein enkelt innsjø, ei elv, fleire elvar innafor eit avgrensa område (så kalt bekkefelt), eller eit avgrensa grunnvassområde eller kystområde. Tabellen nedanfor viser kor mange førekomstar det er i Nordfjord av kvar kategori. Elvar og bekkefelt dominerer i tal førekomsar, men ikkje nødvendigvis i storleik, då mange av elvane er små, og storleiken er oppgjeve i anna eining (km) enn resten av kategoriane (km2). Registrerte vassførekomstar i Nordfjord vassområde: Tal km 2 /km Elvar og bekkefelt: ,46 Innsjøar: ,59 Kystvatn: ,02 Brakkvatn:: 0 0 Grunnvatn: 26 49,69 Vassførekomstar totalt: ,76 Dato for utdrag frå vann-nett.no:

6 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord 3. er årsak, omfang og effekt ar som førekjem ofte i uprioritert rekkefølgje elv, innsjø og kyst (tabell) Type utfordring Årsak Omfang Effekt av påverknadene Samfunnssektor (drivkraft) Kunnskapsmangel Lite data Stort Uavklart spørsmål om påverknad frå fiskeoppdrett Usemje mellom Fylkesmannen - Fiskeridir. Vest Vasskraftregulering Oppdemming, redusert vassføring Stor / middels Kan påverke fisk: vandringshinder, mat, gyteområde Energi Flomverk og forbygging av vassdrag Oppdyrking av mark, flomsikring Middels / liten Einsarta straum og botntilhøve, tap av biol. mangfald. Kan påverke fisk Landbruk Sur nedbør Langtransportert ureining Middels / liten / ukjent Forsuring, fiskedød Industri, transport etc. Avrenning frå landbruk til elv og grunnvatn Forureining frå diffuse kjelder Ukjent / middels Overgjødsling Oppblomstring av algar Landbruk Punktutslepp kloakk Kommunale avløp Middels / liten Overgjødsling, oppblomstring av algar, helseskadar Bustadar og næringsliv Punktutslepp miljøgifter Industriutslepp Middels Bioakkumulering, skadar på dyr og menneske Industri Rømt oppdrettsfisk Fiskeoppdrett Stor 1 Konkurranse med villfisk, tap av genar Fiskeoppdrett Lakselusspreiing Fiskeoppdrett Stor / liten Fiskeoppdrett 1 Innslaget av rømt oppdrettfisk i vassdraga varierer mellom år og mellom vassdrag. Det er mangelfull kunnskap om i kva grad innblanding av oppdrettsfisk fører til genetisk endring av villaksbestandar. Det er likeeins mangelfull kunnskap om dei biologiske konsekvensane av genetiske endringar. - Merknad Fiskeridirektoratet region Vest. 6

7 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Miljøtilstand og risiko Nedanfor er det vist utdrag frå vann-nett.no som viser korleis vassførekomstane av dei ulike kategoriane er fordelt på miljøtilstand og risiko. Risiko tyder i denne samanheng at vassførekomsten er i risiko for ikkje å nå miljømåla innan 2021 grunna menneskeskapt påverknad. Dette er ei førebels risikovurdering, som på bakgrunn av høyringsuttalar kan verte revidert. Det endelege utvalet av vassførekomstar med risiko, vil vere utgangspunktet for vidare arbeid med å vurdere overvåking og tiltak, fram mot ein endeleg forvaltningsplan. Det går fram av diagramma nedanfor at datagrunnlaget er svært mangelfullt. Til dømes er berre 1 av 79 innsjøar i området klassifisert på bakgrunn av gode data, medan for resten er tilstanden antatt på bakgrunn av tilgjengelege opplysningar om vassførekomsten, påverknad og effekt av påverknad, eller ein generalisering av tilstanden i eit større område. I denne framstillinga er over halvparten (51 %) av innsjøane i vassområde Nordfjord vurdert med risiko for ikkje å nå miljømåla. Tilsvarande tal for elveførekomstane er 38 % av elvane og for kystvassførekomstane 30 %. For grunnvatn 31 % muleg risiko. Til samanlikning finn ein desse tala for heile Vassregion Sogn og Fjordane: innsjø 62 %, elv 57 %, kyst 28 % og grunnvatn 22 % risiko eller muleg risiko, og for heile landet: innsjø 42 %, elv 47 %, kyst 42 % og grunnvatn 31 % risiko eller muleg risiko. Merk at det er tal vassførekomstar som er bakgrunn for prosenttala over. Dette avspeglar ikkje nødvendigvis storleiken (areal, volum, lengde) på vassførekomstane. Det er like vel store utfordringar å ta tak i, både nasjonalt og lokalt, når overvåking og / eller tiltak skal planleggjast for alle førekomstar som er vurdert med risiko. Meir kunnskap og undersøkingar kan føre til at vassførekomstar får endra status, ved å gå frå risiko til ikkje risiko, eller omvendt. Vedlegg 1 er ei liste over alle vassførekomstar i Nordfjord som er vurdert med risiko. 7

8 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Innsjøar Dato for utdrag frå vann-nett.no: Økologisk tilstand, innsjø Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Svært god Antatt svært god 2 2,5 0,34 God 1 1,3 0,8 Antatt god 36 45,6 141,75 Moderat Antatt moderat 37 46,8 26,27 Dårlig Antatt dårlig 1 1,3 0,2 Svært dårlig Antatt svært dårlig Uklassifisert 2 2,5 0,23 Miljøtilstand bestemmes på bakgrunn av overvåkingsdata. Antatt tilstand baseres på en faglig vurdering av informasjon om påvirkninger eller utilstrekkelige overvåkingsdata. Kjemisk tilstand, innsjø Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Oppnår god 1 1,3 0,61 Oppnår ikke god 0 0,3 0 Ikke klassifisert 78 98,7 168,98 Risiko, innsjø Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Risiko 40 50,6 27,91 Mulig risiko Ingen risiko 39 49,4 141,67 Risiko udefinert

9 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Elvar Dato for utdrag frå vann-nett.no: Økologisk tilstand, elv Tilstand Antal Prosent Km Svært god Antatt svært god 6 2,2 117,12 God Antatt god ,6 4846,38 Moderat Antatt moderat 91 32,7 565,53 Dårlig Antatt dårlig ,72 Svært dårlig Antatt svært dårlig Uklassifisert 4 1,4 7,71 Miljøtilstand bestemmes på bakgrunn av overvåkingsdata. Antatt tilstand baseres på en faglig vurdering av informasjon om påvirkninger eller utilstrekkelige overvåkingsdata. Risiko, elv Tilstand Antal Prosent Km Risiko ,1 535,86 Mulig risiko Ingen risiko ,9 5105,61 Risiko udefinert

10 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Kystvatn Dato for utdrag frå vann-nett.no: Økologisk tilstand, kystvann Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Svært god Antatt svært god 1 2,7 0,89 God 1 2,7 1,56 Antatt god 28 75,7 1289,36 Moderat Antatt moderat 7 18,9 28,21 Dårlig Antatt dårlig Svært dårlig Antatt svært dårlig Uklassifisert Miljøtilstand bestemmes på bakgrunn av overvåkingsdata. Antatt tilstand baseres på en faglig vurdering av informasjon om påvirkninger eller utilstrekkelige overvåkingsdata. Kjemisk tilstand, kystvann Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Oppnår god 1 2,7 1,56 Oppnår ikke god 1 2,7 1,59 Ikke klassifisert 35 94,6 1316,87 Risiko, kystvann Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Risiko 3 8,1 12,92 Mulig risiko 8 21,6 48,81 Ingen risiko 26 70,3 1258,29 Risiko udefinert

11 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Grunnvatn Dato for utdrag frå vann-nett.no: Kjemisk tilstand, grunnvatn Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Oppnår god Oppnår ikke god Ikke klassifisert ,38 Risko, grunnvatn Tilstand Antal Prosent Areal km 2 Risiko Mulig risiko Mulig risiko Ingen risiko Risiko udefinert 8 30,8 24, ,2 25, Ingen risiko 11

12 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord er som dekker dei største områda og dei belastningane som er mest viktig å utbetre i vassområdet (tabell) Vassførekomst (ar) navn/ ID Mogleg tiltak og venta effekt Ansvarlig sektormynde Positive ringverknader Regulering av vassdrag Bremanger: Ålfoten Svelgen Gloppen: Gloppeelva/ Breimsvassdr. : Innvik Hornindal: Tussa I tillegg småkraftverk i dei fleste komm. Krav om minstevassføring, tiltak for å auke variasjon i straum- og botntilhøve, vandretrapp Mange SMVFkanditatar (svært modifisert vassførekomst) NVE Fiske, jakt, utmarksbeite, turisme Flomverk og forbygging av vassdrag Flate landbruksområde og i tettstadar Tiltak for å auke variasjon i straum og botntilhøve NVE Fiske, turisme Sur nedbør, middels grad Hovudsakeleg i Bremanger, elvar i fjellområda aust for Svelgen Internasjonale avtalar. Blir ikkje arbeidd med på vassområdenivå. Nasjonale styresmaktar Fiske, turisme Forureining landbruk elv Særleg Gloppen, Eid, Jølster,, Hornindal Driftstiltak, m.a. gjødselplan, plassering rundball Kommunen Fiske, bading, rekreasjon, turisme Forureining landbruk grunnvatn Flate landbruksområde Driftstiltak, m.a. gjødselplan, plassering rundball Kommunen Helse, næringsmiddel verksemder Forureining kommunale avløp Nordfjordeid, Svelgen, Skavøypollen, Måløy, Storelva Breim Lobukta ebukta Flytte utsleppspunkt, avløpsreinsing Kommunen / Fylksemannen Fiske, bading, rekreasjon, turisme, prossessvatn til næring 12

13 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Vassførekomst (ar) navn/ ID Mogleg tiltak og venta effekt av tiltaket Ansvarlig sektormynde Positive ringverknader Industriutslepp Måløy Skavøypoll Svelgen / Nordgulen Nordfj.eid Moldefjorden Lobukta, Kommunen / Fylkesmannen / Klima- og forurensningsdirektoratet Fiske, bading, rekreasjon, turisme, prossessvatn til næring Avfallsdeponi Grunnvatn og elv Kommune, Fylkesmannen Rømt oppdrettsfisk Eidselva Hjalma Gloppeelva Ryggelva Hopselva Åelva Dalsbøvassdr. eelva Loenelva Oldenelva Fiskeridirektoratet Fiske, rekreasjon, turisme Lakselus Eidselva Hjalma Gloppeelva Ryggelva Hopselva Åelva eelva Loenelva Oldenelva m.fl. Mattilsynet Fiske, rekreasjon, turisme Avgrensa vassgjennomstra uming: Vegfylling, molo NVE / Fylkesmannen Fiske, bading, rekreasjon, turisme Eutrofiering frå fiskeoppdrett Registrert liten grad av påverknad Fylkesmannen Fiske, bading, rekreasjon, turisme Taretråling Bremanger Fiskeridirektoratet Fiske, rekreasjon, turisme 13

14 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Kort omtale av igangsette miljøtiltak I kommunane skjer det kontinuerleg eit arbeid som førebygger ureining og betrar miljøtilhøva, mellom anna ved oppgradering av avløpsnett, drikkevassforsyning m.m. Statens vegvesen har sett i gang tiltak for å førebyggje påverknad frå veg og forbetre tilstanden i vassdrag ved planlegging og utføring av nye/oppgraderte vegar, samt ved reinsing og overvaking. Prosjektet «Fisk i regulerte vassdrag i Sogn og Fjordane» er eit samarbeid mellom mange regulantar (kraftverkseigarar) og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane. Målsettinga med prosjektet er å samordne fiskeribiologiske undersøkingar i regulerte vassdrag. Nyare vasskraftkonsesjonar er ofte underlagt krav om minstevassføring, slik at deler av økosystema i vassdraga kan verte tekne i vare. Fiskeoppdrett er peika på som kjelde til spreiing av lakselus til ville lakse- og aurebestandar. I tillegg er det meldt om at rømt oppdrettsfisk kan ha innverknad på villaksen. Sportsfiskarane gjer ein verdfull innsats med å sende skjellprøver til analyse, for å få estimat på mengde rømt oppdrettsfisk. Hos Fiskeristyresmaktene har arbeidet med å overvake effekt av rømt oppdrettsfisk og forebyggjande tiltak mot rømming av oppdrettsfisk høg prioritet. Når det gjeld tiltak mot påverknad frå akvakultur vert regjeringa si «Strategi for en miljømessig berekraftig Havbruksnæring» lagd til grunn. Fiskeridirektoratet har ein nullvisjon når det gjeld rømming. Fiskeristyresmaktane har sett i verk ei rekke tiltak for å førebygge at oppdrettsfisk rømmer frå settefiskanlegg og matfiskanlegg. Tiltaka er gjort greie for i Fiskeridirektoratets sin tiltaksplan mot rømming av oppdrettsfisk. Tiltak mot lakselus blir regulert i nasjonal luseforskrift. I tillegg set Mattilsynet krav til årleg våravlusing av oppdrettsanlegga. Strategien er forskriftsfesta. Tiltak etter forvaltningsplanen for Vassområde går fram av Vedlegg 2. Eksempel på tiltak: Vassførekomst namn/ ID C Ulvesundet - Måløy C Gloppefjorden Tiltak Renseanlegg for Måløy og Fastlandssida med utslepp ved Moldøen. Tilknytning av bustadområdar til silanlegg med neddukka utslepp Ansvarlig for tiltaket Vågsøy Gloppen 14

15 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord 4. Vesentlege brukarinteresser Reint vatn er livsnødvendig, for naturen, i dagleglivet og innan næringsverksemd. Mykje glede er også knytt til bruk av vatn, i samband med rekreasjon, bading, båtliv og fiske. Avløp Vatn vert også brukt som middel for å kvitte seg med avfall gjennom avløp, både frå hushaldningar og verksemder. Dette har ikkje sjeldan ført til konfliktar med behovet for reint vatn, sjølv om moderne avløpssystem med rensing og flytting av utsleppspunkt, har redusert problema. I Måløy er det 4 fiskemottak som er drifta av Måløy Seafood og Norway Pelagic (3 mottak). Sildemelfabrikken Welcon ligg i same området og er avhengig av reint prossessvatn frå sjøen. Grovt rekna går 40 % av avløpsvatnet frå husstandane i Måløy ureinsa ut i Ulvesundet. Det er registrert ureining av E. coli bakteriar i denne kystvassførekomsten. Ulvesundet ved Måløy. Vassførekomst ID C. Foto: S. Hjohlman I Loen er slakteriet til Nordfjord Kjøtt ei stor kjelde til organiske utslepp. Loen har elles fleire hotell, og reiselivsaktivitet aukar avløpsmengda i turistsesongen. Utslepp av steinstøv og slam frå bergverksemd kan kome i konflikt med fiskeoppdrett, kommersielt fiske, fritidsfiske og rekreasjon, jamfør Bremanger Quarry, som i dag har utslepp i Nordgulen og har søkt om utslepp ved Hennøya i Frøysjøen. Regulering for vasskraft og flaumsikring Regulering av vassdrag, i samband med vasskraft eller flaumsikring, kan ha stor innverknad på plante- og dyrelivet, og såleis påverke biologisk mangfald. Vandring av anadrom fisk (laks og sjøaure), kan bli påverka og dette inneber ein konflikt med sportsfisket og tilhøyrande turistnæring. På Stadlandet er ein lokalitet med Elvemusling i Dalsbøvassdraget truga av redusert vassføring som følgje av fysiske inngrep. 15

16 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord Elvar som er verna mot vasskraftutbygging: Olden-, Loen- og evassdraga i Hornindalvassdraget i Eid, Hornindal og kommunar Ryggelva i Gloppen Rimstadvassdraget i Selje og Vågsøy kommunar Dalsbøvassdraget i Selje Vingelva i Bremanger Infrastrukturtiltak Infrastrukturtiltak i form av vegbygging og urbanisering har fleire stadar medført omfattande utfylling av massar i strandsona for å vinne landareal. og Loen har verdfulle elvedelta som er sterkt modifiserte med utfylling, kanalisering og stenging av sideelvar/flaumløp. Deltaområdet i sentrum utgjorde i naturtilstand eit av dei største og best utvikla deltasystema på Vestlandet. I Olden og på Nordfjordeid er elvedelta nedbygde på liknande måte men i mindre omfang. Akvakultur Fiskeoppdrett er ein viktig brukar av vassressursane, men har også utfordringar når det gjeld å ivareta miljøomsyn. I oversikta frå Fylkesmannen (vann-nett.no) er det ikkje vesentleg forureining frå fiskeoppdrett. Derimot er ein rekke elvar påverka av lakselus og rømt oppdrettslaks. 2 Oppdrettsanlegg i Ytre Nordfjord. Vassførekomst ID C. Foto: S. Hjohlman Det er oppretta nasjonale laksevassdrag og laksefjordar med formålet å gi eit utval av dei viktigaste laksebestandane i Norge eit særleg vern. Nordfjorden har status som nasjonal 2 Bruk av data, målemetodar og effektindikatorar for å vurdere rømt oppdrettsfisk og lakselus på villfisk er ikkje omforent mellom Direktoratet for naturforvaltning, Mattilsynet og Fiskeridirektoratet. Mattilsynet og Fiskeridirektoratet meiner at vurderingskriteria brukt i Lakseregisteret for å vurdere påverknad frå rømt oppdrettsfisk og lakselus på villfisk ikkje kan nyttast. - Merknad Fiskeridirektoratet region Vest. 16

17 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord laksefjord, og det er ikkje tillatt med akvakulturanlegg innanfor linjene Stårheim-Hamnes i Eidsfjorden og Finnvika-Åseneset, like innanfor Anda-Lote. Det er 3 nasjonale lakseelvar i Nordfjord Vassområde: Eidselva i Eid, og selva og Oldenelva i. Anna vern Andre deler av vassområdet som er verna er Jostedalsbreen nasjonalpark, landskapsvernområda Breheimen, efjellet, Naustdal-Gjengedal og Ålfotbreen, samt ei rekkje naturreservat som vernar dyr, plantar og naturtypar. Dette regelverket er med på å sette rammer for bruk av vassressursane. Verna drikkevasskjelder i Bremanger : Hamreelva i Davik, Lisetvatnet ved Kalvåg, Rylandsvatnet på Ryland, samt Svelgsvatnet, Sørdalsvatnet, Hjelmevatnet og Storbotnvatnet (Flora ) i Svelgen. Taretråling Tråling etter tare førekjem mange stadar på kysten. Det har lenge vore omdebattert i kva grad dette kan påverke fiskebestandane og såleis kome i konflikt med kommersielt fiske og fritidsfiske. 5. Når vi miljømåla i 2021? Med dei kunnskapsmanglar som er avdekka og det store talet med påverka, eller muleg påverka, vassførekomstar, ligg det eit stort kvalitetssikringsarbeid framfør oss, for å definere kor tiltak må settast inn. Vonaleg vil det kome innspel frå interesseorganisasjonar, brukarar og interesserte, som vil vere med på å fylle ut kunnskapslukene. Å legge til rette for medverknad ved informasjon og dialog er difor sentralt i arbeidet vidare. I denne prossessen kan også nye vassførekomstar som ikkje når miljømåla føye seg til lista. Vassførekomstar og område ein bør sjå spesielt på i det vidare arbeidet Vassførekomstar som blir brukt til samfunnsnyttige formål, og der fysiske inngrep har ført til at dei ikkje oppnår god økologisk tilstand, kan bli definerte som svært modifiserte vassførekomstar (SMVF). Døme er vassdrag som er nytta til elkraftproduksjon, samt kystvatn med hamnar og skipsfart. For SMVF er målet god økologisk potensiale, som er eit mindre strengt krav. Fleire av dei regulerte vassdraga i Nordfjord er kandidatar til SMVF, og kan såleis få nedjustert miljømåla. Landbruksavrenning utgjer ein utbredt påvirkning i vassområdet. Avbøtande tiltak kan vere kommunal oppfølging av eksisterande regelverk som gjeld gjødsling og plassering av rundballar m.m. Vassførekomstar nærast dei største punktkjeldene til ureining peikar seg ut i vidare arbeid med overvåking og tiltaksanalysar. Dette gjeld særleg industri- og kommunale utslepp, til 17

18 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord dømes i Svelgen-Nordgulen, Moldefjorden, Måløy, Skavøypollen, Nordfjordeid, Storelva på Breim, Gloppefjorden, Loen og ebukta. Det skjer mykje i kommunane på avløpssida. Dei registrerte opplysningane om påverknad kan vere utdaterte. Ny informasjon frå kommunane om dette arbeidet vil kunne bidra til kvalitetssiking av registrerte data. Lakselus og rømt oppdrettsfisk er registrert med påverknad på fleire elvar. Innspel frå Selje og Bremange kommunar pekar i retning av at tilstanden er betra i mange elvar, grunna nedlegging og flytting av oppdrettsanlegg. Dette må vurderast nærare og kan eventuelt føre til «friskmelding» av enkelte vassførekomstar, utan at vidare tiltak blir naudsynt. På den andre sida kan situasjonen ha forverra seg andre stadar, og problema må viast stor merksemd. Båthamnar bør få merksemd i høve forureining med miljøgifter. Dette gjeld både småbåthamnar, som ofte ligg i innelukka område med lite vassutskiftning, og hamnar for store skip. Fullstendig liste over vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla er vist i Vedlegg 1. Hovudutfordringane og kven er dei viktigaste problemeigarane. I vassområdet står vi overfor viktige utfordringar knytt til å ta vare på naturmangfaldet, handtere forureiningsproblem, avverje og rette opp øydeleggjande fysiske inngrep, handtere hydrologiske endringar som følgje av endra arealbruk og å vere førebudd på konsekvensar av ekstremnedbør, flaum og andre følgjer av klimaendringar. Det er og naudsynt å handtere interessemotsetnader når det gjeld bruk av vassdrag og sjø, areal langs vassdrag og sjø, og fiske. Å redusere tilsig frå jordbruk, avløp/ kloakk og industri til elv og sjø, og å redusere eventuell forureina grunn og sediment er viktige utfordringar i Vassområde Nordfjord. Vasskraftutbygging, forbygging (flaumvern), kanalisering og utfylling pregar ein del av vassførekomstane og fleire vassførekomstar må reknast som sterkt modifiserte vassførekomstar (SMVF). Det vil bli sett eigne miljømål (godt økologisk potensiale) for desse vassførekomstane. Det er naudsynt med meir kunnskap om mogleg forureining av einskilde grunnvassførekomstar og om miljøgifter, spesielt i sjøområda. Utviklingstrendar som påverkar vassmiljøet. Når det gjeld framtidige utfordringar veit vi at auka folketal og økonomisk vekst vil gje auka transportbehov. Folketalet vil auke mest i byar og regionsenter, men det vert også trong for meir effektiv kommunikasjon mellom desse. Dette fører til bygging av nye vegar og opprusting av eksisterande i Sogn og Fjordane. Til saman vert det mykje anleggsarbeide som vil føregå også langs vassdraga i fylket, og dette gjev utfordringar både når det gjeld arealbruk og avrenning. 18

19 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord I takt med auka kunnskap og velstand har samfunnet blitt flinkare til å forvalte naturressursane på ein bærekraftig måte. Likevel, krav om nye arbeidsplassar, bustadar og tilrettelegging for rekreasjon vil alltid kunne kome i konflikt med naturverdiar og andre brukarinteresser. Manglande verkemiddel Det vert eit formidabelt arbeid å iverksette tiltak får å avbøte dei menneskeskapte påverknadene på alle dei vassførekomstar som er vurdert med risiko for å ikkje oppnå miljømåla i Økonomi og personalressursar vil sette klare grensar for dette arbeidet. Kunnskapsgrunnlaget Som vist i kapittel 3, er det mangel på data frå nær sagt alle vassførekomstane. Å tette kunnsapshola i noko omfang, kan difor verke optimistisk, utfrå dei knappe økonomiske ressursar som kommunane disponerar. Det blir difor viktig å hente inn opplysningar gjennom medverknad frå brukargrupper, interesseorganisasjonar m.v. Det er også avgjerande for kvaliteten på vassforvaltninga at prøvetaking /overvåking blir planlagt nøye slik at ein får mest muleg kunnskap ut av kvar krone. Sånn sett er det ein fordel med den heilskapelege tilnærming som Vassforskrifta legg opp til med samarbeid mellom fleire sektorar og fagmiljø. Miljøverndepartementet arbeidar med å utvikle ei kvalitetsnorm for villaks med heimel i naturmangfaldlova 13 parallelt med at Fiskeri- og kystdepartementet arbeidar med utvikling av målemetodar og grenseverdiar og kva som skal vere akseptabel miljøpåverknad frå havbruk med særlig fokus på genetisk integritet/rømming og lakselus på villfisk. Desse prosessane som no er i gang vil kunne bidra med eit forbetra kunnskaps- og vurderingsgrunnlag om villaks og dei menneskeskapte faktorane som villaksen er påverka av som igjen vil gjere det naudsynt å oppdatere karakteriseringsresultata etter høyringa. I heile vassområde Nordfjord er det registrert 26 grunnvassførekomstar. Av desse ligg heile 18 stk i, og vart registrerte i pilotprosjektet for indre delar av (planperioden ). Det er aktuelt å definere fleire vassførekomstar som er aktuelle for vassuttak, samt å registrere eventuell menneskeskapt påverknad på desse, særleg frå jordbruk, vegar, grusuttak, busetnad og nedlagde avfallsdeponi. Avrenning av plantevernmiddel er lite undersøkt, både med omsyn til kva middel som har vore og er i bruk på dei ulike områda for frukt- og bærdyrking. Det er også usikkert om avrenning er eit problem og om reststoff i godkjente plantevernmiddel er miljøgifter. Dette bør klargjerast nærare og det bør utarbeidast eit overvakingsopplegg for områda der plantevernmidlar er mykje brukt. 19

20 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord VEDLEGG 1 Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. 20

21 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar Flora R Bekkefelt NV for Ålfotbreen Risiko Moderat Middels grad Sur nedbør Jølster R Befringselva Risiko Moderat Middels grad Flomverk og forbygninger 1060 m tosidig forbygging. Middels grad Med minstevannsføring Regulant Befring Kraft as (konsesjon 22.februar 2002). I perioden 1.mai til 30.september skal det sleppast ei minstevassføring på 110 l/s forbi inntaksdammen. Jølster R Befringselva/Votedalselva Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Middels grad Flomverk og forbygninger Omlag 15 km ein- og tosidig erosjonssikring. Liten grad Med minstevannsføring Regulant Hjelle kraftverk as: Det skal slippes følgende minstevannføringer forbi inntaket til Hjelle kraftverk i Våtedalselva: I tidsrommet fra 1. oktober til 30. april: 0,8 m'/s I tidsrommene fra 1. til 31. mai og 1. til 30. september: 1,5 m'/s I tidsrommet fra 1. juni til 31. august: 3,0 m3/s Hvis tilsiget er mindre enn minstevannføringen, slippes hele tilsiget. Alle vannføringsendringer skal skje med myke overganger. Kraftverket skal ikke kjøres når tilsiget er mindre enn minste slukeevne for kraftverket, dvs. at inntaksmagasinet ikke skal utnyttes til start-/stoppkjøringer. Jølster R Fossheimselva Risiko Moderat Liten grad Flomverk og forbygninger Om lag 270m tosidig forbygging ved utlaupet til Fossheimsvatnet. Middels grad Med minstevannsføring Regulant Fossheim Energiverk AS. Avløp frå Bolsetbekkene (nedbørfelt 4,4 km2) overført til inntaksmagasinet. Inntaksmagasin HRV kote 530,0 og LRV kote 524,0 moh, reguleringshøgde 6,0 m. Gjennom ventilen i inntaksdammen skal det sleppast vassføring på 200 l/s i perioden 15.mai - 15.september. Om samla tilløp til inntaket er mindre enn 200 l/s skal heile tilløpet sleppast. Jølster L Trollebotsvatn Risiko - Stor grad Vannføringsregulering Regulant Fossheim Energiverk AS. Nat.vst. kote 1064,0 moh, HRV 1064,0 og LRV 1050,0 moh. Reguleringshøgde 14,0 m. Vasstanden i Trollebotsvatn skal normalt vere oppfylt til kote 1064,0 innan 1.juli. Denne sommarvasstanden skal haldast fram til 10.oktober. I perioden 10.oktober - 30.mars kan det tappast frå Trollebotsvatn. Tappinga vil føregå som eingongs nedtapping med konstant ventilopning. Jølster R Veitebergselva Risiko Moderat Middels grad Flomverk og forbygninger Nedre del forebygd Liten grad Uten minstevannsføring Ikkje konsesjonspliktig kraftverk. Kraftverket er plassert på Veiteberg og utnytte fallstrekninga i Veitebergselva mellom inntaket på kote 455 og kraftstasjonen på kote 288. Nedbørfeltet er på 10,9 km2, middelvassføringa ved inntaket er berekna til 0,89 m3/s og alminneleg lågvassføring til 0,04 m3/s. Det planlagde kraftverket får ein installert effekt på 1,8 MW og ei maksimal slukeevne på 1,4 m3/s.

22 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar Jølster R Eggjeelva Risiko Moderat Liten grad Flomverk og forbygninger ca 175m einsidig forbygging. Liten grad Med minstevannsføring Regulant Egge Kraft as: Hele året skal det til en hver tid slippes en minstevannføring på 60 I/s i Eggjeelva forbi inntaket til Egge kraftverk. Hvis tilsiget er mindre enn 60 Us, slippes hele tilsiget. Kraftverket skal ikke kjøres når tilsiget er mindre enn minste slukeevne for kraftverket, dvs. at inntaksmagasinet ikke skal utnyttes til start-lstoppkjøringer. Selje R Dalsbøvassdraget Risiko Moderat Liten grad Sur nedbør Selje R Dalsbøvassdraget Risiko Dårlig Stor grad Påvirket av rømt fisk Liten grad Sur nedbør Middels grad Flomverk og forbygninger Storelva. Forbygd i nedre del og flomløp stengt. Selje L Fjellvatnet Risiko Dårlig Stor grad Fiskeoppdrett Rapport frå Høgskulen i Sogndal Stor grad Andre introduserte arter Regnbogeaure (utfiska?) Selje R Flatrakelva Risiko Moderat Liten grad Påvirket av lakselus Betring etter at fiskeoppdrett er flytta vekk? Liten grad Flomverk og forbygninger Flatakerelv: 280m ein- og tosidig forbygging. Selje R Hoddevikelva Risiko Moderat Liten grad Flomverk og forbygninger 120m einsidig forbygging. Selje L Sætrevatnet Risiko Moderat Liten grad Sur nedbør Basert på nabovassforekomst Selje C Moldefjorden Mulig Moderat Liten grad Fiskeoppdrett Matfisk: Hatlenes 260 t MTB (torsk) (er avvikla) risiko Middels grad Industri (ikke-ippc) fiskeforedlingsbedrift i ytre del av fjorden Vågsøy R Bekk frå Deknepollen Risiko Moderat Stor grad Infrastruktur på land Vågsøy Pollvatnet, Deknepollen Fare for akutte utslepp frå industri i området Vågsøy Nygårdsvatnet Kjelde for drikkevatn til Måløy og Deknepollen Vågsøy Vassdalselva, Bryggja Småkraftverk etablert Vågsøy Totlandselva Småkraftverk etablert Vågsøy R Rimstadelva Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Vågsøy C Skavøypollen Mulig risiko Vågsøy C Ulvesundet - Måløy Mulig risiko Liten grad Påvirket av lakselus Moderat Middels grad Annen diffus kilde tidl. belastning fra bl.a. sagbruk og trandamperi Middels grad Industri (ikke-ippc) skipsverft Middels grad Renseanlegg 2000 PE løyve for 550 p.e., nivå 1999: 415 p.e., strandsonebefaring antyder overgjødsling Moderat Middels grad Industri (ikke-ippc) 4-5 fiskemottak/fiskeindustri, + div. mindre industri? Verlo verft Middels grad Renseanlegg 2000 PE Avløp. Gjentatte målingar av E.coli-ureining. 22

23 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar Vågsøy Ulvesundet - Raudeberg Mulig Moderat Middels grad Industri (ikke-ippc) 2 skipsverft ved Raudeberg, fiskemottak? C risiko Vågsøy Vatn på Silda Vasskjelde R Hildeelva Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Ein del husdyrdrift. Overflateavrenning av gjødsel og pressaft frå silo. Ukjent grad Skogbruk Uvesentlig grad Fysisk endring av elveløp Remeelv(Kvitlaelv) - sprengt bergskrent og berggrunn. Liten grad Flomverk og forbygninger Remeelv(Kvitlaelv. 15m plastring. Floelv (ved Innvik Kyrkje): ca 100m einsidig forbygging fordelt på to stader R Storeloga / Tverrelva Risiko Moderat Liten grad Annen landbrukskilde Lite jordbruk i nedbørfeltet. Potensiell overflateavrenning gjødsle og pressaft, men vurdert som liten belastning i dag. Ukjent grad Skogbruk Liten grad Annen regulering Regulant energi as. Det er etablert utjevningsbasseng i Storeloga med 1,0 m regulering. Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Energi as (kgl res 6.august 2004). Tverrelva vert overført til Storelva oppstraums inntak Innvik kraftverk R Ulva Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Tidlegare registrert problem med algetilvekst, men manglar systematisk undersøking. Framleis noko jordbruksdrift og potensial for overflateavrenning gjødsel og pressaft. Ukjent grad Skogbruk Ukjent grad Søppelfyllinger Åsane avfallsplass er nedlagt. Prøver vart teke frå plassen 1995 og 2000 og dokumenterte ureining. Må fylgjast opp. Middels grad Grøfting av landområder Noko dyrking. Liten grad Renskning/mudring Kverndammen vart utgraven (tidlegare myr) på slutten av talet. Her er nå eit vatn, der det er ei fiskestamme. Dammen har ein del eutrof karakter. Ukjent grad Sur nedbør Ukjent grad Med minstevannsføring Ulvedalsvatnet er ei demme for kvernhus og sag. Liten grad Fiskevandringshinder Ulva er demt med terskel i utløpet av vatnet. Regulering av påslepp i høve kvernhus 23

24 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar R Storelva Innvik Risiko God Liten grad Annen landbrukskilde Lite jordbruk i nedbørfeltet. Potensiell overflateavrenning gjødsle og pressaft, men vurdert som liten belastning i dag. Ukjent grad Skogbruk Middels grad Flomverk og forbygninger 700m tosidig forbygging. Middels grad Annen regulering Regulant Energi as. Det vert etablert inntaksmagasin i Storelva med reguleringsgrenser HRV kote 544,0, LRV kote 541,0 moh, reguleringshøgde 3,0 m. Stor grad Med minstevannsføring Regulant Energi as (kgl res 6.august 2004). Det skal sleppast ei minstevassføring frå inntaksdammen på 100 l/s i perioden 15.juni - 15.oktober. I periodar der tilløpet er mindre enn kraftstasjonen si minste driftsvassføring (300 l/s) skal delar av tilløpet sleppast frå dammen og resten gjennom omløpsventilen i kraftstasjonen G Innvik grunnvassførek. Mulig God Ukjent grad Annen landbrukskilde risiko Middels grad Fra avfallsplass R Dalelva Risiko Moderat Liten grad Annen landbrukskilde Ein viss jordbruksaktivitet, men liten belastning på elva. Ukjent grad Skogbruk Ukjent grad Spredt bebyggelse Tre større reiselivsbedrifter har sandfilter-rensing av kloakk. Berre prøvetaking kan avsløre om spredte avløp belastar elva. Ukjent grad Grøfting av landområder Utløpsområdet i Oldevatnet er dyrka og forbygd. Vanskeleg å sjå omfanget av endringa av våtmarka. Stor grad Fysisk endring av elveløp Ein relativt lang elvestrekning i nedre del er kanalisert. Ukjent grad Sur nedbør Stor grad Flomverk og forbygninger Om lag 4,6km tosidig forbygd/kanalisert R Erdalselva Risiko Moderat Liten grad Annen landbrukskilde Ein del jordbruk i nedslagsfeltet.ingen konkrete data, men vurdert å ha potensiale for overflateavrenning husdyrgjødsel, avhengig av landskap, vegetasjon, klima og landbruksaktivitet. Ukjent grad Skogbruk Ukjent grad Grøfting av landområder Stort sandurområde i Erdal er fulldyrka/elva er kanalisert. Endring frå våtmarksområde til jordbruksareal, omfanget ukjent. Stor grad Fysisk endring av elveløp Elva er kanalisert over Erdalsflatene. Ukjent grad Sur nedbør Stor grad Overføring av vann Mykje breslam i elva er naturleg. Stor grad Flomverk og forbygninger Om lag 2450m forbygging. Av dette ca 1140m tosidig R Høgalmelva Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Har eit potensiale for overflateavrenning gjødsel/pressaftl i periodar med mykje nedbør og flaum. Manglande vegetasjonsbelte aukar risikoen for belastning Stor grad Landbrukstiltak Elveløpet er i si tid retta ut og senka for å rasjonalisere landbruksareala og unngå flom og utvasking/erosjon. Stor grad Flomverk og forbygninger Elva er i stor grad retta ut og forbyggd 24

25 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar C Lobukta Risiko God Liten grad Annen landbrukskilde Liten registrert belastning, men har eit potensiale for tilførsel av gjødsel/pressaft og plantevernmiddel som kanskje bør overvåkast. Stor grad Industri (ikke-ippc) Nordfjord Kjøtt AS Middels grad Renseanlegg PE Avløp i 2000: ca 750 p.e. fra befolkninga, totalt 8700 p.e. med industrien (slakteriet). 2011: Slakteriet vil utvide. Auka avløp i turistsesongen frå Aleksandra hotell, Loenfjord hotell og Loen hotell. Liten grad Havner Småbåthavn R Loenelva nedre del Risiko Dårlig Liten grad Annen landbrukskilde Produksjonen i Loen er hovudsakleg frukt, bær og grønt. Særleg nedre delar er intensivt drive. Avrenning plantevernmiddel bør undersøkjast nærare. Ukjent grad Søppelfyllinger Ulovleg avfallsplass med organisk materiale stoppa 2007, drenerer til utløsosen av Lovatnet. Ukjent grad Industri (ikke-ippc) Tidlegare hadde vi avrenning av sement frå Betong. Vi kan også ha hatt noko avrenning av oljehaldig materiale frå industriareal. Dette skal vere rydda opp i. Stor grad Påvirket av rømt fisk Rådgivende Biologer AS Stor grad Påvirket av lakselus Middels grad Grøfting av landområder en spesielt stor i utløpsosen i sjøen. Middels grad Annen påvirkning Kategori 5a for laks og sjøaure Middels grad Fysisk endring av elveløp Frå kryssing av hovudveg ut mot sjøen er elva tvinga inn i eitt elvefar og gjekk tidlegare på ei elvevifte. Stor grad Overføring av vann Elva har naturleg høg turbiditet på grunn av isbreaktivitet. Middels grad Flomverk og forbygninger Forbygging i utløpet av Lovatnet? Ukjent grad Annen regulering Middels grad Fiskevandringshinder Terskler i nedre del av elva Middels grad Dumping/fylling av Ein del utfylling i elveleiet frå veg og parkering ved Tjugen masser 25

26 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar R Oldenelva Risiko Dårlig Liten grad Annen landbrukskilde Nesten ikkje husdyrdrift igjen, men kan nok vere ein viss overflateavrenning gjødsel og pressaft frå rundballar. Omfanget likevel lite i høve til reinsekap. i elva. Ukjent grad Spredt bebyggelse Ukjent grad Industri (ikke-ippc) Svært lite industri i vassdraget. Ukjent grad Renseanlegg 2000 PE Ingen kommunale avløp i vassdraget Stor grad Påvirket av rømt fisk Stor grad Påvirket av lakselus Middels grad Grøfting av landområder Stor utfylling, spesielt på austsida av utløpsosen i sjøen. Liten grad Annen påvirkning Kategori 5a for laks og sjøaure Liten grad Flomverk og forbygninger Liten grad Annen regulering 1 minikraftverk og 1 mikrokraftverk ved Laukelandsfossen Middels grad Dumping/fylling av Ein god del utfylling for å innvinne areal til industri/handel i C ebukta Risiko Svært god masser utløpsosen ut i fjorden. Liten grad Annen landbrukskilde Liten registrert belastning i høve til reinsekapasitet, men har eit potensiale for tilførsel av gjødsel/pressaft som kanskje bør overvåkast. Middels grad Byer/tettsteder Liten grad Industri (ikke-ippc) Litt industri Stor grad Renseanlegg 2000 PE Avløp i 2000: Om lag 2300 p.e. til ebukta R eelva Risiko Dårlig Liten grad Annen landbrukskilde Ein del husdyrdrift. Overflateavrenning av gjødsel og pressaft frå rundballar. Omfanget likevel vurdert som lite grunna god rensekapasitet i elva. Liten grad Spredt bebyggelse Ein del spredte avløp oppstrøms sentrum og opp til nedre Floen. Liten grad Gruver Lite areal av grustak og pukkverk. Liten grad Søppelfyllinger Nedlagt avfallsplass på Øvreeide. Ingen målte påvirkningar, mulig deponert tønner med cellulosetynnar.. Ukjent grad Industri (ikke-ippc) Industri berre i nedre del av vassdraget. Ein del asfalterte flater. Ukjent grad Renseanlegg 2000 PE Kommunale avløp ved sentrum er sanert. Ein del avløp kan kome inn i vassdraget høgare oppe. Stor grad Påvirket av rømt fisk Driftsplan for eelva Stor grad Påvirket av lakselus Stor grad Grøfting av landområder Store inngrep i våtmarksområdet i utløpet av elva i fjorden. Lite endring etter Liten grad Annen påvirkning Kategori 5a for laks og sjøaure i 2007 Ukjent grad Sur nedbør Middels grad Flomverk og forbygninger Omlag 3,6 km langs eelva er sikra mot erosjon og flaum. Fleire stengde flaumløp. Middels grad Fiskevandringshinder 5 terskler i elva i regi av NVE 26

27 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar R Ytreeidselva nedre del Risiko Dårlig Liten grad Annen landbrukskilde Noko husdyrdrift. Potensiale for overflateavrenning gjødsel. Ingen konkrete data, men vurdert ut i frå landskap, klima og landbruksaktivitet. Ukjent grad Skogbruk Ukjent grad Spredt bebyggelse Kan vera spreidde avløp fra nokre bustader. Liten grad Industri (ikke-ippc) Middels grad Grøfting av landområder Elva har hatt eit sakteflytande parti i dalbotnen som er kanalisert. Middels grad Landbrukstiltak Utfylling i samanheng med dyrking/vegbygging. Stor grad Fysisk endring av elveløp Kanalisering i samanheng med omlegging av Rv-15. Ukjent grad Sur nedbør G Loen, grunnvassførek Mulig risiko G Olden, grunnvassførek Mulig risiko G, grunnvassførek Mulig risiko Middels grad Flomverk og forbygninger Elveutretting og veiforbygging i nedre del God Ukjent grad Annen landbrukskilde Ukjent grad Annen diffus kilde Grunnvassprøver nær elva har vist vasskvalitet med noko ureining. God Ukjent grad Annen landbrukskilde God Ukjent grad Annen landbrukskilde Ukjent grad Fra avfallsplass Øvreeide avfallsplass, se grunnforurensingsbasen. Hornindal R Guridøla frå Guridalen Risiko Moderat Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Tussa Energi as. Nedbørsfelt 3,8 km2 overført. Ikkje pålagt minstevassføring. Hornindal R Smalelva frå Hjortedalen Risiko Moderat Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Tussa Energi as. Ikkje pålagt minstevassføring. Hornindal R Horndøla, Fannemel - Lødemel Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Liten grad Renseanlegg 2000 PE Liten grad Annen regulering Hornindal L Blåvatn Risiko Moderat Middels grad Vannføringsregulering Blåvatn kan senkast med 20 m frå noverande nat.vst., HRV kote 997,6 og LRV kote 977,6 moh. Nedbørfelt 4,4 km2 overført. Hornindal R Guridøla Risiko Moderat Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Tussa Energi as. Ikkje pålagt minstevassføring ved overføring av oppstraums nedbørfelt. Hornindal L Litle Luka Risiko Moderat Middels grad Vannføringsregulering Regulant Tussa Energi as. Overføring til Tussevatnet. Hornindal R Litledalselva Risiko Moderat Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Tussa Energi as. Nedbørfelt 1,5 km2 overført. Ikkje pålagt minstevassføring. Hornindal L Store Luka Risiko Moderat Middels grad Vannføringsregulering Regulant Tussa Energi as. Overføring til anna nedbørfelt. 27

28 Innspel til Vesentlege spørsmål om vassforvaltning Frå Vassområde Nordfjord. Vedlegg 1. Vassførekomstar med risiko for ikkje å nå miljømåla. Utdrag frå vann-nett.no , med tilleggsopplysningar i kursiv. Kommune Vassførekomst- ID Namn Risiko Økologisk tilstand Grad av påverknad Kommentar Hornindal R Storelva Risiko Svært god Middels grad Annen landbrukskilde Liten grad Renseanlegg 2000 PE Stor grad Flomverk og forbygninger Omlag 1 km flaum- og erosjonssikring, tosidig. Kanalisert og gamle flaumløp fylt ut til industri/dyrka mark. Utløp - Lødemel: tiltak utført med fiskesti, buner og rullestolfiske. Liten grad Annen regulering Øvre delar overført mot nord. Hornindal R Sætreelva Risiko Moderat Middels grad Uten minstevannsføring Regulant Tussa Energi. Ikkje pålagt minstevassføring. Hornindal G Grodås, grunnvassførek Mulig risiko Udefinert Ukjent grad Annen landbrukskilde Ukjent grad Fra avfallsplass Tomasgardmarka industriavfallsplass, Tomasgardmarka avfallsplass Eid R Kjøllesdalselv nedre Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Middels grad Annen diffus kilde Liten grad Flomverk og forbygninger 150m einsidig forbygging. Eid R Torvikelva Risiko Moderat Minikraftverk Stor grad Annen landbrukskilde Eid R Eidselva Risiko Dårlig Middels grad Annen landbrukskilde Liten grad Renseanlegg 2000 PE Renseanlegget ligg på Nordfjordeid, med utslepp til sjø på 20 m djupne. Pr i dag er 900 p.e. innkopla. Der er eit mindre renseanlegg i Mogrenda med utslepp i elva. Prosjektleiar melder inn dette til Fylkesmannen. Stor grad Påvirket av rømt fisk Rådgivende Biologer AS Rapp. tyder på lite rømt fisk! Der er ingen oppdrettsanlegg i Eidsfjorden. Prosjektleiar etterspør FM om bakgrunn for karakteriseringa. Stor grad Påvirket av lakselus Der er ingen oppdrettsanlegg i Eidsfjorden. Prosjektleiar etterspør FM om bakgrunn for karakteriseringa. Liten grad Flomverk og forbygninger Mindre parsellar med flaum- og erosjonssikring Utløp-Hjelle. Eid R Hjalma Risiko Moderat Middels grad Annen landbrukskilde Eid R Hjalma nedre Risiko Moderat Middels grad Annen diffus kilde Stor grad Påvirket av rømt fisk Stor grad Påvirket av lakselus Stor grad Flomverk og forbygninger 0,7 km tosidig erosjonssikring. Fra avfallsplass Haugen grovavfallsfylling Eid L Løysingvatn N Risiko Moderat Middels grad Vannføringsregulering Regulant Tussa Energi AS. Nat.vst.kote 683,4, HRV kote 680,5 og LRV 678,5 moh. Total reguleringshøgde 2,0 m. Eid L Løysingvatn S Risiko Moderat Middels grad Vannføringsregulering Regulant Tussa Energi AS. Nat.vst.kote 683,4, HRV kote 680,5 og LRV 678,5 moh. Total reguleringshøgde 2,0 m. 28