Rådmannen skal leggja fram budsjett og økonomiplan utan eigedomskatt til

Transkript

1 Stord kommune Notat Dato: Ref: 2011/ /2011 / 150 Til: Formannskapet ALTERNATIVT BUDSJETT, UTEN EIGEDOMSSKATT 1. Innleiing, bakgrunn Rådmannen la fram sitt framlegg til budsjett og økonomiplan for åra den 20. oktober Formannskapet vedtok i møte , sak 46/11 Innspel til budsjett, følgjande etter framlegg frå Høgre, Venstre, Senterpartiet, Demokratane og Kristeleg folkeparti: Rådmannen skal leggja fram budsjett og økonomiplan utan eigedomskatt til Vedtaket vart gjort mot tre røyster. Det låg føre slik grunngjeving for vedtaket (bakgrunn): Stord kommune har i dag ikkje eigedomsskatt og rådmannen bør såleis leggja fram eit budsjett utan dette. Stord kommune har svært anstrengt økonomi og det må setjast høg fokus på å oppnå økonomisk handlefridom så snart som råd for å makta og løfta dei store oppgåvene me står framføre. Det er ynskjeleg å få belyst ein del punkter frå rådmannen fram til formannskapet den 14. nov. Rådmannen legg i dette notatet fram eit alternativt budsjett utan eigedomsskatt (heretter alternativt budsjett ) til rådmannen sitt budsjettframlegg. Fleirtalet bad i same sak å få vurdert nokre spørsmål. Desse vert handsama avslutningsvis i notatet. Rådmannen har hatt kort tid på å utarbeida eit alternativt budsjett. Det lyt difor takast eit atterhald om at det har vore knapp tid til utgreiingar og kvalitetssikring av talmateriale, og at ein i nokon grad har nytta talmateriale frå ekstraordinær budsjettrevisjon. Notatet omfattar i tillegg nokre korreksjonar/nye moment, som er innarbeida i alternativt budsjett. 2. Alternativt budsjett Rådmannen har i sitt budsjettframlegg forslag om å innføra eigedomsskatt frå og med Grunngjevinga for det var at ein såg det som ein føresetnad for å oppretthalda drifta av Stord kommune på dagens nivå og samstundes iverksetta vedtekne nye tiltak og realisera investeringsprogrammet som ligg i gjeldande økonomiplan. Alternativet vil vera ytterlegare kutt i tenestetilbodet og utsetting av naudsynte investeringar innanfor først og fremst skule og helse og omsorg. Rådmannen legg i sitt framlegg opp til at kommunen skal vera ute av ROBEK i løpet av planperioden. I alternativt budsjett er det lagt opp til i alle fall eitt års lengre tidshorisont på å koma seg ut av ROBEK. Det er ikkje funne full inndekning for 2008-underskotet i Dersom dette ikkje vert dekka inn i løpet av 2012 vil kommunen bli direkte underlagt departementet m.o.t. godkjenning av budsjett og låneopptak. På spørsmål om korleis fylkesmannen vil stilla seg til ein lengre periode for inndekning av underskotet svarar Håvard Rød hos fylkesmannen slik i e-post av : Det følger av kommuneloven 48, 4. punkt at Kommunaldepartementet må godkjenne en inndekningstid for underskudd over 4 år. Fylkesmannen har m.a.o. ikke myndighet til å godkjenne en inndekningstid over 4 år da denne myndigheten ligger til departementet ( ikke delegert til 1

2 fylkesmennene ). Dette vil kunne føre til forsinkelse i forhold til den generelle lovlighetskontrollen av budsjettet og godkjenning av lån. Uavhengig av dette vil en lang inndekningstid for underskudd ha betydning for fylkesmannen sin godkjenning av lån. Dette gjelder selvsagt i forhold til alle kommuner og fylkesmennene generelt. Dersom en kommune legger opp til en lang tidsperiode for underskuddsinndekning eller reelt ikke gjennomfører planlagt underskuddsinndekning, må fylkesmannen være forsiktig og tilbakeholden med å godkjenne låneopptak. Fylkesmannen må alltid vurdere lånegodkjenning i sammenheng med planlagt / reell underskuddsinndekning. Dersom en kommune har opparbeidet et større merforbruk uten å inndekke dette innen relativt kort tid, må kommunen holde låneopptakene på et lavt nivå - eventuelt ikke ta opp lån - for en periode. Ein skildrar i dette notatet det alternative budsjettet i høve til rådmannen sitt budsjettframlegg. Framlegget hadde redusert rammene for dei fleste sektorane i høve til den ekstraordinære budsjettrevisjonen i april Rådmannen karakteriserte budsjettforslaget som stramt, utan reservar, med lite rom for avvik eller volumauke i tenesteytinga. Det ligg inne relativt store reduksjonar i budsjettrammene for 2011 og i forslaget til 2012-budsjett, m.a: 1. I vedteke budsjett for 2011 er kutt lagt inn ved at det ikkje er kompensert for prisvekst, ikkje lagt inn lagt inn kompensasjon for variabel løn og ved eit effektiviseringskrav på kr 1,0 mill. 2. I ekstraordinær budsjettrevisjon vart budsjettet redusert med om lag kr 33,0 mill. Av dette vart om lag kr 14,1 mill teke som driftskutt på einingane. 3. I rådmannen sitt forslag til 2012 budsjett er desse flate kutta lagt inn: Oppvekst og utdanning: samla reduksjon om lag kr. 6,0 mill Formannskapet: samla reduksjon om lag kr. 2,4 mill Næring, miljø og kultur: samla reduksjon om lag kr. 0,4 mill Rehabilitering, helse og omsorg: samla reduksjon om lag kr. 5,2 mill (korrigert for innfasing av drift nye bufellesskap) For 2012 utgjer desse reduksjonane om lag 21 årsverk. Rådmannen har i alternativt budsjett lagt vekt på ikkje å svekka i utgangspunktet knappe rammer i driftsbudsjettet. Alternativt budsjett legg i staden opp til strukturelle endringar, reelle kutt og utsetting av investeringar. Alternativt budsjett legg også opp til at dei tunge investeringsprosjekta, først og fremst nye Stord ungdomsskule og utbygging av nye sjukeheimsplassar, vert gjennomført etter at det oppsamla underskotet er dekka inn. Det vil i praksis seia at desse prosjekta vert utsette til neste planperiode. Rådmannen har lagt inn desse tiltaka i alternativt budsjett (sjå skisse til budsjettvedtak under, for oversyn i tabellform): Skule: Rådmannen har i sitt budsjettforslag lagt inn 0,3 mill i 2012 til utarbeiding av skulebruksplan for Stord kommune. Det er i utgangspunktet ikkje ønskeleg å gå inn på diskusjonar om skulestruktur i forkant av denne prosessen, men rådmannen ser ikkje alternativ til dette når det skal leggjast fram ein saldert økonomiplan utan inntekter frå eigedomsskatt. Litlabø skule er i alternativt budsjett føresett lagt ned frå og med skuleåret 2012/2013. Det gjev ei innsparing på 2,4 mill i 2012, med heilårsverknad på 7,6 mill frå og med 2013 når det er teke omsyn til at elevressursen er auka ved Sagvåg og Tjødnalio. Saka som vart utgreidd i 2011 om nedegging av skulen, viste at ikkje alle elevane fekk plass ved Sagvåg. Dersom ein skal få full økonomisk effekt av tiltaket må elevane delast mellom Sagvåg og Tjødnalio på ein slik måte at det ikkje medfører ytterlegare klasseressursar. Sjølv om nedlegging har vore utgreidd tidlegare så må sakshandsaminga fylgje vanlege prosedyrar. Skulen sine samarbeidsorgan og foreldre skal ha høve til å uttale seg og det må leggjast inn tid til klagehandsaming. 2

3 Grunnskuleelevar har i medhald av opplæringslova rett til å gå på den skulen som ligg nærast eller ved den skulen i nærmiljøet som dei soknar til. Kommunen kan gi forskrifter om kva for skule dei ulike områda i kommunen soknar til. Det må vurderast nærare om det vert naudsynt å laga forskrift ved nedlegging av Litlabø skule. Huglo skule vert føresett nedlagt frå same tidspunkt, dvs frå og med august Elevane kan få plass ved Rommetveit skule. Sakshandsaminga vert som framføre, men det vert ikkje trong for å laga forskrift i samband med nedlegginga. Tiltaket er føresett å gje netto innsparing på 0,8 mill kr i 2012 og årleg 1,87 mill frå og med I tillegg til skyss frå Huglo, vil mange av førsteklassingane frå Litlabø ha rett til skyss fordi vegen overstig 2 km for 1 trinn. Det kan og gjelda nokre få av dei som går i 2. trinn og oppover. Her er grensa 4 km. Det same gjeld dersom skulevegen vert vurdert som særleg farleg eller vanskeleg. Ein må og ivareta tryggleiken til elevane under skuleskyssen for eksempel dersom eleven må byta fleire skyssmiddel for å koma til skulen. Alder på eleven vil spela inn i ei slik vurdering. Innsparinga for både Litlabø og Huglo forutset bortfall av internhusleige for dei to bygga. Det er pr oktober 23 tilsette som vert råka av den endringa i skulestrukturen som ligg i budsjettet. Desse må omplasserast og samla tal på tilsette må reduserast ved naturleg avgang og ev. oppseiing. Langeland skule. Investering i mellombels løysing ved Langeland skule i 2012 er trekt ut. Langeland vil halda fram med å vera 2 parallell med inntil 56 elevar på kvart trinn. Det betyr at kommunen må laga forskrift som styrer ein del av områda til Leirvik skule frå hausten Dette vil og redusera ressursane til klassedeling på Langeland. Denne sparinga er lagt inn i budsjettet. Innskrivinga syner likevel at det er knytt uvisse til om elevtalet ved Langeland og Leirvik skular vil halda seg innanfor rammene for 2 parallellar. Også her må ein i prosessen ta høgde for medverknad og klagesakshandsaming. Komiteen for oppvekst og utdanning røysta ned forslag om tilsvarande forskrift i sak 15/11. Prosjektet ny Stord ungdomsskule ligg ikkje inne i alternativt budsjett, som altså legg til grunn at kommunen først dekkar inn akkumulert underskot. Ny ungdomsskule, saman med opprusting Hystad skule og Skogatufto barnehage, vil etter dette opplegget først koma inn i neste periode. Det er føresett at det innanfor løyvingane til enøk, innemiljø og HMS vert prioritert naudsynt påkosting/oppgradering av skulane, til først og fremst tiltak for å betra inne- og arbeidsmiljøet for elevar og tilsette. MOT: Det er lagt opp til at MOT vert fasa ut frå årsskiftet, noko som vil gje ei innsparing på 0,3 mill kr i høve til rådmannen sitt forslag, som legg opp til at ordninga vert avvikla frå og med hausten Barnehagar. Talet på nye barnehageplassar frå hausten 2012 er redusert med 10 i forhold til forslaget med eigedomsskatt. Då har ein berre lagt inn dei 30 plassane som Sæ barnehage alt har fått godkjent i samband med nybygg. Næringsengasjement. Løyvingane til SNU AS og BRB er redusert med drygt 1 mill kr i høve rådmannen sitt budsjettforslag, sjå pkt 4 a under. Kultur- og idrettssjef. Den nye stillinga ligg ikkje inne i alternativt budsjett. Ein viktig føresetnad for ei større kultur- og idrettseining er med det ute. Tilskot lag og organisasjonar med kr kvart år er teke ut. Stord kommunale eigedom KF. Grunna reduserte inntekter frå momskompensasjon som følgje av redusert investeringsprogram, får føretaket ein inntektssvikt på 1,9 mill kr. Det er foreslått at dette vert kompensert gjennom redusert overføring frå det kommunale føretaket til kommunen. Avgifter/betalingssatsar. Det er lagt inn ein avgiftsauke på nær 1,5 mill kr i høve til rådmannen sitt budsjettframlegg, fordelt slik: - Stord kulturskule, auka betalingssatsane med 10%, verknad 2012 kr

4 - Auka satsar SFO med 10% frå 1.januar 2012, verknad 2012 kr Auke satsane på parkering med 10%, verknad 2012 kr Auka satsane med 5% (RBO), verknad 2012 kr Auke satsane for torgavgift med 10%, verknad 2012 kr Auke satsane for måltid Knutsaåsen med kr 100/mnd, verknad kr Andre endringar investering. Dei store endringane på investeringsbudsjettet er altså, i tillegg til Langeland skule, at rådmannen i det alternative budsjettet legg opp til at dei store prosjekta Stord ungdomsskule og nye sjukeheimsplassar vert gjennomført etter at kommunen har dekka inn akkumulert underskot (det ligg likevel inne kr 1,0 mill i åra til allereie oppstarta reguleringsarbeid mm. i samband med utbygginga av sjukeheimsplassar). Andre endringar i investeringsbudsjettet er: - Kommunestyresal kr 0,8 mill teke ut. Utsett til neste økonomiplanperiode - Ombygging Kulturhuset teke ut med kr 4,2 mill. Utsett til neste økonomiplanperiode - Kommunale vegar redusert med kr 2,0 mill årleg i perioden Dagplasser funksjonshemma (6,5 mill i 2015) er utsett. Det same gjeld Hystad skule (20 mill) og Skogatufto barnehage (6 mill i 2015). Korreksjonar/nye moment. Følgjande er lagt inn i alternativt budsjettforslag, som enten skuldast feil/korreksjonar eller nye moment: - Lagt inn for liten sum til spesialundervisning pedagogressurs på ungdomsskulane. Utgjer kr 1,5 mill. - Manglande prisjustering av Stord kommune sin del til interkommunalt innkjøpskontor, utgjer kr Det var i økonomiplanperioden lagt inn ei innsparing på skule grunna forventa nedgang i framtidig elevtal basert på demografisk utvikling på kr 3,0 mill. Kr 1,2 mill av denne innsparinga er allereie teke i 2012 gjennom reduserte klassar på Tjødnalio og Nordbygdo. Innsparinga i økonomiplanperioden må difor justerast ned med kr 1,2 mill. - Korreksjon renter/avdrag. Ein har etter at budsjettframlegget vart lagt fram inngått eittårig fastrenteavtale på lån i 2012 med rente på 2,7%. Det var budsjettert med rente på 3,1% på denne delen av gjelda. Differansen utgjer kr 1,1 mill. I tillegg er det oppdaga at Arena bereknar feil rente- og avdragsutgifter i høve til dei renteføresetnadane som er gjort og reglane om minimumsavdrag. Dei berekningane som er gjort i Arena er no kontrollert og manuelt korrigert. Dette får mindre konsekvens i 2012, men feilen vart stor i 2014 og 2015, ved at det høvesvis vart lagt inn 5,6 og 8,0 mill i for høge rente- og avdragsutgifter. Er i kontakt med programvareleverandøren for å forsøke å få ei forklaring. - Faktura frå Norsk pasientskadeerstatning for 2011 kom etter at rådmannen hadde lagt fram budsjettforslag for Fakturaen viste seg å vere kr høgare enn budsjettert. Ifølge NPE vert fakturert beløp vert berekna ut frå prognose for erstatningsutbetalingar innan kommunehelsetenesta og avrekning frå førre år. NPE beklagar at den store auken i tilskotet ikkje er varsla og seier at faktureringsrutina er endra i år, og dei hadde ikkje forventa at tilskotet skulle auke så mykje. Frå var det Helse- og omsorgsdepartementet som fastsette tilskotet. Erstatningsutbetalingane innan kommunehelsetenesta hittil i år tyder på at tilskotet for neste år blir ca på same nivå. Det er difor lagt inn ein auke på kr i økonomiplan perioden. - Feilbudsjettert sosiale kostnader (løn) Apalvegen bufellesskap, utgjer kr 0,5 mill. Er foreslått løyst ved å utsetje oppstart med tre mnd frå mars til juni. 4

5 - Alternativt Skisse til budsjettvedtak, alternativt budsjett 1. Kommunestyret vedtek budsjett og økonomiplan for åra med desse endringane i høve til rådmannen sitt forslag: driftsbudsjett, utan eigedomsskatt Overskudd Rådmannen sitt forslag Sum nye tiltak alternativt budsjett Overskudd alternativt budsjett til inndekning underskot Nye tiltak/endringar i høve til rådmannen sitt budsjettforslag: Endring driftskostnader frå investeringsbudsjett Formannskapet 1000: Eigedomsskatt : Inndekning tidlegare underskot : Korreksjon renter/avdrag : Redusert overføring Ske KF, bortfall mva kompensasjon : Interkommunalt innkjøpskontor, prisjustering Stord sin del : Auka utgifter til Norsk pasientskadeerstatning : Nye barnehageplassar, redusert med OOU-komité 2100: Feilbudsjettert spes ped : Redusert elevtal i øk plan perioden, korreksjon : Nedlegging Huglo oppvekstsenter : Auka kostnader Rommetveit skule (elevar frå Huglo) : Flytting av elevar frå Langeland til Leirvik skule : Nedlegging Litlabø skule : Auka kostnader Tjødnalio og Sagvåg skule (elevar frå Litlabø) : Stord kulturskule, auka betalingssatsane med 10% : Auka satsar SFO med 10% frå 1.januar : Avslutt MOT frå NMK-komité 3110: Kultur- og idrettssjef : Tilskot lag og organisasjonar : Auka satsane med 5% (RBO) : Auke satsane på parkering med 10% : Auke satsane for torgavgift med 10% : Redusert overføring SNU : Business Region Bergen, avtalen vert ikkje fornya RHO-komité 2301: Auke satsane måltid Knutsaåsen med kr 100/mnd

6 Samleleis vedtek kommunestyret slike endringar i investeringsbudsjettet: Alternativt investeringbudsjett, utan eigedomsskatt Sum investeringar Sum bruk av driftsmidlar Sum lån Sum tilskot Netto finansiering Sum renter og avdrag Sum andre driftskonsekvensar Netto driftskonsekvensar Endringar i høve til rådmannen sitt budsjettforslag: Formannskapet 3230: Kommunestyresal OOU-komité 2103: Hystad skule, paviljong : Langeland skule : Stord ungdomsskule : Skogatufto barnehage NMK-komité 3230: Ombygging Kulturhuset : Kommunale vegar RHO-komité 2301: Nye institusjonsplasser : Dagplasser funksjonshemma Sum endring Kommunestyret føreset at det innanfor løyvingane til enøk, innemiljø og HMS vert prioritert naudsynt påkosting/oppgradering av skulane, til først og fremst tiltak for å betra inne- og arbeidsmiljøet for elevar og tilsette. 1. Skatteøre vert sett lik maksimal sats i samsvar med Stortinget sitt vedtak om kommunalt skatteøre. 2. Kommunestyret vedtek å ta opp kr i lån i 2012 som serielån. Låneopptaket er fordelt slik: Startlån til vidare utlån, inntil kr Lån til investering i vatn og avlaup kr Andre lån kr Lånegjelda skal nedbetalast med minimumsavdrag. 6

7 3. Kommunestyret vedtek å oppretthalda gjeldande trekkrett i Nordea med inntil 25 mill kr. Rådmannen får fullmakt til å disponera trekkretten. 4. Kommunestyret ber rådmannen førebu ei sak på nedlegging av Litlabø skule frå og med skuleåret 2012/2013. Elevane skal overførast til Sagvåg og Tjødnalio skulekrinsar. 5. Kommunestyret ber rådmannen førebu ei sak på nedlegging av Huglo skule frå og med skuleåret 2012/2013. Elevane skal overførast til Rommetveit skulekrins. 6. Kommunestyret ber rådmannen førebu sak om forskrift om kva for skule dei ulike områda (vegar) i kommunen soknar til. Komiteen for oppvekst og utdanning får fullmakt til å godkjenna forskrifta. 7. Kommunestyret vedtek satsar for gebyr og avgifter med verknad frå 1. januar 2011 slik det går fram av eige hefte Betalingssatsar for Stord kommune, med dei endringane som framkjem i vedlegg til notatet Endring betalingssatsar. 8. Det vert frå og med 2012 innført avgiftsfri parkering første time på Torget og ved Teknisk bygg. 9. Fagavdelinga for park og grønt vert overført til Stord kommunale eigedom KF og fagavdelinga for veg og parkering til Stord vatn og avlaup KF frå Rådmannen får i samråd med styra i føretaka fullmakt til å gjennomføra overgangen, herunder å føreta naudsynte budsjettendringar. 10. Rådmannen får fullmakt til å etablera interkommunal barnevernvakt med Bømlo og Fitjar frå og med Kommunestyret legg til grunn at nyordninga vert etablert innanfor vedtekne budsjettrammer. 11. Kommunestyret fastset slike førebelse tilskotssatsar for 2012 til private barnehagar i Stord kommune: Ordinære barnehagar: Små born/full plass kr ,- Store born/full plass kr ,- Kapital full plass kr ,- Familiebarnehagar nasjonal sats: Små born/ full plass kr ,- Store born/full plass kr ,- Kapital full plass kr ,- 12. Stord kommune vil i 2012 busettja 10 flyktningar. Familiesameiningar kjem i tillegg. 13. Stord kommune løyver følgjande tilskot over 2012-budsjettet i 2012 til nærings- og kulturføremål: - SNU AS, kr Atheno, prosjekt Ungt entreprenørskap, kr Business Region Bergen, driftstilskot, kr 0 - Hordaland olje og gass, driftstilskot, kr Haukelivegen AS, driftstilskot, kr Sunnhordland folkemuseum, kr Samarbeidsrådet for Sunnhordland, kr Samarbeidsrået for Sunnhordland, reiselivssatsinga, kr Kommunestyret sluttar seg til budsjettframlegget frå Stord vatn og avlaup KF slik det ligg føre. 15. Kommunestyret vedtek budsjett for 2012 for Stord kommunale eigedom KF slik det går fram av rådmannen sine kommentarar til budsjettet, avsnitt med desse endringane: Overføringa til Stord kommune vert redusert med kr som følgje av redusert momskompensasjon som følgje av redusert investeringsnivå. 4. Svar på spørsmål til rådmannen 7

8 Under følgjer svar på spørsmål stilt av fleirtalet i formannskapet Spørsmåla er i kursiv. a. Ytterligare vurdere kommunen sitt næringsengasjement. Rådmannen oppfattar dette som at ein ønskjer ei nærare vurderinga av dei løyvingane til næringsføremål som er lista opp i pkt 12 i rådmannen sitt framlegg til budsjettvedtak. Kommunen sine engasjement i næringsorganisasjonar m.m. er summert opp i tabellen, som og seier noko om kva for vilkår som ligg til grunn for løyvingane. Rådm er rådmannen sitt budsjettforslag, Alt Alternativt budsjettforslag: Rådm. Organisasjon/prosjekt Avtale 2012 Alt SNU AS Årleg løyving ved budsjettvedtak Atheno, Ungt entreprenørskap Avtale t.o.m Business Region Bergen Avtale fornyast ved ny valperiode Hordaland olje og gass Årlege tilskot premiss i sak i Haukelivegen AS Årlege løyving ved budsjettvedtak Samarbeidsrådet, reiselivssatsing Vedtak om deltaking t.o.m Rådmannen legg til grunn at løyvinga til SNU AS vert vurdert årleg i samband med kommunen sin budsjetthandsaming. Løyvinga er alt redusert med 0,7 mill kr i rådmannen sitt budsjettforslag. Rådmannen har i alternativt budsjett lagt inn ein ytterlegare reduksjon på 0,9 mill kr. I praksis inneber det avvikling av selskapet slik det vert drive i dag og ei nedbygging av kommunen sitt næringsapparat. Tidsramma for utarbeiding av alternativt budsjett tillet ikkje ei nærare vurdering/evaluering av dei ulike tiltaka. Undervegsevaluering av SNU AS følgjer som vedlegg til denne utgreiinga. Atheno AS, Ungt entreprenørskap, har avtale med kommunen som går t.o.m For 2012 er det i rådmannen sitt forslag lagt inn kr i budsjettet, som inneber at prosjektet vert vidareført hausten Ved oppseiing av avtala kan kommune spara 5/12 av summen eller kr i I avtale med Business Region Bergen (BRB) av heiter det at avtalen kan sies opp av hver av partene med 6 måneders skriftlig varsel, dog slik at avtaleperioden tilsvarer kommunevalgsperioden. Denne avtalen vil såleis løpe fram til kommunevalget 2011, og avtalen må fornyes ved oppstart av ny kommunevalgsperiode. Rådmannen har i alternativt budsjett ikkje lagt opp til at avtalen vert fornya. Når det gjeld Hordaland olje og gass har ein ikkje fått avklara dei reint avtalemessige sidene ut over at det i premissane i saka frå 2003 heitte at Årleg tilskot er kr b. Redusere huskostnader (leige,strøm,reingjering m.m.) for maritimt museum gjennom reforhandling/omleggjing eller flytting til andre lokaler. c. Redusere huskostnader for kyrkjekontoret gjennom reforhandling/omleggjing eventuelt flytting til andre lokaler. Kommunale lokaler? Det kan gjerne vera at det er alternative og rimelegare løysingar for desse, men ein legg til grunn at ei omlegging her lyt skje på bakgrunn av ei kartlegging og ein prosess som inkluderer museet og kyrkja, noko ein ikkje har hatt høve til innanfor (tids)ramma for utarbeiding av alternativt budsjett. 8

9 d. Vurdere å kombinere ulike stillingar. Slike tiltak vert i regelen gjennomført ved vakansar, når tilsette sluttar, går av med pensjon. Typisk døme kan vera då den tredje kommunalsjefen gjekk ut i permisjon og strategisk leiing delte på oppgåvene. Dette er å sjå som eit flatt kutt då det ikkje er teke høgde for at innsparinga skal medføra reduksjonar i tenesteyting/service. Rådmannen meiner dette som eit aktuelt tiltak ved omorganiseringar og driftsreduksjonar, men ser i skrivande stund ikkje at det ligg til rette for slike tiltak som vil gje innsparingar i budsjettet, og har ikkje gått inn på ei generell utgreiing. e. Flytte kommunalt finansierte aktiviteter til kommunalt finansierte bygg. Framleggje oversikt over alle leigeavtaler i ikkje-kommunale bygg. (KF?) Vedlagt ligg oversikt over leigeavtalar i ikkje kommunale bygg. Her kan vera eit potensiale for innsparing, men det er for kort tid til å presentera eit gjennomarbeida forslag med ev oppseiing av avtalar og flytting av aktivitetar. f. Redusere driftsnivå innan ei rekkje områder med 3-5 % etter ostehøvelprinsippet for å oppnå totalt 10 mill, i årsreduksjon gjennom gradvis innslag gjennom Årsverknad for 2012 skal vera minimum 7.5 mill. Kva områder vil rådmannen då kutte på? Og kva konsekvensar får dette? Rådmannen sitt budsjettforslag for 2012 var redusert for dei fleste sektorane i høve til rammene frå den ekstraordinære budsjettrevisjonen i april Budsjettforslaget er stramt, utan reservar med lite rom for avvik eller auka tenesteyting. Ved auka etterspurnad/volumauke i tenesteytinga må det påreknast avvik. I flate kutt ostehøvelprinsippet ligg ei forventing om at tenestene og sørvisen skal vera som før, trass reduserte rammer. Det ligg i rådmannen sitt budsjettforslag betydelege flate kutt, sjå innleiingsvis i noatet. Rådmannen meiner at budsjettet i utgangspunktet er i overkant stramt og at det heller burde hatt i seg ein auka fleksibilitet for å handtera situasjonar/etterspurnad ein normalt lyt pårekna. Ein kan ikkje sjå for seg at det kan gjennomførast flate kutt i det omfang som vert antyda i spørsmålet utan at det går ut over tenesteytinga. Eit slikt kutt vil først og fremst gje utslag i færre lærarårsverk og stillingar innanfor helse og omsorg (det er etter rådmannen sitt syn vanskeleg å sjå at ein kan henta meir ut hjå barnehagane), og dertil reduserte ytingar. Det er lagt inn eit flatt kutt, stillingsgruppa på 2 mill kr i 2012, som i praksis vil vera retta inn mot administrative stillingar. Det vil vera uråd å handtera ein slik driftsreduksjon innanfor postane for forbruksmateriell/innkjøp. Dersom desse postane utgjer anslagsvis 10% av budsjettet, inneber eit flatt kutt på 3-5% at desse postane vert redusert med 30-50%. Rådmannen har ikkje tilrådd flate kutt alternativt budsjett, og meiner at dette no ikkje bør gjerast utan ei nærare vurdering av nivået på tenesteytinga. g. Vurdere å innføre kommunal kontantstøtte med statlig finansiering. Rådmannen legg til grunn at vurderinga i denne samanheng skal gjerast med sikte på å oppnå innsparingar. Gjennom rammetilskotet får kommunen ca kr pr barn i barnehagealder, rekna ut frå kostnaden for ein barnehageplass. Eit argument for kommunal kontantstøtte er også at kommunen vil spara utgifter som følgje av redusert etterspurnad etter barnehageplass. I rådmannen sitt budsjettforslag har ein lagt til grunn at det vert trong for fleire barnehageplassar frå hausten 2012 og har lagt inn 40 nye plassar, i alternativt budsjett er tal nye plassar redusert med ti. Så lenge ventelistene er lengre enn talet på ledige plassar, er det vanskeleg å rekna inn at det vert mindre trong for barnehageplassar, det lyt ev. avventa budsjettrevisjonen etter at barnehageopptaket er gjort i Det er ikkje ei ordning med statleg finansiering av kommunal kontantstøtte, tiltaket lyt eventuelt finansierast over kommunen sine ordinære inntekter. Rådmannen er ikkje kjend med at andre kommunar har innført ordninga og meiner det vil vera knytt betydeleg uvisse til ev. innsparingar. 9

10 Kommunal kontantstøtte er ikkje lagt inn i alternativt budsjett. h. Redusere/fjerne overtid kor mykje utgjer dette? Innan helse- og omsorgsektoren nyttar ein til tider overtid. Det er stort fokus på å redusere omfanget så langt råd. Når det likevel er brukt overtid er det fleire grunnar til det. Fråvær på kort varsel der det ikkje er mogeleg å gå med mindre personale og det ikkje har vore mogeleg å få tak i personar som ikkje utløyser overtid, står for mesteparten. Noko kan også vere vakter som har vore sårbare i høve at ein må ha særskild kompetanse og nokre få timar er overtid etter normal vakt når det har vore ikkje- planlagde hendingar. Overtid skal som hovudregel ikkje nyttast og det er berre avdelingsleiarane som kan godkjenne bruk av overtid. Det er ikkje mogeleg å vedta at ein ikkje skal bruke overtid då dette er regulert i lov- og avtaleverk. Innan dei administrative einingane er det noko overtid knytt til avvikling av val (annakvart år), årsoppgjer, lønsoppgjer (hovudoppgjer annakvart år) og drift IKT. Det er vanskeleg å heilt unngå overtid innan desse områda dersom ein skal oppretthalde forsvarleg drift. Det same gjeld einingar med ansvar for beredskap (brann, brøyting/strøing). Leiarar i Stord kommune får ikkje utbetalt overtid. Hittil i år utgjer utbetalt overtid kr 4,9 mill + sosiale kostnader. i. Redusere indirekte tid for personell innan heimebaserte tenester, vaktmeistre (KF) osv. Heimebaserte tenester vert redusert med 4,5 årsverk i rådmannens sitt budsjettframlegg. Dette medfører at tal timar i vedtak i dag er høgare enn ein har ressursar til å utføre i heimebaserte tenester. Midlertidig opphør (innlegging i sjukehus, sjukeheim) gjer at ein likevel balanserer nokolunde, men ein er som før sagt svært sårbar for variasjonar. Stikkprøvar har synt at det i periodar er opp mot % direkte tid på arbeidslistene. Naudsynt kjøretid/gåtid og pauseavvikling gjer då at ein ikkje alltid kan utføre vedtak. For ei 7-timarsvakt utgjer reisetid mellom ¾ -1,5 timar. Ved oppdrag på Huglo noko meir minutt går med til arbeidsfordeling og inn/utlevering av utstyr og bilar. Pauser inkludert toalettbesøk utgjer om lag ½ time. Sjukepleiarkoordinatorane må nytte noko indirekte tid til kontakt med fastlege, sjukehus, pårørande osv. I tillegg kjem faglege møte, personalmøte og kvalitetsarbeid. Arbeidet med dagleg arbeidsfordeling utgjer pr i dag vel eit årsverk. Omlegging frå ressursoverføringsmodell til rammebudsjett gjer det litt vanskelegare å berekne direkte/indirekte tid. Ein er i gong med å lage rutinar slik at ein systematisk kan overvake dette. Det kan vanskeleg hevdast at potensialet for å redusera den indirekte tida er nådd. Men for budsjettet har tenesta fått ein reduksjon på 4,5 årsverk, i tillegg til at tenesta ikkje er kompensert for demografisk utvikling. Dette må i størst mogeleg grad kompenserast gjennom å redusera den indirekte tida. Rådmannen har ikkje gått inn på ei vurdering av effektiv tid innanfor vaktmeistertenesta, som sorterer under Stord kommunale eigedom KF. j. Vurdere bruk av kommunal koordinator for frivillig innsats i kommunen. Må sjåast saman med frivillighetssentralen. Frivilligsentralen vert drifta som ei stifting og eigarar er frivillige organisasjonar og Stord kommune. Styret har ansvar for dagleg drift. Kommunen peikar ut ein representant til styret. Frivilligsentralen får i 2011 statleg tilskot kr , og kr ,- frå Stord kommune. I tillegg gåver og betaling for nokre tenesteoppdrag. Dagleg leiar er tilsett i Stord kommune men lønskostnadene vert dekka av stiftinga. Frivilligsentralen skal ikkje utøre oppgåver som kommunane er pliktige å drifte. Frivilligsentralen i Stord utfører i dag desse oppgåvene: Er ansvarlig for koordinering og gjennomføring av den årlege innsamlingsaksjonen. Driftar eit dagtilbod for eldre einslege i Sævarhagen. Arrangerar sommarleir for vaksne personar med utviklingshemming i samarbeid med Norsk Folkehjelp Sunnhordland og Norsk Forbund for Utviklingshemma. Samarbeider med Hordaland friomsorgkontor avd. Stord. Bruk av personar som er idømd samfunnsstraff. 10

11 Utfører serviceoppgåver for frivillige organisasjonar, som kopiering, medlemsutsending, regnskapsteneste og hjelp til å arrangera konferansar, foredrag og anna. Samarbeider med kommunen og distribuerer strøsand til eldre. Organisering av natteramnar Skal ein oppretta stilling som kommunal koordinator for frivillig arbeid må det sjåast i samanheng med ev. vidareføring av kommunalt engasjement i frivilligsentralen. Ein treng noko meir tid på å vurdera ei omlegging på dette området. k. Konkurranseutsetjing/outsorcing av rekneskap/lønn/it. Det har ikkje kapasitet til å greia ut desse spørsmåla innanfor den tidsramma som er sett for å produsera eit alternativt budsjett. Innanfor rekneskap og løn har kommunen mange avtalar med kommunane Bømlo og Fitjar innanfor faktura (skanning, printing, pakking, frankering), løn og innfordring. Det er investert betydelege summar i felles dataverkty. Kommunane har felles systemansvarleg for økonomisystemet. Spørsmålet om eventuell outsourcing av rekneskap og løn lyt og vurderast på bakgrunn av dette, samarbeidsavtalane må eventuelt avsluttast. Når det gjeld IKT vil ein visa til sak i formannskapet , sak 22/11 Organisering og drift av IKT, der m.a. konkurranseutsetting av tenesta vart vurdert. Eit samrøystes formannskap tok utgreiinga til orientering, der det m.a. vart summert opp med at tenesta per i dag er føremålstenleg organisert. l. Heimebaserte tenester. Sjukeheimsdrift. For desse 2 punkta er spørsmålet: Kva plan vert arbeidd etter vedr. Formannskapsbestillingen etter NHOrapporten? Formannskapet har vedteke at det skal settast ned ei partssamansett gruppe. Det vart oppnemnt fem politisk valde medlemmer til gruppa av formannskapet , ordføraren har meldt at ho vil be formannskapet vurdera den politiske representasjonen i gruppa på ny, som følgje av valet. Deretter legg ein til grunn at det vert opp til gruppa og leggja ein plan for det vidare arbeidet. Det er oppnemnt medlemmer til gruppa frå tillitsvalde og administrasjon. m. Kva beløp utgjer normal indeksregulering av kommunale betalingssatser og avgifter som rådmannen ikkje har regulert i budsjettet? Dersom ein aukar satsar til SFO, Kulturskulen, parkering, torgavgift og RBO med 1,6% (vekst i KPI siste år), utgjer dette kr Ein kan og auke satsen for matmåltid på Knutsaåsen med kr 100 per bebuar per mnd. Dette utgjer kr Kommunale eigedomsgebyr, feiing og tilsyn skal fakturerast etter sjølvkost. Kommunale barnehagar og korttidsopphald institusjon har makssats. Praktisk bistand har delvis makssats. Tryggleiksalarm og vask av tøy skal fakturerast til kostpris. Fylgjande postar vedr. investeringsbudsjettet skal vurderast særskildt m.o.t. konsekvensar. a. konto 1204 e.fakt. kr forskyves 6-12 mnd. Ei forskyving vil bryta med statlege føringar om å ta i bruk elektroniske prosessar i kommunane m.o.t. handel og faktura, risikerer ev. å måtta betale tilbake tilskot frå Fylkesmannen på kr Ein vil også bryte føresetnadane frå DiFi som har gjeve Stord kommune stimuleringstilskot for å kome i gang med elektronisk faktura/ e-handel. b. kto datautstyr felles IT forskyves 12 mnd. Dei fleste tiltaka kan ein ikkje kutte utan å risikere stopp i produksjonen, eller at ein driftar ITsystema utan turvande lisensar for å halda systema i gang. Følgjande postar, som ligg inne i alternativt budsjett, kan likevel vurderast: Lønsforhandlingsmodulen (0,3 mill kr): Verktøy for dokumentasjon om lønsnivå m.m. Vil gje betre oversyn, letta førebuing og oppfølging av forhandlingane; er forventa å betra effektiviteten på den praktiske måten å gjennomføra forhandlingane. 11

12 Driftsverktøy IKT (0,3 mill kr): Konsekvens vil vera lengre responstid ved feil. Større sjansar for stopp i produksjon/nedetid. c. kto musikkbingar kr forskyves mnd. Rådmannen kan ikkje sjå at dette vil ha stort andre konsekvensar enn at ein vil utsetta eit populært tiltak eitt til halvanna år. Her er lite å henta reint økonomisk, stalege tilskot gjer at kostnaden for kommunen vert om lag 0,4 mill kr per binge. d. kto.3030 måleutstyr kr forskyves 12 mnd. RBO har bede om midlar til kjøp av ein ny rover. Dette er grunngjeve med at utstyret som avdelinga no nyttar er gamalt og er begynt å svikta. Ein får ikkje tak i nye delar. Dersom utstyret havarerer medfører det at ein ikkje får gjort arbeidet innanfor dei tidsfristar matrikkellova set, som igjen medfører tap av gebyrinntekter. e. kto.3390 brannvern kr forskyves 12 mnd. Det er strenge krav til verneutstyr og klær for brannmannskap. Midlane er sett av til naudsynt utskifting av dette ( røykdykkingutstyr, spesialsko, spesialdressar, hjelmar osb ). I tillegg er det sett av midlar til vedlikehald av øvingscontainer på Valvatna. f. Sk eigedom kto.1300 ENØk kr forskyves mnd. Det er heilt naudsynt å rusta opp kommunale bygningar, men rammene for driftsbudsjettet tillet heller ikkje i år at det vert sett av tilstrekkeleg løyvingar til dette føremålet. For å vidareføra aktiviteten i eigedomsføretaket på nokolunde same nivå gjer rådmannen framlegg om at påkostingar, dvs. planlagde tiltak som aukar standarden på bygga i høve til det opprinnelige nivået, i større grad vert finansiert over investeringsbudsjettet. Det er lagt opp til auka investering i føretaket innanfor enøk, innemiljø, brannsikring og HMS-tiltak på kommunale bygg med til saman kr 9,5 mill. Utsetting vil medføra utsetting av naudsynt oppgradering, i tillegg til at føretaket sine rammer vert reduserte. Rådmannen har ikkje gjort framlegg om å forskyva desse investeringane, og har då og lagt vekt på at det bør gjennomførast utbetringar av innemiljøet på m.a. Stord ungdomsskule dersom prosjektet med ny ungdomsskule no vert utsett. g. SK eigedom komm.styresal kr forskyves mnd. Det mest kritiske her er stolane. Utsetting har ut over det ikkje anna konskvens enn at ein lyt leva med dagens situasjon ei stund til. Rådmannen har ikkje med prosjektet i alternativt budsjett, og legg opp til at nausynte utbetringar kan gjerast innanfor løyvinga i 2011 (0,7 mill kr). h. SK eigedom kyrkje kr taes over 3 år/forskyves mnd. Budsjetterte utbyggingskostnadar for ny gravplass med brutto kr 31,5 mill. for 2012 kan i prinsippet fordelast over to år med ei prosentvis fordeling på Det må då budsjetterast med kr 22,0 mill for 2012 og kr 9,5 mill. for Ei slik utsetjing har ein risiko. Skal ein få det til må ein forhandla med entreprenøren om endringar i anbodet. I slike forhandlingar kan entreprenøren krevja kompensasjon for meirutgifter. Med å endra på byggjetida i forhold til utlysingstekst i Doffinbasen kan andre entreprenørar klage. Dersom dei når fram med klagen kan prosjektet bli påført ekstrakostnadar i form av bøter, utbetaling av erstatning osv. Rådmannen vil på bakgrunn av dette ikkje rå til at prosjektet vert utsett/delt opp. i. kto.ådland kr forskyves 6-12 mndlfordeles Med bakgrunn i den relativt kritiske situasjonen m.o.t. sjukeheimsplassar og sidan bygging av nye er foreslått utsett, vil ikkje rådmannen tilrå å utsetje prosjekt Ådland. Kjøp av bygget er gjennomført og 12

13 i følge Stord kommunale eigedom KF er prosjektering av ombygging kome langt. Skulebruksplan/ må leggjast fram for politisk handsaming i løpet av 1.kvartal Det er ikkje mogeleg å ha ferdig ein ny skulebruksplan i løpet av 1. kvartal. Me har lagt til grunn å bruka konsulent til utarbeiding av planen noko som betyr at me må ha dette på anbod eller minimum innhenta 3 tilbod. Det vil ta noko tid. Førre skulebruksplan vart vedteken i 2001 med revisjon i I 2008 konkluderte revisjonen med at det ville vera nødvendig med meir detaljplanlegging for større utbyggings/utbetringsbehov. Ny plan no bør laga prinsipp for skulebygg, ta for seg standard, kapasitet og behov med utgangspunkt i forventa tilflytting/fortetting og nye reguleringsplanar, arealdelen i kommuneplanen, samt endringar i nasjonale føringar for opplæring og plan og bygningslova med føreskrifter. Planen skal leggjast på høyring og handsamast i skulane sine samarbeidsorgan. Dersom me startar når budsjettet er vedteke, kan me ha som mål å få ferdig høyringsdokument i løpet av våren. Alternativet kan vera å revidera den reviderte, men sjølv det vil vera eit stort arbeid dersom me skal få med alle ny føresetnader. Stord, Magnus Mjør rådmann Hege Etterlid Økonomisjef Vedlegg: Arealoversikt eksternt Endring betalingssatsar Følgjebrev til evalueringa frå SNU Undervegsevaluering SNU