Skredproblem i varslingsregion Sunnmøre

Transkript

1 Skredproblem i varslingsregion Sunnmøre Statistikk frå varsom.no og Regobs.no Informasjon frå spørjeundersøking hausten 2015 Skredkonferansen 2015 Christer Lundberg Nes

2

3 Presentasjonen Skredproblem i varslingsregion Sunnmøre Ei undersøking av data frå varsel og observasjonar i varsom.no og regobs.no mars 2015 Målet med undersøkinga var å få til ei praktisk kopling mellom varselet på varsom.no og eit kapitel om snøskred og skavlar i boka «Toppturar i Sunnmørsalpane» Stig Helset og Håvard Myklebust 2015 Nokre resultat frå spørjeundersøking hausten 2015 om skredproblem i varslingsregion Sunnmøre 143 svar i datasettet som eg har undersøkt til konferansen (det tikkar fortsatt inn svar ) Samanlikning av skredproblem i varslingsregionane: Vestnorsk kyst: Sunnmøre Nordnorsk kyst: Lyngsalpan Innland: Hemsedal (no Hallingdal) Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 3

4 Sunnmøre % 16 % Nysnø Våt snø Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag Våt snø 17 % Vedvarande svake lag 39 % Fokksnø Sektordiagram som syner varsla og observerte skredproblem i varslingsregion Sunnmøre frå 2012 til mars Analyse av Christer Lundberg Nes våren 2015 basert på data frå Varsom.no og RegObs.no. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 4

5 Kopling mellom varsom.no og informasjon om ferdsel i boka «Toppturar i Sunnmørsalpane» Kort presentasjon av varsom.no, og oppfordring til å lese og sette seg inn i varselet. Kva kan ein forvente å møte av skredproblem i varslingsregion Sunnmøre Nokre råd om korleis ein kan handtere dei ulike skredproblema i regionen Omtale av kvart skredproblem blir avslutta med ferdselsråda frå Varsom.no 28 % Våt snø 17 % Vedvarande svake lag Sunnmøre Nysnø 16 % 39 % Fokksnø Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag Våt snø Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 5

6 Følg rygg ver trygg! Undersøkinga stadfestar gode ferdselsråd Dette er eit gammalt, men svært godt ferdselsråd, og spesielt på Sunnmøre. I periodar med skredproblemet «vedvarande svakt lag» vil det rett nok vere lettare å løyse ut eit skred der snødekket er tynt. Men to ting talar likevel for at dette er eit godt råd: Det viktigaste er at når du følgjer ein markert rygg, vil konsekvensen av eit eventuelt skred i regelen kunne bli mindre enn ved andre vegval. Det andre er at «vedvarande svakt lag» i regelen opptrer berre 17% av dagane på Sunnmøre, og statistisk vert dette då eit godt ferdselsråd i 83% av tida du går i Sunnmørsalpane. Skredproblemet fokksnø opptrer derimot i 39% av dagane, og ved gode vegval kan ein då følgje rygg- og terrengformasjonar som er avblåste, og som då ofte har mindre skredfare enn tilsvarande områder med innblåsen snø. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 6

7 Spørjeundersøking hausten 2015 Datasett som er undersøkt har 143 svar. 19 kvinner og 124 menn Hovudaktivitet er topptur 121 svar, ved heis 12 svar, vinterfriluftsliv 10 svar Kor ofte er du på tur? Sjekkar varselet på varsom.no ein gang to gangar 3-5 gangar daglig 0 ein gang to gangar 3-5 gangar daglig Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 7

8 Skredproblem i undersøkinga Mange nyttar ALLE kjelder til informasjon i terrenget. Spørjeundersøkinga er eit forsøk på å få folk til å prioritere kva som er den viktigaste kjelda deira til informasjon. Svaralternativet ALLE er difor medvite utelatt Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 8

9 Nysnø Informasjon nysnø Kjapptest og snøundersøking 3 % 54 % 33 % Observasjon Observasjon Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Observasjon og kjapptest Kjapptest og snøundersøking Observasjon og kjapptest 2 % 8 % Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 9

10 Nysnø Viktigaste kjelde til informasjon i terrenget: Observasjon og kjapptest 77 svar av 143 Observasjon 47 svar av 143 Ei kjelde til informasjon dominerer svaralternativa. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 10

11 Fokksnø Informasjon fokksnø Kjapptest og snøundersøking 10 % 51 % Observasjon og kjapptest 26 % Observasjon 3 % 10 % Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Observasjon Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Observasjon og kjapptest Kjapptest og snøundersøking Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 11

12 Fokksnø Viktigaste kjelde til informasjon i terrenget: Observasjon og kjapptest 73 svar av 143 Observasjon 37 svar av 143 Ei kjelde til informasjon dominerer svaralternativa Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 12

13 Vedvarande svake lag Informasjon vedvarande svake lag Kjapptest og snøundersøking 22 % Observasjon 14 % 11 % Kjapptestar; typisk utan spade Observasjon Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Observasjon og kjapptest Kjapptest og snøundersøking 26 % Observasjon og kjapptest 27 % Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 13

14 Vedvarande svake lag Viktigaste kjelde til informasjon i terrenget: Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol 39 svar av 143 Observasjon og kjapptest 37 svar av 143 Kjapptest og snøundersøking 32 svar av 143 Observasjon 20 svar av 143 Kjapptestar; typisk utan spade 15 svar av 143 Alle svaralternative er aktuelle, ikkje noko svaralternativ dominerer Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 14

15 Våt snø Informasjon våt snø Kjapptest og snøundersøking 2 % 42 % Observasjon og kjapptest 40 % Observasjon Observasjon Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Observasjon og kjapptest Kjapptest og snøundersøking 3 % 13 % Kjapptestar; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 15

16 Våt snø Viktigaste kjelde til informasjon i terrenget: Observasjon og kjapptest 60 svar av 143 Observasjon 58 svar av 143 To kjelder til informasjon dominerar svaralternativa Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 16

17 Vanskeligaste skredproblem? Vanskeligaste skredproblem Våt snø Nysnø 1 % 5 % 16 % Fokksnø Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag Våt snø 78 % Vedvarande svake lag Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 17

18 Vanskeligaste skredproblem Vedvarande svake lag er utan tvil det folket synast er det vanskeligaste skredproblemet å handtere ute i terrenget 78%. Dette blir og underbygt av at det ikkje er noko eintydig svaralternativ på korleis folk finn informasjon om dette skredproblemet ute i terrenget. Informasjon vedvarande svake lag Kjapptest og snøundersøking 26 % 22 % Observasjon og kjapptest Observasjon 14 % 27 % 11 % Kjapptest; typisk utan spade Snøundersøking; typisk med spade, snøsag ol Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 18

19 Alternativ tur? Og i så fall kva skredproblem? Alternativ tur sesongen 2014/15 35 Alternativ pga skredproblem 30 Meir enn 5 gangar % 23 % Nei 20 Nei 15 Ein gang 2-5 gangar % 16 % Ein gang meir enn 5 gangar gangar 0 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 19

20 Alternativ tur? Skredproblem samla i 4 kategoriar Samla i 4 katergoriar 22 % Nysnø Våt snø 5 % 35 % Vedvarande svake lag Svake lag Fokksnø Nysnø Våt snø Sidan fleire svaralternativ var mogleg så har eg rydda i oppsettet med å samle alle svaralternativ i 4 samlepostar. 38 % Fokksnø Data frå spørjeundersøking hausten 2015 Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 20

21 Ulykker og nestenulykker sesongen 2014/ Opplevde skred sesongen 2014/ Ingen skred Ja - ingen Ja - skredtatt 35 skredhendingar 30 hendingar utan at nokon i følgje vart skredtatt 5 hendingar med skredtatt person, men utan at involverte fekk hovudet under snøen 8 hendingar spesifisert utanfor Sunnmøre 6 hendingar er ikkje spesifisert på stad 21 stadfesta hendingar på Sunnmøre Av desse 35 hendingane kjenner Volda/Ørsta skredgruppe til rundt 13 frå omtale i media, FB, eller aksjonar Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 21

22 Skredhendingar; Turaktivitet og varsom.no Turaktivitet og skredhendingar Varsom.no og skredhendingar tur 2 turar 3-5 gangar daglig 0 1 gang 2 gangar 3-5 gangar daglig Ingen Person Ingen Person Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 22

23 Fokksnø dominerer skredhendingane skredhendingar 2014/15 nysnø fokksnø svake lag våt snø Ingen Person 16 av 35 hendingar skjedde med skredproblemet fokksnø 9 hendingar med våt snø Av hendingar med fokksnø i Sunnmøre m/omland (13): 6 tilreisande med 1-10 turar 2 studerte, men budde i regionen 5 busett på Sunnmøre Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 23

24 Tendensar Folk les skredvarselet på varsom.no Folk er flinke til å ta alternative turar 61% gjorde dette 2 eller fleire gangar i sesongen 2014/2015 Folk meiner at vedvarande svake lag er det vanskeligaste skredproblemet 78% For folk er det ingen måte som utpeikar seg for å finne informasjon ute i terrenget for vedvarande svake lag Folk vel alternativ tur relativt ofte ved vedvarande svake lag Berre ei skredhending i dette materialet har skjedd under vedvarande svake lag Fokksnø er i praksis det mest utfordrande skredproblemet Folk snur eller vel alternativ tur oftast i skredproblemet fokksnø Fokksnø opptrer oftast i skredhendingar (i denne undersøkinga) Skredproblemet opptrer oftast i varslingsregion Sunnmøre Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 24

25 Lyngen Nysnø 22 % 10 % Våt snø Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag 39 % Våt snø 29 % Fokksnø Vedvarande svake lag Sektordiagram som syner varsla og observerte skredproblem i varslingsregion Lyngen frå 2012 til mars Analyse av Christer Lundberg Nes våren 2015 basert på data frå Varsom.no og RegObs.no. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 25

26 Hemsedal Nysnø 9 % 25 % Våt snø Nysnø Fokksnø 37 % Vedvarande svake lag Våt snø Fokksnø 29 % Vedvarande svake lag Sektordiagram som syner varsla og observerte skredproblem i varslingsregion Hemsedal frå 2012 til mars Analyse av Christer Lundberg Nes våren 2015 basert på data frå Varsom.no og RegObs.no. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 26

27 Sunnmøre Nysnø 16 % 28 % Våt snø Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag Våt snø 17 % Vedvarande svake lag 39 % Fokksnø Sektordiagram som syner varsla og observerte skredproblem i varslingsregion Sunnmøre frå 2012 til mars Analyse av Christer Lundberg Nes våren 2015 basert på data frå Varsom.no og RegObs.no. Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 27

28 Skredproblem i tre ulike regionar Fokksnø er svært likt i alle tre regionane % Hemsedal og Lyngen har fleire likskapar enn Sunnmøre Sunnmøre har meir av skredproblema nysnø 16 % og våt snø 28 %. Medan vedvarande svake lag berre opptrer 17% Vedvarande svake lag opptrer heilt likt mellom Lyngen og Hemsedal 29 % Lyngen har minst av skredproblemet våt snø 22% Samanlikning skredproblem Nysnø Fokksnø Vedvarande svake lag Sunnmøre Lyngen Hemsedal Våt snø Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 28

29 Vegen vidare Det er positivt og viktig at NVE gjennom varsom.no og regobs.no har ein open erfaringsbasert tilnærming til varsel og fagområdet På sikt bør ein kunne samle trådane i meir faste postar som kan gjere det lettare å undersøke materialet. Å kunne samle informasjon om nestenulykker og ulykker i same database som varsom.no og regobs.no vil heilt klart ha ein stor verdi for å kunne finne og sjå moglege samanhengar i materialet Det er viktig å få mindre mørketall i kring skredhendingar: Alle bør bidra med innsamling av informasjon frå ulykker og nestenulykker for at vi kan lære mest mogleg. Rapportering må få lav terskel og episodar må kunne meldast inn utan peikefinger og fordømming Tendensar er svært spennande i forhold til innhaldet i skredvarsel og innspel til kunnskap- og erfaringsformidling Undersøkinga i dette materialet tyder på at fokksnø er eit skredproblem som bør ha større fokus i formidling og opplæring Mi tolkning er at det enkle og beste rådet er at ein jobbar med å gi folk større respekt til skredproblemet fokksnø - Og ikkje fleire verktøy og måtar å handtere dette skredproblemet på. Det er viktig å vere klar over at denne undersøkinga byggjer på små tall. Men over tid vil databasen i regobs.no og varsom.no kunne gi større datagrunnlag og dermed sikrare tall/tendensar. Statistikk og tendensar er ikkje fri natur som har uendelig variasjon og hårfine nyansar Christer Lundberg Nes, Friluftsrådet for Ålesund og omland 29

30 Skikompismønsteret er: Diskuter forholda og gjer avtalar om korleis de skal køyre: Kvar er den tryggaste linja med den beste snøen? Terrengfeller? Fareteikn? Christer Lundberg Nes, Foto: Håvard Myklebust 30