Skikompis. Skredkonferansen 2013 Christer Lundberg Nes Friluftsrådet for Ålesund og omland

Transkript

1 Skikompis Skredkonferansen 2013 Christer Lundberg Nes Friluftsrådet for Ålesund og omland

2 Skikompis Er eit mønster og ei samanfatning av tilgjengeleg skredlitteratur og kunnskap. Med spesiell vekt på det beste frå: Jill Fredston og Doug Fesler Nils Faarlund Krister Kristensen Werner Munter Tilpassa norsk og nordisk friluftsliv: Tur etter evne Råd til ferdsel Foto: Håvard Myklebust Christer Lundberg Nes 2

3 Skredtriangel Skredtriangel av Fredston og Fesler Boka «Snow sense» 1994 Er terrenget i stand til å produsere skred? Terreng analyse Kan snøen skli? Stabilitets evaluering Kan vêret bidra til utstabilitet? Vêr og skredvarsel Kva er alternativa dine og moglege konsekvensar? Menneskeleg faktor/ avgjersle («beslutning») Christer Lundberg Nes 3

4 Bulls eye clues Fredston og Fesler «Snow sense» 1994 Bulls eye clues! Det er faktisk noko som vi kan sjå etter i naturen og terrenget! Nokre av naturen sine fareteikn: Ferske skred Drønn Skytande sprekker Hol lyd frå snødekket/kartongaktige lag Nyleg eller pågåande vindtransport av snø Christer Lundberg Nes 4

5 NGI sitt vurderingsskjema Krister Kristensen og NGI. Boka «Snøskred håndbok om snøskred» 2003 To sentrale spørsmål: Er det bratt nok? Kan eg løyse ut eit skred? Er vi for nær bratte heng? Kan eg bli tatt av eit skred? Christer Lundberg Nes 5

6 Tur etter evne Norsk friluftslivstradisjon: Sjølvinnsikt kva meistrar eg av naturmiljøet og aktiviteten Utstyr? Aktivt unngå situasjonar som gjer at ein kan trenge hjelp frå andre. Utstyr til å vere sjølvhjelpt i dei fleste situasjonar som kan skje undervegs. Kven? Kvar? Når? Illustrasjon: Kristian Østgaard Christer Lundberg Nes 6

7 Skikompis Skredpyramide (Nes 2011) Eit bilde av kompetanseoppbygging for trygg ferdsel i vinterfjellet: 1. Terreng 2. Åtferd 3. Snø Illustrasjon: Kristian Østgaard Christer Lundberg Nes 7

8 Skikompis - Terreng Kjenne igjen skredterreng: Losneområde (utløysingsområde) Utløpsområde Terrengfeller Skredterreng eksponeringsskala Christer Lundberg Nes 8

9 Skikompis - Åtferd Vert vekta som viktigare enn snø fordi ein kan gi konkrete råd til folk: Turplanlegging Gruppestorleik i forhold til skredterreng eksponeringsskala Kommunikasjon Gode rutinar for ferdsel (og ikkje som risikoreduserande faktor) Christer Lundberg Nes 9

10 Skikompis - Snø God snøkjennskap er viktig for trygg ferdsel! Men snø er eit «levande» materiale som dermed gir lengst læreveg i form av: Kjennskap Kunnskap Erfaring Illustrasjon: Kristian Østgaard Christer Lundberg Nes 10

11 Skikompis Køyr alltid saman med ein skikompis! Diskuter forholda og gjer avtalar om korleis de skal køyre: Kvar er den tryggaste linja med den beste snøen? Terrengfeller Fareteikn Foto: Håvard Myklebust Christer Lundberg Nes 11

12 1. Unngå farlege situasjonar gjennom å prate saman to og to! - «Heurestic traps!» Skikompis Køyr alltid saman med ein skikompis! 2. At det er nokon som kan redde deg gjennom kameratredning! Illustrasjon: Kristian Østgaard Christer Lundberg Nes 12

13 Skikompis Kommunikasjon handlar om den menneskelege faktoren! Diskuter forholda! Kva ser eg/du? Kva føler eg/du? Kva vil eg/du? Korleis køyrer vi? Christer Lundberg Nes 13

14 Handteikn -Viktig del av kommunikasjon! Illustrasjon: Kristian Østgaard Christer Lundberg Nes 14

15 Skikompis Kvar er den tryggaste linja med den beste snøen? Det handlar om dei gode opplevingane! og dei er ikkje nødvendigvis der det er størst fare/risiko! Flyt! Følelsen av den perfekte svingen der ein flyg som Ikaros i perfekt balanse over skia eller brettet og i samspel med føret, terrenget og tyngdekrafta! Foto: Håvard Myklebust Christer Lundberg Nes 15

16 Skikompis Terrengfeller Bruk terrenget aktivt! Det kan vere minimal forskjell i køyreglede og flyt ved å legge linja utanom ei terrengfelle! Og mykje mindre fare for liv og helse! Illustrasjon: Kristian Østgaard Foto: Øyvind Fet Christer Lundberg Nes 16

17 Skikompis Fareteikn? Vere merksam på naturen rundt deg! Bulls eye clues! Kjapptestar og steg for steg vurdering! Skredvarsel: Spesielt med tanke på skredproblem! Kva er skredproblemet? Ser vi dette i terrenget? Er problemet større, mindre eller ikkje tilstade der du er? Christer Lundberg Nes 17

18 Skikompis Køyr alltid saman med skikompis! Diskuter forholda og gjer avtalar om korleis de skal køyre: -Kvar er den tryggaste linja med den beste snøen? -Terrengfeller? -Fareteikn? Les meir i boka Skikompis Foto: Håvard Myklebust Christer Lundberg Nes 18