Øystein Lappegard kommuneoverlege Ål forskar Vestre Viken HF doktorgradsstipendiat UiO
Akuttinnleggingar utanfor sjukehus St.meld. nr. 47 Samhandlingsreformen Utvikling av lokalmedisinske sentra for behandling før, i staden for og etter sjukehusbehandling Om lag 400 000 somatiske liggedøgn er «unødvendige innleggingar» er det mogeleg?
Aktuell forsking Før og i staden for sjukehus: England: Community hospitals / General practitioner hospital Oppsummering 2000: Mest synsing AEP Appropriateness Evaluation Protocol ca 20 % uhensiktsmessige innleggingar Lite nyare forsking i Norge
Forsking og erfaringar i Norge Aaraas I 1995 98 Sykestuer i Finnmark (NSDM) Langfeldt E 2000 Sykestueplassene i Nordkapp (Tidskr. Dnlf) Skodvin KG 2012 Jensvold M 2011 Prehospital bruk av observasjonssenger i legevakt (Fosen) (NSDM) Ø.hj. oppgaver for sykehjem i små kommuner (Salten) (Tidskr. Dnlf) Lillebo B 2012 Avoidable emergency admissions? (Værnesregionen) (Emerg Med J) Lappegard Ø2012 Acute admissions to a community hospital experiences from Hallingdal sjukestugu (Scand J Public Health)
Hallingdal sjukestugu 170 km frå «modersjukehuset» Ringerike sykehus (Vestre Viken HF) Hallingdal 6 kommunar 20.000 innbyggjarar 10.000 tilreisande i snitt pr døgn
Hallingdal sjukestugu Somatisk sengeavdeling 14 senger, 6,3 døgn Somatisk dagbehandling dialyse 1100 beh, 6 mask. lindrande beh Somatisk poliklinikk 5000 kons. 14 fagområde Røntgenavdeling 4000 beh Blodtappestasjon Psykiatrisk poliklinikk og dagbehandling Luftambulansebase Bakkeambulanse
HSS somatisk avd 1,8 legestilling 600 innleggingar pr år 1/3 rehabilitering 1/3 etterbehandling 1/3 akuttinnleggingar («før og i staden for») Frå 1. sept. 2012 er 3 døgnplassar kjøpt av kommunane i Hallingdal som kommunale ø.hj plassar.
Akuttinnlagte pasientar ved HSS 40 % < 67 år 36 % > 80 år I snitt 3,8 liggedøgn
Diagnosegrupper 2009/10 Observasjon 50 % Skadar, brudd 18 % Smertetilstandar 7 % Enklare behandling 50 % Infeksjonar 19 % Lindrande beh. 14 %
Utskrivning 70 % heim 8 % sjukeheim / omsorgsbustad 17 % sjukehus (1/3 av desse er planlagte) 10 % vert vidaresendt til sjukehus innan 2 døgn på grunn av det medisinske forløpet
Eldre pasientar og alternativ til sjukehus Aaraas si ekspertgruppe tilrår å vera forsiktige med akuttinnlegging av eldre pasientar utanfor sjukehus Sosialstyrelsen. Äldre inom akutmedicin inventering av patienter 80 år och äldre på medicinklonik. 2002. Erfaringar frå Hallingdal sjukestugu: Det er denne gruppa som set mest pris på ei innlegging i lokalmiljøet.
Ulik kvalitetsvurdering - for sikkerheits skuld - diagnose - kropp - det vil helst gå godt - funksjon - nærmiljø
Verdikompasset Medisinskfagleg kvalitet Funksjon Helseøkonomi Pasientopplevd kvalitet
Eit tredelt akuttilbod i Hallingdal Sjukehus 81 %? Intermediæravdeling 12 % Lokal sjukeheim 7 %
Generelt Kjente, erfarne legar brukar lokale tilbod Bruk av Hallingdal sjukestugu Aukande avstand og motstraums sjukehuset gjev mindre bruk Bruk av lokal sjukeheim Nærheit til lokalt legekontor gjev større bruk Tilrettelegging for korttidsplassar Kompetanse og dekning av sjukepleiarar Organisert legeteneste Kvifor?
Kva betyr desse erfaringane? Det er eit stort potensiale for innlegging av pasientar før og i staden for sjukehus (20 30 %). Det vil kreve strukturell tilrettelegging Eit ø.hj tilbod i kommunane krev Sjukepleiar døgnet rundt Lege dagleg Nært samarbeid med spesialisthelsetenesta Utstyr og kompetanseoppbygging
Akuttinnleggingar utanfor sjukehus kven, kva og kvar? Kven? Kva? Alle aldrar særleg eldre krev styrking av geratrisk kompetanse eit breidt spekter av diagnosar krev ny kultur blant innleggande legar Kvar? eit lokalt, diffensiert tilbod krev samarbeid mellom kommunar og mellom kommunar og spes.h.tj. Vi har framleis ein lang veg å gå, men vi er undervegs