Rolf Lystad 12.05.14 Oklavegen 4 6155 Ørsta Utdanningsavdelinga v/ståle Solgard Møre og Romsdal fylkeskommune Fylkeshuset, Julsundvegen 9 6404 Molde Om utviklingsplanar for dei vidaregåande skulane i Eiksundregionen Høyring 1 Aller først vil eg minne om kva som skal gå føre seg i ein skule: I ein skule skal elevane lære og dei skal trivast. Alt anna er uvesentleg. Lagar ein skular der læringa eller trivselen vert ringane enn den kunne verte, då har ein gjort feil. Underteikna har vore lærar sidan 1974. Dette skrivet er berre om Ørsta og Volda. Ulstein og Herøy vil eg ikkje meine noko om. At vi må ha vidaregåande skular på begge sider av Eiksundsambandet, trur eg at alle har innsett no. Lang skuleveg og mykje skuleskyss fører ikkje til trivsel for elevane. 1. Alternativ for framtidig skulestruktur eller på norsk: Kvar skal skulane vere? For Volda og Ørsta er det tre måtar: a) Felles skule for Volda og Ørsta plassert i Volda b) Felles skule for Volda og Ørsta plassert i Ørsta c) Slik det er i dag, med skule i Volda og skule i Ørsta a) Ein skule må alltid vere laga slik at elevane kjenner at dette er min skule. Alle klasserom, verkstader, kontor og fellesrom må vere slik at dei er lette å nå for alle. Ørsta vidaregåande skule, slik den er i dag, er eit godt døme på korleis ein kan gjere dette på feil måte. Det er mange hundre meter mellom bygningane, og det er få av elevane som reknar alt som ein skule. For Volda vidaregåande skule har arkitekten brukt mykje tid på å presse inn Volda vgs og Ørsta vgs på same tomta. Han har til og med laga parkeringskjellar for å få plass.
Teikninga kalla Alternativ 2A/2B - Situasjon (U1) syner at dette ikkje vert ein felles skule. Det vert i staden ein eksisterande skule med ein ny skule ved sidan av. Elevane vil ikkje kjenne at alt dette er min skule. Det er svært lite plass til utviding på tomta. Skulle ein til dømes starta kurs for anleggsmaskinførar, vil det ikkje vere plass til dette. Det er mulig arkitekten vil syne kor galt det kan verte på denne tomta. Det har han klart på ein god måte.
b) Vert ein felles skule for Volda vgs og Ørsta vgs i staden sett opp i Ørsta, vil det vere lett å lage den slik at dette vert min skule for alle elevane. Tomta er stor nok til alle slag arkitektoniske krumspring, og sidan ein kan starte med blanke ark, er det lett å planlegge og bygge ein skule der alle elevane kjenner seg likeverdige og får lik eigarskap til skulen. Tomta i Ørsta er meir enn stor nok, og den er flat. Dette kan gi eit glimrande resultat. Det som ikkje er så perfekt for Ørsta, er at elevane må krysse ein veg for å kome til idrettshallen. Dette er ingen genistrek av planleggarane i Ørsta, men idrettshallen er ikkje der enno, så dette kan ein endre til det betre.
c) Elevar skal trivast. Etter mitt syn blir ein felles skule for Volda og Ørsta for stor. Med så mange elevar vil den enkelte elev verte meir usikker og meir anonym. Det finnast mykje forsking som syner ulempene med store skular. Det er mange år sidan USA tok til å dele opp store skular slik at ein fekk mindre einingar. Fylkesutdanningssjefar, rektorar og politikarar snakkar alle varmt om stordriftsfordelane det er med store skular og store fagmiljø. Dei snakkar ikkje varmt om kor mykje betre elevane trivst på store skular, for det gjer dei ikkje. Fylkesutdanningssjefar, rektorar og politikarar drøymer også om desse store skulane. Eg meiner det bør bli med draumen. Ein felles skule for Volda vgs og Ørsta vgs vert for stor. Ørsta vidaregåande skule og Volda vidaregåande skule bør difor fortsette som to skular. Ny Ørsta vidaregåande skule bør difor bli det ferdig planlagde resultatet denne skissa syner oppstarten på. Ein har blanke ark, og det er ingenting som hindrar ei optimal løysing.
2. Lokalisering av studieprogram og programområde. I planane for ny skulestruktur må utgangspunktet vere at ein prøver å ta vare på dei tilboda skulane har i dag. Vert det dårleg søking over fleire år, må ein sjølvsagt sjå om det vil gi betre læring og betre trivsel for elevane om eit tilbod som er på to skular vert samla på berre ein skule. For Ørsta vgs og Herøy vgs har byggfag vorte trekt fram som aktuelt å sjå på. Det er ikkje vanskeleg å sjå at fagmiljøet og avtalene med næringslivet er betre i Ørsta enn i Herøy, så ei slik samanslåing må i så fall føre til at faget vert lokalisert berre i Ørsta. Uansett må ein tenkje seg godt om før noko slikt vert gjort. Byggebransjen har endeleg innsett at dei skaut seg sjølv i foten då dei tok inn hordar av ufaglærte frå utlandet for å få ned kostnadane. Alle reklamasjonane har lært bransjen at dette ikkje var så lurt likevel. Etter kvart vil fleire og fleire slutte å bruke utfaglærte frå utlandet. Då vil yrket sin status stige, og elevane vil melde seg. Sjå http://www.hegnar.no/eiendom/artikkel501779.ece I år er det også få som vil lære seg å lage mat, og dette kan og føre til dårleg nattesøvn for enkelte rektorar. På alle TV-kanalar har vi program som syner at kokkeyrket er stressande og at ein får sparken for den minste ting. Det er faktisk dei som trur at kokkeyrket har andre reglar for tilsetting og oppseiing enn elles i samfunnet. Kanskje er dette ein grunn til at få vil lære matlaging? Slike tankar skal vi legge bort no. I denne prosessen er det ikkje pessimismen og redsle for at det vert for få elevar som skal vere fokus. Ein kronisk nedgang på elevtalet til enkelte kurs kan ein takle når ein verkeleg ser at den er kronisk. No må ein sjå framover og sjå kva som kan dukke opp av nye utdanningsvegar. For Ørsta vidaregåande skule er det lett å sjå for seg at anleggsmaskinførar, kjøleteknikk og bilelektro er aktuelt for framtida. Vi har eit stort anleggsfirma i bygda, varmepumper treng service og det blir fleire og fleire elektriske bilar og ladestasjonar.
3. Innspel og argumentasjon i høve tomt, buss og idrettshall Tomta Ørsta kommune har sett av til vidaregåande skule er glimrande å bygge på. Den er flat og den er meir enn stor nok. Kvar bussane skal stoppe, er det opptil gode planleggarar å avgjere. Etterpå vert vegar og busslommer laga slik dei vil. Konklusjon: Ørsta vidaregåande skule og Volda vidaregåande skule bør i framtida eksistere som to skular. I Ørsta må ein bygge nytt på den ledige tomta som er regulert til ny vidaregåande skule. Fylkeskommunen kan då syne kva den får til med blanke ark. Hugsar ein heile tida på det viktigaste, at i ein skule skal elevane lære og trivast, kan dette bli eit veldig godt resultat. Rolf Lystad tillitsvald for SL på Ørsta vidaregåande skule