Med tre spesialitetar i kofferten

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Med tre spesialitetar i kofferten"

Bodil Birkeland
8 år siden
Visninger:

1 Med tre spesialitetar i kofferten Av Eli Gunnvor Grønsdal Doktor Dorota Malgorzata Wojcik nøgde seg ikkje med å vere spesialist i eitt fag. Ho tok like godt tre. No brukar ho kunnskapen sin, ikkje berre blant barn i eit av dei rikaste landa i verda, men og blant dei fattigaste. «Korleis har du det i dag?» Doktor Dorota står framfor senga til den vesle guten som er innlagt på Barneklinikken på Haukeland universitetssjukehus. Guten er så liten at han ikkje har språk enno, men kroppsspråket er ikkje til å ta feil av. Han vinkar til doktor Dorota, eit tydeleg teikn på at han har fått nok av legar i kvite frakkar. I halve det korte livet sitt, har han hatt kreft. - Det er trist å sjå at små barn er så sjuke, og i nokre tilfelle døyr. Det går sjølvsagt inn på meg og alle dei tilsette, men i svært mange tilfelle klarar vi å redde desse ungane. Då er gleda desto større.

» Doktor Dorota står framfor senga til den vesle guten som er innlagt på Barneklinikken på Haukeland universitetssjukehus.

2 Det kan umogleg vere tilfeldig at Dorota blei lege. Oppvaksen med ei mor som var pediater og ein far som var kirurg. - Eg blei aldri pressa til å bli lege. Det var mitt val. Eg har heilt sidan eg var barn vore oppteken av å hjelpe andre menneske. Eg hugsar enno at eg sat og såg på filmar frå Afrika, der nauda var stor. Undervegs i livet mitt har eg alltid tenkt; Eg må, på eit stadium i livet, gjere noko for desse menneska. Og det gjorde ho. Tre i eit Før Dorota skulle reise ut i verda, kom ho i 2008 til Barneklinikken i Bergen. - Gjennom arbeidet mitt rundt om i Europa, fekk eg nyss om at Barneklinikken mangla barneonkolog. Eg var på intervju og blei tilsett frå januar Planen var at eg skulle vere i to år og at familien min, som den gongen besto av mann og to store barn, skulle kome etter, men av ulike grunnar kom dei aldri. Eg er her enno, og no har eg etablert meg på eige hand. Dorota har alltid vore svært aktiv. Ho var ferdig lege i Vidare fekk ho to barn og spesialiserte seg, i ikkje færre enn tre spesialitetar. - Eg har alltid likt å arbeide, sjølv om eg hadde små barn. Eg har stort sett studert heile livet, i tillegg til å ta vakter, skrive artiklar og forske.

Undervegs i livet mitt har eg alltid tenkt; Eg må, på eit stadium i livet, gjere noko for desse menneska. Og det gjorde ho.

3 Iveren hennar har ført til at ho i dag er både barnelege, barneonkolog (kreftlege) og hematolog (blodlege). Det siste innanfor både barne- og vaksenmedisin. Spesialisering som barnehematolog finst ikkje i Noreg. - Kreft hos barn er ikkje det same som kreft hos vaksne, sjølv om det har mange likskapar. Eg synest det er eit veldig spennande felt, men med store svingingar med tanke på lykke og ulykke. I førre veke mista vi to barn her på Barneklinikken. Heile avdelinga, inkludert foreldre og allereie innlagde barn, blir påverka av dette fordi vi er saman over lang tid. Til krydderøya Zanzibar Det var først då Dorota kom til eit av dei rikaste landa i verda, at ho fekk anledning til å reise til eit av dei fattigaste landa. - I 2012 kom eg i kontakt med Avdeling for internasjonalt samarbeid (AiS) på Haukeland, etter å ha høyrt eit foredrag om arbeidet til Barneklinikken på Zanzibar i Tanzania. Eg tende med ein gong på prosjektet og melde meg til teneste. I 2012 reiste Dorota, i den seks veker lange overlegepermisjonen sin, til Zanzibar for å arbeide på Mnazi Mmoja Hospital. - Eg er svært reisevant frå før, men dette var det første møtet mitt med Afrika. Eg var ikkje redd, men veldig opprømt og litt bekymra for kva som ville møte meg, både personleg og som fagperson. På Mnazi Mmoja var det allereie ein norsk barnesjukepleiar, Gunn Elin Veivåg, frå Barneklinikken. Ho hadde vore på nyfødtavdelinga i eitt år.

Eg synest det er eit veldig spennande felt, men med store svingingar med tanke på lykke og ulykke. I førre veke mista vi to barn her på Barneklinikken.

4 - Sjølv om eg visste at det var nokre norske helsearbeidarar der, var eg ganske redd for å møte sjukdom eg ikkje kjende, eller ikkje kunne gjere noko med. Eg blei og veldig overraska over kor mykje det var å gjere og over kor vanskeleg det var å få oversikt. Kor skulle eg starte? Manglande utstyr På sjukehuset var det svært sjuke barn og få legar. - Det var både nyfødtavdeling med sjuke nyfødde, to store barneavdelingar, intensivrom og intensivavdeling. På alt dette var det ein lege og eit par klinikkassistentar. Skulle eg sende barnet på ulike undersøkingar, måtte eg sjølv følgje det dit. Overgangen frå trygge Europa, der det er tilgang på utstyr og materiell, blei stor. Det hende at den erfarne legen blei så fortvila at ho tok til tårene. - Eg hadde ulike frustrasjonar. Manglande utstyr, varierande kompetanse hos dei tilsette, mangel på medisinar og manglande anledning til å ta blodprøvar var nokre. Dei hadde CT og røntgen, men mangla ofte film i maskina. Det hende eg hadde stabilisert eit barn før eg gjekk heim om kvelden og då eg kom på vakt neste morgon hadde barnet døydd, utan særleg forklaring. Eg må innrømme eg tok til tårene nokre gonger.

- Det var både nyfødtavdeling med sjuke nyfødde, to store barneavdelingar, intensivrom og intensivavdeling. På alt dette var det ein lege og eit par klinikkassistentar.

5 Tid for å gruble I etterkant av opphaldet har Dorota tenkt mykje på kva som skjedde den tida ho var på Mnazi Mmoja. - Opphaldet på sjukehuset gjorde sterkt inntrykk. Eg fekk gjort ein del, men ein stor del av tida gjekk med på å finne ut av korleis ting fungerte, og ikkje fungerte. Men Dorota har ikkje tatt skrekken for nye opphald i fjernare strøk. - Opphaldet har gjeve meg eit anna syn både personleg og profesjonelt. Eg vil reise ut igjen for å finne ut av kva eg har lært og korleis eg kan gjere ting annleis. Dorota har og fått eit nytt syn på kor godt vi har det her heime. - Her har vi alt det vi treng tilgjengeleg, både med omsyn til medisinar og teknisk utstyr, og ikkje minst har vi det godt privat. Barna mine kunne, som alle barn, klage på at dei ikkje fekk nye klede eller skor eller PC eller kva det måtte vere. Då sa eg alltid; «Kva klagar de for. Tenk på alle dei sjuke barna». Eg tenkjer at alle barn, som lever i vår materielle verd, hadde hatt godt av eit opphald i eit fattig land. Sjølv om eg veit at det i realiteten ikkje lèt seg gjennomføre, seier ho og smiler. Det tristaste i livet, er døden Det tristaste doktor Dorota veit, er når eit barn dør. Anten det er her heime, eller der ute i verda. - Når eit barn døyr, påverkar det alle, og eg kan i periodar føle at eg ikkje heilt klarar å glede meg over livet. Heldigvis har eg evna til å hjelpe meg sjølv, fordi eg kan gjere morosame ting og er i botn og grunn eit positivt menneske. Det er viktig for Dorota at ho har gjort alt som står i hennar makt, før det blir tatt ei endeleg avgjerd om å avslutte behandlinga. - Eg les utruleg mykje faglitteratur og deltar på mange møte og kongressar i inn og utland, for å halde meg oppdatert på den aller siste behandlinga innanfor barnekreft. Det hender at vi sender barn til behandling i utlandet. Før vi «gir opp» har vi vore igjennom mange stadium. Nokre gonger føler eg nesten at hjarta mitt blir knust av sorg over å måtte fortelje foreldre dårlege nyheiter.

- Opphaldet har gjeve meg eit anna syn både personleg og profesjonelt. Eg vil reise ut igjen for å finne ut av kva eg har lært og korleis eg kan gjere ting annleis.

6 Dorota synest opphaldet ute i verda har gjeve henne mykje. - Eg føler eg har blitt ein betre lege. Å bli kjent med andre sjukdomar, menneske, religionar og kulturar er verdifullt. Eg får og brukt den nye kompetansen min her i Noreg fordi vi på Barneklinikken har barn og familiar frå andre kulturar. Eg føler eg no er betre i stand til å forstå vala deira, veremåten deira og kvifor dei gjer som dei gjer. I februar går turen til Chistian Medical College Hospital i Vellore, India. Dorota nyttar overlegepermisjonen sin når ho reiser ut. - Eg kan velje om eg vil lese eller studere i permisjonen, men eg vel å reise ut. På dette sjukehuset skal eg vere på ei avdeling som arbeider spesielt med kreft hos barn og beinmargstransplantasjon. Dorota trivst svært godt i jobben. På spurnad om kva ho kunne tenkja seg om ho skulle velje eit heilt anna yrke, svarar ho: «Då ville eg arbeidd på reisebyrå», kjem det kjapt frå den reiseglade doktoren.

Eg føler eg no er betre i stand til å forstå vala deira, veremåten deira og kvifor dei gjer som dei gjer. I februar går turen til Chistian Medical College Hospital i Vellore, India.

Like dokumenter

Vil forbetre diagnostiseringa av tuberkulose

Vil forbetre diagnostiseringa av tuberkulose Av Eli Gunnvor Grønsdal Då Tehmina Mustafa kom til Noreg, som nyutdanna lege, fekk ho melding om å ta utdanninga på nytt. Ho nekta. I dag er ho professor i