REGIONREFORMA - Rapport frå arbeidet i ekspertutvalet Haustkonferansen 2017 Quality Hotel Sogndal Tore Eriksen 1
Oppnemning o Prop. 84 S (2016 17) «Ny inndeling av regionalt folkevalt nivå»: «Regjeringa vil setje ned eit nytt ekspertutval for å vurdere ytterlegare nye oppgåver for overføring til det regionale folkevalde nivået.» o Stortinget vedtok 08.06.17: «Stortinget ber regjeringa setje ned eit ekspertutval som skal føreslå ytterlegare nye oppgåver til regionane når den nye regionstrukturen er fastlagd, og seinast våren 2017.» o Ekspertutvalet vart oppnemnt 13.06.17, og skal levere si innstilling seinast 01.02.18. 2
Mandat/oppdrag (13.06.17) a) Utvalet skal på fagleg grunnlag analysere og vurdere konkrete oppgåver og ansvarsområde med sikte på å føreslå ytterlegare oppgåver og mynde til fylkeskommunane ut over det som er avklart etter Stortinget si handsaming av Prop. 84 S (2016 2017). b) Forslag til oppgåveoverføringar skal drøftast i lys av retningslinene for oppgåvefordelinga, jf. NOU 2000:22 «Om oppgåvefordelinga mellom stat, region og kommune» (neste side). c) Utvalet sine forslag skal kunne styrke fylkeskommunane si samfunnsutviklarrolle, gje ei meir brukarvenleg forvaltning, ein betre offentleg ressursbruk og betre tenester for innbyggarar og næringsliv. d) Utvalet skal tydeleggjere kva for føresetnader som ligg til grunn for dei konkrete forslaga. e) Utvalet skal gje ei vurdering av administrative og økonomiske konsekvensar av forslaga. f) Utvalet skal levere sin rapport innan 1. februar 2018. 3
NOU 2000:22 Retningsliner for oppgåvefordeling 1) Oppgåver skal leggjast på lågast moglege effektive nivå. 2) Oppgåver som krev utøving av lokalpolitisk skjøn og vurdering bør leggjast til folkevalde organ (dvs. kommunar og fylkeskommunar). «Om oppgåvefordelinga mellom stat, region og kommune». Utvalet vart leia av Lars Wilhelmsen. 3) Oppgåver som av ulike årsaker ikkje skal la seg påverke av lokalpolitiske oppfatningar og lokalpolitiske tilhøve, og som difor er kjenneteikna av standardisering, regelorientering og kontroll, bør i utgangspunktet vere eit statleg ansvar. 4) Staten bør ha ansvaret for oppgåver som gjer krav på sentrale avgjerder og som føreset eit nasjonalt heilskapsgrep for god oppgåveløysing. 5) Oppgåver som krev stor grad av koordinering, og/eller oppgåver som har store kontaktflater med kvarandre, bør leggjast til same forvaltningsorgan. 6) Oppgåver som krev stor grad av samordning overfor brukarane vert lagde til same forvaltningsnivå. 7) Det myndigheitsorganet som er tillagt ansvar og avgjerdskompetanse for ei oppgåve, skal også ha ansvaret for å finansiere utgiftene til oppgåveløysinga (det finansielle ansvarsprinsippet). 4
Rammer for utvalet sitt arbeid nokre sentrale føringar a) Generalistprinsippet skal liggje til grunn for utvalet sitt arbeid. b) Rammestyring (juridisk og økonomisk) bør leggjast til grunn ved overføring av nye oppgåver til fylkeskommunane. Utvalet skal leggje til grunn at tildeling av oppgåver til fylkeskommunane som hovudregel skal skje i lov eller i forskrift med heimel i lov. c) Under handsaminga av Meld. St. 22 (2015 16) sa kommunalkomiteen sitt fleirtal (Ap, H, Frp, Krf, Sp, V) at regional stat/fylkesmannen i utgangspunktet skal ha ansvar for tilsyn, kontroll og beredskap, samt nokre rettleiingsoppgåver. Oppgåver som legg til rette for bruk av politisk skjøn skal som hovudregel leggjast til regionalt folkevalt nivå, jf. Innst. 377 S (2015 16). 5
Oppgåvestatus utvalet sitt utgangspunkt (døme): Område Oppgåve/ansvar Proposisjon 84 S (2016 17) Innstilling 385 S (2016 17) 1. Infrastruktur og samferdsle Kjøp av innanlandske flyruter. Overføring av ordninga med kjøp av innanlandske flyruter. Ikkje lovpålagd for fylkeskommunane. Midlane vil bli flytta frå Samferdselsdepartementet sitt budsjett til rammetilskotet til fylkeskommunane. Stortinget (komiteen) hadde ingen merknader til proposisjonen. 2. Infrastruktur og samferdsle Sams vegadministrasjon Regjeringa tek ikkje stilling til overføring av sams vegadministrasjon frå stat til fylkeskommunar før ei utgreiing er gjennomført. Stortinget ber likevel regjeringa syte for at regional vegadministrasjon, som har ansvar for planlegging og drift av fylkesvegane, vert overført frå SVV til regionalt folkevalt nivå. 3. Næring Oppgåver frå Innovasjon Noreg. Stortinget ber regjeringa overføre oppgåver knytt til regional næringsutvikling frå Innovasjon Noreg til dei nye regionane. 6
Utvalet inviterte 29.06.17 fylkeskommunane til å spele inn aktuelle oppgåver 8 Kommunal Rapport, september 2017
Ekspertutvalet sin møteserie, stort sett temabasert Oppstartsmøte 29.06.17 Klima og miljøområdet, kulturområdet m.m. 25.08.17 Regional planlegging 15.09.17 Helseområdet (spesialisthelsetenestene, folkehelseområdet) 09.10.17 Næringsområdet (inkl. landbruk, innovasjon, kompetanse, sysselsetjing) 03.11.17 Interne arbeidsmøte, tema ikkje bestemt: 27.11.17, 11.12.17, 08.-09.01.18, 25.01.18 Utvalet leverer si innstilling til KMD 01.02.18 (fristen) Gjennomgåande mykje bruk av eksterne foredragshaldarar og ressurspersonar. 7
Dagsaktuelle tema vert trekte inn (tilfeldig døme): Etter ein lengre debatt om styringsmodellen til sjukehusa, har landsstyret for Den norske legeforeningen vedteke å jobbe for å avvikle dei regionale helseføretaka i komande stortingsperiode. 9
Samansetjing o Professor Terje P. Hagen, Universitetet i Oslo o Førsteamanuensis Jon P. Knudsen, Universitetet i Agder o Professor Anne Lise Fimreite, Universitetet i Bergen o Forskar I Gro Sandkjær Hansen, Høgskolen i Oslo og Akershus Referansegruppe Til støtte for utvalet sitt arbeid har departementet etablert ei referansegruppe. Utvalet vurderer sjølv korleis gruppa skal nyttast og korleis oppfølginga av gruppa sine innspel og synspunkt skal skje. o Fylkesrådmann Tore Eriksen, Sogn og Fjordane fylkeskommune o Pensjonist Christine Hjortland, tidlegare avdelingsdirektør i Kommunal- og moderniseringsdepartementet o Pensjonist Svein Ludvigsen, tidlegare fylkesmann i Troms 10
Nokre refleksjonar frå arbeidet i ekspertutvalet a) Mandatet kan og må tolkast. b) Prinsipielle eller pragmatiske vurderingar/konklusjonar. c) Møter mange samfunnssektorar/aktørar. d) Upartiske haldningar i utvalet. e) Stemninga i utvalet. 11
Takk for meg! Kontaktinformasjon: Tore Eriksen Fylkesrådmann Sogn og Fjordane fylkeskommune Askedalen 2, 6863 Leikanger www.sfj.no tore.eriksen@sfj.no sentralbord: +47 57656100 mob: +47 41530932