Områdereguleringsplan Storebø

Områdereguleringsplan Storebø Oppdragsnr: 5153092 Dokumentnr: 5153092-ROS Versjon: 001 2017-02-01

Oppdragsgjevar: Oppdragsgjevars kontaktperson: Rådgjevar: Oppdragsleiar: Fagansvarleg: Andre nøkkelpersonar: Austevoll kommune Stina Nordbakk Norconsult AS Mona Hermansen Øystein Skofteland Anine Jensen 001 2017-02-01 ROS Analyse OYSKO ANJEN MOHER Versjon Dato Skildring Utarbeidd Fagkontrolle rt Godkjent Dette dokumentet er utarbeidd av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten tilhøyrer Norconsult. Dokumentet må berre nyttast til det føremålet som oppdragsavtalen skildrar. Det skal ikke kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annen måte eller i større utstrekning enn føremålet tilseier. 2017-02-01 Side 2 av 31

2017-02-01 Side 3 av 31

INNLEIING 5 BAKGRUNN 5 FØRESETNADAR OG AVGRENSINGAR 5 OMGREP OG FORKORTINGAR 6 STYRANDE DOKUMENT 7 GRUNNLAGSDOKUMENTASJON 7 OM ANALYSEOBJEKTET 9 SKILDRING AV ANALYSEOMRÅDET 9 PLANLAGDE TILTAK 10 METODE 11 FAREIDENTIFIKASJON OG SÅRBARVURDERING 15 INNLEIANDE FAREKARTLEGGING 15 SÅRBARVURDERING 17 RISIKOANALYSE 24 KONKLUSJON OG OPPSUMMERING AV TILTAK 30 OVERORDNA RISIKOBILETE 30 OPPSUMMERING AV TILTAK 30 2017-02-01 Side 4 av 31

Innleiing Bakgrunn Plan- og bygningslova stiller krav om gjennomføring av risiko- og sårbaranalyser (ROS-analyser) ved all arealplanlegging, jf. 4.3: - Ved utarbeidelse av planer for utbygging skal planmyndigheten påse at risiko- og sårbarhetsanalyse gjennomføres for planområdet, eller selv foreta en slik analyse. Analysen skal vise alle risiko- og sårbarhetsforhold som har betydning for om arealet er egnet til utbyggingsformål, og eventuelle endringer i slike forhold som følge av planlagt utbygging. Område med fare, risiko eller sårbarhet avmerkes i planen som hensynssone, jf. 11-8 og 12-6. Planmyndigheten skal i arealplaner vedta slike bestemmelser om utbyggingen i sonen, herunder forbud, som er nødvendig for å avverge skade og tap. - Vidare stiller NVE sine retningslinjer 2-2011 «Flaum og skredfare i arealplanar» krav om at det ikkje skal byggast i utsette område. Tilsvarande stiller også andre lover og forskrifter krav om tryggleik mot farar. Blant anna skal ein ta omsyn til berekningar om klimaet i framtida. Sjå oversikt over styrande dokument i kapittel 1.4. Denne ROS-analysen vurderer og analyserer relevante farar, sårbarheit og risikotilhøve ved det aktuelle planområdet, og identifiserer behov for risikoreduserande tiltak i samband med framtidig utvikling av området. Forhold knytt til forventa framtidig klima er ein integrert del av analysen. Føresetnadar og avgrensingar Fylgjande føresetnadar og avgrensingar er gjeldande for denne analysen: ROS-analysen er ein overordna og kvalitativ grovanalyse. Den er avgrensa til temaet samfunnssikkerheit slik dette vert brukt av Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap (DSB). Analysen omfattar farar for tredje person, ytre miljø og materielle verdiar. Vurderingane i analysen er basert på føreliggande dokumentasjon om prosjektet. Analysen tar for seg tilhøve knytt til driftsfasen (ferdig løysing), dersom ikkje heilt spesielle tilhøve knytt til anleggsfasen som vil ha betyding for driftsfasen vert avdekka. Analysen omhandlar enkelthendingar, ikkje fleire uavhengige og samanfallande hendingar. 2017-02-01 Side 5 av 31

Omgrep og forkortingar Tabell 1.3 Omgrep og forkortingar Uttrykk Konsekvens Risiko Risikoanalyse Risikoreduserande tiltak Samfunnstryggleik Sannsyn Sårbarheit DSB NGU NVE SVV Skildring Mulig følge av ei uønskt hending. Konsekvensar kan uttrykkast med ord eller som ein talverdi for omfanget av skadar på menneske, miljø eller materielle verdiar. Det vil alltid være usikkerheit knytt til kva som vil bli konsekvensane. Uttrykk for kombinasjonen av sannsyn for, og konsekvensen av ei uønskt hending. Systematisk framgangsmåte for å skildre og/eller berekne risiko. Risikoanalysen vert utført ved kartlegging av uønskte hendingar, deira årsaker, sannsyn og konsekvensar. Tiltak som påverkar sannsynet for eller konsekvensen av ei uønskt hending. Risikoreduserande tiltak består av førebyggande tiltak og konsekvensreduserande tiltak. Evna samfunnet har til å oppretthalde viktige samfunnsfunksjonar og å ivareta borgaren sitt liv, helse og grunnleggande behov under ulike former for påkjenningar. I kva grad det er truleg at ei hending vil kunne inntreffe. Manglande evne hos eit analyseobjekt til å motstå verknadar av ei uønskt hending, og til å få attende sin opphavlege tilstand eller funksjon etter hendinga. Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap Norges geologiske undersøking Norges vassdrags- og energidirektorat Statens vegvesen 2017-02-01 Side 6 av 31

Styrande dokument Tabell 1.4 Styrande dokument Ref. Tittel Dato Utgivar 1.4.1 NS 5814:2008 Krav til risikovurderingar 2008 Standard Norge 1.4.2 Forskrift om tekniske krav til byggverk (Byggteknisk forskrift TEK 10). FOR-2010-03-26-489 1.4.3 Lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og bygningsloven) 2010 Kommunal- og regionaldepartementet 2008 Miljøverndepartementet 1.4.4 Lov om Brann- og eksplosjonsvern 2002 Justis- og beredskapsdepartementet 1.4.5 Storulykkeforskrifta 2005 Justis- og beredskapsdepartementet 1.4.6 Forskrift om strålevern og bruk av stråling 2010 Helse- og omsorgsdepartementet 1.4.7 Samfunnssikkerhet i arealplanlegging 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.4.8 Samfunnssikkerhet i plan- og bygningsloven 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.4.9 NVEs retningslinjer nr. 2-2011: Flaum og skredfare i arealplanar 1.4.10 Retningslinjer for Fylkesmannens bruk av motsegn i plansaker etter plan og bygningsloven 2014 Norges vassdrags- og energidirektorat 2010 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.4.11 Strålevern Info 14:2012 Radon i arealplanlegging 2012 Statens strålevern 1.4.12 Havnivåstigning. Estimat av framtidig havnivåstigning i norske kystkommuner. Revidert utgåve. 1.4.13 Økt sikkerhet og beredskap i vannforsyningen - Veiledning 2009 Klimatilpassing Norge 2006 Mattilsynet mfl. Grunnlagsdokumentasjon Tabell 1.5 Grunnlagsdokumentasjon Ref. Tittel, skildring Dato Utgivar 1.5.1 Kommuneplanens arealdel 18.06.2013 Austevoll kommune 1.5.2 KommuneROS 2014 2014 Austevoll kommune 1.5.3 KystROS 2014 2014 5 kommunar vest for Bergen 1.5.4 FylkesROS Hordaland 2009 HFK 2017-02-01 Side 7 av 31

Ref. Tittel, skildring Dato Utgivar 1.5.5 NVE-rettleiar nr. 8-2014: Sikkerhet mot skred i bratt terreng. Kartlegging av skredfare i arealplanlegging og byggesak. 2014 Norges vassdrags- og energidirektorat 1.5.6 Rettleiar ROS-analyser i arealplanlegging 1.5.7 GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging 1.5.8 Handtering av havnivåstigning i kommunal planlegging 2013 Plan- og temadatautvalget i Oslo og Akershus 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, FM Rogaland, FM Hordaland, FM Sogn og Fjordane, Statens kartverk 2015 Klimatilpasning Norge 1.5.9 Klimahjelperen 2015 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 1.5.10 Offisielle kartdatabaser og statistikk Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, Norges vassdrags- og energidirektorat, Norges geologiske undersøkelse, Statens vegvesen, Miljødirektoratet, Statens strålevern, Riksantikvaren, Statens kartverk, mfl. 2017-02-01 Side 8 av 31

Om analyseobjektet Figur 1-1:Planområdet Skildring av analyseområdet Storebø er kommunesenteret og største tettstad i Austevoll kommune. Utviklinga på Storebø har dei siste 20-30 åra vore orientert mot hovudvegen gjennom området. Kommunen ønskjer no å styre utviklinga slik at fokus i større grad blir mot sjøen slik tradisjonen er i resten av Austevoll. I tillegg ligg det føre ein rekkje reguleringsplanar for Storebø, som ikkje fungerer heilt slik kommunen ønskjer. Kommunen ønskjer difor å utarbeide ein ny heilskapleg områdereguleringsplan for Storebø. Storebø ligg nord i kommunen, på øya Huftarøy. Planområdet omfattar dei sentrale delane av Storebø samt bustadområde/næringsområde omkring. Evt potensielle utviklingsområde, i utkanten av tettstaden er og tatt med i planen. Utarbeiding av områdereguleringsplan for Storebø er eit stadutviklingsprosjekt. Gjennom arbeid med planen skal ein skape eit sjørelatert sentrumsområde med levande bumiljø, arbeidsplassar, kulturtilbod, servicefunksjonar, næringsliv og grøne kvalitetar. 2017-02-01 Side 9 av 31

Planlagde tiltak Planen legg opp til auka sentrumsmessig utbygging i dei sentrale deler av Storebø i tillegg til høgare utnytting og auka funksjonsblanding mellom bustad, forretning og kontor nord i planområdet samt noko industriutbygging ved Skurtevika. Planen legg og opp til etablering av eit attraktivt turvegnett som skal henge saman med det overordna turvegnettet i utmarka aust for bygda. Det skal etablerast miljøgate for den strekninga av fv546 som går mellom avkøyringa til Fv 152 i sør og avkøyring til Storebøportalen/ Bruvegen i nord. Formålet med å etablere miljøgate er betre trafikksikring og auka attraktivitet for gåande og syklande. 2017-02-01 Side 10 av 31

Metode Fareidentifikasjon I denne analysen av risiko for liv og helse, materielle verdiar og miljø, vert hovudprinsippa i NS 5814:2008 Krav til risikovurderingar følgt. Analysen følgjer og retningslinjene i DSBs rettleiar Samfunnsikkerhet i arealplanlegging (ref. 1.5 og 1.7). Fare er tilhøve som kan føra til konkrete, stadfesta hendingar. Ein fare er ikkje stadfesta og kan representere ei gruppe hendingar med store like trekk. Det vart halde ROS-seminar på Selbjørn skule 5.september 2012, der representantar frå ulike interessentar og fagmiljø vart utfordra på å finne aktuelle farar og hendingar. Dette ved sidan av gjennomgang av ei sjekkliste for fareidentifikasjon gjer at ein er rimeleg viss på at moglege farar er vurdert som grunnlag for å definere uønskte hendingar Figur 3-1: Framgangsmåte for ROS-analyse Sjekklista som vert nytta i fareidentifikasjonen er basert på DSB si rettleiing Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (ref. 1.7) og GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging (ref. 1.10) samt sjekklister frå fleire Fylkesmenn. På ROS-seminaret deltok fleire sentrale aktørar både innanfor planområdet, redningsetatane, kommunen og statlege/regionale styresmakter. Dette seminaret var særs nyttig både for å skaffe relevante innspel til analysen, men og for å auke merksemda kring ROS-arbeidet blant dei som skal nytte planen og drive verksemd i området i framtida. Sårbarvurdering Aktuelle farar vert tatt med vidare til ei vurdering av sårbarheit. Sårbarheit vert definert som manglande evne hos eit analyseobjekt til å motstå verknader av ei uønskt hending og til å opprette sin opphavlege tilstand eller funksjon etter hendinga. Sårbarheita vert gradert etter følgjande: særs, moderat, lite eller ikkje sårbart. Sårbarheit er ei skjønnsfagleg vurdering. Risikovurdering 2017-02-01 Side 11 av 31

Risiko vert definert som kombinasjonen av sannsynet for og konsekvensen av ei uønskt hending. Den innleiande fareidentifikasjonen og sårbarvurderinga vil avdekke eventuell trong for ein meir detaljert hendingsbasert analyse. I denne analysen vert sannsynet for at ei hending skjer, og konsekvensen av hendinga, vurdert. Risiko vurderast innanfor tre ulike kategoriar: Liv og helse Miljø Materielle verdiar Figur 3-2: Konsept for risikovurdering og risikoreduserande tiltak Risikoreduserande tiltak Om det er vurdert at somme hendingar kan gje uakseptabel eller høg risiko vil denne analysen peike på tiltak for å redusere risiko kring ei slik hending. Slike tiltak skal anten redusere sannsynet for at hendinga skjer eller redusere konsekvensane av hendinga, eller båe delar. Figur 3-3: Verknad av risikoreduserande tiltak Vurderings- og risiko-akseptkriterium Austevoll kommune vedtok i juni 2012 ei ROS-matrise til bruk i arealplansamanheng. Denne vert nytta i denne analysen. Dei fastsette kriteria for sannsyn og konsekvens gjer det mogleg 2017-02-01 Side 12 av 31

å vurdere risiko knytt til dei einskilde uønskte hendingane som er vurdert som aktuelle for dette tiltaket. Tabell 1: Kriterium for vurdering av sannsyn Tabell 2: Kriterium for vurdering av konsekvens 2017-02-01 Side 13 av 31

I tillegg er det vedteke risikomatriser som seier kva risiko som er akseptabel (grøn), uakseptabel (raud), eller i det såkalla ALARP 0F1 området (gul): Figur 3-6: RIsikoakseptkriterium for LIV og HELSE Figur 3-6: Risikoakseptkriterium for MILJØ Figur 3-6: Risikoakseptkriterium for MATERIELLE VERDIAR 1 ALARP (As Low As Reasonably Practicable) tyder at for hendingar som ligg i gul sone bør det vurderast risikoreduserande tiltak dersom det er samfunnsøkonomisk forsvarleg. 2017-02-01 Side 14 av 31

Fareidentifikasjon og sårbarvurdering Innleiande farekartlegging Nedanfor følger en oversikt over relevante farar for planområdet. Oversikten tar utgangspunkt i DSB si rettleiing Samfunnssikkerhet i arealplanleggingen, men tar også føre seg tilhøve som ein etter fagleg skjønn vurderer som relevante for dette analyseobjektet. Fare Vurdering NATURBASERTE FARAR: naturlege, stedlege farar som gjer arealet sårbart og utsatt for uønska hendingar Skredfare (snø, is, stein, leire, jord) Ustabil grunn Flom i vassdrag (herunder isgang) Dambrot Havnivåstigning (med stormflo og bølgepåverknad) Vind/ekstremnedbør Skog- / lyngbrann Radon VERKSEMDSBASERT FARE Brann/eksplosjon ved industrianlegg Kjemikalieutslepp og anna akutt ureining Transport av farleg gods Ureining i grunn Elektromagnetiske felt Det er ikkje registrert område der ein skal syne særleg aktsemd for skred i området. Området har heller ikkje lausmassar som kan indikere utfordringar knytt til kvikkleire. I følgje NGU si kartlegging av lausmassar i området er det berre tynne morenelag i området. Under føresetnad om gjennomføring av naudsynte geotekniske vurderingar og forsvarleg fundamentering er dette ikkje vurdert å kunne gje utfordringar knytt til ustabil grunn. Ingen større vassdrag i området Ingen registrerte dammar i området Planområdet ligg ved sjøen. Temaet vurderast Tiltaka etter planen kan vere utsett for vind/ekstremnedbør. Temaet vurderast Deler av planområdet er skog-/lyngkledd og kan vere utsett. Temaet vurderast Omsyn til radon er no nedfelt i TEK10 13-5. Nye bygg skal stette krav i TEK 10 13-5. Temaet vurderast ikkje Det ligg industriområde i planområdet Temaet vurderast Industrien i området handterer kjemikaliar Temaet vurderast Det er registrert transport av farlig gods gjennom planområdet. Temaet vurderast Det er ikkje registrert ureina grunn i planområdet. Det går høgspentliner gjennom delar av planområdet. Ein føreset at gjeldande sikkerheitssoner tilpassa spenningsnivået for desse vert handheva. Temaet vurderast ikkje. 2017-02-01 Side 15 av 31

Fare Støy Vurdering Eventuell auka støybelastning som følgje av tiltaka etter planen vert vurdert som konsekvensar av planframlegget. Temaet er ikkje relevant i ROS-analyse. INFRASTRUKTUR VA-anlegg VA-ledningsnett Trafikktilhøve Eksisterande kraftforsyning Drikkevasskjelder Tilkomst for utrykkingskøyretøy Sløkkevatn for brannvesenet Tiltaket legg opp til å auke bruk av drikkevatn og reinsekapasitet for VAanlegg Temaet vurderast Med ein føresetnad om at rutinar for å unngå uhell knytt til brot i VAleidningsnett i anleggsfasen for dei einskilde prosjekta i området er temaet ikkje vurdert som relevant. Tiltaka etter planen vil endre trafikkbilete i området Temaet vurderast Ikkje relevant Det er registrert 1 brønn i bruk til drikkevassforsyning i planområdet. Temaet vurderast Ein føreset at tilkomst for utrykkingskøyretøy vert sikra gjennom detaljplanar og søknad om tiltak etter pbl. Byggteknisk forskrift (TEK10) 15-9 og forskrift om brannførebyggande tiltak og tilsyn 4-3 og 5-4 set krav til sløkkevatn. Ein føreset at desse krava vert fylgd når tiltaka etter planen skal realiserast. SÅRBARE OBJEKT: Anlegg, bygg, natur og kulturområde som er sårbare Sårbare bygg* Kulturminne Natur Det er fleire sårbare bygg i planområdet, Temaet vurderast Tema kulturminne vurderast som konsekvens av planforslaget. Ikkje vurdert som relevant for ROS-analyse Tema naturmangfald vurderast som konsekvens av planforslaget. Ikkje vurdert som relevant for ROS-analyse *"Sårbare bygg" samsvarar med datasettet i kartinnsynsløysinga til DSB og omfattar barnehagar, leikeplassar, skular, sjukehus, sjukeheim, bu- og behandlingssenter, rehabiliteringsinstitusjonar, andre sjukeheimar/aldersheimar og fengsel. 2017-02-01 Side 16 av 31

Sårbarvurdering Fylgjande farar er vurdert som relevante. Det vert gjort ei sårbarvurdering av desse: Havnivåstigning VA-anlegg/leidningsnett Vind/ekstremnedbør Trafikktilhøve Skog- / lyngbrann Drikkevasskjelder Brann/eksplosjon ved industrianlegg Tilkomst for utrykkingskøyretøy Kjemikalieutslepp og anna akutt ureining Sløkkevatn for brannvesenet Transport av farleg gods Sårbare bygg Havnivåstigning Springflo er særleg stor flo som følgje av månen og sola si gravitasjon og er periodiske hendingar. I tillegg kan auke i havnivå skuldast atmosfæriske tilhøve som gjer at havvatn vert pressa mot Norskekysten som følgje av vind og lufttrykk. Kombinasjonen av desse kallast stormflo og er hendingar der havnivået når eit maksnivå. I tillegg kjem den globale havnivåstigninga som følgje av klimaendringane. Det er periodar med slik ekstremt høgt havnivå der alle desse tre faktorane spelar på lag som vurderast her. Direktoratet for samfunnsikkerhet og beredskap (DSB) har utarbeidd ein rapport 2 som anslår berekna 100 års stormflonivå for Austevoll for år 2100 til mellom 209-264cm, med ei uvisse på -20 til +35cm. I tillegg kjem bølgjepåverknad, men i dette området er truleg potensiell bølgjepåverknad relativt liten Havnivåstigning er handtert i føresegnene til planutkastet og stiller krav til at byggjehøgda for overkant golv i 1.etasje ikkje skal vere lågare enn 3 m.o.h. Ved ekstreme hendingar kan ein oppleve at sjøvatn fløymer over kai-kantar dersom desse er lågare en ca 3m. Om ein føreset at nye bygg på Storebø følgjer føresegnene er det likevel vurdert at tiltaka i planen er lite sårbare for havnivåstigning. Vind/ekstremnedbør Vind En føresetnad for denne analysen er at alle bygg anlegg vert bygt i tråd med TEK10 og difor er tilstrekkeleg sikra mot vind. Difor er det berre fare for hendingar utomhus som er vurdert som relevante med omsyn på vind. 2 DSB: Havnivåstigning og stormflo - samfunnssikkerhet i kommunal planlegging (2016) 2017-02-01 Side 17 av 31

Flesland Slåtterøy Figur 4-1: Vindrose for Flesland og Slåtterøy Figur 4-1 viser fordeling av vindretning og hyppigheit av ulike vindstyrkar for de to nærmaste målestasjonane til Storebø over en ti-års periode frå 2004-2015. Truleg gir observasjonane på Flesland det beste bildet på vindstyrke på Storebø. Dominerande vindretningar er sør-søraust og nord-nordvest. For begge disse vindretningane er sentrum på Storebø relativt gods skjerma. Dette gjelde i alle fall nedanfor skuleområdet. Planområdet er eksponert for sterk vind frå vest. Det er vurdert at planområdet er moderat sårbart for sterk vind. Ekstremnedbør. Planområdet ligg i eit område der periodar med store nedbørsmengder skjer relativt hyppig. I framtida vil slike periodar skje hyppigare og med større intensitet enn i dag grunna klimaendringane. Utfordringa knytt til ekstremnedbør i dette området er knytt til å handtere overvatn i periodar med mykje nedbør. Endringar i overflata frå naturtilstand til tette flatar inneber at vatnet kan finne nye vegar å renne og gje til dels alvorlege skadar nedstrøms. Føresegnene for områdereguleringsplanen krev utarbeiding av VA-rammeplan før søknad om tiltak kan godkjennast. Ein slik plan vil handtere utfordringar knytt til ekstremnedbør på ein tilfredstillande måte. Det er ikkje vurdert at tiltaka etter planen er sårbare for ekstremnedbør. 2017-02-01 Side 18 av 31

Skog- / lyngbrann Utmarka kring planområdet er vurdert å vere høvesvis utsett for branntilløp. Det skuldast innslag av lyng og gras samt småvakse krattskog som lett kan ta fyr. I tillegg er området prega av mykje vind noko som gjer at ein brann kan spreie seg raskt. Det er mange eksempel på skog-/lyngbrannar i tilsvarande landskap som til dømes på Sotra i 2006 Skogbrannar i dette området oppstår typisk om våren etter lange, tørre periodar med nordavind før sevja har stege i trestammane og vegetasjonen er lett å antenne. Truleg er sjølve sentrumsområdet lite sårbart for slike brannar men bygningar i utkanten av planområdet særleg i aust og bakom Prestaneset kan vere utsett. Det er vurdert at randområda i planområdet som ligg inntil utmark er moderat sårbart for skog- /lyngbrann. Figur 4-2: Sårbarheit for skog-/lyngbrann Brann/eksplosjon frå industrianlegg Sør i planområdet ligg eit større industrianlegg som mellom anna er eit laksepakkeri. Det var nyleg ein brann i dette anlegget som nesten førte til at heile Storebø måtte evakuerast. Trongen for evakuering var ikkje direkte relatert til brannen, men at brannen kan føre til lekkasje av store mengder med ammoniakk som er nytta i fryseanlegget til verksemda. Utslepp av ammoniakk vert vurdert under kjemikalieutslepp. I tillegg til industrianlegget kan bensin-/dieselpumpene ved Storebø gjestehamn vere kjelde til brann/eksplosjon. Områdeplanen legg både opp til ei utviding av industriareala på Storebø og til fortetting og sentrumsutvikling. Dette gjer at tiltaket er vurdert som svært sårbart for brann/eksplosjon frå industrianlegg. 2017-02-01 Side 19 av 31

Kjemikalieutslepp og anna akutt ureining Som nemnd i førre avsnitt kan ei ulukke føre til utslepp av ammoniakk frå laksepakkeriet. I kontakt med luft kan ammoniakk danne svært giftig gass som kan skade menneske som oppheld seg i nærleiken. Eit føremon med ammoniakk-gassen er at han luktar ille slik at menneske normalt kan komme seg vekk om utslepp skjer. Planen legg til grunn utviding av industriarealet i området og ein auka utnytting av sentrum til handel, næring og bustad. Det er difor vurdert at Storebø er moderat sårbart for ammoniakkutslepp. Transport av farleg gods I følgje DSB har TØI registrert fleire ulike typar av farleg gods som transporterast via fv.546 3. Hovuddelen av dette er gods i ADR klasse 3-brannfarlege væsker og dreier seg truleg om drivstoff som bensin og diesel. I tillegg er ADR klasse 2, giftige gassar representert med ikkje ubetydelege mengder. Sjølv om kartlegginga til DSB/TØI er grov og nokre år gamal, er det truleg petroleumsprodukt og ammoniakk som nyttast til kjølemiddel i fiskeindustrien som utgjer hovuddelen av transportvolumet. Ein liten del av dette vert transportert gjennom sentrum ned på kaien til industriverksemdene og gjestehamna. Det er vurdert at Storebø sentrum er moderat sårbart for ulukker knytt til transport av farleg gods. VA-anlegg/leidningsnett Det er ikkje avdekka dokumentasjon på kapasitetsproblem knytt til drikkevatn eller reinsing i området. Denne analysen føreset at slik kapasitet er dokumentert før tiltak som aukar forbruk av drikkevatn og avlaupsreinsing vesentleg vert tillate etter planen. Denne analysen føreset at gjeldande VA-norm for Austevoll kommune vert fylgt. 3 Rapportnr. 1293/2013: Kartlegging av transport av farlig gods i Norge, TØI 2014 2017-02-01 Side 20 av 31

Trafikktilhøve Figur 4-3 syner at det er registrert 4 ulukker dei seinaste 10 åra. Totalt er det registrert fem ulukker med alvorleg skade sidan 1977. Tiltaka i planen inneber i utgangspunktet ei betring av trafikktilhøva gjennom etablering av miljøgate på delar av fv546 samt ei utbetring av atkomstvegen frå industriområdet og kaien. Planen legg opp til å auke arealet for næringsverksemd i tilknyting til dagens laksepakkeri samt ei auka utnytting i sentrumsområdet som vil føre til ei trafikkauke truleg også ei auke i mengda tungtrafikk. Det er difor vurdert at planområdet er moderat sårbart for trafikkulukker. Det er særleg ulukker med mjuke Figur 4-3: Registrerte trafikkulukker i planområdet siste 10 år. trafikkantar som er vurdert som aktuelt (skadegrad, lettare skadd) ettersom det særleg er denne trafikantgruppa som vil vekse som følgje av planforslaget. Drikkevasskjelder Dette avsnittet omhandlar drikkevasskjelder i planområdet. For kapasitet på offentleg drikkevassforsyning sjå avsnittet om VAanlegg. Det er registrert ein brønn i planområdet. Denne forsyner truleg ein husstand med drikkevatn. Området brønnen ligg i er i dag prega av landbruk og gardstun. Planen legg her opp til bustadbygging. Om ein føreset at brukarar av brønnen anten vert kopla til offentleg vassverk ved utbygging i området eller at kvaliteten på vasskjelda vert teken i vare er det ikkje vurdert sårbarheit for drikkevassforsyning. Figur 4-4: Brønn for drikkevassforsyning i planområdet 2017-02-01 Side 21 av 31

Kapasitet på sløkkevatn Austevoll brannvern har spelt inn utfordringar knytt til sløkkevatn. Det er eit kommunalt ansvar å sikre sløkkevatn og vatn til eventuell sprinkling. Figur 4-5 syner ulike område kring Storebø med utfordringar knytt til sløkkevatn. Her følgjer Austevoll brannvern sine kommentarar til denne figuren: Knivhaugane - Område 1, (farga raudt) Leidningsnett 110 mm Austevoll vassverk har planar om å knytte leidningsnett til sjøleidning som kjem i land ved Seilforeninga, (Gråsidalen) Dette vil betre slokkekapasitet i Knivhaugane, vassforsyning frå to sider. Haugland sør Område 2, (farga raudt) Leidningsnett 110 mm Birkeland Område 3, (farget rødt) Leidningsnett 110 mm Fiskeindustri Område 4, (farget grønt) Leidningsnett 110 mm i området rundt Storebø skule, men er knytt saman med leidningsnett frå 2 sider Leidningsnett forbi fiskeindustri 160 mm, men er avstengd grunna stort forbruk på fiskeindustrien Dersom brann i dette området må ventilar på leidningsnettet opnast Austevoll vassverk har planar om å bygge ny vassleidning fram til fiskeindustrien. Dette vil betre slokkekapasitet i området. Figur 4-5: Status på sløkkevatn i Storebøområdet. (Kjelde: Austevoll brannvern) Områdeplanen er ikkje detaljert nok til å legge opp til konkrete sikringstiltak for dei ulike utbyggingsområda i planen. Som svar på utfordringane er det lagt inn krav om brannplan knytt til detaljplanar og byggesøknader etter planen. På grunnlag av desse føresegnene er det vurdert at tilkomst for utrykkingskøyretøy og sløkkjevatn er tilstrekkeleg sikra i planen. Det er difor ikkje vurdert noko auka sårbarheit for desse farane. Sårbare bygg Skuleområdet sentralt på Storebø samt sjukeheimen nord i området er saman med barnehagar registrert som sårbare bygg i planområdet. Planen opnar ikkje for etablering av industri- eller andre risikoutsette funksjonar i nærleiken av desse. I tillegg legg planen opp til ei betring av transportsystemet i området særleg for gåande og syklande. Det er ikkje vurdert at tiltaka etter planen aukar sårbarheita knytt til desse bygga. Eventuell risiko knytt til brann, transport av farleg gods, etc. vert vurdert under desse tema. 2017-02-01 Side 22 av 31

Oppsummering og uønskte hendingar Sårbarvurderinga syner auka sårbarheit knytt til seks farar. Det er definert sju relevante uønskte hendingar som vert vurdert med omsyn på risiko. Sjå Tabell 4-1 Tabell 4-1: Oppsummering etter sårbaranalyse Fare Sårbarheit Uønskt hending Vind/Ekstremnedbør Moderat UH1: Vindkast sterkare enn 30m/s. Skog/lyngbrann Moderat UH2: Skog eller lyngbrann i influensområdet. Brann/eksplosjon frå industrianlegg Svært UH3: Brann/eksplosjon i Laksepakkeriet, eventuell anna industri på kaien. Kjemikalieutslepp Moderat UH4: Ammoniakklekkasje frå Kjøle/fryseanlegg knytt til fiskeriindustrien. Transport av farleg gods Moderat UH5: Utslepp av ammoniakk/drivstoff frå tankbil Trafikktilhøve Moderat UH6: Trafikkulukke med mjuke trafikkantar involvert 2017-02-01 Side 23 av 31

Risikoanalyse UH1: Vindkast over 30m/s. Drøfting av sannsyn: Statistikk frå meteorologisk institutt indikerer 9 døgn med tilfelle av vindkast >30m/s i tiårsperoden 1.1.2007-31.12.2016 på Flesland målestasjon Sannsynet for periodar med vindkast sterkare enn 30m/s er S6 Svært sannsynleg Drøfting av konsekvens: Konsekvensen av periodar med sterk vind er oftast knytt til fare for lause gjenstandar. Liv og helse: K1 Miljø: K1 Materielle verdiar: K2 Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 24 av 31

UH2: Skog/lyngbrann Drøfting av sannsyn: I følge DSB er det registrert 10 krattbrannar i Austevoll kommune i tidsrommet 2010-2015. Det er særleg i lange tørkeperiodar om våren skogbrannar skjer. Denne statistikken seier ikkje noko om skadeomfanget. Det er vurdert at sannsynet for ein større skogbrann i eller i nærleiken av planområdet er meget sannsynleg Drøfting av konsekvens: Liv og helse Det er berre vurdert mindre skadar på menneske som følgje av lyngbrann (K2) Miljø: Det er ikkje vurdert at ytre miljø tar skade av lyngbrann (K1) Materielle verdiar: Det er vurdert eit skadeomfang for materielle verdiar på mellom 1 og 10 MNOK (K3) Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 25 av 31

UH3: Brann/eksplosjon i Laksepakkeriet, eventuell anna industri på kaien. Drøfting av sannsyn: Statistikk frå DSB syner at det er registrert 4 brannar i næringsbygg i Austevoll kommune i tidsrommet 2009-2015 På landsbasis er det registrert i snitt 3 brannar årleg i næringsbygg knytt til fiskeriindustri. Det er vurdert at ein større brann/eksplosjon i laksepakkeriet er sannsynleg (S4) Drøfting av konsekvens: Liv og helse Ein større brann i Laksepakkeriet kan føre til store personskadar. Store delar av Austevoll kan måtte evakuerast. Konsekvensen er større som følgje av planforslaget grunna fleire brukarar av Austevoll sentrum. (K4) Miljø: Det er vurdert til at ein brann i laksepakkeriet berre har lokale miljøkonsekvensar som vert utbetra av seg sjølve etter kort tid (K2) Materielle verdiar: Det er vurdert eit skadeomfang for materielle verdiar på mellom 1 og 10 MNOK og noko tid med produksjonsstans (K3) Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 26 av 31

UH4: Ammoniakklekkasje frå Kjøle/fryseanlegg knytt til fiskeriindustrien. Drøfting av sannsyn: ROS-analyse av beredskap for brann- og ulukke gjennomført av Ålesund brannvesen indikerer ein årleg risiko for ammoniakkutslepp uansett grad av alvor i kommunen. Hendinga som vurderast i denne analysen er ein stor ammoniakklekkasje kombinert med ugunstige vindtilhøve avgrensa til planområdet for områdeplanen. Det er vurdert t sannsynet for eit slikt utsleppe er vesentleg lågare enn vurderingane i ROS-analysen frå Ålesund. Sannsynet er vurdert til S3 Drøfting av konsekvens: Liv og helse Eksponering for store mengder ammoniakkgass kan gi alvorlege skadar. Ammoniakk har ein svært sterk lukt noko som gjer at menneske stort sett kjem seg unna før konsentrasjonane vert livstrugande store. Ein legg her til grunn operative rømmingsvegar. K3 Miljø: Ammoniakkgass kan løysast i vatn og verte skadeleg for organismar. Det er vurdert at sjøen utanfor industriområda på Storebø er ein høvesvis god resipient samanlikna med mindre vassdrag. K2 Materielle verdiar: Mindre alvorlege konsekvensar K1 Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 27 av 31

UH5: Utslepp av ammoniakk/drivstoff frå tankbil Drøfting av sannsyn: Ein legg til grunn ei trafikkmengd på ÅDT 9000 med ein tungtrafikkandel på 7%. I følgje statistikk frå DSB skjer 31,5 ulukker som fører til lekkasje frå farleg gods i året. Sannsynet for ei ulukke i kulverten er vurdert som (S3) noko sannsynleg Drøfting av konsekvens: Liv og helse Eksponering for store mengder ammoniakkgass kan gi alvorlege skadar. Ammoniakk har ein svært sterk lukt noko som gjer at menneske stort sett kjem seg unna før konsentrasjonane vert livstrugande store. Hendinga vil innebere ein relativt storstilt evakuering. Ein legg her til grunn operative rømmingsvegar. Konsekvensen er knytt til utslepp av drivstoff, ikkje brann K3 Miljø: Ammoniakkgass kan løysast i vatn og verte skadeleg for organismar. Det er ingen særleg økologisk verdifulle vassdrag i området, og sjøen er vurdert som ein relativt god resipient. K2 Materielle verdiar: Mindre alvorlege konsekvensar K1 Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 28 av 31

UH6: Trafikkulukke med mjuke trafikkantar involvert Drøfting av sannsyn: Data frå Vegdatabanken syner at det er registrert 16 ulukker med mjuke trafikkantar i Storebøområdet sidan 1977. Fire av desse sidan år 2000. Av desse ulukkene er ei dødsulykke, 5 ulukker med alvorleg skade og 10 ulukker med lettare skade. Sannsynet for ei alvorleg trafikkulukke i planområdet er vurdert til S6. Drøfting av konsekvens: Konsekvensen er vurdert som ei ulukke med alvorleg skade. Liv og helse: K4 Miljø: K1 Materielle verdiar: K1 Oppsummering: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Liv og helse Miljø Materiell e verdiar 2017-02-01 Side 29 av 31

Konklusjon og oppsummering av tiltak Overordna risikobilete Risikovurderinga avdekkjer fire uønskte hendingar som gir uakseptabel risiko basert på kommunen sine akseptkriterium. Dette gjeld periodar med sterk vind, skog/lyngbrann og brann/eksplosjon frå fiskeriindustrien. Trafikkulukke med mjuke trafikkantar og ammoniakklekkasje er vurdert med gul risko. At planen legg opp til vekst både i industrien og auka bruk og bygging i sentrum er ei utfordring. Det ville vere eit risikomessig føremon om kommunen vurderte å flytte industrien ut av sentrum for å skilje desse funksjonane betre. Når flytting ikkje er aktuelt er fokus på førebygging, varsling og øving både frå verksemda, kommunen og lokalbefolkninga viktig. For sterk vind og skogbrann er det ikkje vurdert at området er spesielt utsett sjølv om hendinga hamnar i rød risikosone. Akseptkriteria som er nytta tenderer til å plassere slike hendingar i ei kunstig høg risikokategori. Når det gjeld trafikkulukker er det vurdert at planen bidrar til å auke sannsynet for hendinga ettersom planen bidreg til sterk trafikkvekst. Samstundes er eit av hovudmåla med planen å gje gåande og syklande eit betre og sikrare tilbod. Totalt sett er det ikkje vurdert at ein bør gjere større tiltak for å redusere risiko ut over å følgje dei krav til trafikktryggleik som kjem fram av Vegvesenet sine normalar. Oppsummert er det vurdert at det er risikomessige utfordringar knytt til samlokalisering mellom fiskeriindustri og sentrumsføremål og monaleg vekst i begge desse kategoriane. Elles er det ikkje vurdert at risikobilete er noko unormalt samanlikna med tilsvarande slike sentrumsplanar. Oppsummering av tiltak Uønskt hending Risikovurdering Risikoreduserande tiltak UH1 Sterk vind Sikring av lause gjenstandar Varsling Strategisk plassering av bygg og bygningsmessige anlegg UH2 Skog/Lyngbrann Varslingsrutinar Øving Brannsikker atferd UH3 Brann/eksplosjon Flytting av verksemd frå sentrum Varsling og førebygging Øving UH4 - Ammoniakklekkasje Øving Varsling Vedlikehald UH5 Ulukke med farleg gods UH6 Trafikkulukke, mjuke trafikkantar Prosjektere i tråd med gjeldande normalar Trafikktryggleiksvurderingar i prosjekteringsfasen 2017-02-01 Side 30 av 31

2017-02-01 Side 31 av 31