Delegert vedtak Delegasjonssak DS /

BREHEIMEN NASJONALPAR KSTYRE Strynefjellet landskapsverneområde Mysubytta landskapsvernområde Høydalen landskapsvernområde Mørkridsdalen landskapsvernområde Vigdalen landskapsvernområde Høyrokampen naturreservat Sogn og Fjordane Røde Kors v/britt T j ønneland SAKS HANDSAMAR: ELDRID NEDRELO ARKIVKODE: 201 6/7678-432.3 DATO: 09.01.201 7 Delegert vedtak Delegasjonssak DS / DISPENSASJON - BREHEIMEN NASJONALPAR K - KJENTMANNSKØYRING 201 7-201 9 - LUSTER RØDE KORS HJELPEKORPS - OMGJERING AV VEDTAK I DELEGERT SAK Nasjonalparkforvaltaren syner til Dispensasjon - Breheimen nasjonalpark Kjentmannskøyring 201 7-201 9 Luster Røde Kor s Hjelpekorps, datert 09.01.1 7, og til telefonsamtale med Hans K ristian S æta i Luster Røde Kors Hjelpekorps same dag der søkjar gjorde merksam på at det i søknaden var gitt manglande opplysning i høve sluttdato for punktet i øvingsplanen som gjeld «Etabler e påskeberedskap i beredskapshytte på Nørdstedalseter.» Nasjonalparkforvaltaren vedtek å gjere om den delen av vedtaket som gjeld tidspunkt for køyringa med heimel i forvaltningslova 35, 1. ledd bokstav a ). I medhald av brev frå Miljøverndepartementet datert 1 7.02.201 2 har Breheimen nasjonalparkstyre i styremøte 1 1.02.201 3, sak 32/201 3, gjort vedtak om å delegere handsaming av einskilde saker til nasjonalparkforvaltaren. Vedtaket gjev nasjonalparkforvaltarane i Breheimen myndigheit til å treffe vedtak i saker som gjeld dei spesifiserte dispensasjonsreglane om ferdsel i verneforskriftene for verneområda i Breheimen, slik som i denne saka: Dokument i saka: Søknad om kjentmannskøyring i Jotunheimen og Breheimen nasjonalpark med vedlegg datert 1 6.1 1.201 6. «Anbefaling av øvingsplan for Luster Røde Kors Hjelpekorps» frå Røde Kors avdeling Nasjonal beredskap og Hjelpekorps datert 1 4.1 1.201 6. Godkjenning av øvingsplan frå Sogn og Fjordane politidistrikt date rt 1 6.1 1.201 6. Godkjenning av øvingsplan frå Gudbrandsdalen politidistrikt datert 25.1 1.201 6. Uttale frå Reinheimen - Breheimen villreinutval, datert 08.1 2.201 6. Uttale frå Uttale frå Villreinnemnda for Reinheimen - Breheimen Søknaden Luster Røde Kors Hjelpekorps søkjer om motorisert ferdsel i utmark og verneområde innanfor beredskapsområdet i perioden 201 7-201 9, jf. vedlagt øvingsplan. Planen femner om både tilsyn, testing og vedlikehald av sambandssystemet, øving med nye medlem både under go de og dårlege forhold og klargjering og vurdering av potensielle aksjonsområde, særleg med tanke på skred. Øvingsplanen femner om aktivitet både innanfor og utanfor ulike verneområde. I Breheimen nasjonalpark søkjer Luster Røde Kors POSTADRESSE: POSTBOKS987, 26 04 LILLEHAMMER OG NJØSAVEGEN2, 6863 LEIKANGER BESØKSADRESSE: SKJÅK UTMARKSSENTER(V/SKJÅKALMENNING), 2690 SKJÅK OG LUSTER KOMMUNE, RÅDHUSET, 6868 GAUPNE TELEFON: SOGN OG FJORDANE: 57 64 31 47 / 907 24 490 OPPLAND: 977 37 221 SOGN OG FJORDANE: FMSFPOST@FYLKESMANNEN.NO OPPLAND: FMOPPOST@FYLKESMANNEN.NO ORG.NR: SOGN OG FJORDANE: 974 763 907 OPPLAND: 970 350 934

Hjelpekorps om å gjenno mføre kjentmanns turar under ulike forhold, samt for å lage GPS sporlogg og å kontroll ere strekningar av n audnettet som ikkje vart sjekka i 201 6, og for å etablere beredskapstrase for å sikre sikker uttransport av pasient. I telefonsamtale den 09.01.1 7 gj er søkjar merksam på at det i punktet i øvingsplanen som gjeld «Etablere påskeberedskap i beredskapshytte på Nørdstedalseter» er oppgitt feil tidsrom. Planlagt retur frå Nørdstedalseter her er 2. påskedag. NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 2

Røde Kors avdeling Nasjonal beredskap og hjelpekorps legg i si vurdering særleg vekt på tre forhold; helse, miljø - og sikkerheitsbehova for redningstenesta, forventningar frå publikum og behov for bistand i ein naudsituasjon i området, og dei generelle og spesielle verneinteressene i området. I tilrådinga viser dei til at publikum ventar ei rask, effektiv, målretta og tidsmessig bistand når det oppstår ein naudsituasjon, og at behovet for hjelp ofte opptrer under dårlege vèrtilhøve. I slike situasjonar er det såleis viktig for ei sikker redning a t ein har god kjennskap til det aktuelle området. I vurderinga er Norges Røde Kors også opptekne av at deira aktivitet i verneområda ikkje skaper unødig konflikt i areal eller tid, slik at ein unngår aktivitet i område som i periodar er særleg sårbare, t.d. på grunn av kalving. Norges Røde Kors vurderer at denne søknaden har teke omsyn til slike forhold på ein god måte. I tilrådinga frå nasjonalt nivå er det også presisert at Norges Røde Kors har strenge sikkerheitsreglar for alle sine mannskap og at det er eit krav at ein alltid skal køyre fleire i følgje, aldri færre enn 2-3 snøskuterar, og i utfordrande vèr 4-8 snøskuterar. Politiet Sogn og Fjordane Politidistrikt legg vekt på at det har vore ein auka aktivitet i området, og at det har ført til auka tal redningsaksjonar. Politiet har godkjent øvingsplanen. Politiet (i Gudbrandsdal politidistrikt) ventar at dei ulike kjentmannsturane inn i Lom og Skjåk kommunar skjer på tider då det er mindre «trafikk» dei aktuelle stadene. Politiet (Sogn og Fjordane Poli tidistrikt) presiserer at det for kvar køyring skal sendast inn køyreordre til politiet som Operasjonsleiar signerer og returnerer med kopi til lokalt SNO, kommune og nasjonalparkforvaltar. Søknaden er vurdert i samsvar med: 1. Forskrift for Breheimen nasjon alpark, datert 7.august 2009. 2. Forskrift for Mørkridsdalen landskapsvernområde, datert 7. august 2009. 3. Naturmangfaldlova, datert 1 9, juni 2009 nr.1 00. NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 3

4. Brev frå Miljøverndepartementet - Retningslinjer for redningstjenestens bruk av snøscooter i verneområder, datert 31.01.201 3. Verneforskrift og verneformål Omsynet til verneverdiane i området er vurdert, særleg i forhold til landskap, dyreliv og friluftsliv, jf. verneforskrifta 2 og naturmangfaldlova 1 (Formål), 4 og 5 (forvaltningsmål for naturtypar, økosystem og artar) samt 7(prinsipp for å ta offentleg avgjerd), jf. 8-1 2 (kunnskapsgrunnlaget og miljørettslege prinsipp). Formålet med Breheimen nasjonalpark er å ta vare på eit stort, samanhengand e og villmarksprega naturområde som inneheld særeigne, representative økosystem o g landskap utan tyngre inngrep. Omsynet til villrein er ein viktig del av verneformålet i Breheimen nasjonalpark. Formålet med Mørkridsdalen landskapsvernområde er å ta vare p å eit natur - og kulturlandskap med økologisk verdi, kulturell verdi og opplevingsverdi og som er identitetsskapande. Etter verneforskriftene for Breheimen nasjonalpark og Mørkridsdalen landskapsvernområde 3 pkt. 6.1, er motorferdsel på land, på vatn og i lufta under 300 m frå bakken forbode. Med heimel i verneforskriftene 3 pkt. 6.3 a) kan forvaltningsmyndigheita likevel gi løyve til «øvingskøyring for føremål nemnde i pkt. 6.2 a)». Dette gjeld m.a. rednings - og oppsynsverksemd. Miljøverndepartementet utarbeidde i samarbeid med Justisdepartementet i 201 3 eigne retningsliner for handsaming av søknader om bruk av snøskuter i utmark og i verneområde, datert 31.01.201 3. Her står det mellom anna: - Øvingane skal vera ein del av eit øvingsprogram. - Det skal vera reelle øvingar. - Øvingane skal innskrenkast til så avgrensa område og så kort tidsrom som mogleg for å unngå skader og ulemper for friluftsliv, naturoppleving og naturmiljø. - Løyve vil gjelde for nødvendig køyring under organiserte redningsøvingar og omfatt ar ikkje grunnopplæring i bruk av snøscooter. - Alle øvingar som kan leggjast utanfor eit verneområde, skal skje utanfor verneområde. - Øvingsplanen skal godkjennast av lokal redningssentral. Lokal redningssentral skal også informere forvaltnings myndigheita for verneområda og SNO. Med bakgrunn i manglande opplysningar gitt i søknaden om uttransport etter påskeberedskap ved Nørdstedalseter (jf. opplysningar under «søknaden») vurderer nasjonalparkforvaltaren å gjere om eige vedtak med heimel i forvaltningslov a 35 første ledd, bokstav a ), der det går fram at «Et forvaltningsorgan kan omgjøre sitt eget vedtak ute n at det er påklaget dersom a ) endringen ikke er til skade for noen som vedtaket retter seg mot eller direkte tilgodeser». Vurdering Det har ikkje k ome inn nye opplysningar i saka utanom merknaden frå søkjar per telefon den 09.01.1 7, og vedtaket er ikkje klaga på. Nasjonalparkforvaltaren legg difor merknaden frå søkjar om behov for uttransport etter påskeberedskap ved Nørdstedalseter 2. påskedag til g runn for vurderinga her. Breheimen nasjonalparkstyre kan berre gi dispensasjon etter verneforskriftene for Breheimen nasjonalpark og Mørkridsdalen landskapsvernområde, og det er berre aktiviteten som er planlagt i desse områda som vert vurdert her. Frilu ftsliv for alle er ei viktig nasjonal satsing, og førebyggande redningsteneste er viktig for utøving av friluftsliv for ålmenta. Redningstenesta har bruk for å gjera seg kjende i område der det er sannsynleg at det NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 4

kan verta gjennomført redningsoppdrag, bå de for å kunne gjennomføra oppdrag på ein effektiv måte, og for å sikra eigne hjelpemannskap. I retningslinene frå Miljøverndepartementet er det definert eit klart skilje mellom øvingsverksemd og kjentmannskøyring. Øvingsverksemd skal leggjast utanfor verneområda, men redningstenesta vil «..til en viss grad være avhengig av mulighet for øvingskjøri ng og i praksis særlig kjøring for å bli kjent («kjentmannskjøring»)». Det er i utgangspunktet søkt om ein tur per punkt i øvingsplanen (med unntak av punkt 3 i øvingsplanen som gjeld utsjekking av snøskredfare. Denne aktiviteten er ikkje innanfor Breheim en). Det er traseane innanfor vernegrensene i Breheimen som skal vurderast etter verneforskriftene. Denne vurderinga gjeld difor traseane som går innanfor Breheimen nasjonalpark og Mørkridsdalen landskapsvernområde: - Turtagrø Nørdstedalseter (Storevatnet Liabrevatnet - Øvre Grønvatnet Namnlausvatnet Mid dalen ) (Rute 1) - Nørdstedalseter Sota Sæter Trulsbu Medalsbu - Nørdstedalseter (Rute 2) - Kolstad Osen Fast Arentzbu (Rute 3) - Fåberg Arentzbu (Rute 4) Politiet har godkjent øvi ngsplanen, og det inneber at øvingsplanen gjeld naudsynt motorferdsel i verneområda. D enne godkjenninga utgjer grunnlaget for å vurdere tiltaket etter verneforskriftene for Breheimen nasjonalpark og Mørkridsdalen landskapsvernområde. Området Luster Røde Kors Hjelpekorps ønskjer å øve i er godt dokumentert. Delar av området langs rute 1 ligg utanfor nasjonalparken, men den eine strekninga går gjennom nasjonalparken. Ruta fram til Nørdstedalseter går gjennom krevjande område med store høgdeskilnader, knytt til det kvista løypenettet til Den Norske Turistforeining (DNT). Dette er òg dei mest relevante områda for kjentmannskøyring, då det er her folk ferdast. Rute 2 er også kvista vinterløype og går gjennom sentrale delar av Breheimen nasjonalpark frå Nørdste dalseter - Fortundalsbreen - Sota Sæter og retur over Fortundalsbreen Trulsbu Medalsbu Middalen - Nørdstedalseter. Rute 3 går frå Ofsarvatnet til Osen via Åsete og Fast (i Mørkridsdalen landskapsvernområde), og vidare gjennom Breheimen nasjonalpa rk frå Åsete til Arentzbu. Rute 4 går frå Fåberg i Jostedalen inn i nasjonalparken ved Holmevatnet og via Martadalen til Arentzbu. Rute 3 og 4 er ikkje kvista vinterløyper. (Rutene Nørdstedalseter Lukehus ved Fivlemyrane og Nørdstedalseter Middalsvatne t er utanom nasjonalparken). Naturverdiane i områda er godt dokumentert, m.a. gjennom verneplan for Breheimen og etter 6 års forvaltningspraksis (naturmangfaldlova 8). Reinheimen Breheimen villreinutval har følgjande merknad til øvingsplanen: «.. Ser at øvingsperioden er i tidspunktet uke 1 15, vi ønsker her at kjøringen i Skjåk sin del av Breheimen avsluttes i uke 14. Dette for å unngå forstyrrelser i kalvingsområder, som ligger nær aktuelle kjøreruter (snøscooter) mellom Sota Sæter og Trulsbu, i en sårbar periode for simlene fram til kalving.» Villreinnemnda for Reinheimen - Breheimen har kome med følgjande uttale til øvingsplanen: «Villrein innan søraustområdet går normalt på vinterbeite nord og aust for dei områda som var aktuelle for øving. På v årparten trekker dei sørvestover og kan komme inn i øvingsområda. Vinteren 2014 var det minimumsteljing 27. mars. Da hadde allereie 166 dyr kryssa Lundadalen og vart observert ved Hesthøe. Øvingsplanen varer til og med veke 15 (altså sundag 16. april). På slutten av denne perioden kan ein treffe NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 5

på villrein når ein køyrer ein del av strekningane i øvingsplanen til/frå: Nørdstedalseter Sota seter Trulsbu Middalen Namnlausvatnet Øvre Grønvatnet Fivlemyrane. Innanfor dei tidsperiodane LRKH ynskj er å øve bør dei prøve å få til øvingane så tidleg som mogleg. Vi er einige med villreinutvalet i at øvingsperiodane burde bli kutta litt i bakkant. Når det gjeld køyring med mange snøskuterar er det betre å køyre mange samstundes, enn at det kjem ein og e in skuter over ein lang periode.» Villreinen bør ik kje forstyrrast i kalvingstida, og øvingane i området Nørdstedalseter Sota seter Trulsbu Middalen Namnlausvatnet Øvre Grønvatnet Fivlemyrane bør gjennomførast så tidleg som mogleg då det kan treffast på villrein langs desse strekningane. I alle høve bør køyringa i Skjåk sin del av Breheimen avsluttast innan 1. april kvart år (jf. at 166 dyr allereie hadde kryssa Lundadalen den 27. mars i 2014), og d et er særs viktig at ein i alle tilfelle t e k omsyn dersom det skulle vere villrein i delar av området. Vinteren er generelt ei så r bar tid for reinen i høve mattilgang, og det er difor særleg viktig å ta omsyn slik at dyra ikkje vert uroa. Utfarten ti l Nørdstedalseter er særleg stor i påsken, og etablering av påskeberedskap i beredskapshytte på Nørdstedalseter er eit punkt i øvingsplanen. Søkjar opplyser per telefon den 09.01.2016 at uttransport etter påskeberedskapen skjer 2. påskedag, og løyveperiode n må difor utvidast for dette punktet i øvingsplanen. Sidan uttransporten skjer så seint, vil nasjonalparkforvaltaren tilrå at denne transporten vert samordna med andre oppdrag hjelpekorpset har i området, som uttransport av søppel for DNT - Oslo og Omegn. På denne måten vil ikkje denne uttransporten generere auka motorferdsel i området. Føre - var - prinsippet er tillagt vekt ved at det er sett vilkår om at det skal takast særleg omsyn til villrein dersom han er i området, og det er tilrådd at køyringa i Skjåk vert avslutta 1. april, av omsyn til verneformålet (naturmangfaldlova 9). I tillegg vert det sett vilkår om at køyringa skal samordnast med nabokorpsa, både i Lom og i Skjåk og andre transportoppdrag i området. Sjølv om tiltaket isolert sett i liten grad vil påverke natur - og kulturlandskapet, må den einskilde søknaden vurderast etter prinsippet om samla belastning (naturmangfaldlova 1 0). Av omsyn til friluftslivet er d et viktig å skjerme søndagar, heilagdagar og andre utfartsdagar (t.d. påska) for mot orisert ferdsel, men sidan dette er frivillig arbeid, vert det opna for bruk av laurdagen til kjentmannskøyring dersom det er naudsynt. Det vert også sett vilkår om varsling og rapportering for å kunne bevisstgjere førarane og for å kunne vurdere det samla omfanget av motorferdsel i verneområda. Dersom Luster Røde Kors har køyreoppdrag i området utanom kjentmannskøyringa dette løyvet femner om, vert det venta at desse turane i størst mogleg grad erstattar kjentmannskøyringa slik at den samla belastinga ikkj e vert for stor. Na bokorpsa er invitert med på kjentmannsturane då det er store avstandar og krevjande terreng. Luster Røde Kors Hjelpekorps søkjer om løyve til å nytte mellom 3 og 8 snøskuterar på dei aktuelle turane og viser til at føremålet der det er m ange snøskuterar i følgje er å gjere flest mogleg av medlemmane til hjelpekorpset kjent i områda. For å minimere motorferdsla i områda er det føremålstenleg å køyre fleire snøskuterar samla under ei fellesøving, framfor at ein køyrer t.d. ein og ein snøsku ter over ein lang periode. Med vilkåra som er sett for løyvet kan ikkje nasjonalparkforvaltaren sjå at aktiviteten vil føre til særleg auka motorferdsel i verneområda. Dekking av kostnader ved miljøskade er lite relevant. Øvingskøyring på vinterføre vil ik kje føre til skade på natur i nemneverdig grad. Ein skal likevel redusere køyringa til det som er naudsynt med tanke på støy. Det er difor viktig å følgje den godkjende planen, og det er lagt vekt på å setje vilkår som regulerer tiltaket for å unngå skade. Naturmangfaldlova 1 1 og 12 vert difor ikkje vurdert nærare. NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 6

Med bakgrunn i prinsippet om at det er eit overordna mål i verneområde å redusere motorisert ferdsel til eit minimum vil nasjonalparkforvaltaren på det sterkaste tilrå at ein avgrensar tal tu rar etter desse rutene til det som er naudsynt for kontroll av naudnettet i området. Ut i frå ei totalvurdering meiner nasjonalparkforvaltaren at tiltaket med vilkåra gitt i løyvet ikkje vil påverke verneverdiane nemneverdig. Tiltaket kan difor gjennomføra st som godkjent av Vest Politidistrikt på visse vilkår. Vedtak Nasjonalparkforvaltaren gjer om vedtak av 09.01.2017 om d ispensasjon til kjentmannskøyring i Breheimen nasjonalpark, perioden 2017-201 9 på grunn av feil i vedtaket og manglande opplysning gitt i søknaden, jf. forvaltningslova 35 c). I samsvar med delegasjonsfullmakt vedtek nasjonalparkforvaltaren med heimel i verneforskrifta for Breheimen nasjonalpark og Mørkridsdalen landskapsvernområde 3, pkt. 6.3 bokstav a) å gi Luster Røde Kors Hjelp ekorps løyve til å gjennomføre øving etter godkjend Ø vingsplan for Røde Kors Luster Hjelpekorps, motorferdsel i utmark og vern eområde for perioden 201 7-201 9. Vilkår Løyvet gjeld ein (1) tur per punkt i øvingsplanen etter følgjande trasear: o Turtagrø Nørdstedalseter (Storevatnet Liabrevatnet - Øvre Grønvatnet Namnlausvatnet Mid dalen ) (Rute 1) 4 turar o Nørdstedalseter Sota Sæter Trulsbu Medalsbu - Nørdstedalseter (Rute 2) 1 tur o Kolstad Osen Fast Arentzbu (Rute 3) 1 tur o Fåberg Ar entzbu (Rute 4) 1 tur Løyvet gjeld frå 1. januar til og med palmelaurdag åra 2017, 201 8 og 2019, men kjentmannskøyringa og etablering av beredskapstrase bør gjennomførast så tidleg som mogleg av omsyn til villrein. Løyve til u ttransport etter påskebered skap ved Nørdstedalseter gjeld til og med 2. påskedag. Bruk av snøskuter i Skjåk sin del av Breheimen skal avsluttast innan første april kvart år av omsyn til villrein. Det skal takast omsyn til naturmiljøet, og ein skal så langt det let seg gjere unngå skade og ulempe for naturmiljø og friluftsliv. Det skal takast særleg omsyn til villrein under transporten. Dersom det er villrein kring den planlagde køyreruta skal ein vente til dyra har trekt unna, eller til ein kan køyre rundt dyra i ein avstand på min imum 500 m på leside. Det er sannsynleg at ein kan treffa på villrein når ein køyrer ein del av strekningane i øvingsplanen til/frå: Nørdstedalseter Sota Sæter Trulsbu Middalen Namnlausvatnet Øvre Grønevatnet Fivlemyrane. Løyvet gjeld ikkje søndagar og andre heilagdagar. Så langt det er praktisk mogleg, skal Luster Røde Kors Hjelpekorps samordne kjentmannskøyringa med andre køyreoppdrag i området, slik at desse turane i størst mogleg grad erstattar kjentmannskøyringa. Køyringa skal samordnas t i tid med nabokorpsa dersom dei skal køyre same trase. Seinast 1 2 timar før køyringa startar, skal redningstenesta senda melding om køyringa (køyreordre) til lokal redningssentral, jf. retningsliner for kjentmannskøyring i verneområde. Snøskuterar som k orpset eig skal vere merka med organisasjonen sin logo. Dersom det vert brukt andre private snøskuterar som hjelpekorpset disponerer, skal desse merkast slik at det går fram at dei er i hjelpekorpset si teneste. Politiet varslar Statens naturoppsyn gjennom utsending av køyreordre for kvar kjentmannstur. Desse vil også danne grunnlag for rapport tilbake til forvaltninga. Løyvet skal takast med under transporten. NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 7

Vi gjer merksam på at løyvet berre gjeld etter verneforskrifta og søkjar må hente inn eventuel t naudsynt løyve til motorferdsel frå kommunane og grunneigarar. Klage Vedtaket kan påklagast etter reglane i forvaltningslova av partar i saka eller andre som har rettsleg klageinteresse med ein frist på 3 veker etter at brevet er motteke, jf. forvaltn ingslova 28. Ei eventuell klage skal stilast til Miljødirektoratet, men sendast via Breheimen nasjonalparkstyre. Med helsing Eldrid Nedrelo nasjonalparkforvaltar Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift. Kopi per e - post til: Luster Røde Kors Hjelpekorps Luster kommune Lom kommune Skjåk kommune Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Fylkesmannen i Oppland Reinheimen - Breheimen villreinutval v/knut Granum Statskog SF NASJONALPARKSTYRET FO R BREHEIMEN SIDE 8