Postadresse Njøsavegen 2 6863 Leikanger Besøksadresse Fjordsenteret 5745 Aurland Kontakt Sentralbord: +47 57 64 30 00 Direkte: +47 57643129 fmsfpost@fylkesmannen.no www.nasjonalparkstyre.no/naroyfjorden The Fjords Postboks 42 5742 FLÅM Vår ref. 2017/2443-0 432.2 Dykkar ref. Dato 12.07.2017 Nærøyfjorden landskapsvernområde - melding om vedtak - etablering av ny flytekai i Gudvangen Sender vedlagt saksprotokoll med saksframlegg for Nærøyfjorden verneområdestyre sak 29/17. Klage Vedtaket kan klagast inn for Miljødirektoratet av partar i saka eller andre som har rettsleg klageinteresse med ein frist på 3 veker jf. forvaltningslova 28. Klagen skal sendast verneområdestyret v/sekretariatet, som kan gje nærare opplysningar om klagerett og rett til å sjå saksdokument. Med helsing Noralv Distad Nærøyfjorden verneområdestyre Anbjørg Nornes verneområdeforvaltar Etter våre rutinar er dette brevet godkjent og sendt utan underskrift Kopi pr. e-post til: Aurland Hamnestyre Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Olav Hylland Aurland kommune SNO Aurland Landskapsvernområde Nærøyfjorden verneområdestyre
Arkivsaksnr: 2017/2443-0 Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: 04.07.2017 Utval Utvalssak Møtedato Nærøyfjorden verneområdestyre 29/17 12.07.2017 Nærøyfjorden landskapsvernområde - etablering av ny flytekai i Gudvangen Saksprotokoll i Nærøyfjorden verneområdestyre - 12.07.2017 Handsaming i møte Vedtak i samsvar med innstilling frå forvaltar. Vedtak Nærøyfjorden verneområdestyre gjev The Fjords løyve til å etablera ny flytekai med batteribank i hamneområdet i Gudvangen. Flytekaia skal plasserast parallelt med eksisterande ferjekai, og ha landfeste på eigedommen til Olav Hylland. Løyvet er gjeve med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet er gjeve med fylgjande vilkår: Flytekaia kan vera inntil 42 meter lang, inntil 5 meter brei og 3 meter djup. Flytekaia skal festast i land med ein liten gangveg. Landfeste og gangvegen vil ikkje koma inn i verneområdet. Det skal veljast ein mørk/gråleg farge på flytekaia for at fargen for best mogleg tilpassa fargane i landskapet både sommar og vinter. Rapport med bilde av tiltaket skal sendast til sekretariatet når flytekaia er etablert. Dersom arbeidet ikkje har starta opp innan 3 år frå vedtaksdato, må det søkjast om nytt løyve til tiltaket. Ferdsla på fjorden og i hamneområdet skal vurderast opp mot verneføremålet. Dersom flytekaia medfører skade på verneverdiane i området som ein ikkje er kjend med på noverande tidspunkt, vil verneområdestyret vurdera om tiltakshavar må fjernar flytekaia frå fjorden. Tiltakshavar skal fjerna flytekaia frå verneområdet dersom den ikkje lenger er i bruk som batteribank for lading av elektriske fartøy. Side 2 av 8
Dette løyvet gjeld berre tilhøve etter verneforskrifta. Søkjar er ansvarleg for å ha naudsynt løyve etter anna lovverk før flytekaia kan etablerast. Innstilling frå forvaltar Nærøyfjorden verneområdestyre gjev The Fjords løyve til å etablera ny flytekai med batteribank i hamneområdet i Gudvangen. Flytekaia skal plasserast parallelt med eksisterande ferjekai, og ha landfeste på eigedommen til Olav Hylland. Løyvet er gjeve med heimel i verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet er gjeve med fylgjande vilkår: Flytekaia kan vera inntil 42 meter lang, inntil 5 meter brei og 3 meter djup. Flytekaia skal festast i land med ein liten gangveg. Landfeste og gangvegen vil ikkje koma inn i verneområdet. Det skal veljast ein mørk/gråleg farge på flytekaia for at fargen for best mogleg tilpassa fargane i landskapet både sommar og vinter. Rapport med bilde av tiltaket skal sendast til sekretariatet når flytekaia er etablert. Dersom arbeidet ikkje har starta opp innan 3 år frå vedtaksdato, må det søkjast om nytt løyve til tiltaket. Ferdsla på fjorden og i hamneområdet skal vurderast opp mot verneføremålet. Dersom flytekaia medfører skade på verneverdiane i området som ein ikkje er kjend med på noverande tidspunkt, vil verneområdestyret vurdera om tiltakshavar må fjernar flytekaia frå fjorden. Tiltakshavar skal fjerna flytekaia frå verneområdet dersom den ikkje lenger er i bruk som batteribank for lading av elektriske fartøy. Dette løyvet gjeld berre tilhøve etter verneforskrifta. Søkjar er ansvarleg for å ha naudsynt løyve etter anna lovverk før flytekaia kan etablerast. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad frå The Fjords om dispensasjon frå verneforskrifta i Nærøyfjorden landskapsvernområde, datert 27.06.2017 Uttale frå Nærøyfjorden Elveeigarlag, 26.06.2017 Vedtak i Aurland Hamnestyre, 29.06.2017 Søknaden vert vurdert etter: Forskrift om vern av Nærøyfjorden landskapsvernområde av 08.11.2002 Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Forvaltningsplan for Nærøyfjorden, rapport nr. 1 2008 The Fjords søkjer om dispensasjon frå verneforskrifta for Nærøyfjorden landskapsvernområde for å etablera flytekai i Gudvangen. Bakgrunnen for søknaden er at dei har eit nytt heilelektrisk fartøy («Future of the Fjords») under produksjon, og treng større Side 3 av 8
kapasitet på ladestasjonen i Gudvangen. Flytekaia er planlagt å ha innebygd batteribank for lading av fartøy, og moglegheit for mottak av kloakk og avlaupsvatn frå fartøy. Målet til The Fjords er å ha mest mogleg utsleppsfrie fartøy på fjorden. Batteriet på flytebrygga vil vera ei indirekte lading for elektriske fartøy. Flytekai er under utvikling og produksjon. Den er planlagt bygd i materialet karbonfiber (same materiale som fartøyet Vision of the Fjords). Flytekaia vert 42 meter lang, ca 5 meter brei og 3 meter djup. 67 cm. til 1 m. vert under vatn. For å få flytekaia til å gli inn i landskapet, skal den målast i ein farge som passar inn i fjordlandskapet. Flytekaia skal festast til land med ein liten gangveg. Gangvegen vert mest truleg i aluminium. Batteripakka i Flytekaia vert bygt i eige batterirom slik at den ikkje vert påverka av hol i ytterskrog. Bygginga av batteripakka fyl dei strengaste reglane som klasseselskapa har i dag, og vert bygd likt som batteriet på det nye fartøyet «Future». Flytekaia skal kunne nyttast av andre fartøy, både med og utan elektrisk kraft. Hamneområdet i Gudvangen. Utklypp frå Fylkesatlas. Side 4 av 8
Kopi frå søknad. Skisse av flytekai med batteri. Kopi frå søknad. Side 5 av 8
Forankring av flytekai. Kopi frå søknad. Aurland Energiverk AS har gitt uttale til planane om nettkapasitet og energiforsyning for heilelektriske fartøy. Dei uttalar at det vil verta vanskeleg, og i periodar umogleg, å lade heilelektriske fartøy ved lading frå nettet. For å ha nok og jamn kapasitet, må det etablerast batteribank på land eller på flytekai.aurland Energiverk uttalar at med indirekte lading frå kai kan eksisterande trafobygg nyttast. Batteribank på land krev eit areal på kaia på 4 x 6 m 2. Fjord 1 skriv i sin uttale til planane at alternativ plassering av batteribank på land vil vera ei løysing som er vanskeleg å gjennomføra med omsyn til drift av fartøyet, arealbehov i Gudvangen, og kapasitet ved kaia i Gudvangen. Aurland Hamnestyre har gjort vedtak om å godkjenna søknad frå The Fjords om etablering av flytekai i Gudvangen. Eit av krava i vedtaket er at flytekaia skal til ei kvar tid vera tilgjengeleg og operativ. Lovgrunnlaget Føremålet i Nærøyfjorden landskapsvernområde er definert i verneforskrifta 2: «Føremålet med Nærøyfjorden landskapsvernområde er å ta vare på eit vakkert og eigenarta natur- og kulturlandskap frå fjord til fjell i eit storfelt isbreutforma landskap med eit mangfald av plante- og dyreliv og der eit kulturlandskap med slåtteteigar, beitelandskap, stølsområde, gardsbruk og kulturminne, skapt gjennom aktiv landbruks-drift, utgjer ein vesentleg del av landskapets karakter». Alle inngrep eller tiltak som kan endre eller verke inn på landskapets art eller karakter er forbode. Dette gjeld mellom anna «Oppføring av annlegg og faste innretningar» jf. verneforskrifta 3 punkt 1.1 a). Etablering av flytekai er ikkje regulert i verneforskrifta som spesifisert dispensasjonsregel, og må difor vurderast etter naturmangfaldlova 48. Forvaltninga kan i særskilte høve vurdera om det er heimel til tiltak etter naturmangfaldlova 48 fyrste ledd fyrste alternativ som seier at «Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak frå et vernevedtak dersom det ikkje strider mot vernevedtakets formål og ikkje kan påvirke verneverdiene nevneverdig». Etter naturmangfaldlova (nml) 7 skal prinsippa i 8-12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Side 6 av 8
Vurdering Nærøyfjorden er ein del av Nærøyfjorden landskapsvernområde. I Gudvangen er vernegrensa 5 meter frå land i hamnebassenget. Flytekaia som er planlagt i hamnebassenget i Gudvangen vil koma inn i Nærøyfjorden landskapsvernområde. Verneområdestyret må vurdera om vilkåra for å gje dispensasjon er oppfylt. Grunngjevinga for tiltaket med flytekai er batterilading av det nye heilelektriske fartøyet «Future of the Fjords». Batteripakke er einaste løysinga for å få nok straum til lading av fartøyet med den straumkapasiteten som er i Gudvangen i dag. Omlegging frå dieseldrivne fartøy til heilelektriske fartøy er ei positiv utvikling for å minske forureining til lufta i Gudvangen og Nærøyfjordområdet. Flytekaia skal plasserast i hamneområdet der det i dag er ein ferjekai, ein mindre kai i tilknyting til Gudvangen Fjordtell og ein utlastingkai til lasteskip. I høgsesongen for reiselivet frå mai til september, er det høg aktivitet med båttrafikk i hamnebassenget. Aktiviteten føregår nær utløpet av Nærøydalselva. Denne elva er eit nasjonalt laksevassdrag. Båttrafikken kan påverka inn- og utvandring av fisk i elva. Det er usikkert i kor stor grad dette påverkar fiskevandringa, og i kor stor grad ein ny flytekai vil auka denne påverknaden. Nærøydalselva og fisken er ikkje ein del av verneverdiane, men er viktig å ta omsyn til som del av naturmiljøet. Det er ikkje registrert andre sårbare naturtypar eller artar (Naturbase 05.07.2017) i dette området som vil verta påverka av tiltaket. Flytekaia vil ikkje ha direkte verknad på kulturlandskapet med slåtteteigar og beitelandskap. Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert som godt for å vurdera saka, og føre-var-prinsippet jf. nml. 9 er difor tillagt liten vekt. Forvaltninga skal vurdera den samla belastninga tiltaket vil få på naturmiljøet jf. nml. 10. Den nye flytekaia vert plassert i hamneområdet med fleire andre anlegg. Kaia vil difor vera eit nytt inngrep eit allereie utbygd område. I Gudvangen er det bygd kaier på begge sider av Nærøydalselva. I reguleringsplan for Gudvangen er det lagt inn ein ny kai ved Ramsøy. Dersom det vert aktuelt å iverksetja desse planane, vil denne saka få verknad på den samla belastninga av tiltak i hamneområdet i Gudvangen. Bakgrunnen for etablering av flytekaia er å finne ei løysing for lading av elektrisk fartøy. Denne saka vil difor ikkje skapa presedens for etablering av vanlege flytekaiar andre stader i verneområdet. I søknaden frå The Fjords vert det peika på at den nye flytekaia vil gje auka kapasitet for båtanløp slik at det vert mindre ventetid for båtar å koma til kai. I vedtaket frå Aurland Hamnestyret er det sett krav om at flytekaia skal vera tilgjengeleg og operativ til ei kvar tid. Med dette kravet vil flytekaia vera med å gje ein samla auka kaikapasitet i Gudvangen. Den auka kapasiteten kan og føra til totalt sett auka båttrafikk inn i Nærøyfjorden. Utviklinga viser ein auka etterspurnad etter å besøka dette området. Bølger frå båttrafikk påverkar strandlinja og kulturminne i strandsona. Nærøyfjorden verneområdestyre har sett i gang kartlegging av erosjon i Nærøyfjorden for å få betre kunnskap om bølgeskadar frå båtar og vindsjø. Med resultata frå denne kartlegginga, som skal vera klar i april 2018, vil verneområdestyret ha eit betre grunnlag for å vurdera om det eventuelt må setjast i verk tiltak for å avgrensa skade på strandlinja. Med den tilgjengelege kunnskapen me har om tiltaket og området, er den samla belastninga på naturmiljøet i området vurdert som akseptabel. The Fjords har vurdert alternative plasseringar av batteribanken på land på kaia i Gudvangen. Denne plasseringa er utanfor vernegrensa. Batteribanken vil ta stor plass på kaia, og vil vera uheldig for inntrykket av innfallsporten til Nærøyfjorden. Plassering på land Side 7 av 8
vil føra til store ulemper for logistikken på ferjekaien, og for trafikken på vegen ut til Bakka Ved å plassera batteribanken i ei flytekai, vil den ikkje oppta plass på land, og den vil verta mindre dominerande i landskapet. Med å sette eit vilkår om mørk/gråleg farge på flytekaia, vil den vera mindre dominerande i landskapet. Fargen må vera tilpassa landskapet gjennom heile året. Batteriet vert innebygd i eige rom i flytekaia, og skal vera sikra mot lekkasje til fjorden. Det planlagde mottaket for kloakk og avlaupsvatn frå båtar i flytekaia, er positivt for å få mindre utslepp i fjorden. Flytekaia skal ligge parallelt med eksisterande ferjekai. Med denne plasseringa vil fartøya gå direkte inn og ut frå kai, og treng ikkje ta ein ekstra sving inn mot elvemunninga, slik dei må gjera for å legge til kaia under hotellet. På bakgrunn av framlagde planar er plassering og utforming av flytekaia vurdert som miljøforsvarleg jf. nml. 12. Flytekaia er eit reversibelt tiltak, og kan fjernast frå området dersom det viser seg at tiltaket ved eventuell auka ferdsel på fjorden fører til skade på verneverdiane. Kostnader ved miljøforringing jf. nml. 11 er ikkje vurdert, då det er liten fare for skade på naturverdiane av tiltaket. Konklusjon Etter ei samla vurdering etter naturmangfaldlova 8 12, er etablering av flytekai i Gudvangen vurdert til ikkje å føra til nemneverdig skade på verneverdiane. Batteribanken er avgjerande for å kunne lade batteriet til det heilelektriske fartøyet. Tiltaket er plassert i eit utbygd hamneområde, og vil i liten grad påverka landskapets art og karakter. Tiltaket er difor vurdert til ikkje å vera i strid med verneføremålet. Dispensasjonsregelen etter naturmangfaldlova 48 er meint for uforutsette tilfelle eller forhold som ikkje var vurdert ved oppretting av verneområdet. I verneplanprosessen var ikkje elektriske fartøy ei problemstilling, og turisttrafikk i hamnene og på fjorden er vorte større enn kva som var forutsett. Tiltaket med flytekai for batterilading må difor vurderast ut frå endringar som har skjedd, og ikkje som utviding av vernevedtaket. Det må i tillegg vurderast om tiltaket kan føra til anna aktivitet som kan vera til skade på verneverdiane. Det er vanskeleg å vurdera på noverande tidspunkt om ei flytekai vil føra til auka båttrafikk og eventuell auka skade av bølgjeerosjon på strandlinja. Rapporten om bølgjeerosjon på strandlinja i Nærøyfjorden vil vera eit viktig dokument for styret i den samla vurderinga av konsekvensar ved auka båttrafikk i Nærøyfjorden. Som del av besøksforvaltninga i verneområda i Nærøyfjordområdet, vil verneområdestyret fylgja med på utviklinga av båttrafikken og eventuelle verknader på kulturminne og strandlinje i Nærøyfjorden. Det vil vera ei kontinuerleg vurdering om auka trafikk er til og skade på verneverdiane. På bakgrunn av vurderingane meiner forvaltar det kan gjevast dispensasjon til tiltaket med heimel i naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Side 8 av 8