MISJONSAKADEMIET VED HAMBURG UNIVERSITET av AUDUN TANG I Misjonsskulen eller mlsjonsseminaret er eit velkjend omgrep i tysk misjon. For sa a seia aile tyske misjonsselskap vart det i det 19. hundradaret vanleg at dei utdana misjonselevane sine ved seminar. Det vart urad a fyila rekkjene pa misjonsmarki berre med akademisk utdana arbeidskraft. Dessutan val' mange universitetsl:erarar sa lite gripne av misjonslanken, at dei knapt kunne vera i stand til a ta seg av misjonsstudentar. Men den seminaristiske utdaningi hadde og sine veike sider, SQlTI cttel' kvart kom klarare til syne: Seminari hackle vanskar mecl a fyila dei aukande krav til kvalitet i den teologiske utdaningi Med det aukande talpa ll1isjonsseminar voks ogsa faren for at synsfeltet skrumpa inn, einkvar ville lett bli seg sjl'llv nok. Eit anna problem, soin seminari vanskeleg kunne lsiiysa. val' vidareut~ daning av misjon:erar heill1e pa ferie. I 1908 dryfte ein ll1isjonsl:erarkonferanse desse vanskane og ville prl'lva finna ein utveg. Enda sterkare verka impulsar som koll1 utancta, fyrst og CTemst Era verdsll1isjonskonferansen i Edinburgh i 1910. For konferansen i Edinburgh val' det ei klllr sak at misjomerutdaningi pa f1eire omrade burde betrast. Ein val' og samd om at dette val' ei oppgave selskapi matte ga saman om. «Central Missionary Colleges» burde byggjast for «post-graduate studies». II I. I Hamburg vart det i det sma freista a selja nokre av desse lankane ut i livet alt fl'lr den fyrste verdskrigen. Basis for desse 26
freistnadene val' Kolonialinstitnttet, som kom i gang i 1908. Denne statlege institusjonen hadde fra starten av ogsa hatt misjonskunnskap pa lrereplanen! Gjestedosentar tok seg i f1eire ar av dette faget, men i 1913 vart lie. Martin Sehlunk kaha til fast dosent i misjonskunnskap. Kolonialinstituttet hadde 6g eit seminar for kolonisprak. I 1911 fekk Hamburg ogsa ein misjonsheim, «Grune Tanne», for misjonskandidatar som kom for a studera veel Kolonialinstituttet. Diverre gjorde den fyrste verelskrigen ende pa denne fyrste spiren av eit sentrum for misjonsakademiske studier. ~. I 1919 vart Kolonialinstituttet omlaga til Hambwg Unive,' sitet. Det nye universitetet hadde like til 1952 ikkje noko teologisk fakultet, men lrereplikti i misjonskunnskap vart fomya. Difor tok ein seg den ftidomen «elie Philosophisehe Fakultiit mit einem Theologen zu belasten» (Walter Freytag). Da Martin Sehlunk i 1928 f1ytte til Tubingen, gjorde han framlegg om den unge Walter Freytag som sin ettermann i Hamburg. Aret eller tok Freytag over som «Missionsdirektor del' Hanseatisehen Landeskirehen», som embetet no heille. Her er ikkje plassen til,\ vurdera livsverket at denne store og lysanele misjonsvitskapsmannen. Langt utanom Hamburg og Tyskland sette han spor som (ramleies star og viser veg og leid i misjonstcnkjingi. Men kan skje kjennest LOmromet eller han aller sterkast i misjonsmiljs<\et i Hamburg, og dei sam fsjrer ordet del' i dag vedgar gjerne at arven eller han ikkje er lett a bera. Han vann ein sjeldan inngang Jllcllom kollegar og' studentar, gjorde cit banebrytande arbeid for misjonsvitskapen ved universitetet og styrkte Ham burgs posisjon sam misjonsakademisk sentrulti. Han val' og mannen som fprde plananc om cit misjonsakademi ham til full fcbring. 3. 1 1952 fekk Hamburg teologisk II/hullet vcd ul/iversitetet. Delle gay misjonsakademiplanane den siste skubbcn ftam mot rnalet. Stat og kyrkje val' no opne for spursmiuct, og salcis vart den finansielle sida av saki Jettare it ordna. n1en ogsa reil1t sak- 27
leg hadde tanken om eit felles misjonsakademisk sentrum no f1'm slik tyngd at tidi var komen til a ta det siste steg mot malet. I ari 1952-54 van det halde ne korte, misjonsakademiske kurs del' Freytag val' dri"kraft og teiar. P!i r~_h'elesarlista finn cin elles namn som professor Gerh. Rosenkranz, professor Gustav Stiihlin, professor/biskop I-J. Meyer, pastor Jan Hermelink og andre. Desse basi verka sterkt overtydande pa slike som enno matte kjenna seg tvilande andsynes misjonsakademiplanane. 4. Sa kunne l'reytag' gje IJlmwr og lilalsetjillg elldeleg lonl/: Malet skulle ikkje vera a sta istadenfor misjonsseminari. Rett nok hadde l'reytag vona pa at ein etter krigen skulle kunna kama til ei st~rre samling i misjomcrutdaningi i Tyskland, i aile fall innan dei gt"l1pper sam stod pfi same vedkjenningsgrunn. Men mest aile misjonsseminar vart opna pa nyu. Freytag forstod at «strukturen i tysk misjon» forballd a tenkja seg akademiet som ein «konkurrent» til seminari. Misjonsakademict skulie gje seminaristane h~jve til ei tilleggsutdaning sam f~reblling for mi sjonsmarki. Desslllan skulle ein ta 01'1' spursmalet om vidaregaande utdaning' av representantar for dei unge kyrkjene. Misjonsakademiet skulle arbeida saman med Hamburg Universitet og nytta dci mange h~jve til studiulll sam clel' baud seg bade ved det teologiske og anelre fakultet. SjS'llv skulle akademict tena universitetet \'cd asd\ sam ein bindelckk mellom mi sjon og tealog-i. Tysk Evangelisk Misjonsr~d og Tysk Evangelisk Misjonsdag gjekk i 1953 inn for denne planen og sette med det ein merkestein i tysk misjonssogc. Offisielt tok sa arbeidet ved lvlissionsalwdemie an de.. U11iversiliil Hamburg til med sumarsemesleret 1955. Ell start (ramsteg for arbeidet var det at akademiet i 1957 ved godvilje rra Hamburg by fckk averta eit tidlcgare gjestehus i Hamburg Niensteelten med plass til 30 stuelentar. Dette huset er no for lite. Til vinterscmcsteret 1964-65 vii eit llybygg vera ferdig, slik at ein ei~ kan ta imot 45 stuelentar. Ein reknar med at det er ein hs'lveleg' flokk. 28
III Start seu gar arbeidet "cd akademiet [ramleies cuel' dei ret ningsliner som Freytag i si tid drag app. Del fleste av studentane vert innskrivne som gjestetilh~1yrarar ved Hamburg Universitet. Hovudtyngdi av arbeiclet ligg ved seminaret for misjonsvitskap og l'lkumenikk ved det teologiske fakultet. I aile fall val' det slik sa lenge Freytag val' ordinarius her. Hau d9lydde 21. oktober 1959. Men elles byr sj9llvsagt ogsa andre fakultet god hjelp for misjonsakadcmiet sine gjester. lkkje minst vert ein imponcrt over kar gode vilkar Hamburg gjev dei som sluderer asiatiske cller afrikanske sprak. For studentar i tropemedisin star Bernhard Nocht-Instituttet til teneste. I'll grunn av dette samarbeidet med universitetct. kan lrerarkreftene ved akademiet reduserast til eit minimum. Hovudansvaret ligg pa cin studieleiar, som hal' si viktigaste oppgave i a hjelpa studentane til a leggja opp eit hl'lveleg studieprogram. Serleg er dette viktig for stuclentar som ikkje fl'lr hal' orientert seg i den sterke «lrafikken» "ed eit start, tysk universitet. Utanol11 arbeidet vecl universitetet gjev sa akaclemiet sine serlege ~relesingar og ~vingar. Til dei Oeste av desse nyttar ein gjestefl'lrelesarar. Nonnalt kan stuclentflokken clelast inn i fire grupper: I) Teo logiske slllclentar eller kanclidatar SOI11 fl'lrebur seg til kyrkjeleg arbeid i heimlandet. 2) Misjonskandidatar. 3) Misjon.erar heime pa ferie. 4) Studentar fra clei unge kyrkjene. Den siste gruppa hal' auka i tal med al'i. Deue set sine serlege krav til akademiet. Dei asiatiske og afrikanske stuclentane hal' sine spe sielle vanskar. nftr dei skal leva seg inn i arbeidsmaten og tl1ilj~et ved ein akaclemisk l.ereinstitusjon. Her vii akaclemiet mecl sine pro-seminar og sitt «tutorial system)} vera til hjelp. Det vert lagt vekt pa at sjl'llve samlivet ved akaclemiet er ein del av studiearbeidet. Ein ventar at ung og gamal, heimearbeidar og ute arbeiclar. aust og vest gar inn i eit levancle arbeidsfellesskap. 29
IV Til sist nokre U ord am Hamburg sam studiesenlrum. Hamburg hal' ikkje gamle lradisjonar som universiletsby. Mange andre byar i Tyskland vii ga Tamom hansabyen i sa male. Men Hamburg hal' andre f9lremuner, og det slike som er serleg verdfulle for eit misjonsvitskapeleg stuelium. Hamburg er eit av dei (Temste knutepunkt i verdshande1 og interkontinental trafikk, ein levande og veksande by som orienterer seg utetter. Dette merkast og pa universitetsmilj9let. Misjonsstudenten hal' i Hamburg h9lve til a koma i kontakt med nokre av dei kyrkelege organ som star for kontakten utetter over landegrensene. Serleg ma nemnast at Tysk Evangelisk Misjonsrad har sitt hovudsete her. Difor vii dei fleste av dei impulsar som gar ut Ta det mangslungne tyske misjonsarbeid pa ein eller annan mate kunna registrerast i hansabyen ved EIben. 30