VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: F00 Arkivsaksnr.: 2013/4 Saksbehandlar: Tone Roaldsnes Dato: 18.05.2014 Omsorgsplan 2020 Vestnes kommune Utval Møtedato Utvalssak Helse- og omsorgsutvalet Formannskapet Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling 1. Vestnes kommunestyre godkjenner Omsorgsplan 2020 slik han ligg føre som vedlegg til denne saka. 2. Kommunestyret ønskjer å få ei trinnvis forankring av den vidare utbygginga av institusjonsplassar og evt andre bufellesskapsløysingar. Kommunestyret set difor i gang eit skisseprosjekt som forløpar til seinare byggeprosjekt. Til gjennomføring av skisseprosjekt vert det oppnemnt eit ad hoc utval som innan februar 2015 skal kome med vidare tilrådingar. Ad hoc utvalet blir samansett slik: 2 medlemmar av formannskapet:. og., samt 2 medlemmar av Helse- og omsorgsutvalet. Administrasjonssjefen stiller med relevant fagpersonell og sekretær. Mandat: - Leige inn ekstern konsulent som på fagleg grunnlag kjem med ei tilråding om framtidig bruk av Vestnes sjukeheim, om bygninga kan ombyggast/nyttast til moderne institusjonsplassar eller om det vil vere meir formålstenleg å bruke bygget til bufellesskap. Utvalet skal også levere skisse med tilråding til alternative løysingar for evt bygging av nye institusjonsplassar (jf side 29 i planen) 3. Ad hoc utvalet for eigedomsdrift, som vart oppnemnt tidlegare i KST sak 35/12, med oppdrag å vurdere framtidig bruk av kommunal bygningsmasse, skal også vurdere kva kommunale bustader som skal frigjerast for å kunne iverksette Bustadsosial handlingsplan. 4. Vestnes kommune skal ha fokus på førebyggande tiltak. I tilknytning til dette skal det arbeidast for oppretting av helsestasjon for eldre ved budsjettbehandlinga for 2015. 5. Vestnes kommune skal arbeide for å styrke demensomsorga, fortrinnsvis prioritere auka dagsentertilbod og styrka demensteam. Det skal fokuserast på dette i budsjettbehandlinga for 2015 anten ved omprioriteringar eller auka budsjettramme.
SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Helse- og omsorgsutvalet har utarbeidd framlegg til Omsorgsplan 2020. Utvalet fekk sitt mandat frå kommunestyret i vedtak av 7.februar 2013. Mandat: 1. Helse- og omsorgsutvalet skal stå for utarbeiding av omsorgsplanen og kjem med innstilling til kommunestyret mars 2014. 2. Aktuelle råd og organisasjonar blir invitert til dialog med Helse- og omsorgsutvalet. 3. MANDAT: a) Planen skal ha hovudfokus på utfordringane Samhandlingsreforma stiller kommunen overfor, og korleis desse skal møtast på kort og lang sikt. Av tema kan nemnast: førebyggande arbeid, interkommunalt samarbeid, samarbeidsavtale med HF, medfinansiering, kortare liggetid i sjukehus, auka ansvar for rehabilitering, framtidig ansvar for øyeblikkeleg hjelp (døgntilbod). For evt framlegg til førebyggande tiltak bør det takast utgangspunkt i Folkehelseplanen for Vestnes som vart vedteken av kommunestyret i september 2012. b) Utvalet skal vurdere forholdet mellom heimetenester og institusjonsplassar, samt evt gi innspel til alternative buformer, m.a. vurdere behovet for fleire omsorgsbustader. Utvalet skal også kome med framlegg om kva type institusjonsplassar det behov for (t.d. ordinære, kort tids plassar, avlastning, spesialplassar), samt vurdere i kva grad tiltak i heimetenestene kan redusere behovet for institusjonsplassar og sikre at den einskilde kan få hjelp til å leve og bu sjølvstendig. c) Utvalet skal kome med framlegg om ulike alternativ til lokalisering av nye institusjonsplassar. Etter vedtak i investeringsbudsjett for 2013 har utvalet til disposisjon kr 200.000 til denne delen av arbeidet. 4. Tiltaksdelen i planen skal vere realistisk og berekraftig i forhold til kommunens økonomi, og kostnader ved nye tiltak skal bereknast for økonomiplanperioden. 5. Planen skal utarbeidast som temaplan. Planen skal sendast til offentleg høyring. Utvalet sjølv avgjer elles korleis medverknad skal gjennomførast. Arbeidsmåte: Helse- og omsorgsutvalet hadde eit såkalla kick-off-seminar i september 2013, før planarbeidet tok til. Konsulentselskapet Deloitte var innleigd til formålet. Dette var eit heildagsseminar med vekselsvis føredrag og samtalar. Konferansen hadde brei deltaking, og fokus var samhandlingsreforma. Vi hadde deltakarar frå Eldreråd, rådet for funksjonshemma, pensjonistlaga, tilsette, politikarar, fagfolk/leiarar og tillitsvalte. Helse- og omsorgsutvalet har etter dette hatt mange arbeidsmøte der struktur og innhald i planen har blitt gjennomarbeidd i møte. Utvalet har innhenta synspunkt frå fagfolk og leiarar undervegs. Desse har delteke i utvalet sine møte. Framlegg til plan vart lagt ut til offentleg høyring den 31.mars 2014.
Høyringsdokumentet vart lagt ut på Vestnes kommune sine heimesider. Framlegg til plan vart også lagt ut i papirformat i Servicekontoret. Det vart annonsert i lokalavisene. Høyringsfrist vart sett til 29.april 2014. Eldrerådet og Rådet for funksjonshemma fekk framlegg til plan lagt fram som sak i møte. Pensjonistlaga fekk høyringsbrev og plan direkte tilsendt pr papirpost. Høyringssvar Utanom vedtaka i Eldrerådet og i Rådet for funksjonshemma har det kome inn eitt høyringssvar. Dette er ein uttale frå Vestnes Pensjonistlag på vegne av alle pensjonistlaga i kommunen. Alle tre høyringssvara ligg vedlagt saka. Eldrerådet: Eldrerådet sluttar seg til hovudlinjene i planen. Eldrerådet seier i tillegg følgjande: Eldrerådet vil i tillegg påpeike at mange eldre, både hjelpetrengande og friske, ofte kjenner einsemd og utryggleik når dei vert buande aleine. Dei fleste eldre er også utrygge på bruk av ny teknologi, og ikkje minst sårbarheit ved denne teknologien i beredskapssituasjonar. Helse- og omsorgsutvalet har drøfta dette innspelet og meiner det er ei viktig påminning. Teknologi kan aldri erstatte menneskeleg kontakt. Rådet for funksjonshemma: I uttalen heiter det: Rådet for funksjonshemma har på møte mandag 28.04.2014 behandla nevnte plan og vil komme med følgende spørsmål: 1. Kvifor vart ikkje brukarorganisasjonane inviterte til å delta i planarbeidet. Stikkord: Brukarmedverknad. 2. Er dette ei plan for «seniorar»? Ein kan ikkje se at det i særleg grad er teke omsyn til yngre behovstrengande. Ein tenkjer her på t.d. tilrettelagte boligar. Jfr vedteke Budstadsosial handlingsplan frå 2010 som ikkje er sett i verk. 3. Kva med flyktningar med opphaldsløyve? Er deira særskilte behov ivareteke? Ein kan ikkje sjå at spørsmålet er drøfta i det heile. Helse- og omsorgsutvalet har drøfta innspelet og har følgjande merknader/kommentarar: Til pkt 1: Brukarorganisasjonane var med på oppstartkonferansen og kom med innspel då. I det vidare arbeidet har Helse- og omsorgsutvalet vurdert det slik at det kunne bli for mange å involvere i sjølve arbeidet, og at det såleis vart vanskeleg å sette grenser for mulige deltakarar. Dessutan ønskte ein at brukarorganisasjonane ikkje skulle bli gislar, men heller kome med frie og uavhengige innspel i høyringsprosessen. Til pkt 2: Helse- og omsorgsutvalet er usamd i at dette er ein seniorplan. Tvert imot har ein ved å ta utgangspunkt i tenestene/tenestetrappa, unngått å peike på at tenestene er knytta til bestemte aldersgrupper. Helse- og omsorgsutvalet er godt kjent med at til dømes brukarar under 67 år no utgjer nesten halvparten av tenestemottakarane for Heimetenestene. Når det gjeld iverksetting av bustadsosial handlingsplan viser Helse- og omsorgsutvalet til tilrådinga pkt 3. Til pkt 3: Busette flyktningar har krav på hjelp som andre innbyggarar i kommunen. Det er tilsett personell som særleg skal ha fokus på deira livssituasjon. Vi ser difor i denne omgang at dette skal ha ytterlegare fokus. Uttale frå pensjonistlaga: Sjå vedlegg 4. Helse- og omsorgsutvalet meiner at pensjonistlaga i sin felles uttale peikar på mange vesentlege moment.
Kommentarar til kap 6 demografi, kap 9 bygningsmessige forhold og kap 11 -demens: Pensjonistlaga meiner at planlegginga går for seint. Helse- og omsorgsutvalet meiner at ein må ha ei trinnvis forankring i kommunestyret når det gjeld planverk for denne store sektoren. Det er ikkje eintydig korleis kommunen bør satse for framtida. Det å ta stilling til korleis prioriteringane skal vere mellom satsing på heimetenester, omsorgsbustader, bufellesskap og institusjonsplassar er særs krevande, og det må gjerast eit grundig forarbeid. Feilinvesteringar kan koste dyrt både i kroner og feil dimensjonerte tenester. Investeringar knytta til utbygging av institusjonsplasser kan bli den tyngste økonomiske investeringa nokon gong i Vestnes kommune. Då gjeld det at satsinga er basert på grundig forarbeid med trinnvis forankring av behov og økonomiske prioriteringar. Kommentarar til kap 8 førebygging og folkehelse: Pensjonistlaga vil ha satsing på Helsestasjon for eldre som lavterskeltilbod. Helse- og omsorgsutvalet er enig i behovet for dette tiltaket, og har lagt det inn i framlegg til vedtak. Kommentarar til kap 10 alternative buformer for framtida: Pensjonistlaget seier: Vi rettar spesielt fokus på følgjande formulering: Mest sannsynleg vil ein stor del av framtidige buløysingar ha meir fokus på brukarstyring og private initiativ. Kommunane kan her få ei endra rolle. Frå å planlegge, bygge, etablere og drifte, kan kommunane meir bli ein tilretteleggar. Er dette eit ønske om at andre aktørar skal ta frå politikarane, og dermed kommunen, den oppgåva dei har? Dette samsvarar dårleg med at brukarane må oppleve kommunen som ein samla tilbydar av tenester. Helse- og omsorgsutvalet merkar seg at det synast å vere tverrpolitisk semje om å ha ei vid, breispektra og mangfaldig portefølgje av tenestetilbod. Dette for å møte framtidige krav til omsorgstenestene. Dessutan er det i dag fleirtal i Stortinget for eit auka samarbeid med private aktørar. Trass dette står det framleis heilt klart i lovverket at kommunen har ansvaret. Vi viser der til Helse- og omsorgslova 3-1 der det heiter: Kommunen skal sørge for at personer som oppholder seg i kommunen, tilbys nødvendige helse- og omsorgstjenester. Kommentarar til kap 12 rus/psykiatri: Pensjonistlaget stiller seg undrande til at Helse- og omsorgsutvalet forstår at Heimetenestene prioriterer yngre menneske med bistandsbehov. Helse- og omsorgsutvalet forstår i betydning av at tenesta har knappe ressursar. Yngre menneske er det vanskeleg å finne kompenserande tiltak til. Det er noko lettare for ein del eldre ved t.d. å gi tilbod om plass i dagsenter, evt støttekontakt. Utvalet har likevel valt å endre ordlyden i denne teksten noko. Kommentarar til kap 13 og 15 -IKT og Velferdsteknologi Pensjonistlaga seier: Vi advarer mot ordet velferdsteknologi som kan bli oppfatta som ei løysing på alt til ein lav pris. Helse- og omsorgsutvalet er samd i at velferdsteknologi ikkje løyser alt til ein lav pris. Utvalet vil påpeike semje med pensjonistlaget på dette punktet. For å unngå misforståingar her vil helse- og omsorgsutvalet presisere kva velferdsteknologi er. Velferdsteknologi skal ikkje erstatte menneskeleg kontakt eller bistand. Velferdsteknologi kan bli ein noko annan måte å yte omsorg på. Her legg omsorgstenestene til rette for eigenmestring og sjølvstende. Målet er at enkeltmennesket får livskvalitet på eigne premissar. Sjå planen side 41. Vurdering:
Tilrådinga frå Helse- og omsorgsutvalet bygger på at framtida for omsorgstenestene i Vestnes vil krevje store investeringar. Dette gjer at prosessen må forankrast trinn for trinn i kommunestyret. Vi bør ikkje kome i ein situasjon der det til dømes seint i prosessen blir stor usemje om plasseringsalternativ for institusjonsplassar. Det bør nok også tilrådast at ad hoc utvalet som no blir oppnemnt får ei politisk forankring både frå fagutval og formannskap. Prosessen bør forankrast også hos politikarar i sentrale verv. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Framlegg til Omsorgsplan 2020 for Vestnes kommune 2 Særutskrift frå rådet for funksjonshemma sak 3/2014 - Omsorgsplan 2020 - Høyring 3 Særutskrift frå eldrerådet sak 3/2014 - Omsorgsplan 2020 - høyring 4 Omsorgsplan 2020 - Høyringsnotat