Møteinnkalling Utval: Fylkesutvalet Møtestad: Rica Parken Hotel, Ålesund Dato: 22.04.2013 Tid: 18:00 Forfall skal meldast til utvalssekretær, som kallar inn varamedlem. Varamedlem møter berre ved spesiell innkalling. Saksnr: U-58/13 Innhald: Statusrapport for Nordøyvegprosjektet
Saksframlegg - orienteringssak Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: 19.04.2013 24743/2013 Maria Bolstad Dale/Gunn Randi Seime Saksnr Utval Møtedato U-58/13 Fylkesutvalet 22.04.2013 Statusrapport for Nordøyvegprosjektet 1.Innleiing Fylkeskommunen sitt arbeid med Nordøyvegen er organisert på følgjande måte: I tillegg er Plannemnd for samferdselsutbygging gjeve mandat til å følgje opp prosjektet av Fylkestinget. Dei fungerer slik som ei politisk styringsgruppe.
Side 2 Dette dokumentet er ein statusrapport for prosjektet Nordøyvegen. Dokumentet har eit todelt føremål. Dokumentet skal gje ei oversikt over forhold ved prosjektet Nordøyvegen som er avklart og gir ei opplisting over ting som er uavklart. Føremålet er å sikre at det blir arbeidd med dei rette områda, til rett tid. Tanken er at dette dokumentet skal fungere som eit dynamisk arbeidsdokument, der vi gradvis får rydda fleire element over til å bli avklarte. Gjennom at vi plasserer ansvar og sett tidsfristar kan vi dele prosjektet opp i fleire mindre delar - og med det få ei betre oversikt over kvart tema. Slik kan vi sikre at ikkje noko blir gløymt. 2. Planarbeid og anleggskostnader 2.1 Planstatus Planarbeidet for Nordøyvegen delt i fem reguleringsplaner. Skjeltene Lepsøya Hestøya - Austnes Austnes Ullasundbrua Skuløya/Flemsøya Fjørtofta Harøya (Myklebust) Planområde 1: Skjeltene-Lepsøya-Austnes Ny plan, endring av veglinje over Lauka Plan på høring Mars 2013 Forventa vedtatt plan September 2013 Planområde 2: Austnes Ullasundbrua Plan på høring Juni 2011 Vedtatt plan Mai 2012 Planområde 3: Skuløya/Flemsøya Plan på høring September 2012 Forventa vedtatt plan Juni 2013 Planområde 4: Fjørtofta Plan på høring September 2012 Forventa vedtatt plan Mai 2013 Planområde 5: Myklebust (Harøya) Plan på høring Februar 2012 Vedtatt plan September 2012 Kommentarar til planarbeidet: - Planområde 1. Lågbru over Lepsøyrevet, og å fylle for gang- og sykkelveg, men å utsetje bygginga av gang- og sykkelveg. - Planområde 1. Det er et potensial for innsparing på ca. 70 mill. kroner ved å legge om veglinja til å gå over Lauka. Dette er
Side 3 fylkesmannen positiv til. Dette krev imidlertid ny reguleringsplan. Planarbeidet er starta. - Planområde 3. Det er vurdert å flytte tunnelpåhogget tilbake til sone med fjellkollaps på Nogva. SVV vurderer risiko som stor sett opp mot moglegheita for lågare kostnad ved påhogg på Nogva. - Planområde 4. Einigheit med Fylkesmannen om miljøtunnel/vegtrase Fjørtofta. Uavklarte forhold: Reguleringsplanar for planområde 1, 3 og 4 må verte vedteke. I tillegg må arbeidet med reguleringsplan for massetak plastringsstein startast opp snarleg. Sistnemnde punkt er kritisk for at prosjektet skal kome i gang til rett tid. I utgangspunktet skal alle reguleringsplaner vere godkjent før styringsdokumentet kan ferdigstillast og komplett bompengesøknad kan bli sendt Vegdirektoratet (og seinare KS2-prosessen startast). Godkjente planer vil føreligge tidlegast hausten 2013. Dersom det er grunn til å tru at ingen har merknader til reguleringsplanane, er det eit alternativ at saka vert sendt sentrale styresmakter før endeleg vedtekne reguleringsplanar. Ansvar: SVV og Haram kommune 2.2 Fråvik frå vegnormalane Realisering av Nordøyvegen inneber at nokre fråvik frå vegnormalane er nødvendige. Inntil 10 % stigning i tunnelar er allereie godkjend av Vegdirektoratet. I tillegg må det søkjast om fråvik på Lepsøybrua (9 % stigning og skarpare høgbrekk enn normalt), samt for fjelloverdekking i tunnelar. I utgangspunktet er kravet for fjelloverdekking i undersjøiske tunnelar 50 meter. For Nordøyvegen er det 25 meter der overdekkinga er tynnast. Uavklarte forhold: Begge dei nemnde fråvika er kritiske for prosjektet, og det er tidskritisk at SVV snarast råd tek tak i problemstillinga og startar arbeidet opp mot Vegdirektoratet for å få godkjend fråvika. Det er Vegdirektoratet som er fråviksmynde på tunnelar, samt på bærande konstruksjonar. Ansvar: SVV 2.3 Anleggskostnader Siste kostnadsoverslag, godkjent 16.04.2013, er på totalt 3,048 mrd. 2013- kroner. Med fråtrekk for det som kan utsetjast eller kuttast, jamfør T-47/12, samt med frådrag for meirverdiavgift (auka moms frå 1.1.2013 grunna bortfall av vegfritak utgjer i overkant av 370 mill. kroner), er total prosjektkostnad 2,68 mrd. kroner.
Side 4 2.3.1 Kuttliste /tiltak som kan endrast, utsetjast på ubestemt tid eller sløyfast Frå sak T-47/12: Fylkestinget vedtek at Nordøyvegen skal utbyggjast basert på eit kostnadsoverslag på 2,665 mrd. kr. (inkl. mva),med fradrag for nedskjeringspotensialet på om lag 290 mill. Anbodet skal likevel leggje til rette for at desse tiltaka kan leggast inn igjen i prosjektet om fylkestinget ved endeleg godkjenning finn rom for det. For å kutte totalkostnadane så mykje som mogleg, vart det vedteke i Fylkestinget å kutte tiltaka som er lista opp nedanfor. Om det i ettertid viser seg å vere rom for det, vil tiltaka kunne bli realiserte. Kuttliste i prioritert rekkefølge: 1. Erstatte rundkjøring Skjeltene med T-kryss: 8,4 mill. kroner 2. Korrespondanseplass Skjeltene: 2,3 mill. kroner 3. Parkeringslomme/busslomme Lepsøyrevet: 1,3 mill. kroner 4. Heving av Ullasundfyllinga: 24,4 mill. kroner 5. Vegbygging på Skuløya/Flemsøya: 122,3 mill. kroner 6. Vegbygging på Haramsøya: 112,6 mill. kroner 7. Miljøgate Austnes: 22,5 mill. kroner 8. Overbygging gang- og sykkelveg Lepsøyrevet: 4,0 mill. kroner Totalt inkludert mva. 297,8 mill. kroner Det er omdiskutert om kuttlista er realistisk, særleg når det gjeld ny veg på Skuløy/Flemsøy, punkt 5, samt Haramsøy, punkt 6. Dette er smale vegar med dårlig standard, og det er begrensa kva dei vil tåle av auka trafikk. Med frådrag for auka meirverdiavgift, utgjer kuttlista til saman om lag 250 mill. kroner. Jamfør sak T-47/12, har Fylkestinget vedteke å kutte 290 mill. kroner. Det manglar såleis 40 mill. kroner på at Fylkestinget sitt vedtak er oppfylt.
Side 5 Uavklarte forhold: Styringsdokumentet må utarbeidast av SVV. Dette dokumentet skal innehalde ei beskriving av prosjektet, kostnadsoverslag, gjennomføringsstrategi, tidsplan m. m. Dokumentet blir utarbeidd parallelt med planarbeidet. SVV arbeider framleis med dokumentet. Pr. 18.04.2013 har vi ikkje motteke det ferdige dokumentet. Ansvar: SVV 3. Bompengeselskap og bompengebidrag 3.1 Bompengeselskap Bompengeselskapet Nordøyvegen AS er etablert. Haram og Sandøy kommune eig i dag 84,7 prosent av Nordøyvegen AS. Det bør gjerast ein vurdering av kven som skal eige selskapet i framtida. Uansett bør det leggjast til rette for at selskapet blir en del av det regionale- /fylkeskommunale bompengeselskapet. Ei innkrevjingsperiode på 20 år er truleg realistisk, men ikkje formelt godkjent. Bompengeselskapet må tåle ei rente på 6,5 prosent på bompengelånet, med mindre dei har ein bindande avtale med ein finansinstitusjon. Denne bindinga kan gjerast også etter sendt bompengesøknad, men må gjerast før behandling av Stortinget. Ved å gjere rentebindinga seinast mogleg, vil ein venteleg betale mindre for usikkerheit i finansmarknaden. Ved at ein bind renta og unngår å måtte rekne ut frå 6,5 prosent rente, vil ein kunne bruke ein større del av bompengebidraget på å betale avdrag framfor å betale rente, og bompengeselskapet vil slik kunne bidra med ein større nettosum inn i prosjektet. Sentralt i det vidare arbeidet med bompengebidraget er trafikknotatet. Her vil det bli gjort analyser/vurderingar av blant anna følgjande forhold: - Takst- og rabattsystem - Trafikk, både eingongsvekst og årleg vekst I arbeidet med trafikknotatet vil det også bli vurdert å etablere fleire bomstasjonar. Dette for eventuelt å kunne auke inntektspotensialet. Nordøyvegen AS er også open for ei slik vurdering. Det vert lagt til grunn ein innkrevjingsperiode på 20 år. Det er ikkje formelt avklart at sentrale vegmyndigheter vil akseptere dette, det vanlige er 15 år. Det er likevel opna for å nytte 20 år i ferjeavløysingsprosjekt. Vidare vert det lagt til grunn at innkrevjingsperioden skal være fast. Nordøyvegen AS skriver følgjande om dette i sin bompengesøknad:
Side 6 «Dersom prosjektet skulle gå betre enn dette, altså at det ligg an til å verte nedbetalt på kortare tid enn 20 år som her er lagt til grunn, skal først dei delprosjekt som ligg i nedskjeringspotensialet på 290 mill. kroner byggjast ut og deretter skal fylkeskommunen få tilbakebetalt deler av sine investeringar, slik at total innkrevjingsperiode likevel vert 20 år.» Det vises også til omtale under punkt 2.3.1 og fylkestinget sitt vedtak: Anbodet skal likevel leggje til rette for at desse tiltaka kan leggast inn igjen i prosjektet om fylkestinget ved endeleg godkjenning finn rom for det. Trafikknotatet skulle vere ferdig seinast 31.01.2013. Pr. 18.04.2013 har samferdselsavdelinga motteke eit utkast til trafikknotat, men noko arbeid står framleis att før dokumentet er endeleg. Det er no avklart at følgjande føresetnader om trafikk truleg kan leggjast til grunn: 700 bilar i døgnet (ÅDT) 40 prosent eingongsvekst 0,9 prosent årleg auke i trafikk etter opning Fylkestinget vedtok i sak T-47/12 å leggje til grunn ein årleg auke i trafikken etter opning på 1,9 prosent. Statens vegvesen har føresett ein årleg vekst på 0,9 prosent i sitt utkast til trafikknotat. Dette vil medføre lågare bompengeinntekter enn som det som var lagt til grunn i sak T-47/12. Uavklarte forhold: Innkrevjingsperiode, fast bompengeperiode og tal på bomsnitt må avklarast. Når Statens vegvesen har ferdigstilt dokumentet, skal det på ein intern høyring til Vegdirektoratet, noko som er estimert til å ta om lag fire veker. Deretter skal dokumentet på høyring til involverte kommunar. Ansvar: Statens vegvesen må snarast ferdigstille trafikknotatet. Møre og Romsdal fylkeskommune må arbeide for fast bompengeperiode. 3.2 Bompengebidraget Bompengebidraget vil komme fram som eit resultat av Statens vegvesen sin reknearkmodell når nemnde faktorar er klare. Uavklarte forhold: Statens vegvesen er ansvarlig for trafikknotatet (sjå kapittel 3.1). Ansvar: Statens vegvesen
Side 7 4. Andre finansieringskjelder 4.1 Nivå på rammeoverføringar frå staten til ferjedrift Alternativ bruk av ferjesubsidiar Det er to ferjesamband og eit hurtigbåtsamband som Nordøyvegprosjektet får følgjer for. Dette er: - Ferjesambandet Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya som blir nedlagt. - Ferjesambandet Brattvåg-Dryna-Fjørtofta-Harøya som blir redusert til Brattvåg-Dryna, og frå 2 til 1 ferje. - Hurtigbåtruta Ålesund-Valderøya-Nordøyane blir nedlagt. Ferjesambanda blei overført frå staten til Møre og Romsdal fylkeskommune i samband med forvaltningsreforma. Ordninga med alternativ bruk av ferjetilskot når det gjeld riksvegprosjekt betyr i følgje Nasjonal transportplan 2010-2019: Teknisk budsjettmessig betyr ordningen at det blir trukket midler fra ferjebudsjettet (post 72) og over til investerings- og drifts-/vedlikeholdsbudsjettet (post 30/post 23). Flyttinga av midlar skjer innanfor kap. 1320 Statens vegvesen i statsbudsjettet. I det systemet er det enkelt å følgje bruken av innsparte midlar. Staten gjer ikkje ei tilsvarande teknisk budsjettmessig overføring av midlar frå ferjedrift til vegvedlikehald ved ferjeavløysingsprosjekt i fylkeskommunane. Det samla rammetilskotet til fylkeskommunane kjem fram som summen av innbyggjartilskotet (post 60), Nord-Noreg-tilskotet (post 62) og skjønnstilskotet (post 64). Rammetilskotet er så fordelt på alle fylkeskommunane. Saman med skatteinntekter og momskompensasjon utgjer dette fylkeskommunane sine frie inntekter. Dei frie inntektene kan fylkeskommunane rå fritt over utan andre føringar frå staten enn gjeldande lovar og regelverk. Frigjorte midlar frå avvikla ferje- og hurtigbåtdrift til bruk i finansieringa av vegprosjekt blir ei intern omprioritering av midlar på budsjettet til Møre og Romsdal fylkeskommune. Vi viser til fylkestingets samrøystes vedtak i sak T-54/10 A Alternativ bruk av ferjesubsidiar: I. Fylkestinget legg til grunn følgjande retningsliner for bruk av sparte ferjesubsidiar til finansiering av ferjeavløysingsprosjekt på fylkesvegnettet: Sparte ferjesubsidiar kan nyttast til årleg nedbetaling av forskott i samband med finansieringa ferjeavløysingsprosjekt på fylkesvegnettet. Årleg utbetaling av ferjesubsidiar er avgrensa til maksimalt 30 år. Årlege ferjesubsidiar blir berekna på følgjande måte: Årleg betaling for drift av det aktuelle ferjesambandet i samsvar med anbodkontrakt.
Side 8 Årlege ferjesubsidiar blir prisregulerte med konsumprisindeksen. Fylkeskommunen kan også nytte eventuell spart betaling for drift av hurtigbåt dersom vegprosjektet skulle føre til nedlegging av eit hurtigbåtsamband. II. Møre og Romsdal fylkesting ber om at staten legg til grunn full prisjustering av ferjesubsidiar til ferjeavløysingsprosjekt på riksvegbudsjettet. III. Viser til kommuneøkonomiproposisjonen for 2010 (alternativ bruk av ferjesubsidiar). Skal effekten av ferjeavløsningsmidler verte reell og ikkje føre til tilsvarande reduksjon i direkte løyvingar over vegbudsjettet, må Staten legge dette inn som øyremerka overføringar til fylka i inntil 30 år på de enkelte prosjekta. I vedtakets punkt I har Møre og Romsdal fylkeskommune vedteke at ein kan bruke innsparte midlar i 30 år på ferjeavløysingsprosjekt. Vidare seier fylkestinget i vedtakets punkt III at staten må leggje ferjeavløysingsmidlar inn som øyremerka overføringar til fylka i inntil 30 år på dei enkelte prosjekta. Men i kommuneproposisjonen for 2010 står det følgjande under omtalen av alternativ bruk av ferjetilskot: Alternativ bruk av ferjetilskudd Dagens ordning med alternativ bruk av ferjetilskudd er knyttet til at innsparte drifts- og kapitalkostnader kan benyttes som delfinansiering av vegprosjekt som avløser eller eventuelt innkorter ferjesamband. Refusjoner kan utbetales til bompengeselskap i inntil 30 år.(.. )For prosjekt som er planlagt åpnet for trafikk etter 2010, inngår midlene i rammen til kjøp av ferjetjenester som også overføres til fylkene. I det inntektssystemet fylkeskommunane har i dag legg ikkje staten opp til å leggje inn øyremerka overføringar til fylka på enkelte prosjekt. Staten seier klart i kommuneproposisjonen for 2010 at alle overføringar til fylka inngår i rammetilskotet som vart justert for å ta høgde for forvaltningsreforma. Nivå på ferje- og hurtigbåtsubsidiar I sak T-47/12 Nordøyvegen status august 2012 var det lagt til grunn ferje- og hurtigbåtsubsidier på 45 mill. kroner kvart år i 30 år (2018-2048), totalt 1,35 mrd. kroner. I grunnlaget for den utrekninga var det tatt utgangspunkt i eit mogleg framtidig subsidienivå med m.a. investering i ei ny og større ferje på ferjestrekninga Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya. Bakgrunnen for det var at dersom Nordøyvegprosjektet ikkje blir realisert, er det behov for auka kapasitet på strekninga. Det vert vist til sak T-98/11 til fylkestinget 12. desember 2011 der ein anbefalte ein to-ferjeløysning på ovannemnde strekning for å ta høgde for behovet for kapasitetsauken i anleggsperioden til Nordøyvegprosjektet. Denne løysninga vart valt m.a. for at ein skulle sleppe å investere i nye ferjekaier, og ei to-
Side 9 ferjeløysing er nå ute på anbod med anbodsfrist 22. april. I sak T-98/11 står det sidan denne løysninga blir valt fordi anleggsarbeidet på Nordøyvegen genererer mykje ekstratrafikk, vil det vere naturleg å la dette tiltaket finansierast over anleggsbudsjettet til Nordøyvegen. Då fylkestinget behandla saka om Nordøyvegen i august 2012 vart 19 mill. kroner til drift av anleggsferje per år for åra 2014-2017 teke ut av prosjektet. Denne kostnaden må i tråd med vedtaket i sak T-98/11 leggjast inn igjen i prosjektet. Staten har lagt til grunn følgjande retningslinjer for utrekning av årlege sparte subsidiar: Gjennomsnittleg driftstilskot på ferjesambandet dei to siste år - Årleg netto auka drifts- og vedlikehaldskostnader for vegsambandet + Kapitalkostnader for ei gjennomsnittsferje = Årlege sparte subsidiar Ferjesubsidiane har tidlegare vorte utbetalt over ein periode på 15 år. I St. melding om NTP (2010-2019) vart det imidlertid opna for at perioden kan aukast til maksimalt 30 år. Gjennomsnittleg kapitalkostnad er satt til 3,5 mill. 2003- kroner som blir justert opp med 2,5 pst. kvart år. Dette utgjer 8,7 mill. 2012- kroner. Årlege driftstilskot blir ikkje prisjustert. Den statlege modellen inkluderer ikkje innsparte hurtigbåtsubsidiar. Sidan fylkestinget har vedteke at Møre og Romsdal fylkeskommune også kan bruke sparte hurtigbåtsubsidiar i finansieringa, legg vi det til grunn her når vi reknar ut årlege sparte subsidiar med den statlege modellen. Med den statlege modellen vil årlege sparte subsidiar utgjere 25,3 mill. kroner, då Møre og Romsdal fylkeskommune vil få auka drifts- og vedlikehaldskostnader som følgje av Nordøyvegprosjektet på 19,7 mill. kroner. Årleg auka vedlikehaldskostnader som følgje av ny veg vil utgjere 12,7 mill. 2012-kroner kvart år, og netto auke i driftskostnader som følgje av nytt busstilbod er utrekna til 7 mill. 2012-kroner per år. Fylkestinget vedtok i behandlinga av sak T-47/12 at kostnader med framtidig vedlikehald og busstilbod skal ikkje leggjast inn som del av prosjektet. Men som den statlege modellen viser vil ikkje Møre og Romsdal fylkeskommune frigjere 45 mill. kroner ved nedlegging av ferje- og hurtigbåtsamband i Nordøyvegprosjektet. Fylkeskommunen vil frigjere 25,3 mill. kroner (45 12,7 7) (gitt alt anna likt). Møre og Romsdal fylkeskommune bør leggje til grunn den statlege modellen i finansieringa av Nordøyvegprosjektet. Dersom vi ser bort frå auka drifts- og vedlikehaldskostnader, ser vi bort frå kostnader som vil avgrense fylkeskommunen sitt økonomiske handlingsrom framover. Differansen mellom 45 mill. kroner og 25,3 mill. kroner i finansiering i 30 år er 591 mill. kroner. Det er i så fall ein vesentleg reduksjon av finansieringsida vi ikkje kan sjå bort frå. I tillegg til investeringskostnadene over ein 5-års byggeperiode, vil det bli behov for omfattande rehabilitering av vegar, bruer og tunnelar etter 15-20 år. I følgje tidlegare anslag frå SVV vil ein måtte rekne med rehabiliteringskostnader i storleiken 290-385 mill. kroner etter høvesvis kvart 15.-20. år. Dette vil vere investeringar som fylkeskommunen må lånefinansiere. Desse kostnadene er til
Side 10 nå ikkje inkludert i prosjektet, men kostnadene som følgje av denne auken i investeringane vil påverke Møre og Romsdal fylkeskommune sin økonomi på sikt. Ein investeringskostnad på 300 mill. kroner vil medføre anslagsvis auka rente- og avdragskostnader på gjennomsnittleg 17 mill. kroner per år, gitt ei rente på 4,5 prosent. Endringar i inntektssystemet for fylkeskommunane Innanfor rammetilskotet Møre og Romsdal fylkeskommune får frå staten finst det midlar som er gitt ei særskilt fordeling. Dette gjeld mellom anna midlar til drift og vedlikehald og investeringar på samferdselsområdet etter forvaltningsreforma. Desse midlane vart i 2013 fordelt på fylkeskommunane slik dei vart fordelt i 2010, og prisjustert. Det er eitt unntak, og det gjeld nye fylkesvegferjer der fordelinga mellom fylka blei endra f.o.m. budsjettet for 2012. Møre og Romsdal fylkeskommune blei trekt 11 mill. kroner i ramma. Dette var ein eingongsjustering, og ein vil fram til nytt kriteriesett er på plass i inntektssystemet, sjå nedanfor, berre prisjustere også desse midlane framover. Slik inntektssystemet for fylkeskommunane er i 2013, vil ikkje ein endring i ferjesambanda til Møre og Romsdal fylkeskommune føre til endring av midlane som vert fordelt etter særskilt fordeling. Det betyr at fylkeskommunen fritt kan bruke innsparte midlar (gitt alt anna likt) slik ein måtte ønske, for eksempel til finansiering av Nordøyvegprosjektet. Men inntektssystemet slik det er per i dag inneber også at dersom Møre og Romsdal fylkeskommune vel å setje inn fleire eller større ferjer på eit samband, får ikkje fylkeskommunen auka rammetilskot frå staten til dekning av auka kostnader. Innsparte ferje- og hurtigbåtmidlar vel Møre og Romsdal fylkeskommune sjølv korleis ein vil bruke og kor lenge ein vil bruke dei til formålet. Det blir ein del av den interne prioriteringa i fylkeskommunen. I følgje kommuneproposisjonen for 2012 skal midlane som vert fordelt med ei særskilt fordeling i inntektssystemet til fylkeskommunane frå og med 2014 fordelast etter objektive kriterier i utgiftsutjamninga i inntektssystemet. KRD tar sikte på å legge fram ny kostnadsnøkkel for fylkeskommunane i kommuneproposisjonen for 2014 som vert lagt fram 7. mai, med verknad frå 1. januar 2014. Utgiftsutjamninga er ei rein omfordeling det som blir trekt inn frå nokre fylkeskommunar blir delt ut att til andre fylkeskommunar. Vi veit derfor ikkje per i dag kva for effektar eit nytt kriteriesett vil få for Møre og Romsdal fylkeskommune. Men vi veit at eit nytt kriteriesett kan få følgjer for ferje- og hurtigbåtsubsidiane vi no reknar inn på finansieringssida av Nordøyvegprosjektet. Ein kan tenkje seg at det nye kriteriesettet blir utforma slik at bortfall av eit ferjesamband medfører bortfall av ferjemidlar frå staten i rammetilskotet, mot at ein aukar vegmidlane som følgje av auka veglengde. Når Møre og Romsdal fylkeskommune får auka drifts- og vedlikehaldskostnader som følgje av ny veg med tunnelar og bruer, er det ikkje sikkert at vi netto får ei innsparing i eit slikt
Side 11 inntektssystem. Og dersom vi ikkje får ei netto innsparing, har vi heller ingen ferje- og hurtigbåtsubsidiar å delfinansiere Nordøyvegprosjektet med. Det er ikkje sikkert det nye kriteriesettet blir utforma slik at vi får ein slik effekt, men scenarioet illustrerer risikoen ved å leggje til grunn at sparte ferje- og hurtigbåtsubsidiar kan delfinansiere Nordøyvegprosjektet med eit likt beløp 30 år framover i tid. Før vi veit utforminga av ny kostnadsnøkkel og nytt kriteriesett i inntektssystemet og effektane av dette for Møre og Romsdal fylkeskommune sin økonomi, veit vi ikkje størrelsen på framtidige ferje- og hurtigbåtsubsidiar som skal vere med på å finansiere prosjektet. Uavklarte forhold: Nivået på ferje- og hurtigbåtsubsidiane må kvalitetssikrast ut frå nye anbod. KRD tar sikte på å legge fram ny kostnadsnøkkel for fylkeskommunane i kommuneproposisjonen for 2014. Endringa i inntektssystemet kan få konsekvensar for nivået på ferje- og hurtigbåtsubsidiane i Nordøyvegprosjektet. Ansvar: Arbeidsgruppe finansiering 4.2 Rentekompensasjonsordninga I statsbudsjettet for 2010 blei det innført ei ordning med rentekompensasjon for transporttiltak i fylka. Refusjonen frå staten følgjer den gjeldande flytande renta i Husbanken. Det er lagt til grunn at fylkeskommunen etter søknad får kompensert renteutgiftene ved låneopptak innanfor ei total investeringsramme på 1,3 mrd. kroner for perioden 2010-2019. I Nasjonal transportplan 2014-2023 er det sagt følgjande om rentekompensasjon for transporttiltak i fylka: Som følge av at det nå legges inn en betydelig økning i tilskuddet til fylkesveger, jf. omtale i kapittel 7.2.9, vil rentekompensasjonsordningen avvikles. Staten vil oppfylle forpliktelsene knyttet til de investeringsrammene som er lagt til grunn i perioden 2010 2013, i alt 8 mrd. kr, men det vil ikke bli lagt inn kompensasjon for nye investeringsrammer etter 2013. Avvikling av ordningen vil gi administrative innsparinger. Det legges opp til en økonomisk ramme på om lag 2,28 mrd. kr i planperioden for å dekke allerede inngåtte forpliktelser under rentekompensasjonsordningen. Nasjonal Transportplan 2014 2023 er ikkje vedteken enno. Om rentekompensasjonsordninga faktisk fell bort, veit ein først etter at planen er vedteken av Stortinget, noko som truleg vert gjort 18. juni 2013. Rentekompensasjonen er som nemnd basert på flytande rente i Husbanken. Den er nå på ca. 2 prosent, og det er dette nivået vi har brukt i gjeldande økonomiplan. Med ein rentesats på 2 prosent. utgjer samla rentekompensasjon for åra 2010-2038 ca. 317 mill. kroner (inkl. dei kompensasjonsbeløpa fylkeskommunen har motteke per 31.12.12). Når rentekompensasjonsordninga
Side 12 fell bort frå 2014 vil effekten av dette for Møre og Romsdal fylkeskommune bli ein reduksjon i finansieringa av Nordøyvegprosjektet på om lag 181 mill. kroner med dagens rentenivå i Husbanken. Den attståande rentekompensasjonen vert då 136 mill. kroner. Ein annan effekt av bortfallet av rentekompensasjonsordninga er at fylkeskommunen sitt risikonivå knytt til låneopptak blir mykje høgare. Som følgje av dette må Møre og Romsdal fylkeskommune leggje til grunn ei høgare rente ved vårt låneopptak i Nordøyvegprosjektet. Dette blir omtalt under punkt 4.3 nedanfor. Uavklarte forhold: Effekten av bortfall av rentekompensasjonsordninga for Nordøyvegprosjektet må innarbeidast i finansieringsplanen. Ansvar: Arbeidsgruppe finansiering 4.3 Renteføresetnader Vi viser til notat frå Vegdirektoratet av 5. desember 2012 om Nordøyvegen. Vegdirektoratet har i notatet kommentert fleire av dei føresetnadene Møre og Romsdal fylkeskommune har lagt til grunn i Nordøyvegprosjektet etter spørsmål frå Statens vegvesen Region Midt. Mellom anna har Vegdirektoratet kommentert renteføresetnadene. Vegdirektoratet seier: I de senere år er det i de fleste bompengesaker lagt til grunn en gjennomsnittlig lånerente på 6,5 pst. (..) Forutsetningen om 6,5 pst. er knyttet til låneopptaket som finansieres med bompenger. Utviklingen av rentenivået på lang sikt vil alltid være preget av betydelig usikkerhet. Dessuten vil det ta tid fra en bompengeproposisjon er utarbeidet og behandlet, til det er aktuelt eller hensiktsmessig å foreta låneopptak. Disse forhold tilsier at det er fornuftig å legge til grunn en beregningsteknisk rente som er høyere enn situasjonen i markedet på tidspunktet for framleggelse av bompengeproposisjonen. I lys av dette har Samferdselsdepartementet i brev av 14. nov. 2012 signalisert at en fortsatt skal legge til grunn en forutsetning om lånerente på 6,5 pst. Vi ber derfor om at en slik renteforutsetning legges til grunn for det videre arbeidet med dette prosjektet. I følgje Statens vegvesen må vi bruke ei rente på 6,5 prosent på låneopptaket som blir finansierte med bompengeinntekter. Møre og Romsdal fylkeskommune står fritt til å velje rentenivå på øvrig låneopptak, då fylkeskommunen sjølv vel kva risikonivå ein vil leggje til grunn. Fylkestinget vedtok i sak T-47/12 Nordøyvegen status august 2012 følgjande: 4. Det er lagt til grunn rentekompensasjon tilsvarande låneopptak på 1,31 mrd. kroner. Rentekompensasjonen er basert på flytande rente i Husbanken. Med dette som bakgrunn kan ein leggje til grunn at rentekostnaden på 1,3 mrd.
Side 13 kroner vil tilsvare rentekompensasjon i nedbetalingsperioden. For den øvrige lånegjelda legg ein til grunn 4,5 % rente. Når rentekompensasjonsordninga blir avvikla f.o.m. 2014, kan Møre og Romsdal fylkeskommune ikkje leggje til grunn at rentekostnaden på 1,3 mrd. kroner vil tilsvare rentekompensasjon i nedbetalingsperioden. Vi vil dermed måtte leggje til grunn ei høgre lånerente som reflekterer risikoen fylkeskommunen blir eksponert for. Fylkestinget vedtok ei lånerente på 4,5 prosent for øvrig låneopptak, og det den renta vi nå vil leggje til grunn for fylkeskommunen sitt låneopptak som overstiger 524 mill. kroner (131 mill. kroner per år for åra 2010-2013). Total lånekostnad for prosjektet vil utgjere 1,38 mrd. kroner når vi tek omsyn til redusert rentekompensasjonsbeløp dersom ordninga fell bort (62,5 mill. kroner høgre enn i sak T-47/12, gitt alt anna likt). Differansen i lånekostnad mellom låneopptak til 2 prosent rente, og låneopptak til 4,5 prosent rente for låneopptak utover 524 mill. kroner (dvs. på 856,5 mill. kroner), utgjer mellom 15 mill. kroner og 30 mill. kroner i rentekostnad per år i tilbakebetalingsperioden (gitt alt anna likt). Totalt medfører dette auka kostnader for Møre og Romsdal fylkeskommune på rundt rekna 500 mill. kroner over ein periode på 30 år. Uavklarte forhold Basert på m.a. nye renteføresetnader må ny kontantstraum og finansieringsanalyse utarbeidast. Ansvar: Arbeidsgruppe finansiering 4.4 RDA-midlar (Regionalt differensiert arbeidsgj.avgift) m.m. Det er føresett at Haram kommune og Sandøy kommune vil yte eit tilskot på til saman 250 mill. kroner som i hovudsak er finansiert av RDA-midlar (kompensasjon for auka arbeidsgjevaravgift). Midlane vil inngå som ein del av finansieringa av Nordøyvegen. RDA-midlane blir utbetalt årleg og er sett av samla på eit fond i Haram kommune sin rekneskap. Det er føresett at desse midlane vil kunne utbetalast frå Haram kommune i den takt prosjektet treng midlane. I finansieringsplanen er det lagt til grunn at midlane i all hovudsak kan nyttast i 2014 og 2015. Det er vidare lagt til grunn at denne ordninga skal handterast av Møre og Romsdal fylkeskommune, som utbetaler beløpa etter rekvisisjon frå Statens vegvesen. Når både revidert kostnadsanslag og trafikknotat er ferdigstilt våren 2013, vil Møre og Romsdal fylkeskommune utarbeide ein ny finansieringsplan. Møre og Romsdal fylkeskommune vil i denne samanheng gjere ei ny vurdering av når det vil vere behov for utbetaling av midlar frå Haram kommune. Det vart gjennomført eit møte mellom kommunane og Møre og Romsdal fylkeskommune på fylkeshuset i Molde 5. februar 2013, der partane vart einige om å utarbeide ein avtale som regulerer alle forhold knytt til desse midlane. Forslag til avtale vart sendt Haram kommune og Sandøy kommune 19. februar 2013. Det vil bli halde eit møte for å gå gjennom utkast til avtale i fellesskap.
Side 14 Forlenging av ordninga med RDA-midlar Fylkestinget gjorde følgjande vedtak i sak T-47/12: Kompensasjon for auka arbeidsgjevaravgift (RDA-midlar) som eventuelt kjem til utbetaling til kommunar/næringsliv i Haram og Sandøy om ordninga skulle bli forlenga utover 2013, skal gå til betaling av Nordøyveg-prosjektet. EU sitt regionalstøtteregelverk skal reviderast med verknad frå og med 2014. Regjeringa la 1. mars 2013 fram ei distrikts- og regionalmelding med tittelen Ta heile Noreg i bruk. I denne meldinga går det fram at regjeringa vil arbeide aktivt for å vidareføre den differensierte arbeidsgjevaravgifta frå 2014. Kommunaldepartementet skriv i stortingsmeldinga at Dersom geografien i dagens differensierte arbeidsgivaravgift blir ført vidare, vil regjeringa også føre vidare dei alternative virkemidla. Regjeringa legg til grunn at ordninga skal vere om lag provenynøytral, og at utgangspunkt for vurdering av nivået skal vere satsane før omlegginga i 2004. Detaljane om soner og satsar skal Norge forhandle med ESA om, antakeleg i løpet av hausten 2013. Men dette betyr, med høg sannsynligheit, at Haram får kompensasjon for bortfall av differensiert arbeidsgivaravgift også i perioden 2014-2020. Regjeringa skriv at dette blir ein del av dei årlege budsjettprosessane. Kompensasjonsmidlane er ei nasjonal ordning som EU ikkje legg seg borti. Regjeringa skriv vidare at det kan bli mindre justeringar på innretninga av midlane. Det er klar politisk vilje til å vidareføre ordninga, men ein må alltid ta forbehold om kva som skjer i statsbudsjettet frå år til år, jf. rentekompensasjonsordninga som var vedtatt å vare i 10 år, men som regjeringa no foreslår å korte ned til fire år. Storleiken på kompensasjonen følgjer aktiviteten i næringslivet. Høge lønsutgifter som gir meir innbetalt arbeidsgivaravgift gir også større kompensasjon. Så viss bedriftene held fram på dagens nivå kan ein rekne med 25-30 mill. kroner i RDA-midlar i året, dvs. 175-210 mill. kroner totalt for 2014-2020. Uavklarte forhold: Dersom ordninga med RDA-midlar blir forlenga utover 2013, må det arbeidast for at desse midlane blir øyremerkt Nordøyvegprosjektet. Om ordninga faktisk blir forlenga, og kva innretning den får, veit vi først når regjeringa sitt framlegg til statsbudsjett for 2014 blir lagt fram i oktober. Møre og Romsdal fylkeskommune må etablere avtalar med kommunane som sikrar delfinansiering på 250 mill. kroner til Nordøyvegprosjektet, og at ei ev. forlenging av ordninga skal brukast til Nordøyvegprosjektet. Ansvar: Arbeidsgruppe finansiering
Side 15 4.5 Ekstern finansiering frå kommunar (Sandøy og Haram) Møre og Romsdal fylkeskommune sendte ultimo oktober 2012 eit brev til kommunane Sandøy og Haram der vi bad om følgjande dokumentasjon: Vedtatt og godkjend økonomiplan for perioden 2013 2016 (Sandøy) og for perioden 2014 2017 (Haram) der kommunane sine tilskott på 80 mill. kroner kvar er innarbeidd som eingongstilskott og finansiert seinast med verknad frå inngangen til 2015. Dette er i tråd med dei to kommunane sine vedtak om bidrag til Nordøyvegen. Årsaka til at det er brukt ulike periodar for dei to kommunane er at Haram kommune vedtok økonomiplanen for 2013-2016 allereie i juni i år utan at Nordøyvegen der er innarbeidd. Sandøy kommune har sendt oss dokumentasjonen. Sandøy kommune gjorde m.a. følgjande vedtak 5. desember 2012: Under føresetnaden av og med atterhald om byggestart i 2014, vedtek Sandøy kommunestyre å starte innbetalinga til Nordøyvegprosjektet frå og med 2014, i tråd med fylkesrådmannen sitt oppsett for finansieringsplan for vegprosjektet, og fylkeskommunen sin økonomiplan 2013-2016. Sandøy og Haram kommune har ikkje gjort bindande vedtak (gjennom økonomiplan) om å bidra med 80 mill. kroner kvar i finansiering av prosjektet. Det vart gjennomført eit møte mellom kommunane og Møre og Romsdal fylkeskommune på fylkeshuset i Molde 5. februar 2013, der partane vart einige om å utarbeide ein avtale som regulerer alle forhold knytt til desse midlane. Forslag til avtale vart sendt Haram kommune og Sandøy kommune 19. februar 2013. Det vil bli halde eit møte for å gå gjennom utkast til avtale i fellesskap. Uavklarte forhold: Møre og Romsdal fylkeskommune må etablere avtalar med kommunane som sikrar delfinansiering på 160 mill. kroner til Nordøyvegprosjektet. Ansvar: Møre og Romsdal fylkeskommune 4.6 Privat tilskot Lokalbedrifta I.P. Huse AS har forplikta seg til å gi et tilskot på 15 mill. kroner ved oppstart av prosjektet. Dette er bekrefta i Erklæring om vedtatt støtte til Nordøyvegen underteikna av Inge Huse den 9. august 2012. Det er ikkje lagt til grunn prisjustering av beløpet. Møre og Romsdal fylkeskommune krev inn tilskotet og overfører det til SVV etter rekvisisjon. Uavklarte forhold Ingen.
Side 16 5. Beslutningsprosess/tidsplan Pr. 18.04.2013 ventar samferdselsavdelinga på at SVV skal bli ferdige med følgjande dokument: Ingeniørgeologisk rapport (skal vere ferdig, men MRFK har ikkje sett dokumentet) Trafikknotat (MRFK fekk eit utkast 11.04.2013) Sentralt styringsdokument (MRFK fekk første utkastet 22.03.2013, dokumentet er pr. 18.04.2013 ikkje ferdig) Bompengesøknaden blei sendt frå Nordøyvegen AS til SVV den 4. desember 2012. Møre og Romsdal fylkeskommune arbeider med ein kravspesifikasjon for å få kvalitetssikra finansieringa av prosjektet av ein ekstern konsulent. Uavklarte forhold: SVV må levere dei nemnde dokumenta snarast råd. MRFK må verte ferdig med kravspesifikasjonen vedrørende kvalitetssikring av finansieringa av Nordøyvegprosjektet for å få sendt ut anbodet til aktuelle kandidatar (direkte anskaffing under terskelverdi).
Side 17 Framdriftsplan arbeidsgruppe bompengesøknad Prosess/aktivitet Leveransefrist Trafikknotat 31.01.2013 Faktisk levert/ gjennomført dato Ingeniør-geologisk rapport 28.02.2013 Sentralt styringsdokument 28.02.2013 Anslag på prosjektkostnad 15.03.2013 16.04.2013 Reguleringsplaner vedtatt 30.09.2013 Vegdirektoratet ønskjer å få prosjektdokumenta til gjennomlesing før den lokale politiske behandlinga Kvalitetssikring av MRFK sin finansiering/økonomi gjort av ekstern konsulent Vedtak i Fylkestinget om fullfinansiering og innsending av bompengesøknad Bompengesøknad, inklusiv grunnlag for KS2- prosessen, vert sendt frå Statens vegvesen til Vegdirektoratet Etter vedtak i FT om fullfinansiering Fylkesrådmannen vil saman med styringsgruppa og arbeidsgruppene arbeide vidare med saka som beskrive i dette dokumentet. Ein vil arbeide for at risikoen for Møre og Romsdal fylkeskommune knytt til dette prosjektet vert så liten som mogeleg. Dette er naudsynt arbeid som må gjerast for at fylkestinget kan gjere vedtak om utbygging av Nordøyvegen på eit fagleg forsvarleg grunnlag. Forslag til vedtak: Fylkesutvalet tek orienteringa til vitande. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth samferdselssjef