ROS- analyse Detaljregulering for Skare barnehage Odda Kommune 16. februar 2016
Innhald 1. Føremål og omgrep... - 3-1.1 Føremål...- 3-1.2 Omgrep...- 3-2. Vurdering av mogelege uønska hendingar... - 3-2.0 Planføresetnadar... - 3-2.0.0 Planområdet...- 3-2.1 Farekategoriar for vurdering av mogelege uønska hendingar...- 4-2.2 Naturgitte tilhøve... - 5-2.2.1 Ras/ skred...- 5-2.2.2 Geoteknikk...- 6-2.2.3 Flaum...- 6-2.2.4 Ekstrem nedbør...- 6-2.2.5 Ekstrem vind...- 7-2.2.6 Skog- og grasbrannar...- 7-2.3 Infrastruktur...- 8-2.3.1 Vegar...- 8-2.3.2 Ulykke i kryss og av-/ påkøyring...- 9-2.3.3 Ulykke med gåande/ syklande...- 9-2.3.4 Industri og næringsliv i nærområdet...- 9-2.3.5 Brann og eksplosjon...- 10-2.3.6 Støy til omgjevnadene...- 10-2.3.7 Stråling...- 10-2.4 Prosjektgitte tilhøve...- 10-2.4.1 Terrengformasjon...- 10-3. Analyse og konklusjon... - 11-3.1 Kriteria for rangering av sannsyn... - 11-3.2 Kriteria for rangering av konsekvens...- 12-3.3 Risikomatrise... - 13-3.4 Akseptkriterium... - 13-3.5 Uønska hendingar med mogelege førebyggjande tiltak...- 14-3.6 Konklusjon...- 15 - - 2 -
1. Føremål og omgrep 1.1 Føremål Føremålet med risiko- og sårbarhetsanalysar er å utarbeida eit grunnlag for planleggingsarbeidet slik at beredskapsmessige omsyn kan integrerast i den ordinære planlegginga, og at det kan gi betre grunnlag for beredskaps- og kriseplanlegging i samfunnet. 1.2 Omgrep Risiko uttrykker den faren som uønska hendingar representerer for menneske, miljø, økonomiske verdiar og samfunnsviktige funksjonar. Risiko er eit resultat av sannsynet for (frekvensen) og konsekvensane av uønska hendingar (DSB) Sårbarhet er eit uttrykk for eit system si evne til å fungera og oppnå måla sine når det blir utsett for påkjenningar (DSB) Sannsyn er eit uttrykk for kor hyppig ei hending kan ventast å inntreffa. Vurderinga må byggja på kjennskap til lokale tilhøve, røynsler, statistikk og anna relevant informasjon. Konsekvens er mogeleg verknad av ei hending. 2. Vurdering av mogelege uønska hendingar 2.0 Planføresetnadar 2.0.0 Planområdet Det er planlagt ei endring av gjeldande reguleringsplan for bustadfelt på 38/4 i Skare frå 2007. Endringa gjeld for bustadområde 1, parkeringsplass og felles grøntområde i eksisterande plan. Føremålet med endringa er å byggje ny Skare barnehage med tilhøyrande funskjonar. Elles omfattar planarbeidet mellom anna å sjå på løysingar for vegar og parkering til barnehagen. Området er av Odda kommune vurdert til ikkje å utløyse krav om konsekvensutgreiing (KU), grunna mindre endring av byggjeføremål innafor område som allereie er avsett til utbyggingsføremål. Reguleringsplanen omfattar eit areal på ca. 3.4 daa og ligg i Skare i Odda kommune. - 3 -
2.1 Farekategoriar for vurdering av mogelege uønska hendingar I plankartet vil område med potensiale for risiko synast med omsynssone. ROS-analysen er utført i samsvar med «Veileder for kommunal risiko- og sårbarhetsanalyser» utgitt av Direktoratet for samfunnssikkerheit og beredskap (2010), Norsk Standard 5814:2008, «Veiledning om tekniske krav til byggverk» utgitt av Direktoratet for byggkvalitet (2010), og Fylkesmannen i Hordaland sin FylkesROS. Odda kommune har ikkje utarbeidd mal for ROS- analyse eller vedtekne eigne akseptkriterium for risiko og sårbarheit i arealplansamanheng. Omega Areal AS vil difor nytte eigne akseptkriterium og metode for rangering av sannsyn og konsekvensar i samsvar med dei nemnte rapportane. Det er laga ei sjekkliste ut i frå liste med farekategoriar der det er vurdert om farekategoriane er aktuelle å kartleggja eller ikkje. Hending/ situasjon Aktuelt? Naturgitte tilhøve Ja Nei Er området utsett for eller kan planen medføre risiko for: Ras/ skred (steinsprang, snø, sørpe og lausmasseskred) Geoteknikk (bergartar, lausmassar og stabilitet) Flaum (elv, bekk) Ekstrem nedbør (stormflo, høgvasstand, store bølgjer og stigning av havnivå) Ekstrem vind Skog- og grasbrannar Menneskeskapte tilhøve Ja Nei Kan planen få konsekvensar for eller kan planområdet verta påverka av: Veganlegg Trafikkstøy Ulukke i kryss og av-/ påkjøring Ulukke med gåande/ syklande Skipstrafikk Industri og næringsliv i nærområdet Ureining (akutt og anna, Ureining av grunn, deponi etc.) Transport av/ulukke med farleg gods Brann og eksplosjon Dambrot Støy til omgjevnadene Stråling (høgspent linje, radon) Terrengformasjon (naturlege terrengformasjonar som utgjer spesiell fare) - 4 -
2.2 Naturgitte tilhøve 2.2.1 Ras/ skred Steinsprang, snø, sørpe og lausmasseskred frå naturleg terreng Det er ikkje registrerte ras- eller skredhendingar i området eller nærliggjande områder. NGI har tidlegare utarbeidd snø- og steinskredkart for området. På kart nedanfor viser aktsemdkartet som vart utarbeidd. Desse karta baserar seg på synfaringar der skredkyndige har vurdert dei lokale skredtilhøva. Reguleringsplanområdet ligg ikkje innafor desse aktsemdområda, og heller ikkje innafor aktsemdkarta til NVE når det gjeld steinsprang, jord- og flomskred. NGI Snø- og steinskred Kjelde: atlas.nve.no - 5 -
NVE aktsemdkart steinsprang (venstre) og NGI aktsemdkart jord- og flaumskred (høgre). Kjelde: atlas.nve.no 2.2.2 Geoteknikk Bergartar, lausmassar og stabilitet I følge Nasjonal berggrunnsdatabase, så består området av granittisk øyegneis. Dette er stabile fjellmassar, der fjellet har innslag av flekkar med andre fargar. I tillegg er en del av området fylt opp med sprengsteinsmassar. Dette gjer at sannsynet for utrasing og erosjon i samband med bygging er liten. Det vil ikkje vere naudsynt med vidare kartlegging av grunntilhøva i området. Mot nordaust heller terrenget til mellom 15 og 25 grader i eit mindre området der det er ein bergskrent. Elles er det frå 0 til 15 grader helling på terrenget innafor planområdet, jf. brattleikskarta til NVE. 2.2.3 Flaum Elv, bekk Det går ein mindre bekk gjennom området. Dette er truleg ein flaumbekk, og den bør flyttast ved utbygging, slik at den ikkje blir liggjande under ein ny bygning. Der bekken må krysse vegar er det viktig at opningen vert dimensjonert så stor at det ikkje vert danna ein propp slik at ovanforliggjande terreng vert oversvømt. 2.2.4 Ekstrem nedbør Stormflo, høg vasstand, store bølgjer og stigning av havnivå Sør- Noreg ligg midt i vestavindbeltet og er mykje utsett for lågtrykk som kjem inn frå havet mot Sør- Noreg og vidare mot Vestlandet. Lågtrykka kan gje mykje nedbør og sterk vind. I høve til klimaframskrivingane framlagt i rapport «Klima i 2100» utgitt av Norsk klimasenter i 2009, vil nedbøren på Vestlandet auke med 18 % i 2100. Sjølv om temperaturen vil auke mellom 2 og 4 grader, i følgje same rapport og NOU 2010:10, vil det vere ein - 6 -
overgangsperiode der nedbøren kan auke betrakteleg, utan at temperaturen fell. Større nedbørsmengder i form av snø kan difor opptre i framtida. Drenering av overflatevatn må vurderast særskilt ved prosjektering grunna potensiale for større snømengder kombinert med smelting og nedbør. Tilstrekkeleg sideareal til veganlegga for lagring av snø må takast omsyn til. 2.2.5 Ekstrem vind Ekstrem vind kan føre til at tre, lause gjenstandar og bygningsdelar losner og gjer skade. Ofte fell tre ut i vegen og stansar trafikken, eller veltar over hengande el- kablar som fører til straumbrot. Naturårsaker er vanskelege å gjere tiltak mot, og klimaprognosar syner til at det vil kome meir ekstrem nedbør og vind i framtida. Det er viktig å gjere dei tiltak som er naudsynte for å sikre materielle verdiar og menneskeliv ved ekstremvér 2.2.6 Skog- og grasbrannar Ved svært tørre periodar kombinert med uforsiktig bruk av eld kan brann oppstå i gras og lyng i fjellsidene som kan spreia seg. Avstandar mellom hyttene skal vere minimum 8.0 meter dersom ikkje anna tiltak for førebygging mot brannspreiing er sett i verk. Tilstrekkeleg sløkkjeutstyr må sikrast. Odda brann og redning består av to avdelingar, som førebyggjer brann og andre ulukker, og som rykker ut ved brann. Det er lokalisert ein brannstasjon i Odda, og ein i Røldal. Avkøyrsla til planområdet ligg omtrent 16 km frå Odda sentrum og 26 km frå Røldal sentrum. Dette gir ei køyretid for redningsbilane på ca. 15 minutt. Planlagte veganlegg i gjeldande reguleringsplan som vert vidareført i reguleringsendringa, samt opparbeidde veganlegg ligg slik at utrykkingskøyretøya skal kome fram. - 7 -
2.3 Infrastruktur 2.3.1 Vegar Veganlegg i gjeldande reguleringsplan er vidareført til planendringa. Hovudtilkomstvegen ligg med ein breidde på min. 6 m fram til planområdet i gjeldande plan. Hovudtilkomstvegen er opparbeidd i dag. Innafor planområdet er vegane dimensjonert med tanke på personbiltrafikk, noko varelevering med liten lastebil og for renovasjonsbilar. Det er regulert med tanke på einvegskjøring ved henting og bringing av born i barnehagen, slik at ein slepp at det vert rygging i området der ungar ferdast. Veganlegga ligg med slik kurvatur og stigning at det vil bli nytta låg fart og høg merksemd på vegane og parkeringsplassane. Det vil vere universell tilkomst frå parkeringsplassane og inn i barnehagen. Hovudtilkomsten er fv100, og det er oppgitt i vegvesenet sin kartbase at fartsgrensa er 50 km/t og ÅDT 250. Ved ein barnehage vil trafikken konsentrere seg rundt eit tidsrom på morgonen, og eit tidsrom på ettermiddagen ved henting av born etter arbeidstid. Det ligg fortau på andre sida av fylkesvegen. Foto frå området. Kjelde: Omega Areal AS - 8 -
Foto frå området. Kjelde: Omega Areal AS 2.3.2 Ulykke i kryss og av-/ påkøyring Hovedtilkomstvegen går gjennom eit byggjefelt, og vegen ligg ikkje i rettstrekk ved området, så dette fører til at det vert nytta låg fart. Inn mot sjølve barnehagen vil utforminga bere meir preg av gatetun som oppmodar til låg fart og auka merksemd. Det vil vere viktig å halde frisiktsoner fri for hindringar, og desse sonene må ikkje nyttast til snøopplag. Det vil difor vere viktig å ha nok anna areal som kan nyttast til snøopplag. 2.3.3 Ulykke med gåande/ syklande Som over, er det truleg at det vert nytta høg merksemd og låg fart innad i planområdet. Langs hovedvegen er det fortau, men det vil vere viktig med god belysning av naturleg kryssningspunkt. Bruk av refleks og hodelykt hos mjuke trafikantar og låg fart hos bilistar kan vere med på å skape trygge omgjevnader, også i mørke. 2.3.4 Industri og næringsliv i nærområdet Det ligg eit mindre sagbruk oppe ved Lotevatnet, omlag 1.5 km frå planområdet. Denne bedrifta har noko tyngre transport på fylkesvegen forbi planområdet. - 9 -
2.3.5 Brann og eksplosjon Det vil alltid kunne oppstå brann i ein bygning, og det er difor viktig med tidleg varsling slik at ein kan få alle ut av bygningen og brakt i tryggleik. Bygningen vil i dette høve ligge med god avstand til nabobusetnad, og det vil ikkje vere lagring av spesielle kjelder som kan føre til brann i bygningen. 2.3.6 Støy til omgjevnadene Det vil naturleg nok vere noko støy frå ungar som leiker, men barnehagen er ikkje stor, og uteplassen vil for det meste liggje på nedsida av bygget der det er god avstand til nabobebyggelse. Det vil også vere noko støy som må påreknast i anleggsperioden. 2.3.7 Stråling Radon Alle bygningar skal vere prosjektert og utført med radonførebyggjande tiltak slik at innstrauminga av radon frå grunn vert avgrensa. Radonkonsentrasjonen i inneluft skal ikkje overstige 200 Bq/m3, jf. TEK 10, forskrift om tekniske krav til byggverk, 13-5 Radon. Følgjande skal minst vere oppfylt: Bygning berekna for varig opphald skal ha radonsperre mot grunn. Bygning rekna for varig opphald skal tilretteleggjast for eigna tiltak i byggjegrunn som kan aktiverast når radonkonsentrasjonen i inneluft overstig 100 Bq/m3. Punkta på førre side gjeld ikkje dersom det kan dokumenterast at dette ikkje er naudsynt for å tilfredsstilla kravet om maksimal konsentrasjon på 200 Bq/m3. 2.4 Prosjektgitte tilhøve 2.4.1 Terrengformasjon Naturlege terrengformasjonar som utgjer spesiell fare (stup mm). På grunn av fjellformasjon i bakkant av tomta, så må det truleg sprengjast noko i bakkant av bygning. Eventuelle høgdeskilnader ved bygging av barnehage må sikrast i anleggsperioden og etter at bygningen er bygd. Sikringar må utformast slik at dei ikkje oppmodar til klatring, og dei må vere tilstrekkeleg høge. - 10 -
3. Analyse og konklusjon 3.1 Kriteria for rangering av sannsyn Kommunen har ikkje eigne skjema for ROS- analyse. Det vert difor nytta nytte eigne akseptkriterium og metode for rangering av sannsyn og konsekvensar med utgangspunkt i rapportane skildra i punkt 2.1. Sannsynet er justert i høve til tryggleiksklassar for skred jf. TEK10 7-3. Sannsynsklasse Kor ofte kan ein vente hendingar: Vekttal Svært sannsynleg Meir enn 1 hending per 20 år. 5 Sannsynleg Mindre enn 1 hending per 20 år, men minst ei hending per 200 år. 4 Noko sannsynleg Mindre enn 1 hending per 200 år, men minst 1 hending per 1000 år. 3 Lite sannsynleg Mindre enn 1 hending per 1000 år, men minst 1 hending per 5000 år. 2 Usannsynleg Mindre enn 1 hending per 5000 år 1-11 -
3.2 Kriteria for rangering av konsekvens Estimert tap innan dei ulike kategoriane, menneske, natur eller ting/ bygg går på samfunnsøkonomiske tap, det svarer ikkje til personleg tap eller kjensler knytt til hendingane. Storleik på omfang Menneske (liv helse) Ytre miljø (luft, vatn, jord) Samla verdi på materielle skadar i NOK Vekttal Katastrofalt Meir enn 5 omkomne. Svært omfattande øydeleggingar på større areal med varige konsekvensar for ytre miljø. Varig skadar på infrastruktur/ Skadar for meir enn 150 000 000. 5 Kritisk 2-4 omkomne og alvorlege personskadar. Svært omfattande øydeleggingar på mindre areal med varige konsekvensar for ytre miljø. Infrastrukturen er nede over lang tid, med fare for liv/ skadar for mellom 10 000 000 til 50 000 000. 4 Alvorleg 1 omkommen og alvorlege personskadar. Alvorleg skade på areal, kan utbetrast med tiltak. Infrastrukturen er nede over kort tid, med fare for liv/ skadar for mellom 1 000 000 til 10 000 000. 3 Ein viss fare Inntil 2 alvorlege personskadar. Noko skade på ytre miljø som kan utbetrast på kort sikt. Infrastrukturen er ute av drift over tid, utan fare for liv og helse/ skadar for 100 000 til 5 000 000. 2 Ufarleg Mindre skadar som normalt lækjer seg sjølv. Lita eller ingen innverknad på ytre miljø, små skadar som kan utbetrast innan relativt kort tid. Det er korte brot i infrastrukturen, utan fare for noko liv eller helse/ skadar for inntil 100 000. 1-12 -
3.3 Risikomatrise Risikomatrisa syner vurdering av risiko som produkt av sannsyn og konsekvens. Risikomatrise Svært sannsynleg 5 Sannsynleg 4 Noko sannsynleg 3 Lite sannsynleg 2 Usannsynleg 1 Sannsyn Konsekvens 5 10 15 20 25 4 8 12 16 20 3 6 9 12 15 2 4 6 8 10 1 2 3 4 5 Ufarleg Ein viss fare Alvorleg Kritisk Katastrofalt 1 2 3 4 5 3.4 Akseptkriterium Ved gjennomføring av ROS-analyse for nye utbyggingsområde skal det leggjast til grunn følgjande akseptkriterium: Akseptkriterium Ikkje akseptabelt Moglegvis akseptabelt Uakseptabel risiko. Må undersøkast gjennom meir detaljerte analyser (for eventuelt å avkrefte risiko eller avklare moglege risikoreduserande tiltak). Tiltak kan gjennomførast for å redusera risikoen. Kost-nyttevurdering av risikoreduserande tiltak. Akseptabelt Akseptabel risiko i utgangspunktet. Risikoreduserande tiltak gjennomførast når det er mogleg ut frå økonomiske og praktiske vurderingar. - 13 -
3.5 Uønska hendingar med mogelege førebyggjande tiltak Tabell over uønska hendingar og aktuelle tiltak. Uønska hending Sannsyn Konsekvens Risiko Aktuelt tiltak/ kommentar Ras/ skred 2 2 4 Det er ikkje naudsynt med tiltak i forhold til ras og skred. Geoteknikk 1 3 3 Fundamentering vert ikkje sett på som noko problem. Flaum 3 2 6 Omlegging av bekk, og dimensjonering av kulvertar og bruløp må prosjekterast med tanke på flaum og dimensjonerast for auka ekstremnedbør. Bekken bør haldast open, og den bør leggast slik at bygning ikkje vert oversvømt. Krav til løysning gjennom teknisk plan. Ekstrem nedbør 5 2 10 Drenering av overflatevatn må vurderast særskilt ved prosjektering grunna potensiale for større snømengder. Ekstrem vind 5 1 6 Bygningsdelar må dimensjonerast for å tole sterk påkjenning frå vind. Skog- og grasbrannar 2 2 4 Naudsynt slokkeutstyr må sikrast. Veganlegg 1 1 1 Det er ikkje noko som tilseier tiltak på planlagte vegar. Ulukke i kryss og av-/ påkjøring Ulukke med gåande/ syklande 3 2 6 Høg merksemd og låg fart er viktig i eit bustadområde som dette. Kryssingspunkt ved hovudveg bør lyssetjast. Brøytekantar må ikkje vere i strid med soner for frisikt. 3 3 9 Her er det også viktig med høg merksemd og låg fart på bilistane. På vinterstid bør refleks og hovudlykt prioriterast. Brann og eksplosjon 2 2 2 Naudsynt varslingsutstyr og slokkeutstyr må sikrast. Støy til omgjevnadene 4 1 4 Støy er i hovudsak eit problem i anleggsfasen. Stråling 4 1 4 Krav i høve til TEK10 gjelder. Terrengformasjon 3 3 9 Eventuelle høgdeskilnader ved bygging må sikrast i anleggsperioden og når bygget står ferdig. - 14 -
3.6 Konklusjon Tiltak med kommentarar over bør innarbeidast i reguleringsplanen, og eventuelt med tilhøyrande føresegner der dette er føremålstenleg. Det er vidare ikkje noko som tilseier at det er naudsynt med andre risikoreduserande tiltak på planområdet utover det som er lagt inn i planen og vurdert nedanfor. Krav til varslingsanlegg og slokkevatn må sikrast i samsvar med TEK 10, forskrift om tekniske krav til byggverk, 11-17. Alle bygningar skal vere prosjektert og utført med radonførebyggjande tiltak slik at innstrauminga av radon frå grunn vert avgrensa. Det må stillast krav til teknisk plan, som skal vise omlegging av bekk og prosjektering av kulvertar mm. - 15 -