MASSETAK FIKSE KONSEKVENSUTGREIING

MASSETAK FIKSE KONSEKVENSUTGREIING Sivilingeniør Arild Karlsen Sandvik, 5584 BJOA 8.februar 2012 1

INNHALD 1. INNLEIING GRUNNLAGET FOR KONSEKVENSUTGREIINGA 2. TILHØVET TIL ANDRE PLANAR 2.1 Kommuneplanen 2.2 Reguleringsplan 3. ROS-ANALYSE 3.1 Årsakar og sannsyn 3.2 Systematisering forslag til mottiltak 4. TRAFIKKTILHØVE 4.1 Trafikkmengder 4.2 Vegsystem 5. MILJØKVALITETAR 5.1 Temakart for Rogaland 5.2 Arealbruk 5.3 Næringsutvikling 6. KONSEKVENSAR 6.1 Landskap 6.2 Støy, støv, avrenning 6.3 Biologisk mangfald 7. ETTERBRUK AVSLUTTINGSPLAN 7.1 Utviklingsperspektiv 7.2 Framtidig arealbruk 8. ANDRE TILTAK 8.1 Fysiske tiltak 8.2 Driftstiltak 9. AVSLUTTING 2

1. INNLEIING GRUNNLAGET FOR KONSEKVENSUTGREIINGA Konsekvensutgreiinga er gjort etter at privat forslag til detaljregulering er sendt kommunen til behandling. Bakgrunnen for dette går fram av kommunen sin e-post dagsett 01.02.12: Kort oppsummering: Planframlegget utløyser krav om konsekvensutgreiing og utarbeiding av planprogram. På grunn av ein feil som oppstod i kommuneplanprosessen og som har forplanta seg til oppstart av planarbeidet er det no gjort ein avtale med tiltakshavar om utarbeiding av konsekvensutgreiing som skal følgje reguleringsplanen ved utlegging til offentleg ettersyn. I følgje lovverket skal det og lagast eit planprogram som skal sendast ut på høyring samtidig som varsel om oppstart. På bakgrunn av det som kjem fram i utgreiinga vert det ikkje sendt planprogram på høyring i denne saka. Grunnlaget for planarbeidet og oppskrifta på korleis konsekvensutgreiinga skal vera; kva tema som skal belysast, tidsplan og involvering, vert fastsett utifrå erfaring som er gjort med tilsvarande saker i området. 2. TILHØVET TIL ANDRE PLANAR 2.1 Kommuneplanen Massetaket er vist i godkjent kommuneplan som eit areal på ca. 15 daa på Fig. 1: Utsnitt av gjeldande kommuneplan for Vindafjord 3

eigedomane gnr. 276, bnr. 7 og bnr. 10. Innspel om massetak i dette området kom frå eigar av gnr. 276, bnr. 7.. I planen er det gitt følgjande føresegner og retningsliner for råstoffutvinning: 1.10 Byggjeområde - råstoffutvinning I tillegg til pkt. 1 gjeld: I område for nye og for utviding av eksisterande masseuttaksområde er det krav om godkjent reguleringsplan før utbygging. Kommunen kan krevja ei eiga konsekvensutgreiing før godkjenning av nye uttak. Retningslinjer for område for råstoffutvinning: Ved all råstoffutvinning skal det frå starten av setjast av midlar til tilbakeføring og tilsåing av utnytta område, som seinast skal skje eit år etter at drifta er avslutta. Masseuttak skal planleggjast slik at det blir minst mogleg innsyn i brotet. Slik området for masseuttak er vist i kommuneplanen er det for lite for kommersiell drift over tid. Det er også plassert slik i terrenget og landskapsrommet at det blir svært godt synleg frå omgjevnadane og frå vegfarande på E134, j.fr. retningslinene ovanfor. Tiltakshavar har derfor forstått kommuneplanen som ei prinsipiell godkjenning av massetak i dette området, på denne sida av E134, og at nærare plassering, avgrensing og utforming må avklarast i reguleringsplanen. 2.2 Reguleringsplan Det er ikkje gjeldande reguleringsplan i området frå før. I det framlagde planforslaget er massetaket flytta opp til kote 220, bak den høgda der massetaket er vist i kommuneplanen. I staden for sprenga vekk høgda, blir ho nytta til å få betre skjerming og minst mogeleg innsyn i brotet. På flata bak høgda ligg tilhøva til rette for å etablera eit skjerma verksområde. Det vil bli bygd opp ein 6 m høg voll som skjermar verksområdet mot sørvest. Knuseverk, ferdig masse og opplasting vil gå føre seg bak denne vollen. Frå verksområdet kan ein sprenga seg inn fjellmassivet på ein stuff som er stor nok til rasjonell drift. Utsprengt masse kan takast direkte frå stuff til knuseverk som vil bli flytta etter kvart som stuffen blir flytta. Etter kvart som ein å sprenger seg inn i fjellmassivet vil ein få eit bergrom som er lukka på tre sider. I forhold til omgjevnadane er dette heilt klart den mest omsynsfulle måten å driva eit steinbrot på. Det vil faktisk vera slik at verknadane for omgjevnadane blir mindre til meir ein tar ut av brotet. Sprenginga blir gjort frå pallar slik at det er mogleg å bora samstundes med utlasting og knusing. Dette gir rasjonell drift. 4

3. ROS-ANALYSE 3.1 Årsaker og sannsyn Definisjonar: Risiko er eit resultat av sannsyn for (frekvensen) og konsekvensane av uønska hendingar. Sårbarheit er eit uttrykk for eit system si evne til å fungera og oppnå sine mål når det blir utsett for påkjenningar Sannsyn blir rangert etter forventa frekvens Omgrep Frekvens Lite sannsynleg (LiS) Mindre enn ei gong kvart 50. år Mindre sannsynleg (MiS) Mellom ei gong kvart 10. og ei gong kvart 50. år Sannsynleg (S) Mellom ei gong kvart år og ei gong kvart 10.år Svært sannsynleg (SS) Meir enn ei gong kvart år Konsekvens er mogeleg verknad av ei hending etter at hendinga har inntreffe. Vurdering av konsekvens er å sjå på tiltak for å gjera verknaden av skaden så liten som mogeleg, og må ikkje forvekslast med førebyggjande tiltak for å unngå at hendinga inntreff. Konsekvensane blir klassifisert som følgjer for menneske (me), for miljø (mi) og økonomiske verdiar/drift/produksjon (øk/p) Omgrep Menneske (ME) Miljø (MI) Øk. verdiar/pro-duksjon (ØK/P) Ufarleg (U) Ingen Ingen miljøskadar Skader < 50.000 kroner personskader Ei viss fare Få og små Mindre miljøskadar Skader < 100.000 kroner (EVF) personskader Kritisk (K) Få, men alvorlege Omfattande skader Skader < 1 mill. kroner personskader på miljøet Farleg (F) Døde Alvorlege skader på miljøet Skader > 1 mill. kroner 3.2 Systematisering forslag til mottiltak Sannsyn og konsekvensar blir sett inn i ei matrise som då viser risiko Mykje sannsynleg Sannsynleg Mindre sannsynleg Lite sannsynleg Ufarleg Ei viss fare Kritisk Farleg 5

UØNSKA HENDING: A. Trafikkulykke frå og med kryss E 134 til og med lasteplass B. Trafikkulykke på verksområdet C. Menneske eller dyr fell ned over kanten på steinbrottet D. Ukontrollert utslepp av diesel eller hydraulikkolje E. Miste kontroll over borerigg på stuff F. Personskade i knuseverket G. Brann i anleggsmaskin eller knuseverk H. Utrasing av massar på stuff - Uryddig trafikkbilete, blanding av trafikk og aktivitetar - Menneskeleg svikt - Støy/støv/andre aktivitetar svekker konsentrasjonen - Manglande sikring - Mørke/dårleg sikt - Materialsvikt - Menneskeleg svikt - Feil bruk - Dårleg vedlikehald MiS LiS S ME : EVF ME : EVF ØK/P : U ME : U MI: EVF - Menneskeleg svikt - Maskinsvikt - Dårleg reinsk av stuff og kanten på brotet MiS ME : EVF - Menneskeleg svikt MiS ME : K - Manglande opplæring - Maskinsvikt - Forstyrrande arbeidsmiljø - Uforsiktig bruk av LiS ME : EVF eld - Lekkasjar i brennbare væsker - Feil i elektrisk anlegg - Gnister som følgje av store påkjenningar - Mangelfull reinsk MiS ME : EVF Vegkryss bygd med god nok standard. Godt vedlikehald Skilje mellom ulike trafikktypar og maskinar MOGELEG ÅRSAK SANNSYN KONSEKVENS RISIKO MOT- TILTAK - Mangelfull MiS ME : EVF kanalisering av kryss - Stor fart på E 134 - Glatt vegbane på E 134 - Menneskeleg svikt - Møteulykke på internvegen Sikringsgjerde Vedlikehald Oppsamling Opplæring Grundig reinsk av stuff Opplæring, verneutstyr, vernerundar Vedlikehald Grundig reinsk av 6

stuff I. Ukontrollert steinflukt under sprenging - Feil lading - Mangelfull tildekking av salva - Manglande oversikt over fjellet i salva MiS ME : EVF Erfaren skytebas J. Lynnedslag under lading av salve - Manglande sjekk av vêrmelding LiS ME : F ØK/P : K Rutinar for sikker sprenging K. Brann i sprengstofflage r (Lite sannsynleg at det er aktuelt med sprengstofflage r) L. Brann i annan bygning M. Innbrot i sprengstofflage r (Lite sannsynleg at det er aktuelt med sprengstofflage r) N. Svikt i vassforsyninga 7 - Uforsiktig omgang med open eld - Feil i elektrisk anlegg - Dårleg sikring - Uforsiktig omgang med open eld - Feil i elektrisk anlegg - Dårleg sikring - Dårleg sikring - Menneskeleg svikt (t.d. gløymt å låsa) - Freistande innhald i lager - Straumbrot - Frost - For liten kapasitet, vasskjelda tømt O. Straumbrot - Manglande levering frå energiselskap - Leidningsbrot i eige anlegg - Svikt i transformator P. Skogbrann i nærområdet - Uforsiktig bruk av open eld - Lynnedslag LiS LiS Liks S S Liks ME : EVF ØK/P : K ME : EVF ME : U ME : U MI : EVF ME : U ME : U MI : EVF ØK/P : U Rutinar. Lite lagerhald Systematisk brannvern God sikring. Lite lager Vedlikehald Vedlikehald Rutinar for bruk av open eld Q. Flaum - Store Mi ME : U Vedlikehald.

nedbørmengder - Snøsmelting - Tette avløp MI : EVF Kapasitet på drenssystem Følgjande tiltak vil kunna bidra til å redusera skadeverknad av personskader : Bruk av personleg verneutstyr Opplæring og øving av dei tilsette Lett tilgang til førstehjelpsutstyr Kommunikasjon mellom dei tilsette og til hjelpeapparatet Følgjande tiltak vil kunna bidra til å redusera skade på miljø og økonomiske verdiar: Opplæring og øving av dei tilsette Tilgjengeleg utstyr, t.d. for brannsløkking Analysen stadfestar at mange av aktivitetane i eit knuseverk er forbunden med ein viss risiko. Det er mykje å oppnå ved systematisk vedlikehald og gode rutinar for drifta. Det er likevel ikkje til å koma bort frå at denne type verksemd alltid vil ha arbeidsoppgåver og situasjonar forbunden med ein viss fare. Ei erkjenning av dette er første føresetnaden for å redusera risikoen frå dag til dag. 4. TRAFIKKTILHØVE 4.1 Trafikkmengder E134 hadde i 2010 ein årsdøgntrafikk på ÅDT = 3.466 i tellepunktet på fylkes-/kommunegrensa. Andelen tunge kjøretøy var på 481 elle 14 %. Det er lite fotgjengartrafikk i området og nokre få som bruker sykkel mellom Ølen og Etne utan at del ligg føre tal for desse. All masse som blir tatt ut i massetaket må transporterast ut på bil. Om ein legg til grunn ein årleg produksjon på 200.000 tonn, får vi ein trafikk på 50 70 lass kvar arbeidsdag. 4.2 Vegsystem Den innsendte reguleringsplanen viser eit T-kryss med reguleringsgrense i senterlinja for E 134. Det er lagt opp til at all breiddeutviding skal være innanfor reguleringsplanen. Dette er nødvendig for at nødvendige areal skal vera til rådvelde for tiltakshavar utan ekspropriasjon. Det er regulert plass for eit fullkanalisert kryss med venstresvingefelt frå sør, akselerasjonsfelt mot sør og høgresvingefelt frå nord. På den måten vil nordgåande kjørefelt ikkje blir endra og det vil ikkje vera nødvendig med grunn på austsida av vegen. Krysset er plassert ut frå to hovudomsyn: 8

o Tilstrekkeleg langt mot sør til at det ikkje blir siktproblem i forhold til høybrekket i nord o Tilstrekkeleg langt mot sør til at vegen opp til pukkverket blir lang nok til å gi akseptable stigningsforhold. Et tredje omsyn har vore å legga krysset mellom dei to teigane med fulldyrka jord på nordsida av vegen. Krysset er utforma som T-kryss fordi det er dette det er behov for. Det er lagt til grunn at Statens vegvesen vil gjera ei samla vurdering av kva slags kryss som er mest teneleg i området når ein ser på behova på begge sider av vegen. For tiltakshavar vil eit 4-arma kryssvera like teneleg som eit T-kryss. Det er lagt opp til sanering av avkjørsler til bustadane på nordsida av E 134. Trasé for framtidig E134 ikkje er fastlagt. Vi er likevel kjent med at framtidig E 134 skal ha midtdelar, noko som inneber at kryss på ny E134 skal væra planskilte. Når veglina ikkje er endeleg fastlagt og finansiering ikkje er vedtatt, kan det være grunn til å tru at ny veg på denne strekninga ligger 5 10 år frem i tid. Det vil derfor væra behov for å sjå på løysingar som kan fungere i tida frem til full utbygging av E 134 i området. Tiltakshavar har følgd opp alle innspel frå Statens vegvesen og er open for å finne den best mulige kryssløsninga, herunder forskyve krysset tilpasset aktivitet på andre sida av vegen. Det må likevel leggast vekt på dei spesielle omsyna som er lagt til grunn for plasseringa av krysset i reguleringsplanen. Skal steinbrotet skjermast mot innsyn slik det er føresett i kommuneplanen, må det trekkast bort frå E134. Dette føreset lengd på tilkomstvegen på grunn av stigningstilhøva. På den andre sida vil ein unødig lang tilkomstveg vera ein ekstra kostnad. Med den uvissa som er knytt til traséval og tid for bygging av ny E134 bør ein søke ei løysing som kan fungere godt på dagens tofeltsveg; ut frå dagens trafikkmengder og ut frå dei trafikkmengdene som ny aktivitet i området kan generere. Ei slik mellombels løysing vil også kunne bety ei standardheving og ikkje være til hinder for ei framtidig løysing i samsvar med vedtekne krav til ny stamveg. Kommuneplanen for Vindafjord viser eit område for massetak på vestsida av E134. Saman med eksisterande busetnad tilseier dette ein aktivitet som nå og i framtida må ha tilkomst frå E134. I det planframlegget som nå ligg føre, er det foreslått ei samordning av dei ulike avkjørslebehova på denne sida av vegen med ei trafikkteknisk fullgod kryssløysing for tofeltsveg. Uavklarte spørsmål knytt til framtidig E134 ikkje må føre til utsett godkjenning av innsendt reguleringsplan. 9

5. MILJØKVALITETAR 5.1 Temakart forrogaland Det aktuelle området er kontrollert mot ovanfor nemnde registreringar. Funna går fram av etterfølgjande. 5.1.1 Regionale friluftsområde (FINK) Området aust for E 134 i Vindafjord er vist som regionalt frilluftsområde. Dette er eit stort område der dei sentrae elementa er Olalia og tilligande areal og vegen frå Opheim og inn til Olalia. Både avstand, høgdeforhold og utforming/skjerming av steinbrotet tilseier at det ikkje ligg interessekonfliktar i dette naboskapet. 10

5.1.2 Landbruk Det er registrert to areal med fulldyrka jord. Desse er ikkje i konflikt med steinbrotet, og bare i svært liten grad av tilkomstvegen som ligg mellom og i utkanten av jordbruksareala. 11

5.1.3 Skogbruk Den største delen av arealet, dvs alt som ikkje er fulldyrka jord eller myr, er vist som skog med høg bonitet. Skogen på framsida av høgda mellom E 134 og steinbrotet er tenkt tatt vare på som skjerming. Dette er blandingsskog av varierand kvalitet. Resten av skogsområdet er så bratt og lite tilgjendgeleg at den økonomiske veridien må seiast å vera svært tvilsom. 12

5.1.4 Samfunn og tryggleik - skred Verken steinbrotet, verksområdet eller tilkomstvegen ligger i rasutsett område. Det gjer imidlertid dei nærliggjande bustadane. Det er lagt opp til at bratthenget bak bustadane skal stå igjen som skjerming av steinbrotet. Det same gjeld skogen rundt brotet. Det er derfor ingen grunn til å tru at steinbrotet vil ha negativ innverknad på skredfaren i området, snarare tvert imot. 13

5.1.5 Samfunn og tryggleik Leidningar el FKB Det går ikkje overføringsliner for straum gjennom planområdet. Desse går på austsida av E 134, og er så langt frå steinbrotet at det ikkje blir sett på som eit problem. 14

5.2 Arealbruk Fikse er eit område der busettinga er knytt til noverande og tidlegare landbruksdrift. Tidlegare hadde Statens vegvesen veggarasje på austsida av E134. Denne eigedomen tilhøyrer nå Mesta og det synest å vera liten aktivitet. Busetnaden ligg stort sett langs E134 med direkte tilkomst frå denne vegen. Her som hovudvegen går i eit dalføre er utemiljøet påverka av vegtrafikken, både visuelt og når det gjeld støy. Det er likevel ikkje grunn til å tru at dette representerer eit stort miljøproblem. På andre sida av fylkes-/kommunegrensa ligg ein skytebane som blir driven i samarbeid mellom skyttarlaga i Ølen og Etne. Her er etter måten stor aktivitet og anlegget blir stadig bygd ut. 5.3 Næringsutvikling 5.3.1 Noverande og framtidig næringsaktivitet. Næringsaktiviteten i området er knytt til landbruk. I dalføret ned mot Ølen er det fleire bruk som driv med mjølkekyr, gris, storfe utanom mjølkekyr og sau. Oppe idalen på flaten er det eitt bruk som driv med sau. Verken i kommuneplan eller andre overordna planar på Vindafjordsida av kommunegrensa er det vist område for framtidig næringsområde med unnatak av massetaket som vist i kartet på side 3. På Etnesida er det planar om eit næringsområde på austsida av E 134. 5.3.2 Behov for stein Det har vore ei omfattande byggeverksemd på indre Haugalandet i dei seinara åra. Det er grunn til å tru at dette vil halda fram. I tillegg er det planar om ei stor utbygging av stamvegen mellom Lauareid i Etne og Hodnafjell på grensa mellom Vindafjord og Tysvær. Elles har det over lang tid vore store leveransar av naturgrus og pukk frå dei store morenene i Etne. Her har konfliktane med verneinteressene spissa seg til slik at det er behov for tilgang på alternativt råstoff. Knusing av fjell vil vera eit nærliggjande, og kanskje det einaste aktuelle alternativet til naturgrus. 5.3.3 Ressursgrunnlaget Eit massetak bør lokaliserast ut frå ei rekke kriteria: Kvalitet på bergarten i forhold til det marknaden etterspør Tilgjengelege mengder som gir grunnlag for langsiktig drift 15

Lokalisering i område der miljøpåverknaden er til ulempe for færrast mogeleg Kort transport til marknaden Transport i unnabakke for minst mogeleg energibruk og utslepp God transportveg Heile fjellpartiet mellom Ølen og Etne, frå Dreganeset til Keisarholla, består av gneisbergartar. Det er i dag ingen kommersielle uttak i området. Ut frå dei prøvane som er analyserte frå det aktuelle området, kan ein slå fast at bergarten kan brukast til dei fleste aktuelle føremåla. Det er bare prøver frå overflata som er analyserte. Det er grunn til å tru at djupareliggande fjell har betre kvalitet. Figur 7: Geologisk kart over Vindafjord. (NGU) Ressursgrunnlaget er ubegrensa i kvantitet. Drifta kan derfor leggast opp med eit langsiktig perspektiv: God skjerming for innsyn Uttak av så store mengder at det kan forsvara miljøinvesteringar av ulike slag God skjerming av støy og støv frå verksemda Steinbrotet må sikrast slik at ikkje uvedkomande blir utsett for ulykker 16

6. KONSEKVENSAR 6.1 Landskap Anlegget er slik plassert og utforma i landskapet at det vil bli lite synleg for vegfarande på E134 og andre i nærmiljøet. Det er utarbeidd nokre terrengmodellar som viser korleis anlegget vil bli sjåande ut. Ut frå ei konkret vurdering, og ikkje minst om ein tar omsyn til dei store voluma som terrengmodellane viser tatt ut, er det grunnlag for å seia at steinbrotet ikkje har store negative landskapsmessige konsekvensar. Figur 8: Steinbrotet sett mot vest, frå E 134 ved kommunegrensa Figur 9: Steinbrotet sett mot nordvest, frå E134 rett sør for avkjøringa til bustadane 17

Figur 10: Steinbrotet sett på skrå ovanfrå mot nordvest Figur 11: Steinbrotet sett på skrå ovanfrå, mot sørvest 18

6.2 Støy, støv, avrenning 6.2.1 Støy Den vesentlegaste støykjelda vil vera sjølve knuseverket. Dette både fordi verket i seg sjølv skaper støy, men og fordi verket vil ha høgast samanhengande driftstid av støykjeldene. Over tid vil knuseverket bli plassert med betre skjerming. Det er innhenta støymålingar frå tilsvarande knuseverk som det som det kan vera aktuelt å nytta på Fikse. Vedlagt følgjer ei eiga støyvurdering basert på same type knuseutstyr som det som er tenkt nytta på Fikse. 6.2.2 Støv Knusing av fjell frigjer støvpartiklar, avhengig av bergart, knusemetode og grad av nedknusing. Knusing til små fraksjonar gir meir støv enn knusing til pukk. Med gjevne geologiske og tekniske føresetnadar er det vanskeleg å gjera noko med produsert mengd støv. Utfordringa er å få kontroll over så mykje støv som mogleg rett etter at det er produsert og før det kjem på avvegar. Støv frå boremaskin: Oppsamling etter kvart. Støv frå opplasting og transport til knuseverk: Bare aktuelt i tørt ver. Gir ikkje så store mengder at det er aktuelt med vassdemping. Støv frå knuseverk: Produserer ein god del støv i tørt ver. Kan få kontroll med støvet ved å bruka vatn. Støv frå transportbelte: I tørt ver får ein støvflukt både frå sjølve transportbeltet, men særleg frå massen frå han forlet transportbeltet og til han ligg i ro i lageret. Kan til ein viss grad hindrast ved å bygga inne transportbeltet og skjerma massen i fritt fall, men oftast må det i tillegg brukast vatn for å binda støvet. Støv frå ferdigvarelager og området elles: Knust masse inneheld finstoff som blir tatt av vinden og ført på avvegar. Er ikkje praktisk/økonomisk mogeleg å unngå fullt ut. Bruk av vatn til støvdemping i knuseverket vil ha verknad til ferdigvarelageret. Med den skjerminga som verksområdet vil få, vil vindproblemet bli mindre enn om verket låg opent til. Det er heilt klart at støv vil bli ført ut av steinbrot og verksområde og legga seg på vegetasjon og bygningar i området, og meir jo nærare støvkjelda ein er. Støvet vil i eit visst mon setta farge på vegetasjonen, og frukt og bær kan få eit belegg som ikkje elles ville vore der. Størst mengd støv på avvegar vil ein truleg få om vinteren med tørre periodar med frost som hindrar bruk av vatn til støvdemping. Slike periodar er til vanleg få og korte i vår del av landet. Eit nedbørrikt klima gir god avvasking av støv som 19

har falle til ro, og dette reduserer problemet. Det er elles slik at støvet ikkje inneheld farlege stoff av noko slag slik at støvet er eit estetisk problem og ikkje eit helseproblem. 6.2.3 Avrenning Nedbør vil vaska overflata i steinbrotet og ta med seg finstoff frå ferdigvarelageret. Slik steinbrotet og verksområdet er utforma er det lett å ha kontroll med all avrenning. Dette må samlast opp i eit sandfang for å unngå å få ført finstoff ut i vassdrag utanfor området og for å ha i 2.-linesikring mot ureing dersom uhellet skulle vera ute. 6.3 Biologisk mangfald Naturmangfaldlova inneheld prinsipp som skal gå fram av avgjerder som gjeld naturmangfald. Utgreiinga av denne reguleringsplanen er gjennomført i samsvar med desse prinsippa: o o o o o o o 8 (kunnskapsgrunnlaget), m.a. at kravet til kunnskapsgrunnlaget skal stå i et rimeleg forhold til sakens karakter og risiko for skade på naturmangfaldet: Det er innhenta opplysningar frå kjente, aktuelle og tilgjengelege kjelder utan at det er funn noko som tyder på spesielle interessekonfliktar 9 (føre-var-prinsippet): Anlegget og drifta er lagt opp slik at ein skal førebyggja eventuelle interessekonfliktar, t.d. med drift i eit lukka bergrom, skjerming av støy og støv, samling av avrenning, fullgodt vegsystem 10 (økosystemtilnærming og samla belasting): God avstand til aktuelle grenseverdiar 11 (kostnadane ved miljøforringing skal bærast av tiltakshavar): 12 (miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar): Kjent og utprøvd teknologi, profesjonalitet og vektlegging av førebyggande arbeid. 13 (kvalitetsnormer for naturmangfald): God avstand til aktuelle grenseverdiar 14 (vektlegging av andre viktige samfunnsinteresser og samiske interesser): Ingen konfliktar med kultuminne, berekraftig lokalisering i forhold til transport, små konfliktar i forhold til jord- og skogbruk, god ressursøkonomi å erstatta naturgrus med knust fjell, etappevis utbygging av vegsystemet frå opprusting av eksisterande E134 til tilpasssing til ny E134 med midtdelar 20

7. ETTERBRUK AVSLUTTINGSPLAN 7.1 Utviklingsperspektiv. Massetaket på Fikse vil, med dei omsøkte areala og etter den driftsplanen som ligg føre, ha ei levetid på 20 30 år, avhengig av marknad og etterspurnad. Om nødvendig kan årleg produksjon aukast. Levetida kan lengast mykje ved å sprenga seg ned under det planlagde nivået på kote 220. Dette vil alltid vera eit alternativ til vidare utviding i areal. Dersom drifta blir avslutta når arealgrensene er nådde, vil ein ha til rådvelde eit areal på i storleik 35.000 m², inne i eit bergrom som er godt skjerma på alle 4 sidene. Infrastruktur, byggegrunn og lokalisering i forhold til lokale sentra gjer området veleigna for ulike utbyggingsføremål. Like aktuelt kan det vera å halda fram med masseuttak i ein utvida arealramme. Etter kvart som massetaket blir utvida, vil eksterne miljøverknadar av støy og støv bli tilsvarande mindre på grunn av den skjermverknaden som bergrommet gir. Følgjande etterbruksalternativ vil kunna vera aktuelle: 7.1.1 Vidare drift av massetak Etter kvart som massetaket blir større i omfang, vil tilhøva for framhald i drifta bli stadig betre fordi skjerminga mot omgjevnadane blir betre. Om det ikkje blir tatt ut masse her, må det gjerast ein annan stad, der tilhøva ligg mindre godt til rette og der skjerminga mot omgjevnadane ikkje er tilsvarande gode. 7.1.2 Utbyggingsføremål, næringsverksemd Avslutta massetak stiller til rådvelde eit utbyggingsområde som er stort nok til å vera interessant, men aleine ikkje stort nok til å representera eit næringsmessig tyngdepunkt mellom to lokalsentra. Her vil mykje vera avhengig av kva som elles skjer i området som i dag er grenseland mellom to kommunar. 7.1.3 Jordbruksføremål Mange stader er det aktuelt å føra arealet tilbake til jordbruksføremål etter at massane er tatt ut. Dette kan sjølvsagt også vera aktuelt i dette området. Arealet vil truleg ha større verdi til andre landbruksføremål enn tradisjonell grasproduksjon på grunn av lokalisering, landskapsrom og infrastruktur. 7.2 Framtidig arealbruk Det ligg truleg 4 5 kommuneplanperiodar fram i tid før ein må ta endeleg standpunkt til arealbruk når den omsøkte drifta er avslutta. Den endelege arealbruken kan ein derfor trygt overlata til framtidige kommunetyre å ta endeleg avgjerd om. I dag må vi sikra oss at vi ikkje legg hindringar i vegen for ein god arealbruk, og at vi sikrar området etter kvart som bergverksdrifta går framover: 21

1. Det blir sett av eit indeksregulert beløp pr tonn produsert masse, til rådvelde for å sikra og utvikla området etter kvart. 2. Framtidig bergvegg skal etablerast og gjerast ferdig etter kvart som ein del av ordinær drift. 3. Alle jordmassane i området skal takast vare på og brukast til å forma landskapet rundt steinbrotet. 8. ANDRE TILTAK 8.1 Fysiske tiltak Det er i plan og føresegner lagt opp til at alle aktuelle tiltak skal løysast etter kvart som massetaket blir utbygd med heimel i reguleringplanen. Det er gjort følgjande unnatak: Støy må målast og verkemiddel tilpassast den aktuelle situasjonen Tilkomstvegen må byggast ut over noko tid etter kvart som transportmengden auker 8.2 Driftstiltak Driftsplanen er lagt fram for og vil bli godkjent av Direktoratet for mineralforvaltning. Det er elles lagt opp til at reguleringsføresegnene skal gi viktige premiss for drifta, slik som støykrav, driftstid, tid for sprenging og tid for uttransport av massar. 9. AVSLUTNING Det er i plandokument, plankart, planføresegner og herverande konsekvensutgreiing lagt opp til å gjera verknadane av eit massetak på Fikse så føreseielege som råd er. Det vil alltid vera negative konsekvensar av eit steinbrot. Det ligg i saka sin natur at dette er ein type verksemd som ikkje kan drivast utan at drifta blir lagt merke til. På same tid er tilgang på massar ein nødvendig føresetnad for vidare utvikling av samfunnet. Det er derfor nødvendig å finna ei plassering og driftsform som har færraast mogleg negative konsekvensar. Vi meiner å ha lagt fram ein plan som tilfredsstillar dette kravet. 22