Konflikthandtering
1. Usemje eller konflikt? 2. Grunnlag i lov- og avtaleverket 3. Rolleavklaring 4. Retningslinjer i Utdanningsforbundet 5. Konflikthandtering og konfliktløysing s2
KONFLIKT? s3
Konfliktar Kan forsure arbeidsmiljøet Kan føre til sjukdom Kan virke sjølvforsterkande Kan skyvast under teppet Kan førebyggast Kan gjerast til noko positivt Alle vil oppleve konfliktar Små og store Gjeld ikkje meg Handlar nokre gangar om sjuke menneske s4
Kva er eit godt arbeidsmiljø? AML 4 I utformingen av den enkeltes arbeidssituasjon skal: a) det legges til rette for at arbeidstaker gis mulighet for faglig og personlig utvikling gjennom sitt arbeid, b) arbeidet organiseres og tilrettelegges under hensyn til den enkelte arbeidstakers arbeidsevne, kyndighet, alder og øvrige forutsetninger, c) det legges vekt på å gi arbeidstaker mulighet til selvbestemmelse, innflytelse og faglig ansvar, d) arbeidstaker så langt som mulig gis mulighet til variasjon og for å se sammenheng mellom enkeltoppgaver, e) det gis tilstrekkelig informasjon og opplæring slik at arbeidstaker er i stand til å utføre arbeidet når det skjer endringer som berører vedkommendes arbeidssituasjon. s5
Ansvar og plikter I AML 1 formål: Sikre et arbeidsmiljø som gir grunnlag for en helsefremmende og meningsfylt arbeidssituasjon trygghet mot fysiske og psykiske skadevirkninger velferdsmessig standard samsvar med teknologiske og sosiale utvikling i samfunnet trygge ansettelsesforhold, likebehandling legge til rette for tilpasninger knyttet til arbeidstakers forutsetninger og livssituasjon gi grunnlag for at arbeidsgiver og arbeidstakerne i virksomhetene selv kan ivareta og utvikle sitt arbeidsmiljø Bidra til inkluderende arbeidsliv s 6
Ansvar og plikter II KS hovedavtalen del B: 1 Formål skape trygge arbeidsplasser med meningsfylt arbeid og et godt arbeidsmiljø 3 Arbeidsgiver og tillitsvalgtes gjensidige rettigheter og plikter: har en gjensidig plikt til å gjøre sitt beste for å skape og opprettholde et godt samarbeid på arbeidsstedet slik at partene kan ta opp og løse eventuelle problemer eller andre saker på en åpen og konstruktiv måte s7
Arbeidsgjevar si rolle Hovudansvar og formelle forpliktelsar Stor makt og innverknad Ansvar for å ta initiativ til å løyse saker Fullmakter til å setje i gang tiltak s8
Tillitsvalde si rolle Pådrivar Haldningsskapar Samarbeidspartnar HUGS vernetenesta Initiativtakar Førebygge konfliktar Ansvar for å ta tak i konfliktar Opptre på vegne av medlemmer (fullmakt) Rettleiar, ikkje terapeut s9
Kva er ein konflikt? Meir alvorleg enn usemje Motsetningsforhold Kollisjon mellom menneske - mobiliserer negative kjensler Kan vere både opne og skjulte Potensiell konflikt Følt konflikt Erkjent konflikt s10
Kva kjenneteiknar ein konflikt Feiloppfatningar Selektiv høyrsel Ingen forsøk på å forstå motparten Bruk av hersketeknikkar Manglande kommunikasjon Feilinformasjon og oppretthalde feilinformasjon Bruk av truslar Å eige sanninga Personalromsbetrevitarar Vondsinna og bevisst handling/utsagn ( brønnpissing ) s11
Typer konflikt Personkonflikt/emosjonell konflikt Sakskonflikt Prosedyrekonflikt Misforståing Rollekonflikt Interessekonflikt Verdikonflikt s12
Kva slags konfliktsaker møter vi? Konfliktar i personalet, enkeltpersonar eller grupper Konfliktar mellom leiar og lærar Konfliktar mellom leiar og personalet/ deler av personalet Konflikt mellom elev(ar) og lærar Konfliktar mellom foreldre og lærar Konfliktar mellom leiing og foreldre s13
Vanlege konfliktsaker Omorganisering og endring av oppgåver Konfliktskapande åtferd hos leiar Manglande verdsetting Klager på tilsette frå foreldre Misbruk av styringsretten Elevklager på tilsette si framferd Ulikt syn på leiing Skuldingar om seksuelle overgrep s14
Konfliktforebyggande tiltak Arbeid i gode tider : Skape tryggleik og tillit og ha kultur for å vere opne Forstå og akseptere ulike roller Ha respekt for kvarandre som menneske Ha respekt for kvarandre sine arbeidsområde og fagkunnskapar Akseptere usemje og vite kva ein gjer med det Gode rutinar for medbestemmelse Gode rutinar for å dele informasjon, god kommunikasjon Drøfte ulike former for konfliktberedskap Synleg og tydeleg leiing Humor s15
Retningslinjer for personalnemnder Samansetjing av nemnda Oppnemnd av fylkesstyret Tilsette si rolle Ansvar: Sakshandsaming, medlemshjelp, rådgjeving Innstilling juridisk bistand Teieplikt og habilitet Dokumenthandtering Rapport til fylkesstyret s16
Retningslinjer for handtering av konfliktfylte personalsaker - SST 2008 Utdanningsforbundet tilbyr hjelp Når leiar i konflikt er medlem i Utdanningsforbundet Krav på rettleiing, bistand, rådgjeving - ikkje medhald Sikre gode prosesser Arbeidsgivar har hovudansvar Teieplikt Løysast på lågast mulige nivå Juridisk vurdering Saksgang i organisasjonen Personalnemnd i alle fylke s17
Køyrereglar for konflikthandtering Aktiv lytting - eg-bodskap Stille spørsmål som klargjer historia Ta ikkje stilling til ei sak på tidleg tidspunkt Ver varsam med fordeling av skuld, ansvar og feil Ver tilbakehalden med lovnader Ikkje lage langsiktige mål tidleg i prosessen Bruke uformelle og formelle kanalar Medlemmer har krav på hjelp og støtte, men ikkje nødvendigvis medhald s18
Konflikthandtering: ulike framgangsmåtar stor Kamp Dialog/problemløysing Legge vekt på at eigne interesser vinn fram Kompromiss liten liten Unnvikande Føyeleg Vere open og ha og respekt for andre sine interesser stor s19
Korleis løyse konfliktar? Definer kva som er konflikten Starte med ei positiv haldning til å finne løysing Sjå på vegen til løysing som ein samarbeidsretta prosess Finn løysingar som gjer at ingen sit att som taparar s20
Kartleggingsfasen Kva slags konflikt er dette Kven er involverte Finst det skriftleg dokumentasjon? Samtale med berørte partar Prøve å belyse alle sider av konflikten Kven eig problemet? s21
Konfliktløysingsmodellar Neglisjere konflikten Den autoritære metoden Den unnvikande metoden Forsoning Kompromiss Løysing utan taparar og vinnarar
Konfliktløysing utan taparar og vinnarar Her er ein ikkje opptekne av å fordele skuld: Mål: Å bli samde om tiltak som blir sette i verk og følgde opp. utvikle felles haldningar og strategi utvikle lojalitet og byggje tillit vurdere både kortsiktige og langsiktige tiltak og setje dei i verk Tiltak: Drøfte likskap/ulikskap definere ståstad, kartlegge konflikten Lære av kvarandre Sjå kva som finst av nye løysingar det er eit felles ansvar Lage ein avtale som alle partar kan leve med vurdere behovet for vidare støtte s23
Resultatet av konfliktar Ved å gå inn i arbeid med ein konflikt aksepterer vi også at det kan finnast ulike utgangar av konflikten: Endre og/eller betre relasjonen Etablere spelereglar som skal følgjast Skilsmisse
Ved fastlåste konfliktar. kan følgjande vurderast: Endring av åtferd/handlemåte ut frå skriftleg avtale Rettleiing (ekstern?) Omplassering Intern omorganisering Omskulering Åtvaring Sjølv seie opp stillinga si Suspensjon/oppseiing
Gode råd Saka skal løysast på lågast muleg nivå Unngå oppslag i media Jobb ikkje åleine med tunge konfliktsaker Det er lov å omgå ordinær saksgang Hald hovudet kaldt La deg ikkje involvere Hugs at kva sak er unik og må handsamast deretter Set grenser for kva du kan bistå med s26
Oppsummering Vere kjend med lover og avtalar som regulerer konfliktløysing Kjenne til partane sine roller i ein konflikt Vite om korleis konfliktar kan oppstå Tips til førebyggande arbeid Få eksempel på måtar å løyse konfliktar på Kunnskap om Utdanningsforbundet sine retningslinjer s27
Problematisk vaksenåtferd Korleis handtere ei sak der lærar ved si åtferd gjer situasjonen utrygg og forstyrrar læringsmiljøet. Det kan vere ein eller fleire elevar som oppfattar situasjonen slik: Ironiske merknader, favoriserer enkeltelevar, ugrei språkbruk, truslar og fysiske overgrep. Elevar stiller krav om forandring, - dei vil ikkje lenger ha denne læraren. Foreldre engasjerer seg. s28
Problematisk elevåtferd Lærar opplever bråk og uro, aggressiv åtferd frå elevar, vald og trussel om vald, trakassering, herverk, anonyme brev, negativ omtale på nettsider/blogg etc. Situasjonen er uhaldbar for denne læraren det går ut over helse og livskvalitet s29
Den vanskelege kollegaen Lærar(ar) klagar på kollega som dei meiner er ei psykisk belastning for arbeidsmiljøet. Kan vere: Alltid negativ Stiller ikkje opp og held ikkje avtaler Er sur Brukar munn på andre Samarbeider dårleg men er flink til å kritisere Blir fornærma ved den minste ting Toler ikkje forandringar Byggjer interne alliansar/nettverk s30
Vanskeleg leiar Ein eller fleire tilsette kan oppleve leiar som eit problem Kan vere: Uakseptabel framferd mot ein eller fleire ironisering, sjikane, dårleg omtale i offentleg samanheng, truslar, aggressiv etc Manglande oppfølging av tilsette Manglande/dårleg kommunikasjon Dårleg organisering på arbeidsplassen Utydeleg leiarskap tilsette veit ikkje kvar dei har sin leiar Personlege problem som påverkar arbeidsmiljøet s31
KONFLIKT? s32
KONFLIKT? s33
KONFLIKT? s34
KONFLIKT? s35