Verneplan Breheimen - referat frå møte i referansegruppa i Lom på Norsk Fjellmuseum

Transkript

1 Verneplan Breheimen - referat frå møte i referansegruppa i Lom på Norsk Fjellmuseum Til stades: Lom Fjellstyre v/ Harald Onsum Berg Lom Bondelag v/ Nils Magne Vole Lom Tamreinlag v/ Magnar Hansen Jotunheimen Reiseliv AS v/ Svein Terje Garmo setereigarane i Høydalen v/ Magne Røhr Lomseggen sameige v/ Ola Magnar Hoft Naturvernlaget i Lom og Skjåk v/ Tom Dahl Jotunheimen Nasjonalparksenter v/ Mai Bakken Fylkesmannen i Oppland v/ Jørn Karlsen og Kolbjørn Hoff Lom kommune v/ Sander Sælthun Representant frå Lom Bonde- og Småbrukarlag var ikkje til stades. 1) Innleiing v/ Kjell Madsen: Nissegarden sine noverande og planlagde aktivitetar i Breheimen-området Hovudpunkt i innlegget: Turisme er mykje meir enn seng og mat aktivitetstilbod viktig I tillegg til Via Ferrata mot Lomseggen ser Madsen for seg å legge opp til enklare aktivitets-/ klatreruter, turstiar med bruer osv. i Vikedalane ovanfor Nissegarden. Gondolbane vil hjelpe til med å etablere og halde i gang andre aktivitetar i Lom ved å trekkje hit turistar Ide: Utvikle strekninga Otta Stryn spesielt for sykling. Sykkelveg frå Fossbergom til Skjåk, helst sykkel- og hestestig som ei samanhengande rute langs RV15 frå Otta til Stryn (jamfør Rallarvegen)! Da vil ein få gjester som brukar ei veke gjennom Ottadalen i staden for nokre timar i bil. Ingen merknader til sjølve verneplanarbeidet. Håpar at klatrestigen/via Ferrata får bestå uendra. Svar frå Madsen på spørsmål frå J. Karlsen: Breheimen nasjonalpark kan vere positivt for reiselivet, men vil få lite konsekvensar for den faktiske bruken av området. Generelt er det tungt å drive med turisme her i området alt tek lang tid. Vi treng meir initiativ lokalt for å skape aktivitetar for gjestene, har ein ide om ei opplevings-/ handelsgate frå Fossbergom til startpunkt for event. ny gondolbane. Må arbeide for å flytte vernegrensene slik at gondolbane kan gjennomførast. Replikk frå K. Hoff: Gondolbane er med i prosessen vidare, for tidleg å ta stilling til vernegrenser.

2 2) Gjennomgang av utkast til konsekvensutgreiingar (KU) v/ Jørn Karlsen. Utkast til KU for alle 13 deltema er no klare. Kommunane har fått utkasta til gjennomsyn, slik at feil/ manglar kan rettast før ferdigstilling av KU ane. Alle blir utgreidd etter 0-alternativet (dagens situasjon), og 3 ulike alternativ for vern: Alternativ 1A: Nasjonalpark (NP)som hovudverneform innanfor utgreiingsområdet, men med landskapsvernområde (LVO) i følgjande område: Mysubytta i Skjåk, gamle Strynefjellsvegen i Skjåk, Høydalen i Lom, Mørkridsdalen i Luster, Vigdalen i Luster, og naturreservat (NR) i følgjande område: Røykjeskålsvatnet i Skjåk, Høyrokampen i Lom og Mørkrid i Luster. Alternativ 1B: NP som hovudverneform innanfor utgreiingsområdet, men med LVO i følgjande område: Mysubytta i Skjåk, gamle Strynefjellsv. i Skjåk, Høydalen i Lom, Vigdalen i Luster. Alternativ 2: LVO i heile utredningsområdet. Konsekvensutgreiingane tek utgangspunkt i malane til verneforskrifter, der det er gjort enkelte tilpassingar for lokale tilhøve. Konsekvensane av dei ulike alternativa vert fastsett ved å koble saman verdi og verknad, og er vurdert etter ein skala frå ---- (svært stor negativ) til ++++ (svært stor positivt). I det følgjande er det først og fremst referert tilrådingar og tiltak som er aktuelle i Lom. Detaljerte tabellar for verdsetting av konsekvensar for det enkelte deltema er ikkje referert, sidan denne vurderinga ikkje er endeleg. KU biologisk mangfald/ naturmiljø: Negative konsekvensar ved 0-alternativet - årsak: aktuelt med meir kraftutbygging, gondolbane, meir hyttebygging, motorferdsel. Positive konsekvensar av alt. 1A/B og 2. KU villrein: Negative konsekvensar ved 0-alternativet, positive konsekvensar av alt. 1A/B og 2. Tilråding/ avbøtande tiltak: styring av ferdsel, halde grensa mot tamrein (merknad: dette punktet er ikkje relevant i høve til utgreiing av vern), sikre korridorar mot andre villreinsområde i nord/ vest. Magnar Hansen hadde merknad om feil i KU vedr. beiting av tamrein i villreinsområdet i (Fylkesmannen har spelt inn dette til utgreiar, og utgreiar har hatt kontakt med Hansen om dette etter møtet.) KU landskap: 83 % av utgreiingsområdet er meir enn 1 km frå tyngre tekniske inngrep, 19 % av området er meir enn 5 km frå slike inngrep. Positive konsekvensar av alt. 1A/B og 2. Tiltak som kan ha negativ verknad ved 0-alternativet: Som for KU biologisk mangfald. Tradisjonell bruk av området (for eksempel setring) bør oppretthaldast. KU kulturminne og kulturmiljø: 5 særskilte kulturmiljø er omtalt i rapporten: Høydalen. Fjelldalane i Skjåk, Breheimen-massivet, Mørkridsdalen, Vigdalen. Positive konsekvensar av alt. 1A/B og 2. Tilråding/ avbøtande tiltak: skjøtselsplan for kulturminne, skilting, veileder for restaurering av bygningar, vurdere stigar/ styring av ferdsel i høve til slitasje på kulturminne.

3 K. Hoff: Det bør gjennomførast kartlegging/ samling av informasjon om vassvegane i området. Svein Terje Garmo: Vassvegane er eit av dei beste reiselivsprodukta vi har i området. J. Karlsen: Høve til maskinelt vedlikehald av vassvegar er teke inn i verneforskriftene som er nytta i utgreiinga. Aktuelle ressurspersonar for vidare registreringar: Eldar Eggen, Reidar Marstein, Jan Stokstad. KU landbruk og tamrein: Merknad: nødvendig med justeringar i verneforskrift for naturreservat ta omsyn til tamreinsdrift og beitebruk. Tilråding/ avbøtande tiltak: tillate hausting av innmark Kvålssætre, tillate utkjøring av saltstein for beitedyr, opne for oppføring av bygningar på setrene, tillate bruk av snøskuter under tamreinsdrift. Kommentar frå referansegruppa: Må ta inn den nye beitebruksplanen for Lom i denne KU en. (Kommunen har spelt inn dette til utgreiar på KU landbruk etter møtet, og sendt planen til dei). Magne Røhr: Viktig å opne for modernisering av sætrene jamfør stigande matvareprisar og mangel på dyrka jord i framtida. Magnar Hansen: Vinterbeitet ut mot Lomseggen er den delen av beiteområdet til Lom tamreinlag som er minst påverka av radioaktivitet.(fylkesmannen har spelt inn dette til utgreiar etter møtet) Ola Magnar Hoft: Generelt er KU en nokså tynn når det gjeld landbruket og landbruksinteressene i Lom. Ingenting om at det blir drive systematisk gjeting i området. (Fylkesmannen har spelt inn dette til utgreiar etter møtet) KU kraftressursar: 70 % av vassdraga i området er alt varig verna. Potensiell verdi for småkraftverk også i verna vassdrag. Vern kan ha negative konsekvensar for motorferdsel til ettersyn av liner og anlegg. Tilråding/ avbøtande tiltak: grensejustering ved i høve til aktuelle utbyggingsplanar, dispensasjon i verneforskriftene for motorferdsel i samband med ettersyn av kraftliner og anlegg. KU råstoffutvinning og kleberstein ved Hovdestulfjellet: Ingen økonomisk betydning konsekvens 0 for alle alternativ. KU reiseliv: Området har stor verdi for reiseliv både lokalt, regionalt og nasjonalt. Vegbasert rundreiseturisme, overnattingsturisme, gards-/ seterturisme og aktivitetsturisme. Små skilnader i konsekvens for dei ulike alternativ. Tilråding/ avbøtande tiltak: verneforskrifter tilpassa lokale tilhøve, utarbeiding av forvaltningsplan i samarbeid med næringslivet, vurdere utstrekning/ avgrensing av dei ulike verneformene. Eventuell gondolbane vil krevje grensejustering. Usikker økonomi/ marknadsundersøking/arealbruk. Nasjonalpark-omgrepet vil ha positiv verdi i marknadsføringa for reiselivet, som ein garanti for at området er urørt. Sjølve om Breheimen neppe vil kunne konkurrere med t.d. Jotunheimen i status, vil Breheimen vil inngå som eit av fleire store verneområde i regionen.

4 Magne Røhr: Verneforskrifta bør opne for utviding/ modernisering av Høydalssæter som turistbedrift har tidlegare vore ein svært viktig innfallsport til området. Svein Terje Garmo: Verneforskrifta må ta høgde for endringar i stignettet. Ferdselmønsteret endrar seg, det ser ut til å bli eit større behov for kortare rundturar, car walks og liknande. Nils Magne Vole: Dersom det i framtida kjem alpinanlegg, gondolbane eller liknande på sør-/ austsida av Bøverdalen, vil dette kunne gje grunnlag for etablering av slike anlegg også inn mot Breheimen, men verneområdet vil dermed medføre at slik utbygging blir uaktuelt. KU hytter og andre bygningar: Ca 230 bygningar innanfor utgreiingsområdet (140 i Luster, 60 i Skjåk, 30 i Lom) Områder med særskilt stor verdi: m.a. Bøvertjønnan og Høydalsområdet Negative konsekvensar ved vern pga. strengare restriksjonar på hyttebygging, hogst av ved og motorferdsel i Høyrokampen- området. Tilråding/ avbøtande tiltak: Opne for vedhogst, grensejusteringar inntil setrer og hytter, eventuelt også ved Bøvertjønnan (utviding av hyttefeltet). Ola Magnar Hoft: Feil i KU/ forveksling av hytter i Lomseggen sameige (eige notat er sendt). KU samferdsle Fire vegar innanfor området m.a. vegen til Høydalsseter og til hyttefeltet ved Bøvertjønnan. Grusførekomstar innanfor utgreiingsområdet blir ikkje tilrådd brukt til vegvedlikehald. Noko telekommunikasjonsutstyr innanfor området, m.a. på Blåhø og mobilmast mellom Krossbu og Sognefjellshytta. Vern medfører negative konsekvensar. Tilråding/ avbøtande tiltak: Opne for vedlikehald av rassikringsvollar langs RV55 ved Bøvertunvatnet. Magne Røhr: Grustilgang til vegvedlikehald blir eit problem om ikkje det blir høve til å nytte grusressursane ved Vassenden i Høydalen. Kommentar frå K. Hoff: Økonomisk kompensasjon kan bli aktuelt dersom vernet medfører ulemper i høve til dagens situasjon/ gjeldande regelverk. KU motorferdsle: Relativt lite motorferdsel i området i dag. Vern vil medføre fortsatt lite tilgjenge for motorferdsel. KU lokalt tilhøyre og framtidig forvaltning: KU en er basert på ei spørjeundersøking i Lom, Skjåk og Luster. Resultat frå denne: Positivt med lokal forvaltning der kommunen er ein sentral aktør, i tillegg bør det vera eit samordningsorgan på tvers av kommunane. Viktig å oppretthalde kulturlandskapet i området. Viktig at nasjonale/ statleg mål blir samordna og integrert i forvaltninga.

5 Generell kommentar frå Tom Dahl: saknar større bruk av media for å informere om KU-prosessen på den måten kunne ein oppnådd ein betre og meir open prosess som ville ha involvert fleire. Merknad frå K. Hoff: Minner om at også KU ane blir lagt ut til offentleg høyring saman med forslaget til verneplan. 3) Synfaringar Det har tidlegare kome forslag om ei synfaring i grottene i Dumdalen til hausten. Aktuell fagkompetanse: professor i speleologi Stein-Erik Lauritzen, Universitetet i Bergen, eller Ole Lutro, NGU. I tillegg kom det fram ønskje om synfaring på fremste Lomseggen/ Eggjapiken, spesielt med tanke på avgrensing av verneområdet. Eit alternativ kan vere å starte turen opp langs Sandåe ved Skjåkgrensa. 4) Vidare framdrift: J. Karlsen: Framdrifta er ein del forseinka i høve til opprinneleg tidsskjema, oversending av verneforslag til DN 1. juni er ikkje realistisk. Ny dato er ikkje sett, må bruke den tida som er nødvendig. Referent: Sander Sælthun, Lom kommune