Utval Utvalssak Møtedato Formannskapet Kommunestyret

Transkript

1 Nissedal kommune Arkiv: Saksmappe: Sakshandsamar: Dato: /546-1 Jarle Bruun Olsen Saksframlegg Utval Utvalssak Møtedato Formannskapet Kommunestyret tertial 2015 Fakta i saka: Kommunen har vedteke at einingane har økonomisk resultatansvar. Dette vil i prinsippet seie at eininga får behalde eit mindreforbruk og må stå ansvarleg for eit meirforbruk. For å kunne slå fast eit slikt mindre-/meirforbruk, må ein fyrst vurdere om budsjett-ramma for kvar eining er korrekt. I hovudsak er driftsrammene justert i 1. og 2. tertial, men det vil som regel også vere enkeltsaker i tillegg til dette. Det er fyrst når rekneskapet for eit år er avlagt at ein har den endelege oversikten over kostnader og inntekter, og kan vurdere om føresetnadene i driftsrammene var rett. Dette er bakgrunnen for å kalle denne saka "3.tertial". I gjeldande økonomireglement står det på kva grunnlag ein skal vurdere resultatet jf. "3.5 Resultatansvar": Er det tiltak eller tenesteområde som eininga har fått tilførd medel til, og som ikkje er utførd (heilt eller delvis), blir ressursen trekt inn (heilt eller delvis). Er nivået på kostnader endra etter budsjettet er endra siste gong, kan dette kompenserast for, eller at midlar vert trekt inn. Ikkje budsjetterte inntekter skal vurderast spesielt, med omsyn til om eininga skal behalde desse eller ei. Er det kome inntekter utover budsjett, som ikkje samtidig har medført tilsvarande utgift skal summen heilt eller delvis trekkast inn. Inntektssvikt skal vurderast om det er aktuelt å kompensere, jf. pkt. over. Er det kome nye oppgåver/tiltak som eininga er pålagt å utføre, utan at det er tilførd ressursar bør dette kompenserast. I kor stor grad eininga kan påverke resultatet på dei ansvarsområda som har avvik, er eit viktig moment i vurderinga. Moment som skal takast omsyn skal vere vesentlege. Storleiken på eininga sitt fond og generell økonomisk situasjon kan påverke dei vurderingane ein gjer i høve til momenta over.

2 Denne saka tek berre for seg rammene i dei einingane som har økonomisk resultatansvar og tek ikkje høgde for resultatet for heile kommunerekneskapen. Dette blir handsama i andre saker. Rekneskapen for 2015 er gjort opp med eit mindreforbruk på kr ,-. Av dei 6 einingane som har resultatansvar i 2015, hadde 5 eit mindreforbruk og 1 eit meirforbruk, jf. rekneskapen opp mot budsjett. Nettosum av resultatet i dei 6 einingane var eit mindreforbruk på kr Det er stor variasjon mellom einingane, frå teknisk med meirforbruk på kr til eining for helse og habillitering med eit mindreforbruk på kr Alt av einingsfond blei disponert i 2014-budsjettet, då innføring av eigedomsskatt skulle finansieras. Det er av den grunn ikkje inntektsført noko frå fond på dei einingane som har meirforbruk, jf. reglar kring dette i økonomireglementet. (Rammeområda Plankontoret, Felles, Ymse prosjekt, Sjølvkost-VA, NAV og Næring har ikkje økonomisk resultatansvar). Mindreforbruk etter at ramma er korrigert vert normalt tilrådd avsett til eininga sitt fond. Meirforbruk vert normalt tilrådd som reduksjon av ramme i inneverande år. Det blir då opp til eininga å finne inndekning for dette. Dette vart tidlegare ofte løyst ved bruk av fond, men då alle einingsfond er i 0, er dette ikkje aktuelt i nå i Inndekning må då skje ved reduksjon i drift. Auke av inntekter skal vurderast særskilt dersom dette er aktuelt som inndekning av meirforbruk, jf. reglar kring dette i økonomireglementet. Reduksjon i drift som gjer til at handlingsprogrammet ikkje kan oppfyllast må handsamast politisk. Vurdering: Fakta i saka summerer opp hovudprinsippa i kva ein legg i "økonomisk resultatansvar". Det har i stor grad vore mogleg å etterleve desse prinsippa på grunn av to ting: kvar eining har over tid hatt mindreforbruk og dermed bygd opp eigne disposisjonsfond, og ein har hatt ein "felles buffer" å bruke av dersom ein ikkje har funne anna inndekning for avsetnad til einingsfond. I 3.tertial-saka for 2013 og 2014 blei hovudregelen ikkje følgt, på bakgrunn av den spesielt stramme økonomiske situasjonen. Under fylgjer ei vurdering av kvar eining. Det er viktig å få fram at her finnast det ofte ikkje eit fasitsvar og det blir eit visst innslag av subjektive vurderingar. Det er og slik at oppbygging av internkontoplanen kan innverke på vurderingane. I einingar der denne er svært detaljert oppbygd, kan lettare fokus komme på eit detaljnivå, medan store avvik innafor store ansvarsområde kan bli oversett. Eit bærande prinsipp er at tidspunktet for når ein blir kjend med ei endring av føresetnadene i budsjettet, ikkje skal virke inn på resultatet. Dersom ein hadde kjend til ei endring i inntekter eller utgifter når budsjettet blei utarbeida og då anten hadde auka eller redusert ramma til ei eining på denne bakgrunn, bør ein gjere same endring av ramme om ein blir kjend med endringa i løpet av året, eller som nå, når året er omme. Disponering av inntekter utover budsjett skal innrapporterast ved tertialrapport. Det bør derfor gjerast same vurdering ved slutten av året, dersom oppfylginga gjennom året av inntekter ikkje har vore tilstrekkeleg, eller det har vore store endringar siste månadene av året. Fleire einingar rapporterer gjennom året at dei har funne inndekning for nye behov/kostnader. Det kan då diskuterast om resultatvurderinga skal fristillast frå dette, eller om slike omdisponeringar har etablert ein ny ramme-føresetnad. Rådmannen legg til grunn det siste. I 2. tertial blei det gjort eit generelt kutt i alle einingar utanom omsorg. Ein legg til at dette generelle kuttet blei ein del av budsjett-føresetnadene og gjer ingen vurdering nå på korleis dette kuttet er blitt innarbeidd.

3 Det blei og innført (delvis) innkjøpsstopp hausten Som det går fram av rekneskapskommentarane i årsmeldinga, har dette påverka rekneskapsresultatet i fleire einingar. Men når ein nå skal vurdere om budsjettrammene var korrekte ved utgangen av året, blir innkjøpsstopp vurdert til å vere ein del av budsjettføresetnadene. Pensjonsutgifter er eit komplisert område å budsjettere. Kva nivå desse kostnadene får har ein først full oversikt på etter at året er slutt. Under kvar eining går det fram avviket mellom endeleg utgift og budsjett-føresetnadane, utan at dette blir kommentert nærare under kvar eining. På bakgrunn av at avvik i høve til budsjettføresetnadene på pensjon i liten grad kan styrast av budsjettansvarleg på rammeområda, vert det tilrådd at desse avvika vert teke omsyn til i berekning av økonomisk resultat for einingane med resultatansvar. Eining for skule: Mindreforbruk på kr Meirinntekter på kr Av meirinntektene utgjer kr statstilskot på vaksenopplæring. Kr gjeld brukarbetaling SFO og kr gjeld refusjon/tilskot prosjekt og er bundne medel. Det har vore ein del usikkerhet kring statstilskotet på vaksenopplæring. Sluttresultatet synte at dette blei kr høgare enn budsjett. Dette blir å sjå som ein rein feilbudsjettering, og er naturleg blir trekt inn. Øvrige avvik på inntekter vurderast til å vere av bundne medel og dermed ikkje relevante eller av ein mindre storleik, slik at dei kan seiast å vere innan normalvariasjonen. Eininga blei tilførd ei 47% stilling i budsjett for 2014, med heilårsverknad i 2015 med totalt kr Dette knyt til 1. klasse i Kyrkjebygda. Behovet er nå justert til ei 20%, stilling (ca. kr ). Delar av ressursen (kr ) er overført vaksenopplæringa. Eininga er dermed styrkja med kr meir enn behovet. Dette vert tilrådd trekt inn. Mindreforbruk jf. rekneskapen: +kr Meirinntekter vaksenopplæring -kr Mindrekostnader stilling 1. kl. Kyrkjebygda - kr Mindrekostnader pensjon SPK - kr Meirkostnad pensjon KLP + kr Økonomisk resultat 2015 (mindreforbruk) +kr Eining for barnehage: Mindreforbruk på kr Meirinntekter på kr Meirinntekter er knyt til mindre avvik på opphaldsbetaling og salsinntekter. Jf. rekneskapskommentarar i årsmeldinga er mindreforbruket knyt til diverse lønspostar (kr ) og diverse driftspostar (kr ). Dette er forklart med innarbeiding rammekutt og innføring av innkjøpsstopp. Eininga har ikkje redusert kvalitet/omfang av tenestene for å oppnå denne innsparing og ein vurderer det då slik at det ikkje vert korrigert for desse momenta. Mindreforbruk jf. rekneskapen: +kr Meirkostnad pensjon KLP +kr Økonomisk resultat 2015 (mindreforbruk) +kr

4 Eining for kultur: Mindreforbruk på kr Meirinntekter på kr Av meirinntektene utgjer kr knyt til inntekter ved arrangement Fleirbrukshus (billettinntekter største posten), kr inntekter på fritidsklubben (refusjon), kr i brukarbetaling musikk/kulturskulen, kr refusjon flyktningar. I tillegg kjem nokre mindre avvik i høve til justert budsjett. Totalt sett har arrangement i Fleirbrukshus eit meirforbruk. Det vert då vurdert som urimeleg å trekke inn ubudsjetterte inntekter på dette området. På fritidsklubben er ubudsjetterte meirinntektene i all hovudsak knyt til ubudsjetterte meirutgifter. Dette ser ein ved at området har eit lite meirforbruk. Det vert derfor tilrådd å ikkje korrigere for dette momentet. På musikk og kulturskulen er avviket på inntekter (kr ) knyt til større aktivitet (dansekurs). Musikk og kulturskulen har eit mindreforbruk på kr På bakgrunn av at eininga har fått til ein høgare aktivitet enn lagt til grunn i handlingsprogrammet, til ein lågare kostnad enn budsjettet la opp til, vert det tilrådd å ikkje korrigere resultatet for dette mindreforbruket/meirinntekta. I høve til Flyktningar så har dette området eit mindreforbruk på kr (inkl. dei nemnde meirinntektene på kr ). Dette er eit nytt tenesteområde og det er alltid vanskeleg å budsjettere nye tenesteområde presist. Avvik på slike område er naturleg å korrigere for første året, til ein har funne betre samsvar mellom budsjett og driftsnivå. Mindreforbruk jf. rekneskapen: +kr Mindreforbruk Flyktning trekt inn - kr Meirkostnad pensjon KLP +kr Økonomisk resultat 2015 (meirforbruk) -kr Eining for helse og habilitering: Mindreforbruk på kr Meirinntekter på kr Av meirinntektene utgjer kr knyt til eigeandelar/refusjon legekontoret. Kr er tilskot/inntekter på psykiatri. Kr er tilskot til gjennomføring av opplæring. Kr er tilskot tilretteleggingstiltak på Kåsa. Meirinntektene på legekontoret er i stor grad årsaka av stadig betre kompetanse/innsikt i refusjonsordningane og eigenandelsatsane. Å ha slik innsikt må seiast å vere ein del av kompetansen for tilsette ved eit legekontor og bør leie til endring budsjettrammene og ikkje gje ein "økonomisk" gevinst for eininga. Legekontoret har klart å auke inntektsnivået utan at dette har påverka utgiftsida. Det vert derfor tilrådd å trekke inn denne meirinntekta. Dei andre meirinntektene er alle knyt opp til særskilte tiltak, som har tilsvarande utgiftsside. Det vert derfor tilrådd å ikkje korrigere resultatet for desse momenta. I rekneskapskommentarane i årsmeldinga blir mindreforbruk av løn framheva som årsak til mindreforbruket i eininga. Dette utgjer kr (då er reduksjon i tilskot teke omsyn til). Ei slik omlegging av drift som er gjennomført på Kåsa i 2015 er krevjande og eininga har på ein god og rask måte, kome fram til ein anna driftsform, med ei anna driftsramme. Dette blir å sjå som ei endring av budsjettføresetnadene og på den bakgrunn vert det tilrådd å korrigere for dette momentet.

5 Mindreforbruk jf. rekneskapen: +kr Meirinntekter på legekontoret - kr Mindrekostnad løn Kåsa - kr Meirkostnad pensjon KLP +kr Økonomisk resultat 2015 (mindreforbruk) +kr Eining for omsorg: Mindreforbruk på kr Meirinntekter på kr Meirinntektene er knyt til kr ref. NAV/Helfo, ref. lønsutgifter frå Fylkeskommunen kr og kr meirinntekter på salsinntekter/brukarbetaling heimehjelp. I tillegg var det mindre inntektssvikt på enkelte område. Meirinntekter frå NAV/Helfo i hovudsak tilretteleggingstilskot og har då tilsvarande utgifter, slik at dette ikkje vert tilrådd å trekke inn som eit moment for å kome fram til økonomisk resultat. Ref. løn frå fylkeskommunen er knyt til ein tilsett si oppgåve som sensor ved fagprøve og ein legg til grunn at dette fråværet har generert vikarutgifter i omlag same storleik. Derfor vert dette heller ikkje vurdert som eit aktuelt moment. Meirinntekter på heimehjelp kan dels sjåast opp mot inntektssvikt på andre område, og sum som då står att blir vurdert til å vere av ein slik storleik at den ikkje vert tilrådd å vere eit moment for å kome fram til økonomisk resultat. Ordninga med kommunal medfinansiering blei avslutta i 2014, men avrekning for 2014 kom først hausten Denne synte at kommunen hadde kr til gode etter avrekninga. I budsjettet for 2015 var denne det teke høgde for at denne ordninga skulle falle bort, men ein la då til grunn at avrekninga skulle gi eit 0-oppgjer. Denne tilgodesummen blir å likestille med ei ubudsjettert inntekt og vert tilrådd trekt inn. Mindreforbruk jf. rekneskapen: +kr Oppgjer KMF - kr Meirkostnad pensjon KLP +kr Økonomisk resultat 2015 (meirforbruk) -kr Eining for teknisk: Meirforbruk på kr Meirinntekter på kr 0 (kr under budsjett). Det er mindre avvik på inntektene, som ein meiner ikkje er relevante i høve til berekning av økonomisk resultat. Straum, forsikring og kommunale avgifter er utgifter som teknisk eining i mindre grad har full styring på. I samband med 3. tertial for 2014 blei ramme for straum, forsikring, og kommunale avgifter berekna til kr Berekning av ramme for 2015 for desse postane er slik: Ramme 2014: kr Straum/Forsikr.-Tambaga halvår: +kr % prisauke: +kr Ramme 2015: kr Forbruk 2015: kr Berekna mindreforbruk 2015: kr Desse postane har med andre ord redusert meirforbruk og ikkje auka det. Eininga har hatt tapte leigeinntekter ved at Pipo vart fritatt for leige i 8 månader og brann i bustad i Framnes-feltet. Dette utgjorde omlag kr Dette er søkt dekt inn ved interne omprioriteringar, men dette har nok berre dels lukkas og er nok ei delforklaring på meirforbruk på diverse driftspostar. Dette vert tilrådd teke omsyn til ved berekning av økonomisk resultat.

6 Det har vore nokre påkostningar av viss storleik t.d. tørketrommel på NOS, oppvaskmaskin på Mila og ljosarmatur i Fleirbrukshuset. Dette til ein samla kostnad på kr Dette kan seiast å vere utgifter utover normalt, og vert tilrådd tatt omsyn til i høve til økonomisk resultat. Det har i løpet av året vore ekstraordinært vedlikehald på Fjoneferja. Dette er stipulert til å utgjere kr Dette vert og tilrådd teke omsyn til, då gjeldande budsjettrammer ikkje tek høgde for slike utgifter. Nye fastpriskontrakter på vintervedlikehaldet gjorde til ein vekst i utgiftene på kr i høve til tidlegare kontraktar/noverande budsjettramme. Verknaden i 2015 var 1/3 (kr ). Dette vert tilrådd teke omsyn til. Skader etter ekstremveret "Petra" på grusvegar hausten 2015 er stipulert til kr Dette kan og seiast å vere skader/utgifter gjeldande budsjettramme ikkje tek høgde for og av den grunn tilrår ein at dette vert eke omsyn til. Lovpålagt opplæring for brannmannskap blei gjennomført til ein kostnad på kr , mens eininga var tilførd kr i 2015 for å gjennomføre denne opplæringa. Tilrår at "mellomlegget" her vert teke omsyn til. Eininga fekk tilførd kr til radon-reduserande tiltak. På bakgrunn av innkjøpsstopp blei berre kr nytta til dette. Eininga er dermed tilførd medel til konkret tiltak, som ikkje er nytta og ein tilrår derfor at restløyving vert trekt inn. Aktiviering av løn, som står nemnd i rekneskapskommetarane er teke omsyn til i tertialkontrollane ved at lønsbudsjettet er redusert med kr Faktisk overføring blei kr Det er dermed eit avvik mellom føresetnadene i budsjettet og rekneskapsresultatet som vert tilrådd teke omsyn til. Meirforbruk jf. rekneskapen: -kr Mindreforbruk straum/forsikring/komm.avg. -kr Mindreinntekter utleige +kr Meirkostnad tørketrommel, oppvask, lysarmatur +kr Meirkostnad esktraord. vedlikehald Fjoneferja +kr Meirkostnad vintervedlikehald + kr Meirkostnad på grusvegar etter "Petra" + kr Mindrekostnad radonreduserande tiltak - kr Meirinntekt akt. Løn -kr Meirkostnad pensjon KLP +kr Økonomisk resultat 2015 (mindreforbruk) +kr Oppsummert: Eining for skule Mindreforbruk: kr Eining for barnehage Mindreforbruk: kr Eining for kultur Meirforbruk: -kr Eining for helse og habilitering Mindreforbruk: kr Eining for omsorg Meirforbruk: -kr Eining for teknisk Mindreforbruk: kr Ein har då i hovudsak 3 val: - Fylgje "normalen" etter økonomireglementet og tilføre dei 4 einingane med mindreforbruk tilsvarande sum til "einingsfond" og redusere rammene i 2016 for dei 2 einingane med meirforbruk. - Ikkje gjere avsetjing til einingsfond, men redusere ramma for dei einingane med meirforbruk. - Ikkje gjere avsetjing til einingsfond for dei med mindreforbruk og heller ikkje redusere rammene for dei einingane med meirforbruk (med andre ord: ikkje gjere nokon ting!).

7 For at systemet med økonomisk resultatansvar skal fungere, er det nærast naudsynt å ha eit disposisjonsfond av ein viss storleik tilgjengeleg. Kor stort det bør vere er sjølvsagt ei vurdering. Om ein skulle sagt at 5% av driftsutgiftene skulle vere eit mål, så burde då fondet vere på 8,2 mill. Her finnest ikkje noko mal på nivå på disposisjonsfond, men utgangspunktet er at heile disposisjonsfondet er mindreforbruket på 3,6 mill. frå Det vert derfor tilrådd at heile mindreforbruket vert ståande på disposisjonsfond (felles "buffer"). Det ville ikkje vere økonomisk uforsvarleg å seie at ein skal oppfylle intensjonen i økonomisk resultatansvar, å nytte kr av mindreforbruket (som er summen for dei 4 einingane med mindreforbruk) til å avsetje til einingsfond. Ein ville likevel ha nær 3 mill. på disposisjonsfond. Men det ville vere sterkt å tilrå at ein bygde opp disposisjonsfondet til eit nivå på minst 5 8 mill. før ein byrja å nytte av disposisjonsfondet. Om ein skulle meine at dei einingane som har meirforbruk skal stå ansvarleg for dette, bør ein ha i minne at dei ikkje finnast noko einingsfond å "saldere" dette rammekuttet mot. Det vil då måtte dekkast inn ved reduksjon i driftsmedel i budsjett Eining for omsorg er den eininga som har størst meirforbruk. Ein kan meine at kr er mogleg å innarbeide for ei eining med eit budsjett på over 24 mill. Men denne eininga har dei siste åra hatt problem med å få samsvar mellom driftsutgiftene og budsjett. Kva situasjonen er for 2016, på dette tidspunkt, før 1. tertial er noko vanskeleg å svare klart på. Men det er grunn til å tru at det også i år vil vere økonomiske utfordringar for denne eininga. Då vil eit rammekutt på kr truleg gjere ein vanskelig budsjettsituasjon endå meir utfordrande. Rådmannen si tilråding: Berekning av økonomisk resultat for einingane med resultatansvar vert teke til vitande. Med bakgrunn i økonomireglementet pkt. 3.5 siste setning, ("Storleiken på eininga sitt fond og generell økonomisk situasjon kan påverke dei vurderingane ein gjer i høve til momenta over."), vert det ikkje gjort nokon avsetning til einingsfond eller endring av ramme for einingane i budsjett 2016.