Risiko- og Sårbarheitsanalyse

Transkript

1 Detaljregulering for gnr. 64, bnr. 1 og 2 m.fl Eitrheim i Odda kommune PlanID 1228_ Risiko- og Sårbarheitsanalyse Plandokument:

2 Innhald 1 Forord Metode Omtale av planområdet Forhold ved utbyggingsformålet Topografi Geologi Vegetasjon Identifisering av moglege uønskte hendingar Risiko- og sårbarheitsvurdering Store nedbørsmengder og urban flaum Kvikkleireskred, setningar og utglidingar Forureina grunn Trafikkulykker Identifisere tiltak for å redusere risiko- og sårbarheit Samandrag og korleis analysen påverkar planforslaget Kjelder

3 Prosjekt: Rapportdato: Plannamn: Detaljregulering for gnr. 64, bnr. Plannr. 1228_ og 2 m.fl Eitrheim Rapporttittel: Risiko- og sårbarheitsanalyse Fylke: Hordaland Kommune: Odda Stad: Eitrheim Samandrag: Basert på risiko- og sårbarheitsanalysen er det naudsynt med avbøtande tiltak før planlagt tiltak kan utførast. Planområdet vurdert å vera utsett for følgjande uønskte hendingar; Store nedbørsmengder og urban flaum Store nedbørsmengder og flaum er vurdert som ein potensiell fare for planområdet. Projeksjonar av endringar i klimaet synar at det er sannsynleg at på Vestlandet vil vassføring i ein 200-års flaum auke med 20% dei neste 100 åra. Det er ikkje utført kartlegging av overflatevatn, og det er heller ikkje utført ein VA-rammeplan for planområdet. Det er tilgjengelege kart og informasjon om dagens overvassledningsnett, men det er ikkje utført kontroll på om desse har kapasitet for framtidig auke i nedbørsmengd. For sikre at planområdet ikkje vert utsett for skade ved større nedbørsperiodar, inkludert klimafaktor, er avbøtande tiltak å utføre kartlegging av avrenningsmønsteret innanfor planområdet. Det bør utførast kontroll av eksisterande overvassystem er dimensjonert for å handtere framtidige klimaendringar. Det må utarbeidast ein VA-rammeplan for planområdet. Kvikkleireskred, utglidingar og setningsskader Det er påvist kvikkleire i grunnen, samt ein tjukk lausmasse pakke. Dersom kvikkleire vert utsettast for belastning, vibrasjonar eller omrøring som følge av naturlig eller menneskeleg påverknad, kan gitterstrukturen i leirmassane kollapse. Avbøtande tiltak må utførast for sikre trygg byggegrunn. Det må i samråd med geotekniske ekspertar finne gode geotekniske løysningar for planlagde bygg. Eksempelvis spunting eller peling av bygg eller andre akseptable løysingar. Forureina grunn Det er påvist forureina grunn innanfor planområdet. Avbøtande tiltak vil vera å fjerne dei forureina massane. Det må utarbeide tiltaksplan iht. til forureiningsforskrifta. Trafikkulykker Det er utført ei trafikkberekning for å kartlegge framtidig trafikkmengd på den kommunale vegen. Dagens ÅDT er ca. 350 og framtidig ÅDT er estimert til Planframlegget medverkar ikkje til auka trafikk nord for ny innkøyring til næringsområdet. Det er etablert GS-veg på austsida av Fv550, med undergang under Fv550 nordaust i planområdet. Det er vidare etablert fleire fartsdemparar langs deler av Eitrheimsvegen lengst i nord. Ei auke i trafikk førar til auke i sannsyn for trafikkulykker. For å redusere sannsyn er det føreslått fleire utbetringstiltak i planomtalen i kapittel 4.6 trafikksituasjon. Det er anbefalt at desse vert følgt. Etter avbøtande tiltak er utført, framstår planområdet som lite utsett for uønskte hendingar. Oppdragsgjevar: Odda kommune og Odda Forfattar: Helge Jørgensen Invest AS 2

4 1 Forord Hovudføremålet med planen er å leggje til rette for ei utvikling av næringsareal i Eitrheimsvågen, samt eksisterande barnehage og nytt nærmiljøanlegg. Planområdet er om lag 35 daa stort, og følgjande eigedomar ligg innanfor planområdet: gnr/bnr. 64/86, 236, 237, 271, 288, samt deler av 64/1 og ukjent gnr/bnr. langs Eitrheimsvegen for å sikre areal for sikt frå kryss. I plan- og bygningsloven 4-3 vert det stilt krav om gjennomføring av risiko- og sårbarheitsanalyse for reguleringsplanar for å sikre at samfunnstryggleiken blir ivaretatt og følgt opp. Ei risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS-analyse) er ei systematisk og analytisk metode for å identifisere uønskte hendingar og vurdera sannsyn og konsekvens for at ei hending skal oppstå. ROS-analysen føreslår også risikoreduserande eller skadeavgrensande tiltak for å kunne redusere risikonivået. Analysen skal vurdere potensiell risiko- og sårbarheit og endringar i denne ved føreslått arealbruk. I analysearbeidet blir det brukt tidlegare registreringar og synfaring i planområdet, samt tilgjengelege fagutgreiingar frå offentlege instansar. ROS-analyser for reguleringsplanar skal følge opp ROS-analysen frå kommuneplanens arealdel og fange opp meir og detaljert kunnskap. Tabell 1. Lov om planlegging og byggesaksbehandling, 4-3 samfunnssikkerhiet og risiko- og sårbarheisanalyse. Ved utarbeidelse av planer for utbygging skal planmyndigheten påse at risiko- og sårbarhetsanalyse gjennomføres for planområdet, eller selv foreta slik analyse. Analysen skal vise alle risiko- og sårbarhetsforhold som har betydning for om arealet er egnet til utbyggingsformål, og eventuelle endringer i slike forhold som følge av planlagt utbygging. Område med fare, risiko eller sårbarhet avmerkes i planen som hensynssone, jf og Planmyndigheten skal i arealplaner vedta slike bestemmelser om utbyggingen i sonen, herunder forbud, som er nødvendig for å avverge skade og tap. Kongen kan gi forskrift om risiko- og sårbarhetsanalyser. Rapporten tar for seg problemstillingar som i reguleringsfasen er vurdert til å kunne krevja avbøtande tiltak i byggje- og driftsfase. Analysen er forsøkt tilpassa det planleggingsnivå som eit reguleringsforslag representerer. Der det føreligg kjende detaljer om bygg, avstandar m.m. er analysen detaljert. Eit mål med risikoanalysen er at punkt som blir nemnt, skal vidareførast i detaljprosjektering av bygg og anlegg og peike på problemstillingar som må følgjast opp i det vidare arbeidet. Formålet med risikoanalysen er å innarbeide risikoreduserande og skadeavgrensande tiltak i reguleringsplanen. Det kan komme opp problemstillingar som ikkje vert fanga opp i denne analysen. Vår tilråding er at det undervegs vert gjennomført fortløpande risikovurderingar i gjennomføring av prosjektet. 3

5 2 Metode ROS-analysen tar utgangspunkt i rettleiaren Samfunnssikkerhet i kommunens arealplanlegging, utarbeida av Direktoratet for samfunnssikkerheit og beredskap, 2017, og følger krav frå TEK17. Risiko= Sannsyn x Konsekvens => Kombinasjon av sannsyn og virkning av ei hending Ei risiko- og sårbarheitsanalyse er ei vurdering av: Moglege uønskte hendingar som kan inntreffe i framtida Sannsynet for at den uønskt hendinga vil inntreffe Sårbarheit ved systema kan påverke sannsyn og konsekvens Kva konsekvensar hendinga vil få Usikkerheita ved vurderingane Viktige omgrep: Sannsyn: Eit mål for kor truleg det er at ein bestemt hending inntreff i planområdet innanfor et gitt tidsrom Sårbarheit: Vurderer motstandsevnene til utbyggingsformålet, samfunnsfunksjonane og ev. barrierar, og evna til gjenoppretting Konsekvens: Verknaden den uønskte hendinga kan få i eit planområde eller utbygningsformålet Usikkerheit: Omfattar vurdering av kunnskapsgrunnlaget som ligg til grunn for ROS-vurderinga Barrierar: Eksisterande tiltak, f.eks. flaum/skredvoll, sikkerheitssoner rundt farleg industri, eller varslingssystem som kan redusere sannsynet for og konsekvens av ei uønskt hending. Tiltak: I oppfølging av funn frå ROS-vurderinga kan det bli avdekka behov for tiltak for å redusere risiko og sårbarheit. Dette kan være forbetringar i barrierar eller nye tiltak. Samfunnsverdiar og konsekvenstypar er utgangspunktet for konsekvensvurderingane i ROSanalysen. Tryggleik omfattar befolkningas tryggleik og samfunnets evne til å fungere teknisk, økonomisk og institusjonelt, og vert knytt til konsekvenstypen «Stabilitet». Tabell 2. Samfunnsverdiar og konsekvensar. Samfunnsverdiar Konsekvens Liv og helse Liv og helse Tryggleik Stabilitet Eiendom Materielle verdiar ROS-analysen følger TEK17 (kap. 7) sikkerheitsklassar for naturpåkjenningar på bakgrunn av fare for liv og helse og/eller større materielle verdiar. Basert på sikkerheitsklassen som utbyggingsformålet høyrer til er det angitt ein nominell årleg sannsyn, sjå Tabell 3. Tabell 3. Førande vurdering av sannsyn. Sikkerheitsklasse 1 Sikkerheitsklasse 2 Sikkerheitsklasse 3 Omfattar f.eks. lagerbygg, uthus etc. Omfattar f.eks. einebustad, tomannsmannsbustad og rekkehus/blokk og fritidsbustad med maks. 10 bustadeiningar, arbeids- og publikumsbygg, overnattingsstad der det oppheld seg maksimalt 25 personar, driftsbygningar i landbruket. Omfattar rekkehus/blokk og fritidsbustad med meir enn ti bustadeiningar, arbeidsog publikumsbygg, overnattingsstad der det oppheld seg meir enn 25 personar, skule, barnehage, sjukeheim og lokal beredskapsinstitusjon som f.eks. brann- og politistasjon og infrastruktur med stor samfunnsmessig betydning. 4

6 I ROS-analysen vert sannsyn brukt som et mål for kor truleg det er at ei bestemt uønskt hending vil inntreffe innanfor området som det er utført ROS-analyse for, basert på vårt kunnskapsgrunnlag. Tabell 4. Sannsynsvurdering for flaum og stormflo. F Sannsynskategori Tidsintervall Sannsyn (per år) F1 Høg 1 gang i løpet av 20 år 1/20 F2 Middels 1 gang i løpet av 200 år 1/200 F3 Lav 1 gang i løpet av år 1/1000 Tabell 5. Sannsynsvurdering for skred. S Sannsynskategori Tidsintervall Sannsyn (per år) S1 Høg 1 gang i løpet av 100 år 1/100 S2 Middels 1 gang i løpet av 1000 år 1/1000 S3 Lav 1 gang i løpet av år 1/5000 Resultata frå ROS-analysen vert sett inn i risikomatriser. Dette er ei samanstilling av vurderingar av sannsyn og konsekvens frå dei ulike identifiserte uønska hendingane. ROS-analysen blir utført etter fem trinn som er vist i Figur 1. Samlebetegnelse for desse trinna er ein ROS-analyse. Skildring av planområdet Identifisering av moglege uønskte hendingar Vurdere risiko- og sårbarheit Identifisere tiltak for å redusere risiko- og sårbarheit Dokumentera analysen og korleis den påverkar planforslaget Figur 1. ROS-analysen er ein samlebetegnelse på dei fem trinna. 5

7 Sannsyn Tabell 6. Sannsyn for kor ofte ei hending kan forventast å inntreffe (frekvens). Sannsyn Frekvens 1 Mykje sannsynleg Meir enn ei hending kvart 20. år 2 Sannsynleg 3 Noko sannsynleg 4 Lite sannsynleg Mindre enn ei hending kvart 20. år, men meir enn ei hending kvart 200.år Mindre enn ei hending kvart 200. år, men meir enn ei hending kvart 1000.år Mindre enn ei hending kvart år, men meir enn ei hending kvart 5000.år 5 Usannsynleg Mindre enn ei hending kvart år Tabell 7. Omfanget av skadar som samfunnet blir påført av ei hending. Konsekvens 1 Ufarleg/ubetydeleg Liv og helse Ingen personskadar. Få og små personskadar som treng medisinsk handsaming. 2 Ein viss fare Få og små personskadar. Fråvær som krev kortare sjukemelding/-fråvær. 3 Alvorleg/farleg Få, men alvorlege personskadar. Mange mindre personskadar (fleire enn 10) 4 Kritisk Inntil 10 alvorleg skadde personar eller inntil 5 dødsfall 5 Katastrofal Fleire enn 10 alvorleg skadde personar eller fleire enn 5 dødsfall Konsekvens Stabilitet 1 Ufarleg/ubetydeleg Produksjonsstans under 1 veke 2 Ein viss fare Produksjonsstans under 3 veke 3 Alvorleg/farleg Produksjonsstans over 3 veke 4 Kritisk Produksjonsstans i over 2 månader 5 Katastrofal Produksjonsstans over 1 år Konsekvens Materielle verdiar 1 Ufarleg/ubetydeleg Ingen eller ubetydeleg økonomisk kostnad, inntil kr 2 Ein viss fare Kortvarig skade eller tap av samfunnsverdiar, inntil 5 mill. kr 3 Alvorleg/farleg Skade eller tap av verdiar av noko varigheit, inntil 10 mill. kr 4 Kritisk Skade eller tap av verdi av lengre varigheit, inntil 25 mill. kr 5 Katastrofal Varig skade eller tap av samfunnsverdi, over 25 mill. kr Tabell 8. Risikomatrise. Kombinasjon av sannsyn og konsekvens. HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens 6

8 3 Omtale av planområdet Planområdet ligg i Eitrheimsvågen i Odda kommune, like ved Fv. 550 Eitrheimsvegen. Reguleringsplanen omfattar næring, barnehage, friområde, samt samferdsleføremål. Planområdet er om lag 35 daa stort, og følgjande eigedomar ligg innanfor planområdet: gnr/bnr. 64/86, 236, 237, 271, 288, samt deler av 64/1 og ukjent gnr/bnr. langs Eitrheimsvegen. Planområdet ligg i eit området med høge fjell i bakkant, det er registrert historiske skredhendingar i nærområdet (1953). 3.1 Forhold ved utbyggingsformålet Bakgrunnen for det varsla planarbeidet var å regulere område for næring, barnehage, nærmiljøanlegg, friområde og bustadområde. Reguleringsplanane på Eitrheim er utdaterte og treng oppdatering av kart og føresegner. Seinare i planprosessen er bustaddelen av varsla planområde teke ut Topografi Planområdet ligger på ei flate, hovudsakeleg på kote Enkelte stadar ligg på kote +1 (Figur 2). Vest for planområdet stiger terrenget oppover mot Tokheimsnuten (1346 moh.) (Figur 3). Hellingsgraden til terrenget opp mot Tokheimsnuten er for det meste er mellom frå planområdet og opp til ca. 450 moh. Her er det en utflating kor terrenget er slakare enn ca. 25. Frå 500 moh. og videre oppover terrenget stiger det igjen brattare med ca helling til ca. 700 moh. Her er det en ny hylle med slakare helling opp til ca. 800 moh. Over dette stiger terrenget bratt opp til ca moh., for det meste i skrentar som er brattare enn 50 med enkelte slakare hyller i terrenget (SWECO, 2019c). 7

9 Figur 2. Høgdelagskart som synar høgdefordelinga i området. Planområdet ligg på ei flate, på kote Terrenget stig kraftig mot vest. Figur 3. Utsnitt frå hellingskart frå skredvurderingsrapporten til SWECO Norge As (SWECO, 2019c) Geologi Berggrunnen innanfor planområdet er i NGU sitt geologiske berggrunnskart skildra som Metaandesitt, metadacitt og litt metabasalt, stedvis migmatittisk (Figur 4). Bergartane tilhøyrar Ullensvanggruppen og Kinsarvikformasjonen. Lausmassane i området er skildra i NGU sin database som bart fjell og skredmateriale mot vest. Heile planområdet ligg under maringrense (Figur 5). Frå feltundersøkingar, er det påvist marine avsetningar, samt påvist kvikkleire innan for planområdet. Det er observert at dei øvste 2 metrane med massar er antatt fyllmassar. Grunnundersøkinga har avdekka at det er langt ned til fast fjell, samt at det øvste laget består av fyllmassar og vidare lausmassar av store mektigheiter med leire, siltig 8

10 leire og leirig silt under varierande tjuknad med fyllmassar. Sensitiviteten aukar med djupna, og frå om lag 4m djupne er det stadfesta kvikkleire (SWECO, 2019a). Figur 4. Berggrunnen innanfor planområdet er skildra i NGU sin database som metaandesitt, metadacitt og litt metabasalt, stadvis migmatittisk (Kilde NGU). Figur 5. Lausmassane i planområdet er skildra i NGU si kartdatabase med bartfjell og skredmateriale mot vest (Kilde: NGU). 9

11 3.1.3 Vegetasjon Det er lite vegetasjon innan for planområdet (Figur 6). Det er klynger med bjørkeskog langs Eitrheimsvegen og ved/mot barnehagen. Jordvollen mot fv550 er tilvokse med gras og andre plantar. Figur 6. Bonitetskart for planområdet. Det er lite vegetasjon innanfor planområdet (Kjelde: NIBIO). 10

12 Naturhendingar (Inkl. ev. klimapåslag) Type hending Liv og helse Stabilitet Materielle verdiar 4 Identifisering av moglege uønskte hendingar Kategori Uønskte hendingar Nr. Vurdering I vindkart for Noreg, er planområdet vist med årsmiddelvind mellom 4,0-4,5 m/s (Kjeller Vindteknikk & NVE, 2009). Sterk vind 1 Sterk vind fører sjeldan til skade på menneske, men kan medføre skog og bygningsskadar. Skadar som oppstår er gjerne som fylgje av lausrivne bygningselement og rotvelt av skog. Ekstremvær Sterk vind er ikkje vurdert til å utgjera ei fare for planområdet Sidan nedbørsmålinga starta i 1900 har nedbørsmengda auka med ca. 18% i Noreg (Hanssen- Bauer et al., 2015). Auken har vore størst om vinteren, og auken har vore størst på Vestlandet. Det er venta at på Vestlandet vil vassføringa i ein 200 års flaum sannsynleg auke med meir enn 20 % dei neste 100 åra (NVE, 2016). Store nedbørsmengder 2 Planområdet ligg på eit flatt område, like ved sjøen. Terrenget stiger like vest for planområdet. Avrenning frå fjellet vil kunne føre til flaum eller skader på bygg ved større nedbørsperiodar. X Klimaendringane er venta å føre til økt mengde nedbør, samt hyppigare intense nedbørsperiodar. Økt frekvens med intense nedbørsperiodar med mykje nedbør på kort tid er venta å føra til økt materiell skade. NVE anbefal at eit klimapåslag på minst 20% vert nytta for små nedbørsfelt, uavhengig av lokasjon (NVE, 2016). Flaumfare Flaum i elv/bekk, innsjøar og urbanflaum ved store nedbørsmengder vert vurdert i punkt 4, 5, 6. Flom i elv/bekk 3 Det er ikkje bekkar eller elv innanfor planområdet. Flom i Det er ikkje vassdrag innanfor planområdet 4 vassdrag/innsjø Urban flaum/overvasshandtering 5 Springflo/Stormflo 6 I byar, tettbygde strøk og større asfalterte og tette områder, er det kraftig nedbør i løpet av kort tid som forårsakar flest skadar. Ved store eller intense nedbørsmengder vil overvatn utgjera ein risiko for flaumskadar. Havnivået er stadig i endring og klimaendringane er venta å føre til at havnivået vil fortsetta å stige. Det er derfor naudsynt å ta omsyn til framtidig havnivåendring og stormflaum i arealplanlegging. x I rapport "Sea Level Change for Norway- Past and Present Observations and Projections to 2100" er 11

13 Andre uønskt framtidig havnivåendring og stormflaum berekna langs norskekysten. Returnivå for stormflo vert lagt saman med havnivåendringar og utsleppscenaria for å definere kor mykje havnivået kan stige med under ein stormflo. Sikkerheitsklasse 3 for Eikelandsosen ved ein 1000-års returperiode er 197 cm (Simpson et al., 2015). Planområdet ligg hovudsakeleg mellom 2-3 meter over havnivå. Springflo/ stormflo er ikkje vurdert å utgjera ei fare for planområdet. Det er utført ei skredfarevurdering i forbindelse med reguleringsplanen. Skredfarevurdringa synar, basert på modellering og fagleg erfaring, at det er lite sannsynleg at blokker frå steinsprang skal nå langt inn i planområdet. Steinsprang 7 SWECO vurderer at den årlege nominelle sannsyn for steinsprang og steinskred er mindre enn 1/5000 for heile planområdet (SWECO, 2019c). Rapport for skredfarevurdering synar at sannsyn for jordskred, flaumskred og sørpeskred er mindre enn 1/5000 (SWECO, 2019c). Fleire stadar like i nærleiken til planområdet er kjent for å vera utsett for snøskred. Skråninga over planområdet er ikkje like egna for utløysing av snøskred. Basert på feltobservasjonar, klimadata, modellering og fagleg erfaring vurderer SWECO at snøskred, spesielt frå midtre del av skråninga, kan nå ned til mot den sørvestlege delen av planområdet i enkelte tilfelle. SWECO vurderer den årlege sannsyn for snøskred i den delen av planområdet til å vere større enn 1/1000, men mindre enn 1/100 (SWECO, 2019c). I det aktuelle området kor snøskred kan strekka seg heilt ned til planområdet, er det berre planlagt for vegføremål og ikkje busetnad. Planområdet ligg lågare enn marin grense, og grunnundersøkingar som er utført innan for planområdet, synar at det er kvikkleire i grunnen (SWECO, 2019b). I NVE sin skreddatabase er det omtalt to steinspranghendingar rett sørvest for planområdet. Desse skjedde i 1953 ved at steinblokker løsna i Eitrheimslia og kom ned gjennom ura. Lausmasseskred 8 Skredfare Is og snøskred 19 Kvikkleireskred 10 X X X Historiske hendingar 11 Ei tredje registrering av steinsprang er gjort på vegen ca. 100 m sør for planområdet, då ein stein frå m oppi dalsida løsna og kom ned på fv Nokon hundre meter lenger sør, ved Tokheim, er det registrert ei rekkje store snøskredhendingar. Også i dalføret for Eitrheimselva/Vikelva nokon hundre meter nord for planområdet er det registrert ei rekke skredhendingar, både steinsprang, jordskred og snøskred. Planområdet ligg lågare enn marin grense, og grunnundersøkingar synar at det er avsett marine avsetningar innanfor planområdet. Byggegrunn Setningar og utglidingar 12 x x x 12

14 Grunnundersøkingar som er utført innan for planområdet, synar at det er kvikkleire i grunnen (SWECO, 2019b). Området har tidlegera vore nytta som deponi for industriverksemd og som kommunalt avfallsdeponi. Området er merka i miljødirektoratet sin database som forureina område «2- Akseptabel forureining med dagens areal- og resipientbruk». Lausmassane i området består ikkje berre av naturlege massar, men også av tilførte fyllmassar. Det er utført ei miljøteknisk grunnundersøking som har påvist forureina massar som er over normverdi (TK1) (SWECO, 2019b). Planområdet ligg i NGU sitt aktsemdskart for radon hovudsakeleg innanfor «Usikker aktsemd». Området består av tykke pakke med lausmassar, hovudsakeleg beståande marine avsetningar. Planområdet er ikkje vurdert å vera utsett for radon. Det er i NGU sin kartdatabase ikkje registrert brønnar for drikkevatn innan for planområdet (NGU, 2019). Planområdet ligg ikkje til badevatn, fiskevatn, vassdrag. Det er ikkje planlagt tiltak som kan føra til forureining av nedbørsfeltet. Det er ikkje planlagt tiltak som kan føra til forureining av lufta. Det er ikkje støyande verksemd i planområdet som vil føra til støyforureining. Tilkomst til planområdet er frå fylkesveg 550 Eitrheimsvegen, videre inn på kommunal veg Eitrheim. Det er utført ei trafikkberegning for å kartlegge framtidig trafikkmengd på den kommunale vegen. Forutsetningane for denne trafikkberegninga er at det vert etablert detaljhandel på tomta. Dagens ÅDT er ca. 350 og framtidig ÅDT er estimert til Ei auke i trafikkmengd aukar sannsyn for trafikkulykker. Planområdet ligg ikkje utsett til for ulykker på bane, luft eller sjø. I TØI`s rapport Kartlegging av transport av farleg gods i Norge, 2013 er Fv 550 angitt med total mengde på tonn transportert farleg gods. (TØI, 2013). Det er ikkje registeret ulykker i nærleiken kor utslepp av farleg stoff har forekomet. Forureina grunn 13 x Radon 14 Drikkevasskjelde (brønnar etc.) 15 Badevatn, fiskevatn, vassdrag o.l. 16 Forureining Nedbørsfelt 17 Luft - Støv, partiklar/røyk 18 Støy 19 Ulykker på veg 20 Ulykker på bane, luft og sjø 21 Transport Utslepp av farleg stoff 22 Planområdet blir ikkje vurdert som utsett for ulykker med farleg gods. Deler av planområdet ligg i gul og rød støysone i statens vegvesen sitt støyvarslingskart. Hovudstøykjelda er trafikk frå Fv. 550 Eitrheimsvegen. Støy 23 Sweco Norge AS har gjennomført støyvurdering i samband med planarbeidet. Planframlegget har ingen verknad for støynivå frå Fv Deler av det nye næringsarealet og barnehagen ligg i rød og gul støysone. Det er ikkje opna for bygg innanfor rød støysone, (ref. byggegrense sett i plankartet). Høgaste støynivå ved fasaden til barnehagen er Ld= 57dB. 13

15 Eksisterande mur lang Fv550 skjermar barnehagen noko, og utan denne ville høgaste støynivå vert 61 db. Dersom høgde på støyskjerm/mur vert auka er det sannsynleg at støynivåa ved barnehagen vert redusert ytterlegare. Verknad av å fjerne eksisterande jordvoll langs Fv550 har liten effekt på støynivå i området. I plankartet er støysonene vist utan eksisterande jordvoll og nye bygg i området. Det må i vidare planprosess utførast vurderingar på om eksisterande og nye bygg som blir liggande i støysoner, har støyfølsame rom som kan overskride innandørs støynivå. Utslepp av farleg stoff 24 Det er sett krav i føresegnene om at T-1442 skal leggast til grunn for tiltak i planområdet, samt krav om støyreduserande tiltak for å stette krav i gjeldande forskrifter. Det er registrert næringsverksemd i nærleiken av planområdet som kan medføra utslepp av farleg stoff (Miljødirektoratet, 2019). Boliden ligg aust for planområdet. Verksemda følger eit strengt miljøregelverk. Forureiningslova, produkt-kontrollova, mineralloven, plan- og bygningsloven, forureiningsforskriften, avfallsforskriften, vannforskriften og internkontrollforskriften er nokon av regelverka Boliden må forhalde seg til. Næringsverksemd Akutt forureining 25 Det føreligg fleire løyve for utslepp med vilkår for kva utslepp som tillatast og i tillegg føreligg det løyve knytt til støy. Fleire av løyva er til revisjon i 2018/2019. Det er registrert næringsverksemd i nærleiken av planområdet som kan medføra utslepp av farleg stoff (Miljødirektoratet, 2019). Boliden ligg like aust for planområdet. Verksemda følger eit strengt miljøregelverk. Forureiningslova, produkt-kontrollova, mineralloven, plan- og bygningsloven, forureiningsforskriften, avfallsforskriften, vannforskriften og internkontrollforskriften er nokon av regelverka Boliden må forhalde seg til. Det føreligg fleire løyve for utslepp med vilkår for kva utslepp som tillatast og i tillegg føreligg det løyve knytt til støy. Fleire av løyva er til revisjon i 2018/2019. Det er ikkje registrert eksplosjonsfarlege verksemd i eller rundt planområdet. Det er ikkje planlagt eksplosjonsfarleg verksemd innanfor planområdet (Miljødirektoratet, 2019). Det er lite vegetasjon innanfor planområdet. Noko lauvskog er registrert langs Eitrheimsvegen. Brann, eksplosjon i industri 26 Brannfare Skog- og vegetasjonsbrann 27 Ung furuskog på skrint jordsmonn i skrånande terreng er vegetasjonstypen som utgjer den største skogbrannfaren. 14

16 Planområdet vert ikkje betrakta som særleg utsett for skog- og vegetasjonsbrann Brannfare i bygningar 28 Alle bygg følger byggteknisk krav i TEK17. Nye bygg i planområdet er ikkje vurdert å vera særleg utstatt for brann. Eksplosjonsfare Eksplosjon i industriverksemd 29 Det er ikkje planlagt næringsverksemd som fører til auka fare for eksplosjon innanfor planområdet. Beredskap Brann 30 Ambulanse 31 Planområdet blir dekka av Odda Brannstasjon som ligg ca. 4 km frå planområdet. Området er vurdert som tilstrekkeleg dekt av brann- og redningsetatar. Planområdet vert dekka av Odda legevaktsentral som ligg ca. 4,7 km frå planområdet. Planområdet er vurdert som tilstrekkeleg dekt av nødhjelpsetatar. 15

17 5 Risiko- og sårbarheitsvurdering Kvar uønska hending som er vurdert som ei potensiell fare i kapitel 4, vert omtala i følgande kapittel. Omfanget og kor i planområdet hendinga kan inntreffa vert vurdert. Dersom det er særlege eigenskapar og lokale tilhøve frå omtalen av planområdet, aktuell risiko- og sårbarheitstilhøve som kan påverka hendinga og hendingsforløpet (feks. følgjehendingar) skal vert dette omtalt. 5.1 Store nedbørsmengder og urban flaum Nr. 2 og 5 Store nedbørsmengder og urban flaum Omtale Sidan nedbørsmålinga starta i 1900 har nedbørsmengda auka med ca. 18% i Noreg (Hanssen-Bauer et al., 2015). Auken har vore størst om vinteren, og auken har vore størst på Vestlandet. Det er venta at på Vestlandet vil vassføringa i ein 200 års flaum sannsynleg auke med meir enn 20 % dei neste 100 åra (NVE, 2016). Klimaendringane er venta å føre til auka mengde nedbør, samt hyppigare intense nedbørsperiodar. Auka frekvens med intense nedbørsperiodar med mykje nedbør på kort tid er venta å føra til auka materiell skade. NVE anbefal at eit klimapåslag på minst 20% vert nytta for små nedbørsfelt, uavhengig av lokasjon (NVE, 2016). Det er ikkje utført kartlegging av overflatevatn, og det er heller ikkje utført ein VA-rammeplan for planområdet. Det er tilgjengelege kart og informasjon om dagens overvassleidningsnett. Det er ikkje utført kontroll på om desse har kapasitet for framtidig auke i nedbørsmengde. Planområdet ligg på eit flatt område, like ved sjøen. Terrenget stig like vest for planområdet. Avrenning frå fjellet vil kunne føre til oppsamling av overvatn innan for planområdet, samt materielle skader ved intense nedbørsperioder. Nærmiljøanlegget vert opparbeida med grøne flater med god infiltrasjonssone, samt at deler av området kan bli utforma slik at det vil fungera som ei fordrøyningssone for overflatevatn. Det skal utarbeidast ein VA-rammeplan i samband med reguleringsplanen, og denne skal ligge føre før vedtak på reguleringsplanen. Om naturpåkjenningar (TEK17) Sikkerheitsklasse flaum/skred Forklaring Flaum F3 Flaum i samband med intense nedbørsperiodar Årsaker Flaumfare i samband med intense nedbørsperioder. Det er ikkje kontrollert kapasiteten på eksisterande overvassleidningsnett. Eksisterande barrierar Ukjent Sårbarheitsvurderingar Auka mengde nedbør og hyppigare intense nedbørsperiodar fører til auka sannsyn for skade på materiell. Området er mot vest omkransa av høge fjell, kor vatnet vert lede ned mot sjøen frå. Sannsyn Grunngjeving for sannsyn Mykje sannsynleg Sannsynleg x Noko sannsynleg Lite Sannsynleg Usannsynleg Klimaendringane er venta å føre til auka mengde nedbør, samt hyppigare intense nedbørsperiodar Konsekvensvurdering Konsekvenskategoriar 16

18 Sannsyn Konsekvenstypar Liv og helse Stabilitet Materielle verdiar Ufarleg/ Ubetydeleg Ein viss fare Alvorleg/farleg Kritisk Katastrofal Samlet grunngjeving av konsekvens Det er ikkje vurdert at flaumskadar skal overskride 5 millionar kroner Det er kort veg til sjø Usikkerheit Høg X Grunngjeving Det er ikkje laga VA-rammeplan for planområdet. Det er ikkje utført kontroll på om eksisterande overvassanlegg handterer framtidig auke i nedbørsmengd, inkludert klimafaktor Overflatevatn er ikkje kartlagt Forslag til tiltak og mogleg oppfølging i arealplanlegging og anna Tiltak Oppfølging gjennom planverktøy/info til kommunen etc. Kartlegge nedbørsfelt og berekne mengde vatn Reguleringsføresegner Kontrollere om eksisterande overvassystem er dimensjonert for å handtere framtidige klimaendringar Utføre ein VA-rammeplan VA-rammeplan må leggast til grunn for opparbeiding av området HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens 17

19 5.2 Kvikkleireskred, setningar og utglidingar Nr. 10 Kvikkleireskred, setningar og utglidingar Omtale Lausmassekart frå NGU klassifiserer lausmassane i området som bart fjell mot aust og skredmateriell mot vest. Planområdet låg under marinegrense under siste istid, og det er registrert marine avsetningar innan for planområdet. Lausmassane består ikkje berre av naturlege massar, men også av tilførte fyllmassar. Det er utført grunnundersøkingar i området for å kartlegge grunnforholda. Grunnundersøkinga synar at det er kvikkleire i grunnen (SWECO, 2019b). Det er avsett ein tjukk pakke med marine avsettingar, kor deler av stratigrafien er omtalt som laus leire. Det er utført spunting i nærområdet i samband med andre utbyggingar i området. Innan for planområdet, og i tilstøytane område er det i dag fleire bygg. Det er ikkje utført spunting eller andre avbøtande tiltak for kvikkleire innanfor planområdet. Årsaker Om naturpåkjenningar (TEK17) Sikkerheitsklasse flaum/skred Forklaring Skred S3 Påvist kvikkleire Det er påvist kvikkleire innanfor planområdet Eksisterande barrierar Ingen kjente barrierar innanfor planområdet. Det er utført spuntig i samband med andre byggeprosjekt i Eitrheimsvågen. Sårbarheitsvurderingar Ein utgliding av grunnen grunna kvikkleireskred kan få alvorlege konsekvensar. Sannsyn Grunngjeving for sannsyn Kvikkleireskred Konsekvensvurdering Konsekvenstypar Liv og helse Stabilitet Materielle verdiar Mykje sannsynleg Samlet grunngjeving av konsekvens Sannsynleg Noko sannsynleg Lite Sannsynleg x Usannsynleg Konsekvenskategoriar Ufarleg/ Ein viss fare Alvorleg/farleg Kritisk Katastrofal Ubetydeleg X X X Usikkerheit Låg Grunngjeving Det er påvist kvikkleire Forslag til tiltak og mogleg oppfølging i arealplanlegging og anna Tiltak Oppfølging gjennom planverktøy/info til kommunen etc. Det må i samråd med geotekniske ekspertar finne Reguleringsføresegner gode geotekniske løysningar for planlagde bygg Spunting Peling av bygg eller anna akseptabel løysing 18

20 Sannsyn HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens 5.3 Forureina grunn Nr. 12 Forureina grunn Omtale Lausmassekart frå NGU klassifiserer lausmassane i området som bart fjell mot aust og skredmateriell mot vest. Lausmassane består ikkje berre av naturlege massar. Området har tidlegera vore nytta som deponi for industriverksemd og som kommunalt avfallsdeponi. Det er utført miljøteknisk grunnundersøkingar som har påvist forureina massar som er over normverdi. Det er teke 37 prøvepunkt i planområdet innanfor føremåla BKB, BHH og BNA, basert på NS og TA 2553/2009. Totalt er det teke ut 72 prøvar der av 68 prøver sendt til analyse. Prøvane er teke ned til 4m djupne. Det er avdekka forureining i 12 av 14 prøvepunkt innanfor nærmiljøanlegget, BNA. Dei fleste punkta er tilstandsklasse 2. På planlagt område for barnehage er det påvist forureining i 12 av 14 prøvepunkt. Området samla vurdert, synar at området består i hovudsak av forureining som i meir eller mindre grad har forhøgde konsentrasjonar av forureining. Årsak til forureining vurderast av SWECO til å ha ein klar samanheng med avfallsdeponi på deler av tomten, samt industriverksemd i området. Utført miljøteknisk grunnundersøkingar synar at påvist forureina massar som er over normverdi (TK1) i 31 av 37 prøvetakingspunkt på tiltaksområdet. Dette utløyser krav iht. Forureiningsforskrifta om at det må utarbeidast ein tiltaksplan for forureina grunn før massane kan gravast i og fjernast. Om naturpåkjenningar (TEK17) Sikkerheitsklasse flaum/skred Forklaring Nei Årsaker Påvist forureina massar Eksisterande barrierar Ingen Sårbarheitsvurderingar Det er påvist forureina massar innafor planområdet. Sannsyn Grunngjeving for sannsyn Mykje sannsynleg Sannsynleg Noko sannsynleg Lite Sannsynleg x Usannsynleg Det er ikkje tilrettelagt for varig opphald i industriområdet, og nærmiljøområdet er begrensa. 19

21 Sannsyn Konsekvensvurdering Konsekvenstypar Liv og helse Stabilitet Materielle verdiar Konsekvenskategoriar Ufarleg/ Ein viss fare Alvorleg/farleg Kritisk Katastrofal Ubetydeleg X Samlet grunngjeving av konsekvens Det er ikkje tilrettelagt for varig opphald i industriområdet, og nærmiljøområdet er begrensa. Barnehagen er meir utsett for konsekvensane av forureininga Usikkerheit Låg Grunngjeving Det er påvist forureina massar i miljøtekniske grunnundersøkingar Forslag til tiltak og mogleg oppfølging i arealplanlegging og anna Tiltak Oppfølging gjennom planverktøy/info til kommunen etc. Fjerne forureina massar Reguleringsføresegner Utarbeide tiltaksplan iht. til forureiningsforskrifta HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens 20

22 5.4 Trafikkulykker Nr. 13 Trafikkulykker Omtale Tilkomst til planområdet er frå fylkesveg 550 Eitrheimsvegen, videre inn på kommunal veg Eitrheim. Det er utført ei trafikkberekning for å kartlegge framtidig trafikkmengd på den kommunale vegen. Forutsetningane for denne trafikkberekninga er at det vert etablert detaljhandel på tomta. Dagens ÅDT er ca. 350 og framtidig ÅDT er estimert til Planframlegget medverkar ikkje til auka trafikk nord for ny innkøyring til næringsområdet Det er ingen registrerte trafikkulykke i nærleiken av planområdet som involverer mjuke trafikkantar, men det har vore ei MC-ulykke ved rundkøyringa langs Fv550 sør for planområdet og to ulykker nord for planområdet langs Fv550. Det er ingen registreringar av trafikkulykker langs Eitrheimsvegen i Statens vegvesen sin database. Det er etablert GS-veg på austsida av Fv550, med undergang under Fv550 nordaust i planområdet. Det er vidare etablert fleire fartsdemparar langs Eitrheimsvegen lengst i nord. Ein er kjent med at det er risikopunkt for ulykke langs Eitrheimsvegen som involverer mjuke trafikantar: 1. Ved barnehagen med blandingstrafikk 2. Ved kryssing av Eitrheimsvegen, utan skilting eller oppmerking av gangfelt i dag 3. Utkøyring av lastebilar etc. over fortau 4. Blandingstrafikk og blokkering av fortau 5. Kryssing av Fv550 like utanfor tunnelopning. Kryssinga er skilta og oppmerka Sjå kapittel 4.6 i Konsekvensutgreiing, trafikksituasjon i planomtalen for meir detaljert omtale av trafikksituasjonen. Om naturpåkjenningar (TEK17) Sikkerheitsklasse flaum/skred Forklaring Årsaker Nei Auke i trafikk aukar sannsyn for trafikkulykke Eksisterande barrierar Låg fartsgrense (30 km/t) i kommunal veg, Eitrheimsvegen. Sårbarheitsvurderingar For mjuke trafikkantar er det fleire risikopunkt (sjå omtale over). Auke i trafikkmengd, aukar sannsyn for ulykker. Sannsyn Mykje sannsynleg Sannsynleg x Grunngjeving for sannsyn Auke i trafikk aukar sannsyn for trafikkulykker Noko sannsynleg Lite Sannsynleg Usannsynleg Konsekvensvurdering Konsekvenstypar Konsekvenskategoriar Ufarleg/ Ein viss fare Alvorleg/farleg Kritisk Katastrofal Ubetydeleg 21

23 Sannsyn Liv og helse Stabilitet Materielle verdiar X Samlet grunngjeving av konsekvens Fartsgrensa er låg på Eitrheimsvegen, 30 km/t. Dette senkar sannsynet for alvorlege ulykker Gode siktforhold langs vegen Usikkerheit Moderat Grunngjeving Køyremønster, og menneskeleg svikt er hovudsakeleg grunn for trafikkulykker Forslag til tiltak og mogleg oppfølging i arealplanlegging og anna Tiltak Oppfølging gjennom planverktøy/info til kommunen etc. Legge til rette for betre skilting langs vegen Reguleringsføresegner Opparbeide overgangsfelt Sikre at fortau ikkje er blokkert for gåande HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens 6 Identifisere tiltak for å redusere risiko- og sårbarheit Store nedbørsmengder og urban flaum For sikre at planområdet ikkje vert utsett for skade ved større nedbørsperiodar, inkludert klimafaktor, er avbøtande tiltak å utføre kartlegging av avrenningsmønsteret innanfor planområdet. Det bør utførast kontroll av eksisterande overvassystem er dimensjonert for å handtere framtidige klimaendringar. Det må utarbeidast ein VArammeplan. Etter avbøtande tiltak er utført, er det vurdert at risiko for materiell skade ved store nedbørsmengder og urban flaum, er redusert til S2 K1. Kvikkleireskred, utglidingar og setningsskader Det er påvist kvikkleire i grunnen, samt ein tjukk lausmasse pakke. Avbøtande tiltak må utførast for sikre trygg byggegrunn. Det må i samråd med geotekniske ekspertar finne gode geotekniske 22

24 Sannsyn løysningar for planlagde bygg. Eksempel vis spuntig eller peling av bygg eller andre akseptable løysingar. Etter avbøtande tiltak er utført, er det vurdert at risiko for helse og liv, stabilitet og materiell skade ved kvikkleireskred, utglidninger og setningsskader er redusert til S1 K2. HELSE OG LIV STABILITET MATERIELLE VERDIAR Konsekvens Forureina grunn Det er påvist forureina grunn innanfor planområdet. Avbøtande tiltak vil være å fjerne dei forureina massane. Det må utarbeide tiltaksplan iht. til forureiningsforskrifta. Etter avbøtande tiltak er utført, er det vurdert at risiko for helse og liv ved uønska hendingar frå forureina massar, er redusert til S1 K1. Trafikkulykker Dagens ÅDT er ca. 350 og framtidig ÅDT er estimert til Planframlegget medverkar ikkje til auka trafikk nord for ny innkøyring til næringsområdet. Ei auke i trafikk førar til auke i sannsyn for trafikkulykker. For å redusere sannsyn er det føreslått fleire utbetringstiltak i planomtalen i kapittel 4.6 trafikksituasjon. Det er tilrådd at desse vert følgt. Etter avbøtande tiltak er utført, er det vurdert at risiko for helse og liv ved uønska hendingar ved trafikkulykker, er redusert til S2 K2. 23

25 7 Samandrag og korleis analysen påverkar planforslaget Basert på risiko- og sårbarheitsanalysen er det naudsynt med avbøtande tiltak før planlagt tiltak kan utførast. Etter avbøtande tiltak er utført, framstår planområdet som lite utsett for uønskte hendingar. Planområdet vurdert å vera utsett for følgjande uønskte hendingar; Store nedbørsmengder og urban flaum Store nedbørsmengder og flaum er vurdert som ein potensiell fare for planområdet. Projeksjonar av endringar i klimaet synar at det er sannsynleg at på Vestlandet vil vassføring i ein 200-års flaum auke med 20% dei neste 100 åra. Det er ikkje utført kartlegging av overflatevatn, og det er heller ikkje utført ein VA-rammeplan for planområdet. Det er tilgjengelege kart og informasjon om dagens overvassledningsnett. Det er ikkje utført kontroll på om desse handterer framtidig auke i nedbørsmengd. For sikre at planområdet ikkje vert utsett for skade ved større nedbørsperiodar, inkludert klimafaktor, er avbøtande tiltak å utføre kartlegging av avrenningsmønsteret innanfor planområdet. Det bør utførast kontroll av eksisterande overvassystem er dimensjonert for å handtere framtidige klimaendringar. Det må utarbeidast ein VA-rammeplan. Kvikkleireskred, utglidingar og setningsskader Det er påvist kvikkleire i grunnen, samt ein tjukk lausmasse pakke. Dersom kvikkleire utsettast for belastning, vibrasjonar eller omrøring som følge av naturlig eller menneskeleg påverknad, kan gitterstrukturen i leirmassane kollapse. Avbøtande tiltak må utførast for sikre trygg byggegrunn. Det må i samråd med geotekniske ekspertar finne gode geotekniske løysningar for planlagde bygg. Eksempel vis spuntig eller peling av bygg eller andre akseptable løysingar. Forureina grunn Det er påvist forureina grunn innanfor planområdet. Avbøtande tiltak vil være å fjerne dei forureina massane. Det må utarbeide tiltaksplan iht. til forureiningsforskrifta. Trafikkulykker Det er utført ei trafikkberekning for å kartlegge framtidig trafikkmengd på den kommunale vegen. Dagens ÅDT er ca. 350 og framtidig ÅDT er estimert til Planframlegget medverkar ikkje til auka trafikk nord for ny innkøyring til næringsområdet. Det er etablert GS-veg på austsida av Fv550, med undergang under Fv550 nordaust i planområdet. Det er vidare etablert fleire fartsdemparar langs Eitrheimsvegen lengst i nord. Ei auke i trafikk førar til auke i sannsyn for trafikkulykker. For å redusere sannsyn er det føreslått fleire utbetringstiltak i planomtalen i kapittel 4.6 trafikksituasjon. Det er tilrådd at desse vert følgt. 24

26 8 Kjelder Hanssen-Bauer, I., Førland, E. J., Haddeland, I., Hisdal, H., Mayer, S., Nesje, A., Wong, W. K. (2015). Klima i Norge 2100, Miljødirektoratet, (2), 204. Retrieved from Kjeller Vindteknikk, & NVE. (2009). Vindkart for Norge. Retrieved from Miljødirektoratet. (2019). Miljøstatus - kart. Retrieved March 7, 2019, from 993&basemap=KART&opacity=70&saturation=100 NGU. (2019). Kartinnsyn Norges geologiske undersøkelse. Retrieved March 7, 2019, from NVE. (2016). Klimaendring og framtidige flommer i Norge. Retrieved from Simpson, M. J. R., Nilsen, J. E. Ø., Ravndal, O. R., K. Breili, H. S., Kierulf, H. P., Steffen, H., Vestø, O. (2015). Sea Level Change for Norway, (1), SWECO. (2019a). Grunnundersøkelser Eitrheimsvågen, Odda. Bergen. SWECO. (2019b). Miljøteknisk grunnundersøkelse, Eitrheimsvågen. Bergen. SWECO. (2019c). Notat - skredfarevurdering, Eitrheimsvågen. Bergen. TØI. (2013). Kartlegging av transport av farlig gods i Norge, Transportøkonomisk institutt. 25