Gluggen. Nr Skule- og bygdeavis for Ulvik 34. årgang. Avsluttar 10 år på skulen med same skuleplan alle åra

Transkript

1 Gluggen Nr Skule- og bygdeavis for Ulvik 34. årgang Avsluttar 10 år på skulen med same skuleplan alle åra Elevane i 10. klasse no i vår har fylgt same skuleplan heile tida frå og med fyrste til og med skuleslutt. Dei andre elevane er i gang med Kunnskapslyftet, altså ny plan. Styremaktene skifter plan titt og ofte. Gjennomsnittleg leveår for ein plan for grunnskulen er seks-sju år. Då må me leggja om til nye mål, nye karakterar, til dømes frå 6 til framifrå, - og sjølvsagt nye lærebøker og elles organisering av skulen og skuledagen. Desse 16 over er glade for den planen dei har hatt, og for at dei har hatt han heile tida. Det vert nok lenge til neste gong ein klasse kan få oppleva dette?! Skulen og heradet takkar dykk for å ha berga Bagnstrond skule. Takk til dykk alle! Skuleslutt Avslutninga for elevar, foreldre og lærarar er på skulen måndag 18. juni om kvelden klokka 19 og utover. Me gjer dette på tradisjonell vis ute. Vel møtt! Skulestart Fyrst ein god ferie til alle, elevar, lærarar og foreldre. Me minner likevel om at læraren startar på skulen med tre dagar planlegging frå 16. august. Elevane har fyrste skuledag 21. august.

2 17.mai-tale 2007 Som vanleg held elevane i 8. klasse tale på Aldersheimen 7. mai. Her er talen til glede for endå fleire. Det var ein gong eit lite kongerike som heitte Ulvik. Det var eit vakkert land, og dei som budde i dette riket, var stolte og glade over å bu der. Om vinteren låg snøen kvit over bøane. Om våren spratt knuppane, og det blømde alle stader. Om somrane var det både mange soldagar og rikeleg med regn. Om hausten kom det fine lam frå haustbeite, og det var saftige eple, pærer og plommer i hagane. I Ulvik låg og den vakraste campingplassen nokon hadde sett Men ein kald vinterkveld avgjorde dei som sat på toppen, at det skulle bli opptreningssenter i Ulvik. Opptreningssenter? undra folk seg. Ja, då vert det mange nye arbeidsplassar og mykje folk og mykje gull i landet Opptreningssenter var vera eller ikkje vera for Ulvik, sa dei. Etter ei stund vart det meir og meir planlegging, og alle lurte på: Kvar skal me ha dette senteret? Dei som sat på toppane, hadde teikna huset så stort at ingen hadde sett så stor bygning. Til og med bestemor til Jakob som snart var 120 år hadde aldri sett så stor bygning. Men kvar skal me plassera det store huset? var det nokon som lurte på. Me kan ta vekk campingplassen og saga, då vert det plass nok Det var ein god ide, sa dei som stod og høyrde på. Men kvar skal campingplassen vera, då, var det ei lita jente som spurde. Det hadde ingen tenkt på før. Eg har høyrt at vi kanskje skal få ein fleirbrukshall i Ulvik. Det støtta eg, Det hadde vore fint med ein slik hall.. Det vil gjera det mer interessant å flytta til Ulvik. En sånn plass er fin til å treffa andre menneske. Viss me får et opptreningssenter i Ulvik, vil dei kunne bruke hallen. Skulen kunne hatt gymtimene der. Ein fleirbrukshall er vera eller ikkje vera for Ulvik Der kan me møtast Og der skal sokkar spøtast. Dametrimm og spel med ball, Alt me samlar i same hall. Difor er eit fleirbruksbygg Bra for både sjel og rygg. Opptreningssenter skal me få, Det vert nok bra for bygda vår, skal du sjå Kom hit med hjarte- og karsjukdom Så gjev me deg ei hjelpande hand Ja, takk, begge deler, seier me, Til både opptreningssenter og ein plass me kan ve.. No skal det byggjast bru over fjorden frå Vallavik til Bu..Det vil bli den lengste hengebrua i Noreg.Mange ser fram til å at ho skal koma. Ho vil bli ein stor turistattrakasjon. Bygginga av brua vil kanskje føra til at vegane i Ulvik blir forbetra og rassikra. Det vil heilt sikkert verta arbeid til mange i byggeperioden. Brua er vera eller ikkje vera for Hardanger. Hardangerbrua Skikkeleg fin Ikkje meir venting Eg likar henne godt. Hardangerbrua. Men ikkje alle er samde i dette. Dei vil kanskje sakna den koselege ferja. Hardangerbrua Fæl, stygg Skjemmer landskapet vårt. Eg likar henne ikkje. Hardangerbrua. Me har fått ny rektor på skulen. Han kom etter jul, og han har vore ein del i klasseromma for å bli kjend med elevane. Han liknar veldig på Ari Behn, og elles er han snill og grei akkurat som ein rektor skal vera. No har me snart gått eit år på ungdomsskulen. Overgangen frå sjuande til åttande klasse kan vera nokså stor. Me får

3 meir lekser, fleire prøvar, vanskelegare oppgåver. Men eg synest at overgangen har gått bra. Noko som er betre på ungdomsskulen, er at me får sitja inne i vestibylen i friminuttane. Shakespeare ut skodespelet Hamlet, og i dette stykket finn me dei velkjende orda: Å vera eller ikkje vera. Skulemåltid er også veldig bra. Me får gratis lunch kvar måndag og torsdag, med godt brød og rikeleg utval pålegg. Då sit me i kantina og et i lag. Det er mykje kjekkare enn å sitja leine ved pulten og eta nista. No er det snakk om at dette tilbodet kan bli utvida slik at det lir skulemåltid kvar dag, og at fleire klassar får tilbodet. Anna godt nytt er at skulen skal få nytt ventilasjonsanlegg. Mange elevar i ungdomsskulen har klaga over tung og tett luft i klasseromma. Då kan ein bli trøytt, svimmel og lett irritert, Det er bra at dette verrt ordna. Me er alle opptekne av miljøet rundt oss. Klima-endring er eit ord me ofte høyrer. Me høyrer ord som Golfstraumen, drivhuseffekt, Kyotoavtalen, FNs klimapanel Har det noko å seia for oss i Ulvik? Skal havet stiga? Skal det bli snølause vintrar, fleire insekt og meir sprøyting i frukthagane? Kva med dei gode, saftige epla frå Ulvik? Skal me i staden gleda oss til aprikoser og druer? Rein natur er vera eller ikkje vera for alle. Ulvik er ei bygd som har gode forhold slik at alle kan leva eit meiningsfullt og rikt liv. Om vinteren har me fin snø som mange likar å bruka. Våren gjev oss fine og lange dagar. Knoppane bryt ut og bygda står i full blom. Sommaren vil me ha med fine soldagar og passeleg med regn. Om hausten skal det koma fine lam frå fjellbeite, og hagane skal vera fulle av saftige eple, pærer og plommer. Nett slik vil me ha det. Å vera eller ikkje vera er kjende ord etter William Shakespeare. I 1602 gav Det er 100 år sidan fleire store litterære debutar i Noreg med Falkberget, Duun, Hamsun og Undset, men og Wildenwey, som her. Diktet heiter: Å ennu å være. Å ennu å synge om midtsommernetter, Å ennu å ånde i kryddersval luft, Å ennu å vita hva blomstene heter Og nevne dem med deres farve og duft (Mikal viser bilete) Ennu å være en sjel som i drømme Dristig lar evige anelser strømme Utover eter og all fornuft. O, ennu å være enfoldig som duen, Og listig som slangen engang iblant! Ennu å hilse på himlen med luen Og takke for tider og timer som rant. Ennu å sitte med øynene våte Og spørre seg selv: skal man le eller gråte, Ettersom livet er løgn elles sant? O, ennu å føle og leve og ånde Utenfor dagens og dumhetens kiv. Ennu å høre og se allehånde Og være det evige infinitiv. Ennu å synge om midtsommernetter, Til døden en stopper for sangene setter, Det takker eg gudene for med mitt liv.

4 Slik er me vart me eller båe deler Sitat: Mhm Viola ala Mamma Klassemanna vår, er hjelpande (vikar) Andreas aka Andy Andy er bilfrelst, han er yois-mekkis, er alltid sein, bur visst på Brakanes, har alltid pengar og er sosiopat. Sitat: Gå og legg deg! Hedda aka Hedds Eigen stil, dreads. Er jovial, aldri seriøs, med derimot usakleg. Sitat: Mor di Mohammed aka Hammed Roleg kar, men aktiv Eit smart skulelys. Han eig fotballane. Sitat: Tsss Erlend aka Erly Han er kjekk, morosam, søt, fregnete og optimistisk. Om det ikkje er nok, så er han og kreativ. Leikar seg med snøfjøl. Sitat: grimaser Camilla aka Milla Ler høgt av alt, frå det gale til det alvorlege. Snill er ho og. Er ein kjepphest med hestar. Sitat: Fy fa.. Simen aka Svimen Rullefjøl er største eigedommen hans. Er med på det som heiter Tea Kwon Do. Er snill, sløv, stilig og kul. Sitat: Doh Kjell Ove aka Kjellyi Flink å teikna, pratsam og snill. Likar å skru på traktorar og Ford Mustang. Sitat: Åhhh Kristin aka Kikki Søt og snill, pratande, morosam, men og eit seriøst stabeist og skulelys. Sitat: Herregud Mari aka Magneten Roleg og snill. Er dessutan hjelpsam. Vert av ein eller annan grunn treft av flygande objekt. ogdermed og skulelys. Er seriøs. Sitat: Jobb då! Ådne aka Rambo Bonde og skulelys, mmen er mest jeger. Snill, og arbeidsam, - og til og med seriøs vorten. Sitat: LOL Ejvind Aka ENO Over kul, yoisgangsta, følsam, og kan elles gå under nemninga Caps & furiaen. Sitat: Skiiiit Jimmi aka Jimbo Full av fa.., sløv innimelom, men og søt. Vert påstått at han er treningsnarkoman på sin måte, og nyttar sjansen til å vera kveulant til å nå store høgder. Sitat: Naaai Rune aka Fisen Yois over alt, full av maur, Kan vera seriøs. Er vel sein om morgonen. Sitat: Slæpp yo Christine aka Gurine Perfeksjonist, naiv med stil, Ho er rett som det er pasient. Har alltid snop, men er som regel søt og snill. Sitat: All right Åsmund aka Åmi Han er sportsfreak, eit elles sjarmerande og snilt skulelys (av og til). Tek det meste med stil. Sitat: Gydd `a Redaktør for dette nummeret er Arne Skjerven Deskredaktør er Snorre Bergo

5 Autorisert installatør Johannes Øydvin Tlf: / Fax: Ulvik Rekneskapslag P/L Pb. 96, 5731 Ulvik Tlf Rekneskapsføring for landbruk & andre næringsdrivande Gluggen For gåver og bladpengar A/S Skeie Tre Ulvik i Hardanger Tlf /fax Pallar og tre-emballasje -ein god stad å vera, ein god stad å læra- - Grunnkurs i naturbruk med vekt på gartnarfag - VKI anleggsgartnar driftsoperatør/idrettsanlegg - VKI gartneri og hagebruk - VKI blomsterdekoratør - VKII gartnar m/fordjuping Telf Telefaks Heimeside: ULVIK TLF: TIDE Buss Turbuss Vi kan tilby: Erfarne & serviceinnstilte turbil-sjøførar Moderne, komfortable turbussar av høg kvalitet Trygg & punktleg transport TLF: OM HANAR I TUN OG TÅRN - tvangsgifte og ekstremsport i 1950-åra Nye forteljingar av Steinar I. Bergo GRILLKIOSKEN Hildegunn & Kjell Røkenes Tlf Ulvik herad Tlf Ulvik Avløysarlag Prosjekt UNGJOBB 5730 Ulvik Tlf Ulvik Folkebibliotek Har desse opningstidene: Måndag: Tysdag: Onsdag: Torsdag: Fredag: Frå 1. mai til 1. sept. er biblioteket stengt på fredagar.

6 Eventyrlege i fyrste klasse 1. klasse har i nokre veker arbeida med eventyr, der dei m.a. har laga sine eigne eventyr. Elevane har jobba i to grupper og laga to eventyr. Eventyra vart til ved at læraren begynte med setninga Det var ein gong. Så seier elevane kvar sin setning som me set saman til eit eventyr. Eventyret om Guten og jenta er laga av gruppe B som består av: Johan, Oda, Margit, Silje, Arec, Per, Alma, Cecilie, Lars Y, Gabrielle og Jens August. Eventyret om Tre små troll er laga av gruppe A som består av: Sivert, Jonas, Christopher, Lars B, Sigrid, Sarah, Anne Britt, August, Tor Andreas og Anette. GUTEN OG JENTA Det var ein gong to menneske, ei jente og ein gut. Dei skulle ut på jakt. Så trefte dei ein rev som kasta eple i fjeset på dei. Guten og jenta blei så sinte at dei fanga reven. Så trefte dei på eit rådyr. Rådyret heiv mange paiar på dei og stanga dei. Men guten og jenta fanga rådyret og. Så kom det ein bjørn som ville eta dei. Men guten og jenta fanga bjørnen og. Etter ei stund sovna guten og jenta. Då kom alle dyra seg laus. Då guten og jenta vakna blei dei sinte. Plutseleg kom det eit nytt rådyr og stanga dei. Så fanga dei det og. Men det var eigentleg det same rådyret, men det visste ikkje guten og jenta. Så kom dei til eit hus som var laga av godteri. Dei gjekk inn. Så kom bjørnen til huset og han åt seg inn i huset. Guten og jenta låg på lur inne i huset og fanga bjørnen. Men bjørnen kom seg laus og ropa om hjelp. Reven og alle dyra i skogen kom og hjelpte bjørnen og rådyret. Så sa bjørnen at alle kunne vera vener og at guten og jenta kunne gå heim. MEN, dei måtte lova å aldri meir fanga dyr. Snipp, snapp snute så var eventyret om dyra ute, på ei silkepute J TRE SMÅ TROLL Det var ein gong tre små troll som skulle heim til nokon, til dei tre små grisar. Dei skulle leike gøymsel i skogen. Då gjekk dei seg vill. Plutseleg kom det ein ulv som ville lura dei. Han hadde og lyst til å eta dei. Men grisane lurte ulven tilbake. Grisane hadde låst døra i huset sitt slik at ulven ikkje kom seg inn. Ulven henta ei motorsag og saga opp døra. Grisane hadde laga ei musefelle og den gjekk ulven rett i. AUUUUUU, sa ulven. Så sprang han tilbake til huset sitt med musefella på tåa. Han klarte ikkje å få den av. Han tok seg derfor ein tur til krokodilledoktoren. Her fekk ulven ei sprøyte i tåa og eit plaster. Det var eit kløeplaster. Men, det ulven ikkje visste var at det var grisane og trolla som hadde kledd seg ut som doktor. Ulven klødde veldig på tåa si og hinka heim. Mens ulven hinka heim, sprang trolla heim før han og sette opp ei bjørnefelle og ei ny musefelle. Då ulven kom heim gjekk han rett i fellene og blei så sint at han sprakk. Trolla og grisane blei kjempe lukkelege og glade. Snipp, snapp snute, så var gruppe A sitt eventyr ute.

7 17 mai dikt: I ungdomsskulen er det kjedeleg, som sagt: Elevane dei har jo ingen makt! Tentamen, eksamen og karakter, lærarar som kjeftar om elevane ler, 8 klasse tenkte: Det var mykje me måtte igjennom i tentamen! 10 klasse svarte: Ja, bare vent til eksamen! Ungdomsskulen ruler, for noko sprøyt! Det einaste me gjorde var å høyra at rektoren tøyt! Men sosiallivet går opp, uten tvil, sjølv om fakta setningar går igjennom hodet som vatn gjennom sil. Men me lærar noko nytt kvar dag, morgon og kveld! Kanskje ikkje skulen er SÅ ille, likevel? Skeie Høvleri & Co Ulvik Hardanger Trelastforretning Handel & Handverk (Promendebutikken) Tlf Godt utval i film, foto og gåveartiklar Svært rimeleg overnatting i Norge & Europa Ulvik Reiselivslag N-5730 Ulvik Tlf Fax: Røyrleggjar Magne Øydvin V/Åge Øydvin Tlf / Fax ULVIK Tlf

8 "Dødeleg tidspress" Verda vår er fylt med tid. Alle har tid. Spørsmålet er berre, kor mykje? Nå for tida har Gunnar Gjennomsnitt akkurat litt for lita tid til å gjere det han skal. Alltid 5min. for sein. Det er her eg trur problemet ligg. At ein alltid har litt for lita tid. For hvis du ein gong får betre tid på ein kant, fyller du opp tomrommet med med meir ansvar på jobb, eller så hiv du deg med på den siste trim-bølga. Hvis du for eksempel skiller deg frå kona, så har du plutseleg masse ekstra tid. Tid du før brukte til å vaske hus, vaske bil, støvsuge hus, støvsuge bil og vaske meir hus, kan du no bruke til å slappe av. Men her trur eg mange gjer ein feil. Dei tek tida dei fekk til å slappe av på, og omgjer ho til arbeidstid, treningstid, eller familiebesøkstid. Difor har Gunnar Gjennomsnitt fylgjande plager når han nærmar seg 50 år: Høgt blodtrykk, høgt kolestrolnivå, ryggprolaps, impotens, senebetennelse i heile kroppen, jern i armar og bein for å halde dei på plass, hjartesjukdommar, grøn og grå-stær, nedsatt hørsel, gikt, og mangel på ordbøker fordi han ikkje vil ha skrivefeil i sjølvmordsbrevet han snart skal skrive. Alt på grunn av tidspress. Slik endar dei opp, dei som ikkje tok tinga med ro og som no ser ut som levande lik med gåstav, gåhund, rullestol, inhalator, viagra i lomma og eit aldri så lite byggeprosjekt på ryggen for å hindre han frå å dette saman. For dei som vil unngå dette har eg eit godt råd; ta imot all god tid de får med glede, og ikkje fyll ho opp med stressande og belastande oppgåver. All tid er delt opp i tre; fortid, notid og framtid. Fortida er den Gunnar Gjennomsnitt ser fortvila tilbake på og angrar på alt han ikkje fekk gjort, og alt det han gjorde feil. Notida er den tida han bruker til å klage, klage og krangle. Krangle med kona, krangle med naboen, klage på politikarane, klage på straumprisen og klage over for lita tid. Framtida er den ein ser fram til med forhåpningsulle auger. Framtida er den tida som er full av nedturar, og kanskje ein opptur. For eksempel ei skilsmisse så får du litt meir tid. Vår venn Gunnar, han er stadig meir opptatt. 9 av 10 nordmenn jobbar meir enn nødvendig, uten betalt. Personleg skjønar eg ikkje gleda dei får ut av det. Gjer dei det berre så dei får ein oppmuntring av ein halvsur og livslei 50- åring som kan smykka seg med tittelen: "Sjef"? Er det den store motivasjonen? Eller er motivasjonen å få ein endå betre jobb, med endå fleir arbeidstimar? Du vert fanga i ein ond sirkel. Kva er vel gleda med peng i banken når du ikkje har tid til å bruke dei? Kanskje du kjøper ein ny bil, for å imponere sjefen. Men kva er vitsen med det når du ikkje har hatt tid til å ta lappen? Verden er vorten fanga i eit evig tidspress. Alt skal effektiviserast og forbetrast. Men kvifor? Alt handlar om pengar. Det er kjerna av problemet. Dei griske utpressarane som bruker opp heile verda berre for å få ein formue som er umogleg å bruke opp. Hadde ikkje alle vore så opptatt av peng, så hadde dei ikkje trongt å jobbe ekstra for å få ein betre jobb, og dermed hadde tidsklemma vore løyst. Peng skapar tidspress! Det er den halvsure og livsleie 50- åringen du har til sjef som i stadig større grad eig deg. Han eig deg framfor kona og framfor borna, framfor bikkja og framfor familie. Ta kontroll over di eiga tid! Ikkje la deg pressa til å bli ein tidsslave. Neste telefon du får frå den halvsure, livsleie sjefen din etter klokka 4, så ber du han om å drita og dra! Så tar du ein tur heim, unnskuldar deg for å ikkje ha vore tilgjengeleg dei siste ti åra, så reiser du på besøk til familien din som du ikkje har sett på eit og eit halvt år. Tida, det er som å balansera på lina. Hvis du fyrst dett på eine sida, så dett du langt. Ingen av sidene er bra å dette for langt ned på, å halde seg på lina er nok det beste. Men det er mange her i verden som vil at du skal dette ned på deira side. Den halvsure og livsleie 50- åringen ropar på eine sida, mens familien skrik desperat etter oppmerksomheit frå den andre sida. For å få mest mogleg ut av livet: Hald deg på lina! Kristofer tekst

9 Solfaktor 20 Sola skein i mot oss då eg halte og drog bagasjen min ut på perrongen på Finse stasjon, og drassa han bortover til dei andre i klassen. Me samla all bagasjen i ein haug, som ikkje overraskande, likna meir på eit fjell til slutt. Me skulle vera her på Finse i nesten ei heil veke, bu på Finse skule, og gå turar i fjella omkring. Eg såg oppover mot Vesle Finsenut, dagens reisemål, og skygga for sola med hendene. Eg hadde tatt av meg lua, for det hadde blitt for varmt å ha den på, og tenkte at viss været heldt seg slik heile veka, så ville det kanskje verta ein fin klassetur, sett at ingen smelta vekk i solvarmen då. Rett av garde Då me hadde klart å få bagasjen vår frå stasjonen og til skulen, tok me bagasjen vår rett inn, la den frå oss der me ville sove, bytta til skiklær og gjekk rett ut igjen for å smøre ski og komme oss av garde til Vesle Finsenut. Eg får det sikkert til å høyres ut som om alt dette gjekk føre seg innan 10 minutt var gått, men sjølvsagt måtte me stå og vente i ein halv time på at dei siste skulle verta klare for den vesle skituren vår. - Er det nokon som har ein solkrem med faktor 20 her ein plass?! var det nokon som ropte. Solkrem! Eg visste det var noko eg hadde gløymd. Eg såg meg om etter den som hadde svart på spørsmålet, og fekk låne litt solkrem å smøre meg med. Best at de smørjer dykk vel, sa Arne Skjerven, med den tørre, gubbe stemma si. Det er sterk sol i dag Så sette han av stad oppover bakkane. Resten av klassen følgde på, og snart var me godt på veg oppover dei snødekte fjellsida med den gnistrande sola i ryggen. Utsikt Det var ein vakker utsikt som møtte oss i det me kom opp på toppen og skua utover Finse, som låg under oss. Me såg søre Kongsnut og jøkulen stolt kneisande i sør, og mot nord peikte Arne Skjærven ut det som var St. Pauls nuten. Når me stoppa for lengre pausar, var det ikkje uvanleg at Arne Skjerven fortalde oss ein historie om jernbanen, om folk som hadde gått seg vill i fjellet eller om korleis fjelltoppane hadde fått dei namna dei hadde; og denne gangen var heller ikkje noko unntak. Han byrja på ei lang og keisam berettning om ein som gav ut lønningar til jernbane arbeidarane, og om korleis han hadde gått seg vill i fjellet. Eg høyrde berre halvhjerta etter, for eg stod og så på korleis vinden, med ein hypnotiserande rytme, blåste laussnøen fram og tilbake, bles han opp, og la han flat igjen i same sekund. Eg veit ikkje kvifor, men det var noko av det mest fasinerande eg nokon gong hadde sett. - Er alle klare til å skli ned igjen?! Den skarpe stemma til Kyrre braut transen, og eg såg opp; for å sjå at mange var allereie eit godt stykke nede i bakken. Eg tok på meg skia i ein fei, og sette etter dei, og det var ikkje før eg hadde fått roa nervane litt at eg la merke til den halsbrekkande farten eg køyrde i. Eg vart heilt sjokka og prøvde

10 å bremse, og skia mine sank ned i snøen og eg bråstoppa, fauk framover, minst ein meter, og landa rett på trynet. Eg kom meg opp igjen ganske fort, med snøbrillene på halv tolv, kvart på tre eller kva det no var, og snudde meg for å sjå om nokon hadde sett meg. Det såg ut som om dei fleste sleit med sine eigne problem og eg pusta djupt inn og sklei vidare, denne gangen litt roligare, og kom meg ned bakken utan fleire knall og fall. I dusjen Vel heime, nydusja og mette etter middag, sat me nede på jenterommet og samanlikna blåmerka etter dagens skitur, og eg må få seie at eg med mitt store blåmerke på overarmen vart utkonkurrert av nesten samtlege av dei andre jentene. Berre dei som hadde tatt skia på nakken og gått ned, var utan merker etter det me valde å kalle nedturen. Til tross for store blåmerker og litt stiv beinmuskulatur var humøret på topp hjå alle jentene og me drakk brus og prata til langt på kveld. Det var første eit par timar etter det tredje lærarbesøket med beskjed om at alle skulle i seng at det byrja å roe seg og me slo av lyset. Lyden av bjeffing held meg våken ei stund, og eg undra meg over kvifor ingen andre høyrde det, men kanskje eg berre drøymde det God morgon Ein irriterande pipe-lyd var det som vekte meg den morgonen, det var mobilen til ei som var på frukostgruppa, og difor måtte stå opp klokka halv åtte. Eg klarte ikkje å sove meir, så eg bestemde meg for å gå opp og hjelpe til med frukosten. Når eg gjekk inn døra til stova var det berre så vidt eg klarte å unngå å tråkke på ein trøtt, sovepose inntulla Eivind, studenten me hadde med oss, som tydelegvis hadde sove på madrass på stovegolvet heile natta. - Sove godt, spurte eg lattermildt og slang meg ned på sofaen. - Ikkje så verst, takk ska du ha, svara han og kom seg med litt kav og bal ut av soveposen. No, er du klar for tur i dag eller?? Eg rista på hovudet og svara at eg framleis var litt trøtt, og tenkte for meg sjølv at han var no ein passe stor friluftsfrik. Etter kvart kom det fleire opp og frukosten gjekk greitt føre seg og alle smurde niste til turen. Så var det eigentleg berre å ta på utekle, smøre seg med solkrem, og kanskje smøre skia litt meir også. I dag slapp me å vente på nokon, og me byrja i roleg tempo oppover i retning nordvest. Dei siste kom prustande og pesande opp den lange bakken, og stilte seg opp ved sida av dei andre og såg forventande på Arne Skjerven. Me hadde gått i ca. tre kvarter, stod no på toppen av ein lang bakke, og såg på høgspentleidningane langt oppe mot himmelen og forsvant ned på andre sida. Arne Skjerven fortalde ein historie om nokon som hadde gått seg ville i fjellet, og så spurte plutseleg Kyrre om det var nokon som hadde lyst til å klatre i ei av mastene. Alle svara ja, men nølte med å springe til, for dei var ikkje sikre på om han meinte alvor eller ikkje. Eg sprang rett

11 - Jahooo!! Var det nokon føre meg som ropte. Det verkar i vertfall som dei fleste kosar seg, tenkte eg smilande og såg meg over skuldra på dei som ploga nedover i sikk sakk. Eg forstod dei godt, men det er noko heilt anna å kjenne vinden i håret og suset forbi øyrene når ein køyrer i vill fart nedover i fjellside. Det var nesten som eg fekk lyst til å rope ut sjølv bort til den nærmaste masta og byrja å klatre, og då Kyrre ikkje ropte meg tilbake, følgde dei andre etter. Eg såg nesten heilt til Klemsbu, dit me var på veg, der eg stod og lente meg til ei metallbjelke 7-8 meter over bakken. Det bles ein del, og eg fant ut at det var på tide å klatre ned, og sleppe dei andre til. Eg kikka ned for å sjå om det var nokon nedanfor meg, og klatra sakte nedover, mot bakken. Når eg tenkjer tilbake, så syns eg eigentleg det var ganske creepy at eg klatra så langt opp. Tenk om eg hadde ramla ned. Nei, huff og huff Letterre mot målet Vel, godt nede på bakken igjen fortsette turen vår i ro og mak, og no var det eigentleg berre strake vegen heilt til Klemsbu. Me stoppa innimellom for å vente på dei bakarste, men heldt for det meste farta oppe, og det varte ikkje lenge for me var framme. Alle fant seg ein plass og pakka ut det dei hadde tatt med seg på turen, og dette likna til slutt meir på ein konkurranse om å ha med seg den beste maten og mest snop. Nokon hadde tatt med seg nudlar og varmt vatn på termos, andre to posar smågodt og ein diger sjokolade, og andre igjen ein 1,5 liter cola samt litt gele. Eg følte meg ganske underlegen der eg sat med kvikklunsjen og kakaoen min. Etter at alle var mette på mat og sjokolade byrja me så smått på nedturen, nokre litt fortare enn andre. Med skinande sol og kvista løyper så langt eg kunne sjå, sette eg, full av mot, utfor, og suste av garde ned bakkane som ein av dei første. Smilande blid etter dagens tur tok eg meg ein deilig varm dusj, tok på meg gode varme og tørre klede og la meg ned på senga og slappa av med ei bok. Ca ein halvtime seinare var alle komne tilbake, og me åt middag i lag, før me fekk undervising litt seinare. Eg følte meg faktisk ganske opplagd då klokka nærma seg elleve og leggetid, og tenkte for meg sjølv, at viss det var mange som er trøtte i kveld, så synd for dei! Kem har lyst å høre på musikk?? Gaula ei av jentene etter at Kyrre var gått opp etter å ha fortalt oss å roa an litt. Alle brølte i samtykkje, og pulsen frå teknoen kunne kjennast til langt på natt. La meg berre sei at det vart ganske heftig etter kvart. Rytmane var fengande og alle vart smitta av stemninga. Det var ikkje før rundt klokka fire då dei rolege og triste songane vart skrudde på, at me slutta å oppføre oss som gale og fekk roa oss litt. Me prata ei stund, lyset slokna, og etter kvart døydde dei siste tonane ut. Eg pusta inn den rolege stillheita og for augo mine svømte bilete av snøen, skinnande som eit diamantateppe i sola, og majestetiske fjelltoppar som strakte seg mot himmelen, og der flaug eg og, og då var eg sikker på at eg hadde sovna (Neste dag var det snøholegraving der ni av oss overnatta ute, og siste dagen var det delt tur til Appelsinhytta/Jøkulrunden) Elisa Oppheim tekst Linn Auganes bilete

12 Handa Du ligg på golvet og kjenner at hovudet verker, og at det eine kinnet er varmt og hoven. Du hugsar ikkje at du hamna der, men du hugsar Handa. Handa som kjem i full fart mot deg. Handa du ikkje kjem deg unna. Barn over heile verda, barn som meg og deg, vert mishandla kvar dag. Kvar dag, kvar veke, kvart år. Folk, vaksne og barn, utnyttar dei svake og sårbare. Utnytt dei og gjer dei endå svakare. Gjer at dei fell ned på rangsstigen i samfunnet. Barna som fell, mistar sjølvtilliten sin i fallet. Dei mistar tilliten til andre folk gradvis, til den er borte. Det vesle håpet. Du kryp inn i kroken som for å gøyme deg, men du veit alt at det er umogleg å gøyma seg. Det er umogleg å gøyme seg for Handa. Men likevel så føler du deg trygg i kroken, og du sovnar. Det er viktig for barn å få ein trygg og god oppvekst. Ein oppvekst der du får læra om kva som er rett og kva som er gale. Og ikkje at alt du gjer er feil og at du er så dum som ikkje får til noko som helst. Ikkje ein oppvekst der du blir slått i staden for å få ros. Ikkje ein oppvekst som usynleg. Men dette er ikkje barna sine feil. Det er foreldra. Det er foreldra det er noko gale med, og diverre barna som får skulda. Du vaknar av at pusten blir slått ut av deg. Så kjem skrika. Skrika som kallar deg stygge ting, skrika som gjer deg sårbar. Handa kjem mot deg. Ein stor, svart, hard knyttneve som er umogleg å unngå. Som slår om og om igjen. Slår Mishandling tyder øydelegging, utnytting, undertrykking. Det er så mykje negativt. Alle har sikkert blitt slått på ein eller annan måte, men som oftast greidd å ta igjen eller stå opp att. Det gjer ikkje barn som vert mishandla. Dei tørr ikkje. Dei vil ikkje. Dei har kanskje kjent denne personen heile livet. Det er denne personen som gjev mat, klede, tak over hovudet. Det er kanskje den personen dei kjenner best. Kanskje den personen dei held av. Men likevel, det er kanskje ikkje den beste. Du ligg på golvet igjen. Du kjenn at heile kroppen verkar, at hovudet verkar. Du prøver å stå opp, men fell saman igjen. Det gjer så vondt at du ikkje får til å tenkje skikkeleg, så altfor vondt Barn som vert mishandla på alt for mange utenkjelege måtar. Dei kan ha store, synlege sår eller brudd, men dei kan ha endå større sår innvendig. Skadar dei slit med heile livet. Livet ut Man kan seie at dei vert torturert. Barna er triste. Og dei får ikkje lett venner. Alt det på grunn av den psykiske mishandlinga dei vert utsett for. Dei får ikkje eit normalt liv, dei får eit øydelagd liv. Du har sovna igjen og vaknar av eit skrik frå naborommet. Det høyres ut som om det er ein slåsskamp på gang. Du tenkjer: - No har dei begynt igjen Men så vert skrika borte og det er heilt stille. Døra inn til rommet ditt åpnar seg. Det står ein framand mann der. Ikkje noko Hand? Han kjem mot deg og løftar deg opp. Han berer deg ut av rommet, ut av huset. Men eigentleg så er det alltid eit håp til. Det er alltid eit håp for øydelagde barn. Det er alltid eit håp gor brukne bein. Alle har tida til hjelp. Men det er bare det at før dei brukne beina kan bruke tida til hjelp, så må vaksne gripe inn. Gripa inn før Handa gjer altfor stor skade. Men så var det jo det Det må ha vert ein som starta dette. Det første mennesket, instinktivt. Men kva er vitsen med å fortsette mishandlinga mot svakare mennesker i våre dagar? Det kjem jo ikkje noko godt ut av det. Og me treng jo ikkje handle instinktivt heller når det gjeld dette. Så kvifor gjer me det? Katrin tekst

13