Tonsåsen og Ølslykkja fiskelag -oppdatering av driftsplan

Transkript

1 Tonsåsen og Ølslykkja fiskelag -oppdatering av driftsplan Prøvefiske i 15 lokaliteter i perioden Ole Knut Steinset

2 Prøvefiske Tonsåsen-Ølslykkja Innleiing På oppdrag frå Tonsåsen og Ølslykkja fiskelag vart det i perioden gjennomført prøvefiske i til saman 15 vatn. Med unntak av to vatn, Damtjernet og Mikkelstjernet, er dette eit oppfølgjingsprøvefiske etter at det på midten av 1990-talet vart gjennomført prøvefiske i forbindelse med driftsplanarbeid for området. Det har difor ikkje vore naudsynt å utføre like omfattande registreringar i denne omgang som det vart gjort då. Den gong vart det bl.a. gjort grundigare undersøkingar når det gjaldt gyte- og oppveksttilhøve på bekkane, vasskvalitet, næringstilgang, djubdeforhold mm. Hensikten med dette prøvefisket var å undersøke tilstanden i dei vatna der det på grunnlag av forslag i driftsplanen, har vorte utført ulike tiltak. Dette for å sjå om ønska resultat hadde vorte oppnådd gjennom desse tiltaka. Dette var tiltak som forbetring av gyteforhold på bekkar, utsetting av stor fiskeetande aure, utfisking av ørekyte, utsetting av fisk mm. Vidare var det interessant å undersøke tilstanden i vatn der ulike forhold skulle tilsi ei endring. Dette gjaldt t.d. i Storslettjednet der ørekyte har etablert seg dei siste åra. I andre vatn var det av grunneigar eller fiskarar også mistanke om endringar i fiskebestand, som òg tilsa nye undersøkingar. Ikkje minst var det interessant å undersøke korleis utsetting av fisk desse åra hadde slege til i dei ulike vatna og utfrå dette justere utsettingsforslaget frå driftsplanen. All settefisk har vorte merka ved klypping av feittfinna gjennom fleire år. Dermed ville ein kunne få tal på fordelinga av settefisk i høve til fisk produsert i vatnet. Dette ville kunne fortelja om utsetjing var naudsynt i enkelte vatn eller om naturleg rekruttering var nok for å oppretthalde tilstrekkeleg produksjon av fisk i vatnet.

3 Samandrag Det vart gjennomført prøvefiske i 2 vatn i 2006, 7 vatn i 2007, 4 vatn i 2008, 1 vatn i 2009 og 2 vatn i I Øyangen vart det fiska to år. Tabellen viser kva for vatn det vart prøvefiska i, samt tal på fangst, vekt, lengde, faktor og andel settefisk når det gjeld aure. Fangst og vekt på abbor og sik er òg med. Antall Aure Abbor Sik Sik Snittveklengde Snitt- Snitt Ant Største Snitt- sette- aure vekt (gram) (cm) faktor fisk (gram) (gram) Aure Abbor Nøkkeltj ,7 1, Juvkamsøy ,3 1, Kippesjøen ,5 1, Nystøltj ,3 1, Storslettj ,5 0, Totj ,6 1, Øyangen ,3 1, Øyangen ,5 1, Øyvatnet ,8 1, Skardtj ,6 1, Tonsvatnet , Damtj ,8 1, Mikkelstj ,5 1, Øyvatnet , Samuelstadtj ,9 0, Gravatjernet , Snittvekt (gram) Metode Fangstmetode: Under prøvefiske med garn blir ein serie med botngarn brukt, 25 meter lange og 1,5 meter djupe med ulike maskevidder. Som oftast vert det brukt 8 eller 9 garn. Følgjande maskevidder vart brukt under prøvefisket: 17mm, 19,5 mm, 22,5 mm, 24 mm, 26 mm, 30 mm, 35 mm, 39 mm, 45 mm og 52 mm (ikkje alle vart brukt i alle vatn). Det vart i all hovudsak prøvefiska i siste halvdel av august og fyrste halvdel av september. Dette er den gunstigaste tida på året å gjennomføre prøvefiske då ørreten er meir aktiv og nettene er mørke. Fisken har gjort unna det meste av vekstsesongen og det er enkelt å skille gytefisk frå gjeldfisk. Dessutan har ikkje auren byrja å trekke til gyteområda. Garna vart utsett i tilfeldig rekkefølgje og spreidd i ulike delar av vatna, gjerne på gode fiskeplassar. Prøver teken av fisken (aure): Lengde i mm frå snute til ytterst på halefinna vart målt på målebrett. Fisken vart vegd uoppgjort med elektronisk vekt med nøyaktighet 1 g. Det vart vidare undersøkt om fisken var

4 settefisk eller stamma frå naturlieg produksjon. Kjønn og gytemodningsstadium vart registrert ved å sjå på utvikling av rogn og mjølke (etter Dahls metode) der det blir delt inn i tre hovedgrupper; gjeldfisk som ikkje skal gyte kommande haust, gytefisk og utgytt fisk/tidlegare gytere. Kjøtfargen vart skjønnsmessig bestemt til raud, lyseraud og kvit og kan fortelje noko om auren sitt næringsval og forekomst av krepsdyr i vatnet (som gir den raude farga). Evnen til å bli raud i kjøtet auker vanlegvis med alder og storleik. Kjøtfarge er mykje brukt som eit kvalitetsmål på fisken. Mageinnhald vart stort sett undersøkt mht næring og fyllingsgrad og den/dei næringsgruppene som dominerte vart registrert (fisk, overflateinsekt, insekt/insektlarver, dyreplankton, krepsdyr, snegler/muslingar). Feitt rundt innvollane vart òg sett på. Det vart undersøkt forekomst av parasittar i bukhole og tarm. Til alder og vekstanalyser vart skjellprøver teken av fisken. Veksten på fisken kan seie mykje om tilgjengeleg næring i vatnet høve til storleik på fiskebestanden. Det vart brukt ein gjennomsnitteleg tilvekst på 5 cm pr år som mål på normalt god tilvekst. I ein for tett bestand vil ofte veksten liggje under dette i tillegg til at veksten vil stagnere. Dette i samanheng med ein tidleg kjønnsmodning. Bileta syner skjell av aure slik det framstår på mikrofilmavleser. Soner på skjella med tette årringer syner vinter, medan der det er lenger avstand mellom årringane er somarperioder (der veksten er betre). Biletet til høgre syner ein aure på som er inne i sin 4. vekstsesong (kallast 3+ i alder), medan den til høgre er sanns 6+. Her blir sonene vanskelegare å lese mot ytterkanten av skjella då veksten tydeleg har stagnert (helst i forbindelse med at fisken er vorten kjønnsmoden). Skjella vart avlest på ein mikrofilmavleser. Alderen lesast ved å telle vintersoner på skjella. Dette kan vera vanskeleg, spesielt på settefisk men òg etter at fisken er kjønnsmoden. Ved å sjå på avstand mellom vintersonene er det mulig å rekne attende kor mykje fisken har vokse kvart år (Dahls formel: Ln = L x Sn/S). Prinsippet byggjer på at skjella veks i same takt som fisken. Kondisjonsfaktoren viser forholdet mellom fisken si lengde og vekt. faktor vil variere med årstid og vera lågare på våren enn utover sommaren og tidleg haust. Gyting er energikrevjande og vil påverke faktoren på hausten. faktor kan òg variere genetisk frå bestand til bestand. Ein middels god faktor vil vera ca. 1.

5 Ved utrekning av faktor blir følgjande formel brukt: K=W x 100/LxLxL der W er fisken sin vekt i gram og L er fisken sin lengde i cm. Ein fisk på 300 g og 30 cm vil ha følgjande faktor: K=300 x 100/30x30x30 = 30000/27000 = 1,11. Abbor Når det gjeld abbor vart vekt målt i alle vatn. I ein del av vatna vart òg lengde målt. Sik Lengde og vekt vart målt på siken i dei vatna der denne vart fanga. På innlevering av 5 sikskjell i etterkant av prøvefiske i Øyvatnet, vart alder og vekst på desse undersøkt. faktor vart òg rekna ut på desse. Resultat og forslag til tiltak i dei enkelte vatn Nøkkeltjednet Tabell 1. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. lengde Gj.sn.vekt faktor Alder ørret vidde netter ørret abbor Ørret ørret abbor ørret ? , , , , , , , Total: , , Prøvefisket ga ein fangst på 18 aurer og 74 abbor. Snittvekta på aure på 166 g med største fisk på ca. 600 g tyder på, saman med ein gunstig fordeling av fisk i ulike lengdegrupper, ein fin aurebestand med god rekruttering. Det vart teke ein god del abbor under prøvefisket, men ikkje røye. Det er tydeleg at røya har vorte mindre talrik og av betre kvalitet dei siste åra. Dette kan henge saman med prosjektet som vart gjennomført på 90-talet der det vart sleppt stor Randsfjordaure med hensikt å tynne ut røyebestanden. Ein sterkare aurebestand kan òg pressa røyebestanden ned. Tabell 2. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Antall % Kjøttfarge H L R (cm) faktor Hann Ho Hann Ho , , ,

6 , , Sum , Av 18 aurer, var kun 2 settefisk. Dette syner at det byrjer å bli ein bra produksjon på bekken etter at gyteforholda med enkle midler vart forbetra. faktor på 1,04 er bra og tyder på at det er nok næring i vatnet. Det vart ikkje teke kjønnsmodne hoer under 30 cm, noko som er eit godt teikn. I vatn med for mykje fisk i høve til næringsmengda, vil ein få små kjønnsmodne hoer. Vekstanalyser av auren i Nøkkeltjednet viser at det er ein god vekst på auren (figur 1). Figur 1. Vekstkurve for aure i Nøkkeltjernet. Normalvekstkurve, 5 cm/år er lagt inn i figuren. Resultata frå prøvefisket tyder på at abborbestanden i Nøkkeltjernet er nokså tett, men ei god fordeling av storleik og ei snittvekt på 131 gram syner at det ikkje pr i dag er snakk om eit overbefolka vatn. Forslag til tiltak: Utsetjing av aure i Nøkkeltjednet kan opphøre nokre år medan det blir fulgt med på korleis bestanden utvikler seg. Dei nærmeste åra er det ved fisking viktig å sjå kor stor andel som er merka. Gytesuksessen på bekken kan vera sårbar i år med låg vannstand haust/vinter og det kan vera aktuelt med noko utsetjing slike år. Det kan òg vera aktuelt å gjera litt meir med bekken. I det heile kan det sjå ut som om auren i Nøkkeltjednet no klarer seg sjøl medan antall og storleik på røya har betra seg. Abborbestanden er nokså talrik, men ikkje faretruande tett. Det kan likevel vera eit godt tiltak å prøve å fiske ut noko meir abbor for å betre næringstilhøva for auren. Ved garnfiske bør ikkje maskevidder under 35 mm brukast i for stor grad, med unntak av fisking der hensikten er å tynne ut abbor, noko som bør skje på sommaren.

7 Juvkamsøyangen: Tabell 3. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. lengde Gj.sn.vekt faktor Alder ørret vidde netter ørret abbor ørret ørret abbor ørret ? , , , , , Total: , , Prøvefisket ga ein fangst på 18 aurer og 70 abbor. Ei snittvekt på 274 g på auren er bra med største fisk på 562 g. Det vart teke 18 aurer under prøvefisket der 17 var settefisk, noko som var overraskande då fangstar dei siste åra for det meste har vore av fisk produsert i vatnet. Dette syner at gytinga er sårbar i år med låg vannstand på bekken og at naturleg rekruttering i Juvkamsøyangen er varierande. Tabell 4. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde (cm) Antall % faktor Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Hann Ho Hann Ho H L R , , , , Sum/snitt , Ein gjennomsnitteleg faktor på 1,03 er nokså bra. Høgast faktor på auren over 30 cm tyder bra. Det vart teke nokså mykje abbor, men det ser ikkje ut som om det er nokon fare for overbefolkning i vatnet i og med ulik storleik på abboren og ei snittvekt på 131 g.

8 lengde (mm) Juvkamsøyangen Normalvekst 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år Figur 2. Vekstkurve for auren i Juvkamsøyangen. Normalvekstkurve, 5 cm/år er lagt inn i figuren. Vekstanalyser tyder på ein svært god vekst, men avlesing av skjell frå settefisk er ofte vanskelegare. Dermed kan denne vera unøyaktig. Det er ei viss stagnering av veksten ved 4 års alder. Forslag til tiltak: Nokså enkle tiltak på bekken kan gjera den naturlege rekrutteringa jevnare. Foreløpig bør det setjast ut ein del fisk, men ein kan freiste å styre det utfrå vasstandssituasjonen på hausten, ved å auke utsetting når ein veit det har vore dårlege år, og minke utsetting i gode år. Utfisking av abbor på sommaren bør vera eit aktuelt tiltak, med noko finare maskevidder. Ved fisking etter aure bør ikkje maskevidder under 35 mm brukast. Kippesjøen: Tabell 5. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. lengde Gj.sn.vekt faktor Alder ørret vidde netter ørret abbor Ørret ørret abbor Ørret ? , , , , , , , , , Total: , ,

9 lengde (mm) Prøvefisket ga ein fangst på 25 aurer, der dei største var ca 300 g. Snitt-vekta på 158 g var ikkje så verst, men fråver av større fisk kan tyde på at det i Kippesjøen er for lite næring i høve til antal fisk. Auren blir sjeldan større enn g, noko òg garnfiske og stamfiske dei siste åra har synt. Det vart teke middels mykje abbor under prøvefisket. Abboren var av ulik storleik og av fin kvalitet. Tabell 6. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Antall % (cm) faktor Hann Ho Hann Ho H L R , , , , Sum , Prøvefisket synte at hofisken i Kippesjøen blir tidleg kjønnsmoden. 8 av 12 hofiskar mellom 20 og 30 cm var gytemodne, noko som er eit klart teikn på at det er mangel på næring i vatnet. Strategien hjå hofisken blir då å bli tidleg kjønnsmoden. Dette til saman tyder på at det er stor konkurranse om den næringa som finst i Kippesjøen. Mykje ørekyte og ein del abbor er årsaken til dette. Det er gode gyteforhold for auren, noko som bidreg til rikeleg rekruttering til vatnet Kippesjøen Normalvekst 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år Figur 3. Vekstkurve for auren i Kippesjøen. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Vekstanalyser syner ein normalt bra vekst på fisken dei fyrste åra til den blir ca. 4 år og rundt 20 cm. Etter dette stagnerer veksten noko. Dette kan tyde på stor næringskonkurranse og tidleg kjønnsmodning. Forslag til tiltak: Det er viktig å fortsetje med utfisking av ørekyte i Kippesjøen. Samstundes kan det vera eit godt tiltak å prøve å fiske ut ein del abbor med små maskevidder på sommaren. Om ein då òg tek ein del mindre aure, vil ikkje det vera negativt. Generelt sett bør det tas ut mest mogleg fisk i Kippesjøen. Gyteforhold for aure i Kippesjøen er svært gode, og aurebestanden tåler difor hard beskatning.

10 Fisking med garn av grovare maskevidde etter aure på hausten bør foregå i liten grad. Det er viktig at dei største aurene i vatnet ikkje blir fiska ut då desse kan ha ei viktig oppgåve ved at dei et mindre fisk. Fisking med garn på 35 mm dei siste åra, har gitt lite fangst. Dette tyder òg på at auren i Kippesjøen ikkje blir så stor at dei blir fanga med såpass grove garn. Nystøltjednet: Tabell 7. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. lengde Gj.sn.vekt faktor Alder ørret vidde netter ørret abbor Ørret ørret abbor ørret ? , , , , , , , ,14 1 Total: , , Prøvefisket synte det vi hadde mistanke om (etter at storfiskarane i bygda er observert dei siste åra her) at Nystøltjednet no kanskje er det beste aure-vatnet i området, dersom ein ser på kvaliteten på auren. 13 aurer med snittvekt på nesten 600 g. Den største på over 1 kilo. Av desse var 4 settefisk. Det vart teke 28 abbor under prøvefisket med jevn fordeling i storleik og av fin kvalitet. Tabell 8. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Antall % (cm) faktor Hann Ho Hann Ho H L R , , , , , , Sum , faktoren på 1,08 er god. Auren i Nystøltjednet utmerka seg òg med ein spesielt fin raudfarge på kjøtet. Abborbestanden har vorte tynnare enn tidlegare, men det er mykje abbor med fin storleik. Prøvefisket synte vidare at sjøl om det er ei fin aurestamme av god kvalitet, er den totale rekrutteringa til vatnet for dårleg.

11 Figur 4. Vekstkurve for auren i Nystøltj. Normalvekstkurve på 5 cm/år er lagt inn i figuren. Vekstanalyser viser ein svært god vekst på auren. Spesielt god er veksten frå 3-5 års alder. Det vart òg utført el-fiske på innløpsbekken som kjem frå Kyrtjednet. Det vart registrert 10 småaurer på ein ca. 80 meter lang strekning. Dette tyder på ein middels rekruttering på denne bekken. Gytemulighetene er ikkje så mange, men det kan med nokså enkle middel gjerast tiltak for å betre gytetilhøva.. Forslag til tiltak: Ei jevn utsetjing av fisk i minst same omfang som tidlegare bør halde fram i Nystøltjernet. Det bør òg vera aktuelt å gjera tiltak for å forbetre gyte- og oppvekstmulighetene på innløpsbekken ved å grave opp mindre kulpar. Det må truleg tilførast noko gytesubstrat. Ved garnfisking bør ein ikkje under 35 mm. Kanskje er det best å bruke endå grovare maskevidde (39 mm), for at auren skal utnytte vekstpotensialet og bli kjønnsmoden før ein tek den ut. Vatnet er lett tilgjengeleg og med ein svært fin aurebestand, er dette ei av dei vatna som ein kan forvente mest fisking. Difor bør dette vatnet prioriterast mht utsetjing av fisk, tiltak på bekken og evt. tilretteleggjing for allmennheten framfor mange av dei andre vatna i området. Totjednet: Tabell 9. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. Gj.sn.vekt lengde faktor Alder ørret vidde netter Ørret sik abbor ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , , , , , , , , Total: , ,

12 lengde (mm) Det vart under prøvefisket teke 22 aurer. Det vart sett ut fire ekstra garn med maskevidde 35 mm. som fanga 10 aurer. Det er difor meir riktig å seie at prøvefiskefangsten var på 12 aurer. Har likevel valgt å ta desse med i resultata då dei er med å gjer dataene sikrare med hensyn til faktor, vekst og kvalitet. Snittvekta på auren var fin med 335 gram. Den største fisken var i underkant av halvkiloen. All auren var settefisk med eit mogleg unntak. Det vart teke 20 sik med ein høg snittvekt og den største på godt over 1 kilo. Altså ein nokså tynn sikbestand av god kvalitet. Prøvefisket ga òg ein fangst på 17 abbor, med ei snittvekt på ca. 110 g. Tabell 10. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Antall % (cm) faktor Hann Ho Hann Ho H L R , , , Sum , Prøvefisket synte ein fin bestand av aure med svært god faktor (1,15). Hofisken vart kjønnsmoden ved ei lengde mellom cm. Kanskje litt tidleg i forhold til det optimale, men ikkje grunnlag til å seie at det er næringsmangel i vatnet på bakgrunn av dette. Ein svært god faktor syner at auren lever godt Totjednet Normalvekst 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år Figur 5. Vekstkurve for fisken i Totjednet. Normalvekstkurve på 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Vekstkurva i figur 5 viser ein god vekst fram til 4 år, der veksten byrjer å stagnere noko. Forslag til tiltak: Utsetjing av aure bør foregå i same omfang som tidlegare dersom graden av fisking i vatnet ikkje blir endra vesentleg. Det kan sjå ut som om auren stagnerer i vekst når han når ca. halvkiloen (usikkert). Ved fisking av sik bør garn med grov maskevidde brukast (45 mm), medan det ikkje bør brukast maskevidde under 35 mm ved fisking av aure. Uttak av stor sik kan òg vera eit tiltak for å få betre kvalitet på auren. Alt i alt er det fin kvalitet på både aure og sik, og greier ein å oppretthalde dette vidare slik det er no, vil ein ha eit attraktivt fiskevatnet framover. Det kan vera aktuelt å tilføre noko gytegrus nokre stader på utløpsbekken, samt

13 grave små kulpar for å få til naturleg rekruttering i Totjednet. Ikkje sikkert det vil slå til, men det kan vera verdt eit forsøk. Storslettjednet: Tabell 11. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. lengde Gj.sn.vekt faktor Alder ørret vidde netter ørret abbor Ørret ørret Abbor ørret ? , , , , , , , , , Total: 23 26, , Prøvefisket ga eit resultat på 23 aurer, der dei aller fleste var frå eigen produksjon. Berre 4 var settefisk. Snittvekta på auren i Storslettjednet var nokså låg, og den største fisken vog 285 gram. Tabell 12. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Antall % (cm) faktor Hann Ho Hann Ho H L R , , , , Sum , faktor var godt under middels medan veksten på auren er nokså normal (figur 6), men stagnerer litt når fisken blir 4 år (ca cm). Fisken blir tidleg kjønnsmoden, noko som òg kan tyde på at det er knapt med næring i Storslettjednet. Tidlegare var det rikelig med marflo her, men no var det nesten ikkje å finne. Dei siste åra har dessverre ørekyta også kome hit, og denne må få skulda for at bestanden av aure i Storslettjednet har tapt seg merkbart i kvalitet dei siste åra. Det vart så å seie ikkje funne marflo i magen til auren som no vart teken. Under prøvefisket midt på 90-talet, var aurene stinne av marflo til samanlikning.

14 Figur 6. Vekstkurve for auren i Storslettjednet. Normalvekstkurve på 5 cm/år er lagt inn i figuren. Forslag til tiltak: Utsetjing av aure bør ikkje fortsetje i Storslettjednet. Den naturlege produksjonen er meir enn stor nok i forhold til næringsgrunnlaget i vatnet. Utfisking av ørekyte bør fortsetjast mest mogleg. Kan vera riktig å prøve fangst på bekkene på våren og tidleg på sommaren dersom ein ser at det står ørekyte der. Ved fisking av aure kan t.d. 32 mm garn, kanskje òg 29 mm vera aktuelt slik situasjonen er no. Kan satse på nokså hard beskatning av aure nokre år, for så å sjå an korleis dette verker inn på bestanden. Øyangen: Tabell 13. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Prøvefiske 2 år slege saman. Gj.sn. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn.vekt Alder ørret lengde faktor vidde netter ørret Sik abbor Ørret Sik Abbor Ørret ? 16/ , / , , , , , , / , , , , , , Total: , , Prøvefisket i 2006 og i 2007 ga svært så like resultat. Det vart teke til saman 29 aurer desse to åra. Av desse var ca. 35% settefisk. Dei største aurene vog rundt halvkiloen. Ei snittvekt på 255 g er bra. Det vart vidare teke 51 abbor og 8 sik til saman dei to åra. Snittvekta på sik på drøye 200 g og abbor på 123 gram tyder ikkje på eit overbefolka vatn.

15 Tabell 14. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Antall % (cm) faktor Hann Ho Hann Ho H L R , , , , Sum , faktor på auren i Øyangen er brukbar og det er ikkje noko som tyder på mangel på næring i vatnet. Fordelinga i ulike lengdegrupper syner at det er ein gunstig fordeling av ulike storleiker av aure. Ein relativt liten fangst av mindre aure syner at rekrutteringa i Øyangen kunne ha vore betre. Som vekstkurva i figur 7 syner, er det ein jevnt god vekst på auren i Øyangen, og dette tyder heller ikkje på næringsmangel i vatnet. Vekstpotensialet for auren i Øyangen er god. Figur 7. Vekstkurve for auren i Øyangen. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Forslag til tiltak: Det er jevnlig vorte sett ut ein del aure i Øyangen og det ser ut som om dette bør fortsetje i om lag same omfang. I 2008 vart det gjort ein del med innløpsbekken i Øyangslia for å forbetre gytemuligheter her. Dette kan bidra til ein auka rekruttering som på sikt kan gjera at utsetting av fisk kan reduserast. Det bør i 2009 gjennomførast eit El-fiske på bekken for å sjå på tetthet av småfisk for så å gjera det same om 2-3 år for å registrera ein evt. positiv effekt etter at det vart laga nye gyteplassar. Det bør òg vera aktuelt å drive med noko utfisking av sik, dersom ein finn gyteplassane på hausten og konsentrerer seg om fiske her. Ved garnfiske sikta mot aure bør ein ikkje fiske med mindre maskevidde enn 35 mm. Utløpsbekken ned i Vesleøyangen er tidlegare vurdert og gytemuligheter og vandring frå Vesleøyangen er øydelagd av røret som er lagt under vegen. Aure, og då spesielt mindre fisk, vil ikkje klare å gå opp gjennom røret. Ved ei evt. utbetring av vegen, må det leggjast press på ansvarlege slik at desse skadane vert retta opp.

16 Med tanke på tiltaka som er gjort på gytebekken i Øyangslie i 2008, bør det ikkje gå altfor mange år før enn eit nytt prøvefiske vert utført her (t.d. 2012/2013). El-fiske på innløpsbekk Øyangslia 2009 Etter at det vart gjort ein del arbeid med å forbetre gyteforhold på innløpsbekken i Øyangslia i 2008, vart det i september 2009 gjennomført El-fiske på bekken. Dette for å kunne sjå korleis utviklinga av den oppveksande bestanden på bekken endrar seg. Det vart registrert småfisk i så å seia alle kulpane stort sett 1-2 fisk i kvar kulp. Hovudskleg fisk eldre enn årets yngel, d.v.s. 1+ og nokre 2+. Øyvatnet (v/os) Tabell 15. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. Gj.sn.vekt lengde faktor Alder ørret vidde netter ørret sik Abbor ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , , , , , , , Total: , Prøvefisket i Øyvatnet ga ein fangst på 12 aurer og 33 abbor. Auren hadde ei snittvekt på over 400 g. med største fisk på 770 g. Ca. ein tredel av aurene var setjefisk. Med andre ord synte det seg overraskande nok at dei fleste fiskane var av naturleg opphav. Bekken ut frå Øyvatnet til Vesleøyangen blir vurdert som lite egna som gytebekk, men det er dei siste åra vorte renska noko opp i bekken. Dette kan ha gjort at fisk truleg har hatt mulighet til å vandre opp frå Vesleøyangen. Det er òg ein liten mulighet for at det blir gytt på bekken. Abboren var òg av varierande storleik og med ein snittvekt på 140 g synes abborbestanden å vera bra. Tabell 16. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Antall % Kjøttfarge H L R (cm) faktor Hann Ho Hann Ho , , , , , Sum ,

17 lengde (mm) Fordeling av aurer i ulike lengdegrupper viste ei overvekt av stor aure, ikkje overraskande då gytemulighetene i vatnet er dårlege og utsetting av fisk har vore ujamn siste åra. Kondisjonsfaktoren på auren i Øyvatnet var middels god Øyvatnet Normalvekst 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år Figur 8. Vekstkurve for auren i Øyvatnet. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Veksten på auren i Øyvatnet synes å vera svært god dei fyrste 4 åra, for så å stagnere ein del. Vekstkurven baserer seg på få fisk og er noko usikker. Forslag til tiltak: Utsetjing av fisk i Øyvatnet bør fortsetja som tidlegare. Interessant er det at det tydelegvis er ei naturleg rekruttering i vatnet, enten ved gyting på utløpsbekken eller ved at aure går opp frå Vesleøyangen. Det er renska noko opp på bekken slik at det kan lette vandringa for auren. Det er stort sett grov stein på bekken og lite egna gytesubstrat. Det kan vera aktuelt å kjøre på noko gytegrus. Det er ein bra bestand av abbor i Øyvatnet. Utfisking av denne kan vera eit aktuelt tiltak for å styrke bestanden av aure, og då ved bruk av finare maskevidder på sommaren. Ved fisking av aure bør ein ikkje bruke mindre maskevidde enn 35 mm. Det er spesielt interessant å følgje med på fordelinga mellom fisk som er utsett og fisk som er av naturleg avstamming ved fisking i vatnet dei neste åra. Skardtjernet Tabell 17. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. Gj.sn.vekt lengde faktor Alder ørret vidde netter ørret sik Abbor ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , Total: , ,

18 Fangsten i Skardtjernet var på 4 aurer. Alle fire var settefisk som syner at naturleg rekruttering sannsynlegvis ikkje foregår, eller i beste fall er minimal på utløpsbekken i Skardtjernet. Auren var av fin kvalitet og med ein god kondisjonsfaktor. Det vart teke 38 abbor under prøvefisket, som synte at det fantes abbor av ulik storleik, men dominert av ein sterk yngre årgang. Tabell 18. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Antall % faktor Kjønnsfordeling Hann Ho Kjønnsmodning Hann Ho Kjøttfarge H L R (cm) , , , Sum , Alle fire aurene var over 30 cm og av fin kvalitet med god faktor. Det er ikkje laga vekstkurver med grunnlag i så få fisker, men veksten på dei fire aurene verka å vera god, spesielt frå 2 til 4 års alder. Forslag til tiltak: Skardtjernet er avhengig av jevnlige utsettinger av aure for å oppretthalde ein brukbar bestand. Vatnet er lite og det er difor noko begrensa kor mykje som bør setjast ut. Samstundes er det lett tilgjengeleg og kan vera eit vatn der det vert fiska ein del med stong. Målet her bør difor vera å oppretthalde Skardtjernet som eit godt abborvatn, samt eit vatn der det skal vera mogleg å få fin aure på stong. Det bør ikkje fiskast med garn her, med unntak av ei evt. utfisking av abbor sommarstid med maskevidder på mm. Det kan vera aktuelt å sjå nærare på utløpsbekken mht rensking i utløpet, graving av eit par kulpar og tilføring av egna gytesubstrat. Det er ikkje sikkert dette vil slå til, men det kan vera verdt eit forsøk. Elles vil ei betre tilretteleggjing ved vatnet kunne vera aktuelt her, med litt større parkeringsplass og gjerne ein benk. Vatnet kan òg vera svært aktuelt dersom det i området er ønskeleg å lage ei fiskerampe for rullestolbrukarar.

19 Tonsvatnet Tabell 19. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. Gj.sn.vekt lengde faktor Alder ørret vidde netter ørret sik abbor ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , , , , , , , Total: , Prøvefisket i Tonsvatnet ga ein god fangst av aure, med nokså fin fordeling av storleik og alder der ein overvekt av små aure syner ein bra naturleg rekruttering og enkelte store aurer (den største på 740 g) syner at det òg er eit godt vekstpotensiale i vatnet. Litt overraskande var det at berre 3 av 17 aurer var settefisk. Det vart teke 21 abbor under prøvefisket. Snittvekta på desse var nokså låg. Tabell 20. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Antall % Kjøttfarge H L R (cm) faktor Hann Ho Hann Ho , , , , , Sum , Fangsten av aure synte ei fin foredeling i ulike lengdegrupper og med ein kondisjonsfaktor litt over middels. Eit par av hofiskene vart tidleg kjønnsmodne, men grunnlaget er for lite til å si om dette er pga dårlege næringsforhold. Veksten på auren i Tonsvatnet (figur 9) er svært bra fram til 4 år.

20 lengde (mm) Normalvekst Tonsvatnet 1 år 2 år 3 år 4 år 5 år Figur 9. Vekstkurve for fisken i Tonsvatnet. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Forslag til tiltak: Det er sett ut fisk i Tonsvatnet nokså jevnlig. Prøvefisket synte at det er ein brukbar naturleg rekruttering i vatnet. Utløpsbekken er av fin kvalitet når det gjeld gyteforhold. Mykje ørekyte her kan redusere kvalieten på oppveksttilhøva for småauren på bekken, og utfisking av ørekyte på forsommaren kan vera aktuelt (interesserte hytteeigarar i området). Det bør vurderast om utsetting av aure i Tonsvatnet kan opphøre, i alle fall for nokre år då den naturlege rekrutteringa i alle høve er det vesentlige. Utsetting er berre ei supplering til ein brukbar naturleg rekruttering. Ein talrik abborbestand av liten storleik, betyr at utfisking av abbor bør vera eit svært aktuelt tiltak i Tonsvatnet. Samstundes er vatnet lett tilgjengeleg og brukt av mange stongfiskarar der det òg kan vera fint å få abbor på kroken. Damtjernet I Damtjernet er det tidlegare ikkje gjennomført prøvefiske. Det vart likevel ikkje gjort meir omfattande undersøkingar i denne omgang enn eit vanleg prøvefiske. Det vikitgaste her var å skaffe eit grunnlag for kor mykje fisk som kan vera passeleg å setje ut årleg i vatnet, samt sjå på vekst og kvalitet på aure som vart sleppt i vatnet i Damtjernet ligg nokså høgt, og bør karakteriserast som eit nokså næringsfattig vatn. Det er lite sannsynleg at det finst gytemuligheter i vatnet. På 1970-talet vart vatnet oppdemt ca. 0,5 meter og det vart gjennomført både kalking og utsetting av aure. Sist det vart fiska aure i vatnet var sannsynlegvis rundt Etter utsetting i 2006, vart det raskt teke aure av fin storleik. Mykje tyda på at auren som vart sett ut, raskt tok til seg næring og vaks svært raskt. Dette er ikkje uvanleg i vatn med lite eller ingen fisk der det blir sett ut fisk på ny. I 2008 vart det rapportert om fangst med fisk på 800 g. Det er ikkje påvist andre fiskearter i Damtjernet.

21 Tabell 21. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn. Gj.sn.vekt lengde faktor Alder ørret vidde netter ørret sik abbor ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , , Total: ,14 3 Prøvefisket ga ein fangst på 3 aurer i Damtjernet. Den største på ca 650 g. Alle av fin kvalitet. Det var noko vanskeleg å lese sikker alder på fiskane, men det såg ut som om alderen på alle tre var 3 år (4 vekstsesongar), noko som stemmer bra med utsetting av eit år gamle fiskar i Alle var merka, og ein fann difor ingen teikn på at det foregår naturleg rekruttering i vatnet. Tabell 22. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde Antall % faktor Kjønnsfordeling Hann Ho Kjønnsmodning Hann Ho Kjøttfarge H L R (cm) , , Sum , Kondisjonsfaktoren på dei tre aurene var svært god, noko som er naturleg då det i vatnet er rikeleg med næring til ein såpass tynn bestand. Fiskane var kjønnsmodne. Forslag til tiltak: For å oppretthalde ein fin bestand av aure i Damtjernet kan ein satse på ei utsetting på 75 fisk kvart år. Ved meir omfattande fiske i vatnet, kan ein vurdere å auke utsettingstalet noko, men ein skal òg vera forsiktig med å sette ut altfor mykje då det er ønskeleg å oppretthalde ein bestand av aure med fin kvalitet. På utløpsbekken kan det vera ein liten mulighet for å kunne få til eit par mindre gytekulpar på enkelt vis.

22 Mikkelstjernet Når driftsplan for området vart laga på 90-talet, vart Mikkelstjernet berre vurdert utan at det vart gjennomført prøvefiske. Den gongen vart det rekna med at det ikkje fantes aure i vatnet. Tabell 23. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Gj.sn. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn.vekt Alder ørret lengde faktor vidde netter ørret sik abbor Ørret ørret sik abbor ørret ? , ,5 74 1, , ,20 1 Total: , , Prøvefisket ga ein fangst på 4 aurer, 3 små og ein stor på over 1 kilo. Den store fisken var settefisk, medan dei 3 små synte seg å vera umerka fisk og svært sannsynleg av eigen produksjon i vatnet. Det vart òg teke 9 abbor av ulik storleik i Mikkelstjernet. Tabell 24. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde (cm) Antall % faktor Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Hann Ho Hann Ho H L R , , , Sum , Kondisjonsfaktor på den store fisken var svært god, men mykje rogn bidrog til dette. Forslag til tiltak: Utsetting av fisk jevnlig i vatnet trengst sjøl om det positivt nok finst naturleg rekruttering i vatnet. Ved vurdering av utløpsbekken som går under jernbanelinja, er det svært sannsynleg at det her kan foregå gyting i år med god vasstand. Her bør det òg kunne utførast tiltak for å forbetre gytemulighetene ved å grave nokre kulpar og evt. lage nokre enkle tersklar for å auke vasstanden i deler av bekken. Prøvefiskefangsten tyda òg på at abborbestanden i Mikkelstjernet er av fin kvalitet og ikkje så tett som kanskje tidlegare trudd.

23 Øyvatnet (Leirskogen) Tabell 25. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Gj.sn. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn.vekt Alder ørret lengde faktor vidde netter ørret sik abbor Ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , , , , , , , Total: , Prøvefisket ga ein fangst på 11 aurer, nokså normalt fordelt på ein slik prøvegarnserie med overtal av små fisk, men med nokre litt større fisk på grovere maskevidder. Den største auren vog godt over halvkiloen. Gjennomsnittsvekta på 210 gram er ok med nokså jevn fordeling. Ein fangst av aure på ca 2,3 kg ligg ein del under eit normalt resultat. Det vart teke 26 abbor under prøvefisket med ein nokså låg snittvekt Det vart overraskande nok ikkje teke sik under prøvefisket. Tabell 26. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde (cm) Antall % faktor Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Hann Ho Hann Ho H L R , , , , , Sum 11 0, Fangsten var nokså normalt fordelt i lengdegrupper med ein prøvefiske-garnserie Kondisjonsfaktoren på auren i Øyvatnet er godt under middels med eit snitt på 0,92. Det er verdt å merke seg at faktoren blir betre til større fiskane blir i Øyvatnet (tab 26). Kjønnsfordelinga på fangsten er jevn. To av hannfiskane og tre av hofiskane i fangsten var kjønnsmodne. To kjønnsmodne hofiskar under 30 cm kan vera tegn på for mykje fisk i høve til næringstilgang i vatnet.

24 Cm Ein av aurane hadde abbor i magen. Det vart ikkje funne parasittar i auren i Øyvatnet. Vekstkurve aure Øyvatnet Øyvatnet Normalvekst År Figur 10. Vekstkurve for fisken i Øyvatnet. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Tilbakeberegna vekst på auren i Øyvatnet syner ein god vekst på fisken godt over ei normalvekstkurve trass i ein nokså dårleg faktor på fisken i vatnet. Ved 1-års-alder ligg veksten så vidt under ein normalvekst, men deretter er veksten på fisken god. Desse resultata er noko usikre i og med få fiskar i fangsten. Det vart overraskande nok ikkje teke sik under prøvefisket. Under fiske utført av grunneigar seinare på hausten, vart det fanga ein del sik der det vart teke skjellprøver og undersøkt alder og vekst på eit utval av desse (5 stk). faktor på desse vart òg rekna ut. Sik Under garnfiske utført av grunneigarane den 21.9 same haust vart det teke 16 sik på 13 garn (maskevidde mm). Fem av desse sikane vart det teke skjellprøver av og notert lengde, vekt, kjønn og gytestadium. Skjella frå desse 5 sikane vart aldersbestemt ved skjellavlesing og det vart gjort ein tilbakerekning av vekst. faktor vart òg målt. Gjennomsnitteleg faktor for desse 5 sikane låg på 1,09, noko som er svært bra. Ved skjellavlesinga såg ein at veksten på siken òg var svært god, men med ein tendens til avtakende vekst etter passert 4 år. Lite datagrunnlag gjev nokså usikre tall.

25 Utvikling i Øyvatnet sidan forrige prøvefiske vart gjort i 1997 For aure syner prøvefisketresultatet i 2009 samanlikna med resultatet frå 1997 svært liten endring. Fangsten er om lag like stor (11 stk i 2009 med ein garnserie mot 22 i 1997 med 2 garnserier). Gjennomsnittsstoleik på auren var 141 g i 1997 mot 210 g i Kondisjonsfaktoren var nokså låg både i 1997 og i 2009, men med auke i takt med aukende fiskelengde begge gongene. Tilbakeberegna vekst på auren i Øyvatnet var god under prøvefisket i 2009, noko som den òg var i Både fangst i antal og gjennomsnittsstorleik for abbor var nokså lik for dei to prøvefiskeåra. Den store forskjellen finst sjølsagt på sikfangsten då det ikkje vart teke sik i Dette må reknast som svært tilfeldig då ein veit det fortsatt er ein bra sikbestand i vatnet. Ut i frå fiske gjort av grunneigarane, kan det tyde på at det er mindre av den riktig store siken som det vart fanga mykje av i Likevel er siken av ein svært fin kvalitet i Øyvatnet, med fin storleik og spesielt god faktor. Diskusjon/forslag til tiltak Totalt sett ser det ut til å vera i overkant mykje fisk i Øyvatnet i høve til næringsgrunnlaget i vatnet. Ein nokså låg faktor på auren tyder på dette, samt at hofisken synes å bli tidleg kjønnsmoden. Positivt er det at auren med alderen utvikler seg i riktig retning når det gjeld kvalitet i og med ein auka faktor med auka storleik. Dette finn vi òg att ved ein god vekst etter dei to fyrste leveåra. Det kan difor tyde på hard konkurranse om næringen for dei mindre aurane, medan dei som veks opp og klarer seg får ein god vekst og forbetra faktor. Det må tas høgde for ein viss usikkerhet i og med eit tynt grunnlag med kun 11 aurar i fangsten. Relativt sett få små aurar kan tyde på ein liten flaskehals i rekrutteringa av aure, sannsynlegvis p.g.a. stor konkurranse med ørekyte og abbor. Veksten på siken ser ut til å vera bra i vatnet. Storleiken på sik er òg fin og kvaliteten verkar å vera god. Prøvefisket ga tilfeldigvis ikkje nokon fangst av sik i motsetnad til prøvefisket som vart gjort sist på 90-talet, der mykje sik vart teken. Likevel er det fortsatt bra med sik i vatnet etter anna fiske å dømme. Det er i alle høve ikkje registrert noko stor auke av sik i vatnet på desse åra, men det er likevel viktig med ei beskatning på siken for å oppretthalde ein god aurebestand. I eit grunt vatn som Øyvatnet vil sik over store delar av vatnet gje auren hard konkurranse om næringa. Gjennomsnittsstorleiken på abbor er nokså låg, men fangst av noko større abbor syner at vatnet ikkje har utvikla seg til eit tusenbrødrevatn. Likevel bør ein vera merksam på abborbestanden og eit målretta utfisking av abbor bør vera eit av dei mest aktuelle tiltaka i Øyvatnet. P.g.a. sikbestanden og ein nokså tett bestand av mindre abbor, bør ein følgje opp Øyvatnet dei neste åra med tanke på ei evt. negativ utvikling av aurebestanden. Det foreslås fyrst og fremst at vekt og lengde blir målt på auren som vert fiska for å vurdere ei evt. endring av faktor. Vidare bør ein måle lengda på alle hofiskar med rogn (dei som skal gyte kommande haust) og sjå på andelen av desse som befinn seg under 30 cm, mellom 30 og 35 cm og over 35 cm. Dei fleste bør ligge godt over 30 cm og helst opp i 35 cm. Andelen under 30 cm bør vera svært låg då dette tyder på for mykje fisk i høve til næringsgrunnlaget og dermed ein strategi der hofisken satsar på reproduksjon framfor vekst.

26 Ved utfisking av abbor vil fisking med garn med maskevidde mm på sommaren vera mest aktuelt. Uttak av stor sik bør og tilstrebes, gjerne med grove maskevidder (39 mm og 45 mm) i gytetida på gyteplasser på hausten. Ein bør unngå for små maskevidder (minst 32 mm under haustfiske) då det er viktig å ta vare på aure som enno har god vekstpotensiale. Øyvatnet er òg eit vatn som det kan vera grunnlag for å følgje opp med eit nytt prøvefiske om ikkje altfor mange år (t.d. 5 år). Dessutan kunne det vera nyttig å undersøkt gytebekk nøyare i høve til rekruttering og evt. tiltak som kan gjerast der. I 1997 vart det foreslege å gjera tiltak på gytebekker for å styrke naturleg rekruttering av aure. Dette tiltaket vert fortsatt vurdert som svært aktuelt. Fangst av ørekyte bør konsentrerast til gytebekkane vår/tidleg sommar for å skape betre oppveksttilhøve for aureyngelen. Alt i alt framstår Øyvatnet i dag som eit vatn med ein nokså bra bestand av både sik og aure, men det er ønskeleg å styrke bestand av aure ved å fiske meir selektivt på dei andre artane. Det er viktig at både sik og abbor vert beskatta. Dersom ein berre fiskar ut sik, vil det sleppe abboren betre til og ein vil ikkje få ønskeleg effekt på aurebestanden. Samuelstadtjernet Tabell 27. Oversikt over antall fisk, gjennomsnittslengde, gjennomsnittsvekt, faktor og alder fordelt på ulike maskevidder. Gj.sn. Maske- Garn- Antall fisk Gj.sn.vekt Alder ørret lengde faktor vidde netter ørret sik abbor Ørret ørret sik abbor ørret ? , , , , Total: , , Prøvefisket ga ein fangst på 11 aurer, nokså normalt fordelt på ein slik prøvegarnserie med overtal av små fisk, men med nokre litt større fisk på grovere maskevidder. Likevel nokså tynt. Den største auren vog 342 g. Gjennomsnittsvekta på 138 gram er noko lågt men med nokså jevn og god fordeling. Ein fangst av aure på ca 1,5 kg ligg ein del under eit normalt resultat med denne garnserien.

27 Verd å merke seg er at berre 3 av dei 11aurane som vart fanga var merka fisk. Den største fisken og to av dei minste var settefisk. Det vart teke 76 abbor under prøvefisket med ein snittvekt på 106 gram. Variabel storleik på abboren, men med ein tydeleg sterk årsklasse på tur opp - rundt 50 gram. Tabell 28. Oversikt over faktor, kjønnsfordeling, kjønnsmodning og kjøttfarge hjå aure i ulike lengdegrupper. Lengde (cm) Antall % faktor Kjønnsfordeling Kjønnsmodning Kjøttfarge Hann Ho Hann Ho H L R , , , Sum , Fangsten var nokså normalt fordelt i lengdegrupper med ein prøvefiske-garnserie Kondisjonsfaktoren på auren i Samuelstadtjernet ligg på middels med eit snitt på 0,98 (tab 28). Kjønnsfordelinga på fangsten er jevn. Ein av hannfiskane og ein av hofiskane i fangsten var kjønnsmodne. Kjønnsmodne hofiskar under 30 cm kan vera tegn på for mykje fisk i høve til næringstilgang i vatnet. Dette vart ikkje funne i Samuelstadtjernet. Figur 10. Vekstkurve for fisken i Samuelstadtjednet. Normalvekstkurve, 5 cm/år er òg lagt inn i figuren. Tilbakeberegna vekst på auren i Samuelstadtjednet syner ein normal god vekst på fisken dei tre fyrste åra. Frå den 4. vekstsesongen tyder det på ein god vekst på auren i vatnet, men det er egt altfor få fiskar i materialet til å si noko sikkert. Dårleg vekst på fisken er det i alle høve ikkje.

28 Konklusjon og forslag til tiltak Går ein tilbake til prøvefiskeresultatet frå midten av 90-talet, finn ein nokså store endringer i fiskebestanden i Samuelstadtjednet frå den gong. Då var bestanden sterkt prega av å vera akkumulert, altså dårleg rekruttering og i hovudsak gamle fiskar i fangsten, og i nokså lite antal. Det er fortsatt nokså få fiskar, men no er mykje snudd, med overvekt av yngre fisk og ingen fisk over 400 g. Slik sett er sistnevnte bestand ein sunnare bestand, særleg sett i forhold til at faktor verkar å vera minst like god som på 90-talet og at veksten på fisken òg tyder på å vera god. Ein ser ingen teikn til at fisken sluttar og vekse på tidleg stadium og det er nok fortsatt mogleg å få fin aure i Samuelstadtjednet. Det er òg eit godt teikn at det ikkje er små fisk som er kjønnsmodne i Samuelstadtjednet. Også når det gjeld bestanden av abbor er det store skilnader på fangsten no og då. Den gongen på 90-talet var det tynt med abbor, medan no var det tett bestand. Det er tydeleg ein god årgang på tur opp, men det er ikkje noko som tyder på overbefolkning av abbor. Tettleik av abbor i denne type vatn vil ofte svinge ein god del ettersom abbor har gode årgangar som byggjer seg opp og held nede dei neste årgangane. Etterkvart som den sterke årgangen forsvinn, vil det på ny byggje seg opp ein ny sterk årgang, noko som ofte fører til nokså store variasjoanr av abbor i eit vatn. Likevel bør ein vera oppmerksom på at det ikkje utviklar seg til å bli ein for tett bestand av abbor med tusenbrødrevatn som resultat til slutt. Det meste av auren som vart teken under prøvefisket, er aure som er produsert naturleg. Bekkane er ikkje gode med tanke på gytetilhøve men einskilde år kan det vera godt nok for riktig rekrutteringsmengde til eit såpass lite vatn. Likevel bør ein fortsetja med utsetjingar i same omfang som før for å supplere dårlege rekrutteringsår. Ein bør òg sjå nøyare på bekkane med tanke på om det kan vera mogleg å forbetra gyte- og oppveksttilhøva for auren. Slik tilstanden er pr i Samuelstadtjednet, så ser det ut til å vera brukbare næringstilhøve i vatnet i høve til bestandene av aure og abbor. Likevel bør ein følgje med på at abboren ikkje tek over i endå større grad. I tillegg til forsiktig utsetjing av aure og vurdering av forbetringar på gytebekk, vil utfisking av abbor vera eit svært aktuelt tiltak i Samuelstadtjednet. Vatnet tåler generelt sett meir fisking enn kva som er tilfelle pr i dag.